Ambron Tutte Tare PunjabiLibrary

www.PunjabiLibrary.
com
nzpo'A N[ZN/ sko/
nzpo'A N[ZN / sko/ 1

ÇÂÃ å¯º êÇÔñ»
* Ã¹ñØç¶ ì¯ñ
* ×¹ðêÅñ ÇÃ§Ø êÅñ çÅ ×ÅÇÂÕÆ Ãøð
* ÁÇÔÃÅÃ
* îÅä-Â¶-øðÆçÕ¯à
* Ã¹ð» ç¶ òÅÇðÃ

Á§ìð¯º à¹¾à¶ åÅð¶
Çò¾Ûó¶ ÕñÅÕÅð» ç¶ î¯Ô çÆ ÇêÁÅÃ
Ãòðé ÇÃ§Ø àÇÔäÅ
gzikph b/ye vkN ekw

Amberon Tutey Tarey
Life Sketches
©by Swarn Singh Tehna
swarntehna@gmail.com
91-98141-78883
Published by :
Punjabilekhak.Com
Chicago
2011
$ 10, Rs 100/-
Printed At
Asia Visions
info@kitaban.com
1-209-589-3367

7 wkD oj/r k E'v / #s/
8 ikD tkfbnK B{z u/s / eoB dk :sB
11 :kd fijh nkT[d
A h ofjz d h J/ H HH
14 nk;k f;zx w;skBk
19 nwo f;z x uwehbk
25 fdbFkd n]so
32 ;[ oihs fpz d oyhnk
38 gofwzdo ;z X {
42 ;Bw[y f;zx n}kd
46 fJzdoihs j;Bg[ oh
51 e[ bftz d o fYZb'A
57 fJFwhs f;zx
61 ;[oihs rkwh
64 ;hsb f;zx ;hsb
69 nk;h nBgVQ
74 r[ owhs Bkrok
79 ;' B h gkpbk
84 Bhb/ ]kB

Ãîðêå
×Æå-Ã§×Æå ÇòÚñ¶ Çò×Åó» ÇÖñÅø Þ§âÅ ü¾Õä òÅÇñÁ» é±§

îÅä ðÔ¶×Å æ¯â¶ Óå¶
ê¿ÜÅìÆ ÃÅÇÔå, Ã¾ÇíÁÅÚÅð å¶ Ú¦å îÅîÇñÁ» êzåÆ ÇøÕðî§ç

ÇÕ§é¶ ÔÆ ê¿ÜÅìÆÁ» é¶ ò¾Ö-ò¾Ö î¹ñÕ» ÓÚ ÜÅ ÁõìÅð», ðÃÅñ¶, ð¶âÆú å¶
àÆ.òÆ. ÚËéñ ô¹ð± ÕÆå¶Í À¹é·» ç¶ ÇÂÔ ïåé ÒÁÅêÇäÁ»Ó é±§ ÒÁÅêÇäÁ»Ó
éÅñ Ü¯óé òÅñ¶ é¶Í ÕÂÆ ê¿ÜÅìÆ ÁÇÜÔ¶ é¶, ÇÜé·» ÁÅêä¶ ÇÔ¾Ã¶ ÁÅÀ¹ºçÆ
Ç÷§î¶òÅðÆ ÇÂ§àðéËµà ÷ðÆÂ¶ ÇéíÅÀ¹äÆ ÁÅð§íÆ å¶ À¹é·» ïåéôÆñ» ÓÚ¯º
ÇÂ¾Õ þ Òê¿ÜÅìÆ ñ¶ÖÕ âÅà ÕÅîÓ òËµìÃÅÂÆà çÅ Ã§ÚÅñÕ ×¹ðî¹Ö ÇÃ§Ø
í¹¾ñð, ÇÜÃ é¶ êÇÔñ» ÒÁ§ìð¯º à¹¾à¶ åÅð¶Ó ÇòÚñ¶ ÕñÅòÅé» ìÅð¶ ÇñÖä
ñÂÆ êz¶ÇðÁÅ å¶ ë¶ð ê¹ÃåÕ êÅáÕ» å¾Õ Á¾êóçÆ Õðé ñÂÆ Ôð ê¾Ö å¯º
ÃÇÔï¯× Çç¾åÅÍ
À¹Ô ÇÃøå çÅ Ô¾ÕçÅð ÇÃðø ÇÂÃ ÕðÕ¶ éÔÆº ÇÕ î¶ðÅ ïÅð þ,
Ã×¯º ÇÂÃ ÕðÕ¶ þ ÇÕ ÇÜ§éÅ òÕå À¹Ô ð¯àÆ ÖÅåð ÁÅêä¶ Õ§î éÅñ
Ü¹ÇóÁÅ ðÇÔ§çÅ þ, úéÅ ÔÆ î¶ð¶ òðÇ×Á» é±§ Ô¯ð Çå¾ÖÅ ÇñÖä ñÂÆ êz¶ðé
òÅÃå¶ Õ¾ãçÅ þÍ
ÇñÖä òÅñ¶ å» ç¹ÇÖÁÅÇðÁ» ñÂÆ ÇÃðø òÕå Õ¾ãç¶ é¶, À¹é·»
ìÅð¶ ÜÅä-Ã¹ä Õ¶ Ôð åð·» çÆ îçç ñÂÆ ì»Ô Õ¾ãä çÅ ò¾âÅ Ç÷§îÅ
êzòÅÃÆÁ» ÇÔ¾Ã¶ ÔÆ ÁÅÇÂÁÅÍ îËù îÅä ÔË Áîð ÇÃ§Ø ×°ðÈ, Ôðç¶ò ÇÃ§Ø
(Üðîé), éÇð§çð ÇÃ§Ø æ»çÆ å¶ À¹é·» ÃÅð¶ ê¿ÜÅìÆÁ» Óå¶, ÇÜé·» ñ¯óò§ç
ÕñÅÕÅð» çÆ ì»Ô ëóé çÅ Ô½ÃñÅ ÇòÖÅÇÂÁÅ å¶ ÇÂÃ èÅðéÅ é±§ Þ¹áñÅÇÂÁÅ
ÇÕ ìÅÔð òÃç¶ Õ¶òñ èÅðÇîÕ æ»ò» ÚîÕÅÀ¹ä ÓÚ ÇçñÚÃêÆ ÇçÖÅÀ¹ºç¶
é¶, ÇÜÀ±ºÇçÁ» çÆ ìÅå éÔÆº ê¹¾Ûç¶Í

ÜÅä òÅÇñÁ» é±§ Ú¶å¶ Õðé çÅ ïåé
îÅä ñË Ö¹ôì¯ÂÆ, ÁÅÖð î½å ÔË,

Ç÷³ç×Æ å» Ô¯ÂÆ, ÁÅÖð î½å ÔËÍ
î³âñ», Ú³é, èðåÆÁ» Çò¼Ú ×ðçô»,
Çò¼Ú Ãî¯ÂÆ Ô¯ÂÆ, ÁÅÖð î½å ÔËÍ
î½å, Ôð ÇÜÀ±ºçÆ ÚÆ÷ ù ÁÅêäÆ ÕÅÿÆ ì¹¼Õÿ Çò¼Ú ñê¶à ñËºçÆ
ÔËÍ ÇÂÃ é¶ Õç¶ òÆ ðÅÜ¶ Ü» ÇíÖÅðÆ, ÁîÆð Ü» öðÆì, ×¯ð¶ Ü» ÕÅÿ¶, ÃÅèÈ
Ü» Ú¯ð Çò¼Ú øðÕ éÔÆº ÕÆåÅÍ ÃÅð¶ ÔÆ ÜÆò ÚÅÔ¶ À°Ô ÇÂéÃÅé Ô¯ò¶ Ü»
î¾ÕóÆ, ô¶ð Ô¯ò¶ Ü» ÃÅé·, î½å ç¶ ì¶-åñ ÖÈÔ Çò¼Ú Çâ¾× Õ¶ ÕçÆ òÅêÃ
éÔÆº ÁÅÀ°ºç¶Í
îé°¼Ö ç¶ ÜÆòé Áå¶ î½å Çò¼Ú ìÅÕÆ ÜÆò» éÅñ¯º Â¶éÅ Õ° øðÕ
÷ðÈð ÔË ÇÕ ÁÃÆº Ç÷³ç×Æ Áå¶ î½å ç¶ îÅÇÂé¶ ÁÅêä¶ ÇÚ³åé Áå¶ øñÃø¶
ç¶ ÁèÅð Óå¶ Õ¼ãä çÆ Õ¯Çôô Õðç¶ Ô»Í ÁÃÆº ÁÅêä¶ ÇêÁÅÇðÁ» ù, Ü¯
î½å ç¶ Áäî¹¼Õ Ãøð Óå¶ ÜÅ Ú¹¼Õ¶ Ôé, é±§ ïÅç ð¼Öç¶ Ô»Í ÁÃÆº À°é·» ç¶ Ôð
ðÈê, ð³× ù ÁÅêä¶ Ççñ Çò¼Ú Ã»í Õ¶ ð¼Öç¶ Ô»Í âÅ. Ã¹ðÜÆå êÅåð Ô°ð»
çÅ ÇÂ¼Õ ô¶Áð ÔË :
À°ç¯º å¼Õ å±§ ÔËº ÃÅâÆ ÇÔ¼Õ ç¶ Çò¼Ú îÇÔøÈ÷ îð Õ¶ òÆ,
Üç¯º å¼Õ ÇÜÃî ÃÅâ¶ éÔÆº Ãó Õ¶ ÃòÅÔ ìäç¶Í
ÇÂÔ ÇêÁÅð å¶ î¯Ô, Ü¯ ÁÃÆº ÁÅêä¶ ÃÕ¶-Ãì³èÆÁ» Áå¶ ÇêÁÅÇðÁ»
ñÂÆ ìÚÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, Õ½î ç¶ ðÅÇÖÁ», èðî å¶ Ã¼ÇíÁÅÚÅð ç¶ îÃÆÇÔÁ»
Áå¶ ÕñÅÕÅð» ù òÆ Çç³ç¶ Ô»Í ÕñÅÕÅð» ñÂÆ ÃÅâ¶ Ççñ Çò¼Ú Çòô¶ô æ»
çÅ ÕÅðé ôÅÇÂç ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÇÂéÃÅé ù ìÅÕÆ ÜÆò» éÅñ¯º Áñ¾× ÇÚ³åé
ç¶ä Çò¾Ú ÕñÅ çÆ Ãí å¯º ò¼âÆ ç¶ä ÔËÍ ç¹éÆÁÅ Çò¼Ú ð¯÷ â¶ã ñ¼Ö å¯º
À°µêð ñ¯Õ îðç¶ ÔéÍ À°é·» ç¶ ÇêÁÅð¶ À°é·» ù ÷ðÈð ïÅç ð¼Öç¶ Ô¯ä×¶Í
êð Á¼Ü ç¶ ÃîÈÔ ê³ÜÅìÆÁ» ñÂÆ Ãòðé ÇÃ§Ø àÇÔäÅ çÆ ÇÕåÅì ÒÁ³ìð¯º
à°¼à¶ åÅð¶Ó ÇòÚñ¶ ÕñÅÕÅð» çÆ î½å éÅñ ÇêÁÅ ØÅàÅ ÁÅêÇäÁ» éÅñ¯º

ÕÂÆ Ã½ ×°äÅ ò¼âÅ ñ¼×çÅ ÔËÍ îËº å» îÇÔÃÈÃ ÕðçÅ Ô» ÇÕ À°Ô ÕñÅÕÅð,
Ü¯ ÃÅù íð ÜòÅéÆ Çò¼Ú Û¾â Õ¶ Úñ¶ ×Â¶ Ü» ÃÅæ¯º Ö¯Ô ñÂ¶ ×Â¶, Ü¶
ê³Ü ÅìÆ Ã³ ×Æå ù ÁÅêä¶ ð³× Çò¼Ú ð³ ×ç¶ ðÇÔ³ç¶ å» Ô°ä å¾Õ ÃÅâ¶
Ã¾ÇíÁÅÚÅð çÅ ÇÂÔ êÇÔñÈ Ô¯ð ÇÕ³éÅ ÁîÆð Ô¯ ÜÅäÅ ÃÆÍ ÇÂÔ ØÅà, ÇÂÔ
ÁÇÔÃÅÃ ÇÕ ÁÃÆº Ô°ä Õç¶ ÇÂé·» îÔÅé ÕñÅÕÅð» ù ç¶Ö éÔÆº ÃÕç¶,
Çîñ éÔÆº ÃÕç¶, Á³çð¯-Á³çð Ôð ÕñÅ-êz¶îÆ ù Ö¯ðçÅ ÔËÍ ÃÅâ¶ îé çÆ
ÚÅÔå ÔË À°é·» çÆ Ç÷³ç×Æ å¶ ôõÃÆÁå ìÅð¶ Ôð ×¼ñ ÜÅéä çÆ, å» Ü¹
ÁÃÆº À°é·» ç¶ å°ð ÜÅä ìÅÁç òÆ ÁÅêä¶ Ççñ Çò¾Ú ìäÆ À°é·» çÆ
åÃòÆð Ã§êÈðé Õð ÃÕÆÂ¶Í ÒÁ³ìð¯º à°¼à¶ åÅð¶Ó ÇÂ¼Õ ÁÇÜÔÆ ÔÆ ê¹ÃåÕ ÔË,
Ü¯ ÃÅâ¶ ÇÔðÇçÁ» Çò¾Ú ÁÅêä¶ Çò¾Ûó¶ ÕñÅÕÅð» ç¶ î¯Ô çÆ ÇêÁÅÃ Óå¶
ÃÆåñ Üñ ÇÛóÕÅÀ°ºçÆ ÜÅêçÆ ÔËÍ
çÈÜÅ êÇÔñÈ ÇÂÔ òÆ ÔË ÇÕ Á¼Ü ç¶ éÅÇÂÕ íñÕ çÆ öðç Çò¼Ú
×°³î Ô¯ ÃÕç¶ ÔéÍ Ã¯ÚòÅé ñ¯Õ» çÅ øð÷ ìäçÅ ÔË ÇÕ ÁÃÆº À°é·» ç¶
é»Á-ÇÃðéÅò¶º ÁÅêä¶ òÅÇðÃ» ñÂÆ Û¼â ÜÅÂÆÂ¶, ÇÜé·» ÃÅâ¶ ÃÇîÁ» ù
ìäÅÇÂÁÅ, Ã³òÅÇðÁÅ Áå¶ Çô³×ÅÇðÁÅÍ ÇÂÔ ê¼Ö ÇÂÃ ÇÕåÅì çÅ îÔ¼åò
Ô¯ð òÆ òèÅ Çç³çÅ ÔËÍ
Ãòðé ÇÃ§Ø àÇÔäÅ çÅ é»Á ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå Ü×å Çò¼Ú ìÔ°å
ÜñçÆ ÚîÇÕÁÅ ÔËÍ ÇÂÃçÅ ÕÅðé À°Ã çÅ íÅôÅ Óå¶ ÁÇèÕÅð å¶ À°Ã çÆ
Ã¼Ú ÕÇÔä çÆ ÇÔ³îå ÔËÍ À°Ã é¶ Ô°ä å¾Õ ÕÂÆ ÇÕåÅì» çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆ
ÔË, êð À°Ã çÅ Ççñ ê¼åðÕÅð» òÅñÅ ÔËÍ Ãòðé é¶ Õç¶ Á½Ö¶ å¶ Ã³ò¶çéôÆñ
ÇòÇôÁ» å¯º Õ§éÆ ÕåðÅ Õ¶ ê¼åðÕÅðÆ ÇÕ¼å¶ å¶ ñ¶ÖÕ ç¶ øð÷ å¯º îÈ³Ô éÔÆº
ë¶ÇðÁÅÍ ÁîðÆÕÅ ç¶ îÔÅé ñ¶ÖÕ îÅðÕ àò¶é å¯º ñË Õ¶ ðÈÃÆ ñ¶ÖÕ ì¯ÇðÃ
ê¯ñ¶ò¯ÂÆ å¼Õ, ê¼åðÕÅðÆ ç¶ ÇÕÃì é¶ ÃÅÇÔå ç¶ ÇÂÇåÔÅÃ Çò¼Ú ìÔ°å ÃÅð¶
á¯Ã ÇÂðÅç¶ Áå¶ Ã¼Ú Óå¶ êÇÔð¶çÅðÆ Õðé òÅñ¶ ñ¶ÖÕ êËçÅ ÕÆå¶ ÔéÍ
ê¼åðÕÅðÆ é¶ Ãòðé ù òÆ Çé¼ÜÆ ÇòÚÅð» å¯º À°µêð À°µá Õ¶ ÇòôÅ-òÃå±
Áå¶ êÅáÕ» ñÂÆ ÇñÖä çÅ ò¾ñ ÇÃÖÅÇÂÁÅ ÔËÍ
Ãòðé ç¶ ÔøåÅòÅðÆ ñ¶Ö ç¹éÆÁÅ íð çÆÁ» ê³ÜÅìÆ ÁõìÅð»
Çò¾Ú Ûêç¶ ÔéÍ ñ¾Ö» ê³ÜÅìÆÁ» ù ÇÕÃ¶ íÖç¶ ÃîÅÇÜÕ Ü» ÕñÅåîÕ
îÃñ¶ À°µå¶ À°Ã ç¶ ñ¶Ö êó·é çÆ À°âÆÕ ðÇÔ³çÆ ÔËÍ Ãòðé ù êÇÔñ¶ Ççé¯º
ÔÆ ê³ÜÅìÆ Ã³×Æå Ü×å éÅñ ÇêÁÅð ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ã ç¶ îé Çò¾Ú ÃçÅ ÇÂÃ
çÆ Úó·çÆ ÕñÅ ñÂÆ ÁðçÅÃ» ÔéÍ ×ÅÇÂÕ» Ü» ×ÆåÕÅð» çÆ Ôð Õ°åÅÔÆ
Ü» Õ°ðÅÔ À°Ã ç¶ îé ÇòÚñ¶ ÛÅÇñÁ» ù ÇÛ¼ñç¶ ÔéÍ À°Ã é¶ Ã³×Æå Áå¶
Ã¾ÇíÁÅÚÅð ç¶ Ô¯ð ÇòÇôÁ» Óå¶ ì¶ô°îÅð ÇñÇÖÁÅ ÔË å¶ Õç¶ òÆ Ú§Ç×ÁÅÂÆ
ù ñ¯ó¯º ò¾è ÚîÕÅÀ°ä å¶ ì¹ðÅÂÆ ù Û°êÅÀ°ä çÆ Õ¯Çôô éÔÆº ÕÆåÆÍ ÇÂÃ¶
åð·» ÔÆ ÒÁ³ìð¯º à¹¾à¶ åÅð¶Ó ÇòÚñÆÁ» ÇñÖå» ÃÅâ¶ îé Çò¾Ú ÃÅâ¶ ÚÔ¶å¶
ÕñÅÕÅð» ç¶ éÕô ÇÕÃ¶ çËòÆ ðÈê Çò¾Ú éÔÆº À°íÅðçÆÁ», Ã×¯º À°é·» ç¶
ÃÅâ¶ ÁÅêä¶ òð×¶ ÔÆ îé°¼ÖåÅ íðêÈð ÇÚ¼åð ÇÃðÜçÆÁ» ÔéÍ
îËù Ã³êÈðé ÁÅÃ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ê¹ÃåÕ ê³ÜÅìÆ Ã³×Æå ç¶ ÇÂÇåÔÅÃ
ñÂÆ òâî¹¾ñÆ ðÚéÅ ÃÅìå Ô¯ò¶×ÆÍ îËº Ãòðé ÇÃ§Ø àÇÔäÅ ù ÇÂÔ Ö¯Ü
íðêÈð å¶ íÅòéÅåîÕ ÇÕåÅì ê³ÜÅìÆ êÅáÕ» å¼Õ êÔ°³ÚÅÀ°ä ñÂÆ òèÅÂÆ
Çç³çÅ Ô»Í
- Ã³×åÅð

ïÅç ÇÜÔÆ ÁÅÀ¹ºçÆ ðÇÔ§çÆ Â¶...
ê¿ÜÅì ç¶ åÕðÆìé ÃÅã¶ ìÅð» Ô÷Åð Çê¿â» ÓÚ ÔÆ ÕñÅ çÆÁ»

Û¾ñ» À¹µáçÆÁ» é¶, øðÕ ÇÃðø Â¶éÅ Õ¹ þ ÇÕ ÇÕå¶ ÇÂÔ Û¾ñ» «ÇèÁÅä¶
ç¶ ì¹¾ã¶ éÅñ¶ ò»× ×§ç êÅÀ¹ä òÅñÆÁ» é¶ å¶ ÇÕå¶ ê±ðÆ åð·» Çéðîñ,
çðìÅð ÃÅÇÔì ÇòÚñ¶ Ãð¯òð òð×ÆÁ»Í Õç¶-ÕçÅÂÆº ÕÅñÆ ò¶ÂÆº çÆ
ÃøÅÂÆ î¹ÇÔ§î ò»× ×§ç êÅÀ¹ºçÆÁ» Û¾ñ» ð¯Õä ñÂÆ ïåé ÁÅð§í¶ Ü»ç¶
é¶, êð Â¶é¶ Õ¹ ïåé» éÅñ ñ×ÅåÅð ×§èñ¶ Ô¯ ðÔ¶ ÕñÅ ç¶ çÇðÁÅ é±§
Ã¹æðÅ ð¾Ö ÃÕä çÆÁ» À¹îÆç» éÔÆº ì¾ÞçÆÁ»Í
ÔæñÆ å¯º êÇÔñÆ ÇÕåÅì ÒÃ¹ð» ç¶ òÅÇðÃÓ À¹é·» ôõÃÆÁå» ìÅð¶
ÃÆ, ÇÜé·» ê±ðÆ Ç÷§ç×Æ ÕñÅ ç¶ ñ¶Ö¶ ñÅ Û¾âÆ, êð éÅ Ã¾ÇíÁÅÚÅð ìÚÅÀ¹ä
òÅñÆÁ» Üæ¶ì§çÆÁ», éÅ ÃðÕÅð» å¶ éÅ Ã¹äé òÅÇñÁ» À¹é·» çÆ ÃÅð
ñÂÆ, ÇÃ¾à¶ òÜ¯º À¹îð ç¶ ÇÂÃ êóÅÁ Óå¶ Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø îåòÅñÅ, çñÆê
ÇÃ§Ø çÆê, Ã¹Çð§çð Ã¯éÆÁÅ, Úåð ÇÃ§Ø êðòÅéÅ, À¹µåî ÇÃ§Ø í¯ÿÅ éÅæ
å¶ ÇÂé·» òð×¶ ÕÂÆ Ô¯ð ×ÅÇÂÕ, ×ÆåÕÅð çòÅÂÆ-ì±àÆ å¶ ð¯àÆ-à¹¾Õ ñÂÆ
ì¶×Åé¶ Ô¾æ» ò¾ñ ÞÅÕ ðÔ¶ é¶Í
ÇÜÀ±ºÇçÁ» ÓÚ é¹ÕÃ Õ¾ãä¶ å¶ î¯ÇÂÁ» çÆÁ» ë¯à¯Á» ê±ÜäÅ îé¹¾ÖÆ
Ã¹íÅÁ çÆ Çøåðå þÍ ÇÜÔó¶ ÕñÅòÅé î½Ü±ç é¶, À¹é·» çÆ î¾çç çÆ æ»
ÁåÆå Çò¾Ú À¹é·» ò¾ñ¯º ÕÆåÆÁ» öñåÆÁ» é±§ ÇÚåÅÇðÁÅ Ü»çË, å¶ ÇÜÔó¶
å¹ð ×Â¶, À¹é·» é±§ ÒîÔÅéÓ ÕÇÔ ÁÅêäÅ øð÷ ê±ðÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃîÞ ÇñÁÅ
Ü»çËÍ
Õ¹ñÇò§çð Çã¾ñ¯º ç¶ í¯× ò¶ÿ¶ ÇÜÔó¶-ÇÜÔó¶ ÕñÅÕÅð îÅÂÆÕ
î±Ôð¶ Öó· Ô§Þ± Ã¹¾àç¶ ÕÇÔ ðÔ¶ Ãé, ÒÁ¾Ü ÃÅâÆ ì»Ô à¹¾à ×ÂÆ Â¶...À¹Ô
ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ ÔÆðÅ ÃÆ...À¹ÔçÆ ØðòÅñÆ ÃÅâÆ íËä Â¶ å¶ ê¹¾å ÃÅâÅ
íåÆÜÅ...ÁÃÆº ÇÂé·» çÆ î¾çç ñÂÆ ÃçÅ ÔÅ÷ð ðÔ»×¶Ó, À¹é·» ÓÚ¯º ôÅÇÂç
ÔÆ Õ¯ÂÆ ìÅÁç ÓÚ ê¿â¯ðÆ ñ¾èÅ ÇÃ§Ø ÜÅ ìÅÕÆ ÜÆÁ» çÅ ÔÅñ-ÚÅñ ê¹¾Û Õ¶
ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ ò ¶ × ÅÍ Ã¹ ð ÜÆå Çì§ ç ðÖÆÂ¶ ç¶ í¯ × î½ Õ ¶ ÕñÅÕÅð» å¶

ÇÃÁÅÃåçÅé» çÅ Ô¾ç¯º ò¾è ÇÂÕ¾á ÃÆÍ Ãí é¶ ìó¶ ¦î¶-Ú½ó¶ íÅôä Çç¾å¶,
êð À¹ÔçÆ ç±ÜÆ ìðÃÆ î½Õ¶ ê¯ÇàÁ» Óå¶ Ç×ä¶ ÜÅä òÅñ¶ ñ¯Õ òÆ ôÅîñ éÅ
Ô¯Â¶Í ÇÜÀ±ºç¶ ÜÆÁ ÕÅÕÅ íËäÆòÅñÅ çÆ Üç¯º òÆ ×¾ñ ÇÛóÆ, ÇÂÔÆ Ã¹ÇäÁÅ,
ÒçÅð± ÓÚ à¹§é ðÇÔ§çË...Ö¹ç é±§ Ã§íÅñä çÆ Ã±Þ éÔÆº À¹Ôé±§...ÍÓ êð î½å
Çê¾Û¯º À¹ÔÆ ñ¯Õ ÕÇÔä ñ¾×¶, ÒÀ¹µÚÆ Ã¹ð òÅñÅ ÕîÅñ çÅ ×ò¾ÂÆÁÅ ÃÆ
À¹Ô...ÇÜÀ±ºçÅ ðÇÔ Ü»çÅ å» øñÅÇäÁ»-øñÅÇäÁ» é±§ êó·é¶ êÅ Ü»çÅ...ÍÓ
«ÇèÁÅä¶ ç¶ ÕÂÆ ÕñÅÕÅð» é±§ ×ÆåÕÅð Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø Á÷Åç å¯º
êÅÃÅ ò¾à Õ¶ ¦ØÇçÁ» îËº Á¾Ö Æº ç¶ÇÖÁÅ, êð å¹ð ÜÅä Çê¾Û¯º À¹Ôé±§
Ò×ÆåÕÅðÆ çÅ æ§îÓ ÁÅÖ ôðè»ÜñÆ Çç¾åÆ ÜÅä ñ¾×ÆÍ ÇÜÀ±ºç¶ ÜÆÁ ÃÆåñ
ÇÃ§Ø ÃÆåñ é±§ í§âä òÅÇñÁ» çÆ ØÅà éÔÆº ÃÆ, ÕÇÔ§ç¶, ÒéÅñ ×ÅÀ¹ä
òÅñÆ Óå¶ ÇÂåìÅð ÕðéÅ ÇÂÔé±§ òÅêÃ Õ¾Ú¶ Õ¯ÇáÁ» ÓÚ ñË ÁÅÇÂÁË...ÕÅð»,
Õ¯áÆÁ» í§× ç¶ íÅä¶ ×¹ÁÅ Û¾âÆÁ»...Ó, êð å¹ä ÜÅä Çê¾Û¯º À¹ÔÆ ñ¯Õ
À¹Ôé±§ Òð»×ñÅ Ã¾ÜäÓ ÁÅÖä ñ¾× ×Â¶Í
Õ¶ÔÆ Ã¯Ú ìä ×ÂÆ Â¶ ÃÅâÆÍ ÇÜé·» é±§ ÇÜÀ±ºÇçÁ» ê±ÜäÅ ÚÅÔÆçË,
ÃÅé±§ À¹é·» çÅ òÆ ÇÖÁÅñ éÔÆº å¶ ÇÜé·» é±§ ÜÅä î×ð¯º Ú¶å¶ ÕðéÅ
ÚÅÔÆçË, À¹é·» é±§ êÇÔñÆ ìðÃÆ î½Õ¶ ÔÆ í¹ñÅÀ¹äÅ ô¹ð± Õð Çç§ç¶ Ô»Í
Õîñ ÔÆð, ê¿îÆ ìÅÂÆ å¶ ÔðíÜé îÅé ÁÕÃð å¹ð ÜÅä òÅÇñÁ»
çÆ ×ÅÇÂÕÆ-×ÆåÕÅðÆ é±§ ç¶ä ìÅð¶ ×¾ñ» Õðç¶ ðÇÔ§ç¶ é¶Í À¹é·» Á§çðñÅ
çðç î¶ð¶ ÁÅêä¶ çðç éÅñ ÇîñçÅ-Ü¹ñçÅ Â¶Í ÚÅÔÆçÅ íÅò¶º ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ
ÇÂÃ ê¹ÃåÕ Çò¾Ú À¹é·» ÃÅðÆÁ» ÁçìÆ ôÖÃÆÁå» çÆ ç¶ä é±§ ÇÚåÇòÁÅ
Ü»çÅ, ÇÜé·» ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ, ×ÆåÕÅðÆ å¶ ÁçÅÕÅðÆ ÓÚ òâî¹¾ñÅ ï¯×çÅé
êÅÇÂÁÅ, êð ôÅîñ ÇÃðø ê¿çð» ÔÃåÆÁ» ÔÆ ÕÆåÆÁ» ÜÅ ÃÕÆÁ»Í
Ã¹Çð§çð Õ½ð çÆ î» çÆÁ» ñ¯ðÆÁ» òð×Æ ×ÅÇÂÕÆ á§ã êÅ Çç§çÆ
Â¶ å¶ ÁÅÃÅ ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ çÅ îåòÅñÅ Á§çÅ÷ Á¾Ü òÆ Þ±îä ñÅ Çç§çËÍ
Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ ì¹¦ç ÁòÅ÷ ô»å îÅÔ½ñ Þ§Ü¯ó Û¾âçÆ Â¶ å¶ ×¹ðîÆå
éÅ×ð¶ çÆ ÚÅäÚ¾Õ Ô¯ÂÆ î½å Á¾Ü òÆ ÕÂÆ ÃòÅñ Öó·¶ Õð Ü»çÆ Â¶Í Õ¯ÂÆ
ô¾Õ éÔÆº ÇÕ Ãî» ¦Øä éÅñ ÇÂé·» é±§ ïÅç Õðé çÅ òÕå ØàçÅ
ÜÅò¶×Å, êð ÇÂé·» çÆ ÇÃçÕÇçñÆ çÅ îÔ¾åò ôÅÇÂç ÔÆ Õç¶ Øà¶Í ÇÂé·»
ÓÚ¯º Á¾èÆÁ» ôÖÃÆÁå» À¹Ô é¶, ÇÜé·» é±§ îËº Õç¶ éÔÆº ÇîÇñÁÅ, ìÃ
îÅÇäÁÅ þÍ À¹é·» é±§ Ã¹ä ÇÂ§Ü ÜÅêçË ÇÜò¶º À¹Ô î¶ð¶ ò¶ÿ¶ ç¶ Ü» îËº À¹é·»
ç¶ ò¶ÿ¶ çÅ Ô¯ò»Í ÕÂÆÁ» éÅñ î¶ðÅ î¶ñ-Ü¯ñ Ô¹§çÅ Çðþ, Ççñ çÆÁ» ×¾ñ»
Ã»ÞÆÁ» Õðç¶ ðÔ¶ Ô», êð Ô¹ä ÇÃðø À¹é·» çÆ ïÅç çÅ çÆòÅ ìñçËÍ
ÇÂÔ ê¹ÃåÕ å¹ð ÜÅä òÅÇñÁ» é±§ ôðè»ÜñÆ þ å¶ À¹îÆç þ ÇÕ
ÇÜÀ±ºçÆÁ» ÜÅé» çÆ Õçð Õðé òÅñ¶ ê¿ÜÅìÆ î¯ÇÂÁ» é±§ Â¶éÆ Û¶åÆ
í¹¾ñä çÆ öñåÆ éÔÆº Õðé×¶Í ÃðÕÅð» Á¾×¶ Áð÷¯ÂÆ þ ÇÕ À¹Ô ÕñÅòÅé»
çÆ ÃÅð ñËäÆ ô¹ð± ÕðéÍ Ãî¶º-Ãî¶º ÔÃêåÅñ íðåÆ ÕñÅòÅé» ç¶ ÃðÕÅðÆ
ê¾èð Óå¶ ÇÂñÅÜ çÆ î§× ñÂÆ õìð» ÛêçÆÁ» ðÇÔ§çÆÁ» é¶, ÇÜé·» é±§ êó·
Ô¾ç ¯º ò¾ è ç¹¾ Ö Ô¹ §çËÍ òÅÃå¶ êÅ-êÅ ÇÂñÅÜ ñÂÆ íðòÅÂÆ ×ÂÆ ÔÅîÆ
ÕñÅòÅé» çÆ ÇÂ¾÷å éÔÆº, ì¶ÇÂ¾÷åÆ ç¶ å¹ñ þ, Ü¯ éÔÆº Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆÍ
À¹îÆç þ êÅáÕ» é±§ ÇÂÔ Çé×±äÅ ÇÜÔÅ À¹µçî êÃ§ç ÁÅò¶×ÅÍ
ìÅÕÆ ôÖÃÆÁå» ìÅð¶ òÆ Û¶åÆ ÇñÖä çÆ Õ¯Çôô Õð»×¶Í å¹ÔÅâ¶ Ô¹§×Åð¶
çÆ ÁÅÃ ÓÚ...
- Ãòðé ÇÃ§Ø àÇÔäÅ
Çê¿â å¶ âÅÕ: àÇÔäÅ,

Ç÷ñ·Å øðÆçÕ¯àÍ
IHADA-GHHHC î¯.

ÁÅÃÅ ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ
(AIBF-AIII)
ÁÅÃÅ ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ çÅ Ç÷Õð ÇÛóÇçÁ» òÃîÅ ñÅÂÆ, Ø¹¾àòÆº

ê¾× ì§é·Æ, åÕó¶ ÃðÆð òÅñÅ ×¯ñ-îà¯ñ ôõÃ Á¾Ö» î±Ôð¶ ÁÅ Öó·çËÍ À¹Ô
Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ì¯ñçÅ êzåÆå Ô¹§çË, æ¯ó·Å Õ¹ î±§Ô Ö¯ñ·çË å¶ éÆòÆº Ã¹ð ÓÚ ×ÅÀ¹ºçÅ
ô»å ÇÜÔÅ îÅÔ½ñ ÇÃðÜ Ü»çËÍ Õç¶ À¹Ã çÆ ×ÅÇÂÕÆ À¹çÅÃÆ ç¶ îÅÔ½ñ
éÅñ Ü¹óçÆ Â¶, Õç¶ À¹Ô ÃÅÇÔåÕ ×Æå Û¶ó ñËºçË å¶ Õç¶ ×¾íð±Á»-
î¹ÇàÁÅð» Á§çðñ¶ À¹ìÅñ á¶áåÅ éÅñ ê¶ô ÕðçËÍ Õç¶ Ã¹Çð§çð Õ½ð éÅñ
ÃçÅ Ú¶å¶ ðÇÔä òÅñ¶ ×Æå ×ÅÀ¹ºçË å¶ Õç¶ êzÕÅô Õ½ð éÅñÍ À¹Ã çÅ Ôð
×Æå Ú¶å¶ ÓÚ À¹µåðé ñ¾×çË, ÜÅêçË Ô¹ä¶ À¹Ô ê»âÅ ìä Ã¹Çð§çð Õ½ð ç¶
ÃòÅñ» çÅ ÜòÅì ç¶ò¶×Å, î¹ÇàÁÅð çÆ éÅ× ò»× òÿ Ö»çÆ ×¹¾å ÇòÚñ¶
êð»ç¶ çÆ ìÅå êÅò¶×Å, èÆÁ» ç¶ Ô¾Õ ÓÚ ÔÅÁ çÅ éÅÁðÅ îÅðÇçÁ»
ÁÅÖ¶×Å, Òì¾ñ¶ éÆº ê¿ÜÅì çÆÂ¶ ô¶ð ì¾ÚÆÂ¶...ÍÓ
îÃåÅé¶ òð×¶ øéÕÅð Üç¯º-Üç¯º Ú¶å¶ ÁÅÀ¹ºç¶ é¶, À¹é·» ò¾ñ¯º
×ÅÂ¶ ÃÅç-î¹ðÅç¶ ×Æå ÁÅêä¶ ÁÅê ì¹¾ñ·» Óå¶ ÁÅ Ü»ç¶ é¶Í ×Æå» ÓÚ Õ¯ÂÆ
òÿ-Ûÿ éÔÆº ÇçÃçÅ, Õ¯ÂÆ Ô¶ðÅë¶ðÆ éÔÆº, Õ¯ÂÆ íóÕÆñÅêä éÔÆºÍ
ÇÂ¾Õ æ» êÇó·ÁÅ ÃÆ, Òñ¶ÖÕ ç¶ ÇòÁÕåÆåò ìÅð¶ À¹Ã çÆÁ» ÇñÖå» å¯º
êåÅ ñ¾× Ü»çË å¶ ×ÅÀ¹ä òÅñ¶ ìÅð¶ À¹Ãç¶ ×ÅÇäÁ» å¯º...ÍÓ Ã¯ îÃåÅé¶ ç¶
×Æå Ã¹ÇäÁ» ÇÜ¾æ¶ À¹Ãç¶ ÇòÁÕåÆåò çÅ Á§çÅ÷Å ñ¾×çË, À¹æ¶ À¹Ã çÆ
ÇåÕóî î¹Õå ×ÅÇÂÕÆ çÅ òÆ Ö¹ñÅÃÅ Ô¯ Ü»çËÍ
îÃåÅé¶ çÅ ê¯ñÅ-ê¯ñÅ ×ÅÀ¹ä ¦îÅ Ãî» ñ¯Õ» ð¾Ü Õ¶ îÅÇäÁÅÍ
ÒÁËÚ.ÁËî.òÆÓ çÅ À¹Ô ÃàÅð ×ÅÇÂÕ ÇðÔÅÍ À¹Ãç¶ åÇòÁ» çÆ À¹âÆÕ Ô¹§çÆ
ÃÆÍ Üç¯º ÇðÕÅðâ» çÅ ç½ð Öåî Ô¯ Ç×ÁÅ å» Õ§êéÆ ò¾ñ¯º ìÅÕÆ ÕñÅÕÅð»
ò»× À¹Ãç¶ ×Æå» çÆÁ» ÃÆ.âÆ÷ çÅ ÃËµà ÒÃ¯ñâ ×¯ñâÓ é»Á Ô¶á ÇðñÆ÷
ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ
AIBF ÓÚ Üéî¶ îÃåÅé¶ é¶ ê±ðÆ Ô¾ïÅåÆ ÃÅø-Ã¹æðÅ ×ÅÇÂÁÅÍ

À¹Ãç¶ ×Æå» ÓÚ¯º À¹îð çÅ åÜðìÅ òÆ ÞñÕçË å¶ ÃîÅÜ êzåÆ Ç÷§î¶òÅðÆÁ»
çÅ ÁÇÔÃÅÃ òÆÍ AIII ÓÚ ÁÅÖðÆ ÃÅÔ» î½Õ¶ íÅò¶º Ã§×Æå çÅ ð±ê ìçñ
ü¾ÕÅ ÃÆ, êð Á¾Ü ÇÜ§éÅ éÔÆº ÃÆ ìçÇñÁÅÍ òÅð-òÅð À¹Ãç¶ ×Æå Ã¹äé
Óå¶ íÅÃçË, ÇÜò¶º ÇÂÔ ÇÃðø À¹Ã¶ ç¶ Õ§á ñÂÆ ìä¶ Ãé, Õ¯ÂÆ Ô¯ð ×ÅÀ¹ºçÅ
å» ì¶ÇÂéÃÅøÆ Ô¯ Ü»çÆÍ
îÃåÅé¶ ç¶ Ãí å¯º ò¾è îÕì±ñ ×Æå» Çò¾Ú ÒÇÂÔ î¹§âÅ ÇéðÅ
ôÇé¾ÚðÆÓ ôÅîñ þÍ Ã¹Çð§çð Õ½ð éÅñ ×ÅÂ¶ ÇÂÃ ç¯×Åä¶ Çò¾Ú àÕ¯ð» òÆ é¶
å¶ Ã¶è òÆÍ ÇÂÃ Çò¾Ú Á§è-ÇòôòÅÃ çÆ ê¿â ü¾ÕÆ ÇëðçÆ îé¹¾ÖåÅ çÆ
ÔÅñå ê¶ô þ å¶ Ô¾ æ» çÆÁ» ñÕÆð» ÓÚ¯ º íÇò¾ Ö ñ¾ íçÆ ñ¯ ÕÅÂÆ é±§
ÃîÞÅÀ¹äÆÁ» Çç¾åÆÁ» ×ÂÆÁ» é¶Í Ã¹Çð§çð Õ½ð î» òÜ¯º ê»â¶ Õ¯ñ¯º ê¹¾åð
ç¶ íÇò¾Ö ìÅð¶ ê¹¾ÛçÆ þ å¶ îÃåÅéÅ ê»âÅ ìä À¹Ãç¶ ÃòÅñ» çÅ ÜòÅì
Çç§çÅ þÍ î» ê¹¾åð ç¶ íÇò¾Ö ìÅð¶ ÒÚ§×ÅÓ Ã¹äé çÆ ÇÂÛ¹¾Õ þ, êð ê»âÅ
À¹îÆç» Óå¶ êÅäÆ ë¶ðçÅ þÍ ×Æå Á¾×¶ òèçÅ þ, èÅðÇîÕ îÃÇñÁ» Óå¶
àÕ¯ð» ÕðçÅ ÁÖÆð Ã§ç¶ôîÂÆ Ô¯ Çé¾ìóçÅ þ ÇÕ îé¹¾Ö íÅò¶º Ú§é å¾Õ
êÔ¹§Ú Ç×ÁÅ, êð òÇÔî»-íðî» ç¶ Ú¾ÕðÇòÀ± ÓÚ¯º éÔÆº ÇéÕñ ÃÇÕÁÅÍ
Ã¹Çð§çð Õ½ð çÅ ÃòÅñ þ :
ê¿âå ÜÆ ÕÆ ÇÂÔ ñÅñ î¶ðÅ,
î» Çêú çÅ é»Á ÚîÕÅÂ¶×Å,
êzåÅê ÇôòÅ ÜÆ ò»×±§ ÕÆ ÇÂÔ,
íÅðå òÆð ÕÔÅÂ¶×Å...Í
Á¾×¯º ê»âÅ À¹îÆç» çÆ ë¾àÆ ê¯ÚÆ Ü»çÅ þÍ åé÷ òÅñ¶ ì¯ñ
Ôé :
ÇÂÔ î¹§âÅ ÇéðÆ ôÇé¾ÚðÆ,
Ççé-ðÅå ê¹ÁÅó¶ êÅÂ¶×Å,
ÁÅÀ¹ºç¶-Ü»ç¶ é±§ Û¶ó¶×Å,
íÅÂÆÂ¶ çÅ ÇÃð êóòÅÂ¶×ÅÍ
Øð ç¶ í»â¶ ò¶Úä ìÅð¶ ç¾ÃçÅ-ç¾ÃçÅ ê»âÅ ÇÔ§ç±-î¹ÃÇñî-
ÇÃ¾Ö-ÂÆÃÅÂÆ î¹¾çÅ À¹íÅðçÅ þÍ ×Æå çÅ Ôð Á§åðÅ éò» Ö¹ñÅÃÅ ÕðçÅ
þ å¶ ÁÅÖðÆ Á§åð¶ ÓÚ ç¯Ô¶º Çèð» ÇÂÕîå Ô¹§çÆÁ» ÃîÅÜ é±§ Ã¹é¶ÔÅ Çç§çÆÁ»
é¶, ÇÜò¶º Çøñî ÒÃîÅêåÆÓ ò¶ÿ¶ Ú§Ç×Á» ç¶ Ô¾Õ ÓÚ í¹×å Ü»çÆ þÍ ÁÖÆð
Óå¶ í×å ÇÃ§Ø çÆ Õ¹ðìÅéÆ Ú¶å¶ ÕðÇçÁ» ç¹éÆÁÅ é±§ Ô¯ô Õðé çÆ
ÁêÆñ ÕÆåÆ Ü»çÆ Â¶ :
úÂ¶ íàÕ¶ Ô¯Â¶ ÜòÅé¯ ÇÂÔ ÕÆ ëó ñÂ¶ ÚÅñ¶ Ô¯ô Õð¯,
Ú§é åÆÕð òÆ ÜÅ êÔ¹§Ú¶ é¶, Á¾Ü ç¹éÆÁÅ òÅñ¶ Ô¯ô Õð¯Í
ÃÔ¹§ í×å ÇÃ§Ø çÆ ÖÅ Õ¶ Á¾Ü Â¶éÅ ÔÆ ÕÇÔäÅ Â¶,
éÅ ð¯ÿ¯ Â¶Ã ÜòÅéÆ é±§ ÇÂÔ íÅðå î» çÅ ÕÇÔäÅ Â¶Í
îÃåÅé¶ é¶ ìÔ¹Ç×äåÆ ç¯×Åä¶ Ã¹Çð§çð Õ½ð éÅñ ×ÅÂ¶, ÇÜé·» é±§
Çîñ¶ ÇêÁÅð ìÅð¶ ìÔ¹å¶ ÇòÃæÅð ÓÚ ÜÅä çÆ ñ¯ó éÔÆºÍ ÇÂÔ òÆ Ã¾Ú þ ÇÕ
ÕÂÆ ç¯×ÅÇäÁ» ÓÚ Ã¹Çð§çð Õ½ð çÅ êzíÅò ×±ó·Å ðÇÔ§çÅ þ å¶ îÃåÅé¶ çÅ
ðåÅ Ø¾àÍ îÃåÅé¶ çÅ À¹ÚÅðä ôÇÔðÆÁ» òÅñÅ ÃÆ, ÇÜÃ ÕðÕ¶ À¹Ô
òÅð-òÅð ÒäÓ é±§ ÒéÓ ÁÅÖçËÍ ÇÜ¾æ¶-ÇÜ¾æ¶ ÒÔÅéä¶Ó ôìç ÁÅÀ¹ºçË, À¹Ô
ÒÔÅéé¶Ó ÕÇÔ§çË, ÒêÆäÓ é±§ ÒêÆéÓ, Òç¶äÓ é±§ Òç¶éÓ å¶ ÒòÅÿÅÓ é±§ ÒòÅñÅÓÍ
Çëð òÆ ×Æå» ÇòÚñÆ ÃÅç×Æ å¶ ÃÇÔÜåÅ À¹ÚÅðä ò¾ñ ìÔ¹åÅ ÇèÁÅé
éÔÆº ÜÅä Çç§çÆÍ
îÃåÅé¶ çÅ ÒÕÅñÆ å¶ðÆ ×¹¾å å¶ êð»çÅ å¶ðÅ ñÅñ éÆºÓ ×Æå
Ü×å êzÇÃ¾è þÍ ×Æå ê¶ô ÕðÇçÁ» îÃåÅéÅ ÜòÅéÆ ÓÚ ÚñÅ Ç×ÁÅ
êzåÆå Ô¹§çËÍ Ç×¾è¶ ÓÚ é¾ÚçÆ Ã¾ê ò»× ë§¹ÕÅð¶ îÅðçÆ ×¹¾å òÅñÆ î¹ÇàÁÅð
ÇÖÁÅñ» Óå¶ â¯ð¶ êÅÀ¹ä ñ¾×çÆ Â¶Í À¹Ô î¹ÇàÁÅð ç¶ Ô¹Ãé çÆ ìó¶ ÕñÅåîÕ
ã§× éÅñ åÅðÆø ÕðçÅ Â¶Í ×¹¾å çÆ ×¾ñ ÕðÇçÁ» î¹ÇàÁÅð é±§ ÇòðÃ¶
éÅñ Ü¹ó¶ ðÇÔä çÅ Ã¹é¶ÔÅ Çç§çË å¶ À¹Ã ò¾ñ¯º Ö¶å» ç¶ éÅñ-éÅñ ü¾ñ·¶-
Ú½ºÕ¶ ÓÚ ÇéíÅÂÆ Ü»çÆ í±ÇîÕÅ ìÅð¶ òÆ ç¾ÇÃÁÅ Ü»çËÍ ì¯ñ Ôé :
èÆÂ¶ éÆº ê¿ÜÅì çÆÂ¶, Ç×¾ÇèÁ» çÆ ðÅäÆ å±§,
Ö¶å» çÆ ìÔÅð Â¶º å¶ Ú½ºÕ¶ çÆ Ã¹ÁÅäÆ å±§Í
ÇêÁÅð çÆ ê¹ÜÅðé¶, ÇêÁÅð» çÅ ÃòÅñ éÆº,
ÕÅñÆ å¶ðÆ ×¹¾å å¶ êð»çÅ å¶ðÅ ñÅñ éÆºÍ
îÃåÅé¶ ç¶ ÕÂÆ ×Æå î÷ÅÔÆÁÅ ÔéÍ ¦Ø¶ ò¶ÿ¶ ÕÂÆ ×ÅÇÂÕ»
ÇÂÔ ò§é×Æ ê¶ô ÕÆåÆ, ÇÜÃ é±§ Ãð¯ÇåÁ» Ö±ì Ô¹§×ÅðÅ Çç¾åÅÍ ÇÂÔ ×Æå
ôõÃÆÁå Óå¶ Ã¾à îÅðé çÆ æ» ÕñÅÕÅð çÆ ìÔ¹ê¾ÖÆ êzÇåíÅ Óå¶ ÚÅéä
êÅÀ¹ºç¶ é¶Í ñ¾ÖÆ òäÜÅðÅ é¶ òÆ ÇÕÃ¶ ò¶ÿ¶ ÒÜ¶á çÆ é÷ð ì¹ðÆ ×¯ÇâÁ»
êðé¶ êÂÆÓ ×Æå ×ÅÇÂÁÅ ÃÆ, çñÆê ÇÃ§Ø çÆê å¶ ÕÂÆ Ô¯ð» é¶ òÆÍ ÇÂé·»
×Æå» ÷ðÆÂ¶ îÃåÅé¶ Óå¶ àÕ¯ð» Ô¯ÂÆÁ» é¶, êð À¹Ô Ôð ×¾ñ çÅ åðÕ
éÅñ ÜòÅì Çç§çÅ Â¶Í Ã¹Çð§çð Õ½ð éÅñ ×ÅÂ¶ ÇÂé·» à¾ÇêÁ» Áå¶ ì¯ñÆÁ»
ÓÚ ÇÂ¾Õ-ç±Ü¶ Óå¶ ÇòÁ§× ÕÃ¶ ×Â¶ ÔéÍ ò§é×Æ ç¶Ö¯ :
Ã¹Çð§çð Õ½ð : Ö±Ô ð±-ð± Ç×óçÅ Â¶,
ÒîÃåÅéÅÓ ÇÂÀ¹º å¹ðçË,
ÇÜò¶º Õ¾ç± ÇêÁÅ Çðó·çÅ Â¶Í
îÃåÅéÅ : î¶ðÆ ðÅî ç¹ÔÅÂÆ Â¶,
å¶ðÅ öî êÆ-êÆ Õ¶
éÆº ÇÂÔ ×¯×ó òèÅÂÆ Â¶Í
Â¶Ã¶ åð·» ÇÂ¾Õ Ô¯ð ç¯×Åä¶ Çò¾Ú À¹Ô Ã¹Çð§çð Õ½ð éÅñ îÖ½ñ
ÕðçÅ Â¶Í Ã¹Çð§çð Õ½ð éÖðÆñÆ î¹ÇàÁÅð ç¶ ð±ê ÓÚ À¹Ã Õ¯ñ¯º êðÃ, ÃËºâñ
å¶ Ô¯ð ÚÆ÷» î§×çÆ Â¶, êð À¹Ô Ôð ×¾ñ é±§ î÷ÅÕ ÓÚ ñËºçÅ Â¶Í ìÔ¹å Ø¾à
×ÅÇÂÕ Ô¯Â¶, ÇÜé·» îÃåÅé¶ ò»× ÒÖ¹çÓ Óå¶ Ô¹§çÆ àÕ¯ð çÅ ì¹ðÅ î§éä çÆ
æ» ÇÂÃ é±§ îé¯ð§Üé ç¶ ÁÇé¾Öóò¶º Á§× òÜ¯º îÅéåÅ ÇçòÅÂÆÍ ÔÅÃ¶ çÆ
î§âÆ ÓÚ íÅò¶º Õ¾ç, Ã¹íÅÁ, êÇÔðÅò¶ å¶ ÇòÁÕåÆåò éÅñ Ü¹óÆÁ» ×¾ñ»
ìÅð¶ ìÔ¹å Õ¹¾Þ ÇÕÔÅ Ü»çË, êð ×ÅÇÂÕÆ Çò¾Ú Çòðñ¶-à»ò¶º éî±é¶ ç¶Öä
é±§ Çîñç¶ é¶ :
Ã¹Çð§çð Õ½ð : î§é ÜÅ ìÅñî» ÇÕÀ¹º ×¹¾ÃÅ ÚÇó·ÁÅ ÂÆ úÂ¶,
ò¶ ÒîÃåÅÇéÁÅÓ, ò¶ ð¹ó-ë¹ó ÜÅÇäÁÅ,
ÇÕÀ¹º ì±æÅ ÃÇóÁÅ ÂÆ úÂ¶Í
îÃåÅéÅ : øËôé ò¶Ö Õ¶ À¹ñàÅ å¶ðÅ éÆº,
Õ¹óåÅ êÅà Ç×ÁÅ ×¹¾Ã¶ Çò¾Ú î¶ðÅ éÆºÍ
Ô¯ð ×Æå ×ÅÀ¹ä ç¶ éÅñ-éÅñ îÃåÅé¶ é¶ ÃÅÇÔåÕ ×Æå» çÆ
ê¶ôÕÅðÆ òÆ òèÆÁÅ ã§× éÅñ ÕÆåÆÍ Çôò Õ¹îÅð ìàÅñòÆ ç¶ ×Æå» é±§
À¹Ã çÆ ÁòÅ÷ Â¶éÆ Ü¾ÚÆ ÇÕ Á¾Ü òÆ ñ¯Õ ÒåËé±§ ÇçÁ» Ô§Þ±Á» çÅ íÅóÅÓ
å¶ ÒîËé±§ å¶ðÅ ôìÅì ñË ìËáÅ, ð§× ×¯ðÅ ×¹ñÅì ñË ìËáÅÓ ×Æå» é±§ Ú¶å¶ Õðç¶
ðÇÔ§ç¶ é¶Í
îÃåÅé¶ ç¶ ÒÃÅÀ¹ä çÅ îÔÆéÅ ÁÅ Ç×ÁÅÓ, Òì¾ñ¶ éÆº ê¿ÜÅì çÆÂ¶
ô¶ð ì¾ÚÆÂ¶Ó, ÒÇé¾ÕÆ ÇÜ§éÆ ×¾ñ çÅ ÇÖñÅð êË Ç×ÁÅÓ, ÒéÅéÆ ïÅç ÁÅÀ±×Æ,
Üç¯º ê¶Õ¶ å¹ð ÜÅÂ¶º×ÆÓ, ÒîËé±§ ñ¯Õ» Çç¾åÆ òèÅÂÆ ÕÅÕÅ Ü§î ÇêÁÅÓ Ãî¶å
çðÜé» Ô¯ð ×Æå ñ¯Õ» é±§ Á¾Ü òÆ Ú§×Æ åð·» ïÅç é¶Í
Ü¦èð ç±ðçðôé Óå¶ Õç¶-ÕçÅÂÆº ÔÅñ¶ òÆ îÃåÅé¶ ç¶ ×Æå
Ã¹äÆºç¶ é¶, ÇÜé·» ÓÚ ìÔ¹åÆ òÅð À¹Ô ìËá Õ¶ ×Å ÇðÔÅ Ô¹§çËÍ ìËá-Öó· ç¯Ô¶º
åð·» ×ÅÀ¹ä òÅñÅ ÕñÕÅð ÔÆ ×ÅÇÂÕÆ ç¶ Ôð ð§× ÓÚ îÅÔð Ô¹§çËÍ êÇÔñ»
òÆ å¶ Ô¹ä òÆ ìÔ¹å Ø¾à ÕñÅÕÅð ÇÂÃ åð·» ×ÅÀ¹ä ç¶ Ãîð¾æ ÔéÍ
îÃåÅéÅ íÅò¶º ÃÅâ¶ çðÇîÁÅé éÔÆº, êð À¹Ã çÆ ÒîÃåÅéÆÓ
×ÅÇÂÕÆ Õ§é» é±§ ÃòÅç ×ó±§ç ÕðçÆ ðÇÔ§çÆ þÍ À¹Ãç¶ ì¯ñ ð±Ô é±§ Ú§×¶
ñ¾×ç¶ é¶, Öð±çîÂÆ ×Æå» å¯º Á¾ÇÕÁ» é±§ à¹§ìç¶ é¶Í òêÅð çÅ ÁèÅð òÆ
×¹ÁÅÀ¹ºçÆ ÜÅ ðÔÆ ÁÜ¯ÕÆ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ¯º îÃåÅé¶ ç¶ ×Æå» òð×Å Ã¹æðÅêä
ñ¾í ÃÕäÅ ìÔ¹å î¹ôÕñ þÍ

Áîð ÇÃ§Ø ÚîÕÆñÅ
(AIF@-AIHH)
Áîð ÇÃ§Ø ÚîÕÆñÅ é±§ ÇòçÅ Ô¯ÇÂÁ» ç¯ çÔÅÕ¶ å¯º ò¾è Ô¯ ×Â¶
é¶Í ìóÅ çî ÃÆ À¹ÔçÆ ÁòÅ÷ ÓÚ å¶ ìó¶ ÕàÅÖô ÕðçÆ ÃÆ À¹ÔçÆ ÕñîÍ
Õç¶-Õç¶ ÜÅêçË ÇÕ ÇÜÔ¯ ÇÜÔ¶ Çî¾á¶-Ãñ±ä¶ ×Æå À¹Ã é¶ ÇñÖ¶, À¹é·» éÅñ
ÇéíÅÁ ÇÃðø À¹ÔÆ Õð ÃÕçÅ ÃÆÍ À¹Ôé±§ å¶ À¹Ã çÆ ÃÅæä ÁîðÜ¯å é±§
ÇÜÀ±ºç¶ ÜÆÁ Áñ¯ÚéÅ å¶ ÇêÁÅð ìðÅìð ÇîÇñÁÅ, ÇÜò¶º ÇÂ¾Õ çÆ Þ¯ñÆ
î¹Ô¾ìå çÆ ÚÅôäÆ éÅñ íðÆ Ô¯ò¶ å¶ ç±Ü¶ çÆ Áñ¯ÚéÅ éÅñÍ
ÚîÕÆñ¶ çÆ ×ÅÇÂÕÆ é±§ öñå ÕÇÔä òÅñ¶ ÁÅÖç¶ é¶, ÒÀ¹Ôé±§
Ã§ÃÅð åº̄ ÇÂÃ ÕðÕ¶ å¯ÇðÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÕÀ¹ºÇÕ À¹Ôé¶ ×ÅÇÂÕÆ ÷ðÆÂ¶ ÇðôÇåÁ»
çÆ ê¾å ð¯ñ Çç¾åÆ ÃÆ...ÃÅð¶ êðç¶ ñÅÔ Û¾â¶ Ãé...ãÕÆÁ» ×¾ñ» å¯º êðçÅ
ü¾Õ Çç¾åÅ ÃÆ...Ü¶ À¹Ôé±§ éÅ îÅÇðÁÅ Ü»çÅ å» À¹Ôé¶ ñÆó¶ «ÔÅÀ¹ä çÅ
Õ§î ô¹ð± Õð ç¶äÅ ÃÆ å¶ ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ çÆ îÇðÁÅçÅ åÅð-åÅð Ô¯ ÜÅäÆ
ÃÆÍÓ
À¹Ã é±§ ÇêÁÅð Õðé òÅÇñÁ» çÅ ÁÅêäÅ åðÕ þ, ÒÀ¹Ôé¶ Ü¯
×ÅÇÂÁÅ, ×¾â ò» ×ÅÇÂÁÅ...éÅ À¹ Ôç¶ òð×ÆÁ» åð÷» Õ¯ ÂÆ ìäÅ
ÃÕçË...éÅ ÇñÖ ÃÕçË...éÅ ÔÆ À¹Ôç¶ ò»× ×Å Õ¶ ç¯×ÅÇäÁ» çÅ ìÅçôÅÔ
ìä ÃÕçË..ÍÓ ÚÅÔ¹ä òÅÇñÁ» çÅ å» ÇÂ¾æ¯º å¾Õ ÁÅÖäË, ÒÀ¹Ô ÇÕÃîå çÅ
èéÆ ÃÆ...Üç¯º À¹Ôé¶ Ã¹Çð§çð Ã¯éÆÁÅ éÅñ ×ÅÇÂÁÅ, À¹ç¯º ÔÆ ÛÅÁ Ç×ÁÅ
å¶ Üç¯º ÁîðÜ¯å éÅñ Ü¯óÆ ìäÆ å» Ã¯é¶ Óå¶ Ã¹ÔÅ×¶ òÅñÆ ×¾ñ Ô¯ÂÆ...Ü¶
À¹Ôé±§ îÅÇðÁ» ÁôñÆñåÅ î¹¾ÕçÆ å» Á¾Ü ç¶ ×ÅÇÂÕ é§×-èó§×¶ òÆâÆú
éÅ ìäÅÀ¹ºç¶...ðËê ç¶ é»Á Óå¶ ôð¶ÁÅî ÁôñÆñ ì¯ñ» é±§ Òï± ÇàÀ±ìÓ Óå¶
êÅÀ¹ä çÅ Ô½ÃñÅ éÅ Ô¹§çÅ...îÅóÅ ÇñÖä-×ÅÀ¹ä òÅñ¶ ÁÅñ¯ÚÕ» é±§
Á¾Ö» éÅ ÇçÖÅÀ¹ºç¶...ÍÓ
ç¯Ô¶º Çèð» ÁÅê¯-ÁÅêäÆ æ» áÆÕ ÔéÍ ÇÜÔó¶ À¹Ã é±§ ÇÜÀ±ºç¶
ÜÆÁ ÇêÁÅð Õðç¶ Ãé, À¹Ô Á¾Ü òÆ À¹Ã¶ é±§ Òç¯×ÅäÅ ÇÕ§×Ó î§éç¶ é¶ å¶

ÇÜÔó¶ Õ¾ñ· À¹Ã é±§ éøðå Õðç¶ Ãé, À¹Ô Á¾Ü òÆ À¹Ã ç¶ Ô¾Õ ÓÚ éÔÆºÍ
Ôð ÇÕÃ¶ çÅ Ã¹äé ÃòÅç ò¾ÖðÅ þ, êÃ§ç Á¾âðÆ þÍ êð ÇÂÔ Ã¾Ú þ ÇÕ
À¹Ã çÆÁ» ÕËÇÃà» Á¾Ü òÆ éò¶º ÕñÅÕÅð» éÅñ¯º ÕÂÆ ×¹äÅ ò¾è ÇòÕçÆÁ»
é¶Í ÚîÕÆñ¶ çÆÁ» ÕËÇÃà» ÇðñÆ÷ Õðé òÅñÆÁ» Õ§êéÆÁ» çÅ ÕÇÔäË,
ÒÁÃÆº Üç¯º å¯º ê¿ÜÅìÆ Ã§×Æå î§âÆ ÓÚ À¹µåð¶, ÃÅâ¶ ñÂÆ Ãí å¯º ñÅÔ¶ò§çÆ
Ü¯óÆ ÚîÕÆñÅ-ÁîðÜ¯å çÆ ðÔÆÍ Ã¹äé òÅÇñÁ» é±§ À¹Ôç¶ ×Æå å¾å¶
êÕ½ÇóÁ» òð×¶ ñ¾×¶, ÇÕÃ¶ é±§ À¹ÔçÆÁ» åôìÆÔ» Üñ¶ìÆÁ» òð×ÆÁ»
ÜÅêÆÁ» å¶ ÇÕÃ¶ é±§ ÇðôÇåÁ» ÓÚ ÷ÇÔð Ø¯ñä òÅñÆÁ»ÍÓ
ÇèÁÅé ÇÖ¾Úä òÅñÆ ×¾ñ þ ÇÕ ÁäÇ×äå ×ÅÇÂÕ» À¹Ãç¶ å¹ð
ÜÅä ÇêÛ¯º À¹Ã¶ ò»× êÅðÆ Ö¶âä çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ, êð ê¾ñ¶ Õ¾Ö éÅ ÇêÁÅÍ
À¹é·» ÚîÕÆñÅ ìäé çÆÁ» Ü¹×å» ØóÆÁ» ÇÕ ÒöðîÓ ×ò¾ÂÆÂ¶ òÅñÆ
øÆåÆ ÁÅêä¶ î¯ÇãÁ» Óå¶ ñÅ ñÂÆ ÜÅò¶, êð Ãèð» é±§ ì±ð éÅ ÇêÁÅÍ
×¾ñ åðÕ éÅñ ÕðéÆ Ô¯ò¶ å» Ã¾Ú þ ÇÕ ÚîÕÆñ¶ é¶ Ü¯ ×ÅÇÂÁÅ,
ñ¯Õ» êzòÅé ÕÆåÅÍ À¹Ã Çò¾Ú Õ¯ÂÆ ÕñÅ å» ÃÆ ÇÕ À¹Ô ÓÕ¾ñÅ ÔÆ ê±ð¶
ê¿ÜÅì é±§ î×ð ñÅÂÆ ÇëðçÅ ÇðÔÅÍ À¹Ãç¶ ÇñÖä-×ÅÀ¹ä ÓÚ Õ¹¾Þ å»
ÁÇÜÔÅ ÃÆ, ÇÜÃ é¶ Ôð ÇÕÃ¶ çÅ ÇèÁÅé ÇÖ¾ÇÚÁÅÍ ìÔ¹åÆ òÅð ÁÃÆº ÇÃðø
×ÅÀ¹ä òÅñ¶ é±§ ÕÃ±ðòÅð î§éç¶ Ô», Ã¹äé òÅÇñÁ» é±§ éÔÆºÍ Ü¶ À¹Ô
ÕÃ±ðòÅð ÃÆ, å» ÕÆ À¹Ô ÕÃ±ðòÅð éÔÆº, ÇÜÔó¶ À¹Ã çÆÁ» ÕËÇÃà» ÖðÆçç¶
Ãé?
Üç¯º ÚîÕÆñ¶ é¶ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ êËð èÇðÁÅ, À¹ç¯º î¹ÕÅìñÅ Á¾Ü
éÅñ¯º Ø¾à éÔÆº ÃÆÍ ò¾â¶-ò¾â¶ ×ÅÇÂÕ» éÅñ À¹¹Ã çÆ à¾Õð ÃÆÍ ÇÂ¾Õ êÅÃ¶
À¹Ô Ãé, ÇÜé·» çÆ çÆç ñÂÆ ñ¯Õ åðÃç¶ Ãé å¶ ç±Ü¶ êÅÃ¶ À¹Ô, ÇÜÔó¶
Ã§Øðô çÆ í¾áÆ ÓÚ åê ðÔ¶ ÃéÍ ÚîÕÆñÅ Ã§Øðô çÅ Ã¶Õ ÃÇÔ ÇðÔÅ ÃÆÍ
Ã¹Çð§çð Çô§çÅ å¶ Ã¹Çð§çð Ã¯éÆÁÅ çÆ ×¹¾âÆ Úó·Æ Ô¯ÂÆ ÃÆ å¶ ÚîÕÆñÅ
ÇÂé·» éÅñ êz¯×ðÅî» Óå¶ Ü»çÅ ÃÆÍ À¹Ô Á¾×¶ òèäÅ ÚÅÔ¹§çÅ ÃÆ, êð î½ÕÅ
éÔÆº ÃÆ Çîñ ÇðÔÅÍ À¹Ã é±§ Ü¯ ÇîñçÅ, À¹Ã¶ éÅñ ÃÅðÆ Ü»çÅÍ ÇÜÃ Õçð
À¹Ã çÅ êÇÔñÅ ÇðÕÅðâ îÕì±ñ Ô¯ÇÂÁÅ, À¹Ã¶ å¯º Á§çÅ÷Å ñ¾× Ü»çË ÇÕ
À¹Ô ÜÅäçÅ ÃÆ ÇÕ ÕÅîïÅì ÇÕò¶º Ô¯ÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçË, êËºçÆ Ã¾à¶ ñ¯Õ» é±§
ÁÅêä¶ ò¾ñ ÇÕò¶º ÇÖ¾ÇÚÁÅ ÜÅ ÃÕçË? ÇÜÃ åð·» ç¶ ×Æå À¹Ôé¶ ×ÅÂ¶, À¹Ô
êÇÔñÆ òÅð éÔÆº ÃÆ ÁÅÂ¶Í À¹Ã å¯º êÇÔñ» òÆ å¶ ìÅÁç ÓÚ òÆ ç¯ Áðæ¶
×Æå» çÅ ç½ð Ú¾ñçÅ ÇðÔÅÍ Üç¯º Çô§ç¶ çÆ Ã¯éÆÁÅ éÅñ¯º à¹¾à ×ÂÆ å»
ÚîÕÆñÅ, Ã¯éÆÁÅ éÅñ ÜÅ ðÇñÁÅÍ ç¯Ô» ÓÕ¾ÇáÁ» ×ÅÀ¹äÅ ô¹ð± ÕÆåÅ å¶
êÇÔñÅ ÇðÕÅðâ îÅðÕÆà ÓÚ ÁÅ Ç×ÁÅ, ÒàÕ±Â¶ Óå¶ àÕ±ÁÅ ÖóÕ¶ÍÓ
Ü× ÜÅäçË ÇÕ ÇÂÃ ÇðÕÅðâ é¶ ÇÕ§éÆ îÕì±ñÆÁå ÔÅÃñ ÕÆåÆÍ
À¹Ã å¯º ìÅÁç ÃøñåÅ ç¶ éô¶ ÓÚ, ÁäÜÅäê¹ä¶ ÓÚ Ü» Ø¾à Ã±Þ ÕÅðé
ÚîÕÆñ¶ é¶ ÁÅà¶ ò»× ×¹§éä å¶ íËä çÆÁ» éäÅé» çÅ Õ§âÅ Õ¾ãä òð×¶
ÁÇÜÔ¶ ×Æå ×ÅÂ¶, ÇÜé·» À¹Ã çÆ Þ¯ñÆ ìçéÅîÆ éÅñ íð Çç¾åÆÍ ÇÂÔ
ÕÇÔäÅ ÃÔÆ þ ÇÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ×Æå À¹Ã é±§ éÔÆº ×ÅÀ¹ä¶ ÚÅÔÆç¶ Ãé,
Ô¾çì§çÆ ÓÚ ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ ÔÅñ»ÇÕ ÚîÕÆñ¶ ç¶ ÔÅäÆÁ» çÅ ÕÇÔäË,
ÒÀ¹ç¯º Õ§êéÆÁ» ÇðÕÅðâ ÔÆ À¹Ã é±§ ÕðçÆÁ» Ãé, ÇÜÔóÅ À¹é·» ç¶ ÕÔ¶
î¹åÅìÕ Ú¾ñ¶Í ÇÜÔó¶ ×¾ñ î§é ñËºç¶, À¹Ô Ãøñ Ô¯ Ü»ç¶ å¶ ÇÜÔó¶ é»Ô-
é¹¾Õð Õðç¶, À¹Ô Ò×¹ÃñÖÅéÅ ×ÅÇÂÕÓ ìä Õ¶ ðÇÔ Ü»ç¶ÍÓ
ÚîÕÆñ¶ é¶ îÜì±ðÆ ò¾Ã Ü» ÚÃÕ¶ ÖÅåð ÇÂÔ ×Æå ×ÅÂ¶, ÇÂÔ
Õ§êéÆ ÜÅäçÆ Ô¯ò¶×Æ Ü» À¹Ô Ö¹ç, êð Ü× ÇÂÔ òÆ ÜÅäçË ÇÕ Üç¯º À¹Ã
é¶ èÅðÇîÕ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ êËð èÇðÁÅ, î¹ó úéÅ åÇÔñÕÅ î¾ÇÚÁÅ, ÇÜ§éÅ
ÒêÇÔñ¶ ññÕÅð¶ éÅñ îËº âð×ÆÓ ò¶ñ¶ î¾ÇÚÁÅ ÃÆÍ Üç¯º À¹Ãé¶ ÒåñòÅð îËº
Õñ×Æèð çÆ Ô»Ó ×ÅÇÂÁÅ å» Ãí è¯ä¶ è¯å¶ ×Â¶Í À¹Ã é±§ ÁôñÆñ ×Æå»
çÅ ×ÅÇÂÕ ÕÇÔä òÅÇñÁ» é±§ ÃîÞ êË ×ÂÆ ÇÕ ÇÂÔ ì§çÅ ÕñÅòÅé þ,
ÇÜÃ åð·» çÅ ×ÅÀ¹äÅ ô¹ð± ÕðçË, ÕîÅñ Õð Û¾âçËÍ
îÅó¶ ×Æå ×ÅÀ¹ä ìçñ¶ À¹Ãé¶ îÅøÆ òÆ î§× ñÂÆ ÇÕ Á¾×¶ å¯º
ÁÇÜÔÅ éÔÆº Ô¯ò¶×Å...ÇÃðø À¹ÔÆ ×Åò»×Å, ÇÜÔóÅ êÇðòÅð ÓÚ ìËá Õ¶
Ã¹äé ÕÅìñ Ô¯ò¶Í Üçº̄ Ú§×Å ×ÅÀ¹ä çÅ êzä Õð ÇñÁÅ å» Õ§êéÆ òÅÇñÁ»
êÇÔñ» ÇðÕÅðâ Ô¯Â¶ ×Æå» é±§ éò¶º ÇÃÇðúº îÅðÕÆà ÓÚ í¶Ü Çç¾åÅ å¶
Ã¾ÇíÁÅÚÅð çÆ ÁäÖ ìÚÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ÇÂÃ é±§ Ô¹Õî Áç±ñÆ ÃîÞÇçÁ»
À¹Ã çÅ à§àÅ î¹ÕÅÀ¹ä çÆ èÅð ñÂÆÍ Á§å À¹ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÜÃçÅ âð ÃÆÍ
Ü¦èð ñÅ×ñ¶ Çê¿â îÇÔÃîê¹ð ÓÚ H îÅðÚ AIHH é±§ À¹Ô å¶ À¹Ã çÆ
øðÆçÕ¯à òÅñÆ ÃÅæä ÁîðÜ¯å ×¯ñÆÁ» çÅ ÇéôÅéÅ ìä ×ÂÆÍ
«ÇèÁÅäÅ ç¶ Çê¿â ç¹¾×ðÆ ç¶ Ü§îêñ ÚîÕÆñ¶ é¶ ÇÜ§éÅ Ã§Øðô
ÕÆåÅ, À¹Ã ò¾ñ ç¶ÇÖÁÅ ÜÅò¶, ÇÜ§éÅ À¹Ãé¶ ÇñÇÖÁÅ, À¹Ã çÆ Ôð ê¾Ö¯º Ø¯Ö
ÕÆåÆ ÜÅò¶, ÇÜ§éÆÁ» ÁÖ½å» À¹Ôé¶ ×Æå» ÓÚ òðåÆÁ», À¹é·» çÅ ÁÇèÁËé
ÕÆåÅ ÜÅò¶ å¶ À¹Ã çÆ ×ÅÇÂÕÆ é±§ ÇÜ§éÅ ÇêÁÅð ÇîÇñÁÅ, À¹Ã ìÅð¶ åðÕ
éÅñ ×¾ñ ÕÆåÆ ÜÅò¶ å» ÇÃ¾àÅ ÇéÕñçË ÇÕ À¹Ô Â¶éÅ ÕñÅòÅé ÃÆ ÇÕ
×ÅÇÂÕÆ Çêó ÓÚ À¹µåðé ÃÅð ÕÂÆÁ» é±§ íÇò¾Ö çÆ ÇÚ§åÅ ÃåÅÀ¹ä ñ¾×
×ÂÆÍ Ã¹Çð§çð Ã¯éÆÁÅ, ÇÜÔóÆ Ô¹ä «ÇèÁÅä¶ ðÇÔ§çÆ þ, çÅ ÁÅÖäË,
ÒÚîÕÆñÅ ÕîÅñ çÅ ×ò¾ÂÆÁÅ ÃÆ..ÁÃÆº ç¯Ô» æ¯ó·Å å¾åÅ ×ÅÇÂÁÅ, êð
ÕÂÆÁ» é¶ ÇÂÃ é±§ Ô¾ç¯º ò¾è å±ñ Çç¾åÆ...ÇÂÔ À¹Ô ñ¯Õ Ãé, ÇÜé·» çÆ Õ¾ñ·
å¾Õ ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ ÃðçÅðÆ ÃÆ, êð ÚîÕÆñ¶ çÆÁ» åð÷» Á¾×¶ À¹Ô
Ö¹ç é±§ ì¶ò¾Ã îÇÔÃ±Ã Õðé ñ¾× ×Â¶ ÃéÍÓ
ÚîÕÆñ¶ éÅñ ðÇÔä òÅñ¶ ÕÂÆ ×ÅÇÂÕ À¹Ã çÆ çÇðÁÅÇçñÆ
çÆÁ» ×¾ñ» Ã¹äÅÀ¹ºç¶ é¶Í ÕÂÆ ç¾Ãç¶ é¶ ÇÕ À¹Ã é±§ ç¶Öä ñÂÆ ñ¯Õ» ÓÚ
Áò¾ñÅ ÇÜÔÅ Üé±§é Ô¹§çÅÍ À¹Ô Ççé ç¶ Çå§é-Çå§é ê¯z×ðÅî ñÅÀ¹ºçÅÍ
ÇÂ¾Õ òÅð «ÇèÁÅä¶ À¹Ãç¶ çøåð Á¾×¶ àð¾Õ ð¹ÇÕÁÅÍ âðÅÂÆòð é¶
ÚîÕÆñ¶ çÅ ì¯ðâ êÇó·ÁÅ å¶ ìÅÔð ìËá¶ ì§ç¶ é±§ ê¹¾ÇÛÁÅ, ÒïÅð, ÚîÕÆñ¶
é±§ ÇîÇñÁÅ ÜÅ ÃÕçË ÇÕ éÔÆº...ÍÓ
ÜòÅì ÇîÇñÁÅ, ÒÂ¶æ¶ éÔÆº ÁÅÀ¹ºçÅ À¹Ô...êz¯×ðÅî» ÓÚ ð¹¾ÇÞÁÅ
Ô¹§çË...ÍÓ
âðÅÂÆòð é¶ ÇÕÔÅ, ÒÕÆ îËº À¹ÔçÅ çøåð Á§çð¯º ç¶Ö ÃÕç»...î¶ðÆ
Â¶éÆ Õ¹ ÔÃðå ê±ðÆ Ô¯ ÜÅò¶ ÇÕ çøåð Á§çð ìËá Õ¶ òÆ ç¶ÇÖÁË..?Ó
Áäî§é¶ îé éÅñ À¹Ãé¶ ÔÅîÆ íð Çç¾åÆ å¶ âðÅÂÆòð çøåð
Á§çð ÚñÅ Ç×ÁÅÍ Á§çð À¹Ãé¶ Ü¯ ç¶ÇÖÁÅ, À¹Ã çÆ þðÅéÆ çÆ Ô¾ç éÅ
ðÔÆÍ ÚîÕÆñÅ Õ¹ðÃÆ Óå¶ ìËáÅ ÃÆÍ âðÅÂÆòð é¶ ìà±Â¶ ÓÚ¯º Ã½ çÅ é¯à
Õ¾ÇãÁÅ å¶ À¹Ã Á¾×¶ ð¾Ö ÇÃð ÇéòÅ Çç¾åÅÍ ÁÖ¶, Òî¶ðÆ ðÆÞ ê±ðÆ Ô¯ ×ÂÆ..Ô¹ä
ÇÕÃ¶ ÚÆ÷ çÆ ñ¯ó éÔÆº...Ü¯ Ã¯ÇÚÁÅ ÃÆ...Á¾Ü Ô¯ Ç×ÁË...ÍÓ
ÚîÕÆñ¶ é±§ Çîñ¶ ÇêÁÅð çÆÁ» À¹çÅÔðä» Ô¯ð òÆ ìÔ¹å é¶Í Üç¯º
À¹Ô å¹ð Ç×ÁÅ å» ÕÂÆ ÕñÅÕÅð» À¹Ã çÆ êåéÆ ×¹ðî¶ñ Õ½ð çÆ î¾çç
ÕÆåÆÍ Ôð ÃÅñ ÚîÕÆñ¶ çÆ ïÅç ÓÚ ç¹¾×ðÆ ÇòÖ¶ î¶ñÅ ô¹ð± Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÜ¾æ¶
×ÅÀ¹ä òÅñ¶ À¹Ã é±§ Ú¶å¶ Õðç¶ é¶Í ÚîÕÆñ¶ çÆ èÆ Õîñ é¶ òÆ ×ÅÇÂÕÆ
ÓÚ êËð èÇðÁÅ, êð À¹Ô ¦îÆ À¹âÅðÆ çÆ æ» ÇÃðø Çòç¶ô å¾Õ ÃÆîå Ô¯ Õ¶
ðÇÔ ×ÂÆÍ ÇÂ¾Õ-ç¯ ÕËÇÃà» ÇêÛ¯º Õ¯ÂÆ À¹Ã é±§ Çòç¶ô ñË Ç×ÁÅ å¶ À¹æ¯º À¹Ô
ë¹ðð Ô¯ ×ÂÆÍ ÁõìÅð» ÓÚ À¹Ã çÆÁ» õìð» éôð Ô¯ÂÆÁ» å¶ Ãí é¶ ì¹ðÅ
îéÅÇÂÁÅ ÇÕ Â¶é¶ ò¾â¶ ÕñÅÕÅð çÆ ê¹¾åðÆ é¶ ÕÆ Õð ÇçÖÅÇÂÁÅÍ
ÚîÕÆñ¶ òð×Å ìäé çÆÁ» Õ¯Çôô» ìÇóÁ» é¶ ÕÆåÆÁ» å¶ ìÇóÁ»
ò¾ñ¯º ÜÅðÆ é¶Í ìÔ¹å ÜÇäÁ» ÁÅêä¶ é»Á Çê¾Û¶ ÒÚîÕÆñÅÓ ñÅÀ¹äÅ ô¹ð±
ÕÆåÅ, êð À¹Ã òð×Æ ÁòÅ÷ ÇÕ¾æ¯º ÁÅò¶? ìÇóÁ» ÁîðÜ¯å éÅñ Çîñç¶-
Ü¹ñç¶ é»Á òÅñÆÁ» Õ¹óÆÁ» éÅñ ×ÅÀ¹ä ñÅÂÆÁ», êð À¹Ã òð×Å
Á§çÅ÷ ÇÕ¾æ¯º ÁÅò¶? ÕîÅñ ç¶Ö¯, ÇÜÔó¶ À¹Ã é±§ îÅóÅ ÁÅÖç¶ Ãé, Á¾Ü
À¹ÔÆ À¹Ã òð×¶ ìäé çÆÁ» Õ¯Çôô» Õð ðÔ¶ é¶Í
Áîð ÁðôÆ, ÇÜÔóÅ ÚîÕÆñ¶ Çê¾Û¶ ÃÅ÷ òÜÅÀ¹ºçÅ ÃÆ, Á¾Ü
ÁÅêäÆ êåéÆ éÇð§çðÜ¯å éÅñ ç¯×ÅäÅ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ Ú§×Å é»Á Ö¾à
ü¾ÕË, ÇÕÀ¹ºÇÕ ñ¯Õ ÜÅäç¶ é¶ ÇÕ À¹Ô ÚîÕÆñ¶ çÅ ôÅÇ×ðç þÍ ê¿ÜÅì ç¶
ÇÂ¾Õó-ç¹¾Õó ×ÅÇÂÕ» é±§ Û¾â Ãí é¶ ÚîÕÆñ¶ çÆÁ» åð÷» Áå¶ ×Æå»
çÆ í§é-å¯ó ÕÆåÆÍ ÇÜÔÇóÁ»-ÇÜÔÇóÁ» À¹Ã çÆÁ» Ãåð» Ú¯ðÆ ÕÆåÆÁ»,
À¹Ô ÕÅîïÅì òÆ Ô¯Â¶ å¶ ÇÂæ¯º ÔÆ Á§çÅ÷Å ñ¾× Ü»çË þ ÇÕ ÇÕ§éÅ çî ÃÆ
À¹Ãç¶ ×Æå» ÓÚÍ
Üç¯º ÚîÕÆñÅ îÅð Çç¾åÅ Ç×ÁÅ å» Ü×ç¶ò ÇÃ§Ø Ü¾Ã¯òÅñ é¶
ÇÕÔÅ, ÒÜ¶ ×¯ñ ÆÁ» îÅÇðÁ» ÁôñÆñåÅ î¹¾ ÕçÆ Â¶ å» î¶ð ¶ òÆ îÅð
Ççú...ÁôñÆñåÅ ×¯ñÆÁ» éÅñ éÔÆº, ÃîÞÅÀ¹äÆÁ» éÅñ î¹¾Õ ÃÕçÆ
Â¶...ÍÓ
Ü¾Ã¯òÅñ çÆ ÇÂÔ ×¾ñ Á¾Ü ç¶ êzÃ§× ÓÚ ÇìñÕ¹ñ ÃÔÆ þ ÇÕÀ¹ºÇÕ
ÚîÕÆñ¶ ç¶ å» ì¯ñ ÔÆ ç¯ Áðæ» òÅñ¶ Ãé, Á¾Ü ç¶ ÕÂÆ ×ò¾ÂÆÁ» å»
ê¿ÜÅìÆÁå ç¶ î±§Ô Óå¶ ÕÅñÖ îñä çÆ èÅðÆ Ô¯ÂÆ þÍ
ÚîÕÆñ¶ é¶ î¹ó éÔÆº ÁÅÀ¹äÅ, êð À¹Ã çÆÁ» éÕñ» Õðé
òÅÇñÁ» Ü§îç¶ ðÇÔäÅ þ, À¹Ã çÆÁ» åð÷» Ú¯ðÆ Ô¹§çÆÁ» ðÇÔäÆÁ» é¶Í
Ü¶ ÁÃÆº Ã¾ÇíÁÅÚÅð ç¶ ÁÃñ Ã¶òÕ Ô» å» êzä ÕðéÅ ÚÅÔÆçË ÇÕ À¹é·»
ñ¯Õ» é±§ ÇÃ¾è¶ ðÅÔ êÅÀ¹ä çÆ Õ¯Çôô Õð»×¶, ÇÜÔó¶ ×ÅÇÂÕÆ ç¶ é»Á Óå¶
èÆÁ»-íËä» çÆ ê¾å ð¯ñ ðÔ¶ é¶Í

ÇçñôÅç Áõåð
(AIFF-AIIF)
ÕñÅÕÅð Üç¯º ÒÃàÅðÓ ìä Ü»çË, À¹ç¯º ÕÂÆ òÅð À¹Ã é±§ À¹é·»
üä½åÆÁ» çÅ ÃÅÔîäÅ òÆ ÕðéÅ êËºçË, ÇÜé·» ìÅð¶ Ã¹äé å¾Õ îåñì
ð¾Öä òÅÇñÁ» é±§ í¯ðÅ Ç×ÁÅé éÔÆº Ô¹§çÅÍ ÕñÅÕÅð é±§ êz¯×ðÅî ì¾¹Õ Ô¯ä
çÆ Ö¹ôÆ å» Ô¹§çÆ þ, êð î¹Õ§îñ Ö¹ôÆ êz¯×ðÅî ÕðÕ¶ Ã¹¾ÖÆº-Ã»çÆº Øð
êÔ¹§Úä ò¶ÿ¶ ÇîñçÆ þÍ ÇÜÔó¶ ãÅÂÆ-Çå§é Ø¿à¶ ÕñÅÕÅð é¶ ×ÅÀ¹äÅ
Ô¹§çË, À¹Ã ç½ðÅé Õ¶Ô¶ ñ¯Õ» éÅñ òÅÔ êËäË, ñ¯ð ÓÚ ÁÅÂ¶ ôðÅìÆ ÕÆ ÕÇÔ
ç¶ä, ÇÕÔóÅ ÕÆ ôðÅðå Õð ç¶ò¶, Õ¯ÂÆ éÔÆº ÜÅäçÅ Ô¹§çÅÍ ÕÂÆ òÅð
îÅîñÅ Â¶éÅ Çò×ó Ü»çË ÇÕ ÒÇÚóÆÁ» çÆ î½å, ×òÅð» çÅ ÔÅÃÅÓ òÅñÆ
×¾ñ Ô¯ Ü»çÆ Â¶Í ç¯ Ø¹¾à ñÅ ÇÜé·» ç¶ êËð í¹§Ü¶ éÔÆº ñ¾×ç¶, À¹ç¯º ÔÅæÆ òÆ
À¹é·» íÅä¶ ÕÆóÆÁ» å¹ñ Ô¹§ç¶ é¶, ÕñÅÕÅð é±§ îôÆé ÃîÇÞÁÅ Ü»çË, Ü¯
ÇÕÔÅ ÜÅò¶, À¹ÔÆ Ô¯ò¶, éÅ Ô¯ÇÂÁÅ å» À¹é·» éÅñ¯º ì¹ðÅ Õ¯ÂÆ éÔÆºÍ
ôÅÇÂç ÔÆ Õ¯ÂÆ ÕñÅÕÅð Ô¯ò¶×Å, ÇÜÃçÆ ×ÅÇÂÕÆ Ãøð ç½ðÅé
à¹§é Ô¯ÇÂÁ» çÆÁ» øðîÅÇÂô» ÕÅðé å±§-å±§, îËº-îËº éÅ Ô¯ÂÆ Ô¯ò¶Í ÃîÞçÅð
ÕñÅÕÅð ÇÃÁÅäê òðåÇçÁ» Ô¾æ Ü¯ó ñËºç¶ é¶, êð æ¯ó·¶ öðî Áó Ü»ç¶
é¶ å¶ ôðÅìÆ ÇÂÃ é±§ å½ÔÆé ÃîÞ ìËáç¶ é¶Í
BH ÜéòðÆ AIIF é±§ ÇçñôÅç Áõåð éÅñ ÇÂÔÆ Ãí Ô¯ÇÂÁÅÍ
×°ðçÅÃê°ð Ç÷ñ·¶ ç¶ Çê§â ÇÃ§Øê¹ðÅ Çò¾Ú ÇÂ¾Õ êz¯×ðÅî ç½ðÅé À¹Ô ×Å
ÇðÔÅ ÃÆÍ í§×óÅ êË ÇðÔÅ ÃÆ, ì¾Õð¶ ì¹ñÅÂ¶ ÜÅ ðÔ¶ Ãé, ÇÂ¾Õ Ô¯ð, ÇÂ¾Õ Ô¯ð
çÆÁ» ÁòÅ÷» ÁÅ ðÔÆÁ» Ãé, øñÅäÅ ×Å Ô¹ä, Ô¹ä øñÅäÅ, ×¾ñ ÕÆ éÅ
øðîÅÇÂô» î¹¾Õä ÓÚ ÁÅÀ¹ºçÆÁ» å¶ éÅ ÇçñôÅç ×ÅÀ¹ºçÅ æ¾ÇÕÁÅÍ Â¶é¶
é±§ êz¯×ðÅî ÓÚ ôÅîñ çÅð± éÅñ à§¹é ÇÂ¾Õ ê¹ñÃ ÁøÃð é¶ å¹×ñÕÆ
øðîÅé ÜÅðÆ ÕÆåÅ, ÒúÂ¶, Òé¾ÚÆ Ü¯ ÃÅâ¶ éÅñ, À¹Ôé±§ Ççñ òÆ ÇçÁ»×¶Ó
×ÅÍÓ ÇçñôÅç Áó· Ç×ÁÅ, ÕÇÔ§çÅ, ÒîËº ÇÃðø ÁÅêä¶ ×Æå ×ÅÀ¹ºçÅ Ô»,
Ô¯ð» ç¶ éÔÆº...ÍÓ

Ã¹ðå ×¹ÁÅÂÆ ìËá¶ ê¹ñÃÆÂ¶ é±§ ò¾à Úó· Ç×ÁÅÍ ì¶ÇÂ÷åÆ ÃîÞ
À¹Ã é¶ ×¯ñÆ ÚñÅ Çç¾åÆ å¶ ÇÔ¾Õ ç¶ ÷¯ð òÅñÅ ÇçñôÅç ã¶ðÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ
Ö¹ôÆ òÅñÅ îÅÔ½ñ ÇÂÕçî Ã¯×îÂÆ ìä Ç×ÁÅÍ Á¾Ö» Á¾âÆÁ» ðÇÔ ×ÂÆÁ»,
êñ» ÓÚ ÕÆ å¯º ÕÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÕÆó¶ õ» ô½ÕÆé çÅ ñÅâñÅ ê¹¾å ÜÔÅé å¯º ÜÅ
ü¾ÕÅ ÃÆ å¶ ÃÅÔîä¶ êÂÆ ÃÆ À¹Ã çÆ ñÅôÍ ×¯ñÆ ÚñÅÀ¹ä òÅñ¶ é±§ ÃÃêËºâ
Õð Çç¾åÅ Ç×ÁÅ å¶ ÕÅëÆ Ãî» À¹Ã Óå¶ Õ¶Ã òÆ Ú¾ÇñÁÅÍ ë¶ð ÇÕÃ¶ ÕÅðé
À¹Ô êz¶ôÅé ðÇÔä ñ¾×Å å¶ Õ¹¾Þ ÃÅñ êÇÔñ» ÜÅäÕÅðÆ ÇîñÆ ÇÕ À¹Ãé¶
ÁÅêäÆ ì§ç±Õ éÅñ ÁÅåî Ô¾ÇåÁÅ Õð ñÂÆ þÍ
î½å åº̄ ìÅÁç ÇçñôÅç é±§ ôðè»ÜñÆ Áå¶ ç¯ôÆ é±§ Ã÷Å ÇçòÅÀ¹ä
ñÂÆ ÕñÅÕÅð íÅÂÆÚÅð¶ é¶ Ü¦èð ÓÚ îÅðÚ ÕÆåÅÍ À¹Ã çÆ î½å ìÅð¶ ÕÂÆ
åð·» çÆÁ» ×¾ñ» ÇÛóÆÁ», Õ¯ÂÆ ÕÇÔ§çÅ, ÒÜ¶ Ô¯ð çÅ ×ÅäÅ ×ÅÀ¹ä ñÂÆ
ÕÇÔ Çç¾åÅ ÃÆ å» ×Å Çç§çÅ, ÜÅé ìÚ Ü»çÆÓ, Õ¯ÂÆ ÁÅÖçÅ, ÒÕñÅÕÅð çÆ
êÛÅä ÁÅêä¶ ×Æå» éÅñ Ô¹§çÆ Â¶, ç±Ü¶ çÅ ÇÕÀ¹º ×Åò¶Ó, Õ¯ÂÆ ÕÇÔ§çÅ,
ÒÕñÅÕÅð» çÆ Â¶éÆ ÁÅÕó îÅóÆ Â¶Ó å¶ Õ¯ÂÆ ì¯ñçÅ, ÒÜ¶ Ö¹ôÆ î½Õ¶ ÇÂÔ¯
ÇÜÔÅ ì»çðê¹äÅ Õðé òÅñÅ ìËáÅ Ô¯ò¶ å» ÕñÅÕÅð ÇòÚÅðÅ ÕÆ Õð¶?Ó
ÇÂÔ Ãí ×¾ñ» À¹ç¯º òÆ Ô¹§çÆÁ» Ãé å¶ Á¾Ü òÆ ×ÅÔ¶-ì×ÅÔ¶ Ã¹ä
ñÂÆçÆÁ» é¶, êð ÇçñôÅç é±§ Ç×Á» ê¿çð» ÃÅñ Ô¯ Ú¾ñ¶ é¶, Çëð òÆ À¹Ã
ç¶ ×ÅÀ¹ä çÆ Õçð Õðé òÅÇñÁ» çÆ ØÅà éÔÆºÍ À¹Ã é±§ ÚÅÔ¹ä òÅñ¶
ê¿ÜÅì ÓÚ òÆ ìæ¶ð¶ é¶ å¶ ê¿ÜÅì¯º ìÅÔð òÆÍ Õé¶âÅ-ÁîðÆÕÅ å¶ Ô¯ð î¹ñÕ»
ç¶ ð¶âÆú, àÆ.òÆ. Óå¶ À¹Ã çÅ ×Æå ÒÇÚ¾áÆ ç¶ Çò¾Ú ÇñÖçÆº Ô¹ä ÕÆ ÔÅñ
êzÆå¯ çÅÓ Á¾Ü òÆ Ãð¯ÇåÁ» çÆ øðîÅÇÂô Óå¶ Ã¹äÅÇÂÁÅ Ü»çËÍ
ÚÅð íËä-íðÅò» ÓÚ¯º ÇçñôÅç Ãí å¯º Û¯àÅ ÃÆÍ Ãí å¯º ò¾âÆ íËä
òÆðêÅñ, À¹Ã å¯º Û¯àÅ ×¹ð»Çç¾å Å, ë¶ð îéêzÆå Áõåð å¶ ÁÖÆðñÅ
ÇçñôÅçÍ AIFF ç¶ ÁêzËñ îÔÆé¶ ÜéÇîÁÅ ÇçñôÅç À¹ç¯º é½òÆº ÓÚ êó·çÅ
ÃÆ, Üç¯º êÇðòÅð î¹ÕåÃð Û¾â Õ¯àÕê±ðÅ ç¶ ë¶ð±îÅé Ú½Õ ñÅ×¶ ðÇÔä
ñ¾× Ç×ÁÅÍ Øð Çò¾Ú ×ÅÇÂÕÆ çÅ îÅÔ½ñ êÇÔñ» å¯º ÔÆ ÃÆ, ÇêåÅ ÜÆ ÕÆó¶
Ö» ô½ÕÆé ò¶ÿ¶ ç¶ î§é¶-êzî§é¶ ×ò¾ÂÆÂ¶ Ãé, ÇÃ¾à¶ òÜ¯º Áñ±§Á» ÇÜÔÅ ÇçñôÅç
ìÅê ç¶ éÕô¶ Õçî» Óå¶ Ú¾ñä ñ¾×ÅÍ î¹¾Û ë¹¾àä å¾Õ À¹Ã çÆ ÇðÕÅðÇâ§×
çÅ ÇÃñÇÃñÅ ô¹ð± Ô¯ Ç×ÁÅ å¶ Çé¾ÕÆ À¹îð¶ çðÜé» ÕËÇÃà» Õð À¹Ô ×Æå»
çÅ ÁÇÜÔÅ Á§ìÅð ñÅ Ç×ÁÅ, ÇÜÃ é±§ Ã¹ä-Ã¹ä À¹Ã çÆ ÁòÅ÷ Áå¶
Á§çÅ÷ ç¯Ô» Óå¶ ðôÕ Ô¹§çËÍ À¹Ôé¶ ÕÂÆ Çøñî» Çò¾Ú òÆ ×ÅÇÂÁÅ, Ô¾æ ÓÚ
ÇÚîàÅ ëó ÁÅñî «ÔÅð ò»× ÁÇÜÔÅ ð§× ê¶ô ÕÆåÅ ÇÕ Ãí ç§× ðÇÔ
×Â¶Í
ÇçñôÅç é¶ Ç÷§ç×Æ çÆÁ» åÆÔ Õ¹ ìÔÅð» îÅäÆÁ» å¶ ×ÅÇÂÕÆ
Ãøð çÆ êóÚ¯ñ ÕÇðÁ» ÇÜ¾æ¶ À¹Ã ç¶ ×Æå» ÓÚ Ø¹ñÆ îÅñò¶ çÆ îÇÔÕ çÅ
êåÅ ñ¾×çË, À¹æ¶ Ãî¶º çÆ éì÷ êÛÅä Õ¶ å¹ðé çÅ ×¹ð òÆÍ À¹é·Æº ÇçéÆº
îé¯ð§Üé ç¶ ÃÅèé ìÔ¹å¶ ÇòÕÃå éÔÆº Ãé å¶ ÕñÅÕÅð» çÆÁ» ÕËÇÃà»
çÆ À¹âÆÕ Çô¾çå éÅñ Ô¹§çÆ ÃÆ, ÇÃ¾à¶ òÜ¯º Õ§êéÆÁ» î½Õ¶ çÅ øÅÇÂçÅ ñËä
ñÂÆ ÕñÅÕÅð çÆÁ» ÃÅñ ÓÚ Çå§é-Çå§é ÕËÇÃà» òÆ ê¶ô Õð Çç§çÆÁ»Í
éÅ Â¶é¶ æ¯ó·¶ òÕå ÓÚ îËàð Ú¯ä ò¾ñ ìÔ¹åÅ ÇèÁÅé Ü»çÅ å¶ éÅ Ô¯ð Õ§î»
ò¾ñÍ
ÇçñôÅç ç¶ ÇÜÔó¶ ×Æå» é±§ Ôð ê¿ÜÅìÆ é¶ ð¾Üò» ÇêÁÅð Çç¾åÅ,
À¹é·» ÓÚ¯º ÕÂÆ êzòÅÃ éÅñ Ü¹ó¶ é¶ å¶ ÕÂÆ î÷ÅÔÆÁÅ ð§× éÅñÍ À¹Ã çÆ
×ÅÇÂÕÆ ÇÜ¾æ¶ ÇòÛ¯ó¶ çÅ Ã¾ñ ÇìÁÅéçÆ þ, À¹æ¶ ÇòÁÅÔ-ôÅçÆ ç¶ îÅÔ½ñ
ÓÚ Ô¯ð ð§× íðçÆ þÍ ÇÂ¾Õ êÅÃ¶ À¹Ô ÒÔÅÂ¶ éÆº â¹¾ì ÜÅäÆ çÅ ìÚ±§×óÅ ð¯ò¶Ó
å¶ ÒÚÆÚ¯ ÚÆÚ ×é¶ðÆÁ»Ó ÇÜÔÆÁ» ìÅñ Ã¯Ú òÅñÆÁ» ×¾ñ» ÕðçÅ ÔË, ç±Ü¶
êÅÃ¶ Á¾Ö» å¯º ç±ð, êð îé ç¶ é¶ó¶ ðÇÔ§ç¶ Ã¾Üä çÆ ×¾ñ Òîé Çò¾Ú òÃéËº
Ã¾ÜäÅ ò¶ ðÇÔéËº Á¾ÖÆÁ» å¯º ç±ðÓ òð×¶ êÅÂ¶çÅð ×Æå» çÆ ê¶ôÕÅðÆ
ÕðçËÍ ÇÂ¾Õ êÅÃ¶ À¹Ô Òî¶ð¶ «¾à¶ ê¹¾à¶ ÇêÁÅð çÆ, À¹çÅÃ þ ÕÔÅäÆÓ ÷ðÆÂ¶
ÇÂôÕ ÓÚ îÅå ÖÅä òÅÇñÁ» çÅ çðç ÇìÁÅéçË, ç±Ü¶ êÅÃ¶ ÇòðÃ¶ çÆ
îÔ¾ååÅ ÇòÃÅð ðÔÆ éòÆº êÆó·Æ Á¾×¶ ÃòÅñ» çÆ ê¿â Ö¯ñ·çÅ ÒÇÕå¶ Ã¹ä
Á¾ñ·ó¶ î¹ÇàÁÅð¶, éÆº ÚðÖÅ ì¯ñ ÇêÁÅÓ òð×Å ×Æå ê¶ô ÕðçËÍ
ÇçñôÅç ç¶ ×Æå» é±§ ìÔ¹å¶ ÇÔ¾ÇÃÁ» ÓÚ ò§âäÅ öñå Ô¯ò¶×ÅÍ
Ã¾í¶ ÕñÅÕÅð» ò»× À¹çÅÃ å¶ Ö¹ô×òÅð ç¯Ô» åð·» ç¶ ×Æå À¹Ã é¶ Çé¾á
Õ¶ ×ÅÂ¶Í êð ìÅÕÆÁ» éÅñ¯º ò¾ÖðÅ ê¾Ö î÷ÅÔÆÁÅ ×Æå» çÅ îÕì±ñ Ô¯äÅ
ÃÆÍ ÜÅêçË, ÇÜÔó¶ ×Æå À¹Ã é¶ îÖ½ñ-îÖ½ñ ÓÚ ×ÅÂ¶, À¹ÔÆ ÃøñåÅ çÅ
ÇÂÇåÔÅÃ ÇÃðÜ ×Â¶Í ÇÂÃ ò§é×Æ ç¶ ×Æå» ÓÚ éÅ Õ¯ÂÆ ÇÃ¾ÇÖÁÅ þ, éÅ
ÔÕÆÕå å¶ éÅ Þ¯ðÅ, êð À¹Ô òÆ Ççé ÁÅÂ¶, Üç¯º Ôð Ô¾àÆ-í¾áÆ, ÇéÁÅä¶-
ÇÃÁÅä¶ ç¶ ì¹¾ñ·» Óå¶ À¹Ã¶ ç¶ ×Æå Ô¹§ç¶ ÃéÍ
Òç¶ÃÆ ì»çðÆ òñËåÆ ÚÆÕ» îÅð¶ Çî¾åð¯Ó é±§ ÇèÁÅé éÅñ Ã¹ä¯Í
ôðÅðåÆ ÇÜÔ¶ ÇÂÃ ×Æå ÓÚ ÇÂ§×ñËºâ Çò¾Ú Õ¹¾Þ ÃÅñ ñÅ Õ¶ Çê¿â êðåä
òÅñÆ î¹ÇàÁÅð ç¶ ìçñ¶ å½ð-åðÆÇÕÁ» Óå¶ àÕ¯ð» Ô¯ÂÆÁ» é¶Í ¦Ø¶ ò¶ÿ¶
Â¶ç» ç¶ îÚñ¶ ×Æå ÁÅÂ¶ òÆ å¶ ÇÔ¾à òÆ Ô¯Â¶Í ÇÕÃ¶ ò¶ÿ¶ ìñèÆð îÅÔñÅ çÅ
×Æå ÒÕ¹¾Õ± ðÅäÅ ð¯ºçÅ ÔÅÂ¶ îËº îð×Æ ð¯ºçÅÓ òÆ ìÔ¹å ÇÔ¾à Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ
ÇçñôÅç ç¶ ÇÂÃ ×Æå Çò¾Ú åé÷ ÃÆ å¶ òñËåÆ ð§× Çò¾Ú ð§×Æ ÒÕ§î¯Ó é±§
î¹¾Ö èÅðÅ ÓÚ ÁÅÀ¹ä çÆ é¶Õ ÃñÅÔ òÆÍ ì¯ñ ç¶Ö¯ :
ÕÇÔ§ç¶ Õ§î¯ ÕîñÆ òñËå Ô¯ Õ¶ ÁÅÂÆ ïÅð¯,
ò¶Ö¯ òÅÇÔ×¹ð± ç¶ Ú¯÷ ÇéÁÅð¶ î¹§Çâú,
Ô¯×Æ ì¾ñ¶-ì¾ñ¶ Çê¿â Çò¾Ú ÃÅð¶ î¹§Çâú,
Á¾èÆ Á§×ð¶÷Æ, Á¾èÆ ì¯ñçÆ ê¿ÜÅìÆ,
À¹Ôç¶ éõð¶ éÅ ÜÅä ÃÔÅð¶ î¹§Çâú,
ç¶ÃÆ ì»çðÆ òñËåÆ ÚÆÕ» îÅð¶ î¹§ÇâúÍ
×ÅäÅ Á¾×¶ òèçÅ å¶ ÒÕ§î¯Ó ç¶ Ã¹íÅÁ çÆÁ» êðå» Ö¯ñ·çÅ Ü»çÅÍ
ÇÜÔóÆ ÒÕ§î¯Ó í¶â» çÅ òÅóÅ Ô±§ÞçÆ ÃÆ, é¾Õ ê±§Þä çÅ Ú¾Ü éÔÆº ÃÆ, Á¾Ü
îÇÔ§×¶ êðÇøÀ±î ñÅÀ¹ºçÆ å¶ ìÅê±-ì¶ì¶ é±§ Òî½î-âËâÓ ÁÅÖçÆ Â¶Í ×Åä¶ ÓÚ
ÇÜÔóÆ æ» Òç¶ÃÆ ì»çðÆÓ ÁÅÀ¹ºçÅ, À¹æ¶ ì»çð» çÆÁ» ÁòÅ÷» ÁÅ Ü»çÆÁ»Í
ÇçñôÅç çÅ Â¶Ã¶ ð±ê òÅñÅ ×Æå ÒÔÅÂ¶ éÆº îð ÜÅäÆ çÅ ìÚ±§×óÅ
ð¯ò¶Ó òÆ Ãí é¶ òÅð-òÅð Ã¹ÇäÁÅÍ ×Æå ÇÂ¾Õ Ûó¶ çÆ Ç÷§ç×Æ éÅñ
Ü¹ÇóÁÅ þÍ ÇòÁÅÔ À¹Ã çÅ åñÅÕô¹çÅ Á½ðå éÅñ Ô¯ Ü»çË, ÇÜÔóÆ éÅñ
ì¾Ú¶ òÆ ñË ÁÅÀ¹ºçÆ þÍ Üç¯º À¹Ô ÇéÁÅä¶ é±§ À¹º×ñ ñÅ ×ñÆ ÓÚ¯º ¦ØçË å»
ñ¯Õ Ô¾Ãç¶ é¶, î÷ÅÕ À¹âÅÀ¹ºç¶ é¶Í ÇéÁÅäÅ ÇÕÃ¶ ×¾ñ¯º ò¶ð· Ü»çË å» À¹Ô
ç¹ÖÆ Ô¯ îé çÆ ÇòÇæÁÅ ÇìÁÅé ÕðçËÍ À¹Ã çÆ ÇòÇæÁÅ ÓÚ ÔÅÃÅ òÆ þ å¶
ÇÕÃîå Óå¶ Þ¯ðÅ òÆÍ î½Ü±çÅ Ãî¶º íÅò¶º ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ×Æå ÕñÅÕÅð çÆ
êÛÅä éÔÆº ìäÅ ÃÕç¶, êð ÇÂÔ ÇçñôÅç çÆ êÛÅä ç¶ ÷Åîé ÷ð±ð
ìä¶Í ÇÂÃ ç¶ ç¯ ÕÅðé Ô¯ ÃÕç¶ é¶, êÇÔñÅ, À¹Ã ò¶ÿ¶ Ç÷§ç×Æ Á¾Ü éÅñ¯º
ÕÅëÆ Çí§é ÃÆ, ê¶ºâ± ÇêÛ¯Õó çÆÁ» ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆÁ» êz¶ôÅéÆÁ» ÔÕÆÕå
éÅñ Ü¹óÆÁ» ÜÅêçÆÁ» Ãé å¶ ç±ÜÅ, ÇçñôÅç çÆ ê¶ôÕÅðÆ òèÆÁÅ ÃÆÍ
ÇÕ§é¶ ë¾ì¶ Ãé À¹Ã î±§Ô¯º ÇÂÔ ì¯ñ :
Üç À¹º×ñÆ ñÅ Õ¶ å¹ðçÅ Ô»,
Ççñ Á§çð¯ Á§çðÆº Ã§×çÅ þÍ
îËº Õ¾ñ· ì§ÃðÆ ÇñÁ»çÆ ÃÆ,
Á¾Ü ë¶ð Û¹äÛ¹äÅ î§×çÅ þÍ
éÔÆº Çç§çÅ å» ñ¯Õ» ç¶ ÜòÅÕ» Õ¯ñ¯º Ö¯Ôò¶,
ÔÅÂ¶ éÆº â¹¾ì ÜÅäÆçÅ ìÚ±§×óÅ ð¯ò¶Í
Ô¹ä î÷ÅÔÆÁÅ ×ÅÇÂÕÆ ÇÃðø ÕÅî¶âÆ ÕËÇÃà» å¾Õ ÃÆîå Ô¯ Õ¶
ðÇÔ ×ÂÆ þÍ ÇÔ¾à ×Æå çÆ êËð¯âÆ ìäÅ Õ¶ Ãð¯ÇåÁ» çÅ îé î¯Ôä çÆ
Õ¯Çôô ÕÆåÆ Ü»çÆ Â¶, êð Á¾á ×ÅÇäÁ» çÆ ÕËÇÃà Çò¾Ú ÇçñôÅç ò»×
ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ Çòô¶ Û¯Ôä¶ Ô¯ð» ÇÔ¾Ã¶ Ø¾à ÁÅÂ¶ å¶ ÇÂÃ çÅ êzîÅä À¹Ã ò¾ñ¯º
×ÅÂ¶, Òìî ìî ìî ñÇÔðÆ, ÒÚÆÚ¯ ÚÆÚ ×é¶ðÆÁ», ç¯ å¶ðÆÁ» ç¯ î¶ðÆÁ»Ó å¶
Òè§éÅ Ü¾à Ö¶â¶, ê¹¾Û» ñË ñú éÆº Õ¹ÁÅðÆúÓ å¯º Çîñ Ü»çÅ þÍ
êzòÅÃ éÅñ Ü¹óÆ ×ÅÇÂÕÆ é¶ ÇçñôÅç çÆ êÛÅä ×±ó·Æ Õðé
Çò¾Ú ò¾âÅ ï¯×çÅé êÅÇÂÁÅÍ ¦Ø¶ ò¶ÿ¶ Çòç¶ô ÜÅä òÅñ¶ éÅñ ðÅìåÅ
ð¾Öä ç¶ Â¶é¶ ÃÅèé éÔÆº Ãé, Ã¯ ìÅÔð ÜÅä òÅñÅ Â¶èðÇñÁ» çÆÁ» Ã¯Ú»
ÓÚ ×¹ÁÅÇÚÁÅ ðÇÔ§çÅ å¶ Â¶èðñ¶ À¹Ã çÆ ïÅç ÓÚ åóøç¶ ðÇÔ§ç¶Í À¹é·Æº
ÇçéÆº ÇÂÃ Çòô¶ é±§ ×Æå» ÓÚ Ö±ì êð¯ÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ îÅñò¶ ç¶ ìÔ¹å ÃÅð¶
ÕñÅÕÅð» êzòÅÃ çÅ çðç ÇìÁÅé ÕÆåÅ å¶ À¹é·» é±§ ÃøñåÅ òÆ ÇîñÆÍ
ÇçñôÅç òÆ À¹é·» ÓÚ¯º ÇÂ¾Õ ÃÆÍ Çòç¶ô Ç×ÁÅ é½ÜòÅé êÇðòÅð å¯º ç±ð
Ô¯ä çÅ ç¹¾Ö å» Þ¾ñçÅ ÔÆ þ, ÁèòÅà¶ Û¹¾àÆ î¹Ô¾ìå ç¶ Çòï¯× Çò¾Ú òÆ
åóøçÅ þÍ ìÅñ-ì¾Ú¶çÅð Ãèð» çÆ ÃÅæä å¶ Çé¾Õ¶-ÇéÁÅÇäÁ» çÅ Çòï¯×
ÃÔÅðçË, å¶ ÇÂÔÆ ÕÃÕ Üç¯º ×Æå» ÷ðÆÂ¶ ê¶ô Ô¹§çÆ å» ×ÅÇÂÕ úèðÇñÁ»-
Â¶èðÇñÁ» é±§ ÁÅêäÅ ñ¾×ä ñ¾×çÅÍ ÇçñôÅç ç¶ Ãí å¯º ò¾è îÕì±ñ
×Æå» ÇòÚ¯º ç¯ Òîé Çò¾Ú òÃéËº Ã¾ÜäÅ ò¶ ðÇÔéËº Á¾ÖÆÁ» å¯º ç±ðÓ å¶
ÒÇÚ¾áÆ ç¶ Çò¾Ú ÇñÖçÆº Ô¹ä ÕÆ ÔÅñ êzÆå¯ çÅÓ Â¶Ã¶ çðç éÅñ Ãì§èå ÔéÍ
ÇçñôÅç çÅ ×Æå ÒÚðÖÅ ì¯ñ ÇêÁÅÓ Ã¹ä êåÅ ñ¾×çË ÇÕ À¹Ã é±§
ÇòÃðç¶ ÇòðÃ¶ çÆ ÇÕ§éÆ ÇÚ§åÅ ÃÆÍ ê¹ðÅä¶ ê¿ÜÅì çÆÁ» Áñ¯ê Ô¹§çÆÁ»
ÇéôÅéÆÁ» éÅñ ÇÕ§éÅ î¯Ô ÃÆÍ À¹Ã é±§ ç¹¾Ö ÃÆ ÇÕ éÅ ê¿ÜÅìÆ ×¾íð±Á»
Á§çð êÇÔñ» òð×Å ÇêÁÅð þ å¶ éÅ ÔÆ î¹ÇàÁÅð» Á§çðÍ ×¾íð± Ô¾æÆº Õ§î
ÕðéÅ í¹¾ ñç¶ ÜÅ ðÔ¶ é¶ å¶ î¹Ç àÁÅð» ÚðÖÅ Õ¾å ä, çðÆÁ» ì¹äé,
ë¹ñÕÅðÆÁ» Õ¾ãä Áå¶ ÔÃå ÕñÅ ç¶ Ô¯ð éî±ÇéÁ» åº̄ ÁäÜÅä Ô¯ Ú¾ñÆÁ»
é¶Í ÇÕ§éÅ õ±ìÃ±ðå ÃÆ À¹Ã çÅ ÇÂÔ ×Æå :
åÆÁ» å¶ Çåz§Þä» ÓÚ ×Æå éÅ ðÔ¶,
Ã¾×Æ ë¹¾ñ, Õ¯Õð±, åòÆå éÅ ðÔ¶Í
Çê¿â òÅñ¶ Ö±Ô Óå¶ éÅ ðÔÆÁ» ð½äÕ»,
Ö½ð¶ ÇÕÔó¶ êÅÃ¶ À¹µâ ×ÂÆÁ» ð½äÕ»,
ÇÕ¾æ¶ å¹ð ×Â¶ é¶ Ã¾Üä ÇêÁÅð¶,
éÆº ÚðÖÅ ì¯ñ ÇêÁÅ,
ÇÕå¶ Ã¹ä Á¾ñ·ó¶ î¹ÇàÁÅð¶Í
ÇÜé·Æº ÇçéÆº ÇçñôÅç çÆ Úó·å ÃÆ, À¹ç¯º îÅñò¶ ÓÚ ÕÆðÇéÁ»
òÅñ¶ ×Æå» çÅ ÇðòÅÜ ÷¯ð ëó ü¾ÕÅ ÃÆÍ ÇçñôÅç é¶ Õ¹¾Þ Õ¹ ð¯ä-è¯ä
òÅñ¶ ×Æå òÆ ×ÅÂ¶, êð À¹Ô Â¶é¶ éÆºò¶º çðÜ¶ ç¶ éÔÆº ÇÕ À¹é·» Óå¶ þðÅéÆ
Ô¯ò¶Í
ÇÂÔ ÇçñôÅç çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÆ ÕîÅñ ÃÆ ÇÕ À¹é·Æº ÇçéÆº ìäÆÁ»
ÕÂÆ Çøñî» Çò¾Ú À¹Ã ç¶ ×Æå ôÅîñ ÕÆå¶ ×Â¶Í ÇÂ¾Õ Çøñî Çò¾Ú À¹Ã Óå¶
ÁÖÅóÅ ÇøñîÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÜÃ Çò¾Ú À¹Ã é¶ çîçÅð ÁòÅ÷ ÓÚ ×ÅÇÂÁÅ,
ÒéÆº îËº üä-üä îÅð» Ã±ðî¶Ó å¶ ÇÚîàÅ Ô¾æ ÓÚ ëóÆ Â¶ç» ê¶ôÕÅðÆ ÕðçÅ
ÇçÇÃÁÅ, ÇÜò¶º ÇøñîÆ Ççzô éÅ Ô¯ Õ¶ Ã¾ÚÆº-î¹¾ÚÆº ðä í±îÆ ÓÚ ÇÕÃ¶ é±§
ò§×Åð ÇðÔÅ Ô¯ò¶Í
ÃÅø-Ã¹æð¶ ×Æå» çÆ ×ÅÇÂÕÅ òÜ¯º ÜÅäÆ Ü»çÆ ÇçñôÅç çÆ
íËä îéêzÆå Áõåð çÅ ÁÅÖäË, ÒÜç¯º òÆð ÇÜÀ±ºçÅ ÃÆ, À¹ç¯º ×¾ñ» Ô¯ð
Ãé, êð î¯ÇÂÁ» é±§ ïÅç ð¾ÖäÅ ê¿ÜÅìÆÁ» ç¶ Ã¹íÅÁ Çò¾Ú ôÅîñ éÔÆºÍÓ
Õ¯àÕê±ð¶ çÆ ÇÕÃ¶ Ã§ÃæÅ é¶ ÇçñôÅç çÆ ïÅç ÓÚ Õ¯ÂÆ î¶ñÅ Ü» Ô¯ð
×åÆÇòèÆ ÜÅðÆ éÅ ð¾ÖÆ, êð îéêzÆå ç¶ ÃÇÔï¯× éÅñ ñ½º×¯òÅñ ÓÚ
ÇçñôÅç ê¶zîÆÁ» é¶ Ç×ÁÅð» ÃÅñ ñ×ÅåÅð î¶ñÅ ñÅÇÂÁÅÍ îéêzÆå
î¹åÅìÕ, Òî½å ò¶ÿ¶ ÇçñôÅç ç¶ ÇòÁÅÔ é±§ ê¿Ü-Û¶ ÃÅñ Ô¯ ü¾Õ¶ Ãé, êð
Õ¯ÂÆ ì¾ÚÅ éÔÆº ÃÆ...Üç¯º À¹Ô Çòç¶ô» ÓÚ ×ÅÀ¹ºçÆ Â¶ å» ñ¯Õ À¹Ã é±§
ÇçñôÅç çÆ íËä Ô¯ä ÕðÕ¶ õ±ì ÃÇåÕÅð Çç§ç¶ é¶ å¶ ÇçñôÅç çÆ Ã§åÅé
ìÅð¶ ê¹¾Û Õ¶ ð¹ÁÅ Û¾âç¶ é¶...ÍÓ
ÇçñôÅç çÅ íðÅ ×¹ð»Çç¾åÅ õÅé ÁËø.ÃÆ.ÁÅÂÆ. Çò¾Ú é½ÕðÆ
ÕðçÅ þ å¶ îéêzÆå Ö¹ç êÇàÁÅñ¶ ç¶ ÇÂ¾Õ ÕÅñÜ Çò¾Ú Ã§×Æå çÆ êz¯øËÃð
þÍ îéêzÆå ç¶ ì¾ÇÚÁ» é±§ ×ÅÀ¹ä çÅ ô½Õ þ å¶ À¹Ã é±§ À¹îÆç þ ÇÕ À¹Ã ç¶
ÇéÁÅä¶ îÅî¶ òÅñ¶ ðÅÔ Óå¶ ÷ð±ð å¹ðé×¶Í

Ã¹ðÜÆå Çì§çðÖÆÁÅ
(AIFB-B@@C)
ÇÕ§éÅ ð¹ÁÅÇÂÁÅ ÃÆ AH éò§ìð B@@C çÆÁ» õìð» é¶Í î¯à¶

ÇÃðñ¶Ö Ûê¶ Ãé, ÒÇì§çðÖÆÁÅ éÔÆº ÇðÔÅ...Ó, Òì¹¦ç ÁòÅ÷ ç¶ îÅñÕ
Ã¹ðÜÆå Çì§çðÖÆÁÅ ò¾ñ¯º ÁñÇòçÅ...ÍÓ ÕÔ¶-Ã¹ä¶ Óå¶ ïÕÆé éÔÆº ÃÆ ÁÅ
ÇðÔÅÍ ÇçîÅö Ã¹§é ÇÜÔÅ Ô¯ Ç×ÁÅ...ÇÕ§éÅ ×ÇÔðÅ ÃçîÅ ÃÆ ÇÂÔÍ ÇÜÔó¶
Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ ¦îÆ Ô¶Õ å¶ è¾Õó ÁòÅ÷ Ãð¯ÇåÁ» çÅ êËð í¹§Ü¶ éÔÆº ÃÆ
ñ¾×ä Çç§çÆ, À¹Ô ÇÂÃ Ü× çÅ î¯Ô ÇåÁÅ× Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÇÂ¾Õ-ç¯ ÁõìÅð»
é¶ õìð ç¶ ÁÖÆð Óå¶ ç¯-Çå§é Ãåð» ÇñÖÆÁ» Ãé, ÒÇì§çðÖÆÂ¶ é±§ í¾çÆ
ÇÜÔÆ ÇìîÅðÆ ÃÆ...ÍÓ ÒÇÕÔóÆ ÇìîÅðÆ Ô¯ÂÆ À¹Ôé±§...Ã¹ ÇäÁÅ å» éÔÆº
ÃÆ...×ÅÀ¹ºçÅ òÆ Ú§×Å-íñÅ ÃÆ...Ó, êó·é òÅñÅ ÇÂÔÆ Ã¯ÚçÅ ÇðÔÅÍ
Çì§çðÖÆÂ¶ é±§ Ç×Á» åÕðÆìé Á¾á ÃÅñ Ô¯ ×Â¶ é¶, êð À¹Ã çÆ
ÁòÅ÷ Á¾Ü òÆ Ã¹ðÜÆå þ å¶ íñÕ òÆ ðÔ¶×ÆÍ Á¾Ü ÜäÅ-ÖäÅ Ö¹ç é±§
Òì¹¦ç ÁòÅ÷ çÅ îÅñÕÓ ÁÖòÅÀ¹ä çÆ Õ¯Çôô Õð Çðþ, êð ÁÃñ Òì¹¦çÆÓ
Çì§çðÖÆÂ¶ Õ¯ñ ÔÆ ÃÆÍ À¹Ãé¶ ÔñÕ¶ ÇòÇôÁ» òÅñ¶ ×Æå òÆ ÇÂÃ Á§çÅ÷
ÓÚ ×ÅÂ¶ ÇÕ Ã¹äé òÅñ¶ ì¯ñ í¹¾ñ Á§çÅ÷ ÓÚ ð§×¶ ×Â¶Í âÆ.Ü¶ ×ð¹¾ê» òÅñ¶
Á¾Ü òÆ Òå¶ð¶ ÓÚ å¶ðÅ ïÅð ì¯ñçÅÓ, Òç¹ê¾àÅ å¶ðÅ Ã¾å ð§× çÅÓ, Òñ¾Õ à¹ä±§-
à¹ä±§Ó ×Æå òÅð-òÅð ÚñÅÀ¹ºç¶ é¶ å¶ ñ¯ð ÓÚ ÁÅÇÂÁÅ î¶ñ-×¶ñ ÇÂé·»
×Æå» Óå¶ ì¾Õð¶ ì¹ñÅÀ¹ºçÅ ðÇÔ§çËÍ
ÕñÅÕÅð» çÅ ÇÜÀ±ä òÆ ÇéðÅñÅ Ô¹§çËÍ Üç¯º é»Á çÅ çÅÇÂðÅ
òèçË, êzô§ÃÕ» çÆ Ç×äåÆ ñ¾Ö» å¾Õ Á¾êóçÆ Â¶ å» ÖÅð ÖÅä òÅñ¶ òÆ
Õ½óÆ ò¶ñ ò»× òèä ñ¾×ç¶ é¶Í ÇÜÀ¹º-ÇÜÀ¹º Çì§çðÖÆÁÅ Á¾×¶ òèçÅ
Ç×ÁÅ, êËð Çî¾èä òÅÇñÁ» çÆ Ç×äåÆ òÆ òèçÆ ×ÂÆÍ Üç¯º À¹Ô å¹ð
Ç×ÁÅ å» ÕÂÆÁ» é¶ Ö¹ôÆ îéÅÂÆ, êð Ö¹ôÆ îéÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ÓÚ¯º ÔÅñ¶
å¾Õ Õ¯ÂÆ Â¶éÅ ÕÅîïÅì éÔÆº Ô¯ ÃÇÕÁÅ, ÇÜÃçÆ å¹ñéÅ À¹Ã éÅñ ÕÆåÆ
ÜÅ ÃÕ¶Í

Çì§çðÖÆÂ¶ ìÅð¶ ìóÆÁ» ×¾ñ» îôÔ±ð é¶, ÕÂÆ À¹Ãç¶ òâ¾êä é±§
çðÃÅÀ¹ºçÆÁ» é¶ å¶ ÕÂÆÁ» å¯º êðçÅ ü¾ÕäÅ ÇÃÁÅäê çÆ ×¾ñ éÔÆºÍ À¹Ô
ÇÃ¾èÅ ì§çÅ ÃÆ å¶ ÕñÅÕÅð» òÅñ¶ àôÇéÁ»-îôÇéÁ» å¯º ç±ð ðÇÔ§çÅ ÃÆÍ
À¹Ôé¶ ÕÂÆÁ» ç¶ Ã¹¾å¶ íÅ× Ü×ÅÂ¶, àÆî ìäÅ Õ¶ Ú¾ñä òÅñ¶ ÃÅæÆÁ» é±§
ÖÅÃ î¹ÕÅî ÇçòÅÇÂÁÅ, êð À¹Ãç¶ Ü»ÇçÁ» Ãí Õ¹¾Þ ÇÖ¾ñð Ç×ÁÅÍ Ãí å¯º
ò¾è ×Æå À¹Ãé¶ ôîô¶ð Ã§è± ç¶ ×ÅÂ¶, ×Æå» é±§ Ã§×Æå ÓÚ Áå¹ñ ôðîÅ é¶
êð¹§ÇéÁÅ å¶ Õ§êéÆ ÒàÆ-ÃÆðÆ÷Ó ðÔÆÍ ÇÜÀ¹º-ÇÜÀ¹º Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ ×¹¾âÆ
Úó·Æ, éÅñ ðÇÔä òÅÇñÁ» çÅ é»Á òÆ Úó·çÅ Ç×ÁÅÍ Áå¹ñ ôðîÅ é±§
êåÅ ÃÆ ÇÕ À¹Ã Õ¯ñ¯º ÇÕÔóÅ ×Æå ÇÕò¶º ×¹ÁÅÀ¹äË, ÇÕ¾æ¶ Ô¶Õ çÆ ñ¯ó Â¶,
ÇÕÔó¶ ×Æå ÓÚ à¾ê¶ Ô¯ä¶ ÚÅÔÆç¶ é¶, ÇÕÔó¶ ×Æå çÆ ô¹ð±ÁÅå î½Õ¶ Õ¹óÆÁ»
çÆ ÁòÅ÷ ñ¯óÆºçÆ Â¶Í ÇÜò¶º ×¹ðçÅÃ îÅé Õ¯ñ¯º ÜËç¶ò òèÆÁÅ ×¹ÁÅ
ÃÕçË, ê¿îÆ ìÅÂÆ Õ¯ñ¯º Õ¹ñÜÆå, ÜË÷Æ ìËºÃ Õ¯ñ¯º Ã¹ÖÇô§çð Çô§çÅ å¶ îéî¯Ôé
òÅÇðÃ-Õîñ ÔÆð Õ¯ñ¯º Ã§×åÅð, À¹Ã¶ åð·» Ã¹ðÜÆå çÆ ÁòÅ÷ å¶ Á§çÅ÷
ìÅð¶ Áå¹ñ Ôð ê¾Ö å¯º ÜÅäçÅ ÃÆÍ
Ü¶ ÇÂÔ ÇÕÔÅ ÜÅò¶ ÇÕ Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ çîçÅð ÁòÅ÷ é¶ ×Æå» ç¶
ì¯ñ», òÆâÆú÷ ç¶ ê¾èð Áå¶ À¹Ã çÆ Ãà¶ÜÆ ê¶ôÕÅðÆ ò¾ñ ìÔ¹åÅ ÇèÁÅé
éÔÆº ÜÅä Çç¾åÅ å» ÁÇåÕæéÆ éÔÆº Ô¯ò¶×ÆÍ À¹Ô í§×ó¶ òÅñ¶ ×Æå» çÅ
ìÅçôÅÔ ÃÆ, êð ÁÅê Ø¾à ÔÆ é¾ÚçÅÍ À¹Ôç¶ ×ÅÀ¹ä ò¶ñ¶ îÃåÆ ÓÚ ÁÅÂ¶
íËä-íðÅ, êåÆ-êåéÆ ÇðôÇåÁ» é±§ í¹¾ñ Ü»ç¶ å¶ Òå±§ éÆº ì¯ñçÆ ðÕÅé¶
å±§ é·Æº ì¯ñçÆ å¶ð¶ ÓÚ å¶ðÅ ïÅð ì¯ñçÅÓ Óå¶ òÆ í§×óÅ êÅÀ¹ºç¶ ðÇÔ§ç¶Í ÇÂÔ¯
ÇÜÔ¶ ×Æå» çÆ Ãî¶º-Ãî¶º ÁÅñ¯ÚéÅ òÆ Ô¯ÂÆ, êð À¹Ã çÆ Úó·å é±§ ìÔ¹åÅ
øðÕ éÅ ÇêÁÅÍ
ìÔ¹å Ø¾à ñ¯Õ ÜÅäç¶ é¶ ÇÕ AE ÁêzËñ AIFB é±§ ÜéÇîÁÅ
Çì§çðÖÆÁÅ ×ÅÀ¹ä å¯º êÇÔñ» íñòÅéÆ ÕðçÅ ÃÆÍ À¹Ã çÆ ÇÕÃîå ÓÚ
ÁÖÅÇóÁ» çÆ òÅÔ-òÅÔ ÇñÖÆ ÃÆ, ôÅÇÂç Â¶Ã¶ ÕðÕ¶ Üç¯º À¹Ô Çé¾Õð-
ì¹éËä òÅñÆ íñòÅéÆ Û¾â ×ÅÇÂÕÆ ç¶ ÁÖÅó¶ ÓÚ Çé¾åÇðÁÅ å» ò¾â¶-
ò¾â¶ ×ÅÇÂÕ» é±§ êÅÃ¶ Õð Ç×ÁÅÍ ÷¯ð Á÷îÅÇÂô òÅñÆ íñòÅéÆ À¹Ã é±§
ÇòðÃ¶ ÓÚ ÇîñÆ ÃÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ÇêåÅ ÜÆ Ã¹¾ÚÅ ÇÃ§Ø î§é¶-êzî§é¶ íñòÅé
ÃéÍ Ã¹ðÜÆå ìÅê ç¶ éÕô¶ Õçî» Óå¶ Ú¾ñä ñ¾×Å, ë¶ð Ç÷§ç×Æ é¶ î¯ó
Õ¾ÇàÁÅ å¶ À¹µÚÆ-¦îÆ Ô¶Õ, Ççñ à¹§ìò» Á§çÅ÷ À¹Ã é±§ Ãíé» çÅ ÚÔ¶åÅ
ìäÅ Ç×ÁÅÍ
êÇÔñÆ ÕËÇÃà å¯º ÁÅÖðÆ ×Æå ÒÇåóÕ¶ Øó¶ çÅ êÅäÆ îËº Õ¾ñ·
å¾Õ éÔÆº ðÇÔäÅÓ å¾Õ À¹Ãé¶ ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ çÆ Çê¾Ú Óå¶ ÁÇÜÔÅ àò§àÆ-
B@ îËÚ Ö¶ÇâÁÅ ÇÕ ÒàÆ-ÃÆðÆ÷Ó ç¶ î¹§ìÂÆ çøåð ç¶ éÅñ-éÅñ Ôð Ãð¯å¶
çÅ îÇÔðî ìÇäÁÅ ÇðÔÅÍ Úó·å ç¶ Ççé» ÓÚ À¹Ã çÅ çÅð± éÅñ ïÅðÅéÅ
êË Ç×ÁÅ, é¶óñ¶ Ã§×Æ À¹Ã é±§ ð¯Õç¶ òÆ, êð À¹Ô îÃå ðÇÔ§çÅÍ
Çì§çðÖÆÂ¶ çÆÁ» åÆÔ å¯º ò¾è ÕËÇÃà» ç¶ ÚÅð çðÜé å¯º ò¾è
×Æå» é±§ òÅð-òÅð Ã¹äÇçÁ» êåÅ ñ¾×çË ÇÕ À¹Ãé¶ ÁÅêäÆ ×ÅÇÂÕÆ
÷ðÆÂ¶ ÇÂôÕ ç¶ ê¾ÇàÁ» çÆ ÔÅñ ç¹ÔÅÂÆ, ÞÕÅéÆ ç¶ä òÅñÆÁ» êz¶ÇîÕÅò»,
îÜì±ðÆ îÅð¶ ÇêÁÅð å¶ ÇÂôÕ çÆ êÆºØ Þ±àä ñÂÆ ÕÅÔñ¶ Ú¯ìð» çÆ ìÅå
Ç÷ÁÅçÅ êÅÂÆÍ Õ¹¾Þ ×Æå ÃîÅÇÜÕ Ãð¯ÕÅð» éÅñ òÆ Ü¹ó¶ é¶, êð Ç÷ÁÅçÅ
Çòô¶ ôðÅðåÆ ðÔ¶, ÇÜé·» çÅ ÇÂÕ¯-ÇÂ¾Õ îÕÃç ÕËÇÃà çÆ ÕÅîïÅìÆ éÅñ
Ü¹ÇóÁÅ ÃÆÍ Çì§çðÖÆÂ¶ çÅ êzíÅò À¹çÅÃ ×Æå» òÅñ¶ ×ÅÇÂÕ òÜ¯º éÅ
ÇÃðÇÜÁÅ ÜÅ ÃÇÕÁÅÍ À¹Ãé¶ ÒÇçñ ÕÅñ¶ é¶ å¶ Ã±ðå» ÇêÁÅðÆÁ», Õ¾Ú¶
å§ç» ÇÜÔÆÁ» Á¾Ü-Õ¾ñ· ïÅðÆÁ»Ó Áå¶ ÒÇçñ ò¾Ö ð¯ò¶, Á¾Ö ð¯ò¶ ò¾Ö
ÔÅéä¶Ó ×Æå òÆ ÇÂ§Ü ×ÅÂ¶ ÇÕ À¹çÅÃÆ í¯ðÅ é÷ð éÅ ÁÅÂÆÍ
Òî¹¾ÖóÅ ç¶Ö Õ¶Ó ÕËÇÃà ÇèÁÅé éÅñ Ã¹ä¯Í ÒÇçñ å» êåÅ éÔÆº
å¶ðÅ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ Ô¯äÅ îËº å» î¹¾ÖóÅ ç¶Ö Õ¶ îð Ç×ÁÅ éÆºÓ ×Æå ÇÂôÕ ç¶
åÜðì¶ ÷ÅÔð ÕðçÅ þÍ ÇñôÕ» îÅðçÆ Ö±ìÃ±ðåÆ çÅ ÕÆÇñÁÅ Á§çðñÆ
ÕÅñõ ìÅð¶ Ã¯Ú ÔÆ éÅ ÃÇÕÁÅÍ Â¶Ã¶ ÕËÇÃà Çò¾Ú Çì§çðÖÆÂ¶ çÅ ÃòÅñé¹îÅ
×Æå ÇÕ§éÅ îÕì±ñ Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÜÃ Çò¾Ú î¹ÇàÁÅð ÁÅêä¶ íðÅò» ç¶ ÷¯ð çÆ
×¾ñ ÕðçÆ À¹Ã é±§ Þ±áÅ-î±áÅ Ö¿Øä¯º îé·» ÕðçÆ þ, êð À¹Ô ÜòÅéÆ ç¶
÷¯ð ÓÚ Ãí ×¾ñ» Çà¾Ú ÜÅäçÅ þÍ À¹Ã é±§ Ö¹ç Óå¶ îÅä þ, åðÕ ê¾ñ¶
ì§ÇéÁÅ Ô¯ÇÂÁË ÇÕ ÃðÕÅðÆ ×ñÆÁ» ÇÕÃ¶ çÆ Ü×Æð éÔÆº å¶ ÇÃðÜäÔÅð¶
ò¾ñ¯º ñÅÂÆÁ» Á¾Ö» ç¶ ç¶Öä Óå¶ Õ¯ÂÆ êÅì§çÆ éÔÆº ñÅ ÃÕçÅ :
ÃÅé±§ à¶ãÆ-à¶ãÆ å¾ÕçÆ å±§,
ÇÂÔ ×ñÆ ÃðÕÅðÆ Â¶,
ÃÅé±§ ð¯Õ éÂÆº ÃÕçÆ å±§Í
Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ ÇÂ¾Õ Ô¯ð êÇÔñ± ×Æå» Çò¾Ú à¾ÇêÁ» å¶
ì¯ñÆÁ» é±§ Ãøñ ã§× éÅñ Çë¾à ÕðéÅ ÇðÔÅÍ íÅò¶º ÇÂÔ åÜðìÅ êÇÔñÆ
òÅð éÔÆº ÃÆ Ô¯ÇÂÁÅ å¶ ÕÂÆ ×ÅÇÂÕ Â¶ç» Õð ü¾Õ¶ Ãé, êð Çì§çðÖÆÁÅ
ÇÂÃ é±§ ÇÂ§Ü ÇéíÅÀ¹ºçÅ ÇÕ êåÅ ÔÆ éÅ ñ¾×çÅ ×Æå ÇÕÔó¶ ò¶ÿ¶ î¯ó Õ¾à
Õ¶ î¹¾Ö èÅðÅ ÓÚ ÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÜò¶º Õîñ ÔÆð é¶ ÒÖ½ð¶ Ô¯ÂÆ Ü»çÅ îËé±§ ÕÆ,
ÔÅÂ¶ éÆº åËé±§ é¾ÚçÆ ç¶Ö Õ¶Ó ÓÚ ÒÚ»çÆ...Ú»çÆ...Ú»çÆ, å§± À¹µâä¶ é±§ Õð¶º
×¯ðÆÂ¶ Ö¿í Ô¹§ç¶ å» Õçº̄ çÆ À¹µâ Ü»çÆÓ ì¯ñÆ Çë¾à ÕÆåÆ, À¹Ã¶ åð·» Çì§çðÖÆÂ¶
ç¶ Òç¹ê¾àÅ å¶ðÅ Ã¾å ð§× çÅÓ ×Æå Çò¾Ú òèÆÁÅ ã§× éÅñ à¾ê¶ Çë¾à ÕÆå¶
×Â¶Í
Çì§çðÖÆÂ¶ ç¶ ÕÂÆ ×Æå» Óå¶ ÇÕ§å± Ô¹§çÆ ðÔÆ ÇÕ ì¯ñ» éÅñ òÆâÆú
çÅ Õ¯ÂÆ î¶ñ éÔÆº Ô¹§çÅÍ ÇÂÔ ØàéÅ ñ×í× ÃÅð¶ ×ÅÇÂÕ» éÅñ Úó·å ç¶
Ççé» î½Õ¶ òÅêðçÆ þÍ Úó·å ç¶ Ççé» ÓÚ ÕñÅÕÅð êz¯×ðÅî», Çòç¶ôÆ
ç½ÇðÁ» Ü» Ô¯ð Õ§î»-ÕÅÜ» ÓÚ Â¶éÅ îôð±ø ðÇÔ§çË ÇÕ òÆâÆú âÅÇÂðËÕàð
éÅñ Çîñ ìÇÔä çÅ Ãî» éÔÆº ìÚçÅÍ ì§ì¶ îÅðÕÅ òÆâÆú âÅÇÂðËÕàð»
é±§ êåÅ éÔÆº Ô¹§çÅ ÇÕ òÆâÆú ÇÕÃ ×¾ñ çÆ î§× ÕðçË å¶ À¹Ô ÒÃàÅÂÆÇñôÓ
ç¶ Ú¾Õð ÓÚ Ãí Ô¾ç»-ì§é¶ à¾ê Ü»ç¶ é¶Í Çì§çðÖÆÂ¶ éÅñ ÇÂÔ Ãí ÕÂÆ
òÅð Ô¯ÇÂÁÅÍ Òî¯ã¶ å¯º ÇåñÕçÅ ÜÅò¶, ç¹ê¾àÅ å¶ðÅ Ã¾å ð§× çÅÓ ×Æå ÓÚ
î¹ÇàÁÅð ç¶ ÇÃð Óå¶ ç¹ê¾à¶ é»Á çÆ Õ¯ÂÆ ÚÆ÷ éÔÆºÍ ÇÂÃ ×Æå ìÅð¶
òÅÔòÅ ×¾ñ» Ô¯ÂÆÁ», êð ÃÅâÆ ÜÅÚ¶ Çì§çðÖÆÁÅ ìÔ¹åÅ ÕÃ±ðòÅð éÔÆº
ÃÆÍ À¹Ô å» êz¯×ðÅî» å¶ ÕËÇÃà çÆ ÇåÁÅðÆ å¾Õ Ç÷§î¶òÅð ÃÆ, ìÅÕÆ Õ§î
À¹Ãç¶ êzì§èÕ» çÆ Çé×ðÅéÆ Ô¶á Ô¹§çÅ ÃÆÍ
Çì§çðÖÆÂ¶ ç¶ ìÔ¹å¶ îÕì±ñ ×Æå» ç¶ òÆâÆú ç¶ÃÆ Ôé, Ø¾à
ì¾Üà òÅñ¶Í Òå¶ð¶ ÓÚ å¶ðÅ ïÅð ì¯ñçÅÓ Ãà¶Ü Óå¶ ÃÅç¶ ã§× éÅñ ÇåÁÅð
ÕÆåÅ Ç×ÁÅ, ÇÜÃ ÓÚ é¾Úä òÅñÆ î¹ÇàÁÅð ç¶ á¹îÇÕÁ» é¶ Ãí çÅ
ÇèÁÅé ÇÖ¾ÇÚÁÅ å¶ Çì§çðÖÆÂ¶ ç¶ Á¾Ö» Áå¶ Ô¾æ» ç¶ ÇÂôÅÇðÁ» é¶Í Òê¾àÆ
øËôé» çÆ Ô¾æ ÓÚ ð¹îÅñ ð¾ÖçÆÓ òÆ Ãà¶Ü Óå¶ ÇøñîÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ å¶ ÒÇÂ¾Õ
ë¹¾ñ Õ¾ãçÅ ë¹ñÕÅðÆÓ Ãî¶å Ô¯ð ÕÂÆ ×Æå» ç¶ òÆâÆú÷ íÅò¶º ìÔ¹å¶
îÇÔ§×¶ éÔÆº Ãé, êð ÁòÅ÷ ç¶ êzíÅò Á¾×¶ îÇÔ§×¶-ÃÃå¶ çÅ î¹¾ñ éÅ
ÇðÔÅÍ
À¹Ãç¶ ÕÂÆ ×Æå» ÓÚ ÒïÅðÓ å¶ ÒïÅðÆÓ ôìç òÅð-òÅð ç¹ÔðÅÇÂÁÅ
Ç×ÁÅÍ ÒÞ»Üð êåñ¯ çÆ ÇÃÖð ç¹êÇÔð¶ ÛäÕ¶Ó ÓÚ ÇÂÔ Ç÷Õð òÅð-òÅð
ÁÅÀ¹ºçÅ þ :
Á½Ô Ü»çÆ ÇÂ¾Õ Õ¹óÆ Õ¹ÁÅðÆ,
ÕÇÔ§ç¶ À¹Ã é¶ ñÅ ñÂÆ ïÅðÆ,
Üç çÆ ñÅ ñÂÆ ïÅðÆ ïÅð¯,
ðÇÔ§çÆ Â¶ ìä-áä Õ¶ ,
Þ»Üð êåñ¯ çÆ ÇÃÖð ç¹êÇÔð¶ ÛäÕ¶Í
×Æå çÆÁ» ÁÅÖðÆ Ãåð» ÓÚ î¹ó ÒïÅðÓ çÅ Ç÷Õð Ô¯ÇÂÁÅÍ Òî¯ã¶
éÅñ î¯ãÅ îÅð Õ¶, î¯ãÅ îÅð Õ¶ îÜÅÜä ¦Ø ×ÂÆÓ, ÒÁ¾Ü ì»Ô ç¶ Çò¾Ú
ò§× Ô¯×Æ å§× Õ¹óÆÂ¶Ó, Òå±§ìÅ ò¾ÜçÅ Ççñ» ç¶ ÇòÚÕÅð Õ¹óÆÂ¶, Ã¾ÚÆº
î¹¾ÚÆº-Ã¾ÚÆº î¹¾ÚÆº Ô¯×Æ î¹ÇàÁÅð Õ¹óÆÂ¶Ó, Òò§× òð×Æ Õ¹óÆ ç¶ éÅñ é¾Úä¶
é±§ ÇÚ¾å ÕðçËÓ, Ò ÒÁ¾Ö» éÅñ Õð± Ô¹ä Ççñ» çÆÁ» Ú¯ðÆÁ»Ó, ÒêÅ ñË ÚÆÚÆ
Çò¾Ú Çî¾åð» çÅ Û¾ñÅ Õ¹óÆÂ¶Ó, ÒéÆº å±§ Ü¾à çÆ êÃ§ç Ü¾à é¶ ÇòÁÅÔ¹äÆ
Á»Ó, ÒÇ×¾è¶ Çò¾Ú é¾ÚçÆ çÅ Ö¹¾ñ· Ç×ÁÅ Üñ¶ìÆ Ü±óÅÓ ×Æå» ç¶ Çòô¶ ôðÅðåÆ
Ôé å¶ Ü× ÜÅäçË ÇÕ ÇÂÕÇÔðÅ-ÇÂÕÇÔðÅ ×Æå Çì§çðÖÆÂ¶ ç¶ å¹ð ÜÅä
î×ð¯º Á¾Ü å¾Õ Ú¶å¶ çÆ Ãñ¶à Óå¶ À¹µÕÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁËÍ
Çì§çðÖÆÂ¶ é¶ Ççúð ò¾ñ¯º íÅìÆ Á¾×¶ ÕÆåÆ Áð÷ òÅñÅ ×Æå
ÒñÅà± Ççúð ç¶ üìÅð¶ Óå¶ Ü×Åç¶ íÅìÆÂ¶Ó òÆ ×ÅÇÂÁÅ å¶ î»ò»-èÆÁ» çÆ
Ã»Þ òÅñÅ ×Æå Â¶éÆ íÅò¹ÕåÅ éÅñ ê¶ô ÕÆåÅ ÇÕ Ã¹äé ÃÅð Á¾Ö» éî
Ô¯ Ü»çÆÁ» é¶Í î» ç¶ ÜÅä î×ð¯º èÆ çÅ ê¶Õ¶ ÁÅÀ¹ä é±§ îé éÔÆº ÕðçÅ,
ÇÕÀ¹ºÇÕ Ççñ çÆÁ» ×§ã» Ö¯ñ·ä òÅñÅ Õ¯ÂÆ éÔÆº ìÇÚÁÅÍ ê¶Õ¶ Øð êÇÔñ»
òð×Æ Áêä¾å éÔÆº, íðÅ ÁÅêäÆ íËä ñÂÆ Õ¹¾Þ ÕðéÅ ÚÅÔ¹ §çË, êð
ØðòÅñÆ çÆ Ø¹ðÕÆ ÕÅðé îÜì±ð þ å¶ ì¹¾ã¶ ìÅê± ç¶ ò¾Ã ÓÚ òËÃË ÔÆ Õ¹¾Þ
éÔÆºÍ
Õìð» ÇòÚ¯º ì¯ñ éÆº îÅÂ¶,
ç¹¾Ö-Ã¹¾Ö èÆ éÅñ ë¯ñ éÆº îÅÂ¶Í
ÁÅò» å» îËº ÁÅò» îÅÂ¶,
ÁÅò» ÇÕÔó¶ ÚÅò» éÅñ,
î» îËº î¹ó éÔÆº ê¶Õ¶ ÁÅÀ¹äÅ,
ê¶Õ¶ Ô¹§ç¶ î»ò» éÅñÍ
Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ êzíÅò ÃÆ ÇÕ Òç¹ê¾àÅ å¶ðÅ Ã¾å ð§×
çÅÓ ×Æå ÇÂ§×ñËºâ ç¶ Ã¹êðÇÔ¾à ÚÅðà ÓÚ êÇÔñ¶ é§ìð Óå¶ ÇðÔÅÍ À¹Ãé¶
ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ é±§ ÁÅè¹ÇéÕåÅ çÅ ÁÇÜÔÅ å¹óÕÅ ñ×ÅÇÂÁÅ ÇÕ ê¿ÜÅìÆ
î±ñ éÅñ¯º à¹¾à¶ ÇÂ§×ñËºâÆÂ¶ òÆ À¹Ãç¶ çÆòÅé¶ Ô¯ ×Â¶Í
ÇÜò¶º ÚîÕÆñ¶ ç¶ å¹ð ÜÅä î×ð¯º ÕÂÆÁ» À¹Ã çÆ æ» ñËä çÆ
Õ¯Çôô ÕÆåÆ, êð ×¾ñ éÅ ìäÆ, áÆÕ À¹Ã¶ åð·» Ã¹ðÜÆå å¯º ìÅÁç ÕÂÆÁ»
À¹Ã ò»× Ô¶Õ ñÅÀ¹ä å¶ À¹µÚÆ ×ÅÀ¹ä çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ, êð ñ¯Õ îé» ÓÚ
æ» éÅ ìäÅ ÃÕ¶Í éò¶º ê±ð ÓÚ¯º ÇÃðø ìñÜÆå îÅñòÅ ÁÇÜÔÅ Ô¯ Çé¾ìÇóÁÅ,
ÇÜÃ ìÅð¶ ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçË ÇÕ À¹Ô Çì§çðÖÆÂ¶ çÆ êËó ÓÚ êËð èðé ÓÚ Õ¹¾Þ
Ô¾ç å¾Õ ÕÅîïÅì Ô¯ÇÂÁÅÍ
Çì§çðÖÆÁÅ ÃÅâ¶ çðÇîÁÅé éÔÆº, êð À¹Ã çÆÁ» ç¯ Áéî¯ñ
ÇéôÅéÆÁ» ×ÆåÅÜ ìËºÃ å¶ îÆéÅÜ ìËºÃ ÃÅâ¶ Õ¯ñ î½Ü±ç é¶Í À¹Ã çÆ Ãèð»
çÆ ÃÅæä êzÆå Õîñ é±§ îÅä þ ÇÕ À¹Ãç¶ ÃÅÂÆº é¶ ¦î¶ Ãî¶º å¾Õ Ú¶å¶
ð¾Öäï¯× ×Æå ×ÅÂ¶Í Ü¹§âÆ ç¶ ïÅð» é±§ îÅä þ ÇÕ Çì§çðÖÆÂ¶ éÅñ À¹é·»
çÆ ×±ó·Æ Ã»Þ ðÔÆ þ å¶ Ã§×Æå êz¶îÆÁ» é±§ îÅä þ ÇÕ À¹é·» À¹Ã çÆ Ôð
ÕËÇÃà çÅ ð¾Ü Õ¶ ÁÅé§ç îÅÇäÁÅÍ

êðÇî§çð Ã§è±
(AIFI-B@AA)
ÕÂÆ ÃÅñ» å¯º êðÇî§çð Ã§è± çÆ ÖÅî¯ôÆ åð·»-åð·» ç¶ ÃòÅñ Öó·¶

Õð ðÔÆ ÃÆÍ Õç¶ Ã¯ÚÆçÅ ÇÕ î§ç¶ çÆ îÅð ÕÅðé À¹Ôé¶ Ãð×ðîÆ ØàÅ
ñÂÆ Ô¯ò¶×Æ, Õç¶ Ã¯ÚÆçÅ À¹Ô ÕîñÜÆå éÆð± ò»× Çòç¶ô ðÇÔä ñ¾×Æ
Ô¯ò¶×ÆÍ éÅ ÇÕÃ¶ ÁõìÅð ÓÚ À¹Ôç¶ ×ÅÀ¹ä ìÅð¶ Õ¯ÂÆ õìð êó·Æ å¶ éÅ À¹Ã
çÅ Õ¯ÂÆ éò» ×Æå Õ§éÆº ÇêÁÅÍ ë¶ð ÇÖÁÅñ ÁÅÀ¹ºçÅ ÇÕ Ü» å» À¹Ã é¶
À¹îð å¯º êÇÔñ» ×ÅÀ¹ä ò¾ñ¯º ÇðàÅÇÂðîËºà ñË ñÂÆ Ô¯ò¶×Æ Ü» Áîð é±ðÆ
ò»× ×zÇÔÃåÆ í¯×ÇçÁ» ×ÅÇÂÕÆ å¯º ðåÅ êÅÃÅ ò¾à ÇñÁÅ Ô¯äËÍ
ë¶ð À¹µâçÆ-À¹µâçÆ õìð ÇîñÆ ÇÕ êðÇî§çð À¹Ã ÇìîÅðÆ éÅñ
êÆóå þ, ÇÜÃçÅ ÇÂñÅÜ Ã§íò éÔÆºÍ ÇìîÅðÆ éÅñ Ü¹óÆÁ» ÕÂÆ Ô¯ð
×¾ñ» òÆ Ã¹äé é±§ ÇîñÆÁ», êð À¹é·» ç¶ Ã¾Ú Ô¯ä çÅ Áé¹îÅé éÔÆº ÃÆÍ
Ô½ñÆ-Ô½ñÆ õìð çÆ ê¹ôàÆ Ô¹§çÆ ×ÂÆ, ÇÂ¾Õ å¯º ç±Ü¶, ç±Ü¶ å¯º åÆÜ¶ å¶ ë¶ð
Á×»Ô òèçÆ-òèçÆ À¹é·» ñ¯Õ» å¾Õ òÆ Á¾êóé ñ¾×Æ, ÇÜé·» çÅ Ã§×Æå
ÕÅð¯ìÅð éÅñ ìÔ¹åÅ é¶ó éÔÆºÍ Ã¹äé òÅñ¶ é±§ ç¹¾Ö Ô¹§çÅ ÇÕ ÁÅêäÆ
ôðÅðåÆ ÇÜÔÆ ×ÅÇÂÕÆ éÅñ ñ¯Õ îé» ÓÚ æ» ìäÅÀ¹ä òÅñÆ êðÇî§çð Óå¶
Õ¹çðå é¶ ÇÂÔ ÕÇÔð ÇÕÀ¹º ãÅÇÔÁÅ? êÇðòÅð çÆ ÇÃÁÅäê ðÔÆ ÇÕ òÅÔ
ñ¾×çÆ À¹é·» ÇÂÔ õìð ëËñä å¯º ð¯ÕÆ ð¾ÖÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ÕñÅÕÅð çÆ Õçð
ì§ç î¹¾áÆ ÓÚ ÔÆ Ô¹§çÆ Â¶, Üç¯º ÇÕÃ¶ ÇìîÅðÆ Ü» Ô¯ð ØàéÅ ìÅð¶ êåÅ ñ¾×çË
å» ×¾ñ Ü§×ñ çÆ Á¾× ò»× øËñä ñ¾×çÆ Â¶Í ë¶ð ×¾ñ ÇÜ§é¶ î±§Ô» ÓÚ¯º Ô¯
Õ¶ ¦ØçÆ þ, éÅñ ÚÅð-ÚÅð Ü¹óçÆÁ» Ü»çÆÁ» é¶Í
êÇðòÅð êðÇî§çð çÅ ÇÂñÅÜ ÕðÅ ÇðÔÅ ÃÆ, êåÆ Õ¹ñÜÆå çÆÁ»
Á¾Ö» Á¾×¶ íÇò¾Ö çÆ åÃòÆð ÁÅ ðÔÆ ÃÆ, êð À¹Ô ÁÅêäÅ øð÷ ÇÃçÕÇçñÆ
éÅñ ÇéíÅÀ¹ºçÅ Ç×ÁÅÍ ÃÅÔ» çÆ å§ç ÇÂñÅÜ ÷ðÆÂ¶ æ¯ó·Æ Ô¯ð ¦îÆ Õðé
ç¶ ÔÆñ¶ ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂ¾Õ Ççé ×ÆåÕÅð ÁîðÜÆå ÚÆîÅ é¶ ç¾ÇÃÁÅ
ÇÕ À¹Ô êðÇî§çð é±§ ÔÃêåÅñ Çîñ Õ¶ ÁÅÇÂÁËÍ ìÔ¹å î§çÆ ÔÅñå Â¶ À¹Ã

çÆÍ Õ¹¾Þ Ãî» êÇÔñ» í¶à» çÆ ÕËÇÃà ñÂÆ À¹Ãé¶ êðÇî§çð é±§ Õ¹¾Þ ÇñÖ Õ¶
Çç¾ åÅ ÃÆ å¶ Çîñä ò¶ÿ¶ ÁÅÇÖÁÅ ÃÆ, ÒíË ä ÜÆ, Û¶åÆ-Û¶å Æ ÕËî Ô¯
ÜÅú...ÁÅê» ÕËÇÃà òÆ ÕðéÆ Â¶...ÍÓ
êðÇî§çð ÔÅñÅå ìÅð¶ ÜÅäçÆ ÃÆ, ì¯ñÆ, ÒÇÕÔó¶ ×ÅÀ¹ä çÆ ×¾ñ
Õðç¶ ú...Ô¹ä å» ìÔ¹å æ¯ó·Å Ãî» ìÇÚÁË...ÍÓ
ÇÂÔ ×¾ñ ç¾ÃÇçÁ» ÚÆî¶ çÅ ×¾Ú íð ÁÅÇÂÁÅÍ
êðÇî§çð Ã§è± é±§ ÕËºÃð ÃÆ å¶ ÇêÛñ¶ ¦î¶ Ãî¶º å¯º Â¶Ã¶ ÇìîÅðÆ éÅñ
êÅÇÕÃåÅéÆ ×ÅÇÂÕÅ ð¶ôîÅ òÆ Ü±Þ ðÔÆ þÍ Ãí ÜÅäç¶ é¶ ÇÕ ÇÂÃ ÇìîÅðÆ
çÅ ÃæÅÂÆ Ô¾ñ ÔÅñ¶ å¾Õ éÔÆº ÇéÕÇñÁÅ, êð ÇÜ§éÅ Ô¯ ÃÇÕÁÅ ìÚÅÁ
ñÂÆ úÔó-ê¯Ôó ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÁÖÆð òÕå é¶ ÃÅæ ç¶äÅ ì§ç Õð Çç¾åÅ
å¶ E ëðòðÆ B@AA é±§ Ãò¶ð¶ Û¶ òÜ¶ À¹Ãé¶ î±§Ô ë¶ð ÇñÁÅÍ Õ¾ñ· å¾Õ
ÇÜÔóÆ ×¾ñ ç¾ìÆ ÃÆ, ÇÂÕçî øËñä ñ¾×Æ, ë¯é» çÆÁ» Ø¿àÆÁ» ÖóÕä
ñ¾×ÆÁ», ÁËÃ.ÁËî.ÁËÃ ÁÅÀ¹ä ñ¾×¶Í Ôð ÕñÅÕÅð çÆ î½å ò¶ñ¶ Â¶ç»
Ô¹§çË, êÇÔñ¶ ç¯-Çå§é ë¯é» éÅñ ïÕÆé éÔÆº ì¾ÞçÅ, êð ÇÜÀ¹º-ÇÜÀ¹º
Ç×äåÆ òèçÆ Â¶, ×¾ñ çÆ êz¯óåÅ Ô¯ä ñ¾×çÆ Â¶Í ÇìñÕ¹ñ ÇÂò¶º êðÇî§çð
Ã§è± çÆ î½å ò¶ñ¶ Ô¯ÇÂÁÅÍ
úÃ¶ Ççé ôÅîÆº ê¿Ü òÜ¶ «ÇèÁÅä¶ ç¶ îÅâñ àÅÀ±é ÁËÕÃàËéôé
ôîôÅé ØÅà ÓÚ À¹Ô ÃðÆð Á×é í¶à Ô¯ Ç×ÁÅ, ÇÜÔóÅ Ãà¶Ü Óå¶ é¾Ú-
é¾Ú ÕîÅñ ÕðçÅ ÃÆÍ À¹Ô Õ§á Á¾× çÆÁ» ñêà» ÓÚ ÇØð Ç×ÁÅ, ÇÜÃ
ÇòÚ¯º ÇÕÃ¶ ò¶ÿ¶ ÒÀ¹µâ Õ¶ Ã¯ÔÇäÁÅ ÁÅ ÜÅ ò¶Ó òð×¶ ×Æå ÇéÕñ¶ ÃéÍ
êÇðòÅð çÅ ð¯ä Þ¾ñäÅ î¹ôÕñ ÃÆ, Á§åî ÇòçÅÇÂ×Æ ñÂÆ êÔ¹§ÇÚÁÅ Ôð
ÕñÅÕÅð öî×Æé ÃÆ, À¹Ãç¶ ×Æå Ú¶å¶ ÁÅ ðÔ¶ Ãé, Ô§Þ± Ã¹¾àçÅ Ôð Õ¯ÂÆ
ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ é±§ À¹Ã çÆ ç¶ä ÇÚåò ÇðÔÅ ÃÆÍ
êðÇî§çð Ã§è± çÆ À¹îð ìÔ¹åÆ éÔÆº ÃÆ, îÃ» ìò§ÜÅ ç¶ é¶ó¶-
å¶ó¶Í ×ÅÀ¹ä çÅ ô½Õ À¹Ã é±§ ÇêåÅ ê¹ðÖÆ ÃÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ÇêåÅ Ã¹ÖÜÆå ÇÃ§Ø
Ã§è± ÁÅêä¶ ò¶ÿ¶ ç¶ Ú§×¶ ×ò¾ÂÆÂ¶ ÃéÍ ÜéîÆ À¹Ô ÔÇðÁÅä¶ ç¶ Ç÷ñ·¶
ÇÔÃÅð Çò¾ Ú BI çÃ§ìð AIFI é±§, êð çÅäÅ-êÅäÆ «ÇèÁÅä¶ ÇÖ¾Ú
ÇñÁÅÇÂÁÅ å¶ Â¶Ã «ÇèÁÅä¶ é¶ ôîôÅé å¾Õ À¹Ã çÅ ÃÅæ ÇéíÅÇÂÁÅÍ
Â¶æ¶ ÔÆ çðÜé íð ÕñÅÕÅð» éÅñ Ü¯óÆÁ» ìäÅ Õ¶ ×ÅÇÂÁÅ, Â¶æ¶ ÔÆ Ã¯ñ¯
×ÅÀ¹äÅ ÁÅð§ÇíÁÅ, Â¶æ¶ ÔÆ êz¯×ðÅî ì¹ÇÕ§× çÅ ì¯ðâ à§Ç×ÁÅ, Â¶æ¶ ÔÆ
ÇÂñÅÜ Ú¾ÇñÁÅ å¶ Â¶æ¶ ÔÆ ÃðÆð Á×é í¶à Ô¯ÇÂÁÅÍ
ìÅð» ÃÅñ çÆ À¹îð ÓÚ êðÇî§çð é¶ ×ÅÀ¹äÅ ÁÅð§ÇíÁÅÍ ÃÕ±ñ
ÓÚ À¹Ô îÅÃàð-îÅÃàðéÆÁ» çÆ ÚÔ¶åÆ ÃÆÍ ÁòÅ÷ ÇòÚñÆ ÇîáÅÃ À¹Ãç¶
ÚîÕç¶ íÇò¾Ö ìÅð¶ ç¾ÃçÆÍ À¹Ãé¶ ÜéÅì ìÅÕð Ô¹ÃËé Ô¹ð» Õ¯ñ¯º ×ÅÇÂÕÆ
ç¶ ×¹ð ÇÃ¾Ö¶Í ë¶ð Ô½ñÆ-Ô½ñÆ êËð Á¾×¶ òèä ñ¾×¶ å¶ êÇÔñÆ òÅð è§éÅ
ÇÃ§Ø ð§×ÆñÅ éÅñ Ü¯óÆ ìäÅÂÆÍ ÔÅ÷ðÆ òèÆÁÅ ðÔÆ, êðÇî§çð çÅ ôðÅðåÆ
Á§çÅ÷ å¶ ñ¯ÔÇóÁ» çÆ ðòÅéÆ Ã¹äé òÅÇñÁ» é±§ Ü¯óÆ ð¾ÖçÆÍ ë¶ð Ô½ñÆ-
Ô½ñÆ ÃËµà ìçñç¶ ðÔ¶Í À¹Ôé¶ Õ¹ñçÆê îÅäÕ éÅñ òÆ ×ÅÇÂÁÅ, çÆçÅð
Ã§è± éÅñ òÆ, ÕðéËñ Ç×¾ñ, ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ, ÇêÁÅðÅ ÇÃ§Ø ê¿ÛÆ,
Ã¹Çð§çð Çô§çÅ å¶ ÕÂÆ Ô¯ð» éÅñ òÆÍ Ãí å¯º ò¾è Ãî» À¹Ã é¶ ÜÃò§å
Ã§çÆñÅ éÅñ ×ÅÇÂÁÅÍ ç¯ò» çÆ Ö±ì ÇéíÆ, Õé¶âÅ-ÁîðÆÕÅ å¶ Ô¯ð î¹ñÕ»
ç¶ ç½ð¶ ÓÕ¾ÇáÁ» ÕÆå¶Í Ò×Æå» íðÆ ÕÔÅäÆÓ ÇðÕÅðâ Â¶éÅ îÕì±ñ Ô¯ÇÂÁÅ
ÇÕ Á¾Ü å¾Õ ÇÂÃçÆ ÚðÚÅ ñ¯Õ ì¹¾ñ·» Óå¶ þÍ
Ã§çÆñ¶ å¶ êðÇî§çð é¶ AIHA å¯º AIHH å¾Õ ×ÅÇÂÁÅÍ ç¯ ÂÆ.êÆ,
ç¯ ÁËñ.êÆ. ÇðÕÅðâ Áå¶ Û¶ ÕËÇÃà» ÓÕ¾ÇáÁ» çÆÁ» ÁÅÂÆÁ»Í ÒïÅð» çÅ
àð¾Õ ÔòÅÂÆ ÜÔÅ÷ òð×ÅÓ, ÒÇÖó-ÇÖó ò¶Ö Õ¶ Ô¾ÃçÆ é±§Ó, Ò×Æå» íðÆ
ÕÔÅäÆÓ å¶ Òî¶ð¶ ê¾ñ¶ êË Ç×ÁÅ ÁîñÆÓ ÇðÕÅðâ» å¯º ÇÂñÅòÅ Òá¶Õ¶ ÜÅ
òÇóÁÅÓ, Ò×¾íð± ÔÅä çÅÓ, ÒñóéÅ Ø¹§â Ú¾Õ Õ¶Ó Ãî¶å ÕÂÆ Ô¯ð ÕËÇÃà»
ÇðñÆ÷ Ô¯ÂÆÁ»Í
Ã§çÆñÅ ÇÂ¾Õ ïÅç åÅ÷Æ ÕðçË, ÒÇÂ¾Õ òÅð î¯×¶ ñÅ×ñ¶ Çê¿â
éÅÔñ Õ¯à¶ ÓÚ ÃÅâÅ êz¯×ðÅî ÃÆÍ ÃÅ÷Æ éÅ êÔ¹§Ú¶ å» îËº ÁÅÇÖÁÅ, ÒêðÇî§çð
ÁÅê» êz¯×ðÅî é±§ ðÇÔä ç¶ÂÆÂ¶...Çìé» ÃÅ÷ÆÁ» å¯º ÕÆ Õð»×¶?Ó
êð À¹Ô Áó ×ÂÆ, ÕÇÔ§çÆ, ÒÜ¶ ÁÅÂ¶ Á» å» ×Å Õ¶ ÔÆ ÜÅò»×¶,
ê±ðÅ åÅä ñÅ ÇçÁ»×¶...ÍÓ
ÇÃðø ç¯ ÃÅ÷» òÅÜ¶ å¶ Øó¶ éÅñ êz¯×ðÅî ñÅÇÂÁÅÍ ìóÆ ì¾ñ¶-
ì¾ñ¶ Ô¯ÂÆ...ÇÂÔ Ãí êðÇî§çð ç¶ Ô½Ãñ¶ çÅ ÕîÅñ ÃÆ....Í
Ã§çÆñ¶ å¶ êðÇî§çð ç¶ ×Æå Òì¯ÃÕÆ òð×Æ Õ¹óÆ î¹§â¶ Óå¶ ÁÅôÕ
Ô¯ÂÆÓ, ÒìÅÔð ñ¾×¶ ÕðÇøÀ± Á§çð ÁîñÆ åóø ÇðÔÅÓ, ÒÇçñ åËé±§ Çç¾åÅ
ÇÂÔé±§ Ã»í î¹§ÇâÁÅÓ, ÒîËº Õ¹óÆ Á» ìð±ç òð×ÆÓ Ö±ì ò¾Ü¶Í êÅñÆ ç¶åòÅñÆÁÅ
ç¶ ÇñÖ¶ ×Æå Òð¹¾Ã¶ é±§ îéÅ ñËéÆ Á» Ö¿â èðÕ¶ ð¯àÆ Óå¶Ó Áå¶ ÒíÅìÆ å¶ðÅ
Ççúð ê¹¾ÛçÅ òËñÆ òÆð éÅñ ÇÕò¶º å±§ ÇéíÅÀ¹ºçÆÓ ÚÅÂÆº-ÚÅÂÆº Ã¹ä¶ ×Â¶Í
ë¶ð ÇÕÃ¶ ÕÅðé ç¯Ô¶º Á¾â Ô¯ ×Â¶Í êðÇî§çð é¶ Ã¯ñ¯ ×ÅÀ¹äÅ ô¹ð±
Õð Çç¾åÅÍ òÕå ÇÜò¶º À¹Ã é±§ Ã¯ñ¯ ×ÅÀ¹ºÇçÁ» ç¶Öä ñÂÆ ÕÅÔñÅ ÃÆÍ
ÇÂ¾Õ ò¶ÿÅ ÁÇÜÔÅ ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ À¹Ô Ã¯ñ¯ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ ê±ðÆ åð·» ÚîÕ
À¹µáÆÍ À¹Ã çÆ Ôð ÕËÇÃà ÇÔ¾à Ô¯ÂÆÍ À¹Ã é¶ Â¶é¶ êz¯×ðÅî ñÅÂ¶ ÇÕ Ç×äåÆ
ÕðéÆ î¹ôÕñ þÍ ÁÅÖðÆ ÕËÇÃà ÒîÃå îÃåÓ å¾Õ À¹Ã çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ
Üñ½Á ìðÕðÅð ÇðÔÅÍ ÒèÆç¯ ð»ÞÅ ìäçÆ-ìäçÆ ìä ÃËç¶ çÆ éÅð ×ÂÆÓ,
ÒØð ÁÅ ×Â¶ Ã¯ÔÇäÁÅ ò¶ Õ¾ñ· ü§éÆ éÅñ êåÅÃ¶Ó, Òçî ìÆóÅ À¹µÇáÁÅ ÜÆ
çî ìÆóÅ À¹µÇáÁÅÓ, ÒÀ¹µâ Õ¶ Ã¯ÔÇäÁÅ ÁÅ ÜÅ ò¶Ó å¶ ÕÂÆ Ô¯ð êzÇÃ¾è Ô¯Â¶Í
êðÇî§çð Ã§è± ç¶ ÇîñäÃÅð Ã¹íÅÁ, ÇÖ¾Ú êÅÀ± ÇòÁÕåÆåò,
Çòñ¾Öä Á§çÅ÷ å¶ òèÆÁÅ Ãà¶ÜÆ ê¶ôÕÅðÆ òð×¶ ×¹ä» é¶ ¦îÅ Ãî» À¹Ã
é±§ Ã§×Æå êz¶îÆÁ» çÆ ÚÔ¶åÆ ìäÅÂÆ ð¾ÇÖÁÅÍ êðÇî§çð Ú½ç» ÃÅñÅ ê¹¾åð
Áé¹ðÅ×, Á¾á ÃÅñÅ ê¹¾åðÆ ×¹ðÁÃÆÃ, êåÆ Õ¹ñÜÆå Ãî¶å ñ¾Ö» ÚÅÔ¹ä
òÅÇñÁ» é±§ ÇÂÕçî ÁÇÜÔÅ ÞàÕÅ ç¶ ×ÂÆ, ÇÜÃ å¯º Ã§íñ ÃÕäÅ Ã¹ÖÅñÅ
éÔÆºÍ
B@AA ç¶ êÇÔñ¶ ç¯ îÔÆÇéÁ» é¶ ÕñÅ Ü×å çÆÁ» ç¯ ò¾âÆÁ»
ÔÃåÆÁ» Ö¯Ô ñÂÆÁ»Í êÇÔñ¶ îÔÆé¶ ÁçÅÕÅð Çòò¶Õ ô½Õ çÅ ÇòÛ¯óÅ,
ÇÜÃ é¶ ÒöçðÓ òð×Æ ò¾âÆ Çøñî ÓÚ Õ§î ÕÆåÅ å¶ ëðòðÆ ÓÚ êðÇî§çð
Ã§è± çÅÍ ÕÅô, «ÇèÁÅäÅ ÓÚ êðÇî§çð çÆ ÁÇÜÔÆ ïÅç×Åð ìä¶, ÇÜ¾æ¶
À¹Ã ç¶ ×ÅÇÂÕÆ Ãøð é±§ çðÃÅÀ¹ºçÆÁ» åÃòÆð» ç¶ éÅñ-éÅñ À¹Ã ç¶
×Æå Áå¶ Ô¯ð ïÅç×ÅðÆ ÚÆ÷» ð¾ÖÆÁ» ÜÅä, å» Ü¹ À¹Ã ç¶ ÚÅÔ¹ä òÅñ¶
À¹æ¶ ÁÅÀ¹ºç¶-Ü»ç¶ ðÇÔäÍ

Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø Á÷Åç
B@@I é±§ ê¿ ÜÅìÆ Ã§ × Æå éÅñ Ü¹ ó ÆÁ» À¹µ Ú ç¹î ÅñóÆÁ»

ôõÃÆÁå» Ö¯Ôä òÅñ¶ òð·¶ òÜ¯º ïÅç ð¾ÇÖÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂÃ ÃÅñ ÒÇé¾×ð
ì§çÅ Çé¾×ð ÕÆñÅÓ ×ÅÀ¹ä òÅñÅ Õ¹ñçÆê êÅðÃ, ÒéÇÔð¯º êÅð ì§×ñÅ
êòÅç¶ ÔÅäÆÁ»Ó òÅñÅ ð¯îÆ Ç×¾ñ å¶ ÒçÅð± êÆ, çÅð± êÆ Õ¶ Ü¾à ì¹¾Õç¶Ó
òÅñÅ ÕÅÕÅ íËäÆòÅñÅ ð¹ÖÃå Ô¯ ×Â¶Í Â¶Ã¶ ÃÅñ Ò×¹¾âÆ ò»×±§ Á¾Ü îËé±§
Ã¾ÜäÅÓ Ãî¶å Áé¶Õ» ÃçÅìÔÅð ×Æå ÇñÖä òÅñÅ ×ÆåÕÅð Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø
Á÷Åç å¶ ÒÚ»çÆ ç¶ ×óò¶Ó òÅñÅ ÇÂ§çðÜÆå ÔÃéê¹ðÆ ÁñÇòçÅ ÕÇÔ
×Â¶Í
Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø Á÷Åç ÇÂé·» ÃÅÇðÁ» éÅñ¯º ò¾ÖðÆ åìÆÁå çÅ
îÅñÕ ÃÆÍ À¹Ã é¶ À¹îð íð ô½Õ ç¶ å§ç êÅÂ¶, îéÁÅÂÆÁ» ÕÆåÆÁ», Ú§×¶
Ççé ç¶Öä î×ð¯º Á§å» ç¶ îÅó¶ Ççé» éÅñ Ã»Þ ê¹×ÅÂÆÍ å¹ð íÅò¶º Ãí é¶
ÜÅäË, êð À¹ç¯º ç¹¾Ö Ô¹§çË, Üç¯º ÁÖ½åÆ ÕçðçÅé» î±§Ô¯º Ã¹äÆºçÅ ÇÕ Á÷Åç,
ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ å¶ Ô¯ð» éÅñ Â¶ç» ÔÆ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ÇÂé·»
Ú§×Å ò¶ñÅ á¹¾â îÅð-îÅð ç¹ò¾ÇñÁËÍ
ÁÅêä¶ ×Æå» ÷ðÆÂ¶ çðÜé» ×ÅÇÂÕ» çÆÁ» åÕçÆð» ìçñä
òÅñ¶ Ãéî¹Ö ç¶ ÇòÛ¯ó¶ é¶ ÇÜ¾æ¶ êÇðòÅðÕ îËºìð» å¶ ô¹íÇÚ§åÕ» é±§ åÕóÅ
ÞàÕÅ ñÅÇÂÁÅ, À¹æ¶ ÕñÅ ç¶ òäÜÅÇðÁ» çÆ ÃðÕÅð¶-çðìÅð¶ Ã¹äòÅÂÆ
éÅ Ô¯ä òÅñÆ ×¾ñ òÆ ÃÅÔîä¶ ÇñÁ»çÆÍ Ãéî¹Ö ç¶ ×Æå» çÅ Ôð ê¿ÜÅìÆ
é¶ ð¾Ü Õ¶ ÁÅé§ç îÅÇäÁÅ, ò¾â¶-ò¾â¶ ×ÅÇÂÕ» À¹Ã ç¶ ×Æå ×Å Õ¶ îÅä
îÇÔÃ±Ã ÕÆåÅ, êð êz¶ôÅéÆÁ» éÅñ Ü±ÞçÅ À¹Ô ÃÅðÆ À¹îð Ã¹¾Õ¶ ê¾å¶ ò»×
Õ§ìçÅ ÇðÔÅÍ À¹Ã çÅ Á§åñÅ ò¶ÿÅ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ÃÆ, ÇÂÃ çÅ êåÅ «ÇèÁÅä¶
çÆ Ã§×Æå î§âÆ Çò¾Ú ÜÅ ÇÕÃ¶ å¯º òÆ ñÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçËÍ ÕÂÆ êzô§ÃÕ À¹Ã
é±§ Õ½ó¶ Ø¹¾à ñÂÆ Ã½-ê¿ÜÅÔ ç¶ Û¾âç¶, ð¯àÆ-à¹¾Õ À¹Ô ìÅÔð¯º ÖÅ ñËºçÅ...êð
ÒÚÅñ±Ó ô¹íÇÚ§åÕ À¹Ã é±§ ç¶ÖÇçÁ» î¯ó Õ¾à Ü»ç¶, ÁÖ¶, ÒÇÂÔçÅ å» Õ§î
ÔÆ î§×äË...êðÃ¯º òÆÔ ð¹êÂ¶ Çç¾å¶ Ãé...ÍÓ

ò¾Ö-ò¾Ö ×ÅÇÂÕ» çÆ ÁòÅ÷ ÓÚ Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø ç¶ ×Æå Ã¹ÇäÁ»
Áò¾ñÅ ÇÜÔÅ Ãð±ð ÁÅÀ¹ºçË, êð ÇÂÔ Ãð±ð À¹ç¯º ×ÅÇÂì Ô¯ Ü»çË, Üç¯º À¹Ã
ç¶ Ç÷§ç×ÆéÅî¶ ò¾ñ å¾ÕÆçËÍ Á§åñ¶ ò¶ÿ¶ À¹Ô ÕÇÔ§çÅ ÃÆ, Òî×ð¯º ãÕò§Ü
Õðé×¶ ÃÅÿ¶ ÇÕ î¯Ö¶ ç¶ ÜÅä éÅñ ìÔ¹å ØÅàÅ ÇêÁË...Ú§×Å ×ÆåÕÅð
ÃÆ...À¹ ÔçÆ Õçð Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆ ÃÆ...ïÅç åÅ÷Å ð¾Öä ñÂÆ ÃîÅ×î
ðÚÅÀ¹ä×¶....êð Ô¹ä Õ¯ÂÆ Õ§Üð éÔÆº ê¹¾ÛçÅ...ÍÓ Çé¾ÕÆ-Çé¾ÕÆ ×¾ñ Óå¶
À¹Ã çÅ ÇÖÞäÅ, Ãí é±§ à¹¾à-à¹¾à êËäÅ...Ãí çÆ î» çÆ, íËä çÆ ÕðéÅ
Á§çÅ÷Å ñòÅ Çç§çÅ ÇÕ À¹Ô Á§çð¯º ÇÕ§éÅ ç¹ÖÆ þ...¦Ø¶ Óå¶ ÇÕ§éÅ ÁøÃ¯Ã
ÕðçËÍ À¹å¯º-À¹å¯º À¹Ô ÇÂÔ òÆ ÁÅÖçÅ, ÒîËº ì¶ÕÃ±ð Ô¯ Õ¶ òÆ ÕÃ±ðòÅð ìä
ìËá»Ó...êð Á§çð çÆ ÔÅñå Õ¹¾Þ Ô¯ð ÃÆÍ
î½å å¯º ç¯ Õ¹ ÃÅñ êÇÔñ» îÅéÇÃÕ êz¶ôÅéÆ ç¶ Ú¾ñÇçÁ» Ãéî¹Ö
é¶ Ö¹ç é±§ Á¾× ñÅ ñÂÆ ÃÆÍ çòÅÂÆ Ü¯×¶ À¹Ã Õ¯ñ êËÃ¶ éÔÆº ÃéÍ çðç
éÅñ À¹Ô Õ¹ðñÅÀ¹ºçÅ ðÇÔ§çÅ, êð ÇÕÃ¶ é¶ ìÅå éÅ ê¹¾ÛÆÍ Õ¯ÂÆ éÔÆº
ÜÅäçÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂ¾Õ îÔÅé ×ÆåÕÅð éÅñ ÇÂÔ íÅäÅ òÅêÇðÁË, éÅ ÇÕÃ¶
ÃðÕÅðÆ îÇÔÕî¶ é±§ À¹Ã çÅ ÇÂñÅÜ ÕðÅÀ¹ä çÆ ïÅç ÁÅ ðÔÆ ÃÆÍ
ë¶ð «ÇèÁÅä¶ ç¶ ÇÂ¾Õ ÔÅñ ÓÚ Òç¶ò æðÆÕ¶ ÁËêðÆÃ¶ôé Ã¯ÃÅÇÂàÆ,
ï±.Õ¶.Ó é¶ Û¯àÅ ÇÜÔÅ ÃîÅ×î ðÚÅ ÇÜ¾æ¶ ç¶ò æðÆÇÕÁ» òÅñÅ å¶ ÂÆç±
ôðÆø é±§ ÃéîÅÇéÁÅ, À¹æ¶ Ãéî¹Ö é±§ òÆ çÃ Ô÷Åð ð¹ÇêÁÅ ÇÂñÅÜ ñÂÆ
Çç¾åÅÍ
Ãéî¹Ö çÅ êÇÔñÅ ×Æå AF ÃÅñ çÆ À¹îð¶ ÇðÕÅðâ Ô¯ÇÂÁÅ å¶
À¹ç¯º ÔÆ êåÅ ñ¾× Ç×ÁÅ ÇÕ À¹Ô íÇò¾Ö çÅ ò¾âÅ ×ÆåÕÅð ÃÅìå Ô¯ò¶×ÅÍ
ÇÂÔ ×Æå é±ðÜÔ» é¶ ×ÅÇÂÁÅ å¶ ìÅÁç ÓÚ À¹Ã çÆ ×ÆåÕÅðÆ çÅ ÁËÃÅ
Ãøð ô¹ð± Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ò¾â¶-ò¾â¶ øéÕÅð À¹Ã ç¶ ×Æå ×ÅÀ¹ºç¶ ×Â¶Í
Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø êÇó·ÁÅ éÅ-îÅåð ÔÆÍ ç±ÜÆ ÕñÅÃ ÓÚ À¹Ã çÆ ìz¶Õ
ñ¾× ×ÂÆÍ ×Æå ÇñÖä çÆ Ú¶àÕ ÁÇÜÔÆ ñ¾×Æ ÇÕ Â¶Ã¶ ÕðÕ¶ À¹Ã çÆ
êÛÅä ìäÆ...Â¶Ã¶ ÕðÕ¶ ÁÅçå» Çò×óÆÁ»....å¶ Â¶Ã¶ ÕðÕ¶ ×¹ðìå çÅ
Ã¶Õ éÅ ÃÔÅðÇçÁ» Á§åñ¶ ò¶ÿ¶ ç¹¾Ö í¯×çÅ ÇðÔÅÍ
é¹Ãðå øåÇÔ ÁñÆ õÅé, ×¹ñÅî ÁñÆ, ñåÅ î§×¶ôÕð, é±ðÜÔ»,
ð¶ôîÅ, Ã¹Çð§çð Õ½ð, êzÕÅô Õ½ð, Ü×î¯Ôä Õ½ð, ÁÅÃÅ ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ,
éÇð§çð ìÆìÅ, Ü×å ÇÃ§Ø Ü¾×Å, Áîð ÇÃ§Ø ÚîÕÆñÅ å¯º ñË Õ¶ éò¶º ê¯Ú
ç¶ Áé¶Õ» ÕñÅÕÅð» é¶ Á÷Åç ç¶ ×Æå ×ÅÂ¶Í îÃåÆ ÓÚ ÁÅ À¹Ô ç¾ÃçÅ,
ÒìóÅ êËÃÅ ÕîÅÇÂÁÅ îËº...ìó¶ î¹ñÕ» çÆ ÃËð ÕÆåÆ...íÅðå çÅ Õ¯éÅ-
Õ¯éÅ ×ÅÔ îÅÇðÁÅ...ìÔ¹å Õ§î Õð-Õð ç¶Ö¶...ìóÆ ðÅÇÂñàÆ ÁÅÂÆ....êð
îËº êËÃ¶ çÆ í¯ðÅ Õçð éÅ ÕÆåÆ...ÇÜ§é¶ î¶ð¶ Õ¯ñ ÁÅÀ¹ºç¶...À¹Ôç¶ éÅñ¯º ò¾è
ÖðÚçÅ...ôðÅì ÓÚ ìó¶ êËÃ¶ ê¾à¶....Ô¹ä ÃÔ¹ðÅ Õ¯ÂÆ éÔÆº ÇêñÅÀ¹ºçÅ...ÃÅð¶
í¾Üç¶ é¶....ÍÓ
Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø Á÷Åç À¹ðø î¯Ö¶ ôÅÔ Ççñ çÅ îÅóÅ éÔÆº ÃÆ, êð
Â¶éÅ é»Á Ô¯ä ç¶ ìÅòÜ±ç À¹Ã çÆ ÇÕÃîå ÓÚ á¶â¶ ÇñÖ¶ ÃéÍ À¹Ô î½ÜÆ
ì§çÅ ÃÆ...ç¹éÆÁÅ çÆ êzòÅÔ éÅ Õðé òÅñÅ...Ãí é±§ Çà¾Ú ÃîÞä òÅñÅÍ
À¹Ô Ö¹ç ÇÕÔÅ ÕðçÅ ÃÆ, ÒÃÅðÆ À¹îð ÁòÅð×Æ ÕÆåÆ...Ô¹ä òÆ ÁòÅðÅ
Ô»...ò¾â¶-ò¾â¶ ñ¯Õ» éÅñ ìÇÔäÆ-À¹µáäÆ ÃÆ...å¶ ÇÜ¾æ¶ Ô¹ä Ô»...Â¶æ¶ ÁÅ
Õ¶ òÆ îé Ô½ñÅ Õç¶ éÔÆº ÕÆåÅÍÓ
ÒÁ¾ÖÆÁ»...Á¾ÖÆÁ»...Á¾ÖÆÁ»Ó (é¹Ãðå øåÇÔ ÁñÆ õÅé), Òî¶ð¶
Ççñ çÅ îÇÔðî ÚÅÕ éÆºÓ (×¹ñÅî ÁñÆ), Òå±§ å» Ã½º ×ÂÆ ×±ó·Æ éÆºç¶Ó
(ñåÅ î§×¶ôÕð), ÒÇçñ à¹¾ÇàÁÅ õìð éÅ Ô¯ÂÆÓ (ô½Õå ÁñÆ), ÒÔÅÂ¶ ú ð¾ìÅ
éÔÆºúº ñ¾×çÅ Ççñ î¶ðÅÓ (ð¶ôîÅ), Ò×¹¾âÆ ò»×±§ Á¾Ü îËé±§ Ã¾ÜäÅÓ (ÁÅøô»
å¶ Ü×î¯Ôä Õ½ð), Òå±§ìÅ ò¾ÜçÅ éÅ åÅð å¯º Çìé»Ó (Ü×î¯Ôä Õ½ð), Òò¶
æÅä¶çÅðÅ ç¯ î§ÜÆÁ» çÆ æ»Ó (éÇð§çð ìÆìÅ) ×Æå» é¶ À¹Ã é±§ Á§åð-
ðÅôàðÆ êzÇÃ¾èÆ ÇçòÅÂÆÍ éÇð§çð ìÆìÅ, Ü×å ÇÃ§Ø Ü¾×Å, Õ¹ñçÆê îÅäÕ,
Ã¹Çð§çð Çô§çÅ, â½ñÆ ×¹ñ¶ðÆÁÅ, Ô§Ã ðÅÜ Ô§Ã, ÔðíÜé îÅé Ãî¶å Áé¶Õ»
×ÅÇÂÕ» À¹Ã ç¶ ×Æå» é±§ Ã¹ðÆñÆÁ» ÁòÅ÷» Çç¾åÆÁ»Í
ÒÁËÚ.ÁËî.òÆÓ é¶ Ãéî¹Ö é±§ ñ§îÅ Ãî» ðÅÇÂñàÆ Çç¾åÆÍ À¹Ôé¶
Ö±ì î½Ü» «¾àÆÁ»Í ïÅð»-ì¶ñÆÁ» é±§ ×Æå Ã¹äÅÀ¹ºçÅ...Çà¾Úð» ÕðçÅ å¶
ÔÅÃÅ ÇÖñÅðçÅ...Í Ü×ç¶ò ÇÃ§Ø Ü¾Ã¯òÅñ, ÔÅÕî ìÖåóÆòÅñÅ å¶ ÕÂÆ
Ô¯ð» À¹Ã çÆ ìäçÆ-ÃðçÆ î¾çç ÕÆåÆ, êð ÇÜ§éÆ î¾çç Ô¹§çÆ, úé¶ çÆ
À¹Ô ôðÅì êÆ Û¾âçÅÍ Ü¶ì¯º ÃçÅ ÇòÔñÅ å¶ ×¾ñ» å¯º ÃçÅ åÅ÷Å-åðÆé
ÇîñçÅÍ
Ô¹ä Üç¯º Ãéî¹Ö ÃÅâ¶ ÇòÚÕÅð éÔÆº å» À¹Ã éÅñ Ü¹óÆÁ» ïÅç»
ÃÅâÆ Þ¯ñÆ êÂÆÁ» é¶Í À¹Ã ç¶ ×¹ä» é±§ ÇÂ¾Õ-Á¾è Á½×¹ä Á¾×¶ ØàÅ Õ¶
éÔÆº ç¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÇÜé·» À¹Ã çÆ ÇÂÃ ÕðÕ¶ î¾çç éÔÆº ÕÆåÆ ÇÕ
ÇÂÔ å» ôðÅìÆ-ÕìÅìÆ ÁË, À¹é·» ÇÂÔ éÅ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ À¹Ô ÕîÅñ çÅ
×ÆåÕÅð, î§Ú Ã§ÚÅñÕ, í§×óÚÆ å¶ Ô¯ð ×¹ä» çÅ îÅñÕ òÆ ÇðþÍ îé¹¾ÖÆ
ÇìðåÆ þ ÇÕ ÁÃÆº ÇÂ¾Õ-ç¯ Á½×¹ä» ÕÅðé çÃ ×¹ä» çÆ Õçð ÕðéÆ Û¾â
Çç§ç¶ Ô» å¶ ÇÂÔÆ Õ¹¾Þ Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø Á÷Åç éÅñ Ô¯ÇÂÁÅÍ
ÃÅé±§ å¶ ÃÅâÆÁ» ÃðÕÅð» é±§ ÚÅÔÆçÅ þ ÇÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ×ÆåÕÅð»-
×ÅÇÂÕ» é±§ ÇÜÀ±ºç¶ ÜÆÁ îÅä-ÃÇåÕÅð ç¶ÂÆÂ¶, éÔÆº å» å¹ð ÜÅä Çê¾Û¯º
ÇÂé·» ç¶ é»ò» Óå¶ î¶ñ¶ ÕðÅÀ¹ä çÅ Õ¯ÂÆ ñÅí éÔÆºÍ À¹é·» î¶ÇñÁ» Óå¶
ð¾ÇÜÁ» é±§ Ô¯ð ðÜÅÀ¹ä çÆ æ» Ü¶ ÁÃÆº ûó·» îÅÇðÁ» çÆÁ» ÷ð±ðå» ê±ðé
çÆ Õ¯Çôô ÕðÆÂ¶ å» ÇÂÃ éÅñ¯º Ú§×Æ ×¾ñ Ô¯ð éÔÆº Ô¯ò¶×ÆÍ

ÇÂ§çðÜÆå ÔÃéê¹ðÆ
(AICB-B@@I)
Üç¯º òÆ À¹Ã çÅ ø¯é ÁÅÀ¹ºçÅ, ÕðÅðÆ ÁòÅ÷ ÇéÔÅñ Õð Ü»çÆÍ

ÕÇÔ§çÅ, Òë¾à¶ Ú¾Õ ç¶...âÇàÁÅ ðÇÔ...å¶ðÅ øñÅäÅ ñ¶Ö êÇó·ÁÅ ÃÆ...Ô¯ð
Ö¹¾ñ· Õ¶ ÇñÖ...ñÆÔ å¯º éÅ íàÕÆº...ÍÓ À¹Ã çÆÁ» ×¾ñ» ÓÚ¯º òÆÔ ÃÅñÅ
î¹§ÇâÁ» òÅñÅ Ü¯ô ÞñÕçÅÍ ÕçÆ-ÕçÆ À¹Ôé¶ «ÇèÁÅä¶ ÁÅÀ¹ä ñÂÆ
ÕÇÔäÅ...ÁÅÖäÅ, Òñ§îÆÁ»-Ú½ óÆÁ» ×¾ ñ» Õð»×¶ ...ìóÅ Õ¹¾Þ ç¾Ã äÅ
åËé±§...ê¹ðÅäÆÁ» Çøñî» ìÅð¶ òÆ ÜÅäÕÅðÆ ÇçÁ»×Å...ÍÓ êð ìçÇÕÃîåÆ
éÅñ À¹Ã é±§ Øð ÜÅ Õ¶ Çîñä çÅ Ãì¾ì éÅ ìÇäÁÅÍ
ÇÂ§çðÜÆå ÔÃéê¹ðÆ éÅîÆ ê¿ÜÅìÆ ×ÆåÕÅðÆ å¶ Çøñî Ü×å çÆ
ò¾â¶ Õ¾ç òÅñÆ ôõÃÆÁå ç¶ å¹ð ÜÅä çÆ õìð H ÁÕå±ìð B@@I é±§
Ã§×Æå éÅñ î¯Ô êÅñä òÅÇñÁ» å¾Õ Á¾êóÆ å» Ôð Õ¯ÂÆ Ã¹§é Ô¯ Ç×ÁÅÍ
Á¾Ö» Á¾×¶ ê¯ÚòÆº ê¾× ì§é·Æ, òÃîÅ ñÅÂÆ Ç÷§çÅÇçñ ôÖÃÆÁå çÆ ðÆñ·
Ú¾ ñä ñ¾×Æ...îé î§é ä ñÂÆ ÇåÁÅð éÅ Ô¯ ÇÂÁÅ ÇÕ ÇÂÔ Ãí Ã¾Ú
Ô¯ò¶×Å...À¹îÆç ÃÆ ÇÕ Ô¹ä¶ Õ¯ÂÆ ÕÔ¶×Å ÇÂÔ Ãí Þ±á ÃÆ...À¹Ô å» Ú§×Å-
íñÅ Â¶...ÇÕÃ¶ é¶ ÁËò¶º ÁøòÅÔ øËñÅÂÆ ÃÆÍ
ìçÇÕÃîåÆ éÅñ õìð Ã¯ñ·» ÁÅé¶ Ã¾Ú ÃÆÍ À¹Ô ÔÃéê¹ðÆ ÃÅâ¶
çðÇîÁÅé éÅ ÇðÔÅ, ÇÜÃçÆ Õñî çÆÁ» ×¾ñ» Ã¾æ» ÓÚ ìËá¶ ìÅì¶ Õðç¶
é¶...ÇÜÃç¶ ê¹ðÅä¶ ×Æå» é±§ òÆ éò¶º ÕñÅÕÅð» ò¾ñ¯º Ô¹¾ì Õ¶ ×ÅÇÂÁÅ Ü»çÅ
ÃÆ...ÇÜÃçÆÁ» Çøñî» é¶ ¦îÅ Ãî» ÇÃé¶îÅ êz¶îÆÁ» çÅ îé¯ð§Üé ÕÆåÅ
ÃÆÍ
ÇÕÃ¶ é±§ éÔÆº ÃÆ êåÅ ÇÕ «ÇèÁÅä¶ ç¶ çÇÂÁÅé§ç ÔÃêåÅñ
ÇòÚ¯º Ö¹ç Ú¾ñ Õ¶ ÁÅÀ¹ä çÆ æ» À¹Ã çÆ ÇîzåÕ ç¶Ô ìÅÔð ÁÅò¶×ÆÍ î½å
å¯º ÇÂ¾Õ-ç¯ Ççé êÇÔñ» õìð» Çîñä ñ¾×ÆÁ» Ãé ÇÕ À¹Ã é±§ ìéÅÀ¹àÆ
ÃÅÔ Çç¾åÅ ÜÅ ÇðÔË...ÔÅñå ×§íÆð Â¶...Í
Õ¹¾Þ ÃÅñ êÇÔñ» À¹Ô ×¹ðÇçÁ» ç¶ ð¯× å¯º êÆóå Ô¯ Ç×ÁÅ, êð

ÇìîÅðÆ í¹¾ñ À¹Ô ÜòÅé» ò»× ×Æå» Ã§× ×Æå Ô¯ÇÂÁÅ ðÇÔ§çÅÍ îðé å¯º
â¶ã Õ¹ îÔÆéÅ êÇÔñ» Üç¯º Õé¶âÅ Ç×ÁÅ å» ÇÂ¾Õ ð¶âÆú Óå¶ ÕÇÔ ÁÅÇÂÁÅ,
ÒìÔ¹å Û¶åÆ ÇÂ¾Õ Çøñî ô¹ð± Õð»×¶...Á¾Ü çÆÁ» Çøñî» éÅñ¯º ò¾ÖðÆ
Ô¯ò¶×Æ À¹Ô...ÍÓ ÇÕ§é¶ À¹åôÅÔ éÅñ ÕÔÆ ÃÆ ÇÂÔ ×¾ñ, Ü¯ ìÅÁç ÓÚ
ð¶âÆú Ã§ÚÅñÕ» é¶ ÕÂÆÁ» éÅñ Ã»ÞÆ ÕÆåÆÍ
Çøñî» ìäÅÀ¹äÅ À¹Ã çÅ ÇÂôÕ ÃÆ å¶ ×Æå» çÆ ì¹äåÆ ÃÅÔ»
òð×ÆÍ À¹Ô ÁÅÖçÅ, Ò×Æå îËé±§ À±ðÜÅ Çç§ç¶ é¶...ÇÂé·» éÅñ îËé±§ Â¶éÆ
Ö¹ôÆ ÇîñçÆ Â¶, ÇÜ§éÆ îÇÔì±ìÅ é±§ ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ñÂÆ ÃòËàð ì¹ä Õ¶...îé
ç¶ òñòñ¶ îËº ×Æå» ðÅÔÆº Ã»Þ¶ Õð ñËé»...À¹çÅÃÆ çÅ â§Ç×ÁÅ Ô¯ò», À¹ç¯º
òÆ ×Æå Ã¹¾Þç¶ é¶...Ãð±ð ÓÚ Ô¯ò» å» òÆ ×Æå ÔÆ Á½óç¶ é¶...ÍÓ
À¹Ã çÆ î½å çÆ õìð Ãí å¯º êÇÔñ» ç¶ò æðÆÕ¶ òÅñÅ é¶ ë¯é Óå¶
ç¾ÃÆÍ ìÅê± çÅ ×¾Ú íÇðÁÅ ÃÆÍ ×¾ñ éÔÆº ÃÆ ë¹ð ðÔÆÍ ð¯ºç¶-ð¯ºç¶ ÇÂÕ¯ ×¾ñ
ÁÅÖÆ Ü»ç¶, Òî¶ðÅ À¹ÃåÅç...î¶ðÅ íðÅ...ÜÔÅé¯º å¹ð Ç×ÁÅ...î¶ðÆ ì»Ô à¹¾à
×ÂÆ Á¾Ü...Ô¹ä îËº ç¹¾Ö-Ã¹¾Ö ÕÆÔç¶ éÅñ Ã»ÞÅ Õð»×Å...ÍÓ
î×ð¶ ×¹ðíÜé Ç×¾ñ çÅ ë¯é ÁÅ Ç×ÁÅÍ À¹Ôé¶ òÆ Â¶Ã¶ õìð çÆ
ê¹ôàÆ ÕÆåÆ å¶ ë¶ð çÃ» Õ¹ Çî§à» ÓÚ ê¿Ü-Ã¾å Ô¯ð ë¯é» é¶ ç¾Ã Çç¾åÅ ÇÕ
À¹Ô ÁçìÆ ôõÃÆÁå ÃÅâ¶ çðÇîÁÅé éÔÆº ðÔÆÍ ÇÃðø Õñì±å ðÇÔ
Ç×ÁË å¶ À¹Ô òÆ Õ¹¾Þ Ø¿ÇàÁ» ìÅÁç Çî¾àÆ ÓÚ ðñ ÜÅò¶×ÅÍ
GHò¶º òð·¶ ÓÚ Ô¯ä ÕðÕ¶ ÔÃéê¹ðÆ ç¶ Ô¾â êÇÔñ» ÇÜ§é¶ éð¯Â¶
éÔÆº Ãé, êð À¹Ã çÆÁ» ×¾ñ» å¶ Õ§î» ÇòÚñÅ Ü¯ô ð¾åÆ Ø¾à éÔÆº ÃÆÍ
ÔîÀ¹îð ç¾Ãç¶ é¶, ÒÇçzô ç¶Ö Õ¶ ×Æå ÇñÖä ÓÚ ìóÅ îÅÇÔð ÃÆ À¹Ô...
ìóÅ ë¹ðåÆñÅ ÃÆ...ÇÕÃ¶ ×Æå ÓÚ ÕñÅåîÕ ê¾Ö À±äÅ-ê½äÅ éÅ Ô¹§çÅ...À¹Ã
çÆ Õñî Óå¶ Õ¹çðå çÆ ÇîÔð ÃÆ...ÍÓ
«ÇèÁÅäÅ ç¶ Çê¿â ÁÕÅñ×ó· ÓÚ B@ Á×Ãå AICB é±§ Üéî¶
ÇÂ§çðÜÆå ÔÃéê¹ðÆ é¶ Ç÷§ç×Æ çÅ ò¾âÅ ÇÔ¾ÃÅ Á§å» ç¶ Ã§Øðô ñ¶Ö¶
ñÅÇÂÁÅÍ ê¶ºàð ç¶ Õ§î Çò¾Ú¯º À¹Ã é¶ ð¯àÆ ñ¾íÆÍ ÇÂÔ Õ§î ÕðÇçÁ» òÆ À¹Ô
Ã¯Ú ÓÚ À¹µáç¶ ×Æå» ÓÚ ð§× íðçÅ ðÇÔ§çÅÍ Üç¯º ÇÂé·» ×Æå» é±§ ×ÅÇÂÕ
çÅ ÃÅæ ÇîñçÅ å» î±§Ô¯º ÇéÕñçÅ, ÒÔÃéê¹ðÆ òð×Å éÅ Õ¯ÂÆ Ü§ÇîÁË, éÅ
Ü§îäË...ÍÓ
Ò×óòÅ Ú»çÆ çÅÓ ÔÃéê¹ðÆ çÅ åÖ¾ñÃ ìä Ç×ÁÅÍ Õ¯ÂÆ Ò×óòÅ
Ú»çÆ çÅÓ ÕÇÔ§çÅ å» Ãê¾ôà Ô¹§çÅ ÇÕ ÔÃéê¹ðÆ çÆ ×¾ñ Ô¯ ðÔÆ Â¶ å¶ Ü¶
Õ¯ÂÆ ÔÃéê¹ðÆ ÕÇÔ§çÅ å» î±§Ô¯º Ò×óòÅ...Ó ÁÅêä¶-ÁÅê ÇéÕñ Ü»çÅÍ
ÇÂÃ ×Æå é¶ ÔÃéê¹ðÆ ç¶ éÅñ-éÅñ ÕÂÆÁ» çÆ ÇÕÃîå é±§ íÅ× ñÅÂ¶Í
ÔÃéê¹ðÆ å» ÚîÇÕÁÅ ÔÆ, ÔðÚðé ×ð¶òÅñ å¶ Ã¹Çð§çð Õ½ð çÆ êzÇÃ¾èÆ
òÆ Ã¾åò¶º ÁÃîÅé ÜÅ êÔ¹§ÚÆÍ ÇÂÔ ×Æå ÇðÕÅðâ Ô¯ÇºÂÁ» ìó¶ ÃÅñ ìÆå
×Â¶, êð ÇÂÃ çÅ î¹¾ñ ð¾åÆ íð éÅ ØÇàÁÅÍ ÇÂÔÆ ×Æå ìÅÁç ÓÚ ðÅÜ
ìðÅó é¶ ÁéÆåÅ ÃîÅäÅ éÅñ Òç¶ÃÆ ê½êÓ ÓÚ ×ÅÇÂÁÅ å¶ Ãí ÜÅäç¶ é¶
ÇÕ î¹ó ÇÕ§éÆ ò¾âÆ ìÅ÷Æ îÅð Ç×ÁÅ ÃÆ ÇÂÔÍ
ÔÃéê¹ðÆ ç¶ Øð ç¶ î¹¾Ö çðòÅ÷¶ Óå¶ ÇñÇÖÁÅ Ò×óòÅ Ú»çÆ çÅÓ
êó· ðÅÔÆ ð¹Õ Ü»ç¶Í êÛÅä Õ¾ãç¶¶...ë¶ð ÇçîÅö ÓÚ ÁÅÀ¹ºçÅ, ÒÔÃéê¹ðÆ
å¶ðÅ éÆº ìäÅ éÅ ç¶ò¶ ×Æå ÇÕå¶...î¯ð» ò»×§± êËñ» ê»çÆ çÅ...éÆº ñ¾Õ
ÇÔ¾ñ¶ îÜÅÜä Ü»çÆ çÅ...Ó, å¶ ðÅÔÆ ÃîÞ Ü»çÅ ÇÕ ÇÂÔ Øð Â¶Ã ×Æå ç¶
ÇñÖÅðÆ çÅ ÔÆ Ô¯À±Í
ÒñË ÜÅ Û¾ñÆÁ» í¹éÅ ñÂÆº çÅä¶Ó, ÒÕ¹óåÆ îñîñ çÆÓ, ÒÚðÖÅ
î¶ðÅ ð§×ñÅ Çò¾Ú Ã¯é¶ çÆÁ» î¶Ö»Ó, ÒØ¹§â Õ¾ã Õ¶ ÖËð éÅ êÅÂÆÂ¶Ó Ãî¶å
çðÜé» Ô¯ð ×Æå ç¾Ãä ñÂÆ ÕÅëÆ é¶ ÇÕ ÔÃéê¹ðÆ ê¿ÜÅìÆ ×ÆåÕÅðÆ çÅ
ÁÇÜÔÅ Ã±ðÜ ÃÆ, ÇÜÃçÆ ð½ôéÆ éÅñ ¦îÅ Ãî» ê¿ÜÅìÆ Ã§×Æå ÚÅéä-
ÚÅéä Ô¹§çÅ ÇðÔÅ...ÇÜÃçÆ ×ÆåÕÅðÆ ç¶ Çé¾Ø é¶ ÕÂÆÁ» çÆ öðÆìÆ
À¹â§åð ÕÆåÆ...ÇðÕÅðâ» òÅñ¶ ç½ð ÓÚ Õ§êéÆÁ» çÆÁ» Þ¯ñÆÁ» íðé ÓÚ
ò¾âÅ ï¯×çÅé êÅÇÂÁÅÍ
ÔÃéê¹ðÆ çÃ Õ¹ ÃÅñ» çÅ ÃÆ, Üç¯º ÇÃð å¯º ÇêåÅ ÜÃò§å ÇÃ§Ø
çÅ ÁÅÃðÅ À¹µá Ç×ÁÅÍ À¹Ã çÅ ÜÔÅé «¾ÇàÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÜÔóÆ À¹îð¶
ÇéÁÅä¶ ÁÅæä ò¶ÿ¶ ìÅê± ò¾ñ¯º ÇñÁ»çÆ ÒÚÆ÷ÆÓ À¹âÆÕç¶ é¶, À¹Ã À¹îð¶
À¹Ô ÓÕ¾ñÅ ÃÆÍ ð¯àÆ ç¶ Ü¹×Åó ñÂÆ À¹Ôé¶ ìó¶ êÅêó ò¶ñ¶Í åÅÂ¶ Õ¯ñ
Çç¾ñÆ ÚñÅ Ç×ÁÅ å¶ À¹æ¶ á¶Õ¶çÅðÆ çÅ Õ§î ÕÆåÅÍ ð¯÷Æ ñÂÆ íÅò¶º ìÔ¹å
Õ¹¾Þ ÕðéÅ êË ÇðÔÅ ÃÆ, êð Ã¹ðå ×ÆåÕÅðÆ éÅñ Ü¹óÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ
AIF@ ÓÚ À¹Ã é¶ êÇÔñÆ òÅð îÅÇÂÁÅ é×ðÆ ÓÚ êËð èÇðÁÅÍ
ÇÂ¾æ¶ À¹Ã çÅ î¶ñ ìó¶ ×ÆåÕÅð» å¶ ÁçÅÕÅð» éÅñ Ô¯ÇÂÁÅÍ Ã¹êÇéÁ» çÆ
ÇÂÃ é×ðÆ é±§ ÔÃéê¹ðÆ Õ§î çÅ ì§çÅ ÜÅÇêÁÅÍ À¹Ã é¶ êÇÔñÆ òÅð ÒéÔÆº
ðÆÃ» ê¿ÜÅì çÆÁ»Ó Çøñî ñÂÆ ×Æå ÇñÖ¶, ÇÜé·» é±§ î¹Ô§îç ðøÆ å¶ ÁÅôÅ
í½ºÃñ¶ é¶ ×ÅÇÂÁÅÍ ÇÂé·» ×Æå» À¹Ã é±§ ÁÇÜÔÆ ìz¶Õ Çç¾åÆ ÇÕ Çøñî
é×ðÆ ÓÚ À¹Ã çÆ êÛÅä ×±ó·Æ Ô¯ä ñ¾×ÆÍ ÔîÀ¹îð ÕÇÔ§ç¶ é¶ ÇÕ ÃÅÔé¶òÅñ
òÅñÅ èðÇî§çð À¹Ã çÅ ÇÜ×ðÆ ïÅð ÃÆ å¶ À¹Ã çÆ ÕÔÆ ×¾ñ Ø¾à ÔÆ
î¯óçÅ ÃÆÍ
ÔÃéê¹ðÆ Ö¹ôÇÕÃîå ÇðÔÅ ÇÕ À¹Ã é±§ ÃîÕÅñÆ ×ÆåÕÅð» ò»×
Á§åñ¶ ò¶ÿ¶ í¹¾Ö éÅñ éÅ ñóéÅ ÇêÁÅÍ Õñî é¶ À¹Ã é±§ ì¶êéÅÔ ô¯Ôðå
Çç¾åÆ, Ç÷§ç×Æ ÇéðìÅÔ ñÂÆ îÅÇÂÕ ê¾Ö òÆ òèÆÁÅ ÇðÔÅ, èÆÁ»-ê¹¾å
Ú§×¶ Õ§îÆº ñ¾× ×Â¶, êð À¹Ã çÆÁ» ×¾ñ» ÓÚ¯º Ôî¶ôÅ ÇÂ¾Õ ÇÚ§åÅ ÞñÕçÆ,
Òéò¶º ×ÅÀ¹ä òÅñ¶ ×ÅÇÂÕÆ çÅ ì¶óÅ ×ðÕ ÕðÆ ÜÅ ðÔ¶ é¶...×ÆåÕÅð» é±§
ÁÕñ çÆ ×¾ñ éÔÆº ÁÅÀ¹ºçÆ...Ãí à¹¾ñ ñÅÀ¹ä ÓÚ îÃå é¶...ÍÓ
î¯à¶ Á§çÅ÷¶ î¹åÅìÕ ÔÃéê¹ðÆ ç¶ ãÅÂÆ Õ¹ Ô÷Åð ×Æå ÇðÕÅðâ
Ô¯Â¶, ÇÜé·» é±§ éò¶º ê¯Ú ÇçÁ» é¶ Ø¾à å¶ À¹Ã ç¶ ÔîÀ¹îð» ò¾è ×ÅÇÂÁÅÍ
À¹Ã ç¶ ×Æå» é±§ î¹Ô§îç ðøÆ, îÇÔ§çð Õê±ð, ÁÅôÅ í½ºÃñ¶, Õ¶.çÆê-
Ü×î¯Ôä Õ½ð, Ã¹Çð§çð Õ½ð, ÔðÚðé ×ð¶òÅñ, éÇð§çð ìÆìÅ, Ú»çÆ ðÅî
Ú»çÆ, ìõôÆ ðÅî, Ãòðé ñåÅ, Ã¹Çð§çð Çô§çÅ, êÅñÆ ç¶åòÅñÆÁÅ å¶
çðÜé» Ô¯ð» é¶ ×ÅÇÂÁÅÍ çðÜé å¯º ò¾è Çøñî» ñÂÆ ×Æå ÇñÖ¶Í ÕÂÆ
Çøñî» Ö¹ç òÆ ìäÅÂÆÁ», ÇÜÃ ÕðÕ¶ À¹Ã é±§ Ú§×¶ ×ÆåÕÅð ç¶ éÅñ-
éÅñ î§ÇÞÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇøñîÃÅ÷ å¶ ÕòÆ î§ÇéÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ Òîé ÜÆå¶
Ü× ÜÆåÓ, Òç¹¾Ö í§Üé å¶ðÅ éÅîÓ, ÒèðîÜÆåÓ, ÒïîñÅ Ü¾àÓ, Òî» çÅ
ñÅâñÅÓ Áå¶ ÒÚ¯ð» é±§ î¯ðÓ Çøñî» ñÂÆ À¹Ã é¶ ×Æå ÇñÖ¶Í AIGE ÓÚ À¹Ã
é¶ Òå¶ðÆ î¶ðÆ ÇÂ¾Õ Ç÷§çóÆÓ Çøñî ìäÅÂÆ, AIGG ÓÚ ÒçÅÜÓ å¶ AIGI
Çò¾Ú ÒÃ¹ÖÆ êÇðòÅðÓÍ
ÔÃéê¹ðÆ ç¶ ×Æå» çÆÁ» çðÜé ç¶ ÕðÆì ê¹ÃåÕ» ÒÁ½ÃÆÁ»Ó,
ÒÇ÷§ç×Æ ç¶ ×ÆåÓ, ÒÃî¶º çÆ ÁòÅ÷Ó, ÒÜ¯ìé éò» éÕ¯ðÓ, Òð±ê å¶ðÅ ð¾ì
òð×ÅÓ, Òî¶ð¶ ÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ Ü¾àÆ éÅÓ, Ò×Æå î¶ð¶ îÆåÓ, ÒÇÕ¾æ¶ ×Â¶ À¹Ô Ççé
ÁÃñîÓ å¶ Òî¯åÆÁ» ç¶ ìÅöÓ é»ò» Ô¶á ÛêÆÁ»Í
Ü×ç¶ò ÇÃ§Ø Ü¾Ã¯òÅñ, ×¹ðíÜé Ç×¾ñ å¶ êz¯øËÃð î¯Ôä ÇÃ§Ø
ëÅÀ±ºâ¶ôé ç¶ ìÅÕÆ îËºìð» éÅñ À¹Ã çÅ ìÔ¹å é¶ó ÃÆÍ Üç¯º ÔÃéê¹ðÆ
ÔÃêåÅñ êÔ¹§Ú Ç×ÁÅ å» ëÅÀ±ºâ¶ôé îËºìð» é¶ Ã¾ÇíÁÅÚÅðÕ îÅîÇñÁ»
ç¶ î§åðÆ ÔÆðÅ ÇÃ§Ø ×ÅìóÆÁÅ éÅñ Ã§êðÕ ÕðÕ¶ À¹Ã çÅ ÇÂñÅÜ ÃðÕÅðÆ
ÖðÚ Óå¶ ÕðÅÀ¹ä çÆ ×¾ñ ÕÆåÆÍ ×¾ñ î§é ñÂÆ ×ÂÆ å¶ Á×ñ¶ Ççé î¹¾Ö
î§åðÆ é¶ ÁËñÅé Õð Çç¾åÅ ÇÕ ÇÂñÅÜ çÅ ÖðÚ ê¿ÜÅì ÃðÕÅð Õð¶×ÆÍ
êð ÇÂÔ ÁËñÅé À¹Ã çÆ Ç÷§ç×Æ ñÂÆ çÅð± ÃÅìå éÅñ Ô¯ÇÂÁÅÍ
ÇÂ§çðÜÆå ÔÃéê¹ðÆ é±§ ÃÅâ¶ Õ¯ñ¯º Ç×Á» ÃÅñ òèç¶ ÜÅä×¶, êð
À¹Ã çÆÁ» ïÅç» å¶ ×Æå Õç¶ éÔÆº í¹¾ñä×¶Í ÒÚ»çÆ ç¶ ×óò¶Ó çÆ ð§×å
Õç¶ Çë¾ÕÆ éÔÆº êò¶×ÆÍ ê¿ÜÅìÆ Ã§×Æå çÅ Ôð ÁÅôÕ À¹Ã çÆ Õñî çÅ
î¹ðÆç ðÔ¶×ÅÍ ì§ç¶ çÆ ìäÆ-ìäÅÂÆ çÅ êåÅ ÁðæÆ Çê¾Û¶ å¹ðé òÅÇñÁ»
å¯º ñ¾×çË å¶ ÔÃéê¹ðÆ çÆ Á§Çåî ïÅåðÅ Áå¶ Á§Çåî ÁðçÅÃ î½Õ¶
êÇðòÅðÕ îËºìð», ç¯Ãå»-Çî¾åð» å¶ êzô§ÃÕ» çÅ ÇÜ§éÅ ò¾âÅ ÇÂÕ¾áÅ ÃÆ,
À¹Ã å¯º Á§çÅ÷Å ñ¾× Ç×ÁÅ ÇÕ À¹Ã çÆ ÕñÅ ç¶ ÕçðçÅé ÇÕ§é¶ Ç÷ÁÅçÅ
é¶Í
À¹Ã ç¶ ×Æå» çÅ Ô¹Ãé Çë¾ÕÅ éÔÆº êò¶×Å...ÇÂÔ À¹îÆç ÃÅé±È§ ÔÆ
éÔÆº, Ôð Ã§×Æå ê¶zîÆ é±§ þÍ À¹Ã ç¶ ×Æå éÇòÁ» ñÂÆ ÚÅéä î¹éÅðÅ
ÃÅìå Ô¯ä×¶, éò¶º ÇøñîÃÅ÷ À¹Ã ç¶ ê±ðÇéÁ» Óå¶ Ú¾ñ Õ¶ îÅä îÇÔÃ±Ã
Õðé×¶, ÇÂÃ ×¾ñ çÅ òÆ ïÕÆé ÕðéÅ ìäçÅ þÍ

Õ¹ñÇò§çð Çã¾ñ¯º
(AIGE-B@@F)
CA ÃÅñ çÆ À¹îð¶ Üç¯º Õ¹ñÇò§çð Çã¾ñ¯º çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ Ã±ðÜ

ÚîÕ ÇðÔÅ ÃÆ å» ÁÚÅéÕ À¹Ã é±§ î½å ç¶ ì¾çñ» é¶ Ø¶ð ÇñÁÅÍ ÇÕ§éÅ
ç¹¾Ö Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ À¹Ã çÆ î½å ìÅð¶ ÜÅä Õ¶Í îÆºÔ ç¶ Ççé» ÓÚ öðÆì çÆ Û¾å
ò»× Ôð Á¾Ö Ú¯ÂÆ ÃÆÍ Õ¾ñ· å¾Õ ÇÜÔó¶ Õ¹ñÇò§çð çÆ çîçÅð ÁòÅ÷
ìÅð¶ ×¾ñ» Ô¹§çÆÁ» Ãé, À¹Ô ÁòÅ÷ ô»å Ô¯ ü¾ÕÆ ÃÆÍ Ô¹ä À¹Ã é¶ Õç¶
éÔÆº ÃÆ ×ÅÀ¹äÅ, Õç¶ Ô¾Ã Õ¶ éÔÆº ÃÆ ÇîñäÅ, éÅ ÇÕÃ¶ ç¶ ç¹¾Ö-Ã¹¾Ö ÓÚ
ôðÆÕ Ô¯äÅ ÃÆÍ ìÃ ×Æå Ã¹ä-Ã¹ä À¹Ã çÆ ÁòÅ÷ Óå¶ ðôÕ Ô¯äÅ ÃÆ å¶
Õ¹çðå Óå¶ Ç×ñÅ ðÇÔäÅ ÃÆ ÇÕ À¹Ôé¶ Òê¿â¯ðÆ ñ¾èÅ ÇÃ§ØÓ ç¶ Çã¾ñ¯º êÇðòÅð
Óå¶ ÕÇÔð ÇÕÀ¹º ãÅÇÔÁÅ? ×¯çÆ ÓÚ ìËáäÅ ÇÃ¾Ö ÇðÔÅ À¹Ã çÅ ê¹¾åð ÕÆ
ÜÅä¶ ÇÕ Øð ÓÚ ÕÅÔçÅ Ã¯× ÇêÁË, À¹Ô å» ÃîÞ ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕ âËâÆ ×±ó·Æ
éÆºç Ã¹¾åËÍ ØðòÅñÆ çÅ ì¹ðÅ ÔÅñ ç¶ÇÖÁÅ éÔÆº ÃÆ Ü»çÅ, ç¯Ãå ÇÂ¾Õ-
ç±Ü¶ ç¶ î¯ã¶ ñ¾× ð¯ ðÔ¶ Ãé, êð Çã¾ñ¯º ÖÅî¯ô ÇêÁÅ ÃÆ, ÇÜò¶º êz¯×ðÅî ñÅ-
ñÅ, ×Æå ×Å-×Å æ¾Õ Ç×ÁÅ Ô¯ò¶Í
Çôò Õ¹îÅð ìàÅñòÆ çÆÁ» Ãåð» ÒÜ¯ìé ð¹¾å¶ Üç Õ¯ÂÆ îðçÅ
ë¹¾ñ ìä¶ Ü» åÅðÅÓ Õ¹ñÇò§çð Óå¶ ÇÂ§é-Çì§é ã¹¾ÕçÆÁ» é¶Í ÕÅð ÔÅçÃÅ
À¹Ã çÆ ÜÅé çÅ Ö½Á ìä Ç×ÁÅÍ îÃÆº ÕÆåÆ ÇîÔéå çÅ ÃòÅç Ú¾Öä ç¶
Ççé ÁÅÂ¶ Ãé, êð ÇÂÔ À¹Ã ç¶ íÅ×» ÓÚ éÔÆº ÃÆÍ À¹Ô ïÅð» çÅ ïÅð ÃÆ,
éÆå çÅ ÃÅø å¶ òÚé» çÅ ê¾ÕÅÍ À¹Ã ç¶ í¯× òÅñ¶ Ççé Ô¯Â¶ ÇÂÕ¾á å¯º
êåÅ ñ¾×çÅ ÃÆ ÇÕ ñ¯Õ À¹Ôé±§ ÇÕ§éÅ î¯Ô Õðç¶ ÃéÍ í¯× î½Õ¶ ìó¶ ì¹ñÅÇðÁ»
ç¹¾Ö êz×à ÕÆåÅ, ôðè»ÜñÆÁ» Çç¾åÆÁ», éÅîÆ ×ÅÇÂÕ» çÅÁò¶ å¶ òÅÁç¶
ÕÆå¶, ÇÕÃ¶ é¶ ÇÕÔÅ, ÒÕ¹ñÇò§çð ç¶ î¹§â¶ é±§ ÁÃÆº êó·Åò»×¶Ó, ÇÕÃ¶ ÁÅÇÖÁÅ,
Òà¾ìð çÅ ç¹¾Ö-Ã¹¾Ö ê¹¾Ûä ÁÅÀ¹ºç¶ ðÔ»×¶ÍÓ êð ìÅÁç ÓÚ ÇÂ¾Õ-ç¯ é±§ Û¾â
ÇÕÃ¶ çÆ ×¾âÆ Çê¿â òÅñÆ ÃóÕ éÅ Úó·Æ, éÅ ÔÆ ÇÕÃ¶ é±§ Ú¶åÅ ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ
À¹Ã çÅ î¹§âÅ ÃÕ±ñ ÜÅä òÅñÅ Ô¯ Ç×ÁËÍ

Õ¹ñÇò§çð çÆ ÁòÅ÷ ÓÚ ìóÆ ÇÖ¾Ú ÃÆÍ À¹Ô À¹µÚÆ Ã¹ð ÓÚ ×ÅÀ¹ºçÅ
å» Çì§çðÖÆÂ¶ çÅ í¹ñ¶ÖÅ êË Ü»çÅÍ ò¾ÖðÆ ÁòÅ÷ ÕÅðé À¹Ô Û¶åÆ ÔÆ
ÔÅäÆ ×ÅÇÂÕ» éÅñ¯º î±Ôð¶ ÇéÕñä ÓÚ Ãøñ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Á¾Ü ÇÜ§é¶ ×ò§åðÆ
ÚËéñ» Óå¶ ÇçÃ ðÔ¶ é¶, ÇÂ¾Õ-Á¾è å¯º Û¹¾à Õ¯ÂÆ Õ¹ñÇò§çð ò»× ×ÅÀ¹ºçÅ
éÔÆº ñ¾íçÅÍ ×ÅÇÂÁÅ íÅò¶º À¹Ã é¶ òÕåÆ ÇÜÔÅ, êð Ôð ×Æå éÅñ ÇÂÃ
Õçð ÇéÇíÁÅ ÇÕ Ã¹äé òÅñÅ ÕÇÔ À¹µáçÅ, ÒøñÅä¶-øñÅä¶ çÆ ÁòÅ÷
å» ÇÂÔç¶ î¹ÕÅìñ¶ ð¾åÆ íð òÆ éÔÆº...ÍÓ
Çå§é-ÚÅð Ô¯ð» ò»× Õ¹ñÇò§çð ÒëÅÂÆéà¯é ÕËºêÓ çÅ ê¾ÕÅ ×ÅÇÂÕ
ÇðÔÅÍ éÅ À¹Ã é¶ ÕËºê ÓÚ¯º ìÅÔð ÇéÕñä çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ å¶ éÅ ðÅÇÜ§çð
ÇÃ§Ø é±§ ÞÕÅéÆ ç¶ä çÆÍ À¹Ô ÁÅêä¶ ÇÔ¾Ã¶ ÁÅÀ¹ºçÆ ÇâÀ±àÆ ÕðÆ Ç×ÁÅ å¶
Õ§êéÆ ÁÅêä¶ ÇÔ¾Ã¶ ÁÅÀ¹ºçÆÍ ÇÂ¾Õ ò¶ÿÅ ÁÇÜÔÅ ÁÅÇÂÁÅ, Üç¯º À¹Ã çÆ
Ôð ÕËÇÃà ÃøñåÅ çÆ ×òÅÔ ìäé ñ¾×ÆÍ ÚËéñ» Óå¶ êz¯î¯ Ú¾ñä ç¶
êÇÔñ¶ ÔÆ Ççé éòÆº ÕËÇÃà çÆÁ» ×¾ñ» Ô¯ä ñ¾×çÆÁ» å¶ Ôøå¶ Õ¹ ÓÚ
êåÅ ñ¾×çÅ ÇÕ ÕËÇÃà ÇéðèÅðå Á§ÕóÅ êÅð Õð ü¾ÕÆ þÍ
ïÅç þ À¹Ô Ççé, Üç¯º ÚËéñ» Óå¶ À¹Ã çÅ ê¿çð» Õ¹ ÃËÇÕ§â çÅ
êz¯î¯ Ú¾ÇñÁÅ ÃÆ, ÒÕÅñÜ ÓÚ Õ¹§ãÆÁ» ç¶ ÇÃ§× ëÃ×¶, å±§ êòÅÓå¶ Çê¾àä¶ÍÓ
îËçÅé-Â¶-Ü§× ÓÚ òËðÆ é±§ ññÕÅðé òÅñÆ À¹Ã çÆ ÁòÅ÷ Â¶é¶ Õ¹ ì¯ñ»
éÅñ ÔÆ Ãí é±§ î¯Ô ×ÂÆ å¶ ÇÂÔÆ ÕËÇÃà ÒëÅÂÆéà¯éÓ àÆî ç¶ ÇÚÔÇðÁ» Óå¶
ð½äÕ ÇñÁÅÀ¹ä ÓÚ ÕÅîïÅì Ô¯ÂÆÍ
Õ¹ñÇò§çð éÅñ ÇìåÅÂ¶ À¹Ô êñ éÔÆº í¹¾ñç¶, Üç¯º Ú§âÆ×ó· ç¶
ÇÂ¾Õ Ô¯àñ ÓÚ Ã§×ÆåÕÅð Ã¹¾ÖêÅñ Ã¹¾Ö çÆ èÆ çÅ Üéî Ççé îéÅÇÂÁÅ
ÃÆÍ çðÜé» ÕñÅÕÅð êÔ¹§Ú¶ ÃéÍ Ã§×ÆåÕÅð òÜ¯º Ã¹¾Ö çÆ ÃðçÅðÆ ÃÆÍ
À¹Ã ç¶ Ã§×Æå ÓÚ ÁÅÂÆ Ôð ÕËÇÃà Ô¾æ¯-Ô¾æ ÇòÕçÆÍ À¹Ã çÆ ìÆà çÆÁ»
×¾ñ» Ô¹§çÆÁ», ÕñÅÕÅð À¹Ã é±§ Çîñä ñÂÆ êÇÔñ» ÔÆ Ãî» ì¹¾Õ ÕðÅ
Û¾âç¶Í Üéî Ççé çÆ Ö¹ôÆ ÓÚ ôðÆÕ Ô¯ä Õ¹ñÇò§çð òÆ ê±ðÆ ÒëÅÂÆéà¯éÓ
àÆî éÅñ êÔ¹§ÇÚÁÅ ÃÆÍ Ã¹¾Ö é¶ ÁËñÅé ÕÆåÅ, ÒÔ¹ä â»âÆÁÅ î¹ÕÅìñÅ
Ô¯ò¶×Å...øñÅä¶-øñÅä¶ ×ÅÇÂÕ ÇÔ¾ÃÅ ñËä×¶...ÍÓ â§â¶ ÇÜÔ¶ ëóÅ Çç¾å¶
×Â¶Í Õ¹ñÇò§çð, ÇçñÜÆå å¶ ×¹ðÇ´êÅñ Ã±ðÅê¹ðÆ çÅ î¹ÕÅìñÅ Ãí çÅ
ÇèÁÅé ÇÖ¾ÚÆ Ü»çÅÍ ÇÜ¾å íÅò¶º Ã±ðÅê¹ðÆ ÇÔ¾Ã¶ ÁÅÂÆ, êð Õ¹ñÇò§çð ç¶
Ã¯é¶ ð§×¶ òÅÿ, ÇÖ¾Ú êÅÀ± êÇÔðÅòÅ å¶ Ô¾Ã-Ô¾Ã ×¾ñ» ÕðéÅ Á¾Ü òÆ Á¾Ö»
î±Ôð¶ ÁÅ Ü»çËÍ
À¹Ã çÆ ÕËÇÃà ÒÕÚÇÔðÆÁ» ÓÚ î¶ñ¶ ñ¾×ç¶Ó é¶ Ãí çÅ ÇèÁÅé
ÇÖ¾ÇÚÁÅÍ Á¾Ü òÆ ÇÂÔ ×Æå âÆ.Ü¶. Óå¶ ÁÅî ò¾ÜçËÍ Ççé» ÓÚ ÔÆ ÕËÇÃà»
òÅñÅ ×¯çÅî ÖÅñÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Õ¹ñÇò§çð çÆ ê¾ÕÆ êÛÅä ÒÕÚÇÔðÆÁ» ÓÚ
î¶ñ¶Ó ñÅÀ¹ä òÅñ¶ ×ÅÇÂÕ òÜ¯º ìä ×ÂÆÍ ÇÂ¾Õ òð× é±§ ÇÂÔ ×Æå Ú§×Å
ñ¾×Å å¶ ç±Ü¶ é±§ ×¹§îðÅÔ Õðé òÅñÅÍ ÇÃøå» ç¶ ê¹ñ ì§é·ä ÕðÕ¶ Ü¾à» é±§
Çã¾ñ¯º ÁÅêäÅ-ÁÅêäÅ ñ¾×Å, ç±Ü¶ êÅÃ¶ ì¹¾èÆÜÆòÆ òð× ò¾ñ¯º À¹Ã çÆ
ÇÖñÅøå ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ì¹¾èÆÜÆòÆÁ» çÅ åðÕ ÃÆ ÇÕ Ü¾à ÁäÇ×äå
Ãî¾ÇÃÁÅò» éÅñ Ü±Þ Çðþ, ÕÚÇÔðÆÁ» ç¶ ×¶ÇóÁ» é¶ À¹ÃçÆÁ» ÷îÆé»
×ÇÔä¶ ÕðÅ Û¾âÆÁ», êð ×ÅÇÂÕ ÁÅÖ Çðþ ÇÕ Üç¯º Ü¾à çÆ åðÆÕ êËºçÆ Â¶
å» î¶ñ¶ ñ¾×ç¶ é¶Í
ÇÂÃ ×Æå Çê¾Û¯º Õ¹ñÇò§çð çÅ Ôð Ççé ì¹¹¾Õ ÃÆÍ Á¾Ü ÇÕå¶, Õ¾ñ·
ÇÕå¶Í ÇÂ¾Õ¯ ×Æå é¶ À¹Ã é±§ ê¿ÜÅì ç¶ Ôð îËÇðÜ êËÇñÃ çÆ ÃËð ÕðÅ Çç¾åÆÍ
ÒëÅÂÆéà¯éÓ ÇÕÀ¹ºÇÕ ÕñÅÕÅð» é±§ ê±ðÆ åð·» Ô¾æ ÓÚ ð¾ÖçÆ ÃÆ, ÇÂÃ ÕðÕ¶
Õ¹ñÇò§çð çÅ Õ§î ÇÃðø ê¯z×ðÅî ñÅÀ¹äÅ Ô¹§çÅ, êz¯×ðÅî ÇÕ§é¶ ÓÚ ì¹¾Õ
Ô¯ÇÂÁÅ å¶ ÇÕÔóÆ åðÆÕ é±§ ÇÕÔóÆ æ» êÔ¹§ÚäÅ, ÇÂÃ çÅ êåÅ ÇÃðø
Õ¹ñçÆê Ü¯è» é±§ Ô¹§çÅÍ
çîçÅð ÁòÅ÷ ç¶ ìÅòÜ±ç Õ¹ñÇò§çð é¶ ìÇá§âÅ îÅðÕÅ ×Æå»
ò¾ñ Þ¹ÕÅÁ Ç÷ÁÅçÅ ð¾ÇÖÁÅÍ Ü¶ À¹Ô ÃîÅÇÜÕ Õçð»-ÕÆîå» é±§ çðÃÅÀ¹ºç¶
×Æå ×ÅÀ¹ºçÅ å» À¹Ã çÆ îÇÔîÅ Ç÷ÁÅçÅ Ô¹§çÆÍ Á×ñ¶ êñ ÇÖÁÅñ
ÁÅÀ¹ºçË ÇÕ Ú§×Å-î§çÅ ×ÅÀ¹äÅ À¹Ã ç¶ ÁÅêä¶ ò¾Ã éÔÆº ÃÆÍ ÇÜÔóÆ àÆî
éÅñ À¹Ô Ü¹ÇóÁÅ ÃÆ, À¹æ¶ ÕËÇÃà çÆ ÇåÁÅðÆ å¯º ÚËéñ êzÚÅð å¾Õ å¶ ë¶ð
ì¹ÇÕ§× å¾Õ Ãí Õ¹¾Þ òêÅðÕ é÷ðÆÂ¶ éÅñ Ô¹§çÅ ÃÆÍ
Õ¹ñÇò§çð çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÆ êóÚ¯ñ Çå§é íÅ×» Çò¾Ú ÕÆåÆ ÜÅ
ÃÕçÆ þÍ êÇÔñ¶ íÅ× Çò¾Ú ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ êËð èðÅò¶ òÅñ¶ ×Æå ÁÅÀ¹ºç¶ é¶,
ç±Ü¶ ÓÚ Úó·å î½Õ¶ ×ÅÂ¶ å¶ åÆÜ¶ ÓÚ Á¾á» ÓÚ¯º ÇÂ¾Õ ×Æå ÔÕÆÕå ç¶ ê¾ñ¶
éÅñ ì¾ÞÅ ×ÅÀ¹ä òÅñ¶Í Õ¹ñÇò§çð é¶ êÇÔñ î¹§â¶-Ö¹§ÇâÁ» òÅñ¶ ×Æå» é±§
Çç¾åÆ, À¹Ô Ú¾Õ ñú-Ú¾Õ ñú òÅñ¶ ×ÅÇÂÕ òÜ¯º îôÔ±ð Ô¯ Ç×ÁÅÍ Õ§êéÆ
òÆ ÜÅä ×ÂÆ ÇÕ À¹Ã å¯º ÕÆ ×òÅÀ¹äÅ ÚÅÔÆçËÍ ìñòÆð ì¯êÅðÅÂ¶ çÆ
Õñî, Ã¹¾Ö çÅ Ã§×Æå, ðÇÜ§çð ÇÃ§Ø çÆ ê¶ôÕô å¶ Çð§êÆ-Çêz§Ã ç¶ òÆâÆú,
Ãí Õ¹¾Þ êzòÅé Úó·çÅÍ
òÕå éÅñ Õ¹ñÇò§çð ç¶ ×Æå» ç¶ Çòô¶ ìçñç¶ ðÔ¶Í êÇÔñÆ
ÕËÇÃà å¯º ÒòËñÆÓ å¾Õ À¹Ã çÆ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ ñ¯ÔÇóÁ» çÅ ÇéÖÅð ÁÅÇÂÁÅÍ
ÒöðÆì» é¶ ÕÆ ÇêÁÅð ÕðéÅÓ ç¶ ×Æå Ã¹äÇçÁ» ÇÜ¾æ¶ À¹Ô ìÇá§â¶ òÅñÅ
ÕñÅÕÅð ñ¾×çË, À¹æ¶ ÒÕÅñÜÓ å¶ ÒòËñÆÓ Ã¹äÇçÁ» îÅÞ¶, îÅñò¶, ç¹ÁÅì¶
çÅ Ã»ÞÅ ×ÅÇÂÕ ÜÅêçËÍ ÒöðÆì» é¶ ÕÆ ÇêÁÅð ÕðéÅÓ Ã¹ÇäÁ» À¹Ô
çÇò§çð Õ¯Ô¶é±ð å¶ ðäÜÆå îäÆ çÅ ÔÅäÆ ÜÅêçËÍ À¹é·» ò¶ÇñÁ» ÓÚ
ÇÂôÕ çÆ ×¾ñ Áé¯Ö¶ ã§× éÅñ Ô¹§çÆ ÃÆÍ Õ¹ñÇò§çð ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ éò»-
éò» Çé¾åÇðÁÅ ÃÆ, ÇÂÃ ÕðÕ¶ îÅÔ½ñ î¹åÅìÕ ×ÅÀ¹äÅ À¹Ã çÆ îÜì±ðÆ
ÃÆÍ À¹Ô é¶ ×ÅÇÂÁÅ :
* å¶ð¶ Øð é±§ ÃøËçÆÁ» ÇÕÀ¹º Ô¯ä ñ¾×ÆÁ»
* ç¾Ã åËé±§ ÃÅâÅ Ú§çðÆÂ¶ ÇÕÀ¹º Ú¶åÅ ÁÅÀ¹ºçÅ éÔÆº
* ìä± å¶ð¶ Øð î±Ôð¶ ïÅð çÆ ÃîÅè òËðé¶
* Á¾è Çò¾Ú à¹¾à Ü»çÅ ð¾ìÅ âÅÇãÁÅ,
öðÆì» é¶ ÕÆ ÇêÁÅð ÕðéÅ
ìÇá§âÅ î§âÆ çÆ À¹é·Æº ÇçéÆº ê¿ÜÅìÆ Ã§×Æå ÓÚ ê±ðÆ Úó·å ÃÆ å¶
ÇÜÔ¶ ×Æå îñòÂÆÁ» çÆ êÃ§ç ìäç¶, ×ÅÇÂÕ À¹Ô¯ ÇÜÔ¶ ×ÅÀ¹ºç¶Í Õ¹ñÇò§çð
ç¶¶ ×Æå Çé§îÅ «ÔÅðÕÅ, ÜÃòÆð, ðÅÜ Üð×óÆ å¶ çñÜÆå è±óÕ¯àÆÁÅ
ÇñÖç¶Í ÇÕÃ¶ Ô¯ð çÆ â¯ñÆ Úó·é òÅñÆ î¹ÇàÁÅð é±§ åÅÁé¶ Çç¾å¶ Ü»ç¶,
À¹Ã ÇÃð Úó· îðé çÆÁ» ×¾ñ» Ô¹§çÆÁ», ì¶òøÅÂÆ ìçñ¶ À¹Ã é±§ ð¾Ü Õ¶
í§ÇâÁÅ Ü»çÅÍ
ÒåÃòÆðÓ ÕËÇÃà Çò¾Ú Õ¹ñÇò§çð çÆ ×ÅÇÂÕÆ æ¯ó·Æ ìçñÆ ÇçÃçÆ
þÍ À¹Ã é±§ Õ§î ÚñÅÀ± ×Æå» ç¶ éÅñ-éÅñ ôðÅìÆ êåÆ ç¶ ÕÅÇðÁ» å¯º
Á¾ÕÆ ÃÅæä çÅ ÇÖÁÅñ ÁÅ ü¾ÕÅ ÃÆÍ À¹Ã çÆ é÷ð ÓÚ ÇÂôÕ ç¶ îÅÇÂé¶
ìçñ ü¾Õ¶ ÃéÍ ÇÂôÕ é±§ ÇÂìÅçå ÃîÞä ñ¾×Å ÃÆ, î¯óò¶º òÅð çÆ æ»
Ö¹ç Óå¶ êÆó Ô§ãÅÀ¹ä çÆ ÇÂ¾ÛÅ ÜÅ× À¹µáÆ ÃÆÍ ÇÂÃ ò¶ñ¶ À¹Ã é¶ ×ÅÇÂÁÅ
:
* ðÅåÆº å¶ðÆ åÃòÆð ÃÅé±§ ð¯ºÇçÁ» é±§ ò¶Ö-ò¶Ö Ô¾ÃçÆ ðÔÆ
* À¹µå¶ â¯ñ Õ¶ ôðÅì ñÅç¶ Á¾× Ü¾àÆ é±§,
îËæ¯º ì¯åñ å¶ðÆ çÅ â¾à Ö¯ñ· éÔÆº Ô¹§çÅÍ
* ÇÂÔ ÇÂôÕ þ ð¾ì çÅ éÅî, ÁÃÆº ìçéÅî éÔÆº ÕðéÅ
ÒåÃòÆðÓ ÓÚ ôÅîñ ôðÅìÆ êåÆ é±§ Ã¹èðé çÆ Áð÷¯ÂÆ òÅñÅ
×Æå çñÜÆå è±óÕ¯àÆÁÅ çÆ À¹µåî ÇñÖå ÕÔÆ ÜÅ ÃÕçÆ þÍ Õ¹ñÇò§çð
é¶ ÇÂÔ ÇÂ§Ü ×ÅÇÂÁÅ, ÇÜò¶º Ö¹ç êåéÆ ç¶ ð±ê ÓÚ îé çÆ ÇòÇæÁÅ Ô¹ìÕÆº
ÇìÁÅé ÇðÔÅ Ô¯ò¶Í
ÕÅÇéÁ» çÆ î¹§Ü ò»×±§ ÕÆåÆ Õ¹¾à Õ¶,
í§éÆ î§Ü¶ Óå¶ êÂÆ Á» îËæ¯º ì¯ñ éÔÆº Ô¹§çÅ,
À¹µå¶ â¯ñ Õ¶ ôðÅì ñÅç¶ Á¾× Ü¾àÆ é±§,
îËæ¯º ì¯åñ å¶ðÆ çÅ â¾à Ö¯ñ· éÔÆº Ô¹§çÅÍ
Ò×ñÅÃÆ ÖóÕ¶Ó Õ¹ñÇò§çð çÆ ÕÅîïÅìÆ é±§ ÚÅð Ú§é ñÅÀ¹ä ÓÚ
ÃÔÅÂÆ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÃ ÇòÚñ¶ ×Æå À¹ç¯º òÆ Ôð æ» ò¾Ü¶ å¶ Á¾Ü òÆ ÇÂé·» çÆ
ÃðçÅðÆ Ú¾ñçÆ þÍ Òâ¾à Ö¹¾ñ·ç¶ ì¯åñ» ç¶ ×ñÅÃÆ ÖóÕ¶Ó, Òç¯ ×¾ñ» Õð ñË,
Õð ñË ç¯ ×¾ñ» î¶ð¶ éÅñÓ å¶ ÒÇê¿ÕÆ Çê¿Õ Ã±à Çò¾Ú ñ¾×çÆ ïÅð¯ ìóÆ
ÇêÁÅðÆ ÁÅÓ ×Æå» é¶ À¹Ã é±§ ÃàÅð ìäÅ Çç¾åÅÍ
ÁÖÆðñ¶ ÃÅñ» ÓÚ Õ¹ñÇò§çð é¶ Ü¯ ×ÅÇÂÁÅ, À¹Ã éÅñ À¹Ô
é½ÜòÅé» çÅ ÚÔ¶åÅ ìä Ç×ÁÅÍ À¹ç¯º å¾Õ ×ÅÇÂÕÆ åðÇñÁ» å¯º À¹µíðé
ñ¾×Æ ÃÆ, Ô½Õ¶-ÔÅÇòÁ» çÆ æ» è¾Õó Ã¯Ú òÅñ¶ ×Æå» çÅ ç½ð ô¹ð± Ô¯ Ç×ÁÅ
å¶ Õ§êéÆ é¶ ÒÕÅñÜÓ å¶ ÒòËñÆÓ Çò¾Ú Õ¹ñÇò§çð Õ¯ñ¯º Ü¯ ×òÅÇÂÁÅ, À¹Ã é¶
Ôð êÅÃ¶ ìÅ÷Æ îÅðÆÍ
À¹Ã ç¶ ×Æå ÒÕÅñÜ ÓÚ Õ¹§ãÆÁ» ç¶ ÇÃ§× ëÃ×¶ å±§ êòÅÓå¶ Çê¾àä¶Ó
é±§ íÅò¶º Çò¾ÇçÁÅ ç¶ î§çð» ÓÚ ñóÅÂÆÁ»-Þ×ÇóÁ» é±§ ìñ ç¶ä ÕðÕ¶
í§âäÅ òÆ ÚÅÔÆçË, êð À¹Ã ÃÆ÷é ÓÚ ÇÂÔÆ ÕËÇÃà Ãí å¯º ò¾è ÇòÕÆÍ
ÒÕÅñÜÓ ÓÚ ÇÜ¾æ¶ À¹Ã é¶ ÒÕ¹óÆ Çé¾ÖðÆ ÇëðçÆ ÁË, õËð é·Æº ñ¾×çÆÓ ×ÅÇÂÁÅ,
À¹æ¶ Ü¾à», âðÅÂÆòð» å¶ ø½ÜÆÁ» çÆ ÔÕÆÕå ÇìÁÅéçÅ ÒÜ¾à, âðËòð,
ë½ÜÆ Çå§é¶ ÇòÔñ¶ ìÇÔ§ç¶ éÅÓ òÆ òèÆÁÅ ã§× éÅñ ÇéíÅÇÂÁÅÍ
ÒÕ¾ÚÆÂ¶ ÷¹ìÅé çÆÂ¶Ó, ÒÕ¹¾Þ ÕÔ¶º×Æ å» éÔÆºÓ å¶ ÒÃ±à ê¿ÜÅìÆ êÅ
Õ¶Ó ×Æå» ÕðÕ¶ Õ¹ñÇò§çð çÆ ÒÕÅñÜÓ ìÅð¶ Á¾Ü òÆ ÃÅð¶ ÜÅäç¶ é¶Í
ìÅÁç ÓÚ ÁÅÂÆ ÒòËñÆÓ, ÒÕÅñÜÓ åº̄ òÆ Á¾×¶ ÇéÕñ ×ÂÆÍ ìñòÆð ì¯êÅðÅÂ¶,
çñÜÆå è±óÕ¯àÆÁÅ, Çé§îÅ «ÔÅðÕ¶ å¶ ÜÆå Õ¾çº̄ çÆÁ» Õñî» é±§ Õ¹ñÇò§çð
é¶ Çé¾á Õ¶ ×ÅÇÂÁÅÍ Òå¶ðÅ òËñÆ ïÅð å» Ççé¶ ÇçÖÅ ç¶À± åÅð¶Ó Á¾Ü òÆ
âÆ.Ü¶. Óå¶ òÅð-òÅð ò¾ÜçËÍ ÒÕÅñÅ Ã¾ê ð§×Å Ã±à åËº ÃòÅ ÇñÁÅÓ ç¶
éÅñ-éÅñ Õ¹ñÇò§çð é¶ Ü¾à ç¶ ÷îÆé éÅñ Çðôå¶ Áå¶ ÇòòÅç òÅñÆ
÷îÆé ÕÅðé êËºç¶ ê¹ÁÅÇóÁ» é±§ Òð½ñ¶ òÅñÆ êËñÆ Õåñ ÕðÅÀ¹ºçÆ Ü¾à»
ç¶Ó ×Æå ÷ðÆÂ¶ òèÆÁÅ ã§× éÅñ ê¶ô ÕÆåÅÍ
ÇÜÔóÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ ç½ð Á¾Ü Ú¾ñ ÇðÔË, ÇéÃÇÚå ÔÆ Õ¹ñÇò§çð
é¶ ÇÂÃ Çò¾Ú î¯ÔðÆ Ô¯äÅ ÃÆÍ ÕÂÆ ò¾â¶ ×ÅÇÂÕ Õ¹ñÇò§çð ìðÅìð ÕËÇÃà
Õðé å¯º ØìðÅÀ¹ä ñ¾×¶ ÃéÍ Õ¹ñÇò§çð é±§ ÁÅêäÆ Â¶éÆ Úó·å Óå¶ ìÔ¹åÅ
Ô§ÕÅð éÔÆº ÃÆ, êð îÅä ÷ð±ð ÃÆ ÇÕ Ã¹äé òÅñ¶ À¹Ã é±§ Â¶éÆ î¹Ô¾ìå
Õðç¶ é¶Í
åÃ¾ñÆ çÆ ×¾ñ þ ÇÕ Õ¹ñÇò§çð é¶ Û¶åÆ ÔÆ ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ
À¹Ô ÃæÅé ÔÅÃñ Õð ÇñÁÅ ÇÕ Á¾Ü òÆ Ã¾æ» ÓÚ ìËá¶ ñ¯Õ À¹ÃçÆÁ» ×¾ñ»
Õðç¶ é¶ å¶ ç¹¾Ö ÇÂÃ ×¾ñ çÅ ÇÕ Û¯àÆ À¹îð¶ AI îÅðÚ B@@F é±§ À¹Ô
êåéÆ ×¹ðêzÆå Õ½ð, ñÅâñ¶ ê¹¾åð ÁðîÅé Çã¾ñ¯º, îÅÇêÁ», ÃÕ¶-Ãì§èÆÁ»
å¶ Ã§×Æå êz¶îÆÁ» é±§ Õç¶ éÅ ê±ðÅ Ô¯ä òÅñÅ ØÅàÅ êÅ Ç×ÁÅÍ

ÇÂôîÆå ÇÃ§Ø
(AIHH-B@@H)
BE éò§ìð B@@G çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÁõìÅð» ç¶ î¹¾Ö ÃÇøÁ» Óå¶

ÇÂ¾Õ õìð ÚîÕÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ë¯à¯ Çò¾Ú ÇçÃç¶ î¹§â¶ ç¶ ÇÚÔð¶ Óå¶ Áò¾ñÅ ÇÜÔÅ
é±ð ÃÆ, À¹Ã å¯º Ö¹ôÆ Ã§íÅñÆ éÔÆº ÃÆ ÜÅ ðÔÆ, ÃéîÅé ç¶ä òÅñÆÁ»
ÔÃåÆÁ» òÆ ê±ðÆ åð·» Ö¹ô Ãé å¶ ÇÃðñ¶Ö ÃÆ, Òê¿ÜÅì ç¶ ê¹¾å ÇÂôîÆå
ÇÃ§Ø çÆ Þ¯ñÆ ÇêÁÅ ÒÃàÅð òÅÇÂÃ ÁÅø ÇÂ§âÆÁÅÓ ÇÖåÅìÍÓ ÇÂÕçî ÇÂÔ
õìð ç¶Ã-Çòç¶ô å¾Õ Á¾êóÆÍ ìÅñÆò¹¾â çÆÁ» ÇÃðÕ¾ã ÔÃåÆÁ» ò¾ñ¯º
ÇÂôîÆå é±§ òèÅÂÆÁ» ç¶ä çÅ ÇÃñÇÃñÅ ô¹ð± Ô¯ Ç×ÁÅÍ À¹Ã ç¶ ÃéîÅé
ñÂÆ æ»-æ» ÇòÀ¹ºåì§çÆÁ» Ô¯ä ñ¾×ÆÁ»Í ÇÃ¾ÖÆ Ãð±ê éÅñ Ü¹ÇóÁÅ À¹Ô
ê¿ÜÅì çÅ êÇÔñÅ ÁÇÜÔÅ ê¹¾å ìä Ç×ÁÅ, ÇÜÔóÅ ðÅôàðÆ ê¾èð ç¶ ×ÅÇÂÕÆ
î¹ÕÅìñ¶ Çò¾Ú Ãí é±§ îÅå êÅ Õð¯ó» çÆÁ» À¹îÆç» Óå¶ ÖðÅ À¹µåÇðÁÅÍ
ò¾Ö-ò¾Ö àÆ.òÆ. ÚËéñ» Óå¶ ÕÂÆ Ççé À¹Ã çÆ ÇÂÃ êzÅêåÆ çÆÁ» õìð»
êzî¹¾ÖåÅ éÅñ ê¶ô Ô¯ÂÆÁ»Í î¹ÕÅìñ¶ ÓÚ ÇÔ¾ÃÅ ñËºÇçÁ» ÔÆ À¹Ô Ãí çÅ
ÚÔ¶åÅ ìä Ç×ÁÅ, ÇÕÀ¹ºÇÕ À¹Ã ç¶ Ã¹íÅÁ ÓÚ ÇéîðåÅ ÃÆ, À¹Ã é¶ ÃÅð¶
Ü¾Ü» çÅ ÃÇåÕÅð ÕÆåÅ, î¹ÕÅìñ¶ìÅ÷» éÅñ òÆ Ö±ì Ø¹ÇñÁÅ-ÇîÇñÁÅÍ
Üç¯º Ü¾Ü À¹Ã ç¶ ×ÅÂ¶ Óå¶ êzåÆÇÕÇðÁÅ Çç§ç¶ å» À¹Ô ÇÂÃ îÅÃ±îÆÁå éÅñ
ÇÂ§Ü ÜòÅì Çç§çÅ ÇÕ Ãí ÕÆñ¶ Ü»ç¶Í À¹Ã ñÂÆ Ãí å¯º ò¾âÆ Ö¹ôÆ ÇÂÔ ÃÆ
ÇÕ Ã¹ð» çÆ ç¶òÆ ñåÅ î§×¶ôÕð é¶ Ö¹ç ÇÕÔÅ ÇÕ À¹Ô À¹Ã éÅñ ÇÂ¾Õ ×Æå
×ÅÀ¹äÅ ÚÅÔ¶×ÆÍ ÃèÅðé ×¹ðÇÃ¾Ö êÇðòÅð Çò¾Ú Ü§î¶-êñ¶ AG ÃÅñÅ
é½ÜòÅé çÆ êzÅêåÆ é±§ Â¶éÆ ÃñÅÔ¹åÅ Çîñ ðÔÆ Ô¯ò¶, å» Ö¹ôÆ ÓÚ ÖÆòÅ
Õ½ä éÔÆº Ô¯ò¶×ÅÍ
À¹Ã çÆ ÇÜ¾å é±§ ê±ð¶ ê¿ÜÅì é¶ ÁÅêäÆ ÇÜ¾å ÃîÇÞÁÅ, Øð Çîñä
ÁÅÀ¹ä òÅÇñÁ» çÆ íÆó Ü¹ó ×ÂÆ å¶ «ÇèÁÅä¶ ÓÚ ÕÂÆ Õ¹ÇÂ§àñ ñ¾â±
ò§â¶ ×Â¶Í ìÅê ×¹ðÇê§çð ÇÃ§Ø Ã¯ãÆ, î» Á§Çîzå Õ½ð, íËä Ã¹îÆå, ÚÅÚ¶
Úðé Õîñ ÇÃ§Ø å¯º À¹Ã çÆ ÇÜ¾å çÅ ÚÅÁ Ã§íÅÇñÁÅ éÔÆº ÃÆ ÜÅ ÇðÔÅÍ

êð BI Ü¹ñÅÂÆ B@@H çÆÁ» ÁõìÅð» Çò¾Ú î¹ó ÇÂ¾Õ õìð êzî¹¾ÖåÅ
éÅñ ÛêÆ, ÇÜÃ é¶ Ãí é±§ Þ§Ü¯ó Û¾ÇâÁÅÍ ÇÂÔ ×¾ñ Ãí é±§ Þ±á ÇÜÔÆ
ÜÅêÆ ÇÕ ÇÂôîÆå éÅñ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ ÔÅçÃÅ òÅêð ÃÕçËÍ îÆâÆÁÅ ç¾Ã
ÇðÔÅ ÃÆ ÇÕ Ãé ÇÕ ÒÇÂôîÆå éÔÆº ÇðÔÅÓ, êð ÇÂÔ ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçË, ÃòÅñ
Ôð ÇÕÃ¶ ç¶ ÇçîÅö Çò¾Ú ç½ó ÇðÔÅ ÃÆÍ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ÁõìÅð»-ÚËéñ» ò¾ñ¯º
ç¾ÃÆ õìð ÃÔÆ ÃÅìå Ô¯ ×ÂÆÍ À¹Ô ÇÂôîÆå å¹ð Ç×ÁÅ ÃÆ, ÇÜÃ é±§ ê±ð¶
íÅðå ç¶ Ã§×Æå êz¶îÆÁ» é¶ ÁËÃ.ÁËî.ÁËÃ ÕðÕ¶ î¯ÔðÆ ìäÅÇÂÁÅ ÃÆÍ À¹Ô
ÇÂôîÆå, ÇÜÔóÅ Ü¾Ü» é±§ òÆ Þ±îä ñÅ Û¾âçÅ ÃÆ, ÇÜÃ é¶ ìÅñÆò¹¾â ç¶
éÅîä¶ òÅñ¶ Ã§×ÆåÕÅð» éÅñ Á×ñÆ Çøñî Çò¾Ú ×ÅÀ¹ä çÅ òÅÁçÅ
ÕÆåÅ ÃÆ, ÇÂÃ ç¹éÆÁÅ Óå¶ éÔÆº ÇðÔÅ ÃÆÍ
ÇÜÔó¶ êzô§ÃÕ» é¶ Á¾á îÔÆé¶ êÇÔñ» À¹Ã çÆ ÇÜ¾å Óå¶ Ö¹ôÆÁ»
îéÅÂÆÁ» Ãé, À¹Ô Á§çð¯º à¹¾à ×Â¶Í êÇðòÅðÕ îËºìð» çÅ ð¯ä Þ¾ñäÅ
î¹ôÕñ ÃÆÍ
ÇÂôîÆå çÆ î½å Óå¶ ÕÂÆ ê¾Ö» å¯º ÇÕ§å± Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ç¾Ã¶
ÕÅðé å¾æ» éÅñ î¶ñ éÔÆº Ö»ç¶ ÃéÍ ØðÇçÁ» ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ Üç¯º À¹Ã é±§
åËðéÅ éÔÆº ÃÆ ÁÅÀ¹ºçÅ, Çëð À¹Ô îÅñçÆò ç¶ Ô¯àñ ÇòÚñ¶ ÃòÆÇî§× ê±ñ
Çò¾Ú åËðé ñÂÆ ÇÕò¶º À¹µåð ÃÕçË? ÃðÆð ç¶ ÇÜÔó¶ ÇÔ¾ÇÃÁ» Óå¶ Ã¾à»
ñ¾×ÆÁ» Ãé, À¹é·» éÅñ Ãì§èå òÆ õìð» ìäÆÁ»Í îÅÇêÁ» ÇÂÃ çÆ Ü»Ú
ÃÆ.ìÆ.ÁÅÂÆ å¯º ÕðÅÀ¹ä çÆ î§× ÕÆåÆ, êð Ô½ñÆ-Ô½ñÆ Ãí Õ¹¾Þ êð·¶ Ô¹§çÅ
Ç×ÁÅÍ
î½å ò¶ÿ¶ òÆ ÇÂôîÆå ÇÂ¾Õ àÆ.òÆ. ÚËéñ ò¾ñ¯º ô¹ð± ÕÆå¶ ÜÅä
òÅñ¶ ÇðÁËñàÆ ô¯Á çÆ ô±Çà§× Çò¾Ú ÇÔ¾ÃÅ ñËä îÅñçÆò Ç×ÁÅ ÃÆÍ ê¿ÜÅì
ÃðÕÅð é¶ Ç÷§î¶òÅðÆ ÃîÞÇçÁ» À¹Ã çÆ ñÅô Çòô¶ô þñÆÕÅêàð ðÅÔÆº
«ÇèÁÅä¶ ÇñÁ»çÆÍ éÅîòð ÔÃåÆÁ» å¯º ñË Õ¶ ÃèÅðé Ãð¯å¶ å¾Õ À¹Ã ç¶
Á§åî ÃÃÕÅð î½Õ¶ òÆ ÔÅ÷ð Ãé å¶ Á§Çåî ÁðçÅÃ î½Õ¶ òÆÍ
ÇÂôîÆå ç¶ ÜÅä î×ð¯º ÕÂÆ ñÆâð» é¶ íÅò¹Õ ÇìÁÅé Çç¾å¶,
ÇÜÔ¶ ÁÕÃð Çç¾å¶ Ü»ç¶ é¶, êð ÔÅñ¶ å¾Õ À¹Ô Ã¾Ú ÃÅìå éÔÆº Ô¯Â¶Í À¹Ã
ç¶ îÅÇêÁ» ÒÇÂôîÆå ÇÃ§Ø ëÅÀ±ºâ¶ôéÓ ìäÅÂÆ, ÇÜÃ Çò¾Ú À¹é·» ì¾ÇÚÁ»
é±§ ÃéîÅéå Õðé çÅ øËÃñÅ ÇñÁÅ, ÇÜÔó¶ ÕñÅ ç¶ èéÆ Ô¯ä ç¶ ìÅòÜ±ç
î§ç¶ Øð¶ñ± ÔÅñÅå» ÕÅðé Á¾×¶ òèä å¯º ÁÃîð¾æ ÔéÍ
ÇÂôîÆå ç¶ Û¯à¶ ÇÜÔ¶ ÜÆòé Ãøð Óå¶ ÞÅå îÅÇðÁ» À¹Ã çÆ Ã¯Ú
Óå¶ ðôÕ Ô¯ä ñ¾×çËÍ À¹Ã çÅ Üéî B Ãå§ìð AIHH é±§ «ÇèÁÅäÅ Çò¾Ú
Ô¯ÇÂÁÅÍ ê±ðÅ êÇðòÅð ÇÃ¾ÖÆ ç¶ ð§× Çò¾Ú ð§Ç×ÁÅ Ô¯ò¶, ÇÜ¾æ¶ ×¹ðìÅäÆ
ÕÆðåé é±§ ÃÅÔ» ÇÜ§éÅ ÷ð±ðÆ ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ Ô¯ò¶, å¶ À¹Ã êÇðòÅð çÅ
é½ÜòÅé Â¶éÆ ò¾âÆ î¾ñ îÅð¶, Õ¯ÂÆ Û¯àÆ ×¾ñ éÔÆºÍ Øð¶ñ± îÅÔ½ñ î¹åÅìÕ
ÇÂôîÆå çÅ ÇèÁÅé òÆ ×¹ðìÅäÆ ÕÆðåé ò¾ñ ÇÖ¾ÇÚÁÅ Ç×ÁÅÍ Ãò¶ð¶-
ôÅî ×¹ð± çÆ Ô÷±ðÆ Çò¾Ú êÅá ÕðéÅ, Çî¾áÅ ì¯ñäÅ, ò¾ÇâÁ» çÅ ÃÇåÕÅð,
Û¯ÇàÁ» éÅñ ÇêÁÅð å¶ êó·ÅÂÆ Çò¾Ú Ô¹ÇôÁÅð Ô¯äÅ À¹Ã ç¶ ÇÔ¾Ã¶ ÁÅÇÂÁÅÍ
ÇÜé·Æº ÇçéÆº À¹Ô ÒÃàÅð òÅÇÂÃ ÁÅø ê¿ÜÅìÓ ô¯Á ç¶ ÁËâÆôé ñÂÆ Ç×ÁÅ,
À¹ç¯º À¹Ô î¹§ìÂÆ Çò¾Ú êó·ÅÂÆ ÕðçÅ ÃÆÍ
ÇÂÃ¶ ô¯Á é¶ À¹Ã çÆ êzÇÃ¾èÆ çÅ ÷ðÆÁÅ ìäéÅ ÃÆÍ ô¯Á çÆ
ô¹ð ±ÁÅå î½Õ¶ À¹Ô æ¯ó·Å ØìðÅÇÂÁÅ ÇçÇÃÁÅ, ôÅÇÂç ÇÂÃ ÕðÕ¶ ÇÕ
êñ¶àëÅðî éÅñ¯º À¹îð ÕÅëÆ Û¯àÆ ÃÆÍ êð êóÅÁ çð êóÅÁ Á¾×¶ òèçÅ
À¹Ô À¹Ã æ» êÔ§¹Ú Ç×ÁÅ, ÇÜæ¶ À¹Ã çÅ ÇÃðø ÇÂ¾Õ î¹ÕÅìñ¶ìÅ÷ ÔðÇôå
ðÇÔ Ç×ÁÅ å¶ ÁÖÆð À¹Ã é¶ À¹Ôé±§ òÆ êÛÅó Çç¾åÅÍ ÁËâÆôé î½Õ¶ À¹Ã é¶
Òî¹Þ¶ ðÅå ÇçéÓ ×Æå ×ÅÇÂÁÅ å¶ ìÅÁç ÓÚ À¹Ô î¹Ô§îç ðøÆ, Ã¯é±§ Çé×î,
Õ¹îÅð ôÅé±, Ã¹ÖÇò§çð ÇÃ§Ø, ôËñ¶ºçð ÇÃ§Ø, À¹Ççå éðÅÇÂä, îñÕÆå
ÇÃ§Ø, ôÅé, Õ¹éÅñ ×»ÜÅòÅñÅ å¶ ÕÂÆ Ô¯ð» ç¶ ×Æå ×ÅÀ¹ºçÅ-×ÅÀ¹ºçÅ
À¹Ô ÇÂ¾ÛÅ ê±ð Ç×ÁÅ, ÇÜÃ ñÂÆ ÃÅð¶ î¹ÕÅìñ¶ìÅ÷ À¹æ¶ êÔ¹§Ú¶ ÃéÍ
Úó·çÆ À¹îð¶ Â¶éÅ ò¾âÅ î¹ÕÅìñÅ ÇÜ¾åä î×ð¯º ÁÕÃð îÅÇÂÁÅ
é×ðÆ ì§ç¶ é±§ ÁÅêä¶ ð§× ÓÚ ð§× ñËºçÆ þ, êð ÇÂôîÆå é¶ Ãí å¯º êÇÔñ»
òÅÇÔ×¹ð± ç¶ ô¹ÕðÅé¶ òÜ¯º èÅðÇîÕ ÕËÇÃà ÕÆåÆ, ÒÃÇå×¹ð å¹îð¶ ÕÅÜ
ÃòÅð¶ÍÓ ÇÂÃ ÕËÇÃà Çò¾Ú À¹Ã é¶ ÒÃÇå×¹ð å¹îð¶ ÕÅÜ ÃòÅð¶Ó, Òî¶ðÅ îÅå
ÇêåÅÓ, ÒÇî¾åð ÇêÁÅð é±§Ó, ÒéÅî Üêå ç¹Ö ÜÅÂ¶Ó å¶ ÒÂ¶Õ é±ðÓ ôìç» é±§
Ã¹ðÆñÆ ÁòÅ÷ Çò¾Ú ×ÅÇÂÁÅÍ ÒÇì¾× ÇîÀ±Ç÷ÕÓ ò¾ñ¯º ÇðñÆ÷ ÇÂÃ ÁËñìî
é±§ Ãí é¶ ÃñÅÇÔÁÅÍ Ôð Õ¯ÂÆ ÇÂôîÆå å¯º êzíÅòå ÃÆ ÇÕ À¹Ã é¶ ÇÃ¾Ö
èðî êzåÆ ÁÅêäÆ Ã¯Ú é±§ ÃÅÕÅð Õð ÇçÖÅÇÂÁÅÍ
ÁÅêä¶ ìÅñÆò¹¾â Ãøð çÆ ÇåÁÅðÆ ñÂÆ ÇÂôîÆå é¶ Õîð Õ¾Ã
ñÂÆ ÃÆ å¶ ò¾â¶-ò¾â¶ Ã§×ÆåÕÅð À¹Ã é±§ ÁÅêä¶ Ã§×Æå Çò¾Ú ×ÅÀ¹ä çÆ
Ã¹ñ·Å îÅðé ñ¾×¶ ÃéÍ ÕÂÆ ÇéðîÅåÅ-Çéðç¶ôÕ À¹Ã åº̄ Çøñî» ÓÚ ×òÅÀ¹ä
ç¶ ÇÂÛ¹¾Õ Ãé, êð Õ¹çðå é±§ å» Õ¹¾Þ Ô¯ð ÔÆ îé÷±ð ÃÆÍ
ÇÂôîÆå ç¶ ÜÅä î×ð¯º ÇÂÕ òÅð íÅò¶º ÃÅðÅ íÅðå Ã¯××zÃå Ô¯
Ç×ÁÅ, êð ìÅÁç ÓÚ ìðÃÆ Ü» Üéî Ççé î½Õ¶ ìÅñÆò¹¾â, ÁÅî ñ¯Õ» Ü»
îÆâÆÂ¶ é±§ À¹Ã çÆ ìÔ¹åÆ ïÅç éÅ ÁÅÂÆÍ ÃðÕÅðÆ ê¾èð Óå¶ À¹Ã çÆ
ïÅç×Åð ìäÅÀ¹ä çÆÁ» ÇÜÔóÆÁ» ×¾ñ» Ô¯ÂÆÁ» Ãé, À¹Ô ÔÅñ¶ å¾Õ
Áè±ðÆÁ» é¶Í À¹Ã ç¶ ÜÅä î×ð¯º íÅò¶º ÁÕÅñÆ ÃðÕÅð ç¶ ÇÂ¾Õ-ç¯ î§åðÆÁ»
ÇÂÔ òÆ ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ À¹Ã ç¶ é»Á Óå¶ ê¹ðÃÕÅð ô¹ð± ÕÆåÅ ÜÅò¶×Å, êð
ÔÅñ¶ å¾Õ ÁËñÅé ÇÃðø ÁËñÅé é¶Í
ñ¯ó þ ÇÂôîÆå ÇÃ§Ø çÆ ïÅç Çò¾Ú Õ¯ÂÆ ÃÕ±ñ, ÕÅñÜ Ü» Ô¯ð
Ã§ÃæÅ Öó·Æ Õðé çÆ, ÇÜ¾æ¶ ÁÅÀ¹ä òÅñ¶ ÇòÇçÁÅðæÆ À¹Ã å¯º êz¶ðäÅ ñË
ÃÕä å¶ Û¯àÆ À¹îð¶ À¹Ã ò»× Õ¹¾Þ Õð ÇçÖÅÀ¹ä çÅ Ã¹êéÅ êÅñ ÃÕäÍ

Ã¹ðÜÆå ×ÅîÆ
(AIEH-B@A@)
ÃÅã¶ ê¿Ü çÔÅÇÕÁ» çÆ À¹îð ÓÚ¯º ÚÅð çÔÅÕ¶ ð§×î§Ú ñ¶Ö¶ ñÅÀ¹ä
òÅñÅ ÇÃðóÆ Ã¹ðÜÆå ×ÅîÆ ÕÅëÆ Ççé ÇìîÅðÆ éÅñ Ü¾ç¯-ÜÇÔç Õðé
Çê¾Û¯º C Á×Ãå B@A@ é±§ î½å çÆ ì¹¾Õñ ÓÚ Ã½º Ç×ÁÅÍ À¹Ã çÆ ÇÂéÕñÅìÆ
Ã¯Ú Áå¶ ê¾Õ¶ ÇÂðÅç¶ î±Ôð¶ ÇÃð ÁÅê î¹ÔÅð¶ éÆò» Ô¯ Ü»çËÍ ð§×î§Ú éÅñ
À¹Ã ç¶ ÇÂôÕ å¶ Ü×Æð± Çé÷Åî ÇÖñÅø èÅðéÅ ìÅð¶ À¹Ô Ã¾Üä Ç÷ÁÅçÅ
ÜÅäç¶ é¶, ÇÜÔó¶ À¹Ã éÅñ ×¹÷Åð¶ êñ» ç¶ ×òÅÔ é¶Í ÇÕÃ¶ Á¾×¶ Ô¾æ
øËñÅÀ¹ä çÆ æ» ÁäÖÆñÆ Ç÷§ç×Æ ÇÜÀ±ä çÆ ÁçÅ é¶ À¹Ã é±§ ÇÜ§ÇéÁ» çÅ
ÚÔ¶åÅ ìäÅÇÂÁÅ, À¹Ô À¹Ã é±§ Õç¶ ÇòÃÅð éÔÆº ÃÕç¶Í
À¹îð çÅ ò¾âÅ ÇÔ¾ÃÅ ×ÅîÆ çÆ Òð§×Ó éÅñ é¶óåÅ ðÔÆÍ Òð§×î§ÚÓ
çÅ Üé±§é À¹Ã Óå¶ ÃòÅð ÇðÔÅ, ð¯àÆ-à¹¾Õ ñÂÆ À¹Ã é¶ Òð§× ð¯×éÓ çÅ
ÇÕ¾åÅ üÇäÁÅ å¶ ÁÖÆð î½å çÆ ì¹¾Õñ ÓÚ ÒÁèð§×Ó é¶ Ã¹ÁÅÇÂÁÅÍ êËð-
êËð Óå¶ À¹Ã çÅ àÅÕðÅ î¹ôÕñ» éÅñ Ô¯ÇÂÁÅ, êð À¹Ô ìÔÅçð ÇÃêÅÔÆ
ò»× Ôð î¹ôÕñ éÅñ é§×¶ èó ñÇóÁÅÍ éÅ ÇÕÃ¶ çÆ ÚÅêñ±ÃÆ ÕÆåÆ, éÅ
ÃîÞ½åÅòÅçÆ éÆåÆ ÁêäÅÂÆ, éÅ ÔÆ öñå é±§ ÃÔÆ ÁÅÇÖÁÅ å¶ ÇÃ¾àÅ
ÇÂÔ ÇéÕÇñÁÅ ÇÕ ÃîÅÜ Ü» ÃðÕÅð é±§ À¹Ã çÆ Ç÷§ç×Æ ÓÚ Òð§×Ó íðéÅ
ÁÅêäÅ øð÷ éÅ ÜÅÇêÁÅÍ
Üç¯º ×ÅîÆ é¶ î§ÜÅ î¾ñ ÇñÁÅ å» Õçð Õðé òÅÇñÁ» ÃðÕÅð¶-
çðìÅð¶ À¹Ã ç¶ ÇÂñÅÜ ñÂÆ øÇðÁÅç» ÕÆåÆÁ», êð ÇÕÃ¶ éÅ Ã¹äÆÍ
ÁõìÅð» ÓÚ õìð» ÛêÆÁ» ÇÕ Õ¾Ú¶ ãÅð¶ ÓÚ ÇçéÕàÆ Õðé òÅñ¶ ÕñÅòÅé
ç¶ êÇðòÅð çÆ Â¶éÆ ê¹¾Üå éÔÆº ÇÕ îÇÔ§×Å ÇÂñÅÜ ÕðÅ ÃÕ¶, ë¶ð òÆ
ÃðÕÅð Ü» êzôÅôé ç¶ Õ§é Óå¶ Ü±§ éÅ ÃðÕÆÍ ÁÖÆð ç¯Ãå»-Çî¾åð» ðñ Õ¶
ë§â ÓÕ¾áÅ ÕðéÅ ô¹ð± ÕÆåÅÍ ÇÂ¾Õ ÃÅìÕÅ Õ»×ðÃÆ ÁËî.ÁËñ.Â¶ é¶ ê¿çð»
Õ¹ Ô÷Åð çÅ ÚËµÕ Çç¾åÅ, é¶óñ¶ ÃÅæÆÁ» é¶ òÆ Çò¾å î¹åÅìÕ î¾çç ÕÆåÆ,
êð ÇÂÔ î¾çç À¹Ã é±§ î½å ç¶ ÷Åñî ê¿Ü¶ ÓÚ¯º Û¹âÅ éÅ ÃÕÆÍ

ÇìîÅðÆ éÅñ Ü±Þç¶ ×ÅîÆ çÆ î½å é¶ ÒÇòðÃ¶ çÆÁ» Ã¶òÅçÅðÓ
Üæ¶ì§çÆÁ» å¶ éÆñÆÁ»-ÇÚ¾àÆÁ» ê¾×» òÅñÆ ñÆâðÇôê çÆ ÇÜÔóÆ ê¯ñ
Ö¯ñ·Æ, À¹Ã ìÅð¶ ÇÜ§éÆ òÅð Ã¯ÚÆçË, úéÆ òÅð ×¹¾ÃÅ ÁÅÀ¹ºçËÍ ç±Ü¶-åÆÜ¶
îÔÆé¶ õìð» ÷ðÆÂ¶ ÃðÕÅð Á¾×¶ Áð÷¯ÂÆ ÕÆåÆ Ü»çÆ Â¶ ÇÕ øñÅäÅ
ÕñÅòÅé ÇìîÅðÆ éÅñ ñó Çðþ, À¹Ã çÅ ÇÂñÅÜ ÃðÕÅðÆ å½ð Óå¶ ÕðÅÇÂÁÅ
ÜÅò¶Í ÕÂÆ òÅð ÃðÕÅð å¾Õ õìð» êÔ¹§ÚçÆÁ» éÔÆº å¶ ìÔ¹åÆ òÅð ÜÅä-
ì¹¾Þ Áä×½ñÆÁ» Õð Çç¾åÆÁ» Ü»çÆÁ» é¶Í
Üç¯º Ü¯Ç×§çð ìÅÔðñÅ ÇìîÅðÆ éÅñ Ü±Þ ÇðÔÅ ÃÆ, À¹çº̄ òÆ ÃðÕÅð
Á¾×¶ ÇÂñÅÜ ñÂÆ åðñ¶ Õ¾ã¶ ×Â¶ Ãé, Ü×çÆô øÇðÁÅçÆ çÆ ÇìîÅðÆ
ò¶ÿ¶ òÆ ÇÂÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ, ôÅÇÂð ÔÇð§çð ÇÃ§Ø îÇÔì±ì ò¶ÿ¶ òÆ å¶ éÅàÕÕÅð
ÁÜî¶ð Á½ñÖ é±§ òÆ é¶óÇñÁ» çÆ î¾çç éÅñ ìÚÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÇÕÁÅ ÃÆÍ
ê¿ÜÅì ç¶ ÇòðÃ¶ é±§ Ã§íÅñä òÅñ¶ ÇÜÔó¶ ñ¯Õ» é±§ ÁÃÆº ÒîÔÅéÓ
ÁÅÖ òÇâÁÅÀ¹ºç¶ Ô», ÇÜÔó¶ ×ò¾ÂÆÁ» ñÂÆ ÒÇÃðî½ðÓ òð×¶ ôìç òðåç¶
Ô», ÇÜÔó¶ ÃÅÇÔåÕÅð» é±§ ÒÕñî ç¶ èéÆÓ ÁÅÖç¶ éÔÆº æ¾Õç¶, Á½Ö¶ ò¶ñ¶
ÒÃ¾ÇíÁÅÚÅð ÇÔåËôÆÓ À¹é·» ç¶ ç¹¾Ö ÓÚ ôðÆÕ ÇÕÀ¹º éÔÆº Ô¹§ç¶, î¾çç ñÂÆ
çÅéÆ ñ¯Õ Á¾×¶ ÇÕÀ¹º éÔÆº ÁÅÀ¹ºç¶, À¹é·» é±§ À¹îð íð îÜì±ðÆÁ» çÅ íÅð
ÇÕÀ¹º ü¾ÕäÅ êËºçË, ÇÂÔ ÃòÅñ Ôð À¹Ã ê¿ÜÅìÆ Á¾×¶ î±§Ô Á¾âÆ Öó·¶ é¶,
ÇÜÔó¶ ÕñÅòÅé» ç¶ çðç é±§ ÁÅêäÅ ÃîÞç¶ é¶Í
×¾ñ ÇÂ¾Õ Ò×ÅîÆÓ çÆ éÔÆº, ÃËºÕó¶ À¹é·» Ò×ÅîÆÁ»Ó çÆ þ, ÇÜÔó¶
À¹îð íð ÕñÅ çÆÁ» ò¾Ö-ò¾Ö ò§é×ÆÁ» é±§ ÃîðÇêå ðÇÔ§ç¶ é¶Í ÇòðÃ¶
é±§ Ã§íÅñä Áå¶ ñ¯Õ» é±§ ÚÅéä ÇòÖÅÀ¹ä ñÂÆ ï¯×çÅé êÅÀ¹ºç¶ é¶, êð
ÇìîÅðÆ éÅñ ç¯-ÚÅð Ô¹¹§ÇçÁ» Üç¯º Ô¾â ÖÅñÆ êÆê¶ ò»× ÖóÕä ñ¾×ç¶ é¶
å» ÁÅÖðÆ ÃÔÅðÅ ÇÃðø î§ÜÅ ðÇÔ Ü»çËÍ
Õ½ä ÜÅäçË ÇÕ ÁÅêä¶ ò¶ÿ¶ çÅ éÅîòð ×ÆåÕÅð êÅñ îÜÅð¶
òÅñÅ ÇêÛñ¶ Çå§é çÔÅÇÕÁ» å¯º Áèð§× ÕÅðé î§Ü¶ éÅñ Ü¹ÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁËÍ
À¹Ã ò¾ñ¯º ÇñÖ¶ Òé¾Úä òÅñ¶ çÆ Á¾âÆ éÅ ðÇÔ§çÆ, ×ÅÀ¹ä òÅñ¶ çÅ î±§ÔÓ
Ãî¶å Áé¶Õ» Ô¯ð ×Æå» çÅ ÁÅé§ç Ôð ê¿ÜÅìÆ é¶ îÅÇäÁÅÍ î¹Ô§îç-
ÃçÆÕ-ðäÜÆå Õ½ð, éÇð§çð ìÆìÅ, Ü×åÅð Ü¾×Å å¶ Ã¹Çð§çð Çô§çÅ Ãî¶å
Ô¯ð ÕñÅÕÅð» À¹Ã ç¶ ×Æå ×ÅÂ¶, êð ÇÕ§é¶ Õ¹ ê¿ÜÅìÆ é¶ ÇÜé·» ÁÅðÇæÕ
ê¾Ö¯º À¹Ã çÆ î¾çç ÕÆåÆ?
ê§ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ Çò¾Ú ÕÂÆ çÔÅÕ¶ òâî¹¾ñÅ ï¯×çÅé êÅÀ¹ä òÅñÅ
Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø îåòÅñÅ À¹îð ç¶ ÁÅÖðÆ êóÅÁ ÓÚ ÇÜÔóÅ òÕå í¯×
Çðþ, À¹Ã ò¾ñ ç¶Ö ×¾Ú íð ÁÅÀ¹ºçËÍ Üç¯º À¹Ã é±§ êÇÔñÆ òÅðÆ ÇîÇñÁÅ
Ã», À¹ç¯º À¹Ô ÁÅêäÆ à¹¾àÆ ì»Ô ç±Ü¶ Ô¾æ ÓÚ ëó Õ¯àÕê±ð¶ ç¶ ì¾Ã Á¾â¶ ÓÚ
çðç éÅñ Õ¹ðñÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ À¹Ã çÆ ÔÅñå ìÅð¶ ò¾Ö-ò¾Ö ÁõìÅð» ÓÚ
ÇñÇÖÁÅ å» êzòÅÃÆ òÆð» À¹Ã é±§ êËºåÆ Ô÷Åð ð¹ÇêÁÅ í¶ÇÜÁÅ, À¹Ã éÅñ
À¹Ôé¶ ì»Ô Óå¶ êñ¾Ãåð ñòÅÇÂÁÅ å¶ à¾ìð ñÂÆ ñÆó¶-Õ¾êó¶ ÖðÆç¶Í
îÅóÆ ÇÕÃîå ìÅÁç ÓÚ À¹Ã çÅ ê¾à à¹¾à Ç×ÁÅÍ Áé¶Õ» òÅð À¹Ã é¶
î§åðÆÁ»-Ã§åðÆÁ» éÅñ Ã§êðÕ çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ, êð Ö¾Üñ Ô¯ä å¯º ÇÃòÅ
Õ¹¾Þ éÃÆì éÅ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂ¾Õ òÅð À¹Ã é¶ Á¾Ö» íð Õ¶ ç¾ÇÃÁÅ ÇÕ ê¿Ü òÅð
ñ¯Õ» å¯º êËÃ¶ ëó î¹¾Ö î§åðÆ é±§ Çîñä Ç×ÁÅ, êð ÃËÕàðÆÂ¶à ìÅÔð Öó·é
òÅñ¶ ÇÞóÕ» îÅð ÇÂ§Ü íÜÅÀ¹ºç¶ é¶, ÇÜò¶º î§×åÅ íÜÅÇÂÁÅ Ü»çËÍ
Õ½ä ÜÅäçË ÇÕ Áîñ¯Ô ñÅ×ñ¶ Çê¿â ñ¾ÖÅ ÇÃ§Ø òÅñÅ ÓÚ òÃç¶
×ò¾ÂÆÂ¶ ñ¾ÖÆ òäÜÅðÅ éÅñ òÆ Õ¾ñ· é±§ Ò×ÅîÆÓ òÅñÆ Ô¯ ÃÕçÆ þ, ÇÕÀ¹ºÇÕ
À¹Ã Õ¯ñ ÇÂñÅÜ ñÂÆ å» ÕÆ ÁÅà¶ Ü¯×¶ êËÃ¶ òÆ éÔÆºÍ ÇÕÔóÆ Ã§ÃæÅ
ÜÅäçÆ þ ÇÕ Áîð ÇÃ§Ø ÚîÕÆñÅ é±§ ç¯×ÅäÅ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ ÇñÁÅÀ¹ä
òÅñÆ Ã¹Çð§çð Ã¯¯éÆÁÅ éÅñ òÆ Ò×ÅîÆÓ òÅñÆ Ô¯ ðÔÆ þÍ À¹µåî ÇÃ§Ø í¯ÿÅ
éÅæ, çñÆê ÇÃ§Ø çñÆê, Úåð ÇÃ§Ø êðòÅéÅ å¶ Çîð÷Å Ã§×¯òÅñÆÁÅ òÆ
Ò×ÅîÆÓ çÆ êÅñ ÓÚ Öó·¶ é¶Í
íñÅ Ã¯Ú¯ ÇÂÃ êçÅðæòÅçÆ ï¹× ÓÚ Ã¾Ú¶ Ççñ¯º ÕñÅ é±§ Ãîðêå
Ôé ÔÆ ÇÕ§é¶ Õ¹ å¶ Ü¶ À¹Ô òÆ ÇÂñÅÜ ñÂÆ åðÃç¶ ÜÔÅé å¯º ð¹ÖÃå Ô¯ä×¶
å» éòÆº êéÆðÆ ÕñÅ é±§ ÇÂìÅçå ÇÕò¶º ÃîÞ¶×Æ? ÕñÅ å¶ ÕñÅÕÅð» çÆ
Õçð ÕðéÆ ÃðÕÅð» çÅ øð÷ Ô¹§çË å¶ ÇÜÔóÆÁ» ÃðÕÅð» ÇÂÔ øð÷
ÇéíÅÀ¹ä å¯º ÁÃîð¾æ é¶, À¹é·» ç¶ Ã±ì¶ ÓÚ ÕñÅ çÅ çÇðÁÅ ÇÕò¶º áÅá»
îÅð ÃÕçË?

ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ
(AIDG-B@A@)
ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ Ú½î¹ÖÆÁÅ çÆòÅ ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ ÜòÅéÆ

ÓÚ ñà-ñà ìÿ å¶ Á§åñ¶ ÃÅñ» ÓÚ î¾áÆ-î¾áÆ ñ¯Á ò§âçÅ B@A@ ÓÚ
ÇÂÕçî ì¹Þ Ç×ÁÅÍ ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ é±§ À¹Ã çÆ ìóÆ ò¾âÆ ç¶ä ÃÆÍ ÁËñ.êÆ
ÇðÕÅðâ» òÅñ¶ ÔîÀ¹îð ×ÅÇÂÕ» ò»× ÕËÇÃà ÕñÚð é¶ À¹Ã é±§ ÁËÃÆ
Çá¾ìÆ ñÅÂÆ ÇÕ ÁÅÖðÆ ò¶ñ¶ å¾Õ À¹Ô î¾¹Ö èÅðÅ ÓÚ ÁÅÀ¹ä ñÂÆ Ü±ÞçÅ
ÇðÔÅ, êð ç¶ð ìÔ¹å Ô¯ ×ÂÆ ÃÆ å¶ ×ÅÇÂÕÆ êËÃÅ êzèÅé Ô¯ä ÕðÕ¶ À¹Ã
çÆÁ» ÁÅÃ» é±§ ì±ð éÅ ñ¾×ÅÍ æ¯ó·Å öðî ÇîÜÅ÷, ìä-áä ðÇÔä òÅñÅ
ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ Õ¯àÕê±ð¶ ç¶ ×ÆåÕÅð Áîð ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ çÅ ×¹ðíÅÂÆ
ÜÅêçÅ ÃÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ç¯Ô» çÅ ÇÚÔðÅ-î¯ÔðÅ ÇÂ¾Õ¯ ÇÜÔÅ ÃÆÍ
ÃÆåñ é¶ Ç÷§ç×Æ é±§ Ô¾Ã Õ¶ ÜÆÇòÁÅ å¶ î¹ôÕñ» ÓÚ Ô½ÃñÅ éÅ
ÔÅÇðÁÅÍ À¹Ã éÅñ Üç¯º òÆ î¹ñÅÕÅå Ô¯ÂÆ, À¹Ô ï¯ÜéÅò» ÓÚ îÃå
ÇçÇÃÁÅÍ îÆâÆÂ¶ çÅ À¹Ô ìóÅ ÕçðçÅé ÃÆ å¶ ê¹ðÅäÆÁ» ïÅç» Ú¶å¶
ÕðÕ¶ ×ç-×ç Ô¯ À¹µáçÅÍ ¦ÇØÁÅ ò¶ÿÅ Ú¶å¶ Õð À¹Ã çÆÁ» Á¾Ö» ÓÚ
ÚîÕ ÁÅ Ü»çÆ...ìÅçôÅÔ» ò»×Í À¹Ã é¶ ÇÃð¶ çÅ Ú§×Å ò¶ÿÅ òÆ ç¶ÇÖÁÅ
å¶ ð¾Ü Õ¶ öðÆìÆ òÆÍ ÇÂ¾Õ ò¶ÿÅ ÃÆ, Üç¯º À¹Ô «ÇèÁÅäÅ î§âÆ çÅ Ãí å¯º
ÁîÆð ×ò¾ÂÆÁÅ Ô¹§çÅ ÃÆ, ë¶ð À¹Ô òÕå ÁÅÇÂÁÅ Üç¯º ç¯ â§× çÆ ð¯àÆ òÆ
Á½ÇÖÁ» Ü¹óçÆ þÍ À¹Ã é¶ Ôð ô½Õ ê±ÇðÁÅ, Õ¯ÂÆ ðÆÞ éÅ Û¾âÆ, ÕñÅÕÅð»
òÅñÅ Ôð ð§× ç¶ÇÖÁÅ, ë¶ð êz¶ôÅé ðÇÔä ñ¾×Å å¶ Þî¶ÇñÁ» ÓÚ À¹ñÇÞÁ»
ÔÆ À¹Ã ç¶ ÃÅÔ» çÆ â¯ð à¹¾à ×ÂÆÍ
ÃÆåñ çÆ î½å òÅñ¶ Ççé êÇÔñÅ Ã¯×îÂÆ ø¯é ÁÅÇÂÁÅ å» Á¾Ö»
Á¾×¶ À¹Ã éÅñ ÇìåÅÂ¶ òÕå çÆ ðÆñ· Ú¾ñ êÂÆÍ êÇÔñ¶ Ççé çÆ ÇîñäÆ
Ú¶å¶ ÁÅÀ¹ä ñ¾×ÆÍ ÒÃ¹ð» ç¶ òÅÇðÃÓ ê¹ÃåÕ Çò¾Ú À¹Ã é±§ ôÅîñ Õðé ñÂÆ
é±ðîÇÔñ ÜÅä òÅñÅ Ççé Ú¶å¶ ÁÅ Ç×ÁÅÍ Üç¯º À¹Ã é±§ ç¾ÇÃÁÅ ÇÕ À¹é·»
×ò¾ÂÆÁ» Óå¶ ÇÕåÅì ÇñÖ ÇðÔ», ÇÜé·» çÆ åÇòÁ» òÅñ¶ ï¹¾× é±§ ò¾âÆ

ç¶ä þ, êð Á¾Ü À¹Ô ×¹ðìå íðÆ Ç÷§ç×Æ ÇÜÀ±º ðÔ¶ é¶, À¹é·» çÆ êÛÅä
Ö¹¾Ã ü¾ÕÆ þ, Õ¯ÂÆ ÃÅð éÔÆº ñËºçÅ, å» À¹Ô ÒòèÆÁÅ Õ§î ÁË...òèÆÁÅ
ÁË...Ó ÕÇÔä ÃÅð ì¯ÇñÁÅ, Òî¶ð¶ Õ¯ñ å» êz¯×ðÅî þ×¶ é¶...î¶ðÆ êÛÅä
éÔÆº Ö¹¾ÃÆ...ÜÆÔé±§ îð÷Æ ê¹¾Û ñò¯...ÍÓ
ÜÆÔé¶ Ú§×Å ò¶ÿÅ ç¶ÇÖÁÅ Ô¹§çË, À¹Ô ÒîÅóÅÓ Õì±ñä ñÂÆ ÇåÁÅð
éÔÆº Ô¹§çÅÍ Ãí ÜÅäç¶ é¶ ÇÕ Á¾Ü ç¶ ç½ð ÓÚ ê¹ðÅä¶ ÕñÅÕÅð» çÆ Õ¯ÂÆ
ê¹¾Û éÔÆº, ÇÂ¾æ¯º å¾Õ ÇÕ ÇÜÔó¶ ×ò¾ÂÆÂ¶ òÆÔ-òÆÔ ñ¾Ö ÕËÇÃà» Óå¶ ñÅÀ¹ºç¶
é¶, À¹é·» é±§ òÆ Õ¯ÂÆ éÔÆº ê¹¾ÛçÅ å» ÇÕÃ¶ çÅ Ú¶åÅ Â¶éÅ éð¯ÁÅ ÇÕò¶º Ô¯
ÃÕçË ÇÕ òÆÔ-ê¾ÚÆ ÃÅñ êÇÔñ» òÅñ¶ é±§ Ú¶å¶ ð¾Ö¶Í
îËº ÁÅÇÖÁÅ, ÒÔ»...Ô»...êð î¶ðÅ ÇÂðÅçÅ Â¶ ÇÕ å¹ÔÅâ¶ ìÅð¶ òÆ
ÇñÇÖÁÅ ÜÅò¶...å¹ÔÅâ¶ ÃîÕÅñÆ Úåð ÇÃ§Ø êðòÅéÅ, Çîð÷Å Ã§×¯òÅñÆÁÅ,
×¹ðêÅñ ÇÃ§Ø êÅñ, À¹µåî ÇÃ§Ø í¯ÿÅ éÅæ, Áîð ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ, Áîð
éÅæ åÅéÃËé, ÃÅð¶ Ô¯ä×¶ ÇÕåÅì ÓÚ...ÍÓ À¹Ã ÁÅÇÖÁÅ, ÒáÆÕ ÁË...ÇñÖ
Çëð...îËº Â¶ç» Ãøð ô¹ð± ÕÆåÅ...Â¶ç» î¶ðÆ Úó·å ô¹ð± Ô¯ÂÆ...êÇÔñ¶ ÇðÕÅðâ
é±§ Â¶ç» çÅ Ô¹¹§×ÅðÅ ÇîÇñÁÅ...ìÇóÁ» é¶ êËð Çî¾è¶...ÃÆîÅ éÅñ Â¶é¶ êz¯×ðÅî
ñÅÂ¶...ë¶ð À¹ÔçÆ Çé×·Å ìçñ ×ÂÆ...Ãí Õ¹¾Þ À¹Ô ñË ×ÂÆ...îËº ÇìîÅð Ô¯
Ç×ÁÅ...À¹Ô îð ×ÂÆ...îËº Á¾Ü òÆ ×ÅÀ¹ºçÅ å¶ ÇÜÀ±ºçÅ Ô»....ÍÓ
Ãí Õ¹¾Þ Ø¯Ö-êðÖ Õ¶ ÁÅðàÆÕñ ÇñÇÖÁÅ, ÇÜÔóÅ ÕÂÆ ÁõìÅð»
ÓÚ ÛÇêÁÅÍ ë¶ð À¹ÔÆ ÁÅðàÆÕñ ÒÃ¹ð» ç¶ òÅÇðÃÓ ÓÚ ÛÅÇêÁÅ å» ÃÆåñ
é¶ ð¯Ã íÇðÁÅ Ã¹é¶ÔÅ í¶ÇÜÁÅ, Òî¶ðÅ Õ§î-ÕÅÜ òèÆÁÅ Ú¾ñ Çðþ...î¶ð¶
ìÅð¶ ÒöðÆìÓ ôìç ÁËò¶º òðå Çç¾åÅ...ÍÓ
Üç¯º ÇÕåÅì ÁèÅðå ÒîÅÂÆ ÁËø.ÁËîÓ ò¾ñ¯º ÚËÇðàÆ ÇÂÕ¾áÆ ÕðÕ¶
×¹ðêÅñ ÇÃ§Ø êÅñ, À¹µåî ÇÃ§Ø í¯ÿÅ éÅæ, çñÆê ÇÃ§Ø çÆê, î¯Ôä ÇÃ§Ø
îÃåÅéÅ å¶ ñ¾ÖÆ òäÜÅðÅ é±§ ÃéîÅÇéÁÅ Ç×ÁÅ å» õìð» êó· À¹Ôé¶
ø¯é ÕÆåÅ, ÒÁ×ñÆ òÅð î¶ðÅ é»Á òÆ...ÍÓ
ÇÂ¾Õ òÅð ÃÆåñ ðÇÜ§çð Õ¹îÅð ò»× ìä-áä çøåð ÁÅÇÂÁÅ
å» îËº àêñÅ ÖÅ Ç×ÁÅÍ å¶ñ éÅñ Ú¯êó¶ à¶ã¶ ÚÆð éÅñ òÅÔ¶ òÅÿ, Á¾Ö»
Óå¶ ÕÅÿ¶ ð§× çÆ ÁËéÕ, êËºà-ôðà êÇÔéÆ Üç¯º é¶ó¶ ÁÅÇÂÁÅ å» ì¯ÇñÁÅ,
ÒêË Ç×ÁÅ éÅ í¹ñ¶ÖÅ...ÕñÅÕÅð Õç¶ ì¹¾ãÅ éÔÆº Ô¹§çÅ...ÍÓ
À¹Ã ç¶ é±ðîÇÔñÆÂ¶ ÃÅæÆ å¶ «ÇèÁÅäÅ î§âÆ ç¶ ÕñÅÕÅð ç¾Ãç¶
é¶, ÒìóÆ Úó·å ÃÆ ÇÂÔçÆ å¶ ÃÆîÅ çÆÍ ÃÆåñ À¹Ôç¶ Óå¶ Ô¾ç¯º ò¾è íð¯ÃÅ
ÕðçÅÍ ÓÕ¾á¶ ÖÅä-êÆä, ×ÅÀ¹ä-òÜÅÀ¹ä, ðÇÔä-ÃÇÔäÍ ÃÆåñ À¹Ôé±§
Ãîðêå ÃÆ, êð À¹ÔçÆ Ã¯Ú Ô¯ð ÃÆÍ ×Å-×Å ÃÆåñ é¶ ÕÅð», êñÅà,
Õ¯áÆÁ» Ãí ÖðÆÇçÁÅÍ êð À¹Ôç¶ ü§×ñ ÓÚ ÁËÃÅ ëÇÃÁÅ ÇÕ ÇÂÔçÅ Ãí
Õ¹¾Þ ÒÀ¹ÔçÅÓ Ô¯ Ç×ÁÅ, ë¶ð Çê¾á Óå¶ ñ¾å ò¾Ü ×ÂÆ å¶ î¹ó À¹æ¶ ÁÅ Ç×ÁÅ,
ÇÜ¾æ¯º å¹ÇðÁÅ ÃÆÍ
ÃÆåñ å¶ ÃÆîÅ é¶ ìÅð» ÃÅñ ÓÕ¾ÇáÁ» ×ÅÇÂÁÅÍ î¹Ô§îç ÃçÆÕ-
ðäÜÆå Õ½ð, Ã¹Çð§çð Çô§çÅ-×¹ñôé Õ¯îñ, Áîð éÅæ åÅéÃËé-Ãòðé
ñåÅ ò»× ÇÂÔ Ü¯óÆ îÕì±ñ Ô¯ÂÆÍ ÃÆåñ é¶ Ã¹Çð§çð Õ½ð, éÇð§çð ìÆìÅ,
Ãòðé ñåÅ, Ã¹Çð§çð Ã¯éÆÁÅ, ÃÇå§çð ìÆìÅ, êðÇîñÅ ê¿îÆ, ÔðÜÆå
Ç×¾ñ å¶ Ã§å¯ô Õ¹îÅðÆ éÅñ òÆ ×ÅÇÂÁÅÍ
ÃÆåñ çÅ Üéî AIDG çÆ BF éò§ìð é±§ Ü¦èð ç¶ Çê¿â Ã§×¯òÅñ
ÓÚ Ô¯ÇÂÁÅÍ ×ÅÀ¹ä çÅ Þ¾Ã À¹Ã é±§ îÅî¶ ò¾ñ ç¶Ö Û¯àÆ À¹îð¶ êË Ç×ÁÅÍ
ê¿âå ÜòÅÔð ñÅñ éÇÔð± ò¾ñ¯º À¹Ã ìÅìå ÕÆåÆ íÇò¾ÖìÅäÆ Ã¾Ú ÃÅìå
Ô¯ÂÆÍ ÃÆåñ Ö¹ç ç¾ÇÃÁÅ ÕðçÅ ÃÆ, ÒîËº Û¶òÆº ÓÚ Ã», Üç¯º ê¿âå éÇÔð±
é±ðîÇÔñ ÁÅÂ¶Í îËº ×Æå ×ÅÇÂÁÅ, Òî¶ð¶ ç¶Ã ÇçÁÅ ÇÕðÃÅéÅ Ü¹×-Ü¹×
ÜÆò¶º Ü× Óå¶...ÍÓ éÇÔð± é¶ îËé±§ ×¯çÆ ÓÚ ÇìáÅ Õ¶ ÇÕÔÅ, Òï¶ ì¾ÚÅ ìóÅ
Ô¯Õð Á¾ÛÅ øéÕÅð ìé¶×ÅÍÓ
ÃÆåñ çÅ êñ¶áÅ ÇðÕÅðâ ÒÁËÚ.ÁËî.òÆÓ é¶ ÇðñÆ÷ ÕÆåÅÍ ê¾æð
òÅñ¶ À¹Ã ÇðÕÅðâ ÓÚ ç¯ ×Æå Ãé, ÒÚð·ÆÁ» Û±ÕçÆÁ» ð¯àÆ ñË Õ¶ ÇÕ¾èð
é±§ ÁÅò»Ó å¶ ÒíÅìÆ å¶ðÆ ×¹¾å òð×Å Ã¾ê ñË Õ¶ ì§×ÅñÆ ÁÅÇÂÁÅÍÓ êðÇîñÅ
ê¿îÆ éÅñ ÁÅÂ¶ À¹Ã ç¶ ÇÂ¾Õ Ô¯ð ÇðÕÅðâ ÇòÚñ¶ ×Æå Òã¯ñ ôðÅìÆ éÅñ
×¯ðÆÂ¶ éÅ ñó éÆºÓ å¶ ÒêÇÔñÆ ðÅå î¹ÕñÅòÅ ì±Ô îÅÔÆÁÅÓ Ö±ì Ú¾ñ¶Í
éÇð§çð ìÆìÅ éÅñ ÁÅÂ¶ ÇðÕÅðâ» ÇòÚ¯º Òð¯Õ âðÅÂÆòð ×¾âÆ ò¶ îËº ì¾Ã
í¹ñ¶Ö¶ Úó· ×ÂÆ Á»Ó ×Æå Ú§×Å Ú¾ÇñÁÅÍ ÃÇå§çð ìÆìÅ éÅñ ÒéÅñ
âðÅÂÆòð Õ¹óÆú éÆº Õ¯ÂÆ ÇòÁÅÔ ÕðòÅÇÂú éÅÓ, ÒÕ¹óåÆ ÃòÅ Õ¶ Çç¾åÆ
å§× Çî¾åðÅÓ, Òî¹§âÅ î§×¶ îÃð» çÆ çÅÿ îÅÂ¶, Òê¾à¶ ×Â¶ ò¶ Á¾Ö» ñÅÂÆÁ»
éÅ ÇòÚÅð Õ¶Ó Áå¶ ÒÜ¾à é¶ ñÅñ êðÆ ÇÃÖð ç¹êÇÔð¶ êÆåÆÓ òèÆÁÅ ðÔ¶Í
Ã¹Çð§çð Ã¯éÆÁÅ éÅñ ÇðñÆ÷ Ô¯Â¶ ÇðÕÅðâ ÇòÚñÅ ×Æå ÒÁÅÂÆ Ô±ð Ôò¶ñÆúº
Ô¯ Õ¶, ì±ðÆÁ» îÔÆÁ» çÅ ç¹¾è Ú¯Á Õ¶Ó òÆ Ãí é¶ Ã¹ÇäÁÅÍ
ÃÆåñ å¶ ÃÆîÅ çÅ ×Æå Òç¹¾è ç¶ Ç×ñÅÃ Çò¾Ú î¾ÖäÅ Ø¹ñ ÜÅò»
Ö¿â ìä Õ¶Ó À¹é·Æº ÇçéÆº Ôð ×ÿÆ-î¹Ô¾ñ¶ ò¾ÇÜÁÅÍ ÃÆåñ é¶ Çå§é ê¿ÜÅìÆ
Çøñî» Òå¶ðÆ î¶ðÆ ÇÂ¾Õ ÇÜ§çÓ, Òí¹ñ¶ÖÅÓ Áå¶ ÒÇé§î¯Ó Çò¾Ú ×ÅÇÂÁÅÍ Üç¯º
åÇòÁ» òÅñ¶ ï¹¾× çÅ í¯× êË Ç×ÁÅ å» ÒÁËÚ.ÁËî.òÆÓ é¶ À¹Ã ç¶ ×Æå»
çÆÁ» ÕËÇÃà» ìäÅ Çç¾åÆÁ», ÇÜÔóÆÁ» ÒØ¹§â Çò¾Ú çÆ ôðÅðåÓ, ÒÇçñ
Õð¶ èÕ èÕÓ, ÒÜ¶á å¯º îËº ìÚ×ÆÓ, ÒÛÇóÁ» çÅ Ø¹¾×±Ó, ÒÕ¹óåÆ Ã¹ÁÅ Çç¾åÆ
å§×Ó Áå¶ Òð¾ÖçÆ À¹âÆÕ» å¶ðÆÁ»Ó é»ò» Ô¶á ÇðñÆ÷ Ô¯ÂÆÁ»Í
ÃÆåñ é±§ îÅä ÃÆ ÇÕ À¹Ô ð¶âÆú çÅ ÒìÆ ÔÅÂÆÓ ÕñÅÕÅð þ, êð
ç¹¾Ö ÃÆ ÇÕ ð¶âÆú Áå¶ ç±ðçðôé ò¾ñ¯º ê¹ðÅä¶ ÕñÅÕÅð» çÆ Õçð éÔÆº
ÕÆåÆ Ü»çÆÍ Õ§êéÆ êÇÔñ» À¹Ã é±§ ðÅÇÂñàÆ Çç§çÆ ðÔÆ, ë¶ð ì§ç Õð
Çç¾åÆÍ Ú§×¶ Ççé» é±§ Ú¶å¶ Õð À¹Ô òÅð-òÅð ÁÅÖçÅ, Òê±ðÆ Þ§âÆ ðÔÆ
ÁË...Û¶ òÅð ÁîðÆÕÅ Ç×Á», Ã¾å òÅð ÇÂ§×ñËºâ, ç¯-ç¯ òÅð Üðîé,
ÇéÀ±÷ÆñËºâ, ÁÅÃàz¶ñÆÁÅ, ÜêÅé å¶ Ô¯ð î¹ñÕ» ÓÚÍÓ ÃÆåñ é±§ Ú§×Å
ò¶ÿÅ Ö¹¾Ãä çÅ îñÅñ ÷ð±ð ÃÆ, êð À¹Ô ìÔ¹åÆ îð±§-îð±§ éÔÆº ÃÆ ÕðçÅÍ
çÅð± éÅñ À¹Ã çÆ ÖÅÃÆ é¶óåÅ ðÔÆ, À¹Ô ÁÅÖçÅ, Òöî í¹ñÅÀ¹ä ñÂÆ
êÆäÆ êËºçÆ ÁË...ÍÓ
ÇÂ¾Õ òÅð Üç¯º À¹Ã é±§ ÃòÅñ ÕÆåÅ, Òå¹ÔÅâ¶ ìÅð¶ ×¾ñ» Ô¹§çÆÁ»
ÇÕ å¹ÃÆº ÁÅêäÆ ÕîÅÂÆ Ã§íÅñ Õ¶ éÔÆº ð¾ÖÆ...Ó å» À¹Ôé¶ ÜòÅì Çç¾åÅ,
ÒÇÂÔ ç¾Ã...Ô¾æÆº ÕÆåÆ ÕîÅÂÆ ×¹ÁÅÀ¹äÆ Õ½ä ÚÅÔ¹§çË...ì§ç¶ çÅ å» é»Á
ñ¾×çË...Ô¹§çÅ À¹ÔÆ ÁË, Ü¯ ÇñÇÖÁÅ Ô¹§çË...î¶ð¶ Õ¯ñ ÁÅÇÂÁÅ êËÃÅ êÅäÆ
òð×Å ÃÆ, Õ¹Þ ç¶ð ð¹ÇÕÁÅ å¶ Á×»Ô ÚñÅ Ç×ÁÅ...ÁÅÔ ëð¶î ÕÆåÆÁ»
ë¯à¯Á» å¶ ÕËÇÃà» ç¶ Õòð ç¶Ö...ÇÕÃ¶ ÓÚ îËº ÇÕÃ¶ î§åðÆ éÅñ ìËá»...ÇÕÃ¶
ÓÚ ÇÕÃ¶ ×ò¾ÂÆÂ¶ éÅñ...ÇÕÃ¶ ÓÚ òñËå Ô»...ÕÆ ÇÂÔ î¶ðÆ ÕîÅÂÆ éÔÆº...ÍÓ
ÃÆåñ Û¶åÆ åËô ÓÚ ÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ òÕå é¶ À¹Ã é±§ ÇÖÞ± ìäÅ
Çç¾åÅ ÃÆÍ ÜÆÔé¶ Úó·å òÅñ¶ Ççé ç¶Ö¶ Ô¯ä, À¹Ô ÇîÔéå-î÷ç±ðÆ ñÂÆ
îÜì±ð Ô¯ ÜÅò¶ å» Ã¹íÅÁ ÓÚ øðÕ êË ÔÆ Ü»çË...Õ¯ÂÆ éÔÆº ÚÅÔ¹§çÅ ÇÕ À¹Ã
çÆ ÕîÅÂÆ ð¶å ò»× Ô¾æ» ÓÚ¯º ÇÕð¶Í ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ Ô¯ð ÇÜÀ±äÅ
ÚÅÔ¹§çÅ ÃÆÍ ìçñ¶ Ã§×ÆåÕ ç½ð Çò¾Ú Õð íÅò¶º À¹Ô Õ¹¾Þ éÔÆº ÃÆ ÃÕçÅ,
êð ÇÂ¾ÛÅ À¹Ã çÆ ÇÂÔÆ ÃÆ ÇÕ À¹Ô î¹ó Á¾×¶ ÁÅò¶Í ç¹¾Ö þ ÇÕ À¹Ã çÆ
ÖÅÇÔô ê±ðÆ éÅ Ô¯ÂÆÍ íÅò¶º À¹Ô AA ÁêzËñ B@A@ é±§ ìÔ¹å ç±ð ÚñÅ
Ç×ÁÅ, êð ÚÅÔ¹ä òÅñ¶ À¹Ã çÆ ïÅç åÅ÷Å ð¾Öä çÆ Õ¯Çôô Õðé×¶Í

ÁÅÃÆ Áéêó·
ìÇÚ¾åð ÇÃ§Ø À¹ðø ÁÅÃÆ Áéêó· é±§ éò» ê¯Ú ìÔ¹å Ø¾à ÜÅäçÅ
ÃÆÍ Ô», ÇÜé·» ÕðåÅð ðîñ¶, î¹Ô§îç ÃçÆÕ, Õ¹ñçÆê îÅäÕ Ãî¶å Ô¯ð
ÃÆéÆÁð ×ÅÇÂÕ» ç¶ ×Æå» çÅ ÁÅé§ç îÅÇäÁÅ, À¹Ô ÜÅäç¶ é¶ ÇÕ ÁÅÃÆ
òèÆÁÅ ×ÆåÕÅð ÃÆÍ À¹Ôç¶ ÇñÖ¶ ÕÂÆ ×Æå ìÔ¹å ÕÅîïÅì Ô¯Â¶, êð
òÕå ìÆåä éÅñ À¹ÔçÆ êzÇÃ¾èÆ è¹§çñÆ Ô¹§çÆ ×ÂÆÍ ÕÇîÀ±ÇéÃà êÅðàÆ
éÅñ À¹Ã çÅ é¶ó ÇðÔÅ å¶ ¦îÅ Ãî» À¹Ô ÕÅîð¶â» çÆÁ» Ãà¶Ü» Óå¶ íÅôä
Çç§çÅ å¶ ×Æå ê¶ô ÕðçÅ ÇðÔÅÍ À¹Ã ç¶ ÔîÀ¹îð ç¾Ãç¶ é¶, ÒÇÕÃ¶ ò¶ÿ¶ À¹Ã
çÆ ê±ðÆ Úó·å ÃÆÍ À¹Ôç¶ ×Æå» é±§ ÜÆÔç¶-ÜÆÔç¶ Õ§á çÅ ÃÅæ ÇîÇñÁÅ,
À¹é·» çÅ íÇò¾Ö Çé¾Öð Ç×ÁÅÍÓ
ÁÅÃÆ Áéêó· éÅñ î¶ðÅ Õç¶ î¶ñ éÅ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÕÂÆ Ã¾Üä» À¹Ôç¶
ìÅð¶ ÇñÖä ñÂÆ ÁÅÇÖÁÅ, êð Ãì¾ì éÅ ìÇäÁÅÍ À¹Ã çÆ î½å î×ð¯º
ÇÜÔóÅ ÇòòÅç êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ, À¹Ã ìÅð¶ ÜÅä Õ¶ þðÅéÆ çÆ Ô¾ç éÅ ðÔÆÍ
Õç¶ Ã¹ÇäÁË ÇÕ ì§ç¶ çÆ î½å Ô¯ ÜÅò¶ å¶ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÁÅÖ ç¶ò¶ ÇÕ îËº ÔÆ Ô»
À¹Ô, ÜÆÔé±§ îÇðÁÅ ÇÕÔÅ ÜÅ Çðþ...îËº å» Ú§×Å-íñÅ ÇÜÀ±ºçÅ-ÜÅ×çÅ
Ô»ÍÓ
B@A@ çÆ AG ÜéòðÆ é±§ ÁÅÃÆ Áéêó· çÆ î½å Ô¯ ×ÂÆÍ Üç¯º
ÃÕ¶-Ãì§èÆÁ» ÁõìÅð» ÓÚ í¯× çÅ ÇÂôÇåÔÅð ÛêòÅÇÂÁÅ å» ÇÂ¾Õ Ô¯ð
ìÇÚ¾åð ÇÃ§Ø Áéêó· ÁÅä èîÇÕÁÅ, ÕÇÔ§ çÅ, ÒîËº å» ÇÜÀ±ºçÅ Ô»,
êÇðòÅðÕ îËºìð» ò¾ñ¯º îËé±§ è¾Õ¶ éÅñ îÇðÁÅ ÃÅìå ÕÆåÅ Ç×ÁËÍÓ
À¹Ã éÅñ Ü¹ó¶ ñ¯Õ» é±§ ÇÂÔ ×¾ñ» Ã¾ÚÆÁ» ÜÅêÆÁ» å¶ À¹é·» òÆ
ÁÅÖ Û¾ÇâÁÅ ÇÕ ÇÂÔ è¾ÕÅ ìðçÅôå éÔÆº ÕÆåÅ ÜÅò¶×ÅÍ õìð» ÷ðÆÂ¶
ÕÂÆ éòÆºÁ» ×¾ñ» ÃÅÔîä¶ ÁÅÂÆÁ», êð í¯× å¯º ÇÂ¾Õ Ççé êÇÔñ» À¹Ô
ì§çÅ ðÅåÆº ç¯ òÜ¶ Áñ¯ê Ô¯ Ç×ÁÅÍ ô¾Õ çÆ Ã±ÂÆ À¹Ã ò¾ñ Ø¹§îäÆ ô¹ð± Ô¯
×ÂÆ ÇÕ ÇÂÔé¶ å» í¯× òÅñÆ æ» êÔ¹§Ú Õ¶ Ã¾Ú-Þ±á çÅ ÇéåÅðÅ ÕðéÅ ÃÆ,
ÇÂÔ ÁÚÅéÕ ×ÅÇÂì ÇÕÀ¹º Ô¯ Ç×ÁÅ? åÆÜ¶-Ú½æ¶ Ççé Üç¯º À¹Ô ÇîÇñÁÅ

å» ìÔÅé¶ ô¹ð± Ô¯ ×Â¶Í ÇÂ¾Õ-ç¯ ×¾ñ» À¹Ã é¶ ÁÇÜÔÆÁ» ÕÆåÆÁ», ÇÜé·»
éÅñ À¹Ã Óå¶ ô¾Õ òè Ç×ÁÅÍ
À¹Ô ÁÃñÆ ìÇÚ¾åð ÇÃ§Ø Áéêó· þ Ü» éÕñÆ, å¾Õ êÔ¹§Úä
ñÂÆ ìÇá§â¶ ç¶ ê¾åðÕÅð íÅÂÆÚÅð¶ é¶ ÕÅëÆ ÇîÔéå ÕÆåÆÍ ìÖå½ð Çã¾ñ¯º,
ìÆ.ÁËÃ.í¹¾ñð å¶ Ü×çÆê Ç×¾ñ çÆ Çå§é îËºìðÆ å¾æ Ö¯Ü Õî¶àÆ é¶ ÁÃñÆÁå
ÃÅÔîä¶ ÇñÁ»çÆ å¶ ÜÅÁñÆ ìÇÚ¾åð é±§ í¶å ×¹êå ð¾Ö À¹Ã æ» ÇñÜÅÇÂÁÅ
Ç×ÁÅ, ÇÜ¾æ¶ À¹Ã çÅ í»âÅ í§éä ñÂÆ êzËÃ ÕÅéøð§Ã Ã¾çÆ Ô¯ÂÆÍ À¹æ¶ À¹Ã
é¶ Ü¯-Ü¯ Õ¹¾Þ ÁÅÇÖÁÅ, Ã¹ä Ãí Ã§¹é Ô¯ ×Â¶Í
êÇÔñ» å» ÁÅê±§ ìÇäÁÅ ìÇÚ¾åð À¹ðø Ôðé¶Õ ÇÃ§Ø ê¾åðÕÅð»
Á¾×¶ ÁÇóÁÅ ÇðÔÅ ÇÕ îËº ÔÆ ÁÃñÆ ÒÁéêó·Ó Ô», êð Üç¯º ÃòÅñ» çÆ
Ø¹§îäØ¶ðÆ ÓÚ ëÃ Ç×ÁÅ å» Ãí Õ¹¾Þ Ã¾Ú-Ã¾Ú ç¾Ãä ñ¾×Å ÇÕ, ÒAIHG ÓÚ
îËº ÇÂ¾Õ Á¾åòÅçÆ çÆ íËä, ÇÜÔóÆ ÚÅð ì¾ÇÚÁ» çÆ î» ÃÆ, é±§ ñË Õ¶ ëðÅð
Ô¯ Ç×ÁÅ Ã»Í ÜÅé çÅ ÖåðÅ ÃÆ å¶ îËº ÁÅêäÅ é»Á Ôðé¶Õ å¯º ìçñ Õ¶
ìÇÚ¾åð ÇÃ§Ø Áéêó· ð¾Ö ÇñÁÅ, å» Ü¹ ñ¯Õ îËé±§ ×ÆåÕÅð òÜ¯º ÜÅäé
ñ¾×äÍ îËé±§ êåÅ ÃÆ ÇÕ ÁÃñ ìÇÚ¾åð Øð å¾Õ ÃÆîå Ô¯ Õ¶ ðÇÔ Ç×ÁÅ
þÍ îËº À¹Ã éÅñ ÕÅëÆ Ãî» âðÅîÅ ÃÕ±ÁËâ Çò¾Ú ÇðÔÅ Ã», ÇÃ¾à¶ òÜ¯º À¹Ã
ç¶ ×Æå», ðÇÔä-ÃÇÔä å¶ ÜÅä-êÛÅä ìÅð¶ ÖÅÃÆ ÜÅäÕÅðÆ ÃÆÍ ç¯
çÔÅÇÕÁ» å¯º ò¾è îËº À¹Ã çÅ é»Á òðÇåÁÅ, ñ¯Õ» îËé±§ ÁÃñ Áéêó·
ÃîÞ Ö±ì ÇêÁÅð Çç¾åÅÍ Üç¯º ÕÅîð¶â» çÆÁ» Ãà¶Ü» Óå¶ ÁÅêä¶ ìÅð¶
ç¾ÃçÅ å» Ö±ì ÃÇåÕÅð ÇîñçÅÍÓ
ÁÅÃÆ Áéêó· çÆ î½å éÅñ Ü¹ó¶ ÇÂÃ ÇòòÅç é¶ Ã¯Úä ñÂÆ
îÜì±ð Õð Çç¾åÅ ÃÆ ÇÕ ê¿ÜÅìÆ Ã§×Æå î§âÆ Çò¾Ú ÕËÇÃà», ÃÆ.âÆ÷ çÆ
êÅÇÂð¶ÃÆ å» ¦î¶ Ãî¶º å¯º Ô¹§çÆ ÁÅ ðÔÆ Â¶, êð Ô¹ä ÕñÅòÅé» ç¶ é»ò» çÆ
òÆ êÅÇÂð¶ÃÆ Ô¯ä ñ¾×Æ Â¶Í Õ¾ñ· é±§ ÇÕÃ¶ îôÔ±ð ×ÅÇÂÕ éÅñ ÇîñçÆ ôÕñ
òÅñÅ ì§çÅ À¹Ã ç¶ é»Á çÆ ç¹ðòðå¯º Õð ÃÕçË å¶ Üç¯º å¾Õ ÁÃñÆÁå
ÃÅÔîä¶ ÁÅò¶×Æ, òÕå ìÔ¹å ×¹÷ð ü¾ÕÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
ÁÅÃÆ Áéêó· ÕîÅñ çÅ ×ÆåÕÅð ÃÆ, âðÅî¶ìÅ÷Æ å¯º ç±ð ðÇÔä
òÅñÅ, Õ§î å¾Õ îåñì ð¾Öä òÅñÅÍ îÅñò¶ çÆ èðåÆ Óå¶ À¹Ã çÅ ÇÜÔ¯-
ÇÜÔÅ êÅñä-ê¯ôä Ô¯ÇÂÁÅ, À¹Ô ÁÅÖðÆ ÃÅÔ» å¾Õ À¹Ãç¶ éÅñ ÇðÔÅÍ éÅ
À¹Ô ×ÆåÕÅðÆ ÓÚ òêÅðÆÁ» ò»× ÇòÚð ÃÇÕÁÅ å¶ éÅ ÕñÅÕÅð» ò»×
ÞÕÅéÆÁ» ç¶äÆÁ» ÇÃ¾Ö ÃÇÕÁÅÍ À¹Ôç¶ ×Æå éÅîä¶ òÅñ¶ ÕñÅÕÅð»
×ÅÂ¶, Ö±ì Úó·ÅÂÆ Ô¯ÂÆ, êð À¹Ã é¶ Úó·å çÅ î¹¾ñ éÅ ò¾ÇàÁÅÍ ÁÅÖðÆ
òÕå À¹Ô î§Ü¶ éÅñ Ü¹ó Ç×ÁÅ å¶ ÇÂ¾Õ Ççé À¹Ã ç¶ ÃÅÔ» çÆ îÅñÅ à¹¾à
×ÂÆÍ
Áéêó· Ç÷§ç×Æ çÅ ò¾âÅ ÇÔ¾ÃÅ ÕÇîÀ±ÇéÃà Ãà¶Ü» Óå¶ ÇðÔÅÍ
âðÅÇîÁ» ÓÚ À¹ÔçÆ ÁçÅÕÅðÆ ç¶Öä ñÂÆ ò¾âÆ Ç×äåÆ ÓÚ ñ¯Õ Ü¹óç¶Í
Üç¯º À¹Ã é¶ ×ÆåÕÅðÆ ÓÚ êËð èÇðÁÅ å» Ççé» ÓÚ ÔÆ ÒÁéêó·-Áéêó·Ó
Ô¯ä ñ¾× ×ÂÆÍ À¹Ô ÃèÅðé Ç÷§ç×Æ éÅñ Ü¹ó¶ ×Æå» çÆ ì¹äåÆ ÕðçÅÍ
çÅð± çÅ À¹Ô òÅÔòÅ ô½ÕÆé ÇðÔÅÍ êÇó·ÁÅ-ÇñÇÖÁÅ éÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ À¹Ã é¶
åÖ¾ñÃ ÒÁéêó·Ó ð¾Ö ÇñÁÅÍ Ö¹ç ÇòÁÅÔ éÅ ÕðÅÇÂÁÅ, êð íåÆÇÜÁ»,
íÅäÜ¶-íÅäÜÆÁ» é±§ ìóÅ ÇêÁÅð ÕðçÅÍ À¹Ã ç¶ ÇÂ¾Õ ô¶Áð çÅ éî±éÅ
ç¶Ö¯ :
×Æå î¶ð¶ ê¹¾åð é¶ å¶ èÆÁ» é¶ ÕÇòåÅò»,
Õñî î¶ðÆ ØðòÅñÆ, ÇÜÃ éÅñ ÇÚ¾å êðÚÅò»Í
Áéêó· çÆ ×ÆåÕÅðÆ çÆ êóÚ¯ñ ñÂÆ À¹Ã ç¶ ÃÅð¶ ×Æå» é±§
ñ¾íäÅ ÕÅëÆ î¹ôÕñ þÍ Ã§×Æ-ÃÅæÆ ç¾Ãç¶ é¶, ÒÀ¹Ô ë¾Õð ÃÆ...ÃÅðÆ À¹îð
îéÁÅÂÆÁ» ÕðçÅ ÇðÔÅÍÓ À¹Ã ç¶ ÇñÖ¶ çÃ Õ¹ ×Æå òÅð-òÅð Ã¹äé Óå¶
êåÅ ñ¾×çË ÇÕ ÇÜ¾æ¶ À¹Ã é¶ òÕå éÅñ î¶ñ Ö»ç¶ ÇòÇôÁ» é±§ ×Æå» çÅ
ÇÔ¾ÃÅ ìäÅÇÂÁÅ, À¹æ¶ èÅðÇîÕ Áå¶ ´»åÆÕÅðÆ ×Æå òÆ ÇñÖ¶Í À¹Ã é¶
Ô¹Ãé ç¶ ÇÃÖðñ¶ êó·ÅÁ ìÅð¶ òÆ ×Æå ÇñÖ¶, ÇòÛ¯ó¶ çÆ åÅì òÅñ¶ òÆ,
æ¯ó·¶ Ô¶áñ¶ çðÜ¶ ç¶ òÆ å¶ èÅðÇîÕ ð§×ä òÅñ¶ òÆÍ
Õ¹ñçÆê îÅäÕ ò¾ñ¯º ×ÅÇÂÁÅ À¹Ã çÅ ÇÂ¾Õ ×Æå òÅÔòÅ îôÔ±ð
Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÜÃ Çò¾Ú À¹Ã é¶ Ô¹Ãé çÆ î¾àÆ é±§ Øð¯º ìÅÔð éÅ ÇéÕñä çÆ
ÃñÅÔ Çç¾åÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ ìÅÔð ÇéÕñä éÅñ ÕÂÆÁ» ç¶ ÃÅÔ ÁàÕç¶ é¶,
ÜÅé ñì» Óå¶ ÁÅ Ü»çÆ Â¶Í ì¯ñ Ãé :
ñÅ Õ¶ éËä» òÅñÆ é¾ãÆÂ¶ é¹îÅÇÂô é±§,
ì±Ô¶ Çò¾Ú ÁÅ Õ¶ Öó·çÆÍ
Úó· ×ÂÆ Ü¶ é÷ð â¹¾ì ÜÅäÆÂ¶,
éÆº ÒÁÅÃÆÓ òÅñ¶ ÒÁéêó·Ó çÆ,
å¶ð¶ éÕô» ç¶ éÕô À¹åÅð Õ¶,
éÆº î¹§âÅ î¹ôåÅÕ Ô¯Ü±×Å,
Øð¯º å¹ðÆÂ¶ éÅ ð±ê é±§ Çô§×Åð Õ¶,
éÆº ÁËò¶º Õ¯ÂÆ ÔñÅÕ Ô¯Ü±×ÅÍ
îÅäÕ é¶ ÁÅÃÆ ç¶ ÕÂÆ Ã¯ñ¯ ×Æå ×ÅÂ¶ å¶ ÕÂÆ ç¯×Åä¶Í À¹Ã çÅ
Õ¹ñçÆê Õ½ð éÅñ ×ÅÇÂÁÅ ç¯×ÅäÅ À¹é·Æº ÇçéÆº Ãí ç¶ ì¹¾ñ·» Óå¶ ÚÇó·ÁÅ,
ÇÜÃ ÓÚ À¹Ã é¶ ×¯ð¶ ð§× ç¶ ê¹ÁÅÇóÁ» çÅ Ç÷Õð ÕÆåÅ ÃÆÍ ÁÅÃÆ ç¶ Á¾è¯º
ò¾è ×Æå» ÓÚ¯º Çê¿â» çÅ Ç÷Õð å¶ ê¶ºâ± î¹ÇàÁÅð» ç¶ Ô¹Ãé çÆ ÇÃøå
ÞñÕçÆ Â¶Í Ü¯ Õ¹¾Þ À¹Ã é¶ ç¶ÇÖÁÅ, ÇÜò¶º îÇÔÃ±Ã ÕÆåÅ, À¹Ã¶ çÅ ×Æå
ìäÅ Çç¾åÅ å¶ ìÅÁç Çò¾Ú Ôð ê¿ÜÅìÆ é±§ À¹Ô ×Æå ÁÅêäÅ ñ¾Ç×ÁÅ,
Ô¾âÆº Ô§ãÅÂÆ çÅÃåÅé ÜÅÇêÁÅÍ
å¶ðÅ Ô¹Ãé ÔðÕå» ÕðçÅ éÆº,
ÇÂÃ ×¾ñ Óå¶ ÜÔÅé ÃÅðÅ îðçÅ éÆº,
ìËáÅ ÕÅñÜ¶ é±§ ëó, ÒÁÅÃÆÓ òÅñÅ ÒÁéêó·Ó,
Ü¾à ÇëðçÅ Ô¾æ» ç¶ Çò¾Ú ÁÅÇÂÁÅ,
Çì¾ñ¯ éÆº å¶ð¶ ×¯ð¶ ð§× é¶,
ÃÅð¶ Çê¿â Çò¾Ú öçð îÚÅÇÂÁÅÍ
Çê¿â» ÇòÚñ¶ íÅéÆîÅð» å¶ ü×ñõ¯ð» é±§ ÁÅÃÆ é¶ òèÆÁÅ ã§×
éÅñ ÇìÁÅé ÕÆåÅÍ ÇÕÃ¶ çÅ ÇðôåÅ ÇÃð¶ Úó·çÅ Ô¯ò¶ å» íÅéÆîÅð ÕðÅîÅå
ÇçÖÅ Ü»ç¶ é¶, ÇÃ¾à¶ òÜ¯º Ûó¶ çÅ ÇòÁÅÔ òÅñÅ Ã¹êéÅ Ã¹êéÅ ðÇÔ Ü»çÅ
þÍ î¹Ô§îç ÃçÆÕ å¶ ðäÜÆå Õ½ð çÆ ÁòÅ÷ ÓÚ ÇðÕÅðâ Ô¯ÇÂÁÅ ×Æå
ÁÅÃÆ çÆ ÁÅêäÆ ÕÔÅäÆ ñ¾×çÆ Â¶Í ðäÜÆå Õ½ð ÕÇÔ§çÆ :
ÜÒÁÅÃÆÓ Çò¾Ú å» êÇÔñ» å¯º ç¾Ãç¶,
íÅéÆîÅð» ç¶ ò¾× òÃç¶,
Ü¹óç¶ Çðôå¶ å¯ó Õ¶ Ô¾Ãç¶,
Õ¯ÂÆ ÁÅçå ê±ðÆ Õð Ú¾ÇñÁÅ,
Õ¯ÂÆ íÅéÆîÅð ÇçúðÅ ò¶,
å¶ðÆ ë¾àÆ ê¯Ú Õ¶ èð Ú¾ÇñÁÅÍ
Á¾×¯º ÃçÆÕ ÜòÅì Çç§çÅ :
ÕÆÔç¶ Ã¾ê çî±ÔÅ ñÇóÁÅ,
íÅéÆîÅð ÜÅ ÇÕÔóÅ òÇóÁÅ,
Õ¾ãç¶ íÅìÆ ×¾âÅ ÁÇóÁÅ,
ìÆå éÔÆº ÒÁéêó·Ó Þ¾ÇñÁÅ,
Ú§âÆ×ó· ò»×±§ íÅìÆ éÆº,
î¶ð¶ ÇòÁÅÔ çÅ îÃñÅ Áó Ú¾ÇñÁÅÍ
ÁÅÃÆ é±§ òðåîÅé üä½åÆÁ» ìÅð¶ òÆ Ç×ÁÅé ÃÆ, Â¶Ã¶ ÕðÕ¶
À¹Ã é¶ ÃðÕÅðÆ éÆåÆÁ» é±§ ×Æå» çÅ ÇòôÅ ìäÅÇÂÁÅÍ ð¯î»ÇàÕ ×Æå
ÇñÖÇçÁ»-ÇñÖÇçÁ» ÇÕò¶º íÖò¶º îÃñ¶ çÆ À¹çÅÔðä ç¶äÆ þ, ÇÂÔ Ü¹×å
À¹Ô ìÅÖ±ìÆ ÜÅäçÅ ÃÆÍ À¹Ã é¶ ÕÂÆ èÅðÇîÕ ×Æå òÆ ÇñÖ¶Í Õ¹ñçÆê
êÅðÃ çÆ ÁòÅ÷ ÓÚ ÇðÕÅðâ Ô¯ÇÂÁÅ À¹Ã çÅ ×Æå, ÒÖ±é ôÔÆç» çÅ Õç¶
â¹¾ÇñÁÅ éÅ ÇìðæÅ ÜÅò¶Ó ÇÂÃçÆ î±§Ô ì¯ñçÆ À¹çÅÔðä þÍ
ÁÜËì ðÅÂ¶-Ã¹Öò§å Õ½ð, ÕðåÅð ðîñÅ å¶ ÕÂÆ Ô¯ð» é¶ ÁÅÃÆ ç¶
×Æå» é±§ ÁòÅ÷ Çç¾åÆÍ ÁÅÃÆ é¶ ÁÅÖðÆ ÃÅñ» ÓÚ Õñî Û¾â Çç¾åÆ å¶
ÇÂÃ¶ ×¾ñ çÅ Ôðé¶Õ ÇÃ§Ø À¹ðø ÜÅÁñÆ ìÇÚ¾åð é¶ øÅÇÂçÅ Ú¹¾Õ ÇñÁÅÍ
ìÇÚ¾åð ÇÃ§Ø ÁÅÃÆ é±§ ×ÆåÕÅðÆ çÆ ç¹éÆÁÅ ÓÚ¯º ÁäÇâ¾á éÔÆº ÕÆåÅ ÜÅ
ÃÕçÅÍ Á¾Ü Üç¯º ×ÆåÕÅð ÁÅêä¶ ×Æå ÇðÕÅðâ ÕðÅÀ¹ä ñÂÆ åðñ¯î¾ÛÆ
Ô¯ ðÔ¶ é¶, ÜÅÇÂ÷-éÜÅÇÂ÷ ã§× ÁêäÅÀ¹ä ñÂÆ ÕÅÔñ¶ é¶, À¹ç¯º ÁÅÃÆ
òð×¶ ×ÆåÕÅð» Óå¶ Ô¯ð îÅä Ô¯ä ñ¾×çËÍ ÁÅÃÆ çÆ Õñî é±§ ÃñÅî ÕðéÆ
ìäçÆ þ å¶ À¹Ã çÆ ïÅç åÅ÷Å ð¾Öä ñÂÆ À¹µçî Ô¯ä¶ ÚÅÔÆç¶ é¶Í

×¹ðîÆå éÅ×ðÅ
(AIGF-B@@H)
Ã§Øðô çÅ ðÅÔ Ü¶ ÃøñåÅ å¾Õ ê¹ÚÅ ç¶ò¶ å» Á½Ö¶ Ççé í¹¾ñ

Ü»ç¶ é¶Í êð Ü¶ ÇÂÔÆ ðÅÔ ôîôÅé ò¾ñ ñË ÜÅò¶ å» Çê¾Û¶ ìÚ¶ å¹ð ÜÅä
òÅñ¶ çÆ ØÅñäÅ Ú¶å¶ Õð-Õð Ô§Þ± òÔÅÀ¹ºç¶ ðÇÔ§ç¶ é¶Í Ã§Øðô ìÅð¶ ìóÅ
Õ¹¾Þ ÇñÇÖÁÅ Ç×ÁË, ÇÂÔ òÆ ÇÕ Çìé» Ã§Øðô ÇîñÆ ÃøñåÅ ÒÔðÅîÓ Ô¹§çÆ
Â¶Í ÇÂÔ òÆ Ã¾Ú þ ÇÕ ÁäÇ×äå ñ¯Õ Ü¾ç¯-ÜÇÔç Õðé ç¶ ìÅòÜ±ç
ÕÅîïÅìÆ çÅ ÃòÅç Ú¾Ö¶ Çìé» î½å ç¶ î±§Ô ÜÅ êËºç¶ é¶Í
Ã§×Æå î§âÆ Óå¶ ÛÅÂ¶ îÇÔ§×ÅÂÆ ç¶ ì¾çñ» é¶ Ãð¯ÇåÁ» å¯º Û¹¾à
ìÅÕÆ ñ¯Õ» é±§ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ ÒÃñ·ÅìÅÓ ÚÅÇó·ÁÅ Ô¯ÇÂÁË, ÇÂÔç¶ ìÅð¶ Ãí ÜÅäç¶
é¶Í êð Ã¹äé òÅÇñÁ» å¾Õ ÇÂÔ ÜÅäÕÅðÆ ìÔ¹å Ø¾à Á¾êóçÆ þ ÇÕ
À¹é·» çÆÁ» Á¾Ö» ç¶ åÅð¶ ìäé ç¶ ÚÅÔòÅé ÇÕÔó¶-ÇÕÔó¶ ÔÅñÅå» ÓÚ¯º
¦Ø ðÔ¶ é¶Í
Á¾Ü ×¹ðîÆå éÅ×ðÅ çÅ é»Á ÇÕÃ¶ é±§ Ú¶å¶ éÔÆºÍ Çê¿â òÅÃÆÁ»
Ü» ç¹ÁÅìÆÁ» ç¶ Û¯à¶ ÇÜÔ¶ ÇÔ¾Ã¶ é±§ ÔÆ êåÅ Ô¯ò¶×Å ÇÕ À¹Ô Ú§×Å ×ò¾ÂÆÁÅ,
ïÅð» çÅ ïÅð, Ô¾Ã Õ¶ Çîñä òÅñÅ å¶ òèÆÁÅ ê¶ôÕÅð ÃÆ, êð ÇÂÔ
Ã§×Æå î§âÆ À¹Ã é±§ ðÅÃ éÅ ÁÅÂÆÍ ÷Åñî î§âÆ BG Ãå§ìð B@@H é±§ À¹Ã
ç¶ ÃÅÔ Ã±å ×ÂÆÍ ÇÜÔó¶ Ã¹êé¶ ñË À¹Ô ×ò¾ÂÆÁÅ ìäé ÇéÕÇñÁÅ ÃÆ, éÅ
À¹Ô Ã¹êé¶ ðÔ¶ å¶ éÅ Ã¹êé¶ ñËä òÅñÆÁ» Á¾Ö»Í À¹Ô òÕå çÆ ÁËÃÆ
Ø¹§îäØ¶ðÆ Çò¾Ú ëÇÃÁÅ ÇÕ î½å ÔÆ À¹Ã çÆ ÁÅÖðÆ î§÷ñ Ô¯ Çé¾ìóÆÍ
Ü¦èð¯º æ¯ó·Æ ç±ð òÃç¶ Çê¿â Õ¯ÔÅñÅ ÓÚ AIGF çÆ D ÜéòðÆ é±§
Üéî¶ ×¹ðîÆå çÅ Ãí å¯º ò¾âÅ ÒÕÃ±ðÓ ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ À¹Ôé¶ À¹Ô Ö¶åð üä
ÇñÁÅ, ÇÜÔóÅ öðÆì» çÆ êÔ¹§Ú å¯º ç±ð ÜÅ ü¾ÕËÍ À¹Ôé±§ ÁÅêäÆ ÕñÅ Óå¶
îÅä ÃÆ, êð Üç¯º ÕñÅ ð§×Æñ¶ é¯à» çÆ ØÅà ÕÅðé Çê¾Û¶ ðÇÔ§çÆ ÜÅêÆ å»
ÁäÜÅäê¹ä¶ ÓÚ À¹Ã ðÅÔ å¹ð ÇêÁÅ, ÇÜ¾æ¶ ÇÃòÅÂ¶ á¯Õð» å¯º Õ¹¾Þ éÔÆº
ÇîñçÅÍ ÃÅæÆ À¹îÆç Õðç¶ Ãé ÇÕ Üç¯º À¹Ô ÒÃ¹èÅð ØðÓ ÓÚ¯º ìÅÔð ÁÅò¶×Å

å» î¹ó Ã§Øðô çÆ ×¾âÆ çÅ ÃòÅð ìä¶×Å, êð éÃÆì ÓÚ Â¶ç» éÔÆº ÃÆ
ÇñÇÖÁÅÍ
éÅ×ð¶ ç¶ å¹ð ÜÅä ÇêÛ¯º ÕÅëÆ Ãî¶º ìÅÁç ÇñÖä çÅ ÇÂ¾Õ¯ ÕÅðé
þ ÇÕ Â¶éÅ Ãî» ¦Øä ìÅÁç éÅ îÆâÆÂ¶ ò¾ñ¯º À¹Ã çÆ ÕñÅ çÅ ÃÔÆ
î¹ñ»Õä ÕÆåÅ Ç×ÁÅ å¶ éÅ À¹Ã çÆ öñåÆ ç¶ ÕÅðé» é±§ ñ¾ÇíÁÅ Ç×ÁÅÍ
Üç¯º À¹Ô éôÆñ¶ êçÅðæ» çÆ åÃÕðÆ ÓÚ ëÇóÁÅ Ç×ÁÅ å» ê±ð¶ îÆâÆÂ¶ é¶
ÒÇÂ¾Õ ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕ ò¾ñ¯º ÕÆå¶ ÕÅð¶Ó çÆ õìð êzî¹¾ÖåÅ éÅñ ÛÅêÆ ÃÆÍ
ÇÕÃ¶ é¶ ÇèÁÅé éÅ Çç¾åÅ ÇÕ À¹é·» ÔÅñÅå» é±§ òÆ ÃÅÔîä¶ ÇñÁ»çÅ ÜÅò¶,
ÇÜé·» ÕðÕ¶ À¹Ô ÇÂÃ ðÅÔ å¹ÇðÁÅÍ ÇÂ¾Õ-ç¯ ÁõìÅð» ÓÚ Çå§é Õ¹ Ãåð»
Çç¾åÆÁ» Ãé ÇÕ Á×ñÆ ÕËÇÃà ç¶ ÖðÚ¶ ñÂÆ À¹Ôé¶ ÇÂÔ Ãí ÕÆåÅÍ
Üç¯º À¹Ô éÅ ÇðÔÅ å» î¹ó õìð» ÛêÆÁ», ÒÜ¶ñ· ÜÅä òÅñ¶ ×ÅÇÂÕ
çÆ ðÔ¾ÃîÂÆ ã§× éÅñ î½å...ÍÓ î¹ó ÁäÜÅäê¹äÅ ÇçÖÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ å¶
ö½ð éÅ ÕÆåÆ ÇÕ Üç¯º À¹Ã ç¶ êÇðòÅðÕ îËºìð ÕÇÔ ðÔ¶ é¶ ÇÕ ÇÂ¾Õ-ç¯
Ççé êÇÔñ» ÁÃÆº À¹Ôé±§ Ü¶ñ· Çîñ Õ¶ ÁÅÂ¶ Ã», À¹ç¯º À¹Ô é½º-ìð-é½º ÃÆ,
êð Ô¹ä Ü¶ñ· êzì§èÕ î½å çÅ ÕÅðé ÇìîÅðÆ éÅñ Ü¯ó Õ¶ Ç÷§î¶òÅðÆ å¯º
ê¾ñÅ ÞÅó ðÔ¶ é¶ å» îÅîñ¶ çÆ ÛÅäìÆä ÕÆåÆ ÜÅò¶Í êÇÔñ» õìð ëËñÆ
ÇÕ éÅ×ð¶ é¶ Õ¹¾Þ ÖÅ ÇñÁË å¶ ë¶ð ×¾ñ À¹µâÆ ÇÕ À¹Ôé§± Õ¹¾Þ Ö¹ÁÅ Çç¾åÅ
Ç×ÁËÍ
ç¯Ô¶º ×¾ñ» Ü¶ñ· êzì§è ç¶ À¹ñà Ü»çÆÁ» ÃéÍ Ü¶ À¹Ôé¶ Õ¯ÂÆ ÚÆ÷
ÖÅèÆ å» À¹Ô Ü¶ñ· ÓÚ ÇÕò¶º êÔ¹§ÚÆ å¶ Ü¶ Ö¹ÁÅÂÆ ×ÂÆ å» ÒÃ¹èÅð Øð»Ó ÓÚ
Â¶éÅ Çò×Åó ÇÕÀ¹º ÇÕ ÜÆÔé±§ Ü¯ îð÷Æ Ö¹ÁÅ ÇçúÍ
ìÔ¹å Ø¾à õìð» ÃÅÔîä¶ ÁÅÀ¹ºçÆÁ» é¶, ÇÜé·» çÆ ÛÅäìÆä
ñÂÆ îÆâÆÁÅ À¹Ú¶Ú ÕðçÅ þÍ õìð ÇñÖäÆ å¶ ÛêÅÀ¹äÆ ÇâÀ±àÆ çÅ
ÇÔ¾ÃÅ ìä Õ¶ ðÇÔ ×ÂÆ Â¶, À¹Ã Çê¾Û¶ «Õ¶ ÕÅðé» ò¾ñ ÇèÁÅé ç¶ä çÅ ÇÕÃ¶
Õ¯ñ òÕå éÔÆºÍ õìð ÛêçÆ þ, ñ¯Õ êó·ç¶ é¶ å¶ Õ¹¾Þ Ççé» ìÅÁç Ãí
õåî Ô¯ Ü»çËÍ ÇÂÔÆ Õ¹¾Þ éÅ×ð¶ òÅñ¶ îÅîñ¶ ÓÚ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÜÔó¶ ñ¶ÖÕ»
éÅ×ð¶ çÆ Òå¶ðÅ éõðÅÓ ÕËÇÃà ç¶ ñ¶Ö ÁõìÅð» ÓÚ ÛêòÅÂ¶, À¹é·» ÓÚ¯º òÆ
ÇÕÃ¶ é¶ êðç¶ ÇêÛñÆ ÇòÇæÁÅ ÃîÞä çÆ Õ¯Çôô éÅ ÕÆåÆÍ
éÅ×ð¶ ç¶ îÃ» çÃ Õ¹ ×Æå ÇðñÆ÷ Ô¯Â¶, ÇÜé·» é±§ Ã¹ÇäÁ» À¹Ã ç¶
êzíÅòôÅñÆ ë¯Õ Á§çÅ÷ ìÅð¶ Ç×ÁÅé Ô¯ Ü»çËÍ ÕËÇÃà ÁÅÀ¹ä å¯º êÇÔñ»
ÔÆ À¹Ã Õ¯ñ êz¯×ðÅî» çÆ ÞóÆ ñ¾× ×ÂÆÍ À¹Ô ÇÜÔó¶ î¶ñ¶ ÓÚ ×Å ÁÅÀ¹ºçÅ,
À¹æ¯º ç¯-Çå§é êz¯×ðÅî Ô¯ð ÇéÕñ ÁÅÀ¹ºç¶Í ð¯àÆ-à¹¾Õ Ú¾ñÆ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆ,
Øð çÆ ×¹ðìå ç¹ò¾ñä ñÂÆ ÇîÔéå ÜÅðÆ ÃÆÍ êñ¶áÆ ÕËÇÃà Òå¶ðÅ
éÖðÅÓ ÇðÕÅðâ Ô¯ÂÆ, òèÆÁÅ òÆâÆú ìä¶ å¶ ÚËéñ» Óå¶ Ã¯ÔäÅ êzÚÅð
Ô¯ÇÂÁÅÍ Ò×ðÅÂÆºâ ÇîÀ±Ç÷ÕÓ ò¾ñ¯º Ú§×Æ êìñÆÇÃàÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ, Ã¯ êz¯×ðÅî»
çÆ ðøåÅð òèäÆ Õ¹çðåÆ ÃÆÍ êz¯×ðÅî» çÆ Ç×äåÆ ò»× êËð Çî¾èä
òÅñ¶ òÆ òèç¶ ÜÅ ðÔ¶ ÃéÍ ü¾ÇÕÁÅ Õð÷Å òÅêÃ Ô¯ä ñ¾×Å, êð éòÆº
ÕËÇÃà ñÂÆ î¹ó ñ¾Ö» ð¹ÇêÁÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ À¹Ã çÅ Ô½ÃñÅ à¹¾àä ñ¾×Å å¶
ÇÕÃ¶ é¶ öñå ÃñÅÔ ç¶ Çç¾åÆ ÇÕ Ü¶ øñÅäÅ åðÆÕÅ ÁêäÅ ñò¶º å» æ¯ó·¶
Ãî¶º ÓÚ ÕËÇÃà Ü¯×¶ êËÃ¶ ÓÕ¾á¶ Ô¯ ÜÅä×¶Í Üç¯º À¹Ô À¹Ã ðÅÔ êË Ç×ÁÅ å»
êÇÔñ» Ü¶ñ· éÃÆì Ô¯ÂÆ, ë¶ð î½åÍ Çê¾Û¶ ÇòñÕç¶ î»-Çêú, íËä-íðÅ
éÅñ¯º ò¾è ç¹¾Ö íñÅ ÕÆÔé±§ Ô¯ ÃÕçÅ ÃÆÍ î§âÆ é±§ Õ¹¾Þ Ççé» ñÂÆ ÁøÃ¯Ã
Ô¯ÇÂÁÅ, êÇðòÅð éÅñ ç¹¾Ö ÜåÅÇÂÁÅ, ÜÆÔå¯º êËÃ¶ ñËä¶ ÃÆ, À¹Ô î¹¾Õð
×Â¶ å¶ ÜÆÔç¶ ç¶ä¶ ÃÆ, À¹é·» ç¹¾×ä¶ ìäÅ ñÂ¶Í
éÅ×ð¶ çÆ Òå¶ðÅ éÖðÅÓ ÇòÚñ¶ ÕÂÆ ×Æå Ú¦å ÇÜÔ¶ Ãé, êð
ÕÂÆÁ» Çò¾Ú À¹Ôé¶ Ççñ Û±Ô ñËä òÅñÆÁ» ×¾ñ» ÕÔÆÁ»Í ÒøåÇÔ
ì¹ñÅÀ¹ºç¶Ó, Ò×ñÆ ÓÚ ×¶óÆÁ»Ó, Òî¶ñÅ åÆÁ» çÅÓ, ÒÃ¯ÔäÅ ïÅðÓ, ÒôðÅìÆ
ðÇÔäÅÓ, ÒÕ¹¾Þ ×¾ñ» ÕðÕ¶Ó, ÒÔð æ» Ú¾ñçÆÓ, Òé¾ÚäÅ ÷ð±ðÓ å¶ Òì¯ñÆÁ»Ó
÷ðÆÂ¶ À¹Ã é¶ ÃæÅêåÆ ò¾ñ Õçî òèÅ ÇñÁÅÍ À¹Ã çÆ ÁòÅ÷ ÓÚ¯º ÇðÁÅ÷
çÅ êzíÅò ÃÅø ÞñÕçÅ ÃÆÍ îéî¯Ôé òÅÇðÃ éÅñ À¹Ã é¶ ÕÂÆ ÃÅñ Õ¯ðÃ
ì¯ÇñÁÅ ÃÆ å¶ òÅÇðÃ ò»× ÇàÕÅ-ÇàÕÅ ôìç ì¯ñä ñ¾×Å ÃÆÍ éÅ×ð¶ é±§
×ÅÀ¹ºÇçÁ» å¶ é¾ÚÇçÁ» ç¶Ö À¹Ã ÓÚ¯º òÅÇðÃ çÅ í¹ñ¶ÖÅ êË Ü»çÅÍ
Ã§×Æå î§âÆ Á¾Ü òÆ À¹ò¶º Ú¾ñ ðÔÆ þ, ÇÜò¶º éÅ×ð¶ ç¶ ÇÜÀ±ºÇçÁ»
Ú¾ñçÆ ÃÆÍ ÔÅñÅå À¹ÔÆ é¶, êð íñÕ é±§ òÅðÆ ÇÕÃ¶ Ô¯ð çÆ ÁÅ ÃÕçÆ þÍ
éÅ×ð¶ òð×¶ ÕñÅÕÅð» çÅ ç¹ÖçÅÂÆ ê¾Ö ÇÂÔÆ þ ÇÕ À¹Ô Ã¹êé¶ ò¾â¶ ñË
ñËºç¶ é¶ å¶ Üç¯º À¹Ô ê±ð¶ éÔÆº Ô¹§ç¶ å» öñå ÃñÅÔ» é±§ ÒÃÔÆÓ ÃîÞ ìËáç¶
é¶Í ÃñÅÔÕÅð» çÆÁ» Úå¹ðÅÂÆÁ» å¯º ÁäÜÅä éÅ×ð¶ òð×¶ êåÅ éÔÆº
ÇÕ§é¶ Õ¹ ÕñÅòÅé» çÆ ×¾âÆ ÕÅîïÅìÆ çÆ ñÆÔ Óå¶ Úó·é å¯º êÇÔñ» ÔÆ
Ö±Ô-ÖÅå¶ Çâ¾× êÂÆÍ
Ü¹ðî íÅò¶º îÜì±ðÆ ÓÚ ÕÆåÅ ÜÅò¶ Ü» Ô¯ð ÔÅñÅå ÓÚ, éÅ èÅðÅò»
ìçñçÆÁ» é¶, éÅ Ã÷Åò»Í éÅ×ð¶ òð×¶ Á¾èÆ çðÜé ÕñÅÕÅð» çÆ Ã±ÚÆ
ÃÅâ¶ ÃÅÔîä¶ ÔË, ÇÜé·» Ã§×Æå î§âÆ Á¾×¶ ×¯â¶ à¶Õ Çç¾å¶Í ÇÕÃ¶ ò¶ÿ¶ ê¿ÜÅì
ç¶ ÇÂ¾Õ ÕñÅÕÅð é¶ ÇÃðø ÇÂÃ ÕðÕ¶ ìËºÕ âÕËåÆ ÕÆåÆ å» Ü¹ éòÆº ÕËÇÃà
Ãð¯ÇåÁ» å¾Õ Á¾êóçÆ Ô¯ ÃÕ¶Í ÇÂ¾Õ Ô¯ð ÕñÅÕÅð é¶ Á×òÅ Õ»â é±§ ÇÂÃ
ÕðÕ¶ Á§÷Åî Çç¾åÅ ÃÆ, ÇÕÀ¹ºÇÕ À¹ÔçÆ Çî¾áÆ ÁòÅ÷ êËÃ¶ çÆÁ» ê¹¾å
Õ§êéÆÁ» é±§ Çé§î òð×Æ Õ½óÆ ÜÅêçÆ ÃÆÍ À¹Ôé¶ òÆ ÃøñåÅ êzÅêåÆ ñÂÆ
öñå åðÕÆì Ã¯Ú ñÂÆÍ éò¶º Õ»â é±§ Üéî Çç¾åÅ å¶ ÁõìÅð» ÓÚ ÕËÇÃà
ÇðñÆ÷ çÆ æ» À¹Ã é±§ ê¹ñÃ ò¾ñ¯º çì¯Úä çÆÁ» õìð» éôð Ô¯ÂÆÁ» ÃéÍ
îÅó¶ Õ§î çÅ éåÆÜÅ îÅóÅ ÇéÕñçË, êð ×§íÆðåÅ éÅñ Ã¯ÚäÅ
ìäçË ÇÕ ÕñÅòÅé» é±§ îÅó¶ Õ§î» ò¾ñ ÜÅä ñÂÆ îÜì±ð Õ½ä Õð Çðþ?
ÕÆ ÇÂÃ Ãí ÕÅÃ¶ ñÂÆ ÇÃðø À¹ÔÆ ç¯ôÆ é¶, Õ§êéÆÁ» å¶ ÚËéñ» òÅñ¶
éÔÆº? öñå ñ¯Õ» ç¶ Ô¾æ Úó· ÒìÅöÆÓ Ô¯ÂÆ Ã§×Æå î§âÆ ÇÂÃ Ãí ñÂÆ
Ç÷§î¶òÅð éÔÆº?
ç¹¾Ö þ ÇÕ ÇÂÃ Ãí ìÅìå Ã¯Úä çÆ ÇÕÃ¶ Õ¯ñ ÇòÔñ éÔÆºÍ
ê¿ÜÅì ÇòÚñ¶ Ã¹ðÆñ¶ ÕñÅÕÅð» çÆ ÜîÅå Øð ìËáÆ þ å¶ À¹Ô ÁÅêä¶
ÇéÁÅÇäÁ» é±§ ÇÂÃ Ö¶åð ÓÚ ÁÅÀ¹ä å¯º òÆ òðÜ ðÔ¶ é¶Í À¹Ô éÔÆº ÚÅÔ¹§ç¶
ÇÕ À¹é·» ç¶ ÇéÁÅä¶ ÁÇÜÔÅ Õçî ü¾Õ ìËáä, ÇÜÃ ÕðÕ¶ À¹é·» çÅ ÔÅñ
éÅ×ð¶ òÅñÅ Ô¯ò¶Í À¹é·» é±§ ×¹ðîÆå òðÇ×Á» éÅñ ÔîçðçÆ þ, êð À¹Ô
Õð òÆ ÕÆ ÃÕç¶ é¶?
ê¹ÇñÃ òÆ ÜÅäçÆ þ å¶ îÆâÆÁÅ òÆ ÇÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆÁ» òÅðçÅå»
ÇÕÀ¹º òÅêðçÆÁ» é¶? Ú§×Å ì§çÅ ÇÂÕçî îÅóÅ ìä Õ¶ ÃÅÔîä¶ ÇÕÀ¹º ÁÅ
Ü»çË? ÒÃÅìÅôÓ çÆ æ» Þ¯ñÆ Òæ±Ô-æ±ÔÓ éÅñ ÇÕÀ¹º íð Ü»çÆ þ? ×¾ñ
ÇÃðø ÇÂ¾Õ éÅ×ð¶ çÆ éÔÆº, À¹é·» çðÜé» éÅ×ÇðÁ» çÆ þ, ÇÜÔó¶ Á¾×¶
òèä ìÅð¶ Ã¯Úç¶ é¶ å» öñå ñ¯Õ À¹é·» ç¶ ÃòÅ×å ñÂÆ Öó·¶ Çîñç¶ é¶
å¶ Ü¶ Çê¾Û¶ Ôàç¶ é¶ å» Ü× çÆÁ» Çà¾Úð» ÇÜÀ±ä Ü¯×¶ éÔÆº Û¾âçÆÁ»Í
À¹é·» çÆÁ» ÖÅÇÔô» Ç×¾ñ¶ ×¯Ô¶ ò»× è¹Ö ðÔÆÁ» é¶, ÕñÅ çÆ ç¶òÆ Óå¶
À¹é·» çÅ íð¯ÃÅ éÔÆº ÇðÔÅ å¶ Ã§Øðô À¹é·» ç¶ Ã¹êÇéÁ» é±§ Ö¿í ñÅÀ¹ºçÅ
éÔÆº ÇçÃçÅÍ
éÅ×ð¶ òðÇ×Á» ç¶ À¹µÚ¶ Ã¹êÇéÁ» é±§ ÃñÅî ÕðéÆ ìäçÆ ÔË å¶
Ã¹êé¶ ê±ð¶ Õðé ñÂÆ ü¾Õ¶ öñå Õçî» Óå¶ ×§íÆðåÅ éÅñ ÇÚ§åé ÕðéÅ
ÚÅÔÆçÅ þÍ

Ã¯éÆ êÅìñÅ
(AIGF-B@@F)
ÛîÕ òð×¶ ÃðÆð ç¶ îÅñÕ, Çî¾á ì¯ñó¶, ò¾ÇâÁ» çÆ ÇÂ¾÷å

Õðé å¶ ÁÅêäÆ Ü§îä í¯ÇÂ§ ñÂÆ åóø ð¾Öä òÅñ¶ Ã¯éÆ êÅìñÅ é±§
Ç÷§ç×Æ çÆÁ» ìÔ¹åÆÁ» ìÔÅð» îÅéä çÅ î½ÕÅ éÅ ÇîÇñÁÅÍ À¹Ã éÅñ
À¹Ã çÆò¶ òÅñÆ Ô¯ÂÆ, ÇÜÔóÅ ÇÂÕçî ñà-ñà ìñçË, êð Á×ñ¶ êñ
ÃÅðÅ å¶ñ î¹¾Õ Ü»çËÍ ç±Ü¶ ôìç» ÓÚ À¹Ã çÆ Ô¯äÆ òÆ Çôò éÅñ Ü¯ó Õ¶
ç¶ÖÆ ÜÅ ÃÕçÆ þ, À¹Ôç¶ ò»× À¹Ô òÆ Ü¯ìé ð¹¾å¶ å¹ð Ç×ÁÅ å¶ ÃÅâ¶ ê¾ñ¶
Û¾â Ç×ÁÅ ïÅç» çÅ õ÷ÅéÅÍ ìàÅñòÆ é¶ Ü¯ìé ð¹¾å¶ îðé òÅÇñÁ» ç¶
ë¹¾ñ Ü» åÅðÅ ìäé ìÅð¶ ÇñÇÖÁÅ ÃÆ, å¶ Ã¯éÆ Û¯àÆ À¹îð¶ Ã§×Æå êz¶îÆÁ»
çÆÁ» Á¾Ö» çÅ ÇÜÃ Õçð åÅðÅ ìÇäÁÅ, À¹Ã çÅ æ¯ó·Å-ìÔ¹å ÚÅéä ÔÅñ¶
òÆ ìðÕðÅð þÍ
Ã§×ÆåÕ Ã±Þ ð¾Öä òÅñ¶ ñ¯Õ» é±§ Ã¯éÆ ìÅð¶ ×¾ñ» Õðç¶ ÁÕÃð
Ã¹äÆºçË, ÒÀ¹Ô ÇÜÀ±ºçÅ ðÇÔ§çÅ å» Ô¹ä é±§ ÃàÅð ìÇäÁÅ Ô¹§çÅÓ, Õ¯ÂÆ ÁÅÖçË,
ÒÔ¹ä å¾Õ À¹Ã Õ¯ñ Ö±ì êz¯×ðÅî Ô¹§ç¶Ó, Õ¯ÂÆ ÕÇÔ§çË, ÒÀ¹Ô ÇÜ§éÅ Ã¯ÔäÅ ÃÆ,
À¹Ã ÇÔÃÅì éÅñ ê¿ÜÅìÆ Çøñî» çÅ ÔÆð¯ ìä Ü»çÅ...ÍÓ Ô¹ä ÇÂÔ ×¾ñ»
ÇÃðø ×¾ñ» é¶, ÃÅâ¶ Õ¯ñ Ü» å» À¹ÃçÆÁ» ë¯à¯Á» ìÚÆÁ» é¶ å¶ Ü» À¹Ô
×Æå, ÇÜé·» é±§ À¹Ã ç¶ Õ§á çÅ ÃÅæ ÇîÇñÁÅÍ
Ã¯éÆ êÅìñÅ å¯º Ãí é±§ ò¾âÆÁ» ÁÅÃ» Ãé, ÇÕÀ¹ºÇÕ ê¿ÜÅì çÅ
Ü§ÇîÁÅ-ÜÅÇÂÁÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ À¹Ã é±§ ì¯ñ» çÆ êÛÅä ÃÆ å¶ Çòç¶ô ðÇÔ§çÅ
Ô¯ä ÕðÕ¶ Ã§×Æå ç¶ éò¶º-éò¶º åÜðÇìÁ» ìÅð¶ Ç×ÁÅé ÃÆÍ ñ§îÆ À¹âÅðÆ
õÅåð À¹Ô éò¶º ç½ð ç¶ ÚðÇÚå Ã§×ÆåÕÅð Ã¹ÖÇô§çð Çô§çÅ éÅñ Ü¹ó Õ¶
Õ§î Õðé ñ¾×ÅÍ Çô§ç¶ ç¶ Ã§×Æå ÓÚ À¹Ã çÆ êÛÅä ê¾ÕÆ Ô¯ä ñ¾×Æ, êð
Üç¯º êÛÅä çÅ øÅÇÂçÅ Ô¯ä ñ¾×Å, Õ¹çðå é¶ À¹Ã ç¶ ÃÅÔ» é±§ å¹äÕÅ îÅð
Çç¾åÅÍ
Áîð ÇÃ§Ø ÚîÕÆñÅ å¶ ÇçñôÅç Áõåð å¯º ìÅÁç ôÅÇÂç Ã¯éÆ

ÔÆ ÁÇÜÔÅ ÕñÅÕÅð þ, ÇÜÃ é±§ î½å òð×Æ ÇíÁÅéÕ Ã¾ÚÅÂÆ çÅ ÃÅÔîäÅ
Ãà¶Ü Óå¶ ÔÆ ÕðéÅ ÇêÁÅÍ ò¾ÖðÆ ×¾ ñ þ ÇÕ ÚîÕÆñÅ å¶ ÇçñôÅç
î±ðÖî¾ÇåÁ» çÆÁ» ×¯ñÆÁ» ç¶ ÇôÕÅð Ô¯ ×Â¶, êð Ã¯éÆ êÅìñÅ ×ÅÀ¹ºçÅ-
×ÅÀ¹ºçÅ Ççñ ç¶ ç½ð¶ ÕÅðé ÇÂÔ ÜÔÅé Û¾â Ç×ÁÅÍ
ÇÕÃ¶ é±§ ïÕÆé éÔÆº ÃÆ ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ ÕñÅÕÅð Ú§×Å-íñÅ ×Å
ÇðÔÅ Ô¯ò¶, ÇÂÕçî ØìðÅÔà Ô¯ò¶, êÅäÆ êÆä ñÂÆ Ãà¶Ü ç¶ ÇêÛñ¶ êÅÃ¶
ÜÅò¶, À¹æ¶ ì¶Ô¯ô Ô¯ Õ¶ Çâ¾× êò¶ å¶ ÔÃêåÅñ ÇñÜ»ÇçÁ» ðÅÔ ÓÚ çî å¯ó
ÜÅò¶Í êð þ ÇÂÔ òÅÇÕÁÅ ÇìñÕ¹ñ ÃÔÆÍ Õé¶âÅ ç¶ ôÇÔð úºàÅðÆú ÓÚ
AD ÁÕå±ìð B@@F é±§ ÒêÇàÁÅñÅ éÅÂÆàÓ î½Õ¶ À¹Ô ×Å ÇðÔÅ ÃÆÍ ØìðÅÔà
Ô¯ä Óå¶ êÅäÆ ò¾ñ òÇèÁÅ, ç½ðÅ êËä Óå¶ Üç¯º ÔÃêåÅñ ÇñÜÅÇÂÁÅ ÜÅ
ÇðÔÅ ÃÆ å» ðÅÃå¶ ÓÚ À¹Ã çÆ î½å Ô¯ ×ÂÆÍ À¹Ã çÅ ×ÅÇÂÕÆ êz¶î Ãà¶Ü å¯º
ÔÃêåÅñ Ü»ÇçÁ» ðÅÔ ÓÚ ÔÆ î¹¾Õ Ç×ÁÅÍ
Ã¯éÆ êÅìñÅ çÆ î½å çÆ õìð Ãí å¯º êÇÔñ» Ã§×Æå î§âÆ éÅñ
Ü¹ó¶ ñ¯Õ» å¾Õ Á¾êóÆÍ ÁÅî ñ¯Õ» é±§ ÇÂÃ ìÅð¶ ÜÅäÕÅðÆ ÕÅëÆ ç¶ð
ìÅÁç ÇîñÆ, À¹Ô òÆ ÇÂ¾Õ-ç±Ü¶ Õ¯ñ¯º ÔÆÍ Ã¯éÆ ÔÅñ¶ À¹µíð ÇðÔÅ ÃÆ, ÇÂÃ
ÕðÕ¶ îÆâÆÂ¶ é±§ À¹Ã ìÅð¶ ìÔ¹åÆ ÜÅäÕÅðÆ éÔÆº ÃÆÍ ôÅÇÂç Â¶Ã¶ ÕðÕ¶
À¹Ã çÆ î½å çÆÁ» õìð» ìÔ¹å¶ æ»ÂÆº ç¶Öä/Ã¹äé é±§ éÅ ÇîñÆÁ»Í
Ã¯éÆ éÅñ î¶ñ çÅ Ãì¾ì ÇÂ¾Õ òÅð ìäçÅ-ìäçÅ ðÇÔ Ç×ÁÅÍ
À¹Ã çÅ ×Æå ÒêËð» ÓÚ ê¿Ü¶ì ïÅð çÆ ò¶ÔóÅ Ã§¹íð» å» ÛäÕ êò¶Ó ÚðÚÅ
ÓÚ ÁÅÇÂÁÅ å» ÚÅÔ çÆÁ» üÃÕÆÁ» ñÂÆ òÕå åËÁ Ô¯ÇÂÁÅÍ êð ÷ð±ðÆ
Õ§î êËä ÕÅðé îËº Çîñä¯º Ö¿¹Þ Ç×ÁÅ, ÇÜÃçÅ ÁøÃ¯Ã Á¾Ü òÆ Á§çð¶ é±§
Õ¹ð¶ççÅ ðÇÔ§çÅ þÍ Üç¯º Ã¯éÆ çÆ î½å Ô¯ÂÆ, À¹é·Æº ÇçéÆº À¹Ô éòÆº ÕËÇÃà
çÆ ÇåÁÅðÆ Çô§ç¶ Õ¯ñ ÔÆ Õð ÇðÔÅ ÃÆÍ Õ¹¾Þ ×Æå» çÆ ÇðÕÅðÇâ§× Ô¯ ü¾ÕÆ
ÃÆ å¶ Õ¹¾Þ çÆ ìÅÕÆ ÃÆÍ éòÆº ÕËÇÃà ÇÕò¶º ÇðñÆ÷ ÕðéÆ þ, òÆâÆú ÇÕÔ¯
ÇÜÔ¶ Ô¯ä, ðÅÇÂÁ» ìä ðÔÆÁ» ÃéÍ ÒêñËéËà ÇðÕÅðâ÷Ó òÅñÅ ÃðìÜÆå
Ãð¯ÁÅ À¹Ã çÅ ê¾ÕÅ ÃÅæÆ ÃÆ å¶ À¹ÔÆ À¹Ã çÆ Á×òÅÂÆ Õð ÇðÔÅ ÃÆÍ
Ã¯éÆ çÅ ê±ðÅ é»Á å¶ÜÇò§çð ÇÃ§Ø êÅìñÅ ÃÆÍ Üéî À¹Ã çÅ BI
Ü±é AIGF é±§ Ô¹ÇôÁÅê¹ð Ç÷ñ·¶ ç¶ Çê¿â ÇìñÅÃê¹ð ÓÚ Ô¯ÇÂÁÅÍ Çê¿â çÆÁ»
×ñÆÁ» ÓÚ À¹Ã çÅ ìÚêé ìÆÇåÁÅ, «Õä îÆàÆÁ» Ö¶ÇâÁÅ, ôðÅðå»
ÕÆåÆÁ»Í ÇéÁÅäÆ À¹îð¶ À¹Ôé±§ ×ÅÀ¹ä çÅ ô½Õ êË Ç×ÁÅ, ÇÜÃé¶ Õé¶âÅ
å¾Õ À¹Ã çÅ Çê¾ÛÅ ÕÆåÅÍ AII@ ç¶ é¶ó¶-å¶ó¶ À¹Ô à¯ð»à¯ ÚñÅ Ç×ÁÅÍ
À¹æ¶ îÔ¶ô îñòÅéÆ, ÇÜÔó¶ Ã§×Æå Ã±Þ ç¶ èéÆ é¶, Ô¹ð» ç¶ Ã§êðÕ ÓÚ
ÁÅÇÂÁÅÍ À¹é·» Õ¯ñ¯º ÇÃ¾ÖäÅ ô¹ð± ÕÆåÅ å¶ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ÖðÅ Ã¯éÅ ìäé
ñ¾×ÅÍ B@@B ÓÚ À¹Ã çÆ êñ¶áÆ ÕËÇÃà ÒÔÆð¶ ÔÆð¶Ó ÁÅÂÆ, Ü¯ áÆÕ-áÅÕ
ðÔÆ, êð ìÅÁç òÅñÆ ÇÜÔóÆ B@@D ÓÚ ÇðñÆ÷ Ô¯ÂÆ, çÅ Ã§×Æå Ã¹ÖÇô§çð
Çô§çÅ é¶ ÇåÁÅð ÕÆåÅÍ Çô§çÅ òÆâÆú ÓÚ À¹Ã éÅñ Ö¹ç òÆ ÃÆ, Ã¯ Ã¯éÆ é±§
À¹Ô î¹ÕÅî ÇîñäÅ ô¹ð± Ô¯ Ç×ÁÅ, ÇÜÃç¶ Ã¹êé¶ Ôð ÕñÅÕÅð ñËºçËÍ ê¿ÜÅì
ÓÚ ÕËÇÃà Ò×¾ñ Ççñ çÆÓ àÅÂÆàñ Ô¶á Òòñ½ÃàÆ ÇðÕÅðâ÷Ó ò¾ñ¯º ÇðñÆ÷
ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ÃÅñ Õ¹ ìÅÁç À¹Ã çÆ ÇÂ¾Õ Ô¯ð ÕËÇÃà ÒÇçñ å¶ðÅÓ ÇðñÆ÷
Ô¯ÂÆÍ
Ã¯éÆ çÆ ÁÅõðÆ ÕËÇÃà î½å Çê¾Û¯º ÇðñÆ÷ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÔ À¹¹Ã é±§
ôðè»ÜñÆ ÃÆ, À¹é·» ïÅð»-ì¶ñÆÁ» ò¾ñ¯º, ÇÜé·» À¹Ã é±§ ÕÅîïÅì Õðé
çÆ Ç÷§î¶òÅðÆ ÁÅêä¶ î¯ÇãÁ» Óå¶ ü¾ÕÆ ÃÆÍ ÕËÇÃà çÅ ÇÜÔóÅ òÆâÆú
ÚËéñ» Óå¶ Ú¾ÇñÁÅ, À¹Ã Çò¾Ú À¹Ã ç¶ ×ÅÀ¹ºÇçÁ» å¶ é¾ÚÇçÁ» çÆÁ»
ë¯à¯Á » ÇçÖÅÂÆÁ» ×ÂÆÁ»Í ÇÂ§Ü ñ¾×çÅ ÃÆ ÇÜò¶º ë¯à¯Á» Ô¹ä¶ ì¯ñä
ñ¾×ä×ÆÁ»Í ÕÇÔä×ÆÁ», Òî¶ð¶ ÇÔ¾ñç¶ ì¹¾ñ·» å¶ Ú¾ñç¶ Ô¾æ»-êËð» ç¶ ôÅà
ÇÕÀ¹º éÔÆº ñË ðÔ¶ÍÓ
Ã¯éÆ ç¶ òÆÔ Õ¹ ×Æå» é±§ òÅð-òÅð Ã¹ÇäÁ» êåÅ ñ¾×çË ÇÕ À¹Ã
é±§ é½ÜòÅé òð× çÆ éì÷ ëóéÆ ÁÅÀ¹ºçÆ ÃÆÍ À¹Ô ÜÅäçÅ ÃÆ ÇÕ ç¶ÃÆ
ì¯ñ» é±§ Üç¯º Çòç¶ôÆ Ã§×Æå çÅ å¹óÕÅ ñ¾×çË å» ÕñÅÕÅð çÆ å±åÆ
ê¿ÜÅì, ÇÂ§×ñËºâ, Õé¶âÅ, ÁîðÆÕÅ ÓÚ ìðÅìð ì¯ñçÆ þÍ À¹Ã çÆÁ»
éòÆºÁ» åð÷» å¶ ×Æå» ç¶ Çòñ¾Öä ì¯ñ ÃÆ.âÆ. ÖðÆçä òÅñ¶ ç¶ êËÃ¶ ê±ð¶
Õð Ü»ç¶Í Üç¯º À¹Ã çÆ Ò×¾ñ Ççñ çÆÓ ÕËÇÃà ÁÅÂÆ å» ÇÂé·» Ãåð» ç¶
ñ¶ÖÕ é¶ Ö¹ç Ã§×Æå êz¶îÆÁ» é±§ ×¾ñ» Õðç¶ Ã¹ÇäÁÅ, Òî¹§âÅ éò» ÁË...êð
ÁòÅ÷ à¾ñÆ òð×Æ ÁË...ÇÂÔé±È§ êåË ÇÕ ê¿ÜÅì ÓÚ ÕÅîïÅì ÇÕò¶º Ô¯ÇÂÁÅ
Ü»çË...íÇò¾Ö çÅ ò¾âÅ ×ò¾ÂÆÁÅ ìä± ÇÂÔ...ÍÓ
Ã¹ðÆñÅ Ô¯ä ç¶ éÅñ-éÅñ Ã¯éÆ Õñî çÅ èéÆ òÆ ÃÆÍ À¹Ã é¶
Ç÷ÁÅçÅåð ×Æå Ö¹ç ÇñÖ¶Í ÒÀ¹Ô Õ¹óÆ î¹¾Õð ×ÂÆÓ å¶ ÒÇçñ å¶ðÅ òÆ
âðçÅÓ ×Æå À¹Ã¶ çÆ Ã¯Ú çÅ éî±éÅ ÔéÍ îÅðÕÆà ç¶ ÇñÔÅ÷ éÅñ ÇñÖ¶ å¶
×ÅÂ¶ À¹Ã ç¶ ×Æå» Óå¶ ÃøñåÅ çÆ ÇÕ§éÆ ò¾âÆ î¯Ôð ñ¾×Æ, ÇÂÃ ìÅð¶ Á¾Ü
òÆ ÕËÇÃà» ò¶Úä òÅñ¶ âÆñð» é±§ ê¹¾ÇÛÁÅ ÜÅ ÃÕçËÍ
ò¶Öä ñÂÆ Õ¹¾Þ Ô¯ð Ô¯ð Â¶,
Ççñ Çò¾Ú À¹Ôç¶ Ú¯ð Ú¯ð Â¶,
ÜÆÔé±§ å¾Õ Õ¶ Ççñ éÅ î¶ðÅÍ
æ¾ÇÕÁÅ Ô½Õ¶ íðÕ¶,
À¹Ô Õ¹óÆ î¹¾Õð ×ÂÆ,
î¹ñÅÕÅå çÅ òÅÁçÅ ÕðÕ¶Í
ÇÂÃ ×Æå Çò¾Ú À¹Ã é¶ ÃæÅÂÆ çÆ êÇÔñÆ å¶ ç±ÜÆ Ãåð Çò¾Ú
ÇÂ¾Õ ôìç é±§ ç¯-ç¯ òÅð ê¶ô ÕðÕ¶ ðÃçÅÇÂÕ ìäÅÇÂÁÅÍ À¹µêð¯º åð÷
Â¶éÆ ÇêÁÅðÆ ÇÕ îé ÁÅê î¹ÔÅð¶ é¾Úä é±§ Õðé ñ¾×çÅÍ
ÒéðÅ÷×ÆÓ ×Æå Çò¾Ú À¹Ã é¶ ôðîÅÕñ êz¶ÇîÕÅ çÆ ×¾ñ Ö±ìÃ±ðå
Á§çÅ÷ ÓÚ ÕÆåÆÍ éÆòÆº êÅÂÆ ð¾ÖäÆ, ÔÅÃ¶ é±§ ì¹¾ñ·ÆÁ» ÓÚ ÕËç Õðé çÆ
ÁçÅ, î¾æ¶ Óå¶ Þ±áÆ-î±áÆ ÇåÀ±óÆ å¶ Á¾Ö» éÅñ ×¹¾ÃÅ ÷ÅÔð Õðé ç¶
Á§çÅ÷ é±§ Ã¯éÆ é¶ ìÅÕîÅñ ê¶ô ÕÆåÅÍ Ã¹äé òÅñ¶ çÆÁ» Á¾Ö» î±Ôð¶
òÆâÆú Ö¹ç-ì-Ö¹ç Ú¾ñä ñ¾×çÅÍ ÇÕ§é¶ à§¹ìò¶º Ãé ÇÂÔ ì¯ñ :
ÇÕÔóÆ ×¾ñ¯º éÆºòÆº êÅÂÆ ð¾Öç¶,
å¹ÃÆº Ã¯ÔÇäú ÇÕÀ¹º éÆº Ô¾Ãç¶,
î¾æ¶ À¹å¯º éÅ ÇåÀ±óÆ Ú¾Õç¶,
Á¾Ö» Õ¾ã Õ¶ âðÅú×¶ å» éÔÆº,
æ¯â¶ éÅñ Ü¶ æ¯ó·Å ÇÜÔÅ ÖÇÔ ÇçÁ»,
Ã¯ÔÇäú éðÅ÷×Æ å¶ éÔÆº,
×¾ñ Ççñ çÆ Ü¶ ÇÂ¾Õ ÕÇÔ ÇçÁ»Í
ÒêËð» ÓÚ ê¿Ü¶ì ïÅð çÆÓ ×Æå ÓÚ À¹Ã é¶ ê¿ÜÅìä çÆÁ» Ö±ìÆÁ»
çÅ òðéä ÕÆåÅÍ êÅìñÅ Óå¶ Õ¹ñçÆê îÅäÕ çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ òÅÔòÅ
ÁÃð ÃÆÍ À¹Ã é¶ ÇÂ¾Õ-ç¯ åð÷» òÆ Ô±ìÔ± À¹Ã òÅñÆÁ» ×ÅÂÆÁ»Í À¹Ã çÆ
î½å å¯º ìÅÁç ÒÇÂàðÇéàÆÓ éÅîÆ ÇÜÔóÆ ÕËÇÃà ÇðñÆ÷ Ô¯ÂÆ, À¹Ã Çò¾Ú
ÇÂ¾Õ ×Æå ÒÇçñ î¶ðÅ å¯óÆº éÅÓ êÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ ×Æå îÅäÕ ç¶ ×Æå
Òî» îð Ú¾ñÆ ÇÂ¾Ûð», ÖÅú åðÃ ÇòÚÅð¶ Óå¶Ó çÆ åð÷ òÅñÅ ÃÆ, ì¯ñ
Ãé :
Ã¯ÔäÆÂ¶ ×¾ñ Ã¹ä Öó· Õ¶ î¶ðÆ,
î¶ð¶ ìÅð¶ Ã¯Ú ÕÆ å¶ðÆÍ
ÁËò¶º î±§Ô îð¯óÆº éÅ,
ÃÔ¹§ ñ¾×¶ åËé±§ ÔÅäçÆÂ¶,
Ççñ î¶ðÅ å¯óÆº éÅÍ
ÒÜ¶ é¾ÚäË Çî¾åð» éÅñ å» ì¯ñÆ êÅÀ¹äÆ êËäÆ ÁËºÓ ×Æå Çò¾Ú À¹Ã
é¶ é¾Úä¯º Ã§×çÆ î¹ÇàÁÅð é±§ Ç×¾è¶ ç¶ Çêó ÓÚ èîÅñ» êÅÀ¹ä ñÂÆ ÁÅÇÖÁÅ
å¶ ÒÕ¹óÆ é¾Ú-é¾Ú ÕðçÆ ÕîÅñ, Á¾Ö îÃåÅéÆ Â¶Ó ×Æå Çò¾Ú èðåÆ ÓÚ
Ç×¾á-Ç×¾á à¯Â¶ êÅÀ¹ä òÅñÆ ê¿ÜÅìä ç¶ Ô¹Ãé çÆ ð¾ÜòÆº åÅðÆø ÕÆåÆÍ
æ¯ó·¶ Õ¹ ×Æå» ç¶ ÔòÅñ¶ éÅñ ÔÆ êåÅ ñ¾× Ü»çË ÇÕ Ã¯éÆ Çå¾ÖÆ
Ã±Þ òÅñÅ ×ÅÇÂÕ å¶ ×ÆåÕÅð ÃÆÍ éò¶º ê¯Ú ç¶ ×ÅÇÂÕ» ÓÚ¯º î¯ÔðÆ ìäé
òÅñ¶ À¹Ã Á§çð ÃÅð¶ ×¹ä Ãé, êð åÕçÆð ÓÚ Õ¹¾Þ Ô¯ð ÇñÇÖÁÅ ÃÆÍ
Ã¯éÆ çÆ î½å é±§ ê¿Ü ÃÅñ Ô¯ Ú¾ñ¶ é¶, êð ÔÅñ¶ ÇÂÔ Õ¾ñ· çÆÁ»
×¾ñ» ñ¾×çÆÁ» é¶Í Üç¯º Ã¯éÆ ìÅð¶ ÒÃÆÓ ôìç òðÇåÁÅ Ü»çË å» ÜÅêçË
À¹Ã éÅñ ì¶ÇÂéÃÅøÆ Ô¯ ðÔÆ Â¶Í êð ÔÕÆÕå å» ÔÕÆÕå Â¶Í À¹Ã é±§ î¯ó
Õ¶ éÔÆº ÇñÁ»çÅ ÜÅ ÃÕçÅ, êð ïÅç Õð-Õð îé é±§ åÃ¾ñÆ Çç¾åÆ ÜÅ
ÃÕçÆ Â¶Í åÆÔ ÃÅñ çÆ À¹îð¶ À¹Ôé¶ ×ÅÇÂÕÆ ÓÚ ÇÜÔóÆ êÛÅä ìäÅÂÆ,
À¹Ô ÕÂÆÁ» é±§ òÆÔ-òÆÔ ÕËÇÃà» Õðé ìÅÁç òÆ éÃÆì éÔÆº Ô¹§çÆÍ

éÆñ¶ õÅé
(AIHB-B@AA)
ÇòÛ¯ó¶ çÅ Ã¾ñ· ÕÂÆ òÅð ìóÅ Õ¹¾Þ Ã¯Úä ñÂÆ îÜì±ð Õð Ü»çËÍ
Üç¯º ìÚêé å¯º ÇÃÖÅÇÂÁÅ Ü»çË ÇÕ ÇÜÀ±ä éÅñ¯º ò¾âÅ Ã¾Ú îðéÅ þ, ë¶ð
ÜÅä òÅñ¶ ç¶ çðç ÓÚ Á¾æð± ÇÕÀ¹º ÁÅÀ¹ºç¶ é¶? ÇÕÀ¹º Ãí Õ¹¾Þ «¾ÇàÁÅ-
«¾ÇàÁÅ ÜÅêçË? ÇÂÃçÅ ÇÂ¾Õ ÕÅðé íÅò¶º ÜÅä òÅñ¶ éÅñ î¯Ô çÆÁ»
å§ç» çÅ Ü¹ÇóÁÅ Ô¯äÅ þ, êð ç±ÜÅ ÕÅðé ÇÂÔ þ ÇÕ ÜÅä òÅñ¶ é¶ ÇÜÀ±ºç¶
ÜÆÁ ÇÜÔó¶ Ö¶åð ÓÚ ÇÜ§éÅ Õ¹ ï¯×çÅé êÅÇÂÁÅ Ô¹§çË, À¹Ã é±§ Ú¶å¶ Õð-
Õð Þ±ðé å¯º Çìé» ÃÅâ¶ Õ¯ñ Õ¾Ö éÔÆº ìÚçÅÍ
ë¶ð ÃòÅñ Ô¯ä ñ¾×çË ÇÕ ÕÂÆ òÅð ÜÅäÕÅð ì§ç¶ çÅ ÇòÛ¯óÅ
úéÅ ç¹¾Ö éÔÆº Çç§çÅ, ÇÜ§éÅ ÁäÜÅä ì§ç¶ çÅ ç¶ Ü»çËÍ ÜÆÔé±§ Çîñ¶ éÅ
Ô¯ÂÆÂ¶, ×¾ñìÅå òÆ éÅ Ô¯ÂÆ Ô¯ò¶, Õ¯ÂÆ é¶ó éÅ Ô¯ò¶, À¹Ãç¶ ÜÅä çÅ öî
Á§çð¶ é±§ ÇÕÀ¹º ò¦±èðé ñ¾×çË?
ç¹¾Ö» çÆ ÇÂÔ ìÅå ÇÂÃ ÕðÕ¶ êË ðÔÆ Â¶ ÇÕÀ¹ºÇÕ BH îÂÆ, B@AA
é±§ éÆñ¶ õÅé é»Á ç¶ À¹Ã ×ÆåÕÅð çÅ ÇòÛ¯óÅ êË Ç×ÁÅ, ÇÜÃ é±§ éÅ Õç¶
Çîñ¶ Ã», éÅ ç¶ÇÖÁÅ ÃÆ å¶ éÅ ÔÆ Õç¶ ×¾ñ Ô¯ÂÆÍ Ô», À¹Ãç¶ ×Æå» é±§ ÷ð±ð
îÅäÆçÅ ÃÆ, Üç¯º ÁÅÖðÆ Á§åð¶ ÓÚ ÒéÆñ¶ õÅéÓ ÁÅÀ¹ºçÅ å» îé é±§ Áò¾ñÆ
ÇÜÔÆ Ö¹ôÆ Ô¹§çÆÍ ÇÂÃ ç¶ ç¯ ÕÅðé Ãé, ÇÂ¾Õ å» À¹Ã çÅ Ôð ×Æå ÕîÅñ
çÅ Ô¹§çÅ å¶ ç±ÜÅ À¹Ô ÁÅêä¶ é»Á é±§ ×Æå ÓÚ ñÅÜòÅì ã§× éÅñ Çë¾à
ÕðçÅÍ
Üç¯º éÆñ¶ çÅ ÇñÇÖÁÅ ×Æå ÒÕÅÔçÆ ì¾Ã ÓÚ¯º À¹µåð ×ÂÆ å±§
ìÇá§âÅ ìÆÕÅé¶ð Ô¯ Ç×ÁÅÓ ÇðÕÅðâ Ô¯ÇÂÁÅ å» Ã¹ðÜÆå í¹¾ñð éÅñ À¹Ã
ìÅð¶ òÅÔòÅ ×¾ ñ » Ô¯ ÂÆÁ»Í À¹Ã ÁÅÇÖÁÅ, ÒÀ¹ Ô Ôð ×Æå Ú§ × Å
ÇñÖçË...ìÔ¹å¶ ×ÆåÕÅð» ç¶ ×Æå» é±§ ×ÅÀ¹ä å¯º êÇÔñ» Ã¯èäÅ êËºçË...êð
À¹Ôç¶ ×Æå é±§ Û¶óéÅ éÔÆº êËºçÅ...ÍÓ
Òì¾Ã ÓÚ¯ º À¹µåð ×ÂÆ å±§Ó ÓÚ ñ¯ ÔÇóÁ» çÅ çðç òÆ ÃÆ å¶

ÇòÁÅÕ¹ñåÅ òÆÍ ÇÂÃ ×Æå é±§ íÅò¶º ì¾Ã» Çò¾Ú Ô¹§ç¶ ÇÂôÕ-î¹ôÕ ç¶ îÅó¶
ê¾Ö éÅñ òÆ Ü¯ó Õ¶ ç¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçË, êð ÜòÅéÆ çÆÁ» ñ×ð» ë¹¾àä
ò¶ÿ¶ ì¾Ã ÓÚ ìËáÆ Ã¹êÇéÁ» çÆ ðÅäÆ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆ ñ¾×çÆ Â¶ å¶ À¹Ã ç¶
À¹µåðé ÃÅð ÃÆà» ÃòÅðÆÁ» éÅñ íðÆÁ» Ô¯ä ç¶ ìÅòÜ±ç ì¾Ã ÇÕò¶º
Ã¹§éÆ-Ã¹§éÆ ñ¾×ä ñ¾×çÆ Â¶, ÇÂÔ À¹ÔÆ îÇÔÃ±Ã Õð ÃÕç¶ é¶, ÇÜé·» ÇÂÔ
ò¶ÿÅ Ô§ãÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶Í ÇÂÔ å» êåÅ éÔÆº ÇÕ éÆñ¶ é¶ ÇÂÔ ò¶ÿÅ Ô§ãÅÇÂÁÅ
ÃÆ Ü» éÔÆº, êð À¹Ôé¶ Ô÷Åð» ç¶ Ô§ãÅÂ¶ êÿ» é±§ ×Æå ÷ðÆÂ¶ ÇÚåð ÷ð±ð
Çç¾åÅ ÃÆÍ
î½å ÇÕÃ¶ çÆ Çî¾å éÔÆº, êð î½å Â¶ç» òÆ ÁÅ Ü»çÆ Â¶, ÇÂÔ ìÔ¹å
Ø¾à Ã¹ÇäÁÅ ÃÆÍ ì§çÅ éÔÅ Õ¶, å¶ó å½ñÆÁÅ ì§é· Õ±ñð Õ¯ñ¯º ¦Ø ÇðÔÅ
Ô¯ò¶, ì»Ô Õ±ñð éÅñ ñ¾× ÜÅò¶ å¶ Õð§à Â¶é¶ ÷¯ð éÅñ êò¶ ÇÕ î½Õ¶ Óå¶ ÔÆ
î½å Ô¯ ÜÅò¶, ÇÕ§éÆ þðÅéÆ òÅñÆ þ ÇÂÔ î½åÍ ì§çÅ ÇìîÅð ÇðÔÅ Ô¯ò¶,
ØðÇçÁ» ÇÂñÅÜ ñÂÆ ê±ðÆ òÅÔ ñÅÂÆ Ô¯ò¶, ë¶ð òÆ î½å Ô¯ ÜÅò¶ å» íÅäÅ
î§é ñÂÆçË, êð ÇÂÔ ÕÆ êñ» ÓÚ ÒþÓ å¯º ÒÃÆÓ Ô¯ ÜÅäÅÍ
éÆñ¶ çÅ íðÅ ç¾ÃçË ÇÕ À¹Ôç¶ ç¯Ãå-Çî¾åð Øð ÁÅÂ¶ ÃéÍ ÕÇÔ§çÅ,
ÒïÅð å±§ øñÅäÅ Õ§î Û¶åÆ-Û¶åÆ Õðç¶, îËº éÔÅ Õ¶ ÇÂé·» éÅñ Õ§î òÆ
ÜÅäË...ÍÓ éÔÅ Õ¶ ×¹ÃñõÅé¶ ÓÚ¯º ìÅÔð ÇéÕÇñÁÅ å» Ú¾ñç¶ Õ±ñð Õ¯ñ¯º
¦ÇØÁÅÍ ÃðÆð Ç×¾ñÅ ÃÆ å¶ êËð¯º é§×ÅÍ Õð§à éÅñ ÁËÃÅ ÞàÕÅ ñ¾×Å ÇÕ
ÃËÇÕ§â» ÓÚ ÔÆ éÆñ¶ çÅ ÃðÆð éÆñÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Ãèð» çÆ ÃÅæä çÅ Ã¹ÔÅ×
«¾ÇàÁÅ Ç×ÁÅ, îÅÇêÁ» çÅ Ú§é Û¹êäÛ¯å Ô¯ Ç×ÁÅ å¶ Ã§×Æå êz¶îÆÁ» çÅ
îÇÔì±ì ×ÆåÕÅð ÃçÅ ñÂÆ Á¾Ö» îÆà Ç×ÁÅÍ
éÆñ¶ õÅé çÅ ×ÆåÕÅðÆ Ãøð ìÔ¹åÅ ¦îÅ éÔÆºÍ À¹Ãç¶ ç¯ Õ¹
çðÜé ×Æå ÇðÕÅðâ Ô¯Â¶Í íÅò¶º ×ÅÇÂÁÅ À¹Ã é±§ ÕÂÆÁ» é¶, êð ÁÃñ
êÛÅä Ã¹ðÜÆå í¹¾ñð ç¶ ×Æå» ÕðÕ¶ ÇîñÆÍ Á¾Ü ç¶ ç½ð Çò¾Ú À¹ÔÆ ×Æå
ÚðÇÚå Ô¹§çË, ÇÜÃçÅ òÆâÆú Ú§×Å ìÇäÁÅ Ô¯ò¶ å¶ ìÅÁç Çò¾Ú ÚËéñ
ÇÂôÇåÔÅðìÅ÷Æ òÆ Ú§×Æ Ô¯ò¶Í Ã¹ðÜÆå í¹¾ñð çÆÁ» Çå§é-ÚÅð ÕËÇÃà» ç¶
àÅÂÆàñ òÆ À¹Ã¶ ç¶ ×ÅÇäÁ» Óå¶ ð¾Ö¶ ×Â¶Í òÆâÆú Ú§×¶ ì¾Üà ç¶ ìä¶ å¶
éÆñ¶ çÆ êÛÅä ×±ó·Æ Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÜé·» Ô¯ð» é¶ ×ÅÇÂÁÅ, À¹é ·» ÇòÚ¯º
Ç÷ÁÅçÅåð ç¶ òÆâÆú éÅ ìä¶, ÇÜÃ ÕðÕ¶ À¹é·» çÅ é¯ÇàÃ éÅ ÇñÁÅ
Ç×ÁÅÍ
À¹Ã çÅ íðÅ ç¾ÃçË ÇÕ ÇÃðø Ã¹ðÜÆå ÔÆ À¹é·» éÅñ Á½Ö¶ ò¶ÿ¶
Öó·Å Ô¯ÇÂÁÅÍ éÆñ¶ ç¶ í¯× òÅÿ¶ Ççé òÆ À¹Ã¶ é¶ îÅÇÂÕ î¾çç ÕÆåÆ å¶
êÇÔñ» òÆ, Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÅ ìÔ¹ÇóÁÅÍ
éÆñ¶ õÅé AIHB ÓÚ ìÇá§âÅ Ç÷ñ·¶ çÆ åÇÔÃÆñ ðÅîê¹ðÅ ë±ñ
ÇòÚñ¶ Çê¿â ðÅÂÆÁÅ ÓÚ Ü§ÇîÁÅ å¶ BI ÃÅñ çÆ À¹îð¶ Ã¾í¶ Õ§î-ÕÅÜ
ÇòÚÅñ¶ Û¾â Ç×ÁÅÍ Çê¾Û¶ îÅê¶, íËä-íðÅ, ç¯ ê¹¾åð å¶ Ãèð» çÆ ÃÅæä
Û¾â Ç×ÁÅÍ íÅò¶º À¹Ô À¹Üðå ñÂÆ ìÆ.âÆ.êÆ.ú îÇÔÕî¶ ç¶ ìñÅÕ î½â
î§âÆ ÓÚ Ã¶òÅçÅð çÆ é½ÕðÆ ÕðçÅ ÃÆ, êð ÇÂÃ Ã¶òÅçÅðÆ ç¶ éÅñ-éÅñ
À¹Ô ×ÆåÕÅðÆ çÆ Ã¶òÅ òÆ ÕðÆ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ØðÇçÁ» À¹Ã çÅ é»Á
ÜîÅñ çÆé ð¾ÇÖÁÅ, êð Ô½ñÆ-Ô½ñÆ À¹Ô éÆñ¶ õÅé ìä Ç×ÁÅÍ À¹Ã çÅ
íðÅ ç¾ÃçË ÇÕ ê¿ÜòÆº-Û¶òÆº ÓÚ ÔÆ À¹Ô ×Æå Ü¯óé ñ¾× Ç×ÁÅ ÃÆÍ
îÅÃàð é¶ Õ§é ëóÅ ç¶ä¶ å» À¹Ôç¶ Óå¶ ê¹¾áÅ-ÇÃ¾èÅ ×Æå ìäÅ ç¶äÅ, íËä
ÜÆ é¶ Õ¹¾àäÅ å» À¹Ôç¶ ìÅð¶ Õ¹¾Þ ÇñÖ Û¾âäÅÍ êÇó·ÁÅ À¹Ô ÇÃðø îËÇàzÕ
å¾ÕÍ B@@B ÓÚ À¹Ôé±§ é½ÕðÆ Çîñ ×ÂÆÍ êÇÔñÅ ×Æå ×¹ðå¶Ü Õîñ çÆ
ÁòÅ÷ ÓÚ ÇðÕÅðâ Ô¯ÇÂÁÅ, ÒÕç¶ å» å¶ð¶ ÃÆÓ å¶ ç±ÜÅ ìñÕÅð ÇÃ¾è± é¶
×ÅÇÂÁÅ, Òç¯ ×¾ñ» ÕðÆÂ¶ ìÇÔÜÅ, ÃÅâÆ Ã¹ä ÁÅêäÆ ÕÇÔÜÅÍÓ ìñÕÅð
òÅñÅ ×Æå òÅÔòÅ ÇÔ¾à Ô¯ÇÂÁÅ, éÆñ¶ é±§ êzÇÃ¾èÆ Çîñ ×ÂÆ, Ô¯ð Õ¹¾Þ
éÔÆº...Í
éÆñ¶ õÅé ç¶ ×Æå Òë¯à¯ ÕÆÔçÆ ìà±Â¶ ÓÚ êÅÂÆ ÇëðçÅÓ (èðîêzÆå),
ÒÁËâÆ Û¶åÆ îÅÇêÁ» å¯º ÜÆÁ ñÇÔ Ç×ÁÅÓ (Çî§à± è±ðÆ), ÒÇÂ¾Õ ÇÚ¾å ÕðçÅ
ÇÜÀ±ä Ü¯Ç×ÁÅ îËº å¶ðÆ î¹§çðÆ ò×ÅÔ Õ¶ îÅð»Ó (Ôðç¶ò îÅÔÆé§×ñ),
ÒÜç¯º ÃÅé±§ å¶ÇðÁ» ÃÔÅÇðÁ» çÆ ñ¯ó ÃÆÓ (Ôðç¶ò îÅÔÆé§×ñ), Òì¯åñ
òð×Æ é¶ ÕðÓåÅ Çê¿â ôðÅìÆÓ (ÕÅÕÅ ÷ËñçÅð), Òî¾ñ¯ î¾ñÆ ñ¾×Ü¶ é÷ð
Ã¯ÔäÆ ÚÆ÷ é±§Ó (îÔÅôÅ ÁñÆ), ÒÛ¾â Õ¶ éÅ ÜÅÂÆº î¶ðÆ ÜÅé ìä Õ¶Ó
(ñÖÇò§çð ñ¾ÕÆ), Òå±§ å» í¯ÿÆ íÅÿÆ Á¾Ö» ÇÃð¶ çÆÁ» á¾× éÆºÓ (Ü¾ÃÆ
ÇÃ¾è±) å¶ ÒÕÆ ñ¾â±Á» çÅ å¯óÅÓ (çÆê Çã¾ñ¯º) é¶ ×ÅÂ¶Í
Ã¹ðÜÆå í¹¾ñð çÆ ÕËÇÃà Ò×¾íð±Ó çÅ àÅÂÆàñ ×Æå òÆ éÆñ¶ çÅ
ÇñÇÖÁÅ ÃÆ å¶ ÇÂÃ ÇòÚñ¶ Òî¹¾Û ë¹¾à ×¾íð± éÅ ×¾ñ ÇÕò¶º Õð», ò¶ îËº
ÃÖÆÁ» å¯º ê¹¾ÛçÆ Çëð»Ó å¶ ÒçÃ Ççé ê¶Õ¶ ñÅ ÁÅò» ÁÇóÁÅÓ ×Æå Ö±ì
îÕì±ñ Ô¯Â¶Í ìÅÁç ÓÚ Ã¹ðÜÆå çÆ ÒÁ§ìð» çÅ Ú§éÓ ÇðñÆ÷ Ô¯ÂÆ å»
àÅÂÆàñ ×Æå ÒÁ§ìð» çÅ Ú§é ×¯ðÆÂ¶ åËæ¯º âðçÅ éÅ Úó·çÅ ÇòÚÅðÅÓ,
ÒÕ¹óÆ ×¾íð± ê¾àä çÆ îÅðÆ ×ñÆ çÅ ì±ÔÅ ì§ç éÅ Õð¶Ó å¶ ÒîËé±§ ÃîÞ éÔÆº
ÁÅÀ¹ºçÆ Ú§é î¶ÇðÁÅ ò¶ å±§ ð¾Ö Çç¾åÅ ÕÆ ÕðÕ¶Ó Ôð ÷¹ìÅé Óå¶ Úó·¶Í Üç¯º
Ã¹ðÜÆå çÆ èÅðÇîÕ ÕËÇÃà ÒéÅî Ö¹îÅðÆÓ ÁÅÂÆ å» À¹Ã ÇòÚñÅ éÆñ¶ çÅ
ÇñÇÖÁÅ, Òî¶ð¶ éËä åðÃç¶ ðÇÔ§ç¶ é¶ ééÕÅäÅ ò¶Öä é±§Ó òÆ ñ¯Õ îé» Óå¶
ÁÇî¾à êzíÅò Û¾âä ÓÚ ÕÅîïÅì Ô¯ÇÂÁÅÍ
éÆñÅ Ô¹ä ÃÅâ¶ çðÇîÁÅé éÔÆº, êð À¹Ãç¶ ×Æå ÷ð±ð é¶Í ×Æå
Â¶é¶ æ¯ó·¶ é¶ ÇÕ ìÔ¹åÅ ¦îÅ Ãî» Ú¶å¶ éÔÆº ðÇÔä¶Í ñ¯Õ» çÅ Ú¶åÅ Â¶éÅ
î§çÅ Ô¯ ü¾ÕË ÇÕ Õ¹¾Þ îÔÆÇéÁ» ìÅÁç Ãí Õ¹¾Þ í¹¾ñäÅ ô¹ð± Ô¯ Ü»çËÍ Õ¾ñ·
å¾Õ ÇÜÔó¶ Ãéî¹Ö ÇÃ§Ø Á÷Åç çÆ ×ÆåÕÅðÆ çÆÁ» ×¾ñ» Ô¹§çÆÁ» Ãé,
À¹Ã é±§ ÃËºÕó¶ ×Æå ðÚä ç¶ ìÅòÜ±ç ñ¯Õ» í¹ñÅ Û¾ÇâÁËÍ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ
éÆñÅ òÆ À¹Ã ÖÅå¶ êËäÅ ô¹ð± Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ êð ÃÅé±§ ÇÜÀ±ºÇçÁ» é±§ ÇêÁÅð
ç¶ä ç¶ éÅñ-éÅñ î¯ÇÂÁ» é±§ ïÅç òÆ ð¾ÖäÅ ÚÅÔÆçËÍ ÁÅðÇæÕ ê¾Ö
ìÔ¹åÅ Ú§×Å éÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ Ô¯ ÃÕçË ÇÕ éÆñ¶ çÆ ìðÃÆ Óå¶ î¶ñÅ òÆ éÅ Ô¯ò¶
å¶ ÇÂÔ òÆ Ô¯ ÃÕçË ÇÕ Øð Õ¯ÂÆ ÕñÅÕÅð éÅ ìÔ¹ó¶, êð ×Æå-Ã§×Æå é±§
ÇçñÆ ÇêÁÅð Õðé òÅÇñÁ» é±§ éÆñ¶ õÅé Ãî¶å ÕñÅ Ü×å ÓÚ òâî¹¾ñÅ
ï¯×çÅé êÅÀ¹ä òÅñ¶ À¹é·» ÃÅð¶ ñ¯Õ» é±§ Ú¶å¶ ð¾ÖäÅ ÚÅÔÆçÅ þ, ÇÜé·»
å§×ÆÁ»-å¹ðôÆÁ» Þ¾ñÇçÁ» Ö¹ôÆ ç¶ îÅÔ½ñ òÅñ¶ ×Æå ÇÃðÜ¶, ÇÜé·» çÆ
×ÆåÕÅðÆ å¶ ×ÅÇÂÕÆ ÇòÚ¯º Õç¶ ö¹ðìå ç¶ ÞñÕÅð¶ éÔÆº êÂ¶Í
**********

fJ; feskp ftu
e[Zb nZyo 91167
e[Zb Fpd 22074
e[Zb g?o/ 464

Ambron Tutte Tare PunjabiLibrary

Încărcat de

Informații document

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Ambron Tutte Tare PunjabiLibrary

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

www.PunjabiLibrary.

nzpo'A N[ZN / sko/ 1

nzpo'A N[ZN / sko/ 2

Ãòðé ÇÃ§Ø àÇÔäÅ

gzikph b/ye vkN ekw

nzpo'A N[ZN / sko/ 4

nzpo'A N[ZN / sko/ 5

nzpo'A N[ZN / sko/ 6

ê¿ÜÅìÆ ÃÅÇÔå, Ã¾ÇíÁÅÚÅð å¶ Ú¦å îÅîÇñÁ» êzåÆ ÇøÕðî§ç

nzpo'A N[ZN / sko/ 7

îÅä ñË Ö¹ôì¯ÂÆ, ÁÅÖð î½å ÔË,

nzpo'A N[ZN / sko/ 8

nzpo'A N[ZN / sko/ 10

ê¿ÜÅì ç¶ åÕðÆìé ÃÅã¶ ìÅð» Ô÷Åð Çê¿â» ÓÚ ÔÆ ÕñÅ çÆÁ»

nzpo'A N[ZN / sko/ 11

Çê¿â å¶ âÅÕ: àÇÔäÅ,

nzpo'A N[ZN / sko/ 13

ÁÅÃÅ ÇÃ§Ø îÃåÅéÅ çÅ Ç÷Õð ÇÛóÇçÁ» òÃîÅ ñÅÂÆ, Ø¹¾àòÆº

nzpo'A N[ZN / sko/ 14

nzpo'A N[ZN / sko/ 18

nzpo'A N[ZN / sko/ 19

nzpo'A N[ZN / sko/ 24

nzpo'A N[ZN / sko/ 25

nzpo'A N[ZN / sko/ 31

ÇÕ§éÅ ð¹ÁÅÇÂÁÅ ÃÆ AH éò§ìð B@@C çÆÁ» õìð» é¶Í î¯à¶

nzpo'A N[ZN / sko/ 32

nzpo'A N[ZN / sko/ 37

ÕÂÆ ÃÅñ» å¯º êðÇî§çð Ã§è± çÆ ÖÅî¯ôÆ åð·»-åð·» ç¶ ÃòÅñ Öó·¶

nzpo'A N[ZN / sko/ 38

nzpo'A N[ZN / sko/ 41

B@@I é±§ ê¿ ÜÅìÆ Ã§ × Æå éÅñ Ü¹ ó ÆÁ» À¹µ Ú ç¹î ÅñóÆÁ»

nzpo'A N[ZN / sko/ 42

nzpo'A N[ZN / sko/ 45

Üç¯º òÆ À¹Ã çÅ ø¯é ÁÅÀ¹ºçÅ, ÕðÅðÆ ÁòÅ÷ ÇéÔÅñ Õð Ü»çÆÍ

nzpo'A N[ZN / sko/ 46

nzpo'A N[ZN / sko/ 50

CA ÃÅñ çÆ À¹îð¶ Üç¯º Õ¹ñÇò§çð Çã¾ñ¯º çÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ Ã±ðÜ

nzpo'A N[ZN / sko/ 51

nzpo'A N[ZN / sko/ 56

BE éò§ìð B@@G çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÁõìÅð» ç¶ î¹¾Ö ÃÇøÁ» Óå¶

nzpo'A N[ZN / sko/ 57

nzpo'A N[ZN / sko/ 60

nzpo'A N[ZN / sko/ 61

nzpo'A N[ZN / sko/ 63

ê¿ÜÅìÆ ×ÅÇÂÕÆ çÅ Ú½î¹ÖÆÁÅ çÆòÅ ÃÆåñ ÇÃ§Ø ÃÆåñ ÜòÅéÆ

nzpo'A N[ZN / sko/ 64

nzpo'A N[ZN / sko/ 68

nzpo'A N[ZN / sko/ 69

nzpo'A N[ZN / sko/ 73

Ã§Øðô çÅ ðÅÔ Ü¶ ÃøñåÅ å¾Õ ê¹ÚÅ ç¶ò¶ å» Á½Ö¶ Ççé í¹¾ñ

nzpo'A N[ZN / sko/ 74

nzpo'A N[ZN / sko/ 78

ÛîÕ òð×¶ ÃðÆð ç¶ îÅñÕ, Çî¾á ì¯ñó¶, ò¾ÇâÁ» çÆ ÇÂ¾÷å

nzpo'A N[ZN / sko/ 79

nzpo'A N[ZN / sko/ 83

nzpo'A N[ZN / sko/ 84

nzpo'A N[ZN / sko/ 87

nzpo'A N[ZN / sko/ 88

S-ar putea să vă placă și