= Bitkitorde cinsi goxalmanmn cinsiyyetsiz (vegetativ)
coxalma ilo miigayisode dstinliya nod?
‘6. Cevirmo vo interpretasiya Suallarin niimunosi.
8 sinif. Zoologia:
= Quslanin xarici qurulusu sizlo neyi xabriadu’? Bu haqda
millahizelerinizi yiridiin.
= Hidranin tumurcuglanmas size neyi xatirladir?
= An pateklor size noyi xatirladu??
6 sinif. Botanika:
= Bitkilarin yarpaglan funksiyalarna gro insanorga-
nizminin hansi organi xatirladir? Cavabiniza esastandinn,
~ Payrz feslinde bitkiler yarpaglanni no tigtin t8ktirler? Bu
prosesin bitkilor dgtin ohemiyyoti nededir?
= Sxem goklindo bitkilorin g6vdesinin makroskopik quru-
lusunu nece tasvir etmek olar?
Beloliklo belo mixtalif torzda qurulan suallardan istifade
edorok soqirdioro dorsdo elmi biliklor vermokle yanast ~ di-
sinme qabiliyyotinin daha da inkigaf etdirilmesi imkans olde
ede bilerik
Istifado olunan adabiyyat
1. Pasayeva MN. «Mctodik tovsiyan: «Biologiyanin
todrisindo interaktv tolim isullannd: kasi»
‘prin nea fan istifado metodikasp
2. «Midollim hazirligt vo orta tehsilin perspektivieri»
(Goro tei sseminnteribosiesasinda). Mister tn
vesait. M@hmodova, M.liyev, M.Qasimli, Geri Ve
Rata Foks vo , Bak, 2008 473 oh ‘ll
3. Inteqrativ kurikulum,” Mahiyyoti ve niimunolor,
intr pte ess F-Kerimova, MOhmodova, Ger
arella, Olis Rayli (Beynolxalg todqigatlar xott i -
(Aired, 2005, 233 gah aaa sotto), Bake
4, Pasayeva M.N, «integrativ dors modeli -4», Integrativ
‘kurrikulum. Mahiyyeti vo niimuneler, miollimlor tigiin vosait
F.Korimova, M.hmedova, Geri Varela, lis Rayli (Beynol-
xalq odgigatlar xett il), Baka ~ «Airex», 2005, sah. 191-199.
5. Inkisafetdirici telim-torbiye metodlan.Azarbayean
‘Azad Mitollimlar Biliyi, Bala, 1999, 35 soh
6. Maktobde votonday tohsili, Metodik vosait. Agia
Comiyyot Institut Yardim Fondu, Baki, 2002, 51 seh.
"4
sli Zeynalabdinova
Bala Pedagoji Kadrlari Ixtisasarurma vo
Yenidonhazirlanma Institutunun psixologiya
kabinetinin mildiri
Hazirda tobsil sistemindo bag veron keyfiyyat deyisiklike
lori, mifollim-sagird minasibotlorinde milsbot qarsthgh tesirin
toskili yollarmin axtan feal talim metodiarinin tetbig olun-
rmasina genis sorait yaratmigdht, Belo metodlardan biti kimi
diinya tocribosinda trening mesfololorine dstinlik veri.
‘Son zamanlar mixtolif trening programlanint toqdim edon
tedgigatlar(V.Y.Baskanov, $.V.Krivgova, _B.D.Pangin,
AMPrixojan, Azorbaycanda S.M.Mecidova) meydana ¢ix-
misair.
‘Nozori-praktikistoin teblilitreningin noinki sosial ve tn
siyyet vardislarini inkigaf etdirdiyini, eyni zamanda tinsiyyst
subyektlorinin pesokar-pedagoji soristasinin tokmillosmosine
kémok etdiyini gostormisdir
"Treningin oses_mogsodinin sexsiyyotin inkisafi, trening
igtirakeilarinda foal sosial mdvgenin formalagdinimast, onlar-
da atrafdaki insanlarla somoroli qarsiigl tosir qabiliyyotinin
inkigafetdirilmesinin olmasindan grxis ederok trening mosgo-
Tolorinds istirakelann mioyyen sosial-psixoloji_biliklert
gazanmasi, 6ziniin ve basgalarimm dork edilmasi gabil
Yotinin inkigafi, goxsi keyfiyyet ve bacanglanmn diaqnos-
kasi vo korreksiyasi, real ve produktiv herekotlere mane
‘olan baryerlorin aradan qaldinimast vo s. bu kimi vezifelerin
hayata kesirilmasina galisiram. Bu meqsodle pedagoji kadrla~
rin intisasarirma vo yenidanhazirlanma kurslarinda trening
mosgelolarinin foskili zaman: osason diggatimi miellimtorin
soxsi vo pesokar movgeyinin, o climleden Gnsiyyetin mezmu-
hunun, mogsed ve motivierinin dark olunmasina yonoldirem.
‘Qeyd edim ki, tolim formasi kimi trening mosgelalorinin
Szinomoxsus olametlori var. Hor geyden avvel, trening bas-
lamazdan gabaq psixolog Oz tigi vacib olan 2 suala cava
vermalidit:
1, Psixoloji treningin apanimasinda meqsed nedir?
2/Trening masgolelerini aparmaq iigin lazimi sorait varm
8‘Trening mosgoolrii eparmaq tpn lazm olan diger srt
tore dat qr gdrakelannnolmasin (10-12 rotors her or
Ieiatgi Leeda olaraqtreinge. qogulmasin, grup ign
Sago ors keyfyetlerin doyisimosine daxi arab
Simasini, mieyyen biliklorin, praktik bacanglann vo. sOxsi
feytyyouonn edo olunmasina meyl, renin igrakgtannin
emosiya ve hisstorinin fade olunmasin, refleksiyams, azad vo
psivoloji baximdan zorersiz dnsiyyet mUhitinin yaradilmasiny
geyd eae :
‘reningdo up ixinin moqsodlerini psixologiya elmlor
dokiors T'Vagkovun’togdim eldiyi cadvoldo ‘daha aydn
gnmok ol. Gkolny psolog, No, 2008,
Treningin moqsodtori ‘Trening qruplarin névlori
Psixoloi Pisco problenlora
problemin sedsigh hal gpa
A ro ll kimok
Psixlai Psixoloji_salamlig
a} sagiamiin ‘ve hoya keyliy=
sgl yeti opin ening
3 arupln
2 | [imma
ago,
seed Sea pa
= ‘ening qruplar:
£ | feat ame
cet See
Being ce nl gan
z reksiyas! magsodi- inka gn tening
a |] |Same in
Sear ae
re a] | sesiptnimis
‘inkasafi kimok ‘qruplan
‘Yuxanda qeyd etdiyimiz kimi, treningin aparimasinda va-
cib mosoloterden biri psixoloqun 62 ign treningin maqsedini
mileyyen etmokdir. Megsed mieyyen edildikson sonra iso ar-
tug treningin layihasini hazirlamag olar ki, bura treningin moz~
‘munu, galismalanin secilmosi vo onlann realize olunma me-
todlarinin secilmasi ve mositonin giymetlandiriimesi daxldr.
Mosgelenin mezmunu Ug saheni - bilik, bacang ve do-
yarlari ahato etmaklo mibllim soxsiyyatinin fiziki, emo-
Sional, menevi vo intellektual toroflarine toxunur.
‘Mosgola iigiin calismalarin segilmasi. Bu zaman mos-
gplonin torkibine daxil olan galigmalar bitin qrupa, bir nego
Kigik qrupa vo ya yoxson her bir trening istirakeisina vero
biler. Caligmalann totbigi metodlar mixtslifdir. Men daha
0x qrup diskussiyast, rollu oyunlar, musiqi terapiyast, psixo-
gimnastika, hemginin proyektiv metodlara dstinlOk verirom,
Bu metodiar vasitesilo istirakgilann soxsiyyotine semoroli
tosir etmok miimktindil.
‘Mosolenin noticosi timumilikds giymatlondirilir, hor bir
igtirakemin fealiyyoti iso ayn-ayntiqda garsiya "qoyulan
mogsede no dorocede nail olmasina esason iymetlondirlir
Bu zaman hor bir istrakerdan agagndakt suallan cavablandit-
magi xahig etmek olar. Treningin onun Uigtin shomiyyati ne
‘oldu? Onda hanst doyisiklikior bas verdi? O, treningdan gé2-
Tadiyini ne deracedo aldo etdi? Musbot notice almaq gin
daha neler etmek olardi?
Treningin vacib elementlorindon biri ev tapsingidir. Bu za-
man istirakgilara mesgolenin movzusuna milvafiq olarag ba-
canglann mohkemlondiriimosi ilo bagh tapsnglar vermek,
hemginin mosgelode olanlar hagqinda distinmek vo ya reflek~
siya, yaxud da ézinin psixi, fiziki veziyyetina dzlinitelqin
vasitesile tesir etmak ve tam ezele bosalmasina nail olmaq
tigi autotrening tapsinglan vermok olar.
Trening bitdikdan sonra (adeton bir trening, masgelesi
hofiods bir dafa, 3-4 saat olmagla kegirilir) psixolog 62 isini
tohlil etmali, sahvlorini vo nailiyyetlorini nezoro almalt, mos
jlonin noticolorini imumilosdimmolidir. Bela teblilin asan-
gla apariimast tigin bitin masgolo boyu psixoloqun vacib
‘magamlan qeyd etmosi megsadomiivafigdir. Ona gore de her
‘mosgolanin roticesini trening qurtaran kimi etmok Iazimdsr.
Bu mogsodle yene do 1.Vackovun togdim etdiyi «Trening
rmosgolosinin tohlili» sxemindon itifade etmek olar.
n‘Trening mosgolosinin tohlili
| .Moggalonin mbvausu ve kegirline vaxt.
2/Mosfotade iglirakeilann torki
3.Moggolonin plant (aparlan galismalar)
Pianlasdirdimis celigmalar.
Real olaraq apanimis calismalar
4, Daha ugurlu galigmalar vo psixotexnikalar
5. Bas tutmamis galismalar vo psixotexnikalar
6 Maszolode bag vermis maraglt hadise
7. Istrakcilarin davrams xisusiyyetlor,
8. Golecekda nezero alinmali olacaq sohvler
9. Metodiki tepintlar, nailiyyetier
‘«Mon kimom?> «Mon necoyam? trening masgolosinin
ssenarisi
Meqsod: Octinidiagnostika ve dyronmo, tinsiyyetdo fealliq
{sullannan monimsonilmasi
Maygolonin gedisi
Psixolog: Oziz dostlat! Bizim vozifemiz ~ 6z «Memimize
nozar salmagdir, cinki «Mon» ézii béyik tapmacalardan biri-
dir. Biz 62 «Monbimizi fordi vasitolerio: éziimiize kenardan
nezer_salmagla, besqalannm bizo miinasibotinin tobi
vasitesilo, 62 daxili_ voziyyotimizi (emosiyalar, duygular,
fikirlor) qiymetlendicma vasitasilo, 62 zahin gorinigimiizi
iymotlondirmak vasitosito ifada edacayik.
Salamlasma «Tabassiim»
Meqsod: tobesstimii oks torefin (homkanmn) diqgatini gak-
'mok vo onda, elaco da mesfolado miisbet emosional mihitin
‘yaranmasitisulu kimi gobul etmokdon ibaretdir.
Psixolog: Bir-irinize tobgssiimlo miiraciat edin, bir
niza bir nege x0g séz deyin. Unsiyyatde olarkon gilimsoyin.
Gilimsedinizsa, demoli siz mogisloye hazirsimz
falomlgsmanin obit Bagge insana gildmsoyon zaman
no hiss etdiniz? Hamiya gillimsomek getindir? n
pulimsoyende ng hiss edtsing? ae
Tepsing |. «Torcimey-haby
fogsed: insanin zit hagqinda sosial vo psixoloji
tesovtronn qevenimastvsteaahand |” Pn. Plande
Tapsing: Oztiniz,haqgmda hekaye quran
Telimat: Oziinizi otrafdalalara toqdim etmok lazimdir. Bu
aman harada oxumagint, yasamaginiz, nece insan olmaginz,
ans! maraglannizin olmasint ve s. geyd ede bilorsiniz. Nezoro
almag laaimdir ki, bu sizin Sztndz haggnda togdimaiat, Co,
bis onu otraféaksartgtin daha oxjinal ve maragh edosiniz.
‘Tepsing 2, Gitzgt
Mogsod: Ozinitehlil
Tapang: «Mon kimom?» suahna cava vem
Talimat: Tesovvir edin ki, elinizde giizgd tutmusunuz vo
size «Men kimem!?> sualia cavab vermek lazimdir. Elo iso
Karz qalom gotirib 62, cavablannizi yazm. Unutmayin ki,
ceavab no goder cox olse, bir o gedar yaxstdit
Tapsing 3, «Oziini qobul etmek»
Magqsed: Ozii tizorindo islemeye hazt olmagin inkisafi,
‘ain basa dismak ve basgalanna inanmag, Sin fehl etmek
Tapsing: Ozinin milsbet ve monfi cohtlerinin miey-
yontosdirilmesi
TTalimat: Ag veroqi iki stituna ayinn. Birindo «Monim
iisbat cehetlorim», digerinde «Menim monfi cehetlorim»
sézlorini qeyd edarek orada lazam bildiyinizi yazin.
Tapsiniq: «Memin resmi
Moqsod: Tesviri vasitolorla 62 obrazimin yaradilmast
‘Tapsing: Oz obrazini:allegorik formada tosvir edi.
Tolimat: rongli flomasterier ve A4 formatl voroq got
62 «Men» obrazinrzi gakmayo galisin. Na istoyirsini2se cake
bilersiniz: bu menzara, natirmort, fantastik bir esor, usaq
rosmierinin toglidi ve S. ola bilor. Bir sézle, resm esr 62
nit na ile assosiasiya edirsinizs9, Sziniizi no ile migayise
edirsinizso, 62 hayatinrzi, ehvalniz ve s. gako bikorsiniz
Tapsing 5. «Deviz»
Maqsod: Heyat ustanovkasim, hoyatda maqsedin, amalin
devia vasitosilo inikest
“Tapsing: Oz devizini yarat!
Tolimat: Oziiniize deviz yaradin. Bu devizda sizin din-
yaya, éziiniza miinasibatiniz aks olunmalidir. Deviz ayagidakt
Suallara cavab vermalidir: Men nays gore yagayiram? Neyi
giymetlendirirom? Mon hoyatda neyi bacariram? ve s.
‘Devizi yaratdiqdan sonra onu seslondire bilarsiz ve hetta,
izahunt da vermak ola.
Tapsinig 6. «Monim bu giinkii ahvalmm
Magsod! Renglor vasitesilo ehval-ruhiyyonin ifade olun-
mast
TTapsinig; Rongli kartogkam segib géstormokla ohvalinzan
reco olmasin bildirin vo niye gre mohz bu rengin segildiyini
izah edin
‘Talimat: Mosgolodon sizdo olan ohval haqginda danisin vo
conu daha gox hanst rengle ifado etmek oldugunu deyin.