Sunteți pe pagina 1din 190
A. DONEDDU CURSO DE MATEMATICAS eee COMPLEMENTOS DE GEOMETRIA ALGEBRAICA es =a. \ | | PREFACIO MAK , GIST avewcones 1980, oantravo 38 sadelé picasa a ‘aan 643-2094 (edi completa) rere 2s SSSR Tao * PREFACIO Uns de ie innovacions de ese Curso de matemsticas consists en presenta los etudintes dos modos de constrccionsaiomstin de Ia rome. En el tomo I hemos dado una axiomsticn de origen geomsico, ba sada en la definicin sgulentes la peometra exe estudio de wn espacio until sobre ef cual opera wn grupo de ransformeione. sta axiomatic, aunque diel de estratarar dee un punto de vista logiomatemitico,oece In inapresable ventaja de elaborar la teria a arte de Ta noc initia de espacio concreto, debido ao cual es minentemente pedagigcn, Requier qe se offezca a alumno lo esencil dela conseuccn, sn dtenerse demariado en jstiiaciones igure, tte pueden hallase en otras obras. Ea eonsecuenca, no se dan tos fo detalles del desarollo, sino que se exponen slo Tos pricipios fone ddamentales la segla del juego, eleridos unos y tra en esencia @ ‘bjetos familiares sos estadants. Estos pueden inarse ast sin con- fusiones en Ia slaboracin de una teori guess. Por ott porte, en los dos primeros tomes el fetor ha entrado en contacto on divertor cjerplos de espacios vectorile,y ha podido ver que ese estructura, sorida de in geometea habitual, saplica a otros ntes matentleos tales como poinomios, espacios foncionaes, ite- pals, et. ‘En ens tercer tomo se requier dl esuante que comprenday apres ce una segunda aniomaticn de In geomet, asada en Inestructura de ‘apacio vectorial El sistema de aniomas er ahora puremente algerico, To gue fusifen el nombve de geomet dgebaice. sua segunda anionic permite abut andes perspectivas sobre cometrian que preten ser priori may diferentes y que, no obstant, foseen muchos earacteres comes. El estdiante que tenga ya algunas Focionesscerea de las Eeometsas afin, evldlana © incluso proysetia, 1 gue baa rsuelto numeroseejerccios y problemas al respect, estard “aqua para capar los nuevos horzonts de la geometra algebraic, La primera teora que hemos de desarollar es, evientemente, Ia eomttia alle, Después de recordar algunos aspectos esencsls sobre Tos espacios vectorial introdacen lst nuevas nociones de ariedades Tineses, aplicaciones fines, grupo ein, hperptonos, es "A continua, se hace presiso detenrse ola geomet proyectiva Por el tome I lame conoce ya una protonacién intuitiva de a gee rea elemental en In geometela proyectiva, meced a a introduccién {ion elementos det infint. Sbce em bate, etd en mejores conio tes de entender los coneptos (bastante deticados, heros de reconoero) {de saiedaes proyctive,eplicalonesproyeeteas, grupo proyecto, i Rerloor eto rahe x omer ny ewe ‘Como es Kgico, ln geometra eelidina no interviene en esta cons truce ends que en ua tecera etapa, pes esta geomet aports wt tito nuevo: cide forma bilimea. Algunos pretenden que es preferible tones trata lis geometries de a formas bilinales cualsqulra sobre ‘hyscos vectorial cunlesguora Ta geometriaeuclidiana no serfa mis Sue un miserable caso particular de esta gran teorla, Es preciso backt ‘otar a qulenes as piensan que a incacén pedagpca es algo compe- Tame itint, Las wolentas conmociones que hoy vivimas, que para Tui han ponadolnadvertida, muestram a5 clras que fos problemas fiaplgios, lejos de rer desdfables,exgen ser reseltos con fa mayor tegen, ‘Agut hemos decdido ocupstnos en primer lugar de ts geometea ‘ecitfona por diversas raones de ex fadole: ante to, porgue a r+ ancl de ta estuctra euldlna es simétria postiva no deren aay, por tanto, ma senella; neo, porque esta forma nce interven create We Tos mimeros reales, que es ms fairs fnalmente d= ido a ue cleton resultados no serdn dl todo micros para e estudian te dociSn de ortogonalidad aparece aqul en situacones conocidss, Inge se aplque a espace de dimensién cuagir, incuso infinita ine Bometrias Tos eemjanzas son simples extensiones a esos espacio UB io'tanatrmaciones hnbitules en que se basa la axomtica ex puesta en ol foro I ‘Una res que ba logo servitee de fas formas bilineales en el 350 senci en que estas formas f08 reales, simfticasy positives no dese Sera el Ietor puede ya emprender el estudio geeral do formas bi Rese Gstenqiers sobre um cuerpo eatlqulera; surgen nuevas nocio= Tov que hacen apatecer diferencias eemcils con Ia formas simples yo Chrliades: nicl, retoresfotopos,subespiciosisotropos, En este Eads tte concepts som mis cients ssilble,y arroan nueva far sob ln Hes de ertogonalidad. ‘Se angus entoncs Is tps final dos fous sesglineles, Res? pec de es formas heise ropten michael oper sv Tiornene conse Extn open, em ner de atm faconwe: ent, conse um veraders mseid eobre todo ndcan fuidadosment Tos potas de avergeact De esta mance eto es intsado en los eration prekiberaos:gtednsobrayads la sslogi ton ioe egacios euliane yt repaa el xno pare snes utr ari ain on ped a bre ona as norone cenils relatives Tos hipecusrias dou espacio Proyetvo sobre el aero € de bs nimero compsos Putt a de ‘eleven el eas gener le elemento fundsmentsles eon extudiados fepilianente con mucho mds detalereterdor a at cincas 7 2a slit ond ston cnr aio sn shoes ‘ome mado ds aplasia particular de los concepos geometric ses ‘para las hipercuddricas. mio ones A. Dosenou. INDICE GENERAL op as Antenne Can 3mm sone ta OMENS AY aA 8 cw. BClntens ¥ comcast osoneals rvEcHVa a tice ea eel ps ot Chr. 9~Clmcas am GEOWEAL Ar Yeu COMPLEMENTOS DE GEOMETRIA ALGEBRAICA caorroto 4 GEOMETRIA AFIN 11. Inoue En el primer tomo de esta obra hemos presentado Ja grometria ‘xclfana Como el ertudio de un espacio puntal sobre el ue opera tn gro de transformacione, Hamas tometiiats Eur defnicn amplis'de modo nate toe conocimentos. geome: trcos adquiides por Tos estudiantes en Ta eneanea tesa, donde seometia eucidians es acertadnmente precentada como el ectulio Iutemitico de espacio tensile en que stv, ‘A puri de sistema de asiomas gue responden eta dsinicién 1 sasacen ls nds rigurosss enigencis Wes, ban eedacio Is Principles estuctras de Ia geometra euchdna: Tongitder 3 Iedida sobre el cuerpo de Tor mimes reales, Anglos 7 su medida, tore y estrictra de esyaco vectorial, roduc scala, medida AF rotacones y titnometi Ia geometia fn sobre el cuerpo de Tos nmeros reas aparece ast de una manera natura, alive del espacio vectorial obenido, como {cotati de ete espacio sobre el coat opera el grupo de as trase- TA vel univestri es conveniene pesentar un nuevo punto de vista, mis ganeral haiendo tntervenir con la mayor frecuencia pst The a enero. conmurativo K dado (oo solamente el cuerpo de os IMimeros reales, sino tambiés el de Ios complejo, cvalguler oto) ‘Artal dun tal Kespacio vectorial E, ln feometia afin se define lomo el estuto det espacio sobre el. que opera el grupo de Tas tas ftcones. Para ser conecuentes con tal punto de vita es precio que fn esta geomcela queden identiicados puntos y vectores, sendo el ‘ectorelclemento tase de la tor El espacio alfa nox te coea gue el propio espacio vectorial sobre 1 que opera al grupo de Ins traacionen Este enfoque simplifieador, Stsmds Ge Lic, resulta pedngéico, Los estudiantes universarios hn lcanado un nivel en sos estudio Que les debe permite abundo- 3 nar el orden natural de edvcacién matemtic de sus estudion ante- tiores abrir a nuevos horzontes. Las conocimientos prevents ‘dguirdos hacen posible exponer-una teorapuriendo. de una ies mis genera: un Kespucio vectra, donde K's un cuerpo comme tauivo, de dimensién fini ono. De este estudio mds generale In gsometia alin se deduced oto ‘studio general de Ta geomedri eucidianapartiendo, ademis del es fpocio vectorial sobre el cuerpo de los nimeros reales, de una forma bilineal simérica postiva nov degenerndn sobre este espacioy Este ex foque,amplisdo af cuerpo de los omplejoe,conduce al extdio de ta scomcria hermits en tor eepaios de sta forma bilieal ‘Simétrica positiva no degenerada hace el papel del producto exalt Iubitual. Pero tl forma bins! no es nia, todos os espacios eu lanes consteuidor sore el, misma Reesparo. vectorial E estan Ser felzmente isomorfos ene Por elcontrario, el sistema de axiomas tasado sobre ls isoeteas ts caraterfstco de la geometiasucidana en el semido de que sta ‘rometria responde a la anicidad deta medida (Qe unidad ees) 9 define una sol forma bine siméteica postiva fundamental: el pro dcto esalar habitual salvo un esalar multipleativo, coresponden tea hh unidad de medida wiizaday. 1.2, Eapacton vctorales Vamos a recorder as principales proiedadeshalladas en tomo 1 sobre los espicios Yectoriles, compltindolas sex neesaia, 121, Detinitin—Decinos gue un conjunto E es un espacio vector ial sobre un cuerpo conmuativo Ks 1 Bes un grupo conmutativo (ey denotads con +). 2B est dotado de una ley de composcin ext caciin: (@a) > am de KxE en E, que sntite Piedades: ‘sobre Kap slgulentes pro. YaupER: VebeE ‘ofa b)=aa+ ab (e+penaa+ Be alpe)~(op)a onde 1s la unidad del cuerpo K. sie. 12 snc veeronnes 5 os elements de reciben el nombre de vectores,y los de K, el de cexcalores. 122. Sebeapacae wectraln—Recibe el nombre de subespaco wee: torial de un espacio vectorial E, toda parte de E que sea ata ver on espuclo vectorial sobre el misma cuerpo. ‘La condicin neceara y sufiene para que F sea subespacio de B es que, pars euslesqicra ey b de Ke GEF © YER => orttyer, 123, Conbinacin Hnea—Dad wn fain {en frmae ta yor p vectores de B, recibe el nombre de combinacién line de ‘estos p voctores, todo vector x de F que sstistae In rguiente propi Aad Cxsten p esealees ypc aes gue Los esealaes , se Haman covfcintes de Ia combina Se verfic Ta siguiente propiedad: Fl conjunto F de ls combinaiones Healer de una fama dads itn ura] CE es un subespacio de E; es el menor subespacio que contens a Ta fama dad, Diremos que (si, pote) 68 ons faa de generadores de F. 124, Famili Hie: Fania aga —Direros también que una fie lin (aus erty) de vectores de Bes bre (0 que Jos vectors $08 Tincmenteiadependiontes) a la rela: ini =,=0. En caso contario,decnios que Ia familia es igade (© que fos vee- toret sy no son linelente independents): exston entnces esala- tera; no todos nulo, 9 ales que: ayer ayant nt Opty 0. 1.25. fayute retrial de dimen inite—Un espacio vectorial sobre un cuerpo Kt dice de dimension fina si existe wns fai rita de generadores de E. « cunt eromerna ary Recibe el nombre de base de E toda fail libre de generadores de E-Pora un explo vectorial de dimension fia, todas Tas bases tienen of mismo ard ‘inmamos entonces dinensién de E a cardinal de una de sus bases Ti notaciin correspondiente es: dim, £, 0 simplemente: dim si no hay peligro de confusién. S51 Bofeven sven) una base del Kespacio vectorial £. Para cualquier = €'E, existe entonces uaa fanaa {20s mya) de escal tes; due selien el nombre de coordenadas de xen To base B, tales qu’ 1.26. Sumy de do suherpcin Sean Fy G dos subespacios dl espacio vectorial E. Por definicin, la sua’ de dos subespacios Fy Ge Feon E 8 | 3CF, 39 EG, soxty) ‘icha suma es el menor subsspacio que eontene e FUG. 1.27, Sema sicetn de don sebepacin De ds subespacios Fy @ de Ese dice que som lncalmente independintes st FVG=(0).. atone cualquier vector 2 de FF adaite una descomposicion tinigd not y, con 2 EF 0 YEG. En cstts condiciones, Ia cuma F+G recbe ol nombre de sina dliecta de FY Gy lo que se cette: F@G. “Ademiss sl POGAH, 9 dice que F y G son suplementarios en H. 13. Aplicacones lineales 13.1. tomomorthmos ute epain vectors —Sean E y F dos es paces vectovaics sobre st mismo cuerpo K. Una aplicacién f de Ben F $2 denomin lineal sh se cumplen las dos propledades que siuen: WHEE: WER (HEF; WER) ta condicin necesria y sufiiente pra que una aplicacion f de B ‘en Foon Teal es que, cuslesquera que sean a y B de Ky para todo pir sey de E, se veique flax by) ells) +b). El conjunto de las apicsionet lineaes de Een F so escrlbo 246, F. src_14: eseico YECTORAL S646.) ¥ nana Lal) 1 1.3.2 taagem y nilen—Se (© aE, Fa imagen de 6 (ECF. “Tamil se emplen In notin: Im =f. Se verific que 6) es wn eubespacio vectorial de F. Recibe el aombre de micleo def, y se esribe NG), o bien Ker(D, 1s siguente parte dF KerQ={x€ E | fi)=0) Se demucsea que Ker(f) es un subespacio vectorial de E. Es importante In siguiente propiedad: Dra ue una aplicoein ines de Bon F se inyectva, es neces tio y uficinte que Ker()=(0) 133. Raakin entre I Ey F dos Kespaion tect ‘pletiin lineal f de E en Fe veri: im Ker ()+dim Im (hi LA, Rapacio vectorial £<(B,F) y anilo CE) LA, Foace vc £4(F)—Sean fy dos elementos de ey{6.P) que denotaremes snplemente (E,F). Entonces It aplict= Gin h de'B en F, dein por (eB) Me) (yale) cs tambign lineal: BE UEP. 'Sedetne asi un ley de composicin (jg) hater en (5, Py que rece ehombre de ecm. La aplicacion hse ama sua de f 7 flo que se exeibe fe. ‘oe mners anllogs,sena { ©55,F) y a’ K. Eatonces 1s aplica- cin fy de Een F dings por: (ee A) Madmale) cs Tint: hE LE, [Be eta forma’ se define una ley de composicion (@,.—>hy de KaZ(ELF) en 2(E Pp La apliacign ecb el nombre de producto ef por et escalor ayy ses of. Las dos leyes anteriores confleren 9 (6, F) estructura de espacio vcore sobre el cuerpo K. 142. Compute de apieacones tinal —Sean E, F, O tres Kes: pcos vectorial, sean { © (EF) y g © £1F,G); por eonsgsiente, Bef 26,6) Si PE LE, A, so veriiea Ia distributed a fa i ‘gerd ee GsNmnettaet Sig © £(6,0), 0 cumple asf mismo la dstributvdad a la derec: refaeleeet. 1A3._Anlle de tn endomstimos de BSi EF, toda apliacin Tie seal de B en F recbe el nombre de endomorfsmo de B. En este caso ftnpleremor Ie nolaeiba 2(2) [o simplemente 2(E)} en lugar de EME. ‘Sitemos (L4.1) que SE) es un K:espacio vectra. Si consideramos en (6), demise Ty adicin, Ia ley de composi de aplicaciones {142 para el caso de que EFC), conacda teocltvidad de sta ley y In isteibutivded's derecha e fagulerda con react a Ta aicin conferen & 2() estructura de ani, Este aio tene como elemento ‘eidad et concidenca sobre E Cs LAA. Goape tinel—Busquemos en primer Inga fos elementos versiles de"Z(H, El elemento de (8) ef inversibie sly sol ‘ste g de (6) tal que: gef-foane ete demuestra que Fes suprayectia, puesto que pars todo x © & existe a0) CE tl gue mae La reacidn: (We EB) a raion: te B) aiei== praca que f es inyeetva, puesto que: Me)=fee) > fe =a] > ene Por consiquente, (es biyectiva, Es un automorfiemo de E, Results evidente que Ia condcin anterior basta pars que f sea inverible en Salo 20, "Tvlos Ios lementos inversile del anillo constitayen un grape par 4 segunda ley. En mest eat, los atomorismos de (6) forman tin grupo (no Conmuttiva) para la ley de compodeion de aplicaciones, fl cual recite el nombre de grupo lineal y, abveviadamente, s repre: fenta con Ia notacign GL). 15. Proyectores 5. Detntdén—Soan Fy G dos expaios suplementarios en E: FOG=E. Entonces, para cunlguier x de #, existe un Unico vector pe) © F 4 wn dinco vector fs) E G tales quer sople) sate) Las aplicaciones x-» p(s) de F on Fy x9) de E en G recibea respoctivamente fos nombres de proyecior de E sobre F (pralelamente 216) de proyector de E sobre G (praeiamente a F). Resta evidente ‘qve ambas aplicaciones son suprapetivas. 152. Proptedaers 12 Todo proyector es wn apie lineal. 2+ Sippy q som los proyestoes do F ebre los subespaciossuple- imentaros F y G, espectivamente, entoncs: Ker)-G y Ker (=F. 3 Cualquier proysctor p vera Peper. 442 Sean G y G* dos subespciossuplementaios del mismo subes- sacio F de B FOG-FO’ Si q es el proyector de E sobre G paralelamente a F, entonces la res- wisn de'g 2 G' es un somortisme de G' sobre 10 can. ronrraa ar 1.6. Veetores propion. Valores propios EL Detnione—Consderemos ahora un endomartisme de E: 1E24@, Demos 1-—Desimos que es str vector propio de f sl x £0 y si existe un exclar AE K al que fe)ohe Este excalare¢ nia, pore: (#0 y dank) dn _y reibe el nombre de valor propio coreespndient a vector propio. Dernuctén 2~Se tlm valor propio de un endomertim f € (6) todo scalar 1 € K que stintgn Ia siguiente propiedad: else un Yer tor no nolo + de E al que fs) he El vector x recibe el nombre de vector propo correspondiente al talor propio ®: No es nic, ya que para cunguier exalt y © Ko vector px goza de la misma propiedhd que el vector =. 1.62. PepidnienDesignemos con «Ia conciencia de sabre Si kes un valor prio de 'y x un vector propio correspondiente, en, tonces la apiacin Ae © (6) etieface ta eondiion Gr )=0, Por tanto, x pertenece al nisl de f—Re: £€ Ker(-te), Y¥ como x0, este micleo no se reduce a solo (0), to que implica aque fe no es inet Reciprocamente si exste un esealar A tal que [=e no es inyee: tira, el miceo de esta aplicaciones distinto de (0); existe entonces al menos un x £0 tal que (Re) 2)=0, de donde [la)=he, Por cone Snuiente, = es un vector propio y h eu valor propo ssoiado, Tron —Parn que el scalar X sea valor propio del endomorts- mo f,e5 necesario y suiiente que Ker (~Ae)>" (0). Ker (=e) es, por consiguente, el conjunto de los = de E tales cae fa) “AG. La resticion def @ Kee (Re) rela er entonces la Momotecia de ania. Ker (—2e) reibe el nombre de subespacio propio correspondiente a valor propo 1.7. Variedades Hines 17. Tralaanma—Sea Eon espacio vectorial sobre un cuerpo conmutatvo K. Derincion—Para cualquier vector « de E, se lam trasacén de vector ala apliccioa fg: ah de Ben af mismo. 1a tashaca tes Ia coincdencin sobre E. Es claro que toda taslacdn ee una biyecion de B sobre ef mismo (permutacin de}. La reciproce de In trasncén fy etn trasaciinf ‘Ademis, ib oto vetor de Blas relalones AND radobHaraymardyre emuestran que: tee teat Podemes, pues, enuncia: tae ‘eonsma 1—Las traslaciones de un espacio vectorial F constituyen un grupo eonmutative,subgrupo de ls permutaiones de E, isomorfo MT grupo adiivo de (Con Tr designamos el grupo de Is traslaciones de Z. CConsderamos In grometia aff como el estudio de un espacio vee torial sobre el cual opera el grupo de ls trislaciones; al espacio ectval recibe et nombre de espa aft 7.2. VurediesUnaen-—Sex Fun sbespscio vectorial de E. La imagen de F por In tranacién f, et el conjunto de los wy para todo yder: s=(2 EB | YER, atyns). Bscribimos: 1 PnatF. sta imagen se denomina vaiedsd lined alfa o vavedad linea. Deenicin-—La imagen do cuslgulersubespacio vectorial de E por tuna trasacin recibe el nombre de aridad lve! en E- 2 ye. 1s orounema an 1.73. Propiedad wi] aer => at En efecto, hemos que (@EF y x EF) => ate Ademis, para cualquier de F etiste y de Ftal que a+y=s- | Las snus varedadeslneales que contionen a O son tos sube cespciosvectorales. En electo, si O€ (a Fh, entonces a F, de donde a EF, y, por consgulente, «+ FF, Py | Sean F y © dor subespacios de E y seon a y B dos ectores Entoncer, «FF Cb+G equlele a: (FCG y a-b EG). 4) Demostremos primero que: StFCUIG => (FCG y a-bEO. Pata todo de F, tenemos: atx € (e+, de donde ats € (64-0). Existe, por tano, yG tl que ave—bey. ‘Tomand, x0, 2 v8 que a bay CG EEntonces, para todo x de F,tendremat xb 4yEG, de donde FCO. 2) Demostemos ahore la implicacén recprce Para todo #6 (eR), tenemos: =F, de donde x-a€ C. Como ab € G, entonces: (labs bEG = Ze G40) 7A, Dies de ene vaaad ines. P| Pore toda eorisdad fines! V, existe un solo suberpacio vec- tori F tol que at FV, cualquiera que sea ol vector @ de V. En efecto, sean «© Vy F un subespcio tales que «HF =V. Eas tonces, de acuerdo. con Py a+Faa'+P implica 4 ls vex FCF 9 FICE, de donde PP. Dertucién.—E1 subespacio vectorial recbe ef nombre de direc. iin de a vated lineal a 175. ercskin de do vara tines Tr) eget met inte pr a do sae Kets ws Uta Mim Sree seb esa 8 LF Supongamos € (a G40). Existen enfonces s€ Fre y © O tales que nba aby EPH. by de dn Recprocamente, a—b € F+G implica Is existencia de uns € Fy de of EG tales que a-b=—rty, de donde emata=bty 6 comin a e+F y BG. demos, por fan atFroiF oy bY cribs Het. 25 Nos fate por demostrar que: (eh M(e+O)~eHFNG) kn eecto, st FG, entonces e+ x E (e+ A) y ete C (046). Reciqrocamente, ls € (e= F)C\(e 4G) existenentoncesx € Fey € G tiles quer seceanety, de donde £7 € FG. ‘Le propiedad Py sth demostrads. 126, Neicades ines poral Dermiciy.—Dos variedades Tineles at F y b4.G, de direcciones respativas Fy 6, rvien el nombre de poalas si FCO. ‘Peden presentarse dos cos: Le (HA NG+G)=0: 2b ennte © (as F)UG+O). Entonces: letPoatF y b+GnetG. ‘Aeris, segia Py: FCG = etFCesG. En resumen, si dos vriedadesUneles son paras, o bi no te: nen ningin punto comin, o bie una ests incaida en In ots. 1.7.27. La menoe varia tnt que canons wn pare A de Sea ‘A uma parte ovals dada dE, Eetudiemos Tas varices lncales fines, tales que LA. ara todo a € A, y Fes la decen de, tenem WHFDA ee FD -abA. Leahy: ‘Tenemos, pues, que estulr los subespacios vectorial F de ‘que continen'Ta parte ("a+ A). Sabemas (ome 1, 1243) que Tersecciin de todos estos subespacion eu bespaios es'el menor subespacio que contioe la parte (at A). Es también el espacio, G fngendrado por i fais (a A, Dio subespocio G no depende de l elesién de « € A En efecto, HEA, para todo = € (DIA) existe + (a A) ta gue! hasan —(-asb)tei 5 una combinacién lineal de los vectors (a+b) y 8 de (—e4 Ad. Podemos pues, enuacar [8] ta menor sain tie! 1 que contin wt prte A de tiene por direccin el menor subespeco vectra engendrado Por 1s familia aA, elegido el punto w de manera ar, frag en A Denen.—L recite el nombre de varia neal engendrade por A, Se die también que A es un sistema de generadores de. 1.8, Aplicaciones afnen LB, Detinién—Sean Ey F dos K-espacios vectorial, Para sli aplieachin inal f de & en Fy toda tralacion fo a ale gels, compuesta ff tebe enone de apiceién Tinea! ata de Para designar el conjunto de tales aplicaciones emplearemos It no- tacgn AEF 0 bien ACE ino ene plo de Cas, 5 evident que: LE. PYCNE, A. $201 artcvcrnes aries 1s Si Ty designs el grupo de las traslacones sobre F, se tiene también THE AEA. Por detnic Ger y (EXER) = ara culquee« de B, tenemos, pues: Ha fl0, 182, Gnead dete dscomposctn-—Sopongamos que exsten dos vectres a yw’ de Fy dos apisconesineses fy f de (EF) tales que? ofate of: *fEMEL. a Para too © de B, tendvemos: at feynat 6100, En particu, si x0, como ((0)=/(0)=0, se debe tener a= De lo anterior resulta /=P, y podemot enunciar P, | Pare cuslgier gE AEF), ta descomposicién gmt, ef con Fy [EMEP es unica 1 rece el nombre de aplicacdn neat asociada a Ia apleaign Tinea ‘atin be ma traslacién asoiada a g. Obsereaisn—Come Ia trslciin ¢, es na permutacién de F, ta condici neceeri y eliciente para que g sen rupayectiva(cspecti= ‘amente: injection, bigectia), que f también To se. 1.83. 01m decompoion de lan apleaconer fines blyecint-—Ste pongamos que a& By que {© 6, Estudios la compuestaf =f. Tendiemos (EE) fotsy=fla2)=f(0) +) Por consiguiente 16 EP 6 Podemos, en consecuesca, enunciar Ia propiedad: Pore cusguier © (EF) y todo a fla aplicacion {ty 5 wna apliccion ofn de Ben F. Ades: fee nae Sif es biyectoa,entonces para todo b de F existe un vector 4, y solo uno, de E tal que f(a) by Dado que pars toda © ACE, F) existe tin elo vector UEP y una aola [ELE F) tales Que B=fs of (5 tin Pi), cntonce,en el caso en que sea bgectiva, existe también un folo vector w Fy uns soln / © “(E,F) (a misma que anteriorments) tal gues gf ty i Se vere, pts, In siguente propiedad Para toda apliacin oft biyctiva g, de E on F, la descom- Posicién fot, con aS Ey [© LUE,F) es tnica. 1.84. tnmcen dle una vere Hneal—Sea_g=ty «una aplcacién lineal atin de Een Fy sea aL una varied Uncal de diceién Z, ene Pra todo « € aL, exist «© £ tal que WDM) =b He) +e +2, de donde: Por consguiente: sles E)=b fl 0). Podemos, por tanto, enuncar: Para cualquier eplcacién of E AIF, F), la imagen de wna viedad lea! de deci L ow E ex ote ariedad lneel de irecci [L) en F, sendo fla apicacién Tne! oxociada @ Si dos varies lincales aL y a+’ son puralelas, con LCL’, entonces (1) CCL, ¥ por tanto? Conotano.—Las imigener afiner de dot variedader parlelas son riedades parla. see 1 arucicrowes aries 0 ro tome 1 (192), se gene robre un cuerpo etal ‘Teonoun 2-—Dados puntos de un espacio afin E sobre un cuer po K, que denotamos yay tia Ym Sears ay ay nrg dK, tales que a,tay nay 0, cl punto g dlinido por mre! concepto de biricento, etudiado ya en el de manera inmediata a un expaco ain E ak. vein, sobre ra toda aplcaién lineal afin f de & en un expacio atin F sme cuerpo, I reli sft) ofla) tell) We) Demostacin DSi FE L16,, emonce (cette) elle ntl) 4 el worema esté demostrad, 2) Sit, Tr ¥ BE LAE, F), entonces: at 4 21D tO) abt sled) 1 por consguiente, para tods opiccin lineal ain ft, og el tore. za ests demostrado Dennteix—El punto g rcbe el nombre de barcentro de los pune tos tnay vray alestadas de low coeficenes ray Se puede demostrar (como en el tomo 1) que el barcentro no esmbia al ee siatitayen fos ecalares ay ay asta FOr otros proporcionaes pave pte Por eta raabo, 8 mend go eigen sintema de escalares tales que: aut ort metal. i urs ebony ar Si se susttoyen p de tos m puntos ay por su barcento alec tado de la suma ay ay el baicentro dolor m puntos noe alters. “Teoma 3.—Sean E y F doe espacios afines sabre ef mismo cuer- po K. Si una aplcacién / de E en F aplica el barcentro de cualler Sistema de puntos sobre el baricentr de Is imigenes de estos puntos, alectados de ls mises coetcentes,entonce fe na apliecion afi deben F Demostraciin Por hipétss, (2 E> F verifies, para todo sistema ‘yyy de puntos de Ey eutiguier conunto ty yay de esalres 44 tales que ay tag, Ia relacion a) + fad Entonces, para cualquier taslaclin & € Ty, I composts t ef 8+ tstoce,evideatemente, Ia misma propiedad. Por tanto podemos supo- rer que (0)~0 y limitarnos a demostear que (© 2E,f). Pare todo tat de punts x, de & y cualqieresclar N€ K, tendremos? M412) Me) ‘Tomando y=0, se obtene, para culguirn x € y todo AE Ks 1)=M). a Si el cuerpo Kno es de caracterfstice dos, entonces A= existe ea ky: yt oa ([bxets] Lee Lan as, tenlendo en cuenta te {1} para Awd, nos dce que para cules quiera x © y de E: oe Bet y-fl0) +09) a De tas tH] y (2 resulta que / © (8, y ot teorema esté demos- teado cuando K no es de carsteiten dos, SUK 8 de caracterstin dos, podemos consider cualquier tena de puntos 3,4 afectados de eoetcentes iuals as unidad, oboe vande que! Lele Se_L8: arucsciones arn 9 Entonces, por hipstesis: Meet ys) +16)+ fe Basta hacer agut +=0 para obtener (2; portato, / © (EF) EL eorema 3 queda demostrado 186, Compue de spacone sfiner—Sean Ey F, G tes Kespa: ‘og vetoriles,y supongamos que © AIE,F)'y KE ACP con JE LEA) yt. T4 con RE LEG) y hE Te Estudlemos Ia compuesta kh, Para todo 2 © F, tenemos: obs) Ha f= ela+fle)~ +e) 8 fl. Como b+ 4(a)=Kia se obtiene: to que nos permite enuncar: ‘Teoneaa 4—La compuesta KA de dos aplicaciones afines hy es ora aplicacion afin cuya tasackn asclada es fu (le8 fy aS Tac asoiada aM), y cya aplicaién lineal asciada es la compuesta de ls aplicaciones inate esocadas ay 187. Momosea fin-—St EF, denotames con ACE) el conjunto de tas aplicaciones anes de & en si mismo. Ast, pe, par cualquier a EE y todo p © K, la aplicaién: x atple-o) ‘una aplicaclén alfa de E en sf mismo, y su spieacin lineal aoc (a ex In homotela x -» ps) d@ raz6nep y caja tslalén asocads tiene por vector (I~ pla, Elta ex e ric punto ivaviante de esta teansormacién fin, que reibe el nombre de Romatcia oft de centro ay rezdn p,y que denotames hy, Esta howotecia es bipetiva', y solo si, py. La apicacion re: cfproca es entonces: 1 aye! # > arb tena. 1a compuesta de dos homotecias aines (de razones py 6 viene dada por el tovema 4, Pesto que lz compuesta de las dos howotecas Tesi ascladas es otra hometeca lineal de rxzin pp 8 comporst ti Tas dos, homoteelas fins propuestas es otra Homoteia afin de Seba pp St ppraly ie computa es una traslaién de Tr, De lo ex pesto result Et conjunto H de las homotecia fines de raxén no mula y de Tas tmacones de un expacio Bes wn subgropo de [as per inntaciones dE. ees un subgrapo del grupo Hl, Phevotea pare be L es una varedad lineal de diecién Lh ‘unt homoteca aia de ranén p, eatonces Mb-1) es una variedad Ih teal afin de direct pha(y EE | 3eEL; y=p) Es claro que plCL, para too p E K. Podemes, pues, enuncia: Pal ta imagen de une vridad tinsel por ume Romoteia afin «8 tena ‘variedad line! pale BR. Grupo afin GACE)—Sabemos (1.8.2, Obseroaién) que, para aque tw apliecion alin. de E en F sea biyetva, es necesaio y sai fente que la aplicaciéa lineal arocads To sea. Si g=ty sf cont © Ty donde eo a apleacién lineal bigectiva de Een F,enfoncs: eat frietlongeptety vy de seuerdo con Pr tetra co sea, gt os unm aplicacén lineal bipetiva de F en B. ‘Supongamos el eico EF. Entonces Ta aplcacién afin g © AE) seri byectiva sy eno Hi 9 aplieaign Unealasociada / © GLE), La Splcnion reipoca gt sork wna plicacén afin byectva de E sobre ef mismo Por dia parts, sein el eorema 4, Ia compuesta de. dos apicacio= nes afies bigestivas ex uns apiscén afin cuya aplicacin Tnel 350: Gala ex la compuesia de dos elementos de GLUE), y, Por tanto, 8 86.1.9: gers & mreRavon a tun elemento de GLE). Por consiguente, la aplicaién alia compursta 5 también bigectia, y podemos enunciar ‘Teonts 5.—El conjunto de ls aplicaciones afines biyetias de ‘un expicio afin F sobre sf mismo es un subgeupo del grupo de las pte ‘mutacones de E. Pero sr ene soe de afin de E, y se escribe GA(E). ” FL pro Hinest GLLE) es un subgrupo de GA(E). El grupo de Is homotecasafines es también un subgropo de GALE), Ms Iperplanos 19. Recta veto Derisicix—En un Keespcio vectorial (0), recibe ot nombre erecta vectorial que pass por 70, subespacio Vectoval imagen be In aplcacién A> he de Ken. Esta apicaciin es inyectiva porque he~Ne <> AX. Adem si denotatnos com D, In imagen en cuestion, lt aplleseién es una bi yssclin de K sobre D.- ‘i # 40, e menor subespacio vectorial que contene aa debe evi entemente ontener a todor los ha cuando h toma todos fos valores {80 K, y por consigulete coincide con De SiBED, {0} existe entonces p 0 tal ue b=pe.¥ para todo existe AE K tal que aohenX, or coosguints, # © Dy de donde D, Cy. De manera aniloga se demvestea que Dy CD, por lo que B, Le rectz De cotelde con la Dy cuando bE D,~{0). De fo anterior resulta qu, si dos gectae vectoriles D, y Dy tienen tun punto comin b distinto de 0, cabeafirmar que D,=De Bor rectar vectovoes, 0 bien se confnden 0 Bien tienen como imterseecidn (0). 192, stn atin, Dersici.—En un esplo afin sobre wn euerpo K,recibe el non ‘bre de recta fn (0 simplemente recta) toda varedad lineal cuye d= rece en una recta vectorial. 2 feyr ts ofan anon ‘ina qeeta an D es, pues, el conjunto de los a-tAe esando ton fat nares dK, siendo a yw dos vectores dados-en toma todos Jy gue define 1a cieccon de In vaiedad rece el nom fhe de vector diactor do a-rect af ‘Por ota parte, se tene que # € DSi recta eetori A aaa: Anza ae es una biecin de K sobre D. Part cunial panto m € Dente un RE K, ¥ uno so, ve: 1a recta afin D es una ean tlacén se lama representaién paranétrica de D. Dados dos ‘anton distincs ay B de Ey ln eli main a) representa en forma paramética una recta ue les conten. sta rete terre puesto que el vector ba 7/0 define una recta vectorial ¥ ‘Sho woe Ea denotamos! Duy © Dies 1193. Mec peaeon-Saberos que dos variedads, Tinea, son juries alae deccones corespondentes est inluias wa en “Como ta directén de una recta afin es una recta vetoral, I cul es di menor subespacio vectorial que coatiene @ uno de sus punton, ‘taco de 0, resulta que dor retas som paalels 8 se confonden sus ‘deeclones, Por consguent [re] ny pp i be a Se vera tambidn I sgulente propiedad [a] Stamey ats oy bree a rie J ea entonces le recta Dy etd ineluida en esta verdad. Tim efecto, la vavicdad que pasa por a ¥ de direcion Les a Le ¥ ta etks Ge pasando pora ene como direcién Bes a8. Sib—a€ & FEST Nenemes ACL, puesto que 4 es el menor subespacia ave Joticne a bea. Se vriica, pass: a4 AC at Le 1194. Miperplanae veteran Ea todo To anterior hemos conside: aden espacio vectorial, distinto de (0), sobre un cuerpo conmitsr tno cashier K. No feos bsto ings hpsei sobre a Sea at ce mete 6m Bs go ge, temes "gue Erno slo es dating de (0), so tambien erento nn recta vei Em igs rsa, SE de dens ta te oremos que dimcl>2 Bt exudo qu sigue be apa af mismo Tir copacos vetoes E de Smension ttt Derwiciée.—En un. K-espacio vectorial B, recbe el nombre de Kipreano mtr 080 wobec Yor semen Ge we Hes un hierpano vecoval sexs una recta vectorial tal. que: Hos. Si a€ (0), entonces para tolo x E existe un dnico y © H ym tnico A E K tales gue shat ‘Vamos a demostrar dos propiedades: Pa | Teo hipertano He wn suberpacio vectorial maximal no xiste subetpaco aguno, distinto de Ey de H, que conten gel Supongamos que H foe un sabespaio veto que conte al hhiperplano H anterior y distinto de . wou. Pata todo « € H'=H, existe y EH y NE K=O) tales quer soya de donde: G-ner 1 por consguinte: H'= H+ 8B. Pal Tod recta vectorial no include en um hiperplano vectorial fr suplemencaria de este hiperplano. 2 ‘Sean Hun hiperplano vectorial y 8 una recta vectorial no includ ‘en H Entonces too punto w de &(0) 10 perteece a H (en eto Contra, ACH, segin Py) Por tanto, AMM =(0). Por ot parte STi ev evidentemente un subespacio. gue contene esrictamente 8 fie y como H es taximal, 8+H=E. Por consiguente: son-5 {y queda demostrada la propiedad Py CObyeroacin—Si suponemos dim, E~2, entonces existe una iden tide entee Ios bipeplans y las rectas vectorial. 19.5, Miprpano afin Demnstciix Toda varied lineal cuya diecién es un hiperplano sectoral recibo ot nombre de perplano afin, © Hiperplan. ‘Toto bierslano vectorial es ua hiperplano atin particl contiene 80, ‘Pe que una varedad lines! sea paralel awn Nperplano ain es rnectsro'y sufcente que In direciéa de Ta varied Noes esté ‘oid en fa del hiperpano (17.6. En particular, dou hiperplanos afines son pralelos ‘oinciden nus dieccones ave y slo 8, 196, Powclin den erslne afin-—Recordemos (tomo 1, 13.8) que oa forma lived sobre un Keespacio vectorial E es uns apicacion R'E tn KEL conjunto ‘£«(E,K) de ls formas Tneles sobre K se de ota también £, yreeibe el nombre de espacio duel de E “Teonana 6-—Sea unt forms Hneal obre E con {7£0, Pare todo cescler N Ky el conjunto de los « de tales que fe)~A e8 un hirer flavo afin Py, La dveclin de Tos 2% no depende de A. Sean JER y Ma(2EE | fD-)- coun (60, a meas ws eB taf) ~0720, pro cuanto fl) De Wao eg et todo = de B Heda) =f00)— Mio) fe2)—>- 2s Designemes con He el nicl de f; segin Jo anterior: Hada 1y Hes una variedad linea fla de diccciin He. DDemostemos que Hy e# un hiperlano vectra. Desipnemos con Dn recta vectorial gue pas por m:Para todo = E, tenemos: fe=f(a)¢) =e) fe) f(@)=0 => #1) aE My Por tant, para cuslguee © de E, existe ¥E He tl ques sefisyary to que demuestea que: BD, +Hy Por otra parte, £€D,-(0) > GpEK-(0}; = = fhal=plid=p #0 => x Me sea: Dan 0), ¥, por consiguente ees on hperplano vectorial y, por tanto, Fun hiprpano afin pare canlguer XK. ‘Cuando A toma todos ls valores de K, todos estos hiperpanos te ren por dicen Hy lo ue termina la demestracion dst teorema 6 ‘Teonomn 7-—Para todo biperplano afin Hen B, exist una forma lines] © E* 9 ue excalar NER tales ue He el conjunto de Tos x (de E gue satiiacen Tn condiin (2) =. Demortacidn 1). Supongamos que H! sa un hierpano vector, por tanto, 0 € H. iste entonces una rela vectorial D tal que: HOD=E. Seu a € D-(0}y sea p el proyctor de E sobre D paralelamente 8 He Tenemos: Ker(p)=H © im(=D. Para todo x de E, rs) pertensce & Ds existe enfonces AE K tal que padohe Se define ast una apiackin f2 > =f), de B en Ke mo et proyector pes wn endomorismo de E, para cualesquira = Coy de Ey todo mde K oe verfica: Hety)=ple)+00) 7 Has) =a Entonces, puesto que part todo # € B, pla)=fle)e, a0 deduce de 10 fnterior!| Heer =fe) +10) ¥ flex) alle) Por consiguente, fe uns forma lineal sobre Ker()=Ker(p)~H © EY. Bs claro que He(2€B | -0}. 2) Supongamoe que Hes un hiperplano afin cualquera y que CH. Extonces, —bs Hl o¢ um biperplao vectorial, drecién de 3 seq To que antecede, existe waa © B* tal que ~beHm{y EE | (Q)-0}, ds donde: Haw EB | feb) » 4 esribiendo ex: H=(2€B | fm) El teorema 7 queda demostrado, Deriiciis—La relacdn fls)=A se die que es ama ecuncién del iperpano af H Para cvalgulaehiperplano 1, Ia anterior ecncién no es ica, como 4 demuesta el sigulente terema: ‘Teoresa BSI fl)=A y gG2)= som dos ecsactones del mismo iperplano EE", gE B*, NEK, EK), existe entonces un esca- lara K* ta gue fa Y wma. 1) Supongamor primero que H es un hiperplano vectorial yD una teeta vectorial ales que: H@D~E. Por hikes, {yg son doe formas ness con el mismo nicleo H- Pam tole we D-(O}, se veifea fa) #0 y a) #0, Escrtamos: 0) y wena fo * ta forma lineal es tal que, para fodo x GH, se verificn fs)=0 Por definiciin de tenemos: a)? Enroncty para todo + 6, existe y EH y pK tales que sorte de donde’ x) ad +p) ‘por consguiente, es Ia aplicacin nla ava 2) Supongamos ahora que Hes un hiperplano ain cuss, sea bE. St fQ)=0 y He) =0 son dos esuaciones dea dec ise de M sabemos, por una parte, que existe «© K* tal goof ¥, por ota, ave: Ha(e€E | fednfy=r)a(2 EE | ae-e=e) Anora bien: Ab)=ft) <> Baad Bt teorema & queds demoted. 1.10, Planoe vectorales y afines 1.102, Paes vecoistn Sen E un espaco vectril sobre un cue po tanaatati Ky de dienain fst 0 0. Supongamos dime E>’. Dormicién—Ea un. Kespacio vectorial & (dime >3) resbe el nome de plano vectorial todo subespcio vectorial de dimensin dos, ‘Sea (a,b) una faa five en B, la ual engendea un subespacio vectal de uimension dos, 0 388, sh plano vectorial que excribimos Pe 'tas rectatwectriles Dog ¥ Dow qUe pasan respetiaente Es ‘or @ y b, on lneslmente independienes, y su suma directa es pre 2 ara todo punto © € Pay, existe un nico (4) © Kt que ohare. Esta relic recbe el nombre de representaisn poramdirice del pl 0 Paw Li"Splcaién (4). e8 una biecciin de A? sobre Po 1102. Prploades Po | (€ Pm y ¢€Da) => Pons Pane Presto que eG Dae Ia familia fae} bre. Al se €C Poy exis enlonecs (2) E KF con pA 0) tal que eo ha eb ‘Toda combinacién lineal de a y ¢ et también combinacién tinea! de ay bY Pre Poa Come 70, tenemos as mismo: leah, de donde: Poa Pan 1a propiedad exté demosteads, Pa] Si dox plano wectorites tienen um punto comin a, dstinto ‘de 0, 0 Bien concien 0 Interseceiin x tna recta ecto. ial que pasa por a. Si ax£0 es comin dos planor vetorisles, podemos denotrios con Pav ¥ Pon sen To anterior, de donde Pow Pons Dae Sila intersecién contene ad Day entonces,segin Pp, los dos ‘slanos eolaiden con Pr ‘Silos planas son dstintos,tendremos: Par 0 Paee=Dow Observaciin Si dime E> 3, existen pares de pianos veetorsles ve slo tienen et punto 9 en comin, 1.103. Ca em gn ding = P| Si dime E=2, ta inerseccién de dos planos vectors di tintor ex wn rota eectoia, Sean Pag ¥ Poca: dos planot vectorales distntos. Basta demos- tear que admin tn punto comin «20 ( aplicar a continuacion Py). She avis Pow Pov (0). das pb Nab wh

3. Dernicién—Recbe el nombre de plano ofr o plane, toda varie- dad linea euya direcién sea un plano vectorial ‘Un plano atin es, pues, el conjunto c+ Pag cuando (i) toman todos i valores de Ki es dest, ese conunto de fos puntos “ha nb La anterior reac es In representocion paramétrica det plano afin Se veifian Ine sigelentes|propiedades: Pa] Portes pnts que no peronecen a wa ern recta pasa wo ‘low, y alo wo. En efoto, sia; bye es una tera de puntos, (aby ae) 68 une fe ta ive qoe determina un plano veterlal nico, de donde se deduce 1a propiedad Pye Pal Sidos puntos dstintas pertenecen a wn mismo plano, entonces P| a wecta que for contione extd tnd en el plano, Enviando uno de este puntos, mediante una trasaién, sobre 0 tos tallamos en el caso en gue uo de lo puts est eno, 7 In pro- pledad Py ae deduce entonces dela Py). ‘Obsereeién—De manera andlogs, en el cas0 en, gue dime B~ ‘= spllan las propiedades Py Py plans e hiperanos afines 1) Si dime Fo}, fa inteseccién de dos planosefnes distintos es una recta efi 2) Si dime B3, ls plans e hiperplnos coincide LIL, Cawo on que E es do dimension fn Suponemoe que el espacio vector ‘bre el eusepo conmurtativo K. LAL, Referee afin Deraci—Recibe el nombre’ de referencia ofin en E todo pas (eB) formato por un punto a © E y una base B=(ey oy ta) © es de dimensi fata n so- Pe seuka ambi, de manera tamed, de In Pe El punto «se la orign de In referencia En ‘una tal referencia afin, I coordenadas de s—a en ta base B reciben el nombre de coordenadar dl punto © E. Son inicas Sh am tyvniy 20m estan coordenada, tenemos 1.112. Beasanes de won eee afin Seana recta afin D defini 4 or pt jo ver decor Um presenta ra oben a apllcain Np. un bigecidn de K sobre D. St designamos con: etn ont I coordenadas de e en Ta tase B, DsBy abs las coordenadar de ben Ie referencia atin (a, snooty as coordenadas de x en 1a referencia afin (eB), para las eewaiones parambticas de D en ta referencia afin (a B), ob- tenemos: By =b4d0 abt hy o sonst Ae Sia recta afin D viene defnida por los puntos ditatos © y cua representacin paramtca de la misma es x=bsme-D) yy la ecutcionesparamétias de D en la referencia afin (5) son vexed) @E Chm. wo 1.113. ewelin de an Ngee afin El esto de 1.9.6 nos ba ceoatfado que una souscn de uo plano afi Hes del io () Te E"y YE K.Canlgulera bes ecuncién de H es del forma P)~7, Leip e Bev € k tales que existe hE K, que veritca = y Y= "Us fora tne! sobre E, de dimensie m sobre K, queda deliiga oma T, 138) dando la imdgenes de fs vectores dea base Br Hedman Ke=on + fed=de Si tiene como coordenadas 85.34 en M8 bake B, entonces: Hedman tants t teat Por consiguiete, para toda referencia fla a, B), la ecuacién de un Iiperplano es dea forma eR hate RAB a ado ahora otto hiperplano, fat como: aizainttatteB a te di que los hiperplans {1 y [2] soa paral i y ols oinciden fie direciones ‘Sify son dos formas lineal corespondientes, (x)= fs)=0 eben ser dos ecuaciones dsl misma hiperpano vectorial, y existe en tonces un exealar AE tal que ['=N, de donde las condiciones de prelim ton ETD imho Pars expresar que los dos planos coincide, es necesirio escribir adomis que wane. 1L114.* timers de ana varied Unel—En un espacio E de di imensiéa sobre K, recibe el nombre de dimension de wea earledad 1 dimensién de au drecin, ‘Ax, ln nenslin de una recta es 1; Ia de un biperplano, n— senetetos Jo Se4 86 XE Py a qe #20 un omoteme de E sobre i" pom gum ara calguer enon Ke ZF) ite wm em stots 1215) bepeteh 1) Pe que Is alicia {+051 et un bamorisno de alo 248) sobre a 10) ide fins de GUE), Detention dei Some Geran en fertih Stig € anton cepstrament, a aiden de Ese By rah y SBE Som de eaten ita do 0 dc en 120. Sal eaten ceo Reape vel Sy 7 egy reper cue tntncs Yer ict ns Oe SS stares Pei To acolo ncel ywtte pr gu 1a a) Pee A povecir Py, verquee ge DORE )=B. 1) Shoda p'7'¢ ov proyecto cular de, paftese gue fensrle IC Imo, Shumate ¢ Kerio) Karta a2) sce era Kert@) (0) Cake Ingo etm) 9 im (oh Iniptqpeo=imi) + late, 14, ra ao dr rns ees on cp cin ww Prue que or dhe; 8) es también un ptaelogramo y que sposie do que ow 0 sites don cde ios punor meio eos (25)5 Gait Baus et eke atemar R's de carcino 4 ar. 1s ofourrmth st 2) Sen earer) wn canteran cna de Be Bee) I pelt son fn topetiar panos medion os su th fuk han cp ad oe renin, Te, Protos gor tala apa ala de F en F (2 MED eetyetetgh sem 12% emutssse que ani footy of 0% 6 un marae del nite 2) Ai) ces ta agen de 2) es wh lo ort) LE Pracese ane en endomatame 4 x6) sa ie tne Ral i Reales aon ses « claciena eb B, 41 CUE UrlctnsSeon Fy © oe etespcie enplestton em BE Fooe. fino sy ‘Sea (©2170) Deliames on enororine fe B como ses ner = anh, fee = sono. Prado ave (4) OL "La. Seu Kun ow conta de erceien ditt de dos y de wo ep Sa TST hgh 9 se B am Resp vector ‘Debmmae can hye tres ent na nneaten Je Ey con Be! Jom esqntonpunor mas elo prs (eh eh ‘Demet que at zen Da. Day Dag orl bake de Yo ‘tary afsados dein miss efits ‘pin cn pre we cin v7 dete 1.2, Sea, Fon esac vector sobre un copa sonmavo,K, con tn Bo rae nese pola Iacono pee yells fecgen an enn em oie er cae snterupo distnpoids de GAGE, dec (HEH y WEGMEY => wehewten ‘ods cto mo pr wn prlno To ese ota (lena frogeddPr ee 1.73 1.12, Cites de In clmentoe de £40 Sapooemon dmg H=2, y ne we Z(H) un endoworioo def a ave etna ana ea vei (rang de w yale Te nase tm 1709 symerces 3 1) Pattecegve ent a bate de con ea a ae aoe be lentes forms (8) Go) om ons ‘5° Suances quer ist pllnomiacaratrtizn ome f, 182) dew a rite loc ete un awe de'B tone mote de w cm lin 9 lao ee GD ea - 6) 4. dézcne de fo tvs una caractertaisn del subuil et) tacts ot eatemorinnes che conmtan on Te De ibe foe GUD), pratere ae fs endomorfinar av cone nun a Ten straps del CUBy ee Yabo moire Ge omraaor Eb te tinal el emt Jee ta on edomortane 4 © 248) see be det tone 11686 Serre ate a plisin we ta) e# un omomtine ‘ity joie tego maint Ke 1) Borimos SUE) pra deer el nileo ae ete omar: SUEy=(we GUE) | ae0)=1) ‘SUE oun been del CLE, que rece enone de tape unimodal, “Sie he" on tometer ye del CUI) sn codon ends we Sexi tl qos wow ewe ae: Gene Bes Deedes fe condcén cenit nae ease lometon 7 ie CLIP, 9 tne de OH SSESINS Sein sto confers esque ol cvloto de eter wre ‘opis et mmo prey a Titers ae uence ee on w’e SLE a gue amas al (St ai esc eanivamete st emate de irsatomatmos $e Bite he Meena aes propionitrile) 1.14. Gomera afin are wn exer ends ‘Se tna cnr conmttvo eden un, cverg_conmaio mat Be se S RNSLASTET Sen e den tt ee, ae sine a ‘Seater pried een ecb we atecbte (ee mero y aad) me coats, Rete | 04 weoieer | 20h kee URUIO) cen es (HOEK a ee te Sashes 0G0 Ry mania nde Wt gue noms Ks on corpo tno ‘he gomlene al oepo de teense are “Se un woec estral sre am eaerpo ovdeado KPa cin kt SEO), Inman spmurete stort cere de ein @ al one HG dein vtec ha sanod'h toma tor ls aoes de Kean 420 Gem. a Seo ee chs dfman dar semis, etre bie it apne Rin oot re or en eso oh sees nonbre smith gn de de en Demetes ue oda sires ert fc em una rect y sla wat Penile alte puna dunt vocu Dave's en en ou seen eigen s lnadea tenets ope Fr Suan igelan, fda nae ecmcen de H, EcBinoss Polack | hema Faleek | fd GREK amie) LZ, Cambio de nneRecordemos fos concepios vstos en el o- smo I (453) y tnduscdeosos al lengusje proyectvo. ‘Sea dimy E=m 1 ¥ consideremos dos ices de E Bolerteitenh Co a matris de paso A~(a) vine definida por Si X es In mata columnd de las eoordenadas de = en la base B, 1X lamatiz column de ne coordenadas de en base C, 8 vein: Xo AX, La frmuls anterioe permits el paso de un sistema X de coorden 4s homoptneas do un punto r(e) de P(E) en base B, al sistema X' ‘de coordenadas homogsness del mito panto a(x) en base C. De acuerdo con Ps este sistemas Je coordenades homogfaeas no on inicos; con mayor preciins siendo X" un sistema de coordena- ‘as de n(x) on base C, fara que X sea un sistema de coordenadas de ‘la) en base B ex necsirioy suflente que exsta A K tal que X=MAX 2.2. Variedaden Hincales proyeetivas 22.1. esgen camden dew sabrpria DernicinSea Fun espacio vectorial sbre un cuerpo conmi tativo Key Fron subespacio de F; por In apnea canna late igen caninien de F-=(0} relbe el nombre de eaiedad lineal proyctiva {6 variaad tne en PE). Si se considers In restricign A(F) a F—{0) de la eelaci6n de equ- valencia AE} se Menten Ys. vations! proyectira, imagen Inca de F--(0) en P(E), con el espacio proyectivo PF) deducido de F. Podemos, pues, enunci P| Tode variadad teat proyectiva, imagen condnica de un sub imcio ectril F, prado de O, coincide con af espacio prowetin PP) deducido de F Si es de dimensn fists y dimy E+ 1, sabemos que cuslauler subespaco Fes de dmensign fit) dime Fp lene l. En th ste prusto,podemos hablar de dimenstén de una Variedad Teal proye Eieas si dime Ppl, eatonces dime Pp. 222. Miperptane reco, Dericix-En un expacio proyectivo P(E), ree el nombre de ivertano progectioo toda varedad nest proyeetiva, Imagen eanéniea «de un hiperplano vectorial de. Si B cs de dimensin finita y dim P(E)=n, evalguler bipetano propetiro es una varedad lineal de dimensién ~ 1 1223. teneuae peyeira-—Com hemos, visto, la geometr pro- sectva conte en" straductes lor resultados del igebrs tinea! sein Biome Mxcn (a straducclén no es tra cosa que lt apisetin ‘anes: Espacio vectorial B nto scta provectva Plano proyecto. vviedad neal proyectiva ie dimension p= iperpano proyectivo recta eta a vert csp el snes 3 SE seo de dimen ‘iP biplane ect 2 ar. 2: ornrrnn rmorecrva 224. Intenccén de vais Haale prope ea intersccin de dos varedadeslneles proyectioas es otra vied lineal proyctoa,ademis: PENG) =PIR NO) ‘Sea & un espacio vectorial sbre un cuerpo conmutativo K, y sean Fy G dos subespacos de E. Sefalemos que esi en(e) € PUP equivale a decir que ea recta vectorial Dy que pasa por # © B estlinctlda en Po AUER o> DCE MAJERG) <> DCO, Por consiguiente: AEMHARG +> D.CENG <2 #4) E RENO) Ast, pes: FENG) =PE NPE 225. Varied pros eentide por une Pe. Sea A una parte no vacla de PE). Como w es suprayectia, Ii ten reciproca "4a F4A)=[2E£-(0) | wt) EA) no es vaca en Para todo y © A, existe « € 9°) tl que yon{s) y DeCa-MA). En particular, si A se reduce 2 un punto: A-=(y),entonces 3°) ‘una recta proyeciva en E (privada dsl punto O)" 3-1) Extudemos Tas varedades Hees proyectva 1 de PE) que con tienen @ Ay " re LDA ee MDW KA, La imerseecdn de todos tos sbespacis vectoraes de E que con- Wdenen =°¥(A) es el menor subespaco F tal gue! F-() 39) 25.22 vanes Linea rnovEerVAs s 1a vatedad proyectiva PQ), imagen de F(O} por a, es In menor vasedad lineal proyetive gue contene aA: cutluier olen ariedad nal poesia gue conte «conte ana PF Poemes, pues, enuncie [Pe] ote po eM ew nr rie ie | Sor eee es aaa Saris LA bert ae tte dae ed pet iC al es ee dan. se Een opce oa re ons oot cid ia ie ta es te Lh ca pa cee) a Ase oe Serna ee on net pln) pleas) +o tpegs)=0 =P prasmpresm {y como ninguio de for «es lo, se oben: pee pan 1 por copsigueme, te familia B os ae mimo bre, El rei ex YakUhacs a esi, entoncestmbié Toes Ay pvemosenciat: [Pe] sexe enn dir day nt Settee ee nem ed ok Sees A dae ae te pops iia ene et: asain (hh) 2262, a is hon ease tec ae ioe Some How th tenn opt eb pert dg gn a i er Le Se cn ne mon ne Seto Sala as je ar cur. 2 cuowern morneriva Subemos (tomo 1, 12546) que, para que una familia (#50) es lgada en Bot necerario suficiente que evista un {© [lyn] tal ‘ques pertenezen al subespacio engendrado por tos ay de subindie FU En Lenguaje proyectivo se obtiene la siguiente propiedad: P| Bie PED, para que wna familia (Hye) sta Higada, es cesar sfiiente que esa unt © [i fl que Y per tenezea a eaiedad lineal proyctioa engendrada‘por Tos tales que fe 2263. Rango de sn faa en PUEL—En ol tome 1 (17.12) se ha etn el range de wna familia de wectores A= (xp tyre) de UR ‘syasio vectorial. Es In dimensGn del sbesacio F de Eengendrado yor A. De ello se deduce Ia siguiente: Derintebx.~Recbe el nombre de rang de una familia (Uy Ya) 2) MDs a dines de In vain eal royce ened tor lia Sires el rango de I familia A= (ayy ont) de Westores no me los del espacio vectorial E, entonces r= es el tango de {rsa Aled), familia de os corres ; pondeaes punts det espacio proyectvo delux cido PCE), " 227. mean proper La condicén necesira y suiciene ors se dor puntos ey de A) ssanpoyectvanentefadoenent ‘que sean distintos. (Esto solo sucede si dim, E>2) ren rok enOt veda tne froyectva que los conten Ie engene rad por ells Ahora bien, 0) y a0) son dos rctas vectorales Duy Dy lineaimente Independiente, y sien Ee haces F=D, 90, ve es um plano vectorial y portato, PF) es ua rect po- ete tt menor varedd Ia qu contene @'y'B. Poderoy chr eta en propiedad Ps] Por dor punts disintr de PE) pata sa recta proyecto, too wie. en “ 228 Plone proyecto concn neces. y suficiente para ‘que tres puntos, edo P(E consitayan una fala proyetiamen- libre, er que lor tes vectors «By e de B~{O) tales que a~n(a), Deib), c= ne) formen na fama Tee en E (esto slo puede pasit 4H dime B33). Entonces, 7a) 4-40) y 9-0) son tres recta veo torales De, Dy, De linesiente independents; al F etl subespcio Ae B,engendrado or {ay by eee verte: F=D,OD,9D. cst suna directa de tre ectasvetrises que conesponden, rs Sivas, los tes puntos daar, dim F=3- Entrees, PUP) es Uh plano peoyectivo: ex In menor vaiedad linet que contiene = los pntes«, bse Sfulemos qu, sein PIs fala (0,5) rroyectivament be sy soo a ninguno d& fs puntos perience Ia varedad Tinea tngendada por ios otros dot x Gc, y slo si os tres puntos no fevtenecen a Ta misma recta proyectva,Podemos, pes, enon: P| Por tres puntos no linear poes we plano proyctioo, uno solo. Sean @y b dos puntos ditintos de un plano proyectivo, Como ta recta proyestiva que los contene es a mente varidad Tinea qus past or eos dicho iano, projectivo coniene a esta recta, De donde Pr] 5 dos puntas distintos pertenecen a wn plano proectio, It set prayectoe que coon eextos dos punton et cua on el plano, 2.8, ‘liperplanon proyectivor 23:1, Tote bipertano proecve oy mrmle—Sea En espacio vee- tonal bre un cuerpo commutative Ky y sm P(E) el espacio proyeeti> iiackdo de Ee Hedazcamos a leaguajeproyectivo ls propedndes vistas en 18. a [) rae Mere te fe PUB) dH, que-contonga a H. En efecto, or definicin, 4°¥H) es un hiperplano vectorial en E, por cosiguiente, manimal en £ (1.94), de done, pare coalqier sabes: aco vectorial F de E? (Fe y Few) > RHE. Por consiuients, ira toda varidad proyecto POF) C PUB) (DH y AM => AA=PE. No existe, pues, varedad proyectva distin de ME) y de H, que con tenga a 7h'y queda ast demostada In propiedad Pr ‘Deo anterior resulta que Py | La parte (6,21) de PE), constitide yor oe hipeplano Hy sm punto 0 H, engendre todo el espacio PC) Obrervcione: Iz Si dimcE=2, entonces P(E) es una recta proyectiva: Los hi peplanes y Ios puntos de P(E) coinciden, 22 Si dimc=3, entonces PIE) e¢ um plano propectivo, Los hic perplanos y las retas proyectvas son idénticos. 32 Si dimcE=4, entonces dim ME)=3. Hay identidad entre los hipetplanos Tos planos proyectvos. 23.2, reanlin de un iperpline proyeeno Sea E un espacio vec- torial subre um cuerpo K, ¥ sea P(E) cl espacio proyeeuvo. deducde aoe, "Teonema 1-—Sea f una forma Hineal sobre B, distinta de ta forma ula, El conjunt de Tos de PE) ales que fe) 0 e5 un hiperplano royectiva. Digamos, en primer lugar, que, para cualquier eealar A KY, y todo # de B Me)=0 > [0x)=0, Por consiguente, Ia definicién del cosjunto Ho(2€ PE) | f(2)=0) ‘n0 depende del representante x de Ia clase $86.25: mirenuavoe morecrvo# a En conscuenca, so por escribir: eK={eEE | (0-0), Ara bien, sabemos (186) que este conunto et un iperpano wectovial en By lo que nos permite afirmar que AT eb un hiperpano proyectivo ea PE). ‘Teonea 2.—Para cuslgoier hpeclano proyetivo Hen PE), exis. te una forma lineal © B" tal que ex el conjunto de los x de PCE) gee verlcan fis)=0. Fn electo, para cugvier hiperplano proyectivo en FE), reslta que #-AGD es un hiperplano vestorial en B. Sabersoe (1.9.6) que existe fs forma tines! © Bal que: ality=(x€ B-(0) | fhe~0}- Por consguinte = EPIB) | f0)=0) Deenacgn—La relacdn fs)=0 se dice que es ana eeuacién del ipeplano progectivo “Cualgiera otra ecuncin de Hes de a forma as) =0, €on a0. avon Sst 2102, tric de mgr yw e209 ap eee By rt pests Ht aD (ayomnon dn PES . “sr ‘dos puntos distintos de D pertenecen aH, entonces DCH, por ser Dror edad nal gue os conte Preteen ae cota, DY een en pat comin see et te dts de con DM Sgeanos Dh agendrada por Ia parte (a\b}. Por consiguient, rt toda puntos € D, exten dos excalres 2 yw de K tales que, woke nb. Supongamos que f(s)=0 es wna ecucién del Riperpano Hl, Part cualquier © D tendremos: Ma) =Mia)+ a0 ‘Tomando A~fb) y p=—ile), 0 obtene ((2)=0. “ car. 2: orourrnia enovecrva Por consguente, el panto: en fb)e fa) caste, puesto que (0) 20, y perlenece a DAH, lo que nos permite uncin' “Teonsnwh 3.—En un espacio proyestiv, toda recta no inclida en un hiperplano To cortaen tm punt solo en un. Bjemplos {Si dim P(E)=2, oe obtine ot siguiente enuncido: Dos recta distintas de un espacio proyecto de dimensién dos tienen sempre ptt. contin y slo to. 22 St dim RE)=3,entonees Tosa recta no inluida on um plane, en un espacio proyctivo de sinonsién tre, cortaa dicho plano en 10 punto, ¥ 010 eo. Por consiguiente, et concepto habitual de yoraelsmo queda fue de In goometia ropectiva 23.4. tnercetin de wm hiperplaney down plna.—EA el espacio pro: sectvo P(E, conaderemas el Riperplano Hy el plano Q. Guponetes ain rey>3) Si tres puntos no aineados de Q (es deve, proyectivamente inde: pendientes) prtenecen aH, entonces OCH, puesto que el pabo Q es FE menor vatledadproyectva engendrada por los tes punt Prabemos que, en caso contraro, In intersccén Q (Vf es una recta proyetiva. Sean a, Dye tes puntos no slineados de Q, yO H. Su: onemes, p. ja que eH. Para cualquiera # © Q,exlsten los escalates A hy» de K tales qu, soMat pb tre Si fls)=0 es una ecuacién del hiperlano H, para todo ¥ © Q te. fa)= Monty). Puesto que eH, entonces /(e)7£0. Elijamos » de manera que” ‘ee)=0. Etectuando operaciones se oleae: pn Me eH0) Te) 86,2: APLICACIONES LaREALES mOWREHVAS o Entones, el punto dE FE), definite por: la) nf0) Aone tub fe) 5 deat, por: fle) af) + fe) B10) ed pertenece, pra eualesquira A y pt de K, a DOM. ‘Abors bien el conjunto de estos puntos d& PIE), cuando» y p toman todos os valores de K, ea la recta que contene a estos dos puntos dstiatos(*), iigenes candnicas de Hee-ttre y feyb-fbye. Podesos, pues, enuncae ‘Tron 4-—En un espacio proyecto, todo plano no incuido en Fipernlano fo covtasegin una ret Si dim PE)=3, se obtene el siguiente enunciado: La interseccién de dos planos proyctioos ditintos es une recte proyectioa, 24, Aplieacionen lineal proyeetivas DAL. Imagen dena rsta vsti pat spleen neal —Consl dereimos dos epacios rectoriales sabre un mismo cuerpo conmut fo K. Para cialguer aplicacion Unel / € (EF), desgnamos con Nel nileo def. Para que una recta rctoril Dy, que asa por «70, fo est lncuida en yes neces y suticlente que x © Np por eonsi= sions, que 100720, puesto que N; «3 un subespacio de E. Probe Foe gue entoncet f(D.) es también una recta vectra. Ea efecto, pues to que Ke) 20 ED, =P GREK ye) => fO)-ME)E Dror To Weamor seen p ERY 7 9 ER? tales goes ‘eee =e) =) 4 oe eu) eta ew 7 Ko, ozo eta De donde se coneuye quet [Da CDear Por otra parte: 2€Dyoy <> (BAEK: sels) f00)) S Ged: sf Por consiguiente: Duy CHO (Queda, por tanto, demostrado gue H.)=Dror [ro] sane 7 dx eps reir I Td St nd 6c 5 tn 7 CTE rt ptt io 242, no tn cocenen La propiedad anterior non dice ave f plc comjuto' de as tetas vectors, privadas de 0, intodas SIE I, en el conjnto defn recta vetoriles sin 0, inluas 2 F- evigdemon com la apleacgn candnica de Ben P(E), y con =” aplicniin cannes de Fen MF). ‘ara todo = de PUE)—PON)) su imagen reiproce wi) es 8 ree ta De(O}C EN. Por consgsiete,ffo"(2)} es In recta vectorial Dyoy=(O) lala en {i seibimos y=f(2) en F, la imagen de Dy por” el conjunto de wai clennto (ys =A) FB Pe rsieD, (0) “fren =Pia-(0) > oO) aque en form de exquema podemes poner: gen, —t— Fy 7 7 =P) ———> i) ' Por este procedimiento,lamado paso a fos cocientes, se define sung eplcacion g: >, de PCE)~PIN) en PUP. Daraiciones.—A toda f © £4(E,F) queda ssociads, por paso a tos covintes, una aplincin g de E)—PU}) en PUR, que recibe el nie dep Ine roe poet i tiv 1 capacio PIN) en el cual g no est defnda, se dice que es el conto de 8 243, aad: ‘i [© 2B) es inpectia,cusluier por de recta vectovaesdis- tints tiene Come tmagen por [un par de recat tambin diferentes. En efeto: {D)=fD.) => Pro=Dues GREK: fe)-MOO = fe-r=0, en eve fev inecina Se satistace 1a siguiente prope- ys f es Inyectva, lo anterior pie: eHAs=0, de donde De=Dy Por paso & Toe cocientes, cabe decir que: Si [© Sq, F) es ingsctiv, ew azoiada g tami fo es Tim ese cas, N= (0) ¥ el centro de g es waco TEntones ges una aplicaciim proyectiva de P(E) en POF), definida tars todo PE). 2AM. conn en eg ex rprayection, ein —Si f © 2a(6P) 68 prayectiva, para todo y © Fe{O) existe al menos wn x de E—N tl foe yfte por consguente, para toda cecta vectorial B, incuida See ease al menos una recta, Hacuida en B tal que, entonces, 1D) =D or po alos cocientes, tndremos que: Sif € 246, F) ex sxprayetva, su asoiads g también 1 es. Como consecvencia, se deduce Ia sguiente propiedad: SS a ‘ef pra todo PCE. 2 vn. 26 esormnn mroweerva (Ge recuerda que G,( 6, simboliza el conjunto de las bipeciones lieales dB en F) 25. Bl grupo prosectivo 25.1. Comput de wna aplaion y de una Ineciin proyectos Sean E, F, G tees Kespacios vectors. Recordemos que sf, ZalEsF) ¥ fr © Lyf, C),entonces tendee- amos fro fh © AE, 0) Por ps a fos cocientes, a fc le asocia ona aplicacin proyectira 4 de MEP) en POE); fy otra aplcacén proyectiva ay de PF)=PIN,) en AO). Si fs mo 5 ingctva [P,) 0}, no cabe hablar de ls compuesta ‘gh pueste que el conjunto imagen de yo est iclido en el or ial de or el contri, i fy es inyectra, estos dos conjuntos coincden {yest In compuestag,= 1 et una apiecion de P(E)—PIN,) en LO). En ert caso In cvestiin que se pantea es si og, 0 90 una aplicacion proectva, En primer lar, por y=), a todo x de PE) PIN) corresponde yA sepin el spuente eoquema, en el que » simboliza la api- ‘acim candnien de F en POF)" 2D. > MDI=Dyny > WD)=CU)- LLacg, ify et inyectiva, por z=, a todo y © MP) coresponde £€ MG), de acuerdo con el esquena que sigue, en el que” simbo- fia in spliecincanéniea do @ en PCG) YF Dy > MDI=Diuyy > wDI=CE) Sefalemos que: Pd Peo ) ee NDd~Proter De ello se deduce que a todo « € PUE)-PIN,)'se halla asocindo EPG) por ree fy de acverdo con el eaquema: FD. > feeMDI=Dyaenn > FDI=(}. ss. 25's. nro mornervo 3 1s anlcin compocsta 6 efor lo, sais dea fof 1 oma ame acs Poet, ut os Pe Toon 5-Si_g es una aplncionproyetiva aside NE 2AEF yo nyc proyetva scan 9 2h Oh xi entones fre 9 ctu alacon poy de AB) eG) woth afeafy nin 25.2. iyetonn praseiad-Si { © OE, 8 una bigeecién Ue neal de sobre , por paso « los cocenter sibemos que Ie apnea ‘royetivaasociada fy de PIE) en P(F) ex wna bipecién, Deseamos Yer Jn bveccin reciproca gj! es uaa apliacin proyecivn. St Jepna: ‘os con ya li repectivas aplicaciones candnicat de E en FUE) Y de Fen P(F) en el caso en que FE Gy(E,F) tenemor los siguientes quem > weed, 4 Dky > WD): » (=D, Spay > DI=E- yor En consecuencla, la apliccion veclproca de wma iyeccidn proye: sieges ella misma lineal progectioa ‘Consderemor shorn una bigecién lineal fy Ox, Fy una yest lined fy Oy, ). atonces ff, Gx(E,C). ‘or pao a ls eocients, stg, e5 la biyoccén proyeciva, de UE) sobre PUR, stociada 8 fy, ¥ gy e8 Ia biyeccion proyeciva, de PF) s0> ‘be PG), seocinda w fs sgn el teorema 5 se verfiea Que £1> 6) €5 tna apliccign bigectira, de P(E) eobre PG). soci « fyefh. Cabe, pues afimar que In compuesta de dos biecclones proyctons es una biyecctin ropectioaC). 252. Goupe proyeive. Consideremos el caso BF, de donde P18) =P(M. El conjunto de lag byeecones Tneles de & conttuye tin pape (ouburupo del grapo de I permutaciones de E) que hemes ‘wcrito CAE). Por paso los cocintes, a toda bivecién Tinea f de E ‘queda asoctada wa biyestin proyectiva g de P(E). De lo anteviormente ‘xpuesto se deduce que In compuesta de dos bjecciones proyectvas {de PG) en otra Biyecién proyociva de PB), y Ia recproca de una biyeein proyectiva de P(E) co una bieccién proyectva de POE. EL ‘ia Mpecén Hoel prvetva reheat mln el ome de fran forks entice © homeurai a ar, 2: oeoernn showecrva conjat de td la, en FE ro consent, wn ere, rufo del propo de ae permetactones de P(E)] que recbe eh nombre E grpo proyecto de PIE}, ¥ que esribimes PGUE). Beaotarwor oa Ta covesfondencin que asecia, por puto a los co- conten, sualguee [© GUE) a ge PCL). eo OUR > POLE: =e Pacsto a ett elt) eth) (Coren 5), 6 65m homomeorfiemo del grape GILE) sobre el grupo PLE). 254, Imagen de on valad proyci por ane Ingen gree siraSen [© LAE F) wu tnyecion Tncal Ge B en F. Por pao a tos cociente, a le correspond una inyeceién proyectiva g de P(E) enn, SVE ex un subespcio vectorial cualquiera, entonces /(V) es un subespaco vectorial de. Puesto que g ext definkda para todo KE) y POV)C PE), enton- ‘es ln imagen {PCV} de In varied proyectiva P(V) también To est ‘Queremos probar queers inmgen es una Yaledad proyectva en PU); precisando mis: aeO= PU. En efector VERRY) => BEEMV; yest] > DICY me MDI) DyCM) VE PUD Por consguiete: APOC PION Recfprocamente: YEPUV]) => DCH) => (EVs y=fe] = = ERY) = prse mm) De donde: PKC APO que demuestra gual proposes, Podemos enuncar el teorema que Base, S86, 26: neruneneus morecrvAs s ‘Toonen 6.—Paa cualquier inyccin f © £4(, Ia magen, por la Inyecinprosectvaasociada g de toda varedad proyeciva AV) P(E), 8 una varedad proyectva de PCF) y: [aera] ‘Se verifiea ademés Ia siguiente propiedad: ‘Par toda inyocidm proyectioa g de PLE) en POP) si PV) eo tuna eariedad proyectiva de dimension fnta en P(E, entnces i gin PV) = La ima iguldad yu es conocida, Demostzemos lx primera: toda inyecion FE 0, F) spice una fain Wore de B sobre ota fora libre de F, Por paco Toe coientes (226), la inyeccin proyectiva g ocinda af aplicn toda fila progetivameateibre de PE) sobre una familia proyectivamente ze do POF). Si {V) ex do dimensién tnita fn PU), entoncesgapien cualquier base de PIV) sobre fra base de IPG), to que demvestn la propedad Py. ‘Obseroacién—Elteorema 6 y Ia Py se aplian evdentemente a toda biyecion proyectivn g de POL(E) ya cualgulr varedad.proyect fen ME): fx imagen por de wna variedad proyctva en P(E) «5 ota Sarledadproyectiva ea PU, y at wna et do dimension fits, I otra También tne la misma dimen 2.6. Referencias proyectieas 261, twwottn,Supondiemos, hasta nuevo avis, que ME) es un espacio proyecto de dendén que poviene de un ect vs Toval Ee aimenion 1 sobre ua corp conta Ke B26 toe lo ose de goer more sn todo punto 2 © ME) con rain 3 na tae B= 9 Tr es an stern Ge corded (ay yng) pata to = © B ta que 20)= Para cualquier otto sistema (aa, ay) de coordenadas homo- séneas de =€ PUD, existe un excalar no nulo A K° ta que, para fodo #€ [lyn], se vriien ajax ero ex necestio saber Inteprelar esto: como la aplicaisn cand nica ss) de Ben PIF) no er inyestia, el Gjar mt] puntos pro. pectivamente indepenintesydy doy em PU) no determina ‘una base “Br(ayen-veyes) bien precise “de E tal que, para todo FE [Imei], se vealgue qymele). Ea efecto, st B es una slucia, B= (R50 Mets os Bott donde los son esalaresarbitrarios no nul, e= atm slum, ‘Una famiin proyectivament libre de m1 pantos en P(E) no de termina, pus, una referencia previa en P(E), cuando dim P(E). 'Vamiot a democrat que, tomando 1-2 puntor en P(E) de maners que cualguie familia etrign de cardinal m1 1 sex provestivamente Ure, se puede mejorar considerabiemente esta stucién y otene? ‘a referencia conveniente en PUD. 2.62. Eamio de ceras Samos de n+ pantn om PCE) emostrar el igienteteorema ‘Troms 7-—Ea un espcio proysctive PCE), con dim P(E), pars oda falls (ayy .dor) de'"+2 puntos tl que toda sobfamiia de cardinal n+1 sea proyectivamente More, exist slempre una base Bo (ents usta) de yea salvo una hométela, tl gue Dae) 05 ee os HA 2) met ep bat ey Vamos a Demostacin—Para todo 1 [lyn], ejamos mG E tal quer ama Entonces {ay my.vdys) constitaye una base de E, y en ell todo uy € E, tal que mn) ay, pose un sist determinado de coor: Aenads (@y ay aan)" Sefalemos que todos estos ay fon dstnts de sero; en efecto, #3 ccxistse un /© [lye] al gue a=, ental caso la familia se. REFERENCIAS FaOYECIVAS fe a st oven) sein Tgada en B, y In subtamila de 261 punts. 5 hig at) no seria proyectiamente libre, Jo que contadice Ig hipétesis Por onsguinte, st para todo #@ [1,01]. exeribinos ey, ny enonees Bo [enn eves) 8 ane base de E tal gue Hayman aa)=Ay oy Hens —Aage 0 Hoy ter eno a Queda probada I exstenca de B. Falta por demostar que cualguler otra bate B que catitga Ia hhipiess se deduce de B por una homoteca es ect, que existe © K* tal que B= pB. En efecto, sh B=, condiciones (i) y (2 se ten: Weta we bebo Hehe) weies) 66 una base que satisace tas Hiei)=n(6), 8 antes 8 i De Ia (3 se deduce que pare todo {© [1,41], existe BL K* tl ave effi dela [i] dedioe a existencla de p ER tal ques plete 80 Las dos condiciones obtnidas ilies (Bx prevte—p) ert + Ba ds donde, para todo #€ [hms 1}: Bmp. 2 por consguente: paps, ‘on To que queda demostrado el torema 7. 263, Reforma proyecto Dariicin—Ea un esac proyetivo PU) de dimension, reibe ct nombre de referencia’ proyectiva toda familia de n-+2_ puntos | \ \ {esd condyy) ta ue toda subamiia de cardinal 941 sex poysc- tivament be. Entonces de acuerdo con Io demostrado ee torema 7, existe una base B= [eye or egns} de E tal que Ceca sles) 259 1 recite el nombre de origen 0 centro de Ia reerenla proyectiva Ta hace B queda definida salvo una homoteia; come el sistema de coosennise homorénea de culguier panto de P(E) con rll a dicha ‘bse B exté dfinido salvo an escalar maltipentivo no mulo, la sk vente dfinicién et coherent Denmtein. Se tm sistema de coordonalas de cuslguier punto de) en In welernein progoetva (yay dys) & todo sistema de coon homnéncs fy 4s) 4 dicho punto con reacion fl base Be (eye on euash Ejemplos—Le Sobre la recta proyectiva (n=1), canker faiia de tnt puntos istintos dos a dos, e6 una referencia proyect BF Enel plano proyectiva (r=2) toda familia de cuatro puntos tater que tes cusesquera de entre ellos no estén alineados consttuye ns clerenia proyestva, Se Toga tna tal referencia proyetva con- ‘Hesando. un verdadero tldnpilon ac, elipiendo el orien fuera de Tor winds» del eingul Gest dim XE)~3, cualquier familia de cinco puntos tales ave ‘cuatro custenqiere de entre ellos 20 sean coplanaios coastitose una fefercia proyectva. Para formaria testa tomar un everdadero te- taeda ents leg el oigen a fera des ecrases Tin seule vercios algunas aplicaciones en el plano proyective, 264. tennant woe bieciin roretina—Sean Ey F dos acioe vestorales sobre el mismo cucrpo K, de dimensién n+; se fee entonces que: dim PE) =dim PCF) =n. ‘Teonana 8 —Para toda referencia. proyetin (ao Gai) €0 (tz) y toda releencin proyectira {By By nn buys) PCF, existe ond biyecién proyectiva By y una sola, de PE) sobre FCF, tl ave, pars ceatlguler 4 [0,n-+1], se verficn Ma)=by eo 26: mores moveerivis 2 Demostracin—Existe una base B=(ey ey. enei) de E, dfinida salvo una homotel, tal que, i es Ia splcaciéa Caninica de E en Pe CHETAN xy mlevtert n+ éayDe06 Existe también una base C={ ty ton tt} de detinida salvo tuna omoteca, tl que six” es a apliacém canéniea de F en PP) WHE TLMEID FladmDe lust art nt tail ora in sabenae (ono 1 1324) ue exe na {© Gyls Hedy fone mayy do donde: fleet ey) ont ee Pero a sstituinos B por MB, con NE Ky C por 0 con eK, centonces f queda tustitulln por Et I (HE Ham TD ated de donde: ak yectiva h de P(E) on POF) ded oe consiquint, In Bien 2 eeae'con ie que a deduce de g. Adem, pra todo cidade f eoincide‘con It qve € d el fe pone} Mais at ere 8 th deposed Fo oven Sian oF, 2 vere l cori que seve: Conoann- ado un a de refatencin propeci (ty ees aoa ate oan antomacon prove Y abide oc xan gue on FE Lon +1 8 Fe fap=Pe Hemoe demostrado también Ia siguiente proridad — riya 1 GU wp [re] sige reun ete th Ou ee ae Si cscder pe Re tal que =P 265. Xjemplo ona plane provectve—Detro del plano proyeetivo HE)(=2), conideremos um sverdndero tingulo» ay J Mh Pu to a, que mo perteneza 4 Sut eladose. Las cootdenadas de ests cuatro Punto en la referencia proyectiva (ayaa, de ceneo ay Soa: 40,005 0f0,1,0); 0.0.0; ah 265:1. Eouaiones de tos sladors de ta referencia —Para que 2) pertnezca al ado a9) es necesario y suficente que (4s) ‘in una familla proyetivamenteligeds; por nto, x=0. Tendremes, pet, que! Ta cosncin del lado aa es: 2=0, 1 eeuscin del lado oo) e6: 9=0, 1a eewaclén del lado a. es: 20 265.2. owaion de wt recta que pasa por un edrtce dela rofe renciar Sea Bass) an panto eslguera del plano provestivo PE). Supuesto. 2 7a, hallemor In sotaciin de Ia recta aD. Para que ings y.2) pertenez a dieha rects es necesro y sullente que le ‘on b.m) sea proyectivamente Heads, s deci, que: 10 9 eB foo a ccuacién de In recta 4b serd, pues: 2—79~0. Si Dea la ecuaign de a rota ob es: y= —e2=0. Si bya, Ia ecuaién do a rots ob es: ay —Pe=0. ‘Como casos partcalares, fas eewalones de Is rectas ay a0 ¥ 44,00, respectvamente 265.3. owacén general de una recta en el 41 plano proyectivo, cualquier recta D es un Bi fgulete, para toda recta, existe una forma lineal © £* tal que una fcuacin del hiperlano D’sex fém)=0, ‘Si denotamas con B=(ey ye) la base de B, dia salvo una o- ‘moteca, correspondiente a Ta referencia proyecivaeleidainiilmen- te, entonen f queda determinada por los esalaes: uote valle: wasted. 86,27: ReoTA motecriva, mz ote o ra que m(sy,2) pertenezea a D es necesaio y saficieate que Hem) =0, 0 sea: ey tur, ta rlacin anteriores In ecuacln general de ls recta proyectva cl plano proyecto. 2654. Heyl de determinain de sna transformacin proves tS ovens sty toma ecto Yo fim, We POLE), que peta te rlreca propecia aartey von, Carctercemos con ayuda de tn erunones en base B. TPO Gua) setae debe sate: Hed=dey fled=ren endo,» p euatio escaares. Pero: rete =e Keyefted+fed=fled vey Kee 4 donde: deter teteted=pe, 1 yr consign, y=p Y A=p= = 2% ALE tis deft bate Bert ents: oot woer(-t 8 1 yy las ecuscones de hen dicha base: 2.1. Recta proyecto 27.1, Neate provecivae—Sean: Resgaclo vectorial E de dimensin 25 recta proyectiva PE) deducida de fa apiecin candnia w de E en PE). @ car. 2: onowrmnia raovecrva Designamos con a un vector de # represetante de a AVE); es dese: ata) 2. "Toda tera (4,b,¢) de ponte distintos consttuye una referencia proyetiva Existon entocer dos veetores w y b que constitayen una bse de B, salvo una homotei, tales ave wena: ara todo par de referencias proyectvas (4.0,c} y (4.0) exit te una tanslormacién proyectiva, yun sola, g PGL(E, tal que: Hane: =; Korme 0 wb)=b; matt) Si eae deduce de f € GLACE), tenemos, en fadaa’s 10)=b flav Dua’ Vamos, pues, & propaneros el sigulente problema: 272. Proem,—Dados dos conjusts de cuatro puntos distintos a.brosd) y (a,b,c) de PC), se desea saber bajo auf condiciones fxisto unt E PGUE) tal que: KO=e; MO=W Ames =e Sabernos gue existe una g © PLA, y slo una, tal que satiate tas ten prmeras iualdades, Designs con / © GLE) un automor- fismo de E del que re deduce g Para toto pusto d © PO), dstinto de a, existe wn teal dnico pe Kul qu pia. En otras palabras (1) ew sistema de coordenadas homogéneas de den laeeerecia proyectva (4.b.¢). Por © GL}, se obtiene: Ha =p) +10) pat +: Para que sld)=d es necesrio y sults que (p, 1) sea también ‘un sistema de coordenadas homogéneas de den Ia referencia proyee> tive (2,0). Podemes, pus, enuncar el teorema que sigue: sre. 27. puers movecrvA, gon nome os “Tronta 9.—Dadas dos custernas de puntos (0,60) (Bs) de una esta peoyestivn PU), tales que (abe) (Bc) sean Telex tencns proyectivas de P(E) y que d =a y dai, para que exista una {g POL(E) que apligue tn primers eobre Ia sequnds, es necesrio'y basta que exists un escalar pC tal que (pt) sea un sistema de coordenadae homogenes de dn Ta referencia proyetia (1c) do fento cy y def en In referencia proyectiva («by e") de cent. El ecealir pes neo. Hemos de procedet, pues, al siguente esto. 273, Ravin doe Deriici,—Dada una cuntena (,b,¢-d) de puntos do una recta rapectiva P(E, tales que (a b,c) sea una referencia proyectva de PU, com de, rebel nombre de raxin doble de ta cuterna el scalar p €K, escrito pelebedl 1 ta que (1) sean sista de coordenadas homogéneas de d en a Telerncia proyetiva (4 b,c} de eat & En otras palabras existe wna base (ab) de E tal que Had=a; mb)~b; alas b)ne; apa md Obseroacin fa, byevel=1 y lbs es Siar duevd son distintos, entonces p #0 ¥ pL CConoanio DEL, THoneNs 9—Dadas dos, referencias, proyetivas| (abc) 9 (a.bec} en ME, In eansformacion g € PCLLE) que se Ci primate sobre segunda colseide com la aplienién =p, de HE) ce at lomo, que aca a sobre a, b sobre BY sobre ©, ¥ qve fatinface a iguaad fa doomat, ee mh 274. cambio de be,—El problema que nos planteamas eel si sulente: ‘Promsna-—Sea {airy} wna rlerencia proyectiva de P(E, con centro en 7,7 conigeremos cinto puntos «.b,c,d dstntos de ME), ‘yar respeeeas coordenadas homogtneas, con relaién a 1a referene Oued) Onyd Ans) Coeds a car. 2¢ ceouern movecrva Se tata de eacular, en funcibn de las coordenadn, la renin doble ‘dk Soluciin-—Designemos con (ay) Ia base de F, diea salvo una omotesia, correspondiente a Ix reerenia proyectiva dada anna), Pra, y=n0+B). Si oybe,d son representantes en de los puntos 4 by d de PE, edsten custo escalaes Ry, yy ¥ hy 10 Alo, tales qe er kithaet Hs) bokOoat 148) enka tin B) aka 3) dapat. De la tres primera relacones se deduce, puesto by hth mks di Bath Bas 4 de ls dos dts: Ey dewpi thy anemic Bee Hiatlemos i reac que determina p en fone de Ay ws FE [1 AT ara ello hay que seliminars Tot ‘Dene doe primeras rlaiones deduce: rommeeanr enn Aovmcnadaties-pad Las ot ins proper: penn iapd Raacpetdophiene md econ en pitta pr de lds Lf ns mm) Ponte gue sed fn dation Af > oy 8 sumdes(%™) eared rurmcrtos o Se obtiene: Por smo (oP. DL (af ydl ‘existe, y podemos tomar para todo #€ [1,4]: hem oy Prato B.rchi pe de donde, pars cualgier par de subindicesdistintos if de [1,412 ey=Pr~Ps 4 entones: yoncici0s: 21, gen de one Tote serio generin soda de 254 5 Ine splleaaees proyectos See EEF. Deanonon con Ie aplinién eoyecia eon de Peay en PP er Bat de Fy ME evn poeta dtc de AME) PEDO RON PLED. Por abso de lng odin gn Ia inagen por en eles proyectra me vided poeta 22, Sex (€ 246 P Desgemos con I sel prove a Fi) Pai) en A Prtiese fora eller tr (€or ceo M, y alin gue eet fc, sue eee NR? a gee P= 2. Seno: UE)» POU, mono dl ey al de Em ‘esr conta de an F048) tas tee wi) sa el lene esto dt Pein. 2A, Sex une pli Heal provecva de RE) en RD. Se comers va tread ne"pepectea WCE) Eudes at eager io} om raed propecia om PL 25, Coneemos cinta puntos Bde dito dor x don de wea rect propecia PBs hed mained mmtse bal: mt a en fucdn de p sor qe I 24 rates oben, coreondines ‘nt Juntos das tan mortals el 8m. Sons Be To se taslentere, 26, Troma del cade complete a oll peng TP) ean cr K de cc 2, om Sr soe By cow fo por pono 07 ae ABD [e)=Da nde (f= Pu Dae (e}=DuNDe (hl=Du My Prats ue Bere N= 122. Teoma de Doren, En tl plane pectin PE) cnsdremot sete panos a bse tats gee ‘tara he} 7 Cortstve) ssa toerenc poy, Bstbinos (rlDae Dies (a)=Dar Das (rI=Dac Da (mda ADves (gT~Dan ADee (PI=D Dey ‘24, Telinglo homeliicn srs gee Sel ca smn amr oe sn woes rsccos ° Soren Enel som pec RA) re on cern omen Konno Dy MDes Bre Ben DrelDye 211 tn tec vein UD, Senin ct, ie om er ‘Gerace ns 'sanelones In tansormacise he PGLUE) que alien Te et ‘242, Ba el envio pronectvo ME) de dimen tes sabe capo de toe Simple, "eosderenon dor reas Dy un punto comin, Saponency Srey ts fe BY os oi 8 21%, Ene no pry Fy seman te gna oat Pang) Prudhoe aut Dap Diy: De determin un tengo &¥e 1) Bamecarere gut Der! Dy Dost eoseretes 24, conden lo eta provectve UE) sobre el ceo € dos med tes da tah POLE, detour todos pres Ure) ‘vteioes de PCLIE) tes que fe 1215, Sobre In cein groecna ME) se dan entro punter Bd Si becmineme lee POLE, ove pestan soe canto Foran (am 4s een SF Biome les KE PELE) que pemutan carrroo 3 COMPLEMENTOS SOBRE LAS GEOMETRIAS AFIN Y PROYECTIVA 3.1. Dualided on Tos espactos proyectiton uit. agate proyening dea—Sean E un espuco vectorial sobre un cuerpo K, y PUB) e espacio proyectivo aocido, El espacio vectorial E+E, K) de ls formas lneles sobre Eo hemos llama expo ‘ual de F (Gomo 1, 1.8). Demos ahora la siguiente defini: Deriiciéx—Recibo el nombre de espacio dual del espacio pro- yectivo P(E), el espacio proyectivo P(E") deducido del dual B* de E, 3:12 ipcebn canna —Designamos con 3C el conjunto de Tos hipersanos proyectivos de PIE). Cuslguier hperplano #f de 3C es de Ja'Torma P(F), siendo. Fun hiperplano vectorial de E. Si fl)=0 es tna ecnschn de FY € 6"), cualgler otra ecuacién de Fes do a for sma N(2)=0, con XE K-(O). Por consguiente, aH le correspon um punto, y solo uno: harire PED Reciprocaments, 4 todo punto hE P(E") le comesponde una forma neal (© B*, tal que R=) (salvo una constante maltiplictva dis tinta de cero) y, for consigulente, un hiperpano dnico F de Ede cuncén fx)=0, de donde wn hiperplano nico P(A) en P(E). Heros pues de manifesto una bijecion & de 5C sobre P(E*), Tron 1-—Existe una biecciin 8 del conjunto © de tos hiper.” pianos de P(E) sobre el espacio dual AE") que a todo hiperpano H (de 3 azcia a) © P(E"), sie f(e)=0 wa ecuacion de H. 11 apen candoen de #*— catia ese ote Fa dot a, ‘cana ay pls de este Deriteéx.8 recibe el nombre de bigecibn coninca de dled LAL Pan ate, BALL. Familias libres 0 ligndat—De la defincia dada en 226 de una familia de puntos del espacio proyectivo PE) proyectivamente More (o gad, ge dedace i siguiente: Deeisici6x—Una fails fata (Hy HH) do iperpanos de HC se dice que es lve (0 ligada)segin gue a faa imagen por Ia Dbiyeccn 8, (ls nh), se proyectvamente ire ( ligada) en PE"). 113.2, Rango de wna fois de hiperplanos. Durnstcxx-—Recie el nombre de rao de a fila (2 Ha Ha) de hiperplanoe del nga de Ta familia (2 Py) Hagen por 8 en PEN, Si, arn todo #€ [1], a0 vein #U{)~hy con fy B%,entonces fl rango de los hes igual al rango dels, dsminuido en 1 LIAL Mace iene de hperalanes, LIA. Dertcids—Resbe ef nombee de haz fnel de herp rns (o hes de hiperplanas) toda fala de biperpanos de 3 cays ima- fen por 8 es una varlodad proyectiva de dimensi uno en el espacio sual PE") ‘Si ex un baz de hperplanos, se tiene: dim 96F)~1. LIA2. Representacin de un hez-—Sean Hy H, dos hiperplanos Aistntos dat haz CX, Entonces Int) y= dt) son dos pantos distintos en FE). Si fie) ~0 y fife) =0 son dos eu ‘Sones de Hy y Hy respecivamente,tendremes hy=aif) yall. Tor puntos fh, yy engendran una recta proyectiva D.C PCE"), Por de {inictn, para cealguierhiperplano HY de hae existe un punto hE D tal que Bi) =A. ‘Ahora bien para todo punto h de D, existen los esclares 01 ¥ no simultinenmente nul, tales que: hema freed. Reeiposament, a todo pat (ay) € K?~(0,0)} correspond, se tsi la telaién anterior un punto hy uno slo de D,y, portant, wn Fiperslino unio He 5 tl que 82) De esta manor 2 eulgutr hiperplano Hf del har 9 corresponde ‘de manera univace una forma ay fae BY ue) +e ‘una sounclin de H Se dice que Hy Fy son los hperplanos bose del haz 3143. Hipeplanos de F que pason por wn prnto—Sea a & PE) tun punto dado cualguers con em) (ae B). Para que un biprps- to Ht de & pase por a, es necesro Y suficiente quest ecuaciéa en B ‘ede verifanda por ; aie) +enffe)~0. Prien caso: @ Hi Hy Entonces fife) y fe) 20 Son mus, y al pa (owed =e) ~ He) le corresponde un dnico hipeepano HY de ecuseén: Ha f=) ~f40) )~0. 15 t nico hiperpano de F que pasa por a ‘Svaino exs0: @ E Hi Entonces ffa)=fi(e)=0, ¥ @ pertencce a cualquier hiperplano de Observacibn-—Del etatio anterior re deduce que dos hiperplanos Aistntos en 5 tienen por intereecién 1,02 Jy por consguiente, pueden ellos mismos servir de base en ver de HY" 3S. Raa doe de entre bierrlane do BAS. ermaci—Recibe el nombre de rezén doble de cuatro ipeplanos HHH, He de V, to que everibinos (ly Hy Hy Hy ra doble (out, at, 1, CHO) e los puntos corespondientes sobre la recta proyectiva 9)C PE". S86, 3.1 MOALION F105 EsrAiOSPRoNECTVOS n 3.52. Seeante a los hiperplaos de wn ez —Sea F un bax cxyos hipetranas base son Hy y 2 81 GEM AMLNH) yet CHLOMD, entones Ia recta proyectiva D que Tos conten corta a Hy en un punto “nico ya yen el pant nico a (6D eortra Hh en otro puto P, ‘entonces'D estariainloida en, ay pertenecera a Hy: cantadi ‘in La recta D no corta a 1,012, Calguier ote hiprplano 1 de ts coriado por D en un panto, y uno sol, a. En efecto, sabemos 23.3) que DOH no es vac: supongamos que @€ DOM; ee verifen! {2 1,0. My y por a poss un Unico hierpano de, gue lamar 2. (GID cortra'a Ht en un segundo punto b, entonees DCH 9 6H. Por a, pasarian dos hiperplanosdistintos Hy Hy) "Recpvocamente, si una recta D no est inceida en aingin hlper plano de F,entonces (233) D corta 2 todo hiperplano de Fen un pon- {ory etlo en uno. Por conguinte [fr]. nin nmi y eit pe me ct cect tas gis bras mae [Fe] rou nc ce ct in he 9 [™] arse enc dt a Sl eng pes 4153, Rasdn doble.Sean cuatro bipeplanes Hy Hy Hy Hed an bat Ce, 9 4D na eee secant Fy dy dy ce Fespectvamen te Pata todo punto = © D, exist (cy 03) © K*~((0,0)} aque, en i fs)=0 y fa) =0 som doe ecusiones de Hy y Hy cualquier i penplano Hv de © admite wna couaién de I forma: Ma) wie) =0- Para que m € Hy, e& necesaro y sukiente que dew tan0) +Hhfen a+ 090)=0, 0, necesaiamente eberk ser: dag) éwadia) =O puesto que fa) ~fie Se puede tomar: Asafa) y eomashiad a aplicacdn (au.a)» Op) de K2-((0,0)) sobre af mismo es una fcmutacion y define una bomogeatia de la recta proyectiva D sobre Ia Foun projeciva ACH) que api Ia ctaterna de puntos (ied 2) bbee In cuatema (602), 5), 8), FTO). En esta homorratia se onerv Ia razdn dobe de cuatro puntos (262). Podemes, pues, enum Ghrel teotema que sigue “Teonen 2—La razin dob de cuatro hiperplanos de hae es igual tia razin doble de log contro puntos de su interaecién con ‘Miguterrecta que no estéInloida en singin hiperplano del haz. LLG, Onopnatted, LAL6A. Deemer Ser B un Keespacio vectorial y sea Fun eub- espacio de B, Designemos con Fla pate del dual E* defnida como tue: POUGEt | Vee: (=O) Fn estas condiciones, para euslesguiera fy de Fy cunesauere Ay i de K, se verifies: exper Por tanto, Fes un subespaco de £*. Derincién-—Sea E un Kespacio vectorial, Recbe el sombre de ortoonal de cualquier eubespac F de E, escrito F, el subesraio {Se Be consttaido por las formas f que se anlan para todo = de F. NL62 Dimensiin de F—Sopongamos dimeB=n y dim F=7 (reih, Podemos completa una Base (ey ey ord) de F para formar eS ae (ents rep sone) do B. Desinemos con (Pn fe) Ia base ‘eal en B* {tomo 1 (82) ara cualguer f€ £*, tenemos: tah WER. Para que fF es necesario y suliiente que se tenga: He) =0,fle)=0, > Ke es decir Yartey=0. WE LD ivi => fhe=0 ini => feb ta telacén anterior equiva, por coniguente, a HE LLPD 4 de donde, para toda (© FH f Sar sea, Uppeot) 8 um ban de poe comity cin —p Gi on permite esac el Cree “Funan Sea Eun Kespco wt de densa Sit Para mame Pele enopna Pen Ferien go: im E 4.163, Simetria deta ortogonatided —Sen B wn Kespacio veer via de dimensin fst pea cunguier suberpacio F de F, tenemos: (HZ | WER MeO). Hemos identifeado (E" ¥ F. Por dsl! de F, para todo (a)0, de donde: Fey, ‘Seqin el teorema 3, se verificn también: dim Fim (9) =dim B* dim Es EF y cunkuler © F, tenemos 74__can 5: comranraros somne 14s Gsouernas arnt reoveriva de donde se deduce est otra elacién: im (Pi Por consguente: Foy. [P] tor esacioseectoites de dimenin fit, le rlacén de od) ortogonatd es sida 37. Dated om foe enncloeproyetvon de dimen fin BAA. Hiperplanos que contionen una varedad proyetiea—Sen 1 on espacio vectorial de dimension ny y sex PE) el espacio ‘royectivo decide. Designemos con F un subespacie cualquiera de, Aistnto de, y con PUF) Ia rari proyectiva que deduce de , Estudios el conjunto de los hperplanos que conienen a PF): R/a(HER | HDA), Si f(2)~0 es la ecuacién de-un hiperplno HE8Cy, entonces, para todo 2 € F, tenemos: fe)=0. Por consiguente de fa definicién del ‘ovtogonal Fi de, te dedce: HE HIDE RED, de donde: 20009) CF, Reciprocamente, para todo PF, designemos con EF a forma de donde we deduce hy con Hel hiperpla de tl que 6H) ~P. ‘Todo £€ F verifies ff)=0, y, por consiguente, PFC H, de donde HE By y POP) CB). Com consecueni at). ‘Teonss 4.— La imagen por 8 del conunto de hiperlanoe de PCE) que contienen una variedad poyetiva POF) es POP). Ademis: a anterior relaién cobce lat dimensiones resulta del teorema 3. Ey sre 32; tokoon HERE LAS GEOMETHIA API 411.72, Haz de hiperlanos—Un haz de Wiperplanos es In parte 2, contin for os hoes ae cote oe ede rayectiva PUP) tal que Ta imagen (Ey) su una recta proyectiva POF). [Bal torcs anterior rsuta que dim AP) =n-—2. Podetmo, pes, ene cat In siguiente serie de eorlarios: ‘Conouanio 1—En wn espacio proyetivo de dimensén n, un haz tineat de Hiperranos es familia de hperplanos que conienen wna ‘edad proyectiva de dimensin = 2- MZ, Caso n=2 03. CConotanio 2-—Fa un espacio proyectivo de, dimensi tes un haz tinest de planos es Ia fain de planos que pasan por una recta ro eat Cconouanio 3B el plano peayetivo, un hax lineal de rectas e tu fia de rests que passa For um Punto. 8.2. Lguasn entre Ins geomettian afin y proyectiva 5.241. Plintnmicn tel prblema—Vieos que el concepto de part eis estictor definido en geometra af (1.7.5, era extafo a omer proyestna (233) eerie el torDo 1 (Cap. 21) hemos presentado la geometela proyectiv dee Shteions como una preangeién de Ta eames in pan eee ein iaouccion de nocvor panto os puntos del inf Bs munere que anc de mle, fundamental en ogee Peers nn pofongacon a projectvn ai a dos elas ise ents en un eco ain de dimension dos cotesyonde ‘gas Seteaorentes en el expe proyecto do ial iment ee eae de foma evra Tanda que et ene 1 geomettas ain proyecta. 22. fauln plinie—Consdeames lesio vectra de 2.23, Simonet (dime B=3). Sea Hom hiperpano vectra ys same ey Entones et Ht cota varedad fe an de dime eee eae Hy dina de HA ctakiee pio s € 6% ita tn, fet cta etait Dyno inlida en Hy, reframe aan eanetoia no neds on H cor 8 +H eb wn punto ‘sien no ences, ann bien etre a IT ye conanto de at rect cides eo 16 _cur. 5: courusovros sone tas crowernas arn x rmowscrva ‘bora bien, el espuco proyectivo P(E) coleide, en el enguse pro ecto, con el conjento de las rectas vectors de E,¥ el hiperplano ‘royectivo Pt) con el conjunto de es recat vecornesinclldas en Existe, pues, ona bigeceiin de PE)-PCD sobre at Sefalemos que Hf tiene un esructi de esac afin ste H. eto. quire decir que, para. cal guiee par sy de (at In diferen- cia ye pertence. al’ sbespacio vector Hy no depende del pon. {or eletdo en abd. a bipecidn permite tana porta Ie estructore sia de eff rebce me)-PUD, Dados dos puntos culesgle 6 4 do E)~PU, existe una trsacn, solo ta, tH para ‘val se tiene: fle)~ ly). En tl aso, so sele esrb: yh 0 s-y-t Las sigulentes (Smulas fon cles de comprobar e220: s-y=-G-2): -w4y-2)=2— Por consgulente, en el espacio afin E de dimensi tes el dar un hipcerlano efit aH (a2) permite resringi el espacio proyetioo AB) de dimension dos, a un expacio fin PVE)~ PU) isomorto co sci afin aff de dimensén doe. ‘Obeervemos (Fig. 1) que una recta afin dy Cast, de dieccién a (con a € 4), corresponde, por fa Ia recta proyectira PUD, A) der Aucids del plano vectorial D, @ 4, que esribiremos, en forma abrvis a, 0,4). Dos reas paraelas 6, dy incaidas en a 1, conresponden por f 1 dos rectas proyectvas 0,3) ¥ POA). ‘Ahora bien fs planes (0, 8,) y (0,8) se cortan segin una recta vectorial incluida en 17; lab recta proyectiva DQ, 8) ¥ PO, 6) #0 ortan, por coniguientc, segin el punto PIA), que pertenece a PH) 232: Wekoow means Las eros arnt moveeiva n 0 sea, a dos rectas de PIF, concurentes sobre PH), eotespon- den dos tees patatelas en «+ H. Recipocamente, sa un espacio afin V de dimensign dos sobre Ft (que hard el papel de a+) y eectuenos I iamersién de V en un ex pacio prayectivo de dimensin dot, corto P(E), por adjunciin mV fe una recta, denotada PD, de manera que PYE)~ PtH) sa un espa- ‘io afl isomorfo' V, ¥ ave dos rector parslelas culesquera dl ee pacio alla V, es deck, PUE)-PU), tengan, en a profongacén P(E) Sn ponto comin que perencisa a AUD Eat recta PH) se lamas, pov eata anim, recta del nf, ‘Tal eset problema de I completaién de'un espacio afin V en un espa royetvo RP, poems que Yanoy 4 eu aor ene aso general 523, Hamlio det eae geera—Sea Eun espacio vectorial sobre tun cuerpo conmtstivo Ky ¥ sen H un hiperplano vectorial de B. Sean P(E) et eepacio proyectivo ¥ DUH) el hiperplane preyectivo deducidos {de By H. Pijemos a © BH, Entonces i Dz x la recta vectorial que ‘ssh por, se erica B=H®D,. ary todo x EH, existe un Unico NE K*, y existe asf mismo tun GE Hy y solo uno, ales que setesten(aed Por tanto, existe un nico ecalar dy on nico £€ H, tales ques sonar, de donde: aha) nla) © P)-POD. Reciprocaments, a todo « € PE)~ PtH) correspond wa x € BH, Siico evo un escalarmuliplicavg, ta que ==(2),¥. POF tanto, Siico 1 HT tal que: sonlet by iste, pus, una bigecsiin A de PUE)-PUH) sobre aH. 1a biyecién 9 permite transportar Ia estrctura de espacio afi de at Hl sobre FE)" PH) (at propiedades dadas en 322 t0n gene- wale). ‘SI. es wna varedad incida en eH, seré de la forma: Anh, con: bE abit y ACH. "SD, ex la recta vectorial que pasa por b, como D&T implica bapa, existe entonces la sums directa Dy 9, ‘Canlquicrvaredhd lineal by inclulda en aH que sea parlela a dy sal Bo: feearg wca@acacm Si Dyes la recta vectorial que pasa pore, a summa desta D-@ 8 el fe. Soponptmos e52b, Entonoes D.MDy=(0}- Por consiuiente NCACH => PD.EMMD.O4)=MAC UD. [Si ACA'CH, ext inerscccbn es PL) PED Si bien Tas dos varidades netes yy By carecen de punto coms, tus correspondiente varedadee propecia Wenen una Varedad p= sectira comin ineuida en PH). RRefprocament, el problema de la completacén proyctioa de un expt afte al siguiente: Tieeos un espacio afin V (que par el pupel dew +H) yefectuemos 1a inmersdn de V en un espacio proyestiva FE) por adjuncioa a V de tun hiperplano POH), de manera que P(E) P(A sea un espacio af Jsomorio a V, y que dos varitades paralelas en el espacio afin Vy e& decir PE) PD, tengan ea la pelongacién PE) una varedad comin ‘clu en PUD. El hperplano PC) se Hamar, por esta raz, hiper- Plano del infinite. ‘Obsersaién-—En el caso de gue dim, Bn +1, entoncs dim PE) = 4 para el expacio vectorial PE) P(t), isomorlo a a+ Hl de dimen Bonn, tendremes dim (E)—PD}=n- 124. Compleaiin poyctia de am copci afin—Partinos de un espacio ain V dado sobre un cuerpo K (dim Vm, Se tala, en pe mer ugar de hacer In fnmersin de V en un espacio vectorial de Aliensiin +1 sabre K: El prodcto de espiososctoriales nos va permite reslver est pyoblema. Recordemos (tomo I, ejercico 129) que si Uy V son dos [esqcios vectorial, entonces ou producto carteslano UV, dotada de las Tees: Wa NEUxV, WL EUXV, YER, Geto y)lerei ty) Me 2)= 008,99) es un Keespacio vectorial, y que ademés: dim (UV) dim Ueda V. Por consiqvent, si se quiere prolongat V para obtener un espaci sectoral de dimensn 1+ dim V, basta tomar U=K, slendo K el ever po dado de lot excalares Seu EK Vs todo vector de Fes un par (\a).con NE Ky = © ¥ Ia aplcacién «>(0,2) de V en B es un homomortsmo inyectiv centre eopcios vectorial: es, por tanto, un Isomorismo de V sobre {oyxVo Ene espacio vectorial = Kx V, ste hiperplano vectoria Voutais es el que vas desempotar el papel que hace Hen el este io directo G23) ‘Por ota parts, tenemos: +1 im B= V+ i Cconsideremos en E el higerlano afin Vi=(1)%¥, enya direc es Von 0) 2 (Vy tea jar el papel de @ TT en el estudio diet ‘Fode recta vecoral de E queda definida por ua punto Oya) distin ae'eoy, Par que esta recn no est incluidn em Ves necestio y #4 fleiete que sen A705 tal recta vectorial encuentra entonces @ Vs punto: 2ovn= (bs) Reciproeaments, yor cunlgier punto (1,5) € Vs past una recta ve tori solo una, no inclu en Ve Exise, pues una bigeccin ent fos puntos de'Vj 7 las voctas vetoes de BV Sea entonces PUE)=PIK*¥) el espacio proyectvo dedcido de F. ‘Tenemos! dim Pe)=dim Vn, Designemos con = fa apicciincaninioa de E sobre ME, y estar leno arian ya mea) de V en PE, Se ea I po edad: P| La oplicocién ytx)=nth.x) er une bigcciin de V sobre PEAS. En efecto, ¢ os ingectiva porque: a.amn(hx) => PER (yaaa) = 1 y 22) Probemos, por timo, que y es suprayestiva: =P) -PVD. 8 evdente que ANCPE)-PU). Por otra parte, para todo m © AIE)— PIV, ite 0,8) € EVs tal aque maa(h x). Como 0, ge venice 1 (i+): mon(t-bs) no-RVNCH, x om lo que termina In demotracién, En primer ga de donde: 425, Inern don POB-La Hci git eye ta fa tractor Sessional de Ye RESP ra todo x € V, escribiremos: ie ee ene De xta manera, legac vectorial departs quad mers en elec No=nK Vs: VERB y V=R-Pve se. Darinicin—Para todo subespacio vectorial V sobre un cuerpo & 1K V) 50 designa con el nombre de compltado. proyction Be Observaién-—Toda la teoris de I completacin expuesta anterior ‘mentees lida incluso i V no es de dimension fia; Basta supri Jos pasos que hablan de dim Vm. Dernci6n.~El eomplementario P(V) de V en PUE) recite el nom bre de hiperplano del infin: todo punto de P(V) se Hama puto de ‘oft. 3.26. Counlenene dels pants del infiite—Suporgames dim V=s y sea Balopeyrnss) una base de Ve Para E=KxV, tomemos base (lO, m= Oa), = ‘Todo punto m PE) tiene un sistema (ayy) de coords das homogéncas en esta base 2 mena ue ram ot th) aie Haye) 2), vty ara quem € V (expats de Ia lamersin) es necesari y suficien te que a0. Para que m © PVE)~V, es deck, ps Sito, es necesrioy suficente que ®=0. qe mse un punto del in 3.2.7. Lignin ere vero th ser problems que se Hos planes ahora es el sigulent 3271. Posten 1-—Dado el Kespuci vectorial V y su comple fado proyecto MK V, estar la imagen, por I biyeccion | eV sabre PUR) P4(0) x V), de cuaiqulervareda lineal ain de Sean B=KxV, Vo=(0)xV y Vin(1)xV. La bigeccon gix~ratl,») de V sabre E)-PUVD puede descon ponerse como india e sguenteesquema: 24 Ox) 5 Gs) “> ma) eam ete ye TB igure 2 be apes ding ¥=2.y dng B=RXV=3: Me seca al, aclalen en, deacon 8 1a) ¥ ca apliaciin x->(0,2) de V en E. Se ve sin difcltad aque te trate etna aplicacion lineal inyostiva: @ © (VE). Por com ‘Bpuente et um isomortiamo entze los eopaios vectorial Vy Vo ‘by cota trasacén, de vector (1,0), de E sobre af mismo, Desigaamos sempre con fla rstletion de esta trasacién a Vo est reiiotn es umn biecclin de Vy sobre Ve & 6) 7 es aplcaién candnien de F sobre PE), Su rstrieiin a Vi ‘es una biyectiin de V, sobre P12) -P(V,), que segutemes denotando 7. i compuesta £9 ex una bigeceién lineal afi de V cobre V Por i ‘onsiguieats, cutlgger variedad Tieal fle Moar, ineuida enV | {de dieclén 8, tene como Hagen por tuna varedad inal ati Tnciida en Vy de direceién Ya) Ve (LBA) feseribiremoss L= WA] Y ae posh por bts la) Portas bela a) mt 0 $a) +448) : (Queda por estudiar ta sigvente cuestiSa: dada una variedad fined alin be ncaa en Vy (CC. Vay ballar su magn por la apiacion "Vamos a demostar qo a(6+1)=PD, 81)-AD, au slendo D, recta vectorial de E que pasa por b, va sec. 3:2: wagon mine Las eROWETUAS APTN rnowPETNA s Como 6 EV; ¥ LC Vy In sums directs Dy ® b eset, Para coal ier yE mb+0), existe'an #E DIL GEI)C) Bl que wa)~ ‘rnte entonces # € [tal que 4=bém de donde: XEDOL © yon) EMD, O1)-PU), or consiguente: Abs DCMD.OD MOY Inveramente, pura todo yE MD, @1)-P(D, existe ED, SL y 2€L al que s()=1 Enise entonces AE RY y #€ L tales Nts de donde: ‘por consgsente: AD, BL) ML) Cat b, Queda asf demostrada ema sigsionte igvaldad (1, podemos enuncar el te “Tronsoa 5.—Sea V un Keespacia vectorial sea AK») come pletado.proyectiva. Designames con: tere x(a) Ia biyesion de V sobre PUK ¥)=P((0) x1) Gems (2) la biyosiin Lineal de V sobre (0) ¥ {(,2)-> ea) i talalén de (0)%V sobre (1) x. Para cualgulervaredad lineal afin a+, de dieccdn &, de V, oe volo ‘lar 8)= PID, 41272, En To que sigue, utlizaremes los mismes espacios que en ‘apartado anterior, Sea una varedsd peoyectiva POF) en PCE), 10 ine ‘Guide ene hiperplno dein ito FQVQ, deducida de un subespacio F Como AVIMED=FVA, etnces aE Vy de donde E. 4___o4e. 5: comrasnmeros some tas cuaDEERAS I Y movEeRIA de E no includo en Ve Recordemos que tiene tn iualdad: PNAV)=PEAV. ‘Veamos shora el siguente problema, recproco del problema 1 Prostina 2-—Se desea saber si pata cualquler varied proyectiva {Fen PCF), no incuida en el biperplano de infato, existe una Vie ried lineal ain Men V tal que g(M)=PP)- PUPA Va Paesto que FE Vs existe una recta vectorial inchida en Fy nota cluida em Vor esta recta encuentran Vy en um punto by y FAV, 00 eric BE RAV. Ssbemes (175) que FAY: FOVVs. Por tanto, si lamas ENV abel. una variedad Hine de diecciéa FV, tendeemos: La aplcacién (¢= 9)-!=p-t ott es una biyecion sobee Vey la imagen de b+ por esa aplicacén lineal es (84) un edad fined M de Vi M=leo MED) =(62 9K) +N. La respuesta al problema propuesto es, por tanto fiemativa, y po= demos eauncia el feorema! “Toons 6—Paca toda vavedad proyectiva MF) de PUB) 20 ine eluida en P(V9, ta apen recfroca por » de PF)~PUPO\VS) es una ‘arledad inal alin'de'V; ademés, sido bm punto cualquiera de FOV, verlea: IPE) PPO Valor O)HMEN VO) 3273. Blyeecdn entre varedader ofnes y. proyectves.—De los teoremas anterioces deduce de manera inmrdta el siguente: “Toonsxn 7-—Existe una biyeccién entree conjunto de lat ari dades inelesafines do Vy el de las varedades Unesles rayectiras 2 PK), includ on ol hiperplano dl nfato. Denotaremos con w esta bese. ‘A cualquier varedad lineal M, de dieclén L, en V, Ie Biecci «| hace coresponder una variedad proyetiva cf) que encuentra al i+ SEC. 32: chun EoTRE As OLOMETRIAS AFI Y PROVECIVA erlano del infnito segin o(L) y, recfprocamente « toda variedad proyectia en F(KxV}, no lnluta en el hiperplano del infnito In biyeciin recproca a” hace corresponder unt warded linea ala 1B, de direelon or KF). 3274, Traduccién del poaelismo afin-—Consderemes dos va- riedades Mt y M' en V, cuyas direcioes respestivas Ay 8” yrican Cav, Las varedades My Af” son pall, Entonces ef) y at) ‘son varidades lineales proyectivas en P(E) que encuentran al hiper- Plano del infiito Vy setin ofA) y ofS), respectivament. Coma: aca = aac, ‘abe afirar que todos los puntos del infinite de o(M) lo som de aX, ‘Recfprocaments, si dos vaiedades peoyectivs & y 8° con fale ue todos Ios puntos del nfato de © pertenecen a ¥, 088, quet FAUCT NY, fptoness XO) y 4-4 som vais fies cas dreciones ve MFA MCOAT A 1 or eonsguent, son parses, ‘Queda esablecido, por tanto, el teorena que sigue ‘Teoksws &.—La condiciin necosnriay sulcente para que dos vax tiedades tnealesafines BE y AM” de V sean parlles es que cualquier punto del infinto de una de las dos valedades proyetivas w(t) 7 0 pectenezca 8 Ta ota : 3.28. gern entre Mpecones aac y bamografinn Sen V un es: pacio vectorial sobre K: hagamor H= Kx y desgnemos con P(E) el feompletido proyectvo de V- Plantefmonos el sguente problema: 3.281. Pnontena 3.—Se dese saber aia evslqueebiyecin lineal Min / € GA) se puodo esocar una homografi € POLE). Sea fi GLAY) el automornio de V asaiado sf. Existe @ V tal qu, para todo = © V, se verifies: Hematite Deseamos asocir a / una homogeatia MC POLE), es dec, un futomerfismo # GUE) del que se deduzca por pase Sek Resordemos que de V a PE)—P(VQ) pasamos por Ia bigeclén ys eomeo lamando: Oe 9) sopin et siguiente caquema: «3 G0 5 ae 1a restric de a UE) PV) debe er meefow ltse, us recmutacin de 216)-PUV, Se dete entonces que h dsb st na prolongctn de Wen AB) gue des ran al eed an de tnt PU " For consiguiente, g € GLE), de donde se deduce h, deberé dejar ate ye 9%, ng! a EVs ha de venir dade por Roofs (alvo um facter multiplicative, que hemos supuesto igual & 1 sin que ‘ie tnea importanci par fo que sigue). En parelan debe ier también invariante a Vy, Por consiguients, para toda (ira) Vs oe tended (1 2), f(a Ahora bien, para todo A © K, se verifea que también (1, Ax) € Vi por To que hn de sstitacerse: B14) =U (00-19), Observemos que: B01 0-19) =H) HOM N= he HE $80.32: weezy mee Ls 0 Por tanto, ay que tomar B=D Aero Ftircomente, see apcacin de ens miso define yor eta Sun, Evientomente et won permutacén de Fue tae fee Hans, Ademis se verfca que g© GLIEY porque IN HIM IEN ON U8 fear Pode HHDN Xe Hee TI =e 2) e404) 2 pea tod esata pe ALO Heh sr Fao fos coe, gd Is homografia hE GLE) que bute ‘amos. Podemos, pes, enunclr Tron 9--A cualquier biveccién alin {€ GA(Y) esté ence Spe omeerat slo una) h € FUE cups ressin a MEN © Pefoe"s CE hiperptino de into AV) 08 Invusane yor eh 3282, Visto est sient Pronimis 4—Se desea saber si a toda homogeatia h © POLE), ne isle Ines ot hiperlan dl into er Pore noone Diyecein ala Fe GAC). abe shore plantear Ie cutstién reeiproce si Salvo una homoteia poo ile de manera que el hiperptan ae at mismo nviieene et wok yriton awe gt1,0)=(p, 0) com p32, entencer at es imorismo 9g que dea, como g.invaiante « Ve" dja tarbiey nae ante « V4) 2 festlesion a de g 9 Ves una permutaciin de Vy, Por tanto, lst una permutacion f de ¥ ta que prs coshuieg Sic 5012) =U fen. Por otra parte, Ia cesticién de f 4 Ve es una biyeciém tinea! del ‘sabesecio Vs, Exste, put, © GLAV) tl que, pra Conquer vee 5 vedic i siguiente iqualda: Como (.3)=0,0)+0,2) tendremor: 0h 2) 1,094 10, 460) 3, Por tanto, g(1,0)€ Viz por comsiguente, existe @€ V tal que 1, 0)=(hp), de don Anat, De to antevor se sigue que: 1 yes ln 0.4610) h(a), de donde: Te Ga, Abors ben: de acuerdo con Ia solui6n dl problema 3, la perma tacin fo de Vt i restccién a V, de'una sla permatacin linea de # que deja invavtnte V, (amblén dsj ivarante Vo evden. temente). De ello se sigue que In @ © GL(E} de paride coc com (sta permatscin lineal Podemos,entonces, enunciar: ‘rons 10.—A cusluier homogralls hE PELE, que deje inva: Hate el hiperpiano del infinto PCV), queda atociada wa y solo una, FEAL) ta gue ea a restelecdn de ha PLE) POV. 3283, Breurio—sea {© GACY), con dig V2, definida en una tse (er er} de V por sus ecucines: 4294, v= 41, En el completado proyectivo’ MLV), tomemos ta refgeencia: 0.6); me? x10. ‘Todo punlo mE ANY) tiene come coordenndas honogéneas X, ¥, Z G26, que veifcan mon, Xe, Ye, Si m@ P((0}x Vy, es dest, sim no es un punto del nfnit, en lonces 270, y podemos esrb: moa(t te donde: 00) =X. vier den ‘Sea hE PCL V) Ia homograaasociada a /; su resteccin W « FMV) PO} V) Hopsfog Pera Hin), gue no es en el infnito si m no To esl, podemos ‘omar ls coordenndas homogéness (XY. 2), con Zp enon Xam Expresemes que gle Wm)=fog-lin); se obtene donde las ecuaciones de hE PGLAR« ¥) son Xoaxs2y—tz, Yo x-a¥-Z, Zz 2, 8.3, Momogratian deta rectn proyectiva PEI PoLEy, Zovo punto @ & PE al gue g(2)~a, 46 denomin puto bern {te a la homopralle ge POLE, Entones, si © GLACE) e6 un automerfisme de E del que se deduc & & sls un escalar AE K tal que f)mhay por soagee ‘4 un vector propio def, ¥ Nel valor propio coretocasen ne El problema de halla los pintos ineariantes de una @ © PGLIE) unin recite a encontrar os vetoes propios de GUE) ey ‘te aguela v6 ha deduct, (Como [© GLAE), el sutomorisme f care de valor propio mule. 33.2, Valores propos denn g-€ PLCE) {utomorismo de E de que se ha deducdo & entonces At, Ie) oe te pER® tal gue Ppl y Madde => Fa)=pha De Io anterior resulta entonces que 1) as dlneciones propies de f y f° coincden; por consiguiente, ‘a blued de fos puntos invaeantes de © POLIE) no dept at ‘5 {© GUE eleida de Ta gue se bn deducido p 2) los ealores propio de fe dedeen de los de f multipicando or un exile Fs posible, por tate, define, salvo una homotecia, el conjunto de Jos valores propos de una homogafi ¢ © PELUE) ef PErIcGx.Llamnrenes, pues, valores propios de wna homoge EEPGLE) a tos valores propios de una fe CUE) de le gerry ne ‘aye deducid, maltipiados por un mismo ezaat ge Ke Este defini, sep lo anterior, no depende de ls felegida, 333. wo de te rete ‘Supongamos que dim PE). FE GLE) de'ln gue se ha AUntos hy Ms one, En 5853.5: nowocRiFis oF 14 nrc rroveciva ” gonalisable y que dos vectors propios ey ey cortespondentescous- tituyen ina ‘bae de 5. Los dos pantos de My a=me): ar=nlen, ‘on invaranes por © POLE) Hadmes samen ier punto. m G P(E) correspond gO) © P(E), Caeute im dob Ptou5 mm umndo m0, ¥ m zea, fitonces sf) dntint de ay ay mi Observemos que (osm consiaye una eterenci prayers en PCE). Exist, puts, una base (a) de E tal gue 16H) symm, — mann tad Como ms colineal con ey yu 108 con ey entonces a ym som ‘wectores propos de, con lo iismos valores propioe sy Ay Hayden, — fu donde (acted em deci: 0) 0.1 +A = ¥ por coniguente (273): Fey s0)} = ‘eonsna 11~Si una homogralisg dela recta proyectiva PIE) tex ne dos puntos invarintesdistntos ey ay coresponontes ty as lores propiosistintos Ay y Ay para todo m & PLE) (ans) se tees mE oo nt sta relaclénrecibe el nombre deforma candice dele homograia 2 SOLEDINTOS SOR LAS GuEWETHIA AW yHRovETIvA 52 __c1r. 5: cournensrossoons as osourmns Av povecriv 334, neiprocorSean oy 0; dos puntos distintos dados en PE) 4Y pwn escla no aslo también dado. Probemes, en primer Tega, tos ra allcacin g de PUE)=> (6) exté bien deiida port Son ctnte sa) =o Pa Ym PE) (een), [and Om) =pe ara tod m © P(5)~ (ay oy, el covolario dado en 273 permite air ‘mar que existe una fi PGL{B), y solo una, que spin fe referencia Proyectira (a,c) sobre sf mia; es I coincide, Coin Is at hn dable ce conserva, entonces: 5 Lee m mT Lay mm) me ome Por tao, correspondiente gf) de'm ests bien determinado ‘por (ey g es uns aplcaion de PE) on a ism. Aderda, I splcaaSe ¢ ss dein es sice Probemos ahora que g es unt homografla de (5) y que p es et ente entre fos valores propio de g relativos a a,» Definamot TE GI4E), de la que se dedozea . Tomemos Ew Ka ewe Entonce (ey 4) es una base de E. Consderemes ia © GLB) ‘que, en esta base, tenga ‘ome tai mo=(¢. 3). Por tanto, f admite los, vectores propos es y ey con p y 1 como talotes propios corespondientes. Sex h © PCL(E) i homurato de ducida de): a yay son puntos invarintes de h con apt a som talores propioscorespondieates,sendo aun ear euler de Re 3 seg el teorema directo: Cm PE)—(004) (ay, Mendim Pon, De ello se sigue que: g=A, de donde g € PELE), Podemos, pus, enuncir el teoremsn qut se da « continuaci, 1G) ata dels 6 CUB), 8 agave ox dedvacs 0 det forma roth cia a! ES : 4 mice, rovseria By Teonsnn 12-—Para todo par de puntos ditintos ayy en PB, y anlar esa p70, In aplicacén de P(E) en a mismo. dea, {OME ME-(0000 tooo mstondmn, sad=a yaa, ss una homgrata de PE, slendo pel cosiente entre los valores po ‘os correspondiente a los pustos ivaranes J ay 33.5. moar ‘mos sempre une recta proyertivay Suporg 1 wn solo punto invvinte eto) Entonces,culguer © GL(E) de donde se haya dedeido g tine wn slo 470 (el potinomi earcteriatico def adnite una ras dob Pero, puesto que ge distin de Is coincidencia,entones fet dating ‘de una homoteciaen Ey, por tanto, posee una ola rect avarante D. ies D, entonces In matic de [en una base (en) da to mo= (2 =r) 2) oxeecn a Sobre P(E), podemos considerar el panto a com el hiperpano del innito y aplcar los resultados de 1.2%. Es posite Hentinee ne conveniente & y KD, y considéar ae P(E) como el competade pers Yestivo de D, Sea Ba bivecclin x» (I,2) de D sobre Ie reste tg DrmeytD. Entonees, si es ln aplicaién candaen de E sobre ED (enotando de nuevo con la resrcein » D) la compuesta por cp som biyecion de Ia recta D sobre el complemeneri PE) {a}, recta proyectiva‘sin su punto del int ‘Tomemos en P(E) le eeferencia proyectiva: w(1,0) y (je). Pare ‘waluier m € ME) de coordenadae Homogeaeas (2,3, se tea maz, Xe), sho az, 02) Sim no est en of Ininita (m 760), seek 2720, Basquemos entonces In tressformacisn ain ¢ © GA(D), asoca © PCIE). La resticcién g de g'n ME)~(a} ex pote 863.5: nonscnArs ta maerA moveerIVA 5 4 _owr. 5: courtswsvros some as OFOMEtRAS Ant moecriva onde se deduce que: gteymtog) A x erma%e, ‘| erestme (Z4n)m. or tat, ¢ ee talc #-+ x ay de vector ey Rescate, un ealguvea By este BoKeb, y stscemon si con ME) el comands poyecien oes ead GG EADY ns ny comapnie wen 7S CUO a aan Ss lac por oi en SE) a ue eh ive apn de il de Roy sae Snir po tt tenn ah ‘Tronkovs 1}-—Sea D una recta proyetvg, y sea P(E) su completado broyectivo, La condiciin necsaia'y suliciate para gc cou ue 1336. Meogntin laa 336. Caactrizacin de las ineoluiones en etna © PCL es involutive si su candrado es le coneidencin fora ca ‘necro y sficlente que ln € GLA) de i que se debera tal qu F represents uns hometeca. En una beoe (oye) de ae (a) esbe aeae Mme S89") Part ve P sea una homotca ecesvo y suieate que a wie MIP) sea esa cs esi ave Oboe be, (orden(ardybne M Yea solucion evdente del sistema es a4d=0. (La suma eed re ibe el nombre de raza de te mati i) oes dl endoneasof) Si Mkonemes «td 960, ot siteme adaite como soluién boeu0 Zig Ghttonss. ls moa es urn homotecn, yh g concen la coincdencn de PGLCE). Podcmos cae Tyo Ma conden necesrin'y siete para que AG ROME distin de te colcencta, se tvolten, eft Ts fa tnea de una / © CL(E) enc Cin iy mites ireariones SI gx invoativa, se vein que ta ‘matrt Mip) de una (de donde se ha teeta 8) coms amine mn (2 enc nlinomio cracteritico de MI) 344+ be), por cons ult, ene dos ees ditntasy opuestas 0 pe ene singin, Peas omoealsnvaaia dott de Ta eoncdencs ene defer ianes dlstints, 0 bien ng Goreecin-Si el cuipo Kes algebricamente cerrado (pe Jor maf et iteres comple), entones faa homepage os puntorinveiantes, 326% Corsctersacidn arménice.—Consideremos wea homoyie teraitve g con dos puntos invariances; tl poinomis tare eet Sed ion entonces dos races uesas. Aplcinde 339, eas Snulente,enunelad Trae 15-$i uns homograls inva gde la seta proyectia Feces Punts levaints yay para todo me MD) fovanh ee Vesilea entonces que (ety, 0 1a divsin ( eusterns) es erndhicn Seettrocaments, sean cya dos puntos distntos de IE). De acuers secon, feorem 12 de 334, le plecion de Py On oe es Aetinde por siad=2, glam, Wm € E0446) evan, elod— tts bomonstin de P(E, con dos puntos invaiantes oy y ap Se vee ‘ila tambien gue: Fey 0, gm} 96 cae 5: commisnmos sone Ls OROETRLAS AFH RROTETIYA 1, como podemos cambiar los dos limos téminos do ln rexén doble Arménics, de ello se dedgce que: Bom 1 & 6s involuiva. Se verti, portant, el teorema: ‘Teoneata 16-—Pars todo put de puntos dstintos ay oy de PCE), sien g de P(E) en st mismo deinida por: Ha)=ay - (0)=04 (mE ECan]; (ene meeml= ce es una homogsfia involutive de POLE). Tay Ramen ij) oa 2.1. Sea UE) a sein propecia he lee’ de nine om fa yin toa ell teeny else’ pare oe comps Tlie de PeLg) se tambien : 1.2 Seu MO) i recta poyenvn ste om evi eulalera K Con ents’ wan banoyt'g © RELIED com solo, punto imaraate #: Bett. SEAT Nate Gone me Mabel of ere yy oo " Hey aon hey ls F Ses) a rete grovetes tlre eevee C de fr meron coms Pract es ys coiuler NE PCL, enemas de Iolo ua) ler oe hoo Fi Ss Sen FE) um ata rye abr on cut Ky sen 6 POLE. Sf stn ‘tet edited pantor Inver ydisttos, rte ue esas tat non tovaince 7 PELE) eae comms cot h nn ole pate © A, demas i pony Ao, 12) Senoanos que ane sna gust nrc Patbese aut no ‘ste season do PELE) gue commute cone tT ‘uk, Terea del cade compen, a's pnw prpecive FUE) ego co Ke acts di any Feet (el=2a Dae {Da Dre G=DaN mg “ThmDRMD,: oem 6, FD in tn proven sce copa Ce le nrc come ples Par cial eaten de anton bed be Mh des | Rabe dm(ME PELE) | MedmD y Memd ttn conte dens hott de en gue spa « ‘Jb smgwene 7 : 2.2, Sa MU an pen prope sabe corpo K de cacti ne de do.‘ da ‘aur puma bron ot Con Pores er Pik Se dln wr veeae Dy Dy 9 Dy de sei forma? Dy comene # {Day Deo Day i Dy eomlone BY (Dae Dan Dee i Dy amine © ¥ Wan Da Drs Di 2.8, tn of ino pore FI), st tom, noe te concede saga hae er oie ah tin Sy io rte, Da Aen Bec Benes 5) amet qo art todo me Dye ano, ee limi nh et evr» dete cere J cece § parte de DOD y 8-400. 1 ‘Cansyne gi Eomoceo'm By vane a ‘D. leoe ot pute sree cere de tds g © PGE) qe spc te ontos Gs sits sobre sto er Fates tambien sinedb 122. Sex FE) um platoproretv sb el cue de los nce com leony totale wlan poe aye sph Se onal ‘he POLE) deteminnda or wn sovtloes ee lereca gv Hemet elo: 1) Determine toe pnts ignated : 3) Bewate Saas gromdte ce "jn toto ota om ter Intent ste : Ree, Ta KAD MOLYED "a0. faa plan provetvo FUN sobre el stro de Joe nimero com sles tates br RE POL) ove seat inva Spo ab oh ‘St ego reso i Se Natt Sear a BrPar todo pens mee 7'm'@ Dy tect eoaenra PD''p al gee Gomme domen “an ‘11. Sia P(E) om eran groyecva de dimen tes oe evra 1 coe a res pa a Sn cP utara (ict) Go vtec propia cig 8G aan’ | snr psi tp Se Aine, ln pens at 5 "Se sapone gue Xun valor oni de onden p © [8] de A. Pat Suv beer tone aves prio de corepondente 2.3. "Puli oe dor suas opoey Ssoy hy 3 de A capo: en hot Veal propecia tte penton invaetes 62 FUE) ‘12, Emplenoy he mismen nooner del sel anterior. Sopoaemon ote ne An ca lor sino, Sn by ye ‘Sgeesas crs fate'a"Tome con so um raterendia popes 8 ‘EiRaoe ute mate heen ren : ‘S48, ama, 0 on i noch el fsa nt, sgompns aba ave 1k matt A este oe Tis rola tgs Ayres me yn onl, ae aaa a Snes dois vaded propecia ¥ dew poston Jnmenion by of ponte Ivan cvrondlns 4 9 ody Sncdtee'. Demstrwce gue e'pnbe set fe € Rf Jeena prenesive eA). Bare un Ha Bybee MEN mesh,» mg ¥- Denamon con pel puma de ine reson Se #5 tn eee byt Beto ie nance a Ra (BapmMt=k 14 tomato bial Boscom mtn de sso 32. Sapam of on ga vie Anais on ord poe eben 2.7 hy gel a Gee in de alate’ recs Wh 7, reas Oey Dyan Yr Dever que ss rss cep bye FO) a 4 {Sree at ec Rhee on Byer we MI UVR. Prydbone qve xine una rete y oy ge paar remem Hy Woes m9 wet Pere Mom=k canto 4 CEOMETRIA EUCLIDIANA En too este capitulo, conederamos un espacio vectorial & eobre cuerpo R de Tor mimeo reales 4.1. Eatewcturn do eapacto eulidian ALA, Formas iene Slondo B, Fy C tres efpcies vectoraes| tobee ‘el mismo cuerpo, en el tomo T (154) hemos dado la definiciin ‘at concepto de alien bilineal de BF en G. SiG es el euerpo de ‘cealres, entonces fnemds una forma Diinea, Repetimos la defncin Soponiendo que EP y que R eel cuerpo de exalares. Derién.—Dado un expo vectorial E sobre el cuerpo R de los _nimeros reales, ecibe el nombre de forma bina sobre, una ep fuckin f de BE en Re gue ease Inv siguientes condiciones ‘ara cuslesuiers x), 9,37 de By eualeaquter ay B de: 1) flax, a) )= als 9 29) fete safe Med 3. fhe y+y)=fee 0) Lo anterior eguivale a decir qu It plcacén parcial de E en T s-of(eig) es lineal, pra cualquier y € B, campliend Ta misma con ‘Gikin le allan parcial: y= ery) para todo x © E. 412, orm Mince simi Darincx—Un form bilinealf sobre un espacio vectorial B re ive el nombre de simderca si, cualesquera que sean x © y do fees). 9). Bjemplo—Sen ditty Bon, 7 £68 B= (ey ey sey) una base de B. ‘Para cuslesquiere elementos x e y de E, existen, como es sabi, es y PRLCTORA He ESACIO sHELONAND a0 (on 89M © ota) EH es oe See 8 a Daw ijemoe mimeroseeles ory U apiacin f de Ben Rd fia or: cone fan Sane bilinear, ws esti Dare Sin sow eu ce sia Erne ol nombre de pesos no dope Spr eget = aoe foes veten ee aa 413. Formas Mller sé Mea) >0. iemplo—Si todos los ssealares 0m etrctamente positives, ators Ia Torn del cemplo antes Mesamay wha thot tH fs postiva, ya que para todo 2 70: pene) haya} tay 38 > 0. Por el conta, asta tomar uno dels nepativoo nulo para que 1a forma no se eetrctamente posites. En elect, tomemos, por elem. to, a/c0y consderemay el hector say ey, Tendremos Keven tie) =0,21<0 1 no = cumple In deiniion a it, ALA. Barwetara de epee cuisine, Dariicis.Se dice que un espacio vectorial E sobre el cuerpo R elon mimeros resin poree unm extuctra de espacio guido sh fsobce Beat fide uon forma bilnel snteicaposlra no dege Ee un error ponsr que sobee B solo puode definirse una estvet de expacio euciinn, pues basta, pe}, tomar dos formas dita Ty Pe tilnales,sircaspostvas no degeneradas, pra definc dos structures diferentes de espacio enciiano sobre E. {Ea el ejemplo precedente, si tomamos dos m-uplas (ay...) ¥ (etna) distntas, do nimeros reales estectamente posiivos,tende- Ios dos formas difsrentes que efinen sobre B dos estructura, dit fas de espacio evcldiano. AUS. Produce eelr—En una extrctura de espacio euciiano sobre, determinada por la fora f ilneal simétlca posts, dicha fovmn relbe et nombre de producto esceler, y se suse tliat para desgnar este Jn noted: hy Meader) 1a bilineaidad se trace por: YeyEE YaER: 7 D(x) y=s(an)=alsy), 2) sytyymaytay, 3 ee)y- aierta 7 0 sectoral a simetla de Ua forma equal a la conmutatividad det proto alt: ne 9 WnyE Dx 1s forma es postva no deoncrada; esta propiedad se taduce por a siguente condi: FD MEER) xe e 1 cuadrado excler de cualquier vector no nulo es estectamente positive 42. Noco 421, Norm. Dertucién.—Ea un espacio vectorial eucidiano, eecibe el nombre de nov de'un vector evalguera x, se esclbe fy el nimero veal pstva deficio por bine = verte: lls Puesto que la forma es bine W@ER VEE Jas} 1 por sr posta no dente Isl-0 2-0. 422. Dian Demvacién—En un espacio ewclidiano B, se denomina distancia apse de Ben My denotnds (a, =>, 9) dein ts. 2) fe La siguientes propiedades ton nmediatar: (mre 8): YaeR, oy deneo ae any, 2) de.mdy2) 3) detnytarmdteey) 4) das, ay)= falls 9 3) significa que a disticia entre dos puntos no vata por sn asain, 2) slgnlica queen uns homoteca, I distancia entee dos puntos viene multiicnda por el tlor abeoisto de In rin de honotel, 423. Vester niein-Un vetlor w E recbe at nombre de uni: tario a fo een 1 € F-(0), existe wn vector unitario u ¥ slo,une tal que xn con 420; es el vector wae * tet so can. 4s orem evans Cuclesguiera que sean ton vectores # @ y de B, 9 vsrifin ielstelit | I elacin s evdente Supongamos #30 y consierems tog vetores ety cuando a torn todos le valores de elesemos cuando esa (ext soa att any ty Como el primer mimbro et un nner res postin o mao, e te somio en dsl segendo miembro debe ser positvo 9 nulo eulgulers ‘que sea a. Porconsguient, su dicriminate debe ser negativoo nl Escrbamos esta conic Gorey ‘Tomando races cuadradas en RY, se obtiene ta desguldad de Sohwars boot Ea bh 425, Dosguelad wiangnlar « de Minkowe, [Fi] cates ee rte 9 Bir deel tel both En efecto, partamos de: lett e+ bt +2. Arfiando In esigustad de Schwere: sycboistl bot lets bP +b +2he Dole que tambign te puede ecribi en a forma: Heo de ay. 2) Y eambiando © € 3 Ae 9) aly 2) aly»), le donde, para cuslguer tera, de B x 9 ate 9) En un tifngulo, la norma de un Iado es recis de lie normas de Toe otros sae. ite menos igual @ 106 can. 4s orourema rucupi0 426, Verona engin Daviwtex—Se dice que dos vectors = ey do 5 son ortogonales say=. Pesto que el producto scalar es conmatativ, Ia relacin de orto- onalidad es siméricn. ‘Un vector solo ex ortogons a mismo aes nue. P| Stun vector er ortoponal @ cde sno de Tor vectores de la Tenia (yyy =z, entonces también foes enauier veer for del Subespaciaengendrado por sa farsa. Ex elects, para todo vector y de in de scanner yoy nvvy tales Ue te subespci, existe una fam omg ant Ge de donde, por distributvkiad: 6 yma ays aneyat haya 42.7, “Tereme de Pio ‘TroneMA 1—La condieiéa necesaria y suficiente para que dos vee- tores sean rtogonales et que: En efecto, cuslenguira que san los vactores x.y, de 0 vel Testy =BePs oft +20. Para que x © y stan ortogonle, es necesarlo y suliente que y=0, de donde’ deduce ol teres fie: Demnicign.—Se dice que dos partes A y B de B son ortogoales si todo vector de A es ortogonl ¢ cualgier vector de Entoces todo vestor de B et ortogaal a canluier vector de A. sxe, 434 sonesrscos orcas iy Di] si dor prtes A y B de £ som ortogonales, 0 ben AN BB o bien AN B=(0}. fia efecto, un vector es extogonal asf mismo solo a es nao 43.2. Sebegnin external Fr] et conjusto F de tos vectoresortogonales a calgier parte A tie es 1 subespcio de E- En fect, sy 35 pvtenecen F entones,ctlesguea qu san tog lee or Jew el vector u31tenys pvtonece también 8, ae nF Dernicin —F re eA. ‘iF ese ubnepcio.orfogonl a una parte A de Be conju de 100 eens Gtognats 2 Fes A nm on eubespacio G ae, en 1 eos san a A Inco ast miso A es subse s ate egies eoicin GA, Se aie gue Fy @ som doe Sbespactos ortogondes. So ero rectors ortgonaes a Fes G. Si admis el con Junta Sige octave ortopnaes a exincie con F, se dice entonees Me Fy 6 som totalmente ortogonles. 1433: Preyer erigoaln Seat Fy G dos subespacios oF080- aie or Emtomees Ia sna FG es necesasamente deci, Supon- amos adeais que E=FOG. Te es aliione, toto vector ortogonal a Fpertences 8 Gy todo cect ysl pevteneee a F Ea efecto, part todo vector » dF, Gunten fs Fe yO tales qe ie el nombre de subespact ortogonal I pa Sis es orfogonal 4 F, tendremos: 2 yaad por ser F'y © ortogonnes, ego #2=0, de donde =O J. Bin, 2 G. Pademos, pues envncar: [stom dia de er tapi ons 6 Sbespoto oroponat @ F (esp. G)€# © (resp. tin otras palabras, F y G aon entones totalmente ortogonals DariwciénSi & ola sums directa de dot auesracos ortopons- les Fy G, los proyecorescorrespondientes py recben el nombre Ae proyctores ortogonaes vbre FG, rsepetivamente B=FOG implica que, para cunguier x € Bs vere; sn 0te) + abe) is) E Foe lama proyeccdm ortognal de x sobre F, FG) EG se lama proyccin ortogonal de = sobre G- 434. Miperplin erogoel « one rete dada, ‘Teonswa 2-—Sen D una recta vectorial en BE subespaco, mai mal #1 ortogonal aD es un hiperpano vectorial auplementario, de D, ‘Ademis, el subespacio ortogona « Ht eoincide eon Be Sein, Duna teeta eetoril y w @'D=(0). Lamemos! oss Hal © Be (rae =O) 0s ‘© ees una forms lineal no idtcamente ula puesto {a telaciin ux™=0'e5, yor consigulete, Is ecuacén de un hiperplano vectorial (194), que eolcide con H. Adenia, puesto qe ww 720, la recta D,no ests inside en Hy, portant, #7 yD, son suplementaroe O94: ees a) Enestas condiciones segia Py, el subespsclo ortogonsl a 21 coincide on Tasks 3 bes a 5 ‘Teoma 3.—Sean D una recta vectorial, w€ D={0) y p el peo: ‘tor ortogonal sobre D,Entonces para cuaguler x © verte: En efecto, si Hes el hperplano vectorial ortoponal «Dy, pusto que EDOM, para caaluier ©, exste un neo, esclat NER. (al que of || Eye ews oy ate He 1 como consecuenca: 435, Ditenca de Plone i 8 de, a) por dia i togonales, En efecto, por defi 1 basta apie el ter 1 despa, teorema Por consgulets, 0 deduce que: pa)=aw 1D wienen respectivamente dads por 1 [srr niin, tenemos: ts feat = Go ema 3 para obtener: 4 Peégrae para egar late DyP [aL IP. ¥ dle, Dyes) ret 9 Hera, ‘Ademds, yaa todo y € Hy todo» E D, 60 verifen que : le, Moh=0=) | a0. 1 Poe consguente, Ker = (0) yf es inyetirs, por lo que f © GUE. ‘Tod lometia se lan taba transformasiinotogonal. ‘Teonema 7-—Para que € p(B) ses une isometries necesario Y slelente que f conserve el producto escalr 1 Sea f © 5q(H) tal que, para cunlesquiera x ¢ y de B, s0 ve. sigue, ay fop=sy. 1 can onomeran eur -Entonces, len I iqualad antevior 9 hace xy, 2 oblene: (EH MeOr=Isl fos wna omer, 22) "Recfprocaente, para cuslesgulera x ¢ y de, cabe escribir: levies bisa si {es lea, ce verificatambitn: 7 Mee pM + Yor +214 fo 1 ademtsf 8 unaisometsia entoncee de lax dos rlaciones anteriores se deduce: fe for=sy. 1 f conserva el producto eiclar El teorema queda demostado, 442. Gropo oogonsLa compuesta de dos isomatsias 8, ev entemeate una iowstia: como’ cada una’ de las teasformaciones Gonseera la norma, también a conserva se compe Ta recproct de una iometea fee otra lometra. En efeto: bere yy Mil=bt "il -IFOF demos enuncar, por tanto, Ix propiodad [ie] ts tomar cnn apne me dG, ‘armen grapo de las isometria recibe el nombre de gro ortega. . “Ta prope denota: O18). ‘443. Eoecos cation Smarfon—Sean‘E F dos espacion eu ‘didanas, Sede que na apiactn Tinea. € 2y(5,F) e& una io- neta si, pra todo 2 © By ee, verteay [Mi Ist . Teta condisén equiva & lasguente! oP pura cualesguies wey de BAION= I oss ‘Toa isometsa (de F en F es Inyectiva, pero de ello no puede de- ducts que sea bigectia, como eno caso en que E=F. Si ex una iomettabiyetira, «= un izomorfzmo entre expaios ccitimor Los By con entonces espcios eucidinar Womorfor ‘A toda propiedad det espacio eaciiano Bf hace correryonder ot ‘opedacleta en el espacio euciiano Fy relprocamente, AMA. tometian anes, 5 Dretdn—Sen Fun espacio eucliion. Para cuslgule Iomet 1€ O(E)y ton trict # de El apliealin compuesta foc fl nombre. de tsometria ofr be E- "Teoneta La concn necesniaysuiciente para que g © GACE sex unm lometfa en gu, para culquier par my de By 0 verlque: A), sta ‘Se goto co f © GL4E). Como i tesa conserva In dstanci Aendemos para eulesqiersw y © de E Aun, oma 0. ‘Tomemos wma) y w=flg): Podemos entonces fiemar que, pan cusleeqier x'©y de Bs verica: ite), =a, f91=IMle— Pe Para que g sn una fom afin ex necesroy utclente que f © O48 por consigjente, que Ment. lo que dernestee el teorma {Gono es flit de ver, Ins Iometriaesfines consttuyen am subgr po del gropo GAGE. Este subgrupo se esribe: I). " Va. se Dertwcién.—Sen Bun espacio vectorial ecidlano, Recibe el nom tre de semejaaa de E, de ranin 2-0, toda aplcectén lineal f de fen eh mismo tal que! ee) WeNmAst “Toda ieometsla er una remejanza de avin A~1 ‘Toda somejies eb inyectiva yy por tanto, perenece al GLE) (a rama demoatracn que P). ‘Teomsna 9-—Para que f © p(B) sea wna semejanca, es necesario yy salient que exita'un esr A> tal que, para culesqier fy do, severe Heyf)=ne. L2) Sea f © SBD, ¥ supongamos que existe A>, tl que, para cualarguern = ¢ y'de Eso verique: HaN1)=¥09. | Hiaciendo ys, s¢obtiene: (EE Mex Il 1 Fes una somejanea de raxén d. 29 "Recirosamene, para cnlesuier = e y do E, tenemos: fey BP, se verifiea asf mismo: Mee P= M+ HON f- Si ademfs (es un semejansa de raz A, multiptieando por X! 1s dos Inisabros de la primers race, y comparando con la segunda, © deduce quer 9 8 Fes ln =) fo) We). Bt teorema 9 est demostrad. 446. Grape de ton sencloman La compuesta de dos semejanzas “de tazoneg N'Y 8 ore somsanza de aad NX. La rectproca de wnt Senclanza de ania A ee otra semjanza de razén 1 El conjunto de {ey stmejaneas ey pas un subgrpo del grupo linea GLC). El grupo ds las semeancas se scribe GOCE); el krupo ortogonal OVE) es wn fubprapo de GO). Taplcacin que culguee cemejenza f asoca su raxin es ‘ux bomemorfsno del GO(E) en el grupo mulpiativo RE. El mileo {& este homomoriamo ee el conjunto de Tas stmeanzas de ran 1; «8, pes, el grupo ortonal OC). 04: nanscne rctnvos ne ones 7 AAT. Someta fi DernuciénSex # un espacio exsidane. Pars congue semejan- za [E GO) y tole tesacin t de B, I aplicacion ff rece eh nombre do semejanza aft de E. “Teonuma 10-—La condeiénnecsarlay suficent pra que g © GACE) sea una sun, que ents unease A> tl que, pare ines aulera x ey de, se veiique: Ate). 1 Aa 9). En electo, si © GLAE) es un aulomorismo asociado 8 g € GAC). tenemos, como en 444, yar cialesquera #9 de Bs ta), 0A, (Nh Mee 4, Bet ome TEGO, oF nceo yan gue exits A> 0 Mer =Me-yl-=Aate 9) El conjanto de I serejancas fines eb un subgrupo del grupo atin GAG), que ee esribe Sim) La apleacion qu, a cuniguier semejanen alla asia su rain 2, e5 un homomorfismo de Sm(E) en el grupo ‘multiplicative It. Fl niceo de este homomorlismo es al conjuato de Jas semejanzasafines de razén 1; es, por consguent, el grupo delat eometiaeafines Io ‘Se verifies, Ins relacones: Sm(e) 260200, Sm(e) > 198) DOE. 4.5. Eapacio eucldianos de dimen finite 4s arisen En un espns ewciano de dimensiin n>2, cule uier base ciyosvectres sean ertgonsles dos a dos, se dice que es {inn aoe otopona. La base (4 ) e# ortogonat sy solo ats letcjcn > 6 Derncidn2—En un espacio eulidlano de dimensin n2>2,rcibe el nombre de bse ortonorma toda tare ortogonal cuyos vectors sean todos de norma I. at 1a base (ey €4) es ortonormal ly slo 7 Isi ae-0 WE Tim dab, Si fensovey) 68 tne ase ortoponal,entoncs: te ‘ Teal" Teal’ * a 45.2. Ralston de been ortegnuats ” $2 i an i ee it Sere ame re et ea 434 aoegura In eastenci de ua biperplano Hf (aga una reta vectorial) ‘ortogonal ¢ D, y adem: _ * oe DOMAB in oF st ‘A todo vector 6) € B (0), stacemos la recta vectorial Dy, ¥ 1 recta H ortogonal, Para todo 6; (0), la familia (ey ex) 62 wna thse ortogonal de E. En efecto, ex claro quo fos veetores'e ¥ e $08 ‘ortogonlesy linenlmente independiente. 2 Supongamos sus, en tos expacio eucidiano de_dimensiGn nol, existe une base ertogooal, y-demostemos que también existe a todo espacio encldian Bde dimension Sma ec€ £0). Hl teorema 2 de 43.4 ssegua In exisenea dow Iiperpla H ortogonal acy y ade: i B-H®D, ee Hes un csyaco eucidano de dimensién m1 al qus,podemos plier la hipétedis de inducelGn: existe en H, una bate ortognal (ergens} De ello resulta que (ay --eg) 66 nn base ortgooa! de Evy a teorema 11 std demostrado. 453, Predator em fonln de len comedian Se {0p a) tana bate ortanormal de ‘un espacio euldiano E de dimension ne Para ‘sleegucra x e 7-00, tenemos . San Tne Vcaleemos et producto esa ' on (3x4) (Sn) : Como ge veriten que: tl =e eer : fej => Wah, we Por consguent, para Ia norma excisions de « tendremos: por otra parts, para todo # [I,m] (tomando ye): ‘Le coordentda de = sobre oe Igual al producto esealar xa, ra ne, 4: orrmnn ruespan ASA. Rec ve ‘mos estado ef hiperplano ortgonal a unn recta dada, Tratindose {Ec eapclo ewcliianos de dinensén fins, vamos a probar que para {odo hiperplano 1, existe una recta oetogonal «I ‘Teonama 12-—En un espacio ealidino de dimensin fnita, para cualquier hperplano Hf existe una recta vectorial, solo ua, otogo- al 2H. Ip Bsitenci Sopongans dim B=n>?, y sea H un hperplano cunguiers de B. DDesgneman con (ey ny ey) azn base ortogonal en H. El hiprplano BP ortoponl ae coalene 8 ey oy tes) En A existe (Leoreme 11) th eter ey 920 ue forma con ios anteriores una base otogonal [esnceene) de Hy adenés, eH" impli que ey 06 ortogonal AG por consiglent, (ey 69-64) tna base ortogona de La recta D,, es ortogonal a 2 Unidad. Sea x am vector no nulo y ortogonal aH. En ix base (eur 6s) anterior, tendeemes: ‘La ortogonatidad a HY se traduce por Isign-l =p anene0

hay ‘es una forms lineal sobre E- or eowsguente (orem 1), existe wn Stor nico ae depende de y yb dents por [9] tal que Hed-y=sf" La alin al defn, y-> (de B en s mismo, es taal ya ‘qu, calesquiera que sean ios escalaet A fy ¥ para cualesglera ‘osores 3, 3,30 veri 51°09 + na) =a) Oy +15) =MEa)y 1G) = =A1N"O) 4 puesto que esta slain tne Togar pura todo «© F 10g +19) =M") +H" Podemos, pues, ensnciar el Leora siguiente: ‘Thonsna M4—Pare cualgute endomeortismo f de un espacio excl iano de dimensién fita £, existe un endomortsmo nico [* de E tal que, pare uslegulera x ey de E, se verifes Dentin —f* reibe el nombre de endomorfismo adjnto de f 462. volun nel de 208). Pa] a eplcaidn (> er una inolucd lineal del expaco vee. torial): En seta de a propiedad commas del producto ecalr, tee soy an a a cogent oo rin de 2, por ota pat, eulrguers ue san Ios eralres hy 7 APU ‘todos los endomorfismos fy g de (6), se verifica: ™ (00+) 9M 94 0) 72M) +1) 200" +80) YY, por conigiente OF +n) = n8 1a aplcnisn (>, pus, nel, y Pq queda demostrada, N63, Tendntén matalSen {¢y 1 ¢5) na base ortonormal de B, y.sea Mpa) ls mttin de © 2(E} om dicha base. Caleulemos, ‘en lineman oan In matte Mf) =(,) de la ajunta ff Para cue Teayuirasubindies i en [l,m]. e8verfen que Redes). Abora bien, puesto que fle) e ol vector eolumpa de lugar de oF ea Fen My teoem08 we ¥ puesto que (4) eso vector colamaa de Toga de orden jen MU) dyno por tanto pare todos Joe valores de 4 en [lei Pym ay to que nos dice que MU" es It traspuesta de MUD, As “Teonzma 15,—Com relacin cunlguier base ortonorma del espacio cin By para toda f © (6,8 vena [oe ‘usa somcjnnen del espace evciina fy de tan hy Entonces (ote- Isa) yarn cusleaquera ey de, sever: fe f0)=Noo)- Por consguente: fey 9)=at")1=2089) 4 com la relaciin anterior tene Twgar pura todos # © BofaXe, slendo ¢ In eoinsidencin del GLE) "Como cao paricla, prs ctalgier isometsa © O(E), (X=1: Pofee oma f “Teonzma 16-—La condckin necesnla y suficinte pars que f sea usa semejanca de rain hen GOCE), €5 ie er En particular, fre que fsa una Irometra de OU), es necsaio y suiente que fea reyh : 465. Maen oe Demnacién—Se dice que una atric A de JMR) es ortogona si bor Sepn fs teocemas 15 y 16, yrs que f © CLE) se una jometia {12 O(n], cs necesno'y sullen que, com eelacén a'una base oro- oral, st matrix M() tea ortega SUM) =(a) entonces: f0- Sane ree ms car 4: cuowerna soci ‘Como, pra todo fade fy todo fice Kistat dis veriten que: erf=1 y Keafen=0, obi ove tay, Sait tak Savers [a] emai ene me rr St at ia ia tt 8 eet en Tinta cane RE oe La propiedad’ anterior esas mismo cera para te fla de 1s tee, puesto que la reclpoca de una isometeia es ott isometry fntonces A-" es ortogonal luego To es tambidn “A. 466. Grupo delay mares rtgonle de arden n—Sea um ef clo evstilana de dimen my sea Br(oy covey) una bate orto- ormal de Ey Con rsacin asst base, existe ann biyeceién snlca PooMU) dey (B) nly) La resteién a OCF) de esta bigecion fap el gral las letras O(E) sobre el conjunt, escrito OCs R), ‘ins mntreesortogonaes, ques, por consigulente, un grupo malt leave. Para conguier matlz PE O(e,R, oe ese: Pat, por consiguente: eur det Pot (det FY, de donde tat P= La parte de Of) de Ins matces P coyo determinante es +165 tum subgrupo de O(n R). Cualguer matrz de este subgrupo rete ef ombre dente ertogonal dreta, 7 coresponde una Tsometria mers 135 peiton, Toda matic ortogonat de determinate —1 40 ama ind fecta, 9 coresponde a usa Isometria negate ae mnteesovtogonales indvectas no forman grupo, puesto que 1 ‘commuests de do de elas ex on. maiz ortopoal directa, St con junto se simblizn On, 1) y corresponde a conjuato de Tas isome {ifr negtias que oe denotn OW(E). Por el contrari, el conjunto de Iie'iomctraa plies rotaiones), exert. OFCE) es un suberpo {Se O(E), El canjuntacovrespondionte O°(, 1) de Jas mates oro fonaes lrectae ee 'un svbgrpo de OG R). Esenencios AA, tern le Sa(0€F | dane Se denminn bot bit de cata &y al a cont: Bae | dono (4a bole coada se define po a 1) Bo ta'hptane te han © I posta orton de « ia EM. Se D 5 Jolanda sta yay Dearne de tala p> 7 de conto 00 Liamamor dao) asc Se eet, Sng Moan te cin on 26 Ea Sead see ae Se m7 dower =# Fo seaman Rien ee rept cs en So ey od ep Bae “44. Seam aye ponon de 9 69.98 cto exes. Prats net tn tou Se e's ile eo olen bR eden ent pusde vr val, gel 5, on pepo, wa eee 0 Bien ae seduce ot ‘unt, Press It soins eno dele co anor. Genesee A 21a ad el > OH eo al) a rode . we Gamat Bee Par tod recta due pst por ay cot 8 $e un so punto «(ane Pana ele 48. ipeplane rae radios tepatves 99 py demuttee que al const H Gein pat ces Tree Susie pero aol de ah eras Sy» Sy eee Ltr ut 2 grin 8,5 9 tr ces et ee %y"1 "ogo afah dao Be penne caller = 8 com rca © 59 sy remotes, 2 wei nla) nfel=emaltene ad fod = Me. rho ae fon ey na tig, FE GO Ae. =r lane ayarado 1 8 5o"Seronan ae Sings de (0) y se una een vector Sex ‘pes sae coders x 8 7.at Be rad > flin0 0, Ann Spates 5-219) deen Ry tal que, fe} M)=M6 9). Cis no Ey) tal gue, pan colons = 2 panera nota de tn etdomoriomo wei 4 l darcha de Spud qe apn es demon nooo eto alo in ay Wann Se Ey ev SF ‘Demoostrese gue ence wm endomoctamo, y eolo woo, © £06), tl adalah sagrer i eke HD, 128 can. 4¢ ororamn svcunna TS Dradbre‘e toda tehsaInfltvn ex neceslawente unto Demutsere gut condi nee wine para ue © OLE) sea Tao eae Kee bo. 235, Revco gut Kore) y Kure) son atone, of € O48, ‘45 Hecpocanet, sen Vy W fo acbenpcosoebomles,te ave ‘e=VeW,y of on inca Ge CLS) tao, prs ede 9 seek sea fades. 9 a Yolo WW fa)mnm Piss eat fo a soe SPST ps) es prmeeda de x ae ¥ partments « , danse qe ie) el punto node tigate fal oe 6, Dems gue Ia der sett Sais or 60 ls ln on cn cn Frater ave pers cigs sminen an eltoa © Sa, oh un emit) ee aracat. ae BP "Danna ave =, donde 4, dena ta ts de vector 2a gw avn de Ove, 32 Dedlonme (ct eercto atop gue EV OW, “2 Prdinn gue’ hvante odo mt eb tetnnetimaf cena}: 1 rete nome de inate voto con iin # In vated sin «+. 65. Shy fs esate tpn om tll dy vais eaes at 9 mgt Y (aan Wh pea Neh aaay 4.46 Conte ewan semeanan an Demasrse que en toda semen ain #6 Sl), de rade A LE TNS ae Sy 6 ads semanene. Bese tas) te bomotodh ta de intone ye na sadn 3. Prion se eit tos a al aa Pe nC} eae te ‘ods soca atn es comput cotmtate de umn bots del ‘neo era» Ho ie tyson tam ws on dele Ivano (Boscov tended ene Se panei Qt Sanat mati ti oe Ow Pag ae er eee ae tent Stal pe EE) Su ot Sans Se Cat Sete enn cy fe yr a hss Go) COE) et compuen de dors 416. Grape a amet ede te roti ‘2 “Protbee que rom toda Inmet negation f O°, datinn de ‘loa xtopol to folsom um pono de hme race ‘rei era retry 910m gltimente nite Por FS. #2 i Sesame! con retina un gneiss Ds ava onde r© OU oF won rote de oe. 0. on. 4s oronerntsocton8, 1s Sea wan cota deel Dy rcs vet Pts toa tm ty waa rotclin dec wt Dp, Domaetese ue tt ae Speman |£©012, Dematasse qu emo eens Weg. ele Haslet cst Pho ana tina te de vor 8) a 1) cae am ano Sion Py om ecto ambi ic 70 peree ‘nia ncn Ue les guage inset rtononal con a ‘or tn Fs ops aisles oe em ee iv wore Intern 2 ce ie un codomornns 7 216) en normal ak off odie um rsa nttor pron def tmen yet rio 1 [od eres Medan) 3p Dediscos de lo sutton gee en fo, ben ene won Ge ctosomal(airk) se tl que er veer propa f.g0e MPIC Pa Pe Fiftes thks tue esteein Ge a Perum smears sion to Gotdnemon fo etree wn Roden prs tode Ce(a Tambo de mare de Gran. . (= an =). : 3 ermine 4 ma He demi Grom 1} atts! qoe Ie mati de Gm ctv (an) ia 8 In tee te Ofcom rela be tren 1) Debinae do anes ute Glens mpd nah dom 1" Berman eto se dele a atte Cit pa dan tcoes ynp (t2 32) : tay nye ami 4) Dedisce de Ip amtevor gua my 208 aieat Indegendion come wy Soe) i 1)" Bauétran de mare dresaments ea wien cere wit a's ‘9.8 sfovesin oagoa de 5 se Py eb ge daale—By ee sertlesie—o0. avn ‘ carro 5 FORMAS BILINEALES Y FORMAS CUADRATICAS 5.1. Formos bilinelen on ot cpftlo anterior no dogenrada eo Feeiparo vector, 2 poede definir us produto escalar en Ey, por ‘Consgulent, unt estoctor de espacio eocilno sobre. Ea ere capitlo vamos a estudiar de una manera sstemétien Tas Iormas bliss en cutie espacio vectorial E sobre un everpo con- rotativo también calguere K, y generalizar algunas propiedades ‘ontasal estudiar los espacio evldianes. ermncin—Sean FF, tes eapacios vectorales sobre ef mismo ‘cuerpo conmatativo K. Se dice que f es une aplicocidn bina de EF ‘on Gi serif los siulentesaxlonas: To) Pars cusleaquiers =p de Ey coalesqulra ye y de Here. y-fa nelle Heysy=fe nsf 22) Canlqiera que sea x de B, para todo y de Fy todo a de Kos, »)~ alls.) He 09) afl En otras palabras, fs bine! sy slo si son Tinales tas aptien ios parcial n> /le.9) de B en G,e y->f(e3) de Fen G. "El conjnta de ins splcaconesbileaes de BF en G se denota por 2th; Gh 0 sinplemente por (5, F G) sino existe riesgo de tinbigtedad 5.1.2. Hlampla-Designemes con V un espacio euldine de dimen sion fina, seam CUE) ¥ CU, V) Jos Teespaiosvectoriales de as ws 133 fuelones continans de Hen Hey de J en Vy eespectiramente As to ffrowow splinclén blineal de CUR, 18) + C4, ¥) enV. 51.3. Ean scot Fe 13.1, Sima de dos eplicociones Dilinaes.—A. todo par de apie caciones fy de (6 F; 0), asoclamos In aplicaion de (8,0) ‘seria 4 dfinide como sive Meine BAD (48) 29M a) tele 9) 1 5132, Producto por wm excaor—A cualquier aplcaclén de 206,8 G), ¥ conquer esslar a © K, aeociamoe In apliacén de CEP: G), eserita of, defini como sigue Me NEEXA — (ol (e3)=alle, Se demuestra sin diated que estas dos ley stifacen sar de la estructura de cspacio tector, Podemon, ps, “eorex 1-—EI conjunto (EF; G) de las aplicaciones biineles de BF en G ex un Keespaci vectorial, 514. Fowmay bine Cuando G es el cuerpo K de escalates, toda aplicteén biineal de Ex en K recbe ol nombre de forma bi Tine EL conjunto £(E,F; K) de las formas bitineles sobre Ex es tn Kespacio vectorial Cone om gen By F son de dimen fn Supongamos que Yin Fp, y seam Ba(eyey rte) ¥ C={ tty ots) ‘ses de By . Para todo 2 € Fy cualquier y€ F, severe: Para cusigner {© (6, FG), y-en vitad de billed, se so Sonn) = 33 sutra fte.90-1( ya 1 98. Se rome mutes ¥ roms cuunuriens 9% convenimos en tina a“ ntsea: (HELL) y VE CLP)" | artery. Jos mp esalates 4 caracterizan la forma blinel J Ao mate rectangular A=) de yf) okra yp ‘ing correspond tna apiecion bilineal €(8,F; G) delaida por? ah ob va + 29 aT ns Nae es pein Sy zee = 1a blinclidad ge demictea simon’ Yon T(t 13.25, Quast ‘tid upabiyecsns fp Ade, LE, F3 ©) sob (qu 8 Examen tootsie psn oil Premee fenunela, por tnt0:, ug canon eu lp gle> 40) A) ‘Teoma 2—Sean B yf dos:espacios:vectoriaes de’ dimensiones ge eee se cn tet eames See LLL Saas Sai ee ot ES ila et) te, ao iat Gr aie de Toei iy edo ee sem rat 5, BP nceste lin ny inf sma BAG. Mepromntcin maticel—Sean © (6, K) 3 Su corres pondiente“A“S(a) € i Rene Igomodismo anterior relatvo'a as Bie By Cdeb yf tee mants hme eile (esa ae ar too (9) © Bx, tendceos:t = vet esters BS year Selden): Ie: daymatlens lamest ay ‘peamoy interent FY eine ait 4 ” * fo ke fn bran c % we eS roms snes 133 SeginIn-regla pram iplicarmties el producto AX et una sate de p s'y om’ eatin ol semeno de a ej es Sousa EL producto "YAX de Ia mate de una sola fla "¥ por ta’ matiz de sola columna AX et una matriz de Jb,(K) cuyo'tigo elemento vane dtr 3 w( 3) ef amar ret ; CO Meenas! es ‘Adem, como tod mats de, (K) gual 8 su traspuesta: Mes) 'VAKWXAY, 18 ws onan les 38 suoBedemos, por. tent, enancars, HEH teat ane) Si, con relacién @ las bases B y © de B y F, designamos con X'OY tas matrices columna de cualquier x C\Ey de cel, Avie y € Fy A € Ay fh) ex la mars de FE UB, on rlaciin a estas bats se verfce que 512. Cambin do be—Sean, de una parte, Babe es 6)" isenrnet) doe tose de Ey Plaats de ste b C8 een prs sem [yoy stp) 7 Col do tes de Fy deinomor con Ola mate de psn de 2 © ‘ones 7 som as mate ona decile vector x B ens ns By My renpctiamen yal Y © Fs as tate Ger colon de cniguler vitor y © F co aio sos ten CY CS ‘rectment eens rea X=PK, © Y=0Y" n Sea (6, FR), y desgnemos con A y A’ las matrices de con 18 ar, Se roms munentes ¥ roms eunounicns Eseibames ¥ tomsinossucesivamente para flo elements ff def base da Ten saci fey)=0, cera para todo © Lig}, nos des a (S40) =a=0 1 por consguente: = —y=0 EI homomorfso canico es claramente Inyectivo en este e480, y posdemos enuncir “Teontna 4.—Sen Bun Kcetpacio vectorial de dimensién fits, El bomomerfiomo eanénice x» es un isomorfismo de E sobre E* En virtud de cite iomodismo, se ientifian 2 menudo 5 y 5°, yy se eszrbe(): yank 5, Formas bil 52, Deltllin y prpiniden El e380 ms importante en To que sc de est oben easel en que EP y qoe le forma bila! sea fimétries, Vamos 2 estudio con deal ernie. es wn espacio vectorial sobre un cuerpo K, se de ominn forme iineal sobre toda forza bilnal de EE en K. espacio vectorial de Ine formas bilieales sobre E se escribe 206; K) en lage de (6, R. Sk dim B=m y si B={eyty 4a) & un base de F, entonces Ia nasi Ade [©2163 K) com rlaiga 4 la base B (ee toma C confane ‘ide con ta base B) es cuadeada: A~(@) € sf. Con relacin a la base B, existe wn isomerism Unico do sabre sR). ‘CB 31463 os hecho wo det enienién cles simtiens cs otra tate de iy 08 Pn mnt do paso Be: 5.2, Yama nes sen Frias ath Deriicones.—Se dice que una fora bilinest E(B K) es sh andi Manne LI foya=lesa> Se die que es sintrcn Wei EFT Ky2)==fle92 Bjemptos. LP S11>E0, 1 CH, Ie aplcaion: wo» [anos x una forma ilies! sGtricn de {CU R); RI; = © y son en este ‘cso aplicaciones contnans do fen R 32° Sen Eun espacio euliiano de dimension tres, y sen wun vee: tor fio de Ea aplicacin pail del producto mint: Go > (lel 5 una fora tiling antsidrien do (8; M). ‘Notaciones-—Designtemos con (EK) ol conjunt de Tas formas ‘tno simsens sobre E,y con S(E: Ky el de Tas formas bnesles ‘ntaindricaseabre E. Pi] 4B K) w SAE: KY son subespcios wectvistes de 216: Rb Tin elect, para cualesquiera fy g de S6(E: K) y cxalesquera ex cares) B Ge Ky 2= even, cualesguera que sean = © y de E (ef + (a3) alte 9) Bs 3) ally 2) Pts. C01 +P8D 2) vo on. 5: rows mnnetes ¥ roueis cuonamiens or consigiente, s ten: of +P € £48: 8. Si so toman f yg en (6; X, basta cambiar los spnos de los dos salombros de I ina Igualdad para obtener: of +t © £46: R 1a propiedad std demostada. P| SEK mo es de coteristice dos, entoncee 5.183 K) y £6: K) “om suplementarior en 5; K), ex dec AE VO ZAE: KI=HIE: En efecto, demastremos que, para cualquier {© (8, K) existen NE LAE; K) y VE AE K) tale ques [mus ‘Se dob verlcar, pura culesqulers « y de K: fs, 3)~Us, $9488, 9) Hy. a) ua, 3)~266. 995 Ae donde: 2ufe 9) =f 9918) Bole 2 =fe.9) 2) Como K no es de cartcterition dos, pra determinar I forma si andtin wy In antismétrien, baste reclver ef sistema y didi por 2120. Por consigiente: SUB; B= 2.46; 428; Por otra arte, demostremos que 2B: KIB; K)=(0). Es ‘ecto, para chalguler f de ete nterscoci, tendremos, calesgule (ue stuns ey de fas 3)=-+Me.3)= 16.9) ‘te donde: 2.2) (Queda, por tanto, demostoda Ia propiedad Py. deat, 533, Cano en nue Bc de Alin fntn—Si B 08 de dimension finita sobre Ky Sea B= (ey ooren} na base de E, Entonces Im ftir Am(a) dovona © 248; K) com elaién a esta base queda cs vectra por: (ene Hoy) ey feud. arn que (tea simétia, os neces sufciente que, pare todos tos valves de i, se veriques lee e)=Mlyeh, © 22, GUE: ete Dos elementos cutee de Ia matiz A, pero simétricos respee- to dela diagonal principal, roa igutes Se dice que Aes una mors ntti’ 1A A. ‘in condicdn hocesrin y sficente para que f sea antsimdsicn es sue, pam todos Tor valores de 4, j 50 veiique: f(e)=—MCye), ona que: Dos elementos culeuiers de Ia matiz A, pero simétrics con lacign a la diagonal principal, som. opuestos. Se dice que Aes una inate antsindiea: “Aw ~A, S.K no ex de eatacteristca dot en Tonces todos Tos slomentor de a agonal principal dena maiz ant slmricn son muos, porque’ day-0 = e4=0 De Ia propiedad P se deduce entonces el sigulente: ‘Conouanio be Ps—Si K no es de carctrsticn dos, cusluiee max twig de f(s puede exprcar como sua de una matic wiméticn otra anemia, Ta decompose es sia. 54h Formas cnndetiont SAL. Forma eneelen ose « ws form bine snes, Dariexx—A toda f © (8; K)asocinmos Ia aplicncén ys E> K etn poe rem oe)=Me 1p recive el nombre de forme cuadnitia asciads a f. 10 oP. 5: roms SILAS ¥ roRNAs coARATCAS 1 conjnto de toda tas formas cuadetiss sobre F Jo dentamos Por OER). 1 alincén que a (© 56; K)axoci @ © Q(B; K) In designate- mos eon Es supayetiva, por definilin de QUE Ry)! 542, Proplende, i sant Ay Para todo = € Ey cualquier a € K, se vein que: i ‘eon =a pi oe En particles, sl a0, entonces ae roe | 28 Para cunguier (9) © B, tendremos: 2 Me flea etna Me a) fle, 2) 41,9419. 9, como fs siren ‘ la =e 9)- oe) Stel cuerpo K no es do cascteratien dos; se obtiene:-' © fede Lieess) enh + toda 9 OG; K) es Ia imagen de una tna Th es Digective, Por consguente: ‘Teoma 5—Cunndo K no es de carateritca dos, lv apliccion dis Fp de 246; K) en QUE; K) es biectva; a toda forma cud tica g fe covresponde una Unica forma bling sineiea f dada, por Mee EY Koay biwees)-ee-woh yar eoame at enters etc ta byeccidn permite etansprtas Is extractors do espacio Yestora de ZAE; K) sobre QUE; K) como sigue. Se define In sume de dos fre 8 cundias yo por In igual: te Mire) He Yet producto de g por un esalr a K poe aphlal Ke) De esta manera, O(5;K) tghe estructuts de espssio vectorial sobre K, xy hes un Isomorlisme del espacio vectorial AE; K) sabre ol epacls vectorial OC dice que Aes 4f, con rlacion ata base "i determinante det(A) de esta matez se lam discriminate de 1a forma euadrten A SUX es el vector columns de culguer #€ & en la base B, tet drome (5.1.8): ta) =IKAX, es decir: En el sumatoro doble podem dlstingvi los tSeminos en que los subindices som iqules de aqution en que no To son. La parte de lt cada término de esta suma se desominn término cundrado(*). 1 parte de Ta soma en que i2j e5, en vrtud de que aymoy J see 23) ans Cada tring de este sume oe lms tring rectingno, Hct eon. ton abu, pet comin eer, a6 cualesquera que sean Ay X. cuerpo K no ee de chrctrstic dos, tenemos ene Soest? YS cans, 55. Ortogonalidad toes no nalosortogonses a ellos mismos), et, ‘undrética asociada @ € QUE; K) sl: flr 3)=0. ‘Se esrb: ahs 1 no kay peligro de contusién: aly [a=0 y fisay)mofle.y) =m fe, 00 jemplo—En 1, consderemos 1a f © 5, R) definida cantaiea port, Kee dmsivet sine Dos vetores « ¢ y son ortogonales suntan 8. tates den bin cones. ms oP. 5: roms mNEALEE ¥ yous ewoRITAs Si el euerpo K es de caracteriaticn dos, est time parte «6 mula, 551. Vers etgone—Varos a. goneralizat Iss propiedades de ortogonaldad eacontradas ene exptulo anterior pra espcion mes. Van a sparecer nuevos conceptes que. no 50 tan ‘Spacioseucidlanos’ habré que iting Ie forme Aegenerads de Is no degenerada, onsderarvectreslotropos (ve Daicion-—Se dice que dos vectors © y de B som ortogonaee(*) con rlaién + una forma bline) sistied/ © S{6 K) fo 4 forme ‘Adley el vector 0 es ortogoal'scuniguier de En fest: us coordenadas saistacen 1.55: ontoooninan ws Existen vectores «740 que son orlogoonee a a mismos os tips (0) 9 (0,3), soluctones de 50 ‘Sevetisce fn siguiente propiedad ron de Si vector « de E es ortogonal a cualuier vector de ts Fentia: (yng CB entonces también lo ex @ todo vector del suberpaio eng. ‘roto portal fail. a efecto, para cuagsir vector y del subespacio engendeado por sta fai, east un conjunto de exslres aye yen tes ae san ‘Como fa forma fs illness verifies que: 1(s Year) = J aterr0=0. 552. Pas nope Durinacén—Se dice que dos partes A y B son ortogonales con lacn a 7 £6; Kp sl eualguier x de A es ortopona 8 todo # de B oa rela af. [Notes In analog exstente entre estas definiconesy las que he: ‘os dado para expcioseuidianos (4.26 y 43.0). Bl estudio de ahora eneraiza fn geometria cuclidiana a geometeas de una forma bine ‘nbre un cuerpo exalglern Pz | Para culguier parte A de F, ef coninto F de tos vectores cortogoales Aes uh sespaco tectoiel dB. ‘Set A wen parte no vac de; Namemos: Po(eEB | WEA; x Ly} Para cuslesuior a) y a: de By eunlesquiers ay ay de K, el vector aunitann€F (eenin PD. Em patios, el conjunto de todos fs vectores ortogonlet 8 un vector JE 8 es un subespacio de B. Derisicis.—F eeibe el nombre de eubsepacio ortgonal 8 A, lo pe se exribe: Foal. 552. Sahaadorenegonain SI f ot subespasio ortogonal « sung parte A'de, el conjunto do os vectoresortogonales & Festa ‘Wn un subespacio G-de E que, evidentemente,contine & A. Se dice fentonces que F'y G aon ortoponaler ‘slemis, F et el conjunto de fos vectores ortgonales a G, dice que Fy © sm totdente ortoponalar, ys6 excite GP oo FaGh 5.6. Nicteo. Elementor po S61, Mike dwn for eal smd Darwsci.—Ses E ua espacio vectorial sobre un cuerpo Ky y sea 1 (EK), Recibe el nombre de tleleo de fl subespaco B* EL sleo de fs, pose Ba(eGE | YEE: Me y)=0}. 562. adomortime mninn.—Para todo x € B, designemos conf, ta aplcniém parcial y>/(z'9)s andlogameate, para todo y © E, s© represents por, Is splicacion parcial => f(x 2 ‘Se define ae una aplicasién [+ y—rfy de B en E* que, sims def coimcide con In spiccin => fy ‘Ademss (6.21), teria: - Pi | | Para cualuier (© (8; K), le aplicacién |, que @ todo y © E sta la forme (, € B° tal que mfsy) #8 lined Darnactén.—Esta apleneén 7 € (6: B*), 48 eonoce con ek nom bre de endomerfisme asociado a [© {8 K). Huallemos ol nicleo de J; sed el. conjuto do tos y © tales que 4a forma f sa I forma nul es, por coniguente, E* Bin(yEB | Vee Bs Ob Vamos a demostar que in matriz de} com rlacién a I base By a st dost e5prectsamente igual a In tatia Aa) de fen 8. Set Bafeyey eg) So dial et) viene definite or i)=8y —_[elmbolo de Kronecker sea by) veelen ue: matic de © (8, E) rleida« ls bases By BY. Se ied 3 hee Como, por detain, Ke)=fy #0 tended v=tievedokn)~ 3 basted~ 5a yb 0 ses, que la mates (hy) de Je A~(a), como queremos probar 10. can 51 ronmas muneates ¥ vommss cuuwmuniens | 57:2. Dimenln del abepacieertogoal-—Sea E un Kaspacio veo- torial de dimension finite my sea 7 © (8; K), no degenerda, Para todo subespaco F,consderemos su ertogonal: Pa(yEE A VEE K fle} Por Ia bigecsén 7 © (6; 8), se obsiene: HP)=(gEBS | Yee Rs s62)=0), 10) =f tomando en ella Ses (4y--) uta bast de (psn. Podemos ampli una base Boerne res) dB. Sea BY Ia bage dual de B. Vamos a demos fran ae (ots cs et) ona tase de CP) En efecto, para todo ££", tenemos 0 Para que g © KE, es necesatio que e)=0 para todo #€ [1p Angra bien, f(¢)=8y: BOE onsiulente, y=. ay=0 72 gee Sa oe Rsacmant, cr yo prec eerie ubeopcio de B* qusia engendrado: por {ety met): son sbespacis iomorfor, ene la misma mens. Podemos, pues enuniar: “Teomnia 7.—Sea una forma bilineal siti no deeneradn sobre cl espacio vectorial £ de dinensién fila. Para todo subespaco F de amas eats 523. Ovogost do un mibapcleeiggnal—Para toda fora ill real smvice 1 248K) robe en Keepacio vectorial B, de dimen sion finita 000, y en todo subespacio F de E, se vecfi ‘rca 1 En lect, sea = © F. Eatonces, para todo y € F, tendremos que yin o bien # Ly: por consiguent, © © F", 20574 rms stnetes some FEPACIOS oe OMMESION NA 154 ‘Vamos a demostrar gus, |B es de dimensién fini y fe no de- senerada, se verlfiea Ia inclusion conta ‘wots 8—Si E et un Keespacio vector de dieentifn tay 1.5 46; K) ee no degnens, pra todo sabespeco de, se Yes ve yer ; | are demstar este teorema, nos queda probe qe: . " : wycr, i Sea = (F9), Entonces, fx, 9)=0 para todo. y © Fok conti Gulent, gn) =0 para eulquer 9’ [F), poesto que 7 es biyectvn, En pica, conoervando a notacgn del pertade anterior, 0 Fe fea! : 0 0)=0, oy oe) 0. Entonces, sin Jas condiclones anteriores 1B, on 0, enn eR, . 4 dc 0 vren que (PIECE, yt rem de demos NiyS24., Ree ‘Tors 9-—Sea Bun Kespacio vectorial de dimensién faite, y fe £18; m. 2 ara todo subespacio F de, ls siguientes propiedades vom equi- valent : nil) ROF*=(0). (Fes no isotropo) 1 in resrcelin de f a F ex ann forms bine! no. degenerada soe F 3) POPE. Demostaciin-—Comencemos or esablecer Ia equvalencin: @ = !@ lo, recordemes que FOP =(2EF | YyEF: fle3)=0) Por consguente, FO ex elmo dele restccén a F de Ia for sa Blinc siecaf. Las dos primeras condiciones son, pet eq lentes Por otra parte, es evidente que (3) > (1) Pero, puesto que (1) y @) won egtivaeaes, noe queda por demortrar que () => 0) et Gece, que (2) implica que FF =E. ‘Consderemos Is resticion g de fa F. Entonces, g © £4F: Ky 4:5 no degenerada Por hpstei, Por tanto, 8 es una bigecléa de LaF, Para todo « © Bt aplicacién uy» (zy) de F en Ky es cits mente un elemento de F Exist, pues ©°© F fal que glen, 0 ata WER fe.)~He se eguivale a Wye flames 7=0 de donde se deduce quet er por tanto: = CFF. TH orem eth demetrado, Consecuincih—Si x es un vecor no isotropo de E, entonees Ia recta vectorial Dy us costlene« + es soplementria de hgerplane Di ortogonal a Dy 5. Mason ortogonsler Basce ortonormales 58.1. Rav enomal—Sea Eun Kespacio vectorial de dimenién finta Derisiciént—Recbe ol nombre de Base ortogonal de con rete ci 8 f © 2405; K) eaalgler ase (ey oy ey) de al que lefcicn => fleve)=0. S865: MSHS ORODUNNLES NSES QIeNUMLES 153 Los tetores de wna base ortogona son ortanats relaciin a une tl base, le mate (op) de es dagen 1 don.'Con Podemes poner aya y entonces: fare San 1 pts form cunt saint oo Bjenpio.—La base eaninics de MY es ortogonal con relciin 2 a orma de Lorents (studinds también eno eerielo 53): Ke denntnneennmett 542, Yaitencin de ins ertogonien—Vames ¢ demostar Ia ex tencin de bares ortogooaes ex todo espacio vectorial de dimensiSn fia, sobre un cuerpo K de caracterstin distintn de dos, con rel ion 'n cualguer © (EK) Comencemos. por demostar Ta sviente propiedad | Soa um espacio vectorial sobre wn coerno K de carte. fe tite de dos Entonces, ponte © (6; K) no nal, trite en E vectors no toto. Supongamos que { € (Bs K) y f70. Demostremos que sh para cualquier © © 30 verifies ((x,2)=0, enfonces K es de carateit cn doe Ti elect, para todo x © y de 6, tne Meer yat mle) 216,99 91-9, rn un. 5¢ rows mUNEALES v rons cusaTics er donde por hips Rect eat qu " ates n=0. Puesto que (£0, exsoan pi (2,9) © tal que st esalar fxs 9)20. Pata un par ta Ix relacion anerorexige que en el cut po K se verifique: 20, lo que demuestra la propiedad. De'to anterior sesuta ef siguiente teorema ‘Teoma 10-—Sen B un expcio vectorial de dimensi finite exbre a cuerpo K de earactesstie datintn de dos: Entonces, con rlacion & ‘alguier / © 5G(8; KY, existe una base ortogonal en E. Sila forma f=0, entonces fs, 9)=0" para todo (x, 9) € Fy, por consiguente, cualquier ase de £2 ortgonal con rlacién ale forme sue Supongamos que 70. Si din £1, el problema’no se” pantea Sea, portato, dim E=n'>2, ¥ razoacnos por Induccém respect de m. ‘slbemos que exete en Bun vector, no lotopo. Sl m=2, In ree ta Day de weetor directory e¢supementri de hiperplano ottogonal Dy (74), que en este cso es una recta vectorial, Pra todo Di ta‘base (ey) ortogonal. a we Gopelpince uc celle spco vectra de dimension ‘existe una base ortogonal con elcin a foda forma bles! siméties, Y deiostiemos que sucede lo mismo en todo espacio F de dimension pl con relsion = cualguee [© ZA; "ara vetor om istroo dey rest eco D8 supe Ineataria del hiperlano Dy. Este imo es a sbespacio de dimen- ‘Sinn podentow aplicae a hipstesi de inducelén a este hiperplano ya lu restcciin de a dicho hiperplano: existe una base, grtgoaal {en ovenn) de Ds, latina a la rstvccién de [. Entonoss, evident Tent) (Speen ecu) e8 una base ortggonal, de B, ye teorema queda Aemosteados 7 " S tans formn bing —Seu_ Eun Keespaci vectorial i imensiém init, m Para toda f © £6; Kya heros definido cleo de fel cul es B% que es tambien nico del endomortsmo ‘hecledo 1 © ZC, B*) (6.2) ‘Enel tomo 1 (17-11) ued delnid el rango de un endomortismo como Ia dimension de subespaco imagen’ de por dicho endomor foo i ewan 8058: mes onroooiten, mons oxononttes us Darmici—Resibe ef nombee de rongo de une forma bie se ‘mde | © 2,4; Ky el tango del eadomorismo asclado ] € £8, B), leu sevdesina por foul at ‘Abora. ben, sabemos (lomo 1, 13.2.) ques E etd dimensi6n Sita © im Ket () +m tm y= or consguinte, pra toda 7 (6; K), el rango de fe * + ni Bd * Sea aot Podenos entonces enuscla In propiedad: Vohra Pa] SLE exam Kap ecto de densi ite, pride PE SAE Ky se erie le iualded: En punter, sk £={0}, 0 sa, f «5 no, degenerate, enone rp=tin.! eet SRA Carvin de By elegy wnt bus ogo Sea ian Keaspacio vectorial de diomens6n Tinta n. Despnemos sora eon Befeyeyensea) tna brat ortogonal com relackon 8 [© L(E: KD Dinidam’B, de una parte, en vectore bteopos, ye ota, eh Yecto= re no nolopoe.Supongamos que (camblando sce preciso i mumer a) eu sores ean no HOULOpOE, yun otropot. Enlonces, It toate diagonal Ade en ext hare ortogonal B veisca: ©" = lcter =e flevedma0; om reicten > fleua)=0, Ja forma titinel fs: to scerh ; "tearm 3 axa i 1) "Sea entonces F ef subespacio engendado por (ey: @-} Fe so jsotop En els, pa todo x EF ae veifea: «= 9) 26 16 cir, 5: rowias setae ¥ FoRUAs connarics aque # € Pes necesrio que « s60 ortogona a culguer (Li WER a LY me WER Ly = FEF. Por consiguente: BCR. (En esta inclusion se poede reemplazar F* yor el ortogonal AY de toda rte no vaca A de E) ‘Demostemos ahora ts Iacusién contra, Sea x € F*; entonces, ‘oma para todo (x9) © Bs tene: Hema nts Yy puesto que «© FY io smog 0, tandremes. que: itary)=0 y, por consguiente, x € E", de donde PCE En conse wench Pet demos enuncar, por tanto, et tcorema y el coolio sgsien “eoneth Sen E wn expuclo vetoral de dmensin fit sobre ‘un cueyo Ke caracteriten nts de dos. Pare toda base orto- ional de con relacién a € (6; K), la parte de B formada por {Fectoesiottops engendrn el leo Ese fy el rango de fes il earn de fs parte de B constitu por vectores mo Istrops. ‘Conotanio—Parn que [ E(B: K) sea no depenerda, es neces tio y safcente gue extn unt base ertogonal de constitulda por ‘evtores ne otopos todos elo eS mots onoootes, mons oxononites 137 5S. ten entonermalen Dernucidn—Sea E un Kesqacio vectorial de dimensin finite y sea f © LAE; K). Una tase (eye vey) elma ortonoral con Telrciin a f fo 8 le forma cuadsticnasosadn w © QUE; KY] set Or- ‘oon: leicicn =e flee! 1 a adem lgice eleva) Ads brevement, In Bae es ortonormal si solo ats ODE Tat fev e)mby —_[slenbolo de Kronecker. ‘Segin el corlaio anterior, a conden necearia y sullen para que erst una base ovtonormal es que f sea no degenerad. Une 60 Aiiénsufclente In proporcona el sablente lorem, 5.6. Rae de ate rhea ‘Teonsaa 12—~Sea F wn espacio vectorial de dimensidn (ita sobre un cuerpo K de enacteristie ditnta‘de dos. Sopongamor que todo elemento de K sea un cuadrado en K. risen entonces bass olongr- Imales en B con reacn a toda {© 2(6; K) no degenerada. esto qe f 0s no degenerada y K et de caracteristicadistnts de os, existe tn Euan tase otopontl B={y ee) constiaidn por ‘restores todop elle no rotor. wie tmp Hex a)~a170. Puesto que todo elemento de K es un cundrado en K, existe para todo 1 [lem], un W/E K tal que Ame Ferbames: Wie thn meat nae = Magu) 1a base (ayy) 6% por fate, ertnormna Obceraciin Too cuerpo Kalebricamente cerrado, p. thy et cueryo € de fos nimeron complnjon etistace Ta hipsess del tore mB. Sin embargo, ef cuerpo H de fos mimes reales no In vorifin, ya sue cunguiee mimeo rel negative no er endrado de un niger te 587. Ronee canintne—Con relacin a ua base ortonoral, It smsein den forma bilinenl satin colalde con Ia at unidad TE tal base tenemos: Meas y)e nwa fh ela)ast tant que se conocen can el nombre de formas candicas de fy dey, Cede foes degneradan—Si 80 cumplen Ie condiciones det teorems 12, pero Informa [© ZA K) ex degenrada de ange Fem entonces Istsr <> fleve): relgicn => Keve)=0. #0, Como, para todo #€ [lyr a et un evadrado Af en K, entonces Tnmande'w=A;"e para cir, se cbiene una base ortogonal yt po tal que para todo FE [1,1 se vein flay a) En al base, tenemos? Mee mR Wt watt, us cuales se denominan formas caménicus def. 5. a) Sean BF y G tee Kewpucon wets, Demutuse gut emis seta hoy de bn apntnc Diels de BCP cay ‘Sort con lo eps rsa (6,16, 0) 200,218, 0), By Dede deo eter gue 216 FR) o ieomnfo URE) ya eevee. 5. ou Fun Kenpo retin id sam tr 2 ooh, SI Toga rn etme of wor Pruthae gue er una forma enn dis soe 2 ‘amen =m Helios Fn ena tse Bercy vel tina aa tuto 268 «= Yon Delgo comp wn plone Honetes eo fe Hote 1) Prutes que con sla ota ate C dB, exe un potlapao nomatera re po teal or bass prcclone m ee a va 1) Prot que y ewan fom casein ste sega tect on cnn she F pede ot dt “oP cil de, eins: Deen cn et, dene ee pene etn Seta sr yf ao ase ncterotien de 2)! . fa LS Penns Se mam San m0 Pacers 1 car, roms MLNEALES y roms cua 5 Form de arnt Tate wl Heo ta ede a= Soc Sn oe de mn YL de te enemas 90 hoe Kegan nctantnmcte (ror gue ltrs en It oid arte, que rele el nombre “Gites as coordenndas de todo for vectors topos en fucion de Detrmies niiog dey cmradbce que w 5S F on Resto veto de dinsin tts a0 6 £5: F) oth ha dencad: Dott ab a colrgie sbesace: 3 eevee tes! 1. eteminese Dy (DEy* en cada woo de ly splot cs tase son canis 7 D, Sagas Ia eta vcore conten 4 m0) fexmeim —Kiaenntan oh) feeaeim Kean mats) 1ezmvim fama meen 1exi0:0) Kamat saa S58, Endomortuae aljntorelatn's © £(E1K). tevin dita de dos, 7 sea wa forma no degenerada, 7 © 24 1 ‘ps todo nde uy emer got apne: > Meee 909 iv, wm for nal de Hees gv se 7 © BP Batons day deine ot do 6 ive OSB Kulensd=Aie. 1», geetechs et nombre adlnte de con recn'a fe (3 “Denese gue H° 'eq() 7 gv alain Wp 0" ote ovo uence zl : : serces 1st 4) Sopngamos gen todo mento de K tn un candindo on K, Baste ‘ences tan base eect (erty) dB Ae la mats de we euB) fei lm, pos a mis ata com 2 F, Deter ge ie vole" oun sntoerny Gl elo ctrl Ey 9 oh namie a ejaes oa 2). Ser Eom Koala yctaril de dimen int ys fue forma no gu 12 Bs Pe ane We Hc, eis oe Be Nese natn “ala vein el goes de edamorinne sind. Dasattmos soe 5c snk defo emma ents vee queer a magne rea de Ey), Pam tous tan) eeroare fn 0s 1) Donutz gue € £18: Kh ° ht ins min os 4 SA) 68 E4F:R. ocmales de B teltvas ft ee demestrrd que el rellado de componet SHE 10 > £46: m, geranium edd snk 510 Badomortime ergonae, 2) SeponpmasqoeH sen en Kapa vectcl de diem tnit, soxma go epee mbes J © 187), 7 ye Oey) norma cock ‘oundny Soe ease e847 te Ie srs sain prone, Fars tein 6-248) om caret eases prone ape Bh 1) -Denntorce gee conn eeu onc tga et gue bts (ah os ogo 2) Dewitee ue on eae tae conor we endonortim sol soe epee por aun ane Xora Sesh or hea 3) "Sedat de lo fteror gue el onus dele elmatnmor ct soos en un mbarps el repo i), tamara slr srapar OU) Om 8 suukll, Sao # on spc rc ee uo K de cactien OMEN OED ener 7 elena ue Ie fe BF on K dete por! wanes taneLiaatyaaiew) 9s Sloe: Demudten entnce ae 9 © UE: ¥ gee et 8 8K oe Satin toc F Biz, Se J €/6; Ry o_o € 15: K) Ia Soma cindten sta emits ues tsk ta) . Het ntl nmaeers eo) eet neAln ‘rectdiao ‘de dimension Gon, senda Ny 3)'el producto exalt. iments sobre K. Degree oo 0 egeparn, 9 con Fak no eo 7 246) ta gue: yo ecaeve F peeers ASF Ht)m(0) 1 95 endomortino sinkin eat flee Go Ty y con sags revo x Ds Dabo aes Have) feat Moenwah 14, Simran com relia 4m sabepsi ractriain lonn de do, sen forma no aeoerade, © (83 RD Coder un riven F no Http eB 1 Domacarte gue ent wn eutomertne Sico we a ge OnE weer y EEN) wlymme 10 ei a noe 2) rotors que of exogoa con ren sina ota om ia 2 P fu suerte con wn 2H, te odo we ester 1 sine elms 7 sarme— Hahn 18, Subeparos talent tropen be Sea om Renal veto de dimen Cy (6; Ky. Deimos socal mapne'F'de Bsn ttle atop prt foo wf, tr Smads got I conde neces y sine pn ge Foe oe "CSN Fy 6 ttatmaat troponin qué cabe amar de F+C'y verre, canmuo 6 "° FORMAS BILINEALES REALES COMPLEXIFICACION 6.1, “Formas bilnenls realeo . "G1. Detinilin—Se fn expacio vectorial sobre el cuerpo de tos mimeror reales, Toda f © £(6; H) rcibe entonces elinombre de orm bilinear! sobre E, y #4 aoc, @ © QUE; R), se denomina forma cuadriea real sobre E. | 612 Forms iinet sea posi. Durtucién—Ses f oa forma bina simética rea, y sea Ia fr- sma cundein acid sobre E.'Se die que f es poritog st, pra todo CE, 26 series s,s) =9(0)20 Se dice que ex negatow i, para todo # € 6, ve) <0. Sif sua forma nepativa, entonces —[ es una forma positva, jmplo—Sea I= {1A} un intervalo compacto do R, y conside- remot sl espacio vectorial CU,1) de las funciones reales contnuns sve T La forma biliesl siden real tun [soy positive, Ba efecto: pecenm wo2[*Roe>0 ‘Vamos « generate algunos teoremas de la geomestaeucians ag peometsas de las formas billeles simétsens reales positvas 613, Dosen de Scheae “oom 1-—Sen © (6; R) Gon forma bine smetrica real po shiva, y 5en @ € QUE: R) inform eandriten asociads, Pare cules ies = © de B, se veri We. nls Jetare) Esta relacén eeibe ef nombre de deiqualdad de Schoo Consderemes, cualquier que tex AE My path todo (a9) © ey, he +) 8 ola) 42M 3) 9 Pinen caso: (8) 70,5 decir x mo totropo. HL segundo miembro es un verdadero tegemio de regendo grado, que es postvo cualquiera que see N€ I, pusto que f es posta. Fl Aisciminante de este tinomlo es, por tant, negativo o nla de donde Ue IF ee) 9) 1 el feorema est demostrado, A SucuND0 eAso: y(e)=O, er deci, x ef Hatrope, Ia relict ae ecribe entoncer ede) = 2M 91+ 96 EL segundo miembro debe ser postvo para todo NER, lo que ge que fe y)=0. La reac Je Schwarz se vein? es I I {dd (0 para Tos dos miembros) la que tine 1g 614, Desig de Minko ‘Toontua 2-—Sea y © QE; R) una forma cuadedtica real positira sobee B, Pra culenuie = 'y de E, se val Pele V e+ Vel) 1a anterior rlaci6n se Hla desguldad de Makowski. Generali 1s devignaldad trian. 8 oP. 6: POU mLNEAL nei! qMPLEEIFIACION a elect, sf E548; R) os I forma pole deg, paca guneggie- rane de teenos: es 4 ote siete) $21 +e) 1 ‘Anora bin, de scverdo con Ia desigulded de Schwarz, se tienen as desigualades: fo 0M 15 ARTO Se vei, pun: , 1 se te eterne[ Vee +VeeIl. yy ef teorema 2 queda demostrado, 1 G15. Nilo de won forme paine—Sex! (€ #8: R)_ una es Fsabemos (546)) que el nleo de fes E* y que todo vetor's © E* leotopo (rtogona nsf mismo). Vamiok a demostrar que, en e cso prtcular de una forma biines! inden rel postva, todo vector Fotropo pertenece 4 B. “Teoma 3-—SI f es una forms bilinel sindtle real postva sobre £,entoaces al ncleo B ers conttuido por el conjunto de los vecto- es isotopos dof et Sea x un vestorlotropo cualquier, qe) =0. Sein In desiguaidad de Schwarz: (ty EB) We ai<0 => fen a)=0) 1 por consiguente xR “ I teorema 3 queda demostrado 616, topeto ecilane:—Si f es Ro degenerada, esto quiere decir que B'={0}, Por consigiente, para todo espacio vectorial real E, ‘haguier forma bine! simdirica position no depenerada adnite 0 oma Snlco rector istrop. ‘Una fori de esta laze define sobre E una estructura de espacio eucidane (14) e062 mnscourostion oe wea roma cums 1 (6.2. Deacompositn le wn form CConsderemes ahora un espacio vectorial de dlmensia Sita sobre un cuerpo cusigulets K de caractertstica dstnta do dos; sen Te jes K) uon form bina! india sobre F, y een 9 © OU Ia font conde acid 621, Reonatrtn Set B= (0 4p se) una base cualquiera de , ¥ deaignemos con A~(a) a matrit de fen esta base Para culeequiers = © de B, se vere’ snes gaye Sh aad SE ayn 4 Sea Coy eons) a bate ortogonal de E con relacén a v, Sabemor G84) que la mattis de tterida a esta base es diagonal; =() fon os vectres columns de x en las bases By C, respctivament, ‘endemos wer, 5 deck, estbiendo P-!=(99): sim Sy pnatien wien dsignando con luna forms lineal ciyos coeficentes sean Pye Las formas t, som independiente, puesto que Pes iveribe. Con elacién 1 base C, tenemos: ) et bate Sif es degenerada de rango r at mm cit 6: roms muaneniss mates, ouruasiicnioe so Indep, come cel de very oped oat pa Seaunno: y no pose trmino curate: > amon - ‘Se empteaentonoss la elacén: Analects Cnai! 4 50 obtine: Las formas linea (x 2)» +35 ¥'(ey3)-9#1—#, #0nedente- rmonte independiente, Beeciine ob toe tine Je 1a, propiedad es, por tanto, certs para n=2, 2)"'Sopongamoe que Ta, propedsd es cera pore td form eua- dees sobre cualquier espario.de dimension flee)=0. 1 maria def on Is bate Bs dagorl , co fons 2) 615, 624 amas tacbara , 632, tay de terdne—Distingatos, para Lie, los 4)>0 de los ‘4.<0. Supomgamos,cambiando el orden ses preciso, que fos p os 1740 son potas (p<): ns letep Se gO. 8 oa tT prigter = qct os Nat “Como p- Wietlel amen” ” by a y hacemos am st nt sr enone fe ns Wh Seance BE oe agai te ga 176 cir 6 roms mungates REALE, comrumariction (WE [pr terly 3b. m " B}= ay hacemos web Por timo, para todo #€ (r+ 1yn], ponemos: wma,” ‘Se obtiao una base C'={1y ym te) ortogona, como Ix base B, pero mo ortoormal a ests bate, te fers ead Saint! se La ley do inercia de Sylvester consote en est: sien tea base or toga de B, la forma euadrtca pose p”coeticentes posiivos y apf clientes nepativs, entonees =P. Consderemes, pues, otra base ortogonal D= (0, v4) tal que, con relacién @D, se veifiqu's ered S * onde 7 et nmero dels temas positon, y= et mime de hoe netvo es Por 363, sabes qu el miso en fn dos eae pes ee reno tee) . ‘Sa F & aatexpcoemenrado yor Far tole PF, todos: gest af ata cualquier = € G,tendremos: a= "(eb sag yr+ ta a reseceidn de fF es una fora postva no degenerad por eon Siauente, para todo # © F—(0), tendremos: e(@)> O01 1 "En cambio, a resticlin def a'G es una forma nepotioa(legene- radu si inkcamente cuando, e5,r pap ate Intercambiando toe paeles de las bases C y D, se lgafa ela te= luci p' Ela apicacin que a todo 3 Fascia (x,0)€ &. Est apiccin ee evidentemente Inyectva, Adem: 3 WEE WED flety="0)+10) poraue: (+7.0)~,0)40,0) Ween poraue (ex, 08 0) Puesto que RCC, el espacio vectorial & sobre © puede ser conside- ado como un espacio vectorial, escrito Ey, tre My La eplcaclén f 0 oF, 6: FOMUS mALAS REALE, conrLEREACN un homomertsno inyectivo de E en By. La imagen /(E)'es un sibespcio de Ey, isomorlo aE. La inmersién de E en By, 50 hace idenitcando x y (x, 0); exe mos: one 5 ea . eleOyiy ven al ntonces, para cunlguler (x3) © podemoe’ poner Sct oF GeN=@ OHO Te uesnel Por otra parte, sl P= 1, se vrten se misma: m4 1G,0)=0,9),_ donde: fro echnbens ees oh wo ek Ge. 29=(0,0)19.0), F 1 ytd de I nmersin de en’ #381 82 i Men er Odseroacién—Designmos con i el cojunta de los veetores de B ‘ea forma iy para todo y' do. Como er fll de rer, IE es un ube tse dey al abe GE) =(O}. Lael’ ater perme centonces escribir: " " artigo EO GE=Rg oA 0 sex, que By e& lx rum areca do By de (i, ‘SUE es dedimension fats m entonces iB es evientemente de di ‘ensign » yin suma directa anterior demuestra que ditg (q)=24- GAA. Vimensin del complaints # enando dim Bn—Se0'B 0 csycio tel de dimenién fini y sea B=( oye Tn virtud dele lamersin de Ben f, sp vei Wie DD ern.) : 2 es, pues, una familia de vectores de B, Vamos & demostrar que B x tambidn ube base de 8 om PUL Bes un sistema de generadores de 6. Fn efecto, pra canguler (x9), #8 verfen: bon Me ne aa fh Deenemos con () © (i) ls tas de coorenaa’ de o's j white B de Beale : fon Dares Saree Deetivden ys ae © we, todo (99 6 tn comb tea de lp ett de 9,"n er Sot, snap ahs fe enor (2° Bes una familia libre en 8. fn tc, utamor dem onbincén el ul on de vee tore te BS . fet Sano. fo 2 1 ee tram tof Pare todo j € Lm), estibamos oj=3/+yy. Entonces, Ie relic anterior impien en 8: 'v" (Sue. Sue) -0o, no decir: . 4 / : Yao y Sere : 1 ue cogent jE En = st 9 Oye 8 aml de donde: » gyn 2 spe, fail re, Paden cant: ‘Teonna 6.—Cuando F es de dimensi6n fata aabre Ry su comple. riled fine Ia misma dimensiéa sabre C2 mal ‘ain, 12 con. 6: romuis sinaites seats connection G45. Prtoanelén 4 de to enlomortnos de Sean B un es pacio vector real y & su complesifcado. Para todo endomorfisn0 TE £q Gy definamos la spleen 7 de 8 en of mismo de In sigue. eee BL Kesino=se) +0 Demostemor gue es un endomortiana de &. Ea elect, eualgulers que sea (#7) © tendeemes: smCehiN He Hy mere. As donde: Neate) +il+y)=[0) +102 +0) +9) fs) +9) 4102) 6 omen +I 4 Por limo, para cunauler (4) WY, tenemos ques (oe) =0x~by) +e) 1 por consiguente, por 7: ai) +g) flax ~by) +f + 09) fle) +) +1002) +N) Casi Lo que nos dce que 7 © Z<(6). i ‘Tronsun 7.—Sea E un espacio vectorial ea, y sen & su complex Seado. Cualguiera que sea [© q (El aplleactn J de B en sf m= tno defiida por: MNEs] Meet dMe) +0) cs un endomortsmo de F gts Dericiox-—Fste endomorismo 7E:C<(6) 50 denomina, prolon- ‘gacién al compleafeado £ del endomortisno { € 2 (E)- 646. Propet de In prolongs 7 P| Sify & som tas protongaciones a & de das endomorfismos Ty gide B, entonces Be] ela profongrctén a del endo- rmortamo gef de E. 64: courtenniicis 1s Bn eleto,canluiern que sea (s,3) &, so vein que Boe +ip) Bo Ute) +o) a) +81) Le]. stp ty, eer} Sr aa Peo Seu us atoms £5: 1 € G8) Demonte en pint hp gf's; et TesiyaHesig) oe MO AM)-MeDeMG) > oP yarn 9 Torn > enw «yoy or count, 1€ 61) ‘Sea f- reciproca de fy 5 prolonecién a 6: Dene). hotest es so), Pe fe)A ofgdmesiye Por tanto: a or 647." Protongacin ude frm ine soles E—Se8 Bn fpsclo vectorial weal, tea fe compleniead, Para cualguir forma Dlincl 78 WY, dfisos ln aplenion | de Ben C como sigue Heesty, e+ y)— fle. 2) My) +e ‘Como es Hi de proba, fee ans forma blinesl sobre yt que Is pice parcial g def en ©: a 8 Gr) > fees. 5 lineal, son of teorema 7, 7 gy € 6°. De anes andogs, In apcciin parca gy de # on ©: ks (etl) > Mey 4 steal: gs & a 7 un. 6 rows De to anterior result que Ia apliccin parc . (ti) > Metina'viyy fs lncal, puesto que vale gg € De la misma manera se demuestra que Is aplcacion parcial A) > Nerina ivy ertensce a £*. SeGalemos que if es simétic, entonces 7 también los ‘pussto ‘que el cambio de e yx, porn Ind, y ol do-y'e por tr, Ie dejo Invariant, PPodenios entones enuncla: “Teonuna 8—Sea Bn espacio vectorial rsl sex & su complexe ado, Para eualqulor FE; 10) in apie 7 defaida por Katina +i/h=fts,a)-fe.y) sie 94102 una forma bint bre #. Adem, si es simétrcs,entonces 7 ‘ambien fo es Deriiciones—L* Esta aplicacién 1 © (6; €) se denomina pro- longacidn a F de f © 16; R). 22 Sif € (6; Wh, entonces la forma candrtion 9 € QE; ©) a0- clad aa fora bilineatsimétiea J € (6: ©) se liam profgciin 8 dela forma euadritica ¢ © QUE; R)asoclada 8 J Segin el teorema.antvior, pra todo (2,3) € f,tendremo: Ae) =) 209) a G48. Pralmenin w 6 de an for cadets wre B-—Reproee- iments, sea @ © O(E; K) wa forma euadric ral, ytea [© £4F} W) Tn forma polar ssociade, Definamos ura sliacin’@ de F en C como en (Uy Sea J © 2(8; ©) la forma bilineal siméticn prolongacion de 1. Sogn el teorena 8, Is forms cundritionneoclada fe precio mente lng definida por [} Podemos, puss, eauacat: ‘Teommun 9-—Sean f wn eeptco vectorial eal y & ou completion so, Para tod © CE; ), designemos con {© (8; R) st forma Pal " 86,64: camuaniccion 18 Entooees Ia apicacin 9 de & en € defiida por: He) 90) 4210.9) una forma cuadetca sobre, y su forma polar Jet Ia. prolongs: Son's Pf. . Demmcién—Este @€ QUE; © se llama profongasin a 6 de ee OEM), 649. neppentetn matrel-—Sen Eun espclo vectorial de di: ‘messin fait m vobre Ty sea E 0 compleniicade. Sabemos que sntonees ding Bom, y que #1 Bm(eyen-nvey) e¢ une base de Bet tambide una base do E base ready Sea /€ X4(E) un endomortismo de-E, represetado por wnt st {tir MU) con elacién aa base B. Tratas de baler i matte MU) de ta prlongacidn de fa 6, en Ia eininn base B. Segin In deity 867 G43), tendvemee HE Lemp Hep=ttoy 1 For consgueate, en la base B, In maiz de Pes Ia misma: May=m). De manernanslogs, sen (© (6; R) una forma bins! sobre E de matiz Mi) con relacion a a base B, Seg ln dainiion de peo. longscion 7 def (64.7), tena OE TMF) ey Por consiguente, In mati MQ) de 1 © (8; 6) com relacin a ts base 8 ce Inia MQ)=MO. En pattcula, fy 7 som degeneradas, 0 no degeneradas, al sino tiempo: ‘TeonEHA 10—Si E es de dimensén fat, entonces, para cusluler 16 £4(B) lresps (€ 206; M, ges Mi) y MQ) con welacn a cunlsier base de E son iuales: M=Mg). 65. Complesificacién de 65.1. Prhngain det product unlar—Sea Bun espacio vectra ucla sobre que est dein un producto exalt, dei, uns forma fbiinealsimtsca posiva "no degenersd: fesymsys fe a que so deduce Ia norma de cusigier vector: bel-vee Sea B el complesicado de. La prolongacién del prodeto ecalsr 5 ona 1 © (8; 6) que esrbiems! Teta’ tiv) =r tiv) Para aplcar la defnicién de J dada en 647, basta desarolar ef producto toniendo en cuenta que #1, también In ditributivided: (e+) (0 Fv) ma8' ay Hey F999, 1a form cundrtca 9 atocada «7 bs esribienos Ae tinnmter ny Se veri también gue Gig? =feP— bi+2iy. No procede que hablemos agel de i esta forms cunritcs es po stra oo, puesto que Gna es wr cuerpo ordenado. 65.2. Venere troen-—Todo vector istropo de & anula I for sma cuudeltica @ (S64). La condiion necesnta y siiente para que (3) EF sea botopo et aoe Eel=ilt y ay=0. ‘Todo vector Istropo no nulo queda, portant, caracteraado por hecho de queIa familia (x,y) engendra en Bon subespaio Pde ‘dos dimensiones tal gue (2,9) ten In homotiioa de una bate orton. tral de P 8] te conicdn neces y suficient para que (3) see we | vector trope no mal de ex gue le fais (y) sen hhomotdtice de tna base ortonormel del cubespaio de E fengendrado por ella 653, Prolmgnin des horas de E-—Sea un espacio et ian, y sen g © O(F) una sometea de B: een Iete= Sean & el compleiiendo de Fy & la prolongacién de g.Sabemos fue £E GLE) y que, pare todo (4,9) Fy se erin Boe) Als) +i. Utizando in prolongcién a del cuadrnda esa de B, se ob- Lie +P HEE Zit at Como OF, dado que g conserva el producto exalt, de to sotrin a deduce 9 =I 42g Ge 4 Por consgunte & conserva Ia profongaién a & del euadrado ex falar def. Puede, es! mismo, probarse que & conserva Is prlongscén 28 del producto scalar de E. Si desinamos con O(6) el conjunto de ls prolongaciones a & de las sometras de, sein Py y Py eabe airmar que O(6) e5 wn sub ferupo det grupo linea! GL) aenctcios ae SE SEITTED cocoa 9 a 19 ec tam [Po now SEs ({feersuora) (fia) "(ara Demutsee au fs no dened» aut por coments, dete stn de tye ean re U1, ng mee Heeroma cand, yan 1 240 1 Kasienintoctine tine que fe patra no depoeae cesdremes show FE SAR Gai pr Demat (eon rem Demuttsee gee fe pitva epee , Wa R : ya efi oy) nde. | ™ By MBemdres ae STA TA) soa fn (a7) Ben r 4 cada, oo de lox cco qu sen, of unt fom cuaien ES el eid SS thn er 3) sedoaf salah 2nn—2e mfr 8) Harmst Beha tmm ©) Halmin ny tayte-eepech nie © Sipaaelattsy— yay ©) damaltehteltan tan ashy Dein} Hat teledn—t ay B Majmdel De 42s} Hansen ooo ee te ta (te we mo os deve 7D Supoeemon que din =m yea (oy es & ase ctu de Demat eee on tas room slo wom (yn 1220, HB on Hel [pstziak m comes 78m) etna ea 6 ib Be pot 1 Demutaese go fe» ocean depres. 5 a's tse rorba perl tod Sch eric 63. Gass matie e's Stn mc hoe ‘Season ea ea end! de TT : 62. Deloamen con a epic vet ere de feos re contig nbee tral ade Totes ‘Conldrenen pense 6 en dena por: te fata eg, ee. 446. 7 | ti ao eet th = toesi=o 1 dleos que a sein x) eter ade: Hem fasven 1) Dende ae aes bmnehenee 1) Ste) eon infin extonomal Pra ceil Wy ase ah Gogh hoa vst eget pot (opel lee aoe 10 an, 6+ Fomis WLINELES REALE. cor in todo LEN 8 # fo ef, seb wf 0 Far Saltese Os esis mtg Pi [uP beP Gt tad Herat ame Deaineoe det stro lox vale a 0 cso ar yy a copia er res abt tedste 1 dee a puede vse in un (con SFemaner mt et ae "alos yy denutt ot om aeeet& sn Dumuidne que Pe ex erogatl too monomio == ¢m Tlz.3)e& Une. y's En otras palabras, cuslsquera que sean a,x y, 9° de E, y para todo NEG, fe verfcn que i VT fete nated efeisd | ¥ e9)= Mee 9 faysyialtaiein) ¥ Medy)=Aters 2 Bb de er uc ln ult, cosa que multiplies le 9) Stel conuntde at formas saglinses sobre, queaehnch Sq(H: ©), dotado ce In abitales adiciGn'y multipliceion por’ faa, a8 Cepstral rea 7 743. Reprowentaiin marel—Sopongamos gue B sen on Cpa: ode dienign fits m9 28 =) ‘ies =, y, tendremos Sif es una forma sesqulinen sobre, , se tended feuad-t( Super) =, Seton ara todo 4 [yi se verear ambi tean-i(a Sy nn) = ihe tan, Yeti Lismemee: MEDEA —aynfieve. ta matriz euadeadn (4) € My(C) sete el nombre de matris de tt forma sesputiea!f con felaciga a Ta base B. Entoces, pare todo = Reciprcamente, si amor woa matriz (a) EMO), y Fes Ie aplonion de Ben © dtiign por la flac (I com rlcin ala base Bre, catoecs se verlen(ejercilo 73) que es un forma see Inet obre Bs iste por fant con rack a Ta base B, una bee ‘Aga bin determinada de Sq (B; 0) sobre Hy(C), que ef un tsomor foo ent eopcis vectorinies. Podemos, pus, enunclar el teorema ‘Twortth 1-—Sea F un Cespacio vectorial de dimension m, Exite con relacign cualquier base Bde B, un isomorfsno bien determine: {dente el especio vestrial Sq; ye espuro vectorial hy) La mats (a) € tC) correspondiente a Ja forma sesglineal 13a (E1 © rece el pombve de mati def con reac aI base B. Observecdn St X & ¥ som las matrices columna de s ¢ 7 €8 A tu mau de f con elseiGn ©, tendreros, sepin (0) 72. Forma hermitcas TL, Simei here, Derncién 1—Ser E vn espacio vectorial, Una forma sesgul real [sobre E a0 denomina hermit 5 (Hee) 9)~I5) Se dice también que f poste Ia esmetsla Hermite, con un ean ‘eo abusing en este tana do In para siete Tl conjanto dela formas hermiiens, escrito Sh (E; Ces un sb rape aitvo del propo Sq (5: O, peo no es subespaclo vectorial de ‘space 54 (6; ©) (eerekcio 7.0, ‘ine conscoencin inmediata de Ia definicn est sguent: (EB) Ke aeiE > Moen. Demntciy 2-—Recibe el nombre de forma cua, heriice, soclada aI forma herman fn apicaidn ¢ de Ben defini por: Wem tay) 722, PopiatenSe, F un Gespaco ectril y sen wos for rma hermit sabre Bo» 1) Para todo + © # y caslguler XG se vein: 0.) = [0h da) ~ Ml 2) =A En patcuar, OO, @(—#)=¥le) ¥ elidel 1 P| Para cualquier forme euaritica hermitica ¢ sobre Ey se ie owen neo [wa-peee] 2) Para cumesquera = ¢ y de B, tenemos ele tg) =ele) 6) +l 9) fea ete amend +069) fle 9) le donde, restandomiembro 8 mlembr, resulta Ia iguldad: ols 9)— plea) 2s 994219) ,Sustituyendo en este reac y por = obtiene els iy) eb) = 2, 9) #2 2) Multipiquemos los dos miembros de esta iguldad por fy sume- ‘mos miembro'e mlembo con In precedente; se obiene elaa)=ele= 9), ee tiy—ele mind] wh» do | Meaneeahg eaetheere gee eon Results, pus, que sl dos formas hermitcas fy’ thenen eins forma euadrdieaapociada , eatonees =f. 723. dures hrmiinSen F vn Cesptco vectorial de dimes sion finitam,y se B una base dB. Pare cungier fori hermit f sobre, Ia matric A In base satistce lat condones (GDEE) —Kevep~Fored, o'sen y= " (4) defen tet palabra iced : DarinciOn-—Toda matiz A do A/C) que veuiique la rlacin anterir reeibe el nombre de mats hermiteg 20 itn hh Fs evidentemente(tocema 1) Ia matsiz de wna forma bermiten on rlacién a csiguee base de. ns mo degencea ‘Numerosos resultados del estido que hemos hecho en el aptu 5 sobre formas bilinealessimStrins los Yamos aaplat a as formas her nites, sin ninguna o eas ninguna variaién, Cuando ls. demost. ones sean Ins sis, remiremos al lector al pardgrafo correspon. ‘dente, 731. Orman . Darmiciéx—Sea E un Cespacio vectorial, Doe vectore x ¢ y de: ‘ios que son oriogonles con rlsign 2 nt forma hermes f sbte Ene fay)n0. ‘Ad, ps eh 0 8 ortoponal a cular vector. . Igual queen Tos spats 33.1 y 5.32, se demvestan ta propie: dadessigieter: St ww vector # © E es ottogomal @ cualguier vector de familia Uxyrusrvss) de secorer de By entonces tomlin lo es 4 todo vector i fubeipcto engendrado por ella : Si A es una parte cuslguira de, designemos con AY al cosfnto de los x ortopomnies todo lor vectors de A. En erie condiciones "At es un subespaco vector de B que recite t nombre de ruber poco ortgonal @ A 7212, Nicho de wn fore hoi, n Derouciéx.—Sea Bn Cespacio vector, y ee f na forma her nica sobre, Se ms mel de f 3 subespaco Para todo y €E, ln apleacion parcial fy: x» fy) 6 una forma al sobre es decir, un elemento de’, No’ suede lo mismo on lec pari: y-» x,y) ya que Ia forma hermftia no 65 snétic. Esta ern dferencn eenclal con Tas formas sities, Para una fora hermit, a forma lineal esl aplicacién yl) Ys como Feta rea gue i aptaciéa yl) clade en yoo y=) 'e delae en ext condiciones une apiccin: Situ Toy > fy deben By, ve recite el nombre de eplicacion aroiada sf, De manera ansogs io hecho cn 562, 20 demuectrs que e# lineal; por to, TEXEE, 9 Bl cen de wna forma heriticaf sobre B eoicide com of mice el exdomorfsmo asociado | © 218, E). 723 Ferme bein ne Daprsetn.Se dlee que una forma hermitcn es no degenerade su nleo ee redace 4 (0). 18 a8 7 soe uenMEEAS 1a condicién aecesalay euiinte para que una forma hernia ob en 0 degenerada ex que endomrtime asociado f © 16, E") “Teoma 2—Se ses Dna bate dB. Pa fon relacign & By son equivlentes ls siguientes propiedades: LE es no degeneras; 2s sh endomortiono avciad 7 es biyectvo; 3h initia As inverse La demostracisn et la mma que en 5271. Sin embargo, hay ave prestar atenidn al endomertimo J, como ya se hx dicho, Volvos wer la demostracién de @) > G) de 321 ‘Sen B= (oq sve) Ia Base de Ey ex BY= (eo) I base dl ae E Supongamoe que (b) ef Ia mates de 7 © 216, B*) oom relacion ichas bases Tendremoe: (Weta — ted Sybnet Como, yor definiisn, Kg)=fy sb veces que: Hensy=friod= 3) becied= 3, be bu=Be La motte (%) de 7 es la taepoests de A, e6 decir, A=/A. Como det (ayeet A, et teoremn eth demestrad, 735. Props de ln forme heras ne degeeenian La fe pied Py que vamos 4 enmnclar es wea aplleacin a Tas formas heim Tica de fas peopedades encontradas em Ios aparados 57.2 y 373; las lmostracones que af hacnos son vias ssttuyende formas sine {rene por formas hermes Pi | Si fes una forma hermitica no depenerada sobre el Cespacio ‘ectorial E de dimension frit pant todo sbespacio Fe B se verifica dinFradimP—ane | y [err], 7316, Years soberpcos tape Derinciones—Sea Bun Cespaclo vectorial, y sex (una forma Iexmition sobre ‘Se dite que un vector x © B es istropo com selackn af sl le,2)=0 ( @ ontogonal «sf mismo). Se dice que el tbespacio F de B es iotopo si exise un vector £20, que pevtencce 8 FY e8ontoqonal a cunguier vector de F. Es dei, Fes isotropy slosh, PVF (0) En guticuly, el eopcio entero ex eotropo si B"7(O), 8 desi, ss foomn bernie feb deenerada, En cao contrat, e329 0 trope. “Teonta 3Ses fun Cespacio vectorial de dimension fini, y sex {una formn hormiie sobre Para cusluiersubeepaio Fide son ualentes Los siguientes propiedades: LE FM E={O), (Fs 00 i0trop9) 25 a testicln de f'n F ee won forms Hermitica no depeneada sobre F 32 FORE, La demostacin es Ia misma que on 5.74 Conotanio.—Sex f uns form hemitce sobre el Gespacio veto- tin de dimensin tnt. Las sguentes proiedades som eqivaleates: Ne fisa)=0 => 20; 2+ parm ciakier cuberpacio F de B so verifica: FOF Demosrecién a) = 2. La condicin 1 expres que fcatece de vector Istropo no mul ila implien,evdentemente, que, para todo subespacio F de B FOF =(0). Basta gue aplquemos el teorema 3 para deduce que: Fores, 29 = 0, Demostemos que too vector # © B-(0) es no so po. Ea elect, 200 AP 7e roms nenmricns In condiiin 2*exige que, para cualquier recta vectorial Dy se tenga: D,n DE=(0), Por consigulente, = no es eotopo, TA. Bases ortogonals: Bates ortonormalee 71, as stoponsen—Sea E un Gaspcio vectorial de dimensiin Derinici6n-—Recite el nombre de hese ortogona con slain una forms hermit [sobre B, eualguor bate ey ves} eB tl que: letcjen = flesep=0. Com relacin a una de tales bases, In matic A=(a) de 8 ae oo leicjen => ay-0. Podenios poner aya entonce: fare Sans, 1a forma eundritica hermitca asociadn es: eo) Sha 742. sam ete ena git on 542, podemos ent rime oh Tle foes het fm ale Sea nc ronal cml extensors ms eto Pa Sher mostrar tron donne oa te Sa agente re Suponnmes ue, ur 0, tot os vse eB em boop 1 danonanos oe gts wn cnt Came Heet net ayals HG. 9160.98) se tendila,necesramente, para culguier por (23): Hesse) °. A str 10, pueden clegir © y tes que a= fle,915£0. Ba lortsgma fie yymetanl, 5 deck, para el par (289): era yee at 4 240, 4o que implicn una contradic, igual que en 5.82, de lo anterior se deduce tore ‘Teonuna 4Sen F un Cespacio vectorial de dimensén fst. Ene tones, con relacién a cuslqier forbs hermfica eobre Ey existe ena ‘ase ovtogonal en B. {rm hermien Seu E wn Ceepacio vectorial inileo de eaniguir forma hernia f sobre es B's también el nico del endomortiano asociade © (8; E Daeiicéx.—LIamamos vongo de una forma heritca f sobre E, a rango del endomorismo asoeiada 7 © (6; 5). ‘Se esrte: rf. AL igual queen 5.83, ze veriten: Sea B=[ey ey ose) uaa base ortogonal com relaciin a forma eric ‘Como en 5.84, overtone sigulente torema: ‘TeoneHA 5.—Sea B an Ceapacio vectorial de dimensidn finite n- Para cualguler base B ortogonl con reac a una forma hermtien F ‘sobre, In parte de B consttuida por los vetores iotopor eng 1 ceo Ede fy of rango de f es igual a eadinl de In pate de B formas por los vectores no lotropos. m St suponcios que los pimeros vetores de B son no iotropos, y los nr asantes eotopon, emonce leter => fleadmaro relgicn => fleve)=0. ‘Como + of el rango de la forma hermitin f, s¢ vritea, com rear ita a Bs Kermaninrarnine tei, tx) 0, ae on CConotatio—Para que fea no degenerada, es necesrio y sficen- te que evita una base ertogonal de forma Por vetoes m0 Is1rop0s. 248. es eterna Derivet—Sea E ym Cespacio vectorial de dimensin tite, y sea fun forma hermiien sabre E Be dice ue Ia ase (eyo ta) {Sortonormal sy ademis de set ortogonal, se ten etm Fes #)=1 En otras palibras, In base otonoemal si, y soko OG DELAT) Move Sexist una base ortonormal con relacin af, deduce que Is for sma hermes f eno dogenerada Con relscion tuna ase crtonormal, 1a forma hermiia fy forma cundricnasociada p v expestn For: Mesa Bits ‘oem PsP bP Estas rlaciones recon ef nombre de formas caninias de fy 6 Une forma heretics ta no solamente es no depenerad, sino qu para todo # © F=(0), iene ques) > 0. ‘Demos, portato is sigulente definicion: Deriicién.—Se dice que una forma hermit, sobre es posi 1 para too © tte, a9>0. Podemos enuncir, pues el torems que exponemos a contnutein, sms, 1; roms nenworiens posses rows 6500 E yn Cespacto vectra, La conden necesita 3st pr gu, com en nn floma erie 7 Hobe fst una base tononma, es que f Sea no degenerada posta. Satemos que In condilin es necesnin. Demostremos que esi: ciente, Poeto que [es 00. degenerad, existe un tase ovtogonl (ven-- eq) de B con relacén a f constituida por vectores 90 50 topos Adomds, como f es postive: (HELM — ewed=er>0, No ponte sor igual a cero porgue todo «no isotope. octamer, para todo €© (1M Se vee (HELM fan) pesto gue Yat realy, por tanto, igual se conjugnde, Le base (xy es ortanormal ye tovemna 6 queda demosteado, Iermitien posts 75:1. PrbialasVamos a estudiar a continatcién Ins form her: degeneradas 0 no degenersda, sobre un espacio com. blejo Ey de dimension finta 0 no. Aigunas projedades yu conocias {de Ins formas biineles sindtricas postvas, come in desigualdad de ‘Schwaceo ls de Minkowski, van a ser amplindat far formas her ‘it poses. Sila forma hermitic posta sobre es no degenerad, paramos tar entonces 4 E de wna estuctra de espacio prelilber Fiano, propiedad relacionada con Ta estructura de esjacio ucliiano confers un epacio real por una forma bins! simetica posta ro degenerda, “Teoneta 7—Si fs una forms Herficapostva sobre un espaclo ‘complejo Ey p elo oon cundrtin hermes asocnds,entonces, on. 7 rons nen ara cuslesquiea = © y de B, 2 verifies In siulente rela, escrtura, hacemos: arpa), Bollea) emo Tendremos: aERY, CER y DEG Prune CASO: Supongumas & y no simuldneamente noe. Sep. ehy €¥£0, Entonces, para cualquier A C, se vetiten, por see f posite, que: wen RDI ND AED O. Eligendo Ble, tndeemos: xo4ab= 298 oe nena. 5 dei, puesto que e>0: efor. Es a desigualdad de Schwarz, SecinDo Aso: Supongemar Entonees, para cuslguer A €€: ele Hiy)=nb NBD. 7 0. ‘Tomando A=, so oblene: —210, fo que implica b=0, La rela de Schwarz so vrea: 0<0, 753. Doses Tuonena 8—SI fe una forma hermitin positive eabre un espacio complejo Byte forma eutditen heres aocads,eaboncs pers fualenguera 6 y de, oe vere: ‘ Verne T+ Fe) Fa efecto, tenemos gue ket ele yO He) 47a es deci: i eh ghee) 4) 4 2eflas 9) fi Avora ben . , Refley) Meir 9, soi Ta desigusldad de Schwarz: Rollei ms VeI VER de donde : ety) < ole) +0) +26) Ae =(V I+ VERE 1 El teovema 8 queda demosteado, oe ‘TSA. Caraterecin de efor hermits posta no degen: ‘Tronema 9.—Sen F wn C-espaco "vectra, La condcién necesria 4 suftente para que una forma hermitien Posten f sabre E sea no Uegenerada ex que no erst pan sll ote Yetoeisoteopo que 0.” EE elect, a existe un vector fotopo no nulo con reac ¢ un foumn hermiticn postive fy vamos aver que [es degenerada, Para un tal yector #inotsopo ae vetfin gts) =0 9, ctalgiera qe son y © E, seg I desguldad de Sehwar Wernl<0 =e fiexa0 <> x8, 1 1 por consigulene, f es degenerada, Reciprocamente, si fet degenerade, entonces E760). Exlste <0 7 4C B", luego 05 isotope, (TEL teorema queda demostado. 75.5. tapas poieranon—Una forma hermit no degenere 4a sobre un eapacio complejo Ese ams también forma defiide post tea. ig es Informa cundriten becmitieaseacads, vamos a ver ut 1a apicacin 2+ vgla) ee una norma eobee ‘Erba eH os axiomas de la novia, aos en 7.99. del tome I, son Dee Ief=0 ap ano. 2 WAG, eee), [Ael=W lhe 3) WHEE, YER) feeylelsl bl [a propiedad 1) se deduce del hecho de que solo‘el vector 0 es fnotopo (eorema 9). Ta propiedad 3) cs la desigualdad de Minkowski La propiedad 2) se doce de: p0x)= INP es), Por tanto, el esroco vectorial complejo E es normado por > Ih Diroucién.—Recbe ol nombre de expacio preibertiana todo es paclo vectorial complejo sabre el que st ha defaida una forma her Ica postiva go. degenreda, 1 prio «pres delante' del ajetiv blbertiano se expen por el hecho de que lamamoe eypacio de Hilbert wg espacio prehilbertiano completo: un espacio de Hilbert ‘en espacio complejo de. Banach (tomo i, 821. 5 756. Mrednco eesle heriten—En un espaclo peeilbertiano E, s0 deel nombre de producto ecalar de dos vectores we y mimeo ‘complejo 9, que esebimos: ; Kessmay, "Bt euadrado cacalar de cusguier vestor x © E est Pa 660)= Mee) a norma del vector x © F et: ve 2616 mvecnonrtsuo sto 20) De iat proiedades de as formes hentia se deduce, pare cto cea hemi, ar sent 2 Fei peace eae datibutie 4 agulerdey nb dere cha'con raion tn nn? Wane D) yt) way ten, ot: 25 £1 producto exclarhexmitico 99 es conmutatve: (nye #) oe 32 Cuslesqueen que sean 6 y de B, y para todo EC: (os)ynatey) y slon)=txy, As, pci yea canesquiera @y dey euslesguiea a y ft de eerie, spi To anterior lata Bey OB +P “Twonsa 10.—Sea Hn espacio preilbetino, La condicién nec “Psaaiente pars que dos ectores © y sean ortogonales es gue: En efecto, sgn fo anterior, para todos los x © de JetaP= Beer HP. or tra pare, pra que © sea ortogonale, ex ascesaio J feiene que nyt de donde se deduce et teorema de PHS, sion 61 tenons y stn Sn Eom Copco etre de de rc ns evn no deg eB nt des coi mean Yate re staat ues mae dee nate de Be er SET RET Tame toile 128.5) sce Bet. me cor. 7 roms vemaricas 1 Recordemos que el endomorSamo 7 aplca todo y GH cobre Is plescién parca: Bi > Men Gon FEB) Sea w€ 54(6) un endomerlsno culque acide B éa €: consideremos Ia apli- 9) 406.9) Denes 7 fp en. tones splncin parcial © > 1042) 5 compoests fy 04 € E* apm est, pn cer y EH ete 2 Ey wo Wren) Kotex) =e) Se deine asf un aplccién y+ de B en sf mismo, que esi ‘Manone, psa culeaguen x © y de , vein Ketan) Hew" sta alc we ine ya gue, pa todos fon 99 de Es est 99) =e +9) =f). 3) 46.9) =flo0 ON) He =f aH) +499) 1 por consgsente: VoINweeH). Adem, pra caluiee NC Hs) “6 9) =F). 9) = Mento) =fe A") OAD Podemos enunciar asf el teoremis que sigue lnmediataments, see 76: swan “Teowuna 11~Sen E wn Cayo vectorial do dinenslés is, 5 sea funn fortin hermlen po. degenrada sobre B. Para todo endo Imodlanno w de B, existe wn endomoriamo y uno slo u" de tal que pata calesggiers se y de Bs Mule, 9) Keen Deeiicion—s* recibe el nombre de endomarizne adjunto de endomortisne P| Para clesquios endomorizmor wy © de B, y culesquien ‘icles bj dey ae wert gue (00s wo) he (oout aus cyte En efecto 8 49 )) =f C+ 10) 2D.) = MED. 9) HMC 9) =e wy lle) (ut) +1, Be) = Wu" + Be): or consiglente (1s nyt Re + 0" dense: ee f0 010) GD) =f 19.9) =f). “nts w" 2") Por timo, tomar 1 es) = 9)“ TAD) “TID AF 1, an consecunc wyran | 763. Moprmnncin mtical—Sen B vn explo preblbertino, y sea fin forma bermitca posit no degenerads que conflee a E esta ‘structure, Entonoes existe tna bate ortononmal Boy en ve) de 1B Gon elaiém esta bat, ¥ si yo 29) © Uy) om ab 0rd fdas de we y,tonemos: fone Sais Sex An(ay) ls matic de w (6) con rolucién @B. Calelems, con relacion la misma base, fa matet (by) dl endomorismo adjunto WE q(B). Tas coordenadas (2) de ule) y ls (yf) de ug) vienen dada pore etn de donde: Para que. estos dos miembros sean igunles, cesleauiera que sean 6, es necesario ysufcente que: ay~By 0 bya es decir, que la matric (by) sea bs taspuets de In conjugnda de A, Esta mati se esrbe A, 9 reibe el nombre de matrs adjunta de A [a=] 2464, People de Ine mates admin —De 1a propledad Py = duce de manera inmediata Ta siulnte propiedad Pe LE) tents 8 yt [arose] [oarnee (ay Obseroacin—Una mate hermit A verien a gud ‘AeA, La adjunta A* de una mates ermiticn A satstace, por consiguien Atstinhea, ‘Una mate evmites es también matric atondjunte 7.2. Geupo unitario ‘Vamos a generalzar a un espacio pehitertina la nocién de tox meri eaconrada ya en los espacio ewlidianos, 72.1. Amomertones entre Dre ec pei, Rae noni de utomafime otro de alo stoi © GLE) tle fa. ‘cualesquiera x ¢ y de E: =e 9 a) ay, En oltas palabras, un automortisno de B es unitaio sl y solos, fonsera el producto scalar hermiticn, Ea particular Wen aco =e 1a nocién de automerfisno uniter de un espacio prhibetiano ‘st covresponde con Ta noclén de iometria de on etpaio evcldinne (*, TOILET Mlat t w gto endonatane «620, 772, Grape mnetoSen u* el ajunto de un automortisne ne taco ude wn capuco prilbertiano B, Para euaesqueea x © 7 de E, = vere: a) ay) =o gma 4 por consiuiente, st designs con e la coincidenia del GLE): tos automorfismos unitaros iene, pues, caratelzdos por: Probemos que estos automorfizmos constituyen un subgrapo del CGL{e), Sean uly 0 dos automorizot unlaos (urewt y tee) ae weet an = wewrneoo Por tanto, pon 65 Por otra pate io, (9-6 Lego wt es unitaio, Ademts: ear ewys Se tiene, por consgulente, el teoremn: ‘Teoxwa 12-—EI covjunto de los automerfizmos unitarioe de un specie prebibertiano Fes un subypo del grupo lineal GLE). aenicién—Tal conjunto recibe el nombre de grupo unitaro de, y ee excribe UM. 773, Raqacle poilsane de dmién iia —Sen F un espacio prehllertinno de dimeasién my sea Bray) ub base de E ‘Folo eutomerfzo ontario «© Uc) verifies, con rlacién a dicks mamta de Be € GIB 3, adem contra ol produto Sahota el ‘ns, fs condone siguentes CHE DULAP) —— ep alep=evey En parte! 2B es crtonormal, entonces: He) Me) = 1, or coniglente, {ehh M0} es tbe una tase ot Reciprocamente, sen sé) an endomortsme de F que spica thee ortnoemnl !enbre otra base tien ortonormal. EaLoes, Cidentemete, © GLE). Ades ule) we Iimplic,pars todos lon x © y de He) HQ)~a lo cual sigifea que 1 UE, y podemos enunclar el teorema: “Teoneina 13-—La conn decesainy sufiiente para que un en- domertsino de vn espacio prehitertano F ven un automortsn ual taro, 2 que apligue una bare ertonormal de B sobre ota base oto ‘Obserscin—Est resultado, evidentement sigue siendo wide en 1 cao de que son om espacieuclidiono 9 We [q(8), in gue festiuie sautomortizma unltaron por «iametty: ‘Teoma U-bls—La consi necesrisy suficente pars gue un endomorfiemo de un sepacio cuclidiao F sea una Isometa, €8 goo pligee una tate ortosormal de B sabre ot base oronoemal 774, topemnncin maviil-—Con relia Ia ase By sea A ta imate de un automorfim sitar w € UE). En estas condiciones, Ie iatie Avene enacterzade por: aa I conjunto de matrices unitaras de orden n es un subgropo det po lineal Glin, €)y a6 ecibe Ur, C) Este grupo ct somorto al srupo UE es avesoyutes 215, 7.8. Dingonaizacin de los endomortismos autosljunton 281. Yalres propion dn eadomeetone autoadjnio—Sea E uh csprcio psiloertiane (eucidlana) de dimensin n; un endomotismo web) Ce qc) rebel nombre de uto-adjnta ‘Suponemos referido E a wna base ortonormal B64 tt fea el cao prebibetiano, Ia matee de w com elciin a Ta base Be hermits, ae caso elidano,dicha matrix es indict rel “Trontts H.—Sen Bun eepacio prhibertiao (o bin evctidiano) de dimension finite, Todo endomorfiena autoadjunto de £ tiene ses Salonen propos reales. DDemostemas primero ol eorema para un espacio prehibertino, Sea we Zg{E) on endomerfam astoradjuto. Entones, al AE Ces fon valor propio de m exite 2 © E~(0} ta go: aayde, de donde: <0) x=) = a0) ma) =) KIB 1, por consiguente: Ack, oom: 0ER. De lo anterior resulta gue tods matez hermiis tene sus valores propos reales Tmppnems ahora’ ana sata real simdtsca A € Ah). Pode- ‘mos coniderala como una matiz Rerntica de (6). resultado ler permite aire que A tene todos sus valores propios reales. Por tnt el teorema 14 queda demostrad. 782. suhesquctn propinRecordemos que, para todo valor pro- pio hide we ZrtB) [E,(B reibe el nombre de subespeco propio Conerpondizate tA el subespaci: Fe(e€E | us)~a} Sean Ay Ro vor dy todos Tos valores propos, lstintos dos a dos fe G, deh enomortame 113 ON FF ov Fy designamos tos subesp ‘ho proplos correspondiente. ‘Stee euto-adjunt, vamos & demostraten primer lugar que estos subespacie propos son ortogonales dos a dos. Arka aj eon pr oF 9 Ylo yy ewe May) i) y= x4") =a) =) sons 8 que dye real (orem 1). Como Ni dy 2 tiene ay=0 Tenemos, poe tanto, In propiedad siguiente Ps | Ser E am espacio prbibertioy (euclidono). Bn todo endo- tmorismo auto-adnnto de, Tos subespacio propios Fy Fa. FF, son ontoponaler dos @ dos. Recordemos ahora que un subespacloF de & ex extable para © 246) si MECE. ‘Demostenos que si # es un endomorfismo aureadmto de E, MACE => MPYCP Fn elect, sea # © af; existe entonces « © FF ta que fs) = cEP Se yER 27-0) [ora bien, para todo # F oe vrton que (EMER — 2-0 > ueytn0 da) € F, Podemos entonces enunclr: [rm] 8m ee hire i ein) hie earn, Sgt gral dase 783. es orogens de sestr propos dem remorti wxte sahate De les propiedes anteriores se deuce el siguente tore 216 con 7s roms nennatens Teontna 15-—Sea Bun espacio priori (euciiana) de mension iis, y sea st wm endomostamo autoadjunto. de E, Exists fatonces una famila-de veetores propios de u que coostiteyen un base ortonormal de E. demostato, cousideremos el subespaco: FoR AB ptoct Fy sum de todos Ios subespacies propos de n-Estesubespacio es extable por t Ea efecto YEuP) => (xR; as)y) ene R AR Rpt amatnetntay SS yet) hotest thay F a Aor by valores propiok de w). Por consigulente, Fes estable por a. De io anterior (P) ae deduce gue F tambien lo ex Siuern P70), exstita al menos un vector propio de xen F(*), 4 se verfca gue FF" 92 (0) do que contadice el teorema 3 de 436) Se veils pues, F¥=(0}. Ademis, como EF QF, tendremos: EaP-RORS..8F,, En estas condiciones, para probar Je existencia de una base orto- ioxmal de E, formads por vestores propos de, bata considera una tase ortonormal ea cade subespseio propio Fi (© [lyp]}. a unin se estas bases constuje uaa base ertonormal de 6, passive lor tubespcios Fy. f 0 ortogonles dos dos (Pel teorems 1S ‘queda demstrada. ‘ 784. Imerpriein matical—Sea Eun espacio pebibertiano ( liam) de dinensién Bat, y sea B una base ortonormal de. A to fendomorfisno autoadjunto w de E asciemos su matriz A bermitea (eal série) con relacién a In base 2. Seg el teorema. anterior, fsiste una Base ortonormal Cconatiuida por vectores prope dei. {Con relacion esta base Cla tatz D de w es diagonal ral 71) Sex U la mats de poco de Ba. La mute U cs wnitara orogens), ys vera (ome 1,183) Aquu, Ba edo oe yor we rece de wa Fs wm 20.1.8 ouoounicIon pe 29 emwewonESNOs ATOABIUTOS 217 ‘Se tens, por consign,‘ teorema que sigue: “Teonmnn 16-—Sea A wna mates hermiie (eal sida) de or dn'm Este ‘una mate wnitaria(ortogonal) U de den my nam iti diagonal reat De orden tales que: 785. tjomplo-Consideremos la maiz A € yO): rr “(ve 1 oval] o vAoot ‘Aes hermtca, puesto que ‘AA, ‘Calculmos et primer lupe lo valores proios de A. 1 polinamlo carcterisic wi | 1a = ¥a}H0 iN es deci: (1-99-40) =A-NOHDO-D. Como era de ‘exper, los valores propos son reales: 1 —1s 3. Calcalemos Tos scores propio correspondents (uo, 1) eX bs bce clea de C 1 aaa io =0 = sin fww=0, 88 donde el vetor propio iv =0 » 24 Vie =0 2 = ws 20 JBiw=0, de donde ot veetor propio ay=| 21 | Jos 20-0 wo aa) Podemosinterpetar el eeulo comme sigue. Sif es a forma hexm- 20 Vio tica sobre represen por Aen la tase de arta B,entonces es _ 244 Vio =0 a tno degenerata puesto oe det A 720. Si (G25) © (dah) FOE ~ VFiu-20— fTiw=0, de donde ot vector propo = | = ‘Ean In coordenades de 6-7 en ln base 0, tenemos Fito 2i0=0 2 fest tht iat VB Se puede comprobar que xy x» sy son ortogonales dos e dos. As por ejemplo, et producto esala hecaltco #215 si= VETER) B)s VT E~2-44200, Para obtener Ia base ortonorml de © conatiuida por vectres pro= ‘pies de A debemos calevlar primero: ™ ne b yb a base ortonormal busada es, pues: oft Na WE WE slP=2+@ ps 2=1 En la nueva ase ©, tenemos 1a 1 0 p-fo 1 oo tat gu A=upU, ~ Vi ni. La forma euadéten aoc 65: a) FP) Peles la Vite mh aps i pt 202m 942 VBI BD 1 e60) ER, como ea previsile, “En ta moeva ase Cy ia tntin de (es Di s (cea a8) © (ssw) son les coordenadas dew ey oh bse C, tenemos eo, hx Gah B35, “=P =e 3 fs Se fa descompuesto ast In forma hermfica cudrétiea en cite radon. Te forma fe no depenerada, pero no es postva. (La conden ne- cesta 7 mlclene pars gue lo fen ese todos Tos valores propios fe A sean positivs) En este ejemplo, no define en © won estructura capuio pretlbetsne eyencictos q's wnt honomorine itive y mbes makipias “" Bewuansee gor vO)"0, ee a ae K(0) a-aI==H) 9 1) Sponemon ate o ven ode Ke(eeR | CQ) BEG: eHatb/T neo Harb me-0FE. 4) a ox he de Hy soe Os 28, Sen B un Gasgco vectra y sa (ope) umn, base de 6: ands ay Sea go al Ss we “A, Sa F un Cespco vsti a ol sonnts SEC) de lefts selina Se Ete ee iy is or oar Maes Utar(nri—ter 9h eq. ane=Mon cee ao Sg dns rect pl etd 1h Sm CIBATCR,Duleemes cn 0U.0 ole et fancy 9h de vues alen om alee compe eae 7 ‘ite'uve Sdn tn aplenln Fe OU, o).CU, Olen C ame se Prine ge J fora ere sobre GO. 1. rin ae ont, SME; de tm frm me Eyes ie tomas selina bre nmee 1. Sef un Ct retinas con yon ein de WeEO wefan one: ten ms oe |S os Cen tear idessinem eid ‘ondrticn words a sel p a ave chr 9 uaa 9 208 fume frm er tas mates hemo gue sues en Odeon sift nie sien Sris oe nei te Gt 3) “TA2, SA une mati erin inverible: A.€ Cin O, Profbere ‘aves it de onto ert postion Geeta Conidtant erie #0) mati co corde mle AA, demas i camuo 8 CONICAS ¥. CUADRICAS 4 EN GEOMETRIA PROYECTIVA 8.1. ‘Mipeteusdrices on un eapasio proyectivo UL. Detain do we biperetven —Concderamos un Cespacio vector & (de dimension file 0 no Daremos en prime Tuga las ‘siniciones y propiedades eaeacinies en el ato genera, ara despude spliaras a lot caso portculares en gue dimgE=3 {cOncos en el ano proyectivo PUD y dim E=4[eubdricas en el eapacio peoyectivo PAE) de dimension 3) ‘No tenemos en cient para este estudio el cao ding B<2 plier I teria de las fora bilieales y cuaditcas al estudio de Tas hiprcufdieas ene espacio proyectve nos ra perme ob- tener interpretaciones geomtrict simples ¥ generale. CContraramente sl que cabin cree, un primer estudio intrsuctivo sobre ut Cenpacio vectorial B de dimension cualguieca permite det ‘ctr Io esencial de Is propiedader: no se detene en conieracones relativas@ os sistemas de referencia, y tiene un carieter fundamental sents speometicn. ade una fora cusdedica no mula sobre 6, designamos con 1€ (6; O la forma polar asocada: tease teers) eee Lamas I al conjuto de ls vectors isotopos: 1a(2€B | e)=0) Como es no nua, 1 resuia esuctamente inclido en B. ‘Denotaemoe sempre con PE) al expacio proyecto deduckdo de 2, ycon m la alin candnica de E~ (0) en P(E). Recordems que ‘edo punto (2) de P(E) es la imagen de na recta vectorial D, piv” de det punto 0. se. 1a Imagen por 3 del conjunto 2—(0) £6 dosominn ipercuricn, Daminicin—Slendo E un Cespacio vectorial, en el espacio pro ecto PIG) recibe el nombre de hpercusdrice socials 4 una ona fsadrtca g no mula sobre Ia lagen por Ie plicacién canénicn {al conjnto de Toe vestoes Intros no nulos relatives 8 pe Por defncién, In hipscuddiea Q asocinds & @ of: o=ntt=(0). Recorders que s(x) € 0, entonces n(e) € 0 para todo A € Ct; es ln imagen en P(E) de wan familia de retes vectorial de F pie ‘das dl punto 0. "$1.2. enon conjunton com seein a biperetiiea —A cone cepto de oriogonalidadreintivo «tan forme bloc stricn @ 2 ta forma eundesuen asociada (5), coresponde Is Ylacsn de conugoedn com relacén a une hpercusdia, Deriicidn.~Sea Q una hiprcudiea de P(E), socads a una for! sma curries, deforma polar f Deimos qu doe puntos ms) y m6) ‘de PCE) son conjugador con telaign a Osi flx:x) 0, er der, = [2 y 2 som ortoonates en con relacba af Siendo simtrca la relacién de ortogonalidad, también lo es Is de conjugelin con relaciin 2 O- 13. Vailas conjgnlan—Recordemot las nociones de ororo- ralidad e subedpucios de E relatvas a una forma bllinealsimses 59. ‘Dos subespcios A y B de E se dicen ortogonles (0 mejor, RENCE, sa, PE") ests incu en in polar de cualquier vaieadproyectva, ALLS. Aiprlane oir den pante—Fjemos un punto my PE Ccoresponde't na retin vectorial DC ta que num Estee fooe In varedad polar de (me}-P(O.) con tlaign 2 en’ bipeteuse ‘tea 0. 2S my € PME, entonces myo conugido de todos los puntos de PU y In vavedad pola de yo todo ek espacio PC). 25h me AED, entonces sy FE. Existe al men08 un vector jG B tat que feu y) 920. La fora lineal y=» fleu9) 08 0 malay Conjunto de los y'© £ tales que fl )=0 es un hiperplano vee- torial Dy, totalmente ortogons! # D,- En estas condiciones, PD.) ex lane proyectivo que recite el nombre de hiperplano polar del pinto ms [de cewiion fir 7)=01 Dermcién—Para too punto m © A(E)~ POE"), et conjunto de tos onjugados dem con elaclon 4 fx hiercudsicn Qs un hiperplano pwoyeetvo, que # lita hiperplano polar del punt. En el caso de que m€ Q—PUE'), entonees yn) =f 2) 0, ele perpleno polar de m existe, puesto que me ME) PE), y conte Tim conjoado de af misme, ya que mr € Q. Resfrocament, sim tie an hiperplano polar que contene a.m, entonces m © QFE. or ott pte, sel hierslano polar de m & P(E) PVE") contiene stat my entenra mm so cnn yl ean lr de ‘Por tio, todo hiperplano polar contene a P(E, de acwerdo con tna abserrcin ec en el apartado anterior eb (p e8 m0 degen. U6. Inereetin de ta proectiva de ME) ¥ iperenieen y wn eeta—Sea Duna re nsdereios en lin dos puntos distintor: monte) yam ne can 8: conens ¥ cnaens mw exoomn rmoveenva Pata todo punto man(a)€ D, existe (a6) € scant te (0,09) tl que: sea Q una hipercuidrcn sioclada » forma cundriten no aula y, de forma pole Para ue m€ QCD, es necesarlo sofiente que elas +) =0, es decir, que: ya +2 ain 2) + 9a 0. 1 1). Siesta rac oe vrifen para todo (a, entonces eualauler unto de B pertenese n Q.Y DCO. 3. 2} ‘Sugongamos que existe un punto de D que no petenece «Qs 7 iijamos el punto men coineldensa con él Entonces, gtx) 740 y It Caen a exvece de soluciones del po (0,9; podemes, pues, > ar como inca: ela + 2a) +9 0 ata ccuscion edite dos rics, dstintas 0 guns, en Cy podemos ‘Tronuaa 1.—Para caslquer ipereusien Q y para toda recta, fo Wien Dest includa en Q, 0 bien D cor 2 Q en dos puntos ditin- tor 0 colacdentes. 1.1.7. Mets que pon pr an pate de ann peed Batu mot sora Ta nereclon, con uni hipereusarea @, 86 una recta D {fu psa por un punto m, © 0: es) ~0 ‘onc la eemeiéa{] site eidentemente It solecin (08 correspondiente af punto I resto de le intersecién, DQ viene (Sracerzado por ela +2 ply n= a Examinemos toes los casos: Shela =0'y fly n) 0, entonces In otra solucién de (2) ¢ (a0), DN =U mM Bh ’st ead H20'7 few) £0, entonces la ecvaién (2) define ruta Grice my my ¥ DO= (0m My Sh pia 20") fey 50, entonees todo punto de D pertenece a Gy DEO. 2) Si sks) 20 y flxw)=0, entonces (0,6) sigue slendo solv ci de 2h y ef punto my es dable en DIVO, La recta D corta a Q en do pustot ontundidos con ms ie Ia sotevor discus veut que: Si fin) =0, etoaces, 0 blen DCO, 0 bien D corta a Q en dos puntos coined. "Ahora bin, sty ©, In concn fis 3)=0 Ia saisacen todos tos EB 8 bligado hacer el sigulent andi AL7A, Punog dobler de une bipereuddica «soci a una forma egeneradana) Si my © MEE, eatonces toda recta Due Pose for my bien ett inludn en Q, 9 bien ort a Q en des puntos Som Finds en ms Se dice entonces que'my es vm puto doble dels ipo. ‘rca [oe eal aac n oon forma necesriamente degenerads, ye que, 86, PLE) “Teonsna 2-~Si la ipercudsin 0 est asacada a una forma cue dritic g degeneada,entonces PE) eel conjunto de ios puntos do- bes de: toda ria que pase yor un punto doble,o bin ext i tluide et 0, 0 bien covts 8 Q en dos puntos confandidos en un punto ‘obi. Se dice entonces que la hipercudrea Q es degeneras, 8172. Hiperplano tangente on wn punto # wea hperedria—S my O-PE') entonces la fornia xfisyn) &4 m0 sala sobre, esasy=0 es In ecucion del hiprplano por He m con telacon 10. Ton rett que pase por my ete incllda en FH, 0 bien est in ‘ln en @, 0 la crta en dos puntos confundios con El hipertno He dice qe'estongente en Tn hipercurica “TeoreHa 3-—En cualquier hipercusica Q, el plano polar Hy de todo punto. m © Q--PUE!) es tangente 2 @ en ese: punto: ta recta incuida en, y que pace por m, 0 bien est inclida en Qo bien covta a Q-en dos puntos conlundidos con m. Sila hipereuidrica Q es In azociada a una forma no depenerads, yen todo punto m de O existe un hipeepano tan 1.73. Hipercono Sila hipereuldce Qo degenerada, PUES) 2B. ora tolo punto m€Q 9 eiaiquer panto 0 PIE", con 07m, ota Day cot 4.0 eh 0, que cutnta dos veces, ¥ eh my for conse inition as lente, Dau V0 posse al monos tres puntos y, de acuerdo com 1s ‘Facunsentenog, tendremor DCO. La hiperctdricn Q es wn con Junto de reeasy 80 denomiaa hipercono sO PIE 0. Devnucién—Recibe el nombre de hiprcono una hipsreusicn Q ssocnda tte forme cisdritien degeneada tal que, Q- PE) #0. ‘i es un hipercan, en todo punto m € Q—PUEY, cite wn pao tangents fs Como P(E!) ess inclidn en toda variedad ola, tene- thor que PE) fle Para cualquier punto o © P(E", los puntos 0 $m sou conjupados con tlacién al hipercono Q: por tant DanC la A iperpony tangent clguer punto. mt © Q- FE) contone ta pete Dov cure que sea 0 PE. CObserowcion Si Q=PUE'), entonces la hiereuldren degenerada coti consttuida eteramente por puntos dobes, 82. Dualided 1. Phantamleto det prblens saltados de 31. See Bn Cexpaco vectorial, y ve B* su dual El ‘apto P(E") 30 cance como ef daal del espacio groyectivo PIE), Sen ‘irl confunt de las higerplans proyectivos de PVE). A todo 11 © 3 Te corresponde una forma Tineal | ©£*~(0} tal que f)=0 2 a (onlin de) por tanto, le-corresponde un punto. 1°0) © PE"). Esta apie: be RED ex una biecctin que recibe el nombre de Bic candnios de du Tita ‘Sea Q una hiperculdres en P(E) asoiadn a una forma cunriics @ aya forms polar eg f-/A todo punto m € P(E) P(E!) corresponde {te hiperplane polar Hy ben determina. St m=r(a), con = © E~E% tina exc de Hy £6 (.45)=0,¥, por a bigeecidn de duaidad 8: ada, Sabemos (562) que 1a splcncién x fo de E on £* es neal ta hemos lama cnowordiam asociado af, exerito 7; 1 216, E*) yKer/= Et Por pare a fos cocentes 7 da-unn plicaiénTineatproyectiva & de PuEy en MES): a tod posto mata) PIE), & asocn precismente ‘UE ME"), Teneo, por consiglente, ot sgsenteesqueia [re ney Sx La compoesta 8-1 asoca 2 todo punto m € FE) wn hperplane de Bt. Sapa To anterior In restecén de 8-1og a PE) PVE as ‘Gan todg panto om © PUE)~PUE) su hiperplane pols Ha, con ree i hipercasdie 0. El problema deta dusidad con relscién a @ se simplifica mucho si ae dige.Q de manera ge esta correspondencia, => Ha 860 bigeccdt de PCE) sobre 1.x Yo que tame a eter a continual, 1822, ‘at em ls spoon de amen finn, Mipeenbens pr na Queremos estuiae in apecién => Hye las condiciones Thane deen, as mie favorabies. Expimos ‘primero que MVE =B, for tanto, gus Inform ceaddten p szoiada « Q ¥ 50 form polar ean no degenoradae Teatones [por consgunt, aon iyectvas (562) Sh aeméy Ets de dimension nit, entonoes [es un Ksomoris0 de B save E* (32.1) 9 In aplceion proyectve deducida f es una bi ‘yess de PIE) sobre PCE Deriicién—En un espacio propectivo PB) de dimensiin fini dice gue une hiereusdica es propia sl I forma cundriticnasocida Se degenesta ‘Sopondiemos de ‘aga en adelante que PUB) es un espacio provee- tivo de dmensitn fnita y que Q es una hipercoidris propa. Eaton eo Oro ev una bigocin de POE) sobre 3. 'A todo punto me ME), 8°» 8 accia of hperpano pola Hy dat punto pr con selaciin & Te bipecutdrea Q. Recfprocamente & ‘otoThiperglang Ft © la recip f= 8 asocla on punto mde PE) ‘So hiperplano pol es #2 Exe panto recibe ol nombre de polo del Hierpano 71 con rlaiGn 4. cwsdeea propia Q. Resomamos estos renitadar “Teonsnn 4—Sea Q na hiperewdvca propia en um espacio proyee- tive PCE) de mena fina. La aplivcin de P(E) en 10 qu, 2 todo fnea Se DE) asia su hgeplano pola con relacién a @, es biyctvn, Dernacionts 12 Este biyeceién reclbe el sombre de bibeccidn te potrad con elaine hipercudrien prop @. m2. cir 8 canons ¥ conse et exonin movEcIvA 2+ TL pusto conespondinte & un iperpano 11 2 recite et nombre de polo de H £23, Ream tngonial—Sea Q una hipecufdrca propia en un espacio proyesivo ACE) de dimenen Sita. Deignameos Gon A lama ttle de Iy forma condritica deforma polar f,asociada a Q en une thee B de E:'Con mayor brevedad, demos que Aes Ia matriz de la Hipescuddiea Q en la base B. Sxbemos (071) que A es también Ia mateiz do a aplieacin inal asociadn 7 on relacion & base Bde By a ia base dual BY de E* Gamo Q es propin, A es inveraible, Desgoemos con Ta aplieaciin prepeeliva deducida de 7 por paso 2 Tos corentes, con lo que & ef ua Uplescion bigot ds PQE) sabre PCE"). Te ecuaidn do In hipereusien Q on In bate Bes: asa) =IKAX Dasignnos con & el conuno de os hero de 9 eget ‘a Ia hiperewidriea Q, y_escribamos: is 46)=0" CPE. Para todo punto m € Q, Hm) os um panto dé PE) tl que B°* om) es el hiperano Hy tangonte en 4. TUeGo, Hy & ® y, por E08 sieuiente Hm) HHI) EO, de donde: M)CO" Reciprocamente, para todo punto me? € O°, existe un nico 84m") & &, fangente x O en un punto dnc, el polo m de ete Fiperplano! m=G-Am'). Temenos, pues que: orcKo, 1. por consign Hono" Empleareos et resin pct crcterza Q* ene ei da PE"). mn rin ge me EO, es necesrio y sufcente que (2): fesa)=Cas Tle) = snc, 8: comcast aL ran raonserVO bs “Ahors a condiign neces efleente pra que" x(8") © O* seri, de sever son el reltado precedente De to antevoe ses que EE ATHY 8, “Ta ex a ceuaién de Q* En forms mate st trace por i Atao. Esta en ecueién de una Iiperoubdrice * ene spac dual PE. or comiguent, poems enue “Troneta 5-—Sen Q una higeratdrca propia, en un espacio pro: spective FU) de dimen fina, de matrz A en ona babe B de E. AL enjonto dels hgerplanos tangentes a corresponde, por I bigecion Geuaad. 8. one Ripercuiien Q del eepacio dunt PCE", Je trie Aw en ts bose dual BY de E* Dernuciin.—La ecuacién de In hpercutica O* en ta base BY es Conoida comb a ecnain tangencol de en eta ase 8.3. Cénten'em el plano proyectiva 31, tintin —Consierenoe ahora un espacio vetorial B de imeatin 3 tobre © ye plano proyetve que se deduce PVE). Varos aistae' este caso ptr hs eoneptos vss para el eso general, aeldtos conn poco mis de deta. Una hipereudic det plano froyective P(E) se denomine cb, Demncién.En el plano prosectivo PU, recbe el sombre ded it seins «una fons cuadrdtiea no mula sobre Ea imagen ce puck candnign del onjunto de fos vectors fotep08 nO flo relatvos 2 Un cfnien Q vent, pues, definite por: Om(aimpE MED | et 3.2. woul de woe fain —Ea una base D(a e0) de Br sopeogamos que Gs) sea las coordenadns de un vector cualaulers 0) a “anf cows eupicas an cx 1m € B, Dada una forma cuadetica y no nula sobre E, sabemos que so enti, en fa ase B, com un polinomio (em 2)» Psa 2) domme s)massed 24 2bpe 28 20420" ay 1a mata A de Informa cuadetica g on ta base B es: woe 78 be, Bidentements, ot simétic. afi entonces, In ecuaién de In ebnica Q asciada a g es: rm) =A 253, Former aS fra pl sid 2 for Fon AK, =() 1 mats de las coordenadae dem. Hlectuando el dessrolo: fon mi) mane By 224 Bee! + 2) +422) aD Et ventsoso considera Udon p de Cen sf mismo: 1 Lppmari bt yee, =a w lend 5 devradas parcsles de Ia funcin po 1 pabreeeyt Fujaoreee yrs, Lye ‘ Lote xen ters ee, 84s eauchci 25 0,0 eben frm mai (es 7 ( ‘) max ri colic nev nice Entoees: sony 134. nave etoanalSiendo Bun Gespacio vectorial de dimen: sid finita, somos (ia) que existen en beses ortogonales, St Beotunsmsas) ex una de ells, se esl: inj > fw yl matte A de fon a ase BY es diagonal Ao 0) an[o no 00», Con selacin a esta base, tenemos kon) has 2) my 84. Conjugactin ALL Panton conognn com retin «an een Durinucies Sea ana inca del plano noyectivo PD, aocads 4 nt fou cic re rm te uo ann) 2 i cam cnugaon co relacin 2 ms = Fe ets in ctienQ en una tse B Se Ee: xax=0, 26 an. 8s cameas ¥ CHDRICAS me GHOMETHIA HOHEETVA fentones, dos puntos X y X’ on conjugndos con rein a Q a: 2 AX=0, cs dai: ° pay rey pin, 142, rami dalen—La forme cuadsstica y stciads a Q es dee "Pea su mil 9 (0) Entonces PE!) 2B y todo ie P(E") esconjugado de todas le puntos de PE) Un tl ponto 5 om punto dobie de la concn Q, que se dice que es degeneraa en ‘Busquemos los puntos dobles a partir de Is ecuscién de @ en una tose Bi Tenemae! mE BY ee (WmEE: flmmm=0y En foun matric, para todo X” se debe verge: oe Axo 1 Por consulate, los puntos dobles son las slucione de I ecsen AX=0, 5 deci, de sistema Pim0; pi=0 pio, " aes bys 2-0 Brave ysbe=0 Bavbyse"2=0, EL rango de Ia forma cuaética y es lua al ango dela matte A, sect, dal sistema anterior 1) Sir~3, eatones B= (0), es no depencrada ta cbica es ec de puntos dobes, 2) Si 12 entonces Bi (0} y es dogenerad. La, yatiedad royttira PE), conunto de los puntos bles, Hone por dimension 257 G3), Por consguente: 4) Si rm2, AE) se redice « un punto (3) (Q es un hpercono do vétice 3). Enel plano proyectivo P(E, la eéniea Q es la unién de dos estas distinias que pasan por s. 1B) Sir=l, PE!) ex una recta de puntos dobes y PC Pata jstfiear esos stinos resultados so pues conldere tse ortogonal Yen ln que Informa curren ges In soma dor cot radon ca) Si r=, so veriln en eta bse B (8.3.4) Pleats nat AO EOS Designando con yf dos némeros complejo tales que aP=h ¥ paps ebtenemos: ol) (oxox +0) 4 @ resulta clarsmente ser I unin de dos sects distin: ex—fy=0 yas y~0. 5 by Sirois ae verton em esta base elomy=det Ove) 4 Q es una sects de puntos dobles: x0. Preisemos: we oe ae. “Todo vector istcopo m(e=0) es ertogonal a euslgler oto vector mt GB; por consign 5 olej=0 > mEB, Se ten eiones quer OPE" 143, ar deo y-Comdee om Qo an oo SA phn swt my a pt eee mo aad tes nn pono de FE) con ren 0.8 Su eS Snips enone opera pole de mo ese 7 6 Siena prose “ome Par cunglescnin 7 too pt rm de) ave 20 tig trl confnto Gor pstos conus dem Teta ev wa ects pect erica recta retibe el nombre de polar de my com relae cz coorendes J myo a bate B cna de os conjugados me my con selacién ala céaies Q ext earscterizado oe om m)=0 es decir: avis 30%- ‘Sim noes punt dale de Q, entonces las tres dervadas paces so som simultnesmente uly a rac anterior or la anion 48 nt recta roerva! I pit de my com vlan 8. Recondemes ls pips propedees: 2a pole de todo punto pase por cslsie punto dob Ste par de my pes orm, exe pono no 2 Cole, n- toners pa my ey ys SE Lapa de my cones a echo isto sy sl my es wn vector taro, eda me 0. 843.1, Caro de ane cic dgmerataSen Qe lcs dee nerada: P(E!) 7. Examinemos dos casos: a 1 ‘sipongmes que O= Er O eso rcs de pnts dbs, atone, pvt cules m0, acpok uncle Son eel bee. 2° sopontanos que 07; 0 es etonces i wind dos recta sect ens on (9)-PE), La pled cng pote m+ (Se recta que psn oe ‘Yer eave condone dos 1a mis poets smdlon ices 0s distintos my y/mytlenen Y sullelente es que ls ecu. fmm) =0¥ Koma) epresenten le misma eect proyectva es decir, que exists 8G C* tl ‘qe I forma ina en sm fmm) Mong m) fen dm) Ie forma nul 0s, que m,—hms © B= dente, por tanto, que ln testa Dayar FSO ‘Tnonann 7—Ses Q una eGnien degenerada en dos recat scant en s. La condicén necesulay sllente para que dos puntos dstitos ‘m3 me diferentes de) tenga In sma par = qv It ret Da pase port Es neces y sul ee He commie 20 8432. Caso de ume cca propia—Son Q wna ebnica propa. En tones (eorema ta spiecion de PQ) ene conjunto TC de as rectas provectva [hiperpianos de PC) que a cualgier punto de P(E) ascia [poe con relacion + Q, es biyeetiva, Todo panto de PE) ene una Dole con relacion a Q. ¥ par conguir recta D existe un poo dic, ‘uel punto cuya pola sD. ‘Yeamos est Myeeion mente ol cfleulo en una tase B dada La matic A de le cnt Q en cunlgoier base es iveribe. Todo punto ime MD, coy matin colvmna desu coordenadas en Ia base B (Xe tiene um pola de ecm A=, niet a0is= 8. Si designames con (H, 2, ) as coordenadat det punto dust ws € P(E") com telecine aoe dal B® de E™ (or Bim) (sts ‘oorderadas reiben el nombre de coordenats tangencaes de D), exten AEC" al quer w= 0, fo que es Jo mismo: [= Como Aes Inverse, para cuniqaier recta D de coordennas tm eine ove) este wn po sao uno mi dD, eaacterieado por: woof) AA. termine ane sien 7 ann recta Sen Q una cia ‘et plo proyetvo PR) encnda 14 frm curing de forma ran wnt rote de Sufoncmor que Dino\esttincua en 0, es decit, que exto un punto me D tal gue md Q, estamos in itereccion DA. 20 oF. 8 ects ¥ cunne Fe CEOMEERIA rRONECIVA Detinames D por el punto my y por ote euslgiera my datinto de my memrion)—y_mowton. Le apc: A mom m define una bgeccéa de € sobre D{0) Para que mE QOD, es necesio y sulcente lon + Am 0 elon) 24mm) +3 fom) =D. w Lomo mE, eatonces v(m) 70 y la ecwacién anterior admite eracamente dos rafcs,distintae © confundies, en PPodemos, yor tonto esunca Teonsna &.—Sen O una eénica cualquiera. Toda recta D, no in ‘luda en 0, corta a Q en dos puntos dstintos 0 confandidos 845. Rect que yom pe wm punto de ane sina —Sea mE Q. Estudiemos fa fnterecen de Q con coagolr recta D gue pasa Tor Me ‘Segonemos que esta recta no esl facoion en Q, 2 dec que existe mE D tal que me O. Entonces la interssccion DVO viene carne: {sada por In ecucién entero qu en ete cao, por sr gm =0, 2aflmy in) +X ym) 0. Esta ecucién admite evientemente In solcion 2 ponde a me DAO. ‘Como (rn) 0, Ia ecwsci admite también una segunda solucién correspondiente al segundo punto de D0. Por que exe salcion ‘oinida con la prissera ef necesito sufcene que omy m=0, ‘que cores 5 decir quo my mm dean conjugades con rlaién & Q. Teneo enone dos poste: Sila enica Q es degeneradn, yi my € PLE, entonces my «5 conjugndo de todo punto my de PE): toda recta que pase por my nO Inciuida en Q, cota stn ence en dos pantos conandides en uno ‘nto justin cl nombre de pungo doble dado a todo punto de P(E". "28 Si mE OPLE'), eatonces fly m)~0 es a ecaaciin de Tk polit de mon telacin s Q. Esta polar et Diy y corta i cach ‘en dos puntos confandidos com my Es Ia tango en m8. ‘Teonsna 9—Dada I nie O a poet de todo panto m © Q— P(E") ts tangente a Q-en cho punto: cortss ts cSnica Q'en dos pu tos contndidon con sm, 0 bien est nclulda en 0. 846, Tonge 9 ne sine prin gue pnt pot an yn —SI ctnien Q ce propia (P(E!) =}, en todo punto de ella existe a fan ‘520 al siguente problems Datos una cinica propia Q y un punto md, deter minnie Int tangents tazadas por Mh 0. ‘iq es un punto de Q tal que I tngente en @ pase por mentor ces ln polar deg extn Por consiguiente, In polar ‘le my psa por g-Camo MeO, Ia pol A de my corta a tenn fn dos puntos datintow q yy (ono de Tos eases se confende con) Eisen, pues dos tangentes & 0 ve asin form! as rea Dag, Dae Podemos env “eons J0.—Datdos uns clea propin y um punto my 0, ens fen, pastndo| por ma exactamente doe tangenes &Q eh 10s punts donde la polar de me corta 2. Erciblenda que In ectacin [1] de 8.44 adite una rats doble en fare In concn propia Q de ecuscin qnt)=0 se obtiene In ecuncin de In'anién de Int tangentes @ Q que pasen For om) on don ond =O, siendo m= (mn) una forma cundrticn detenerada,asorada 2 Ta c= tien degenecda en In ido de lar dos tangents otek A todo punto m € PIB) corresponde ya recta Min) € 9, y a toda recta DE St coresponde un punto h-¥D) © P(E), Por eonsiguente, {odo pa (2) & PCE) 3° cortesponde otro [A4D).Mim)] © PLE). Se oben aa una biyeeién de PU)» 3 sabre af mimo, que desig MB + AED 4m D) =D) Mo) 1a can es una imotuctdn, ya que, para to (nD) © PE), ee ver rien ‘2h, Dy mah), Kony] = Hm) AD =O D- ata involucidn erexibe el nombre de transforma por pores re clproces Daricién.—Se tam trasformacién por pores recprocer tla tiva'a una cfaice prop @ Ta involucion de P(E)» 9° gue, a todo pst (om, D) asocin ef par ['D), hin), sind a bipectén de poaridad relate 0 8. ‘Observaién —Estuiesos Ia tetrieién de » a aqui pate A de (8) xX constivida pr los pares (nD) tales que mt € Di (nD) EEX | MED). Eatonces, puesto que m € D, la polar de me zasa por el polo de D, y WNDJE hin), Por consgulent, tz resticion de oy A er aie Invotucdn de 15.5. Tramtormacin de ona cies popinDada un ofnlea ro- pia Q, desizemos con fa bigeclon de poariad con reacién & 0. Consideremes otea edna propia T, y estudiemos H(1). Cabe a de- cle que ME) en un conjunt de fects de FC), 0 sa, ona parte de % {Con'relacin una bate B'de E,deignemos con My N las matrices respontvas do 0-9 T: euacén de Q en Bi MX Bevacign de Pen B: | 'XNX=0. Sen BY ln base dual de Ben el espacio dual PE") 1X too punto mr © PE, cays mattz columna de ss eoordensdas cen tase Bes X, asocams Mon) 13, por tanto wna matriz de coor ‘Scand tangencales en B*, esceta X*, que viene dada 643.2) por: XteMx. De donde resulta que xen y exe aati 1 que A! es sities Soattuyendo en Ix ecuslén de I eica daa 7; se oben l rele cit que caracterza, ela age al B, el conjunto de las eetas MEIN X80. Esta couacidn tangencial de una nica propia 7” de OEY: MCT) es ues et conjunto de las tngenter ala crica propia T- “Consideremos ahora el conjute. de Jas tangentes "una cba dada TL seein tangential de T's ORF NXE ‘is ecuscin de J imagen RAC), en Ta base B de PED, se decd cbservando que N*M 9 = 3M "QM MF X=0. 1686 orreancin we coness 20 (0 es, que HX) es a mis nin puesto que se dene (A= De lo anterior resulta que la parte T>% de ACE) x9, format poe el producto de In cfnien Ty a comjunto,& de sus tangentes {olen mediante tansfovnaelgn por pare eetprocss w con Tee incin a Oy sbreel producto >" dea lnica 7” por el conjunto dela tangentes aT mee Sree, “Teonsih 12-—La trasformacion por poles reefprocas com relic cin a una shnica pris O splica el producto 7» de una clea ro oT de pin Ty del conunto de sus tangents sobre el prod fina dea propia 7” ¥ det conjunto de sus tangentes © 1, Detoeminactén de eben 6.1. Claes que prem por tes puntos no ex e plano proyetve PU}, tes puntos 7 99 alinendos, es deci ‘tue formon une fila proyectivamente ibe. Determinemos todas fis eénins Qe pean por aoe tees puntos. Seu cuayto punto de PE) tal que (0 py-5) consti una referencia proyetivg, de contro % Las cootdenndas de estos pon (10,0); 101.0% 940,105 41 1,04 Sea una forma cuadrtca socads a in cfni bovenda Q en ln use B Sey conespondients an referencia proyectva anteror tonya ed ya Aye +28 20420" TExpreemos suesivamente que e1a)=0; eA)=05 yiNn=O Se obtine: a0, @=0, a=, to, lees pedides 0 tienen por ectacn bys sae 8 por 1462. Cantos noe aman pot sure prion qe forsam won referee eoyensacSean cuatro puntos ay By 7, 8 que frman wot elereach [ropetiva:Eljnos, py 8 como censo, a igual que hlcnos antes. TE einicss Q-que pasin por a, fy vinen dadas por Ia ecuacin fntefo Hatiendo ademas que ¢(Q)=0, se obtene: bate a0 yl ecuscin odie et: bye—syp 4 B(ee—ay)=0 Mis adelante (8.2) veremos que estas cnicas consttuyen un" het linet 1.63. Cénie nue patan pr sacs pan Je or eles euni fora sna referenels royenivnConsieremes elnco puntos 7,8, 8a ier que fos conto primeros conttuyen una referencia proyectia, de Cite 8 siendo sl gulnto @ watnto de tos anteriores. Suponems gue (Ga 29 son las coordenadss de @ en cha referencia ifs Fetecin enerior crate lar ebnias que pasan por a, Exigitado ademis que @@)=0, se obtiene Ia condi e248 240-10. Sefalemos que los doe nimeros ws) y 2450~H) no pueden see nulos simullincamente, puesto que 0 es dstinto de cada uno de los puntos fry, dba rlaion anterior permite eaeuar bo 6 fan inno el oto, fo gue determina una Unica cfnica que pasa por los {Snee puntos daos Esta cdnien es propia si tres cumlesquera de los ‘Gnce puntos dados no etn alieados Tuonata 13-—Por cinco puntos distates, cuatro de Tos cules for rman na reereaia proyectiv, pasa una cn y solo wna. La cénicn ‘reopin sit uinto punto no est alineado con dos cuslesuiera de toe ‘cutro restante. : 6A. Cintas anges do recta tint en doe pantn dinen Sean A'y Bins recat ditntae, sean Tos dos puntos distintos cE A Y PB (He, D. Sea ye punto comin alas recta. ‘Entonces ie puntos a, Br 7 n0 est alineados. Sen 8 un conto panto al que a Pry ® consaya una referencia proyestiva de cen- Dutamos las edniens Q tangents en a a Ay en 8 eB. Parn una tat eénion Q, In polar dey in rela Da. [En ln referencia proyetva.elepda, toda fnies Q Gene un eounclén del ti ae bd gba Bg Dye 420 204 2" my 4m polar de um punto (eau con elaién 20 lene por euacn: nae i Ee iy + “S20 t+ 1 =O. ‘Yn tomos visto que Ia condilén neces 1 sliente pra que pase por e(l,0.0) 7 Pet or (01,0) e5 que: ada La polar de 1(0,0,1) tiene entonees por eeu a aeby eB e=0 Exresemos que esta polar contone ay a 9: se obtiene: Woy boo. Por consigulnte, las cnias Q tangents en aa A y en 2B venen cartteriaadas por Pw ayo, Constitayen una lineal (87). Obserscin—Si se hace ademds que 0 contenga un punto no pee- tenecinte a A ala Byes decir, tl que ay, 7 9 sea una relerencla proyectiva anflog a In anterior se debe expres tami que 8,11) stface Tn econelén tina, de donde: 2b" =0, Paay=0 representa In nice efi, ademés prop, que satisace las condi es Impoestas 20 or. 8 camens ¥ COHOMIAS BH CEOMETRA tRorECrVA sprites Se ween pS Q ‘céniea propia. Elijamos un punto a € Q. ° Tongue pr Jr's ects Oona yen 0 PON a svete Sleds nen i ac ws eagea Repoament td ptm Qpalenoe wo Sain Beso pr m nd cote oe et ame, xe ws igen ex yl cen deh sear goe pn poe a 0 reeerone inde et byecinen na etre convent tujen pa ge B90 Onc can pnts coro dei wastes 2°08 0} gD Tenor pats C0 nite det) def a leach er Be {es Br chan dr gw ao en eo Baaya0, CCunlgier recta que pase por c tlene una cctica de ta forma: var Si m0, a recta tiene por ecurién y=0 y coincide com tt tan- ente cn a3 O7 encuanira 4 Q en dos punios onfundidos eon a Si yO, Ie rect encuentra ¢ Q en un segundo punto m7 Po- demos acer ey escbir su ecu o CConveninos en afadir a Cun sinboto oo, yesribinos €=CU (so), donde too quire exer It=0. Entonce, In ecuatn anterior re presenta, para tse, precsamente Ia tangents y=0 ea @'aQ. ara todo ¢© Gla rec D, encuentra a Q en el punto @ y en un segundo panto mite) dado por 9 se, nel punto m1. Tae elaine constityen, por dela, Ia reresentaion paronétrca de In efnle fx 0 In relerencia elgie Eq eualguler ora referencia proyectiva, si desgnamos yor P la matin de paso de I base Bde (asocinda Ja primera relerenca) a bt thst BY (oscinda ala segunda), as coordenada (7,2) de todo pur tome vendrdn dadas por ()() ‘Se eatablece ae, con reac n calgulee referencia proyetiva, un becca tom de € sobre 0. 8.7. Has lineal de eben 7A, Detain Sen B am Cespacl vectorial de dimensin tes Sabemos (643) que el conjunto O(E: ©) de las formas. cnadrtieas Sobre es un Coxpcio vectorial. Designemos con P(Q) el esac pro= Jeetivo deduido del expreio vecerial O(E: ) y con wn aplicacon ‘andnienasotas "Todo elemento de PQ) es del tipo we), sendo g una forma eu Artin no nua sobre EWA coslquee elemento w(g) © PO) corespon- {de ura elnien nica FC PVE, svocada a In forma euadrdlen en tina bie B elopida de una vex gra siempre en Ey y rexprocamente ‘Gon rlacin ma base B exist una bigecton nia, gue amaremos f, fentte ch espacia prayectino MQ) y el confuato de les nica inculdas en PU. Darien Reco el nombre de hae lineal de edicas I imagen de tnt rota provestiva we PCO) por ln bigecion Dada una recta proyetiva A de PO), liamos sobre elt dos pon tos dstintos Ce) ¥ wtp). Por, les corresponden dos cénicas Ty Y's capes respectvasectacones en la base Brelatva ay son: eim=0 yen =0. A todo panto wg) ©: w@=Mowr+e) queda asoiado un pat (a) C*-((0,0)) (elnio, salvo wn escalar rulipicatvo 20 nla), as! mis, 2 tado par (ep) € C= (0) ‘queda asociado, reciprocamente, un punto de A. co ‘or conagints ton cic Tel he eal F consi de forms 1a cus ge denomina cousin general del har yy fy lama dcr de Base del hax ‘Guntquier otto par de cénions detintat del har puede, evident mente serve do base ‘Se tama resin doe de cuatro cca del hax Ia rantn doble de tos cuatro puntos correspondiente eobre Aen Et Si ponemor A=a/8 © G existe una biyecsiin A» de & sobre ol hha Flas nicas de base, Ty Ty cortesponden, rexpetivamente & decoy h=0. "A cuao cinias distintas de F corresponden cuatro nimeros die rete Dy hs Dov Ae de La raat doble de estas cuatro oils es: dn da F 12. Yuntes five de han-—Sex Tuna cca cualquiera del hz PAK, apocada a € Gy een my un pnt de PU, Para que my € Ty cr necesrio y sulcente que: . pling + 6h) 0. 1). Si uno al menos de fos mimeros wim) y wim) no es nul, ea tonces In relacién anterior thpe tna solcin daiea A's Ja que goede hovnda una coca también dice del haz qUe POS Or My 2) Si eim)=plm)=0, entonees In relation anterior 36 sats face para cualquier b © G. Todas Ine ofnicas del haz pasin por my Un tal punto mye lnm punto fo del bas F En resumen, por eualgier punto distinto de wn puto fio de pa una cog y un sol de F “Los punts fds pertencen @ todas lar ednica del haz P. 1.73. Cinkas dented de wm aa—Sea F un har de nica, no today degenradae:Existe entonces en F una cna propa Ty Sea Ty tuna ena, propa o'n, del az Fy stints de Ty tc, 87 mye saa we eo 23 Si pi y gu on les formas euadrtcas asoiadas @ Ty fy (en uma ‘bse Beepn de, Ix ecunién genera de Fe en) +9) =. ‘Busquemos Ins cnias depeneradas del bax reese neces y sficente para que una caiea de F, co» rreagoiate valor NE Cy sen dogenrada, es que ek determinate Be Boas asoclaga Ta formn euadetin Ay gy 8 nul utr matt, eoertn MQlqy sp) es de terer orden, por coniguen- te, ev determinant et To os de tercer grado en 2 La relain: aacmorsen-n sest( vr) prueba que el coficiente de 0? es det Mig), ditinto de cero porgue Fy "ton edeice propia: Delo anterior resulta que Ia ecuaién en dex caer +03)~9 cs exactamente de tere grado, y, portant, admite tres rafes em Cs “isnt © confanidas, Podemos ws enunca: ‘Teonoun 14—En todo baz lineal de ofnicas (no todas degener: dash exiatn tres cine depeneradas, stintas © confandids. 187A, Cmitecin fs bey Hea —Sea Fn baz lineal ue conten a nttnion propia Ty's otra eonea propa 00, del haz F- "Enel ba Feist al menos ana cnc ‘en € dogenerada en dos rect, ditnts 0 onfundides, Aborn bien, toda recta ee ‘Senta i conies ‘propia T en dos pane fos stinoe 0 contanddos. Por cons ent, a fica depenerada C encuentra By fF; en contro putts dstintos © con fundidos, que son Tos puntos fos de F. De lo dicho rest que, en foo haz line de eben, no tos degeneradas, xian etro. pants fies, datos 0 ‘confides. Fed "Es posibie entonces dar una case city fos haces Holes segn Ia cont clin de estos patos fos 7A, Las cuatro puntos fos sow dstinos—Si a,b sd son tos puntos fon to ditntos (Fg. 2) ea el haz Fexisten entonces toes fleas degeneradas distintas, formadas por pares de ects die- @aDuy “@usDi)y © Dus Dad “Todas ne eSncas del az F pasan por o, Dy cy $i designamos con fy ln forma neal asociada ai recta Dy [la ecuackin de Dyy in bie A de E ex f() 0}, 9 lepimes Tas dos primeras cénicas Aogeneradas como tase dela F, le ecuacin general de ete az es fain) fod fn) = bora bien, en 8.62 hemos podido ver que toda céalca que pasa por ey vd tiene una ectacén de este Upa. Cabe, pues afirmar que {ola eich que paca por a, b,c pertenece a FY reciprocamente 472. Dos puntos {ior conunidos—Sapongamos que dos pane toss tonfanen en que ls otros dos, DY som distin y dise Tinto de (Pig. 3) Exinten entonces dos ‘onic degenordae y sinas en fa, Stnbosconaitaidan por pares de recta dk fecente: ¥ uP) y DoT, donde T designs la tangente a Ty en "Todts las coieas no degenerades. del é Ina Fao tangents ena 8 Ty past por " bye. ‘St destanamos con fu 1x forma tne aa ssorinda a tn tangent Ty sl legos tas ctnicasdageneradas como base del haz ts ecucin general de haz Fes: on flim fen fu) = Se propone al lector que comprucbe, igual que se hizo en 862, ‘que toda conn que pas por 2, yes fangete aT, ene una ecu ‘Son de este ipo, ex dec, pertenece F "A743. Dos pores de puntor confundidos Si dos de fos puntos fjos se contunden en oy Tos otos dos en b,existen dos cSnieas de- fone, la primera contiguda por la recta ble Dy y In segunda 06,87 wae tne conc Ea or el pur (aT) de amgentes en a y bw 1) ig.) Todas tas obi 2s no depencadas del Iz Son tangetes a 7, en's y'a Ts en B. 1x ecumclin general el haz F, cuando se toma Inv dos eGnics Aegeneradas com tas, es Alon fi + sn) = ‘Ahora bien, co 8.64 hemos visto que toda cfnic tngente a T, en aya Tyen tenn unn ecuscién de est tip. Podemon, pues, firma ‘au toda etnies no depen rece 2,9 telprocament. 7A. Tres puntos fjosconfunidos—Si trex puntos fs se com funden en ay el cant punto fj b ex ditinto de a (Fg. 5) el haz F fontiene una sola efnien depenerada (TD) consitaida por la recta Dany in tangete a Ty en "Todas las coniat no depenerdas del haz som tangenes ¢ Ty en @ vy pasan por St fomamos Ia cénica degenerada como una de Is enias bas, y Ia otra er Fy eceacion general del haz F es on feo fase CCaniie eben 1” no degenerada del hz corta aT en tres puntos confuntog ena. Se dive que TT) 508 ovculapces ene. IAS. Cuatro punts foe confundidos Si fos cuatro punts do- ties se confunden en (Fig. 6) entonces el bax F solo contene una {na depenerada en ia recta dole Ty angeate a Ten a. Todas las fini no degeneradas dal haz con tangentes a T, en a: La ecuscida teneral dt haz Fes on) +f CGunlgier eiica F no degenerada del haz corte @ Ty ea cuatro puntos onfendios en a Se dice que I y Ty son hiporosulaties en a im) =0. 875. ‘Teoromn de Desargea—Consideremes un haz de’ cbnicas F ‘yun esta D que mo pasa or ning punto fifo de F. Designamas con ‘els wiguienteaplicsign de D en D> 4 todo Punto mw ED (que no 06 punto jo de F) coresponde una cna tnien Ty del haz Fgue pas or my, por covsguente, un segundo punto Him) ETD. 1 teorema de Desarges afrma que Ke una homogrfiainotuiva de D. Geométricamente,e= senilo demostar que K es lavlutva: en ‘tet, a panto Hn) D, que no ex un punto jo de F, corresponde ‘videntemente tn cna y solo una de F que pasa por ese puto; es or cosiulente, la misma céaca Ty po 10 que Rm). Delo antee Flor eeu sla'vex que kes una Diyecion de D sobee D y que F es inwolti Desmosiremos que ets iavoluign K e6 dlstita de a conciencia nla discsiin de 87 hemos eto que en todo hse F, salvo a cao fen que lor cuatro puntos ioe we confunden, existe al menos una 6 tion degenerada C de F format por dos recs stints. Tode recta D fue no pase por un punto jo eneventra ¢ C en dos puntos ditintos 4 por conigiete pra esta cca degenerada C se veifiea in) Beato» deduce que ks dans de Ia oinldenca. Queda por de mostrar que suede lo mismo para un haz F de cinias ea el qu los fat puntos jos se conunden en a SD corte Ty clea propia ‘de bas, en don puntos ltinton,enfonces et stints de la cle ‘idenci, Si D es tangente 4 Ty tn ellalo (il (erilo 81) procba fe toda cSnis del haz F dntint de Ty y de Ia cnn degeneada Corian Den dos puntos dierentes Otto cileulo (jercico 8.2) denne: tea que K es una homograla(avelutiva) de We recta D. Podemes, pues, enuneiat el teorema de Desargues: ‘Teonana 13-—Sen F un haz de efnicas y sea D una recta que no rsa por ningén punto fio de F.'A:todo punto’ m © D asociamos I Unica ednen de que pase por my el sepundo punto kin) de In so 68: eunicas _ a7 Intrseceka Dye La aplieacién as defini, & e€ una howogialia Invotutiva de la recta D, dstints de la eanedene 876. Cink de wn te tugenen « onn rota —Todn homoge involtiva de una recta proyectva D sobre Cy dstinta de la colnel. enc, smite dos puntos lnvariates dstintos 33.5. Por coasguiente pars csiquer recta D que no pase por ningsn pnt fio del haz de caicas Fy en virtad de a involcioa de Dose: {ues existe un par de oinleas‘de F que covtan cadh unn a D en dos ntos confundios. ‘Siel haz F no contiene como cénica degenciadn a una iecta doe, featonces ¢ cade uno de low puntor does e Is Invlucién de Desar: tues sobre D covesponde una eénica de F tangente a D en dicho punto. For consigiente: | Pave cualquier ha line! F de ebnicas que caretoa de cba dlegenerada en recta doble, y para toda recta D que no pase Dor fos punts fos de F, existen dos cdnicas de F tangentes ed. Si el har F contiene‘una céaice degenrada en una recta doble © (el ednca es nea en F, entonces uno de fos puntos dobles de Ia Involeién de Desargucse el punto de interseccén de © y Dy al 0&0 punto debe coresponde una Cica de tangent a D en ete pont, Por consguente: P| Par cxdguier hex F de ences que contents una cinica de J genera en recta dabie,y para toa recta D que no pase por hingin punto iio de Fy xite wna cOnica y solo una de F tangente ¢ D. 8.8, Cubdrin HALL, Detnclene—Consderemos un Cespacio vectorial Ede Aimensién cuato y el espacio proyectivo deducido PUB), Una hiper tuddrica de PE) se lama simplemente ciddico. Las neones ya. {as tobe hipercuddrens te apicanevidentemente las curiae, de lar que vamos a estudiar brevementealgunespartiuladades, Dernaciéx.—Ea el espacio proyectivo P(E) de dimensién tes, se- ‘ibe el nombre do cudérieaarociads muna forma eusdesten p80 Mul 28 can: cowess ¥ EUBRCAS EW GEOMETRA rs tobre E, la imagen por Ia apliacifn canénien = del conjunto de los ‘vectoves iotropos no nulos relatvos ‘Uns cudsin 0 es, pues, por deinen: On(wlm) ERE) | glm)=0}. 88.2, ennelén da wne cuirien EN una base B= (ey eney ee) Ue £,fijeos ‘ona forma cusditica'y no nila obre B gor su matic st rst) eon Ins coordenadas de un pusto m © E, hata columoa es, In eoaseldn de la cudvia Q ascends a es: etm) ="KAK =O, 1 forma polar fazocads ala forma cudrétca @ et: om my=AX, 1X" represents In mari eolumaa de Tas coordenadas de En uba Bate ortogonalrelatva gla maiz Aes diagonal 0° 00 70 08 yon esta base! one ir a8. I nimero de cuadeados no nulos es igual al rango de, es decir a rango de A. 483. anor conjagnon. Penoe dabiey Dos. puntos m=a(o) y neat’) sm conjugndoe con telaeén 8 Ta eusien sl fmm’) 0 dele: AK~O. 1a forma cundriica @ es depenerada sy y solo sl, su nécleo (0), Entonces, PES) 0 4 todo panto’ de P(E!) es conjpado 4 cualquier panto de PE). Tal punto es un punto doble de la cl 8 O, queen este caso se dice degenerada, ‘1X es un punto dobl, Jn ecuaelén anterior se satisfoce para todo 2,3, por constuiente AXa0. Se obtlene asl in ecuacin matic que da Jos puntos dobies, si stn. Extn scan matric te tesdace ch ut sete de custo cuaciones lnenles y homogSncas cuyo rango res pressamente ede ia mate A, 1) Si ro, entonces £*=(0), y pe no depenerada, La cusdicn ‘= dee que es propia y caret de punto doble. En ena base oregon ‘3 ecuntin exe Inform es Bitty at'=0 2) Si re}, entonces £(0}, ¥ Q es degenerada, La vatedad proyectita PE), conjuato de Tos puntos dies de Q, noes vaca, ys imcnsén es 3". Por consguente: va) Si r=3, entonces UE) be reduce @ un punto {5}; @ rece et nombre de cono con evi s; po todo punto m © Q-(5} la reta Dy ests inclida en (81.23) 8 ectacn an una base oetoponal (con 28720) 1) Si r=2,entonces P(E) es una rect proyectva. La culdlea Q posse extn recta de puntos dobles La ecotcion de Qen una base ortgonal es: (com apy8 0) as Byte exe ay-0 {con of 20. ‘Como en € exsten,cunlesqeea que sean a yf, los nimeros dy fale que Nisa y pf Inecuslon de Qe esta base ortogonal ewan derma 1 por consignee, la cullen Q es Ix unin de dor planosdistinos El conjunta P(E) de los pontos dables de es Ia rctaiterseceln de estos doe plan. 2) Sim, entonces PU) es un plano proyetivo. a eenatin de (@ cx una base ortogonal es oto (on a0) 1a cudvien @ eth constituida por un plano de puntos dobies, ¥ me. : aenecios fn, sor agent ote ie fl cc er en wm ayant ne cn, la in science grigt cn tee acd Aart a)=0, sr ner esi no 8 Te i ae nt wren be Deo oe Fu ery mae me por iy ee Pn nde oa tar le, sna em) Fm avin tvimimd We 0. mses «CO ‘one per ee de Desens dans ean o 8 ie Mere” a aan ponte as races de ets ee "yl Pradoge n comtiovnion gue se tata de una horagrata sobre Ia recta Dy cberondo us sont togo mente) a pane! sn) antes, 413, Bl paso poveivo PE) sre G,conderamon ing puny apace esse de es Coins T gue pute Fors fey ikon 5 a rnc ra ae 14, Se da un lnce prop ono plan popctivo PU, ste 6, De mtn xen de sens pect Ge ona eT es Bite 26. Bn a plan orev FB) sobre Gs dee reeenla propecia BG dit Fam pa fr fn ee oe igind un terein roe (ave cna puter ue xe ne si sh como ei pr op eo oe ntti {a.b,0.d) de conto d, we conaldem et har F que ndmite itor coat pontor ‘on the cine onl In eis gue aie roel ae ratory pins 8 Fe He a in eb 189. Ee el slano pojecno PE) comieramor don cinces grpte Ti 3 fh ppt) sep Be fon re » Fy 1 trere gue Ian Wa dln de UE) on mimo er woe someertin © PLE tiene for penton inva 1 Deeminse Mh af eo i BR tS i he i, yo ae he Note Utceren,tago el pectin ana ens royecin ca gue ene defy ea hgh sND. 2.10. et plano pope PE) conde fy ein Ty ns recs da ct ain on patos mm omen coe SD Prt a eat de ct, yg genom Eien pre eee © n'y Pt te 12 can canton ¥ comics en gtowerna movEcrva ‘edetta bt vnconttaa nella dees anes unmet {LiL Dade ec pve endo FB dena on (I=Pa MDa (a)=DeN DBs (PRD Dae 1 emcee ge, pan todo me MI, exten punto mw PE) com |wpido amen eatin nea ne Sm) Flo mn a Oo sine roses Be von {Ba Da Dt Dad =IBa Pap Dat De $m i nto Brrr ele ot sigs de lo 0 en (e}=DieM Dat (B=Dip Det (71=Dag Pop gq aan a ene raves AE) eh rece oecn (6d) " Prbese ave toe ns punts dhdos yetencen 2 uns misma cénia sl, y soto enna as pon fy ore fe Pee. ‘unig ror fle ep Ser oad bmn {115 tao hon oes FE ste inn sw cs (iat) Sof hae arnt SES cm ‘ut por fs pants de de primes ff vw da por Imma fs ete lat ma ved Diletta ae tes ea os ‘co relcn 2 elects el ellealo hacledo intervene mates tl ave ()-() 3) Prades que In ate de Fam bt cfr leds oF 4-1 BAK "aot yuto.m 2B} aroun Meerano pote My de con ce tain 8-817 pa A de Ho cone 8 ‘tata eAS Si fone BE POUED y Nt Ie "Eide INGO. 3) os asain pan que ao vale Henan calames lo papel dey er 8.8, a sp poi, ME) de tin, sme oie ice Basen Sorento ot eee ‘anrece (Dm Seen eon eon ein» Oh 3am B, Par cia 1 erst eon tof Dy, com relaén 0, Herel Tose Deu 1 Yom csiver vor de 816, a et epelo proyecto ME) de dines ee bre ©, dodo de sma renin proyectv cane I fala (Oy) do Fee ayesha att ut ltr dole el an £=0 on cia Ong cana 17. fal lan, gropecng FE) whe Gat den do ele prot 1 [Een f'n SB esse 4 ony on daa Fr ts eae (ab aly 5 trace gue, exe todo puto comin, y Ta 09 ont an “Siempre en ol supuesto de ue ext Fy snponemos Fy bitangente Ty ‘toe pumon a 7. Pron et pop avec Dy ene TF Ff ardor pret de anton cojpedoe tine, 3 ‘Shomenoe tm Scar ge 9 arn i ima | | CONICAS EN GEOMETRIA AFIN Y EUCLIDIANA 9.1 Goomeeia afin QL, Plane an vesl—Considerimos un plano afin V sobre el cuerpo It de fe ndmeros ces (im, V=2. Ea 3.25 ee hieo Je Inmersién de V en un espaclo proyectivo PUY), lsmado completado proyectioo eV. El complementario PU(O)xV) de Vien POV) os fa recta dl infnito de este comple: ‘ado proyectivo: ae simbolzrd Vox Por tant, el compltsdopeoyectivo fs tambia VU Vn, que denotaremor ‘7 en lugar de POR» V) Da-VUVe Sea B=(ovh J) una telerencia afin de V. En We V tomemos la base: i 0.9, y=tio) ‘Todo punto m€ 7 posse un sistema (X,¥,Z) de coordenadasho- smogéneas en ta base, 92 martZ, XE4 YD, a recta do infnito Vu est carcterizada por 20. {Le Condiibn nocearn 9 ufciente pam qve'm © V (in Va) esque 2£0. Las coordenades anes de tl punto men in relerenci B spn? Yr aK yd z z La tferencl proyectva cortespondiente a B en 7 es consid or Tos puntos ayy el centro 6, tales que: e=Du Vai Dy Va ‘yoorgen de Bao; B=t+) 2.12. CompeatenetenSegin Jo visto en 64, podemos gasar de espacio vectorial V, de dimension dos sobre I, «sa complexfiendo ‘que es un espaco de dimeneiin dos sobre C,y V queda inmers en In base inca de Vs unn hae (el) de P "H completdo.proyectiva PCP) del ompleifiado 9 se es ribet. Para ia recta del init PY(0)>P) de este complesiendo Ssoplearemor In otacin Va. Se verifies en estas condone FaPure 9.13. inten om gematrn afin—Varos a estula ls enics on a geomet nln roo! del plano Vor comodidad, en In expleaion ‘e'ln propledades que van a apiece emplaremos In vez el om: Hetado proyectivo 7 de V y los complexiieados ? y ¥. Dertci—Recibe et nombre de ednce del plano afin rea ¥, to ‘ini del completado proyecto ¥ que no contnga a la recta del Infinite Vn Una edocs @ det plano proyetivo V queda definda por une forma cuadeticn no nap ‘sabre el espacio vectorial Rx V. En In base ele- ta anteriormente la eeuaclén de Q es: on) OOK, Y, ZymaX bef Yb 5 YZ DV ZK S2"xY=0. tH) Los coufientes det polinomio @ son reales ‘Baequemos bajo qué condiciones In ednica Q contine a Vax La condicidn necesrin y rficente es que la ecuciin de Q se stiapa bor 20, de donde: and-t—0, Si descartamos este caso, entonces,segin Ia definiién, tendremos ‘que @PVes una eénica del plano aia V, que esrbiremos 0: e-anv. ‘La ecuncidn de Q en la efrencia B se obtene a parti de In ceune cin [1] mediante el cambio: x ® a wd De ests forma, se obtiene: ats 00620" ayo 4 2 Dy "=O. 8 11 primer miembro es un politi de dos variables, de segundo tad, pute no tenemos en cuenta el ear0 en que «BY y/@ son nulos fla rez TReefprocamente, se push de fx ecuacia {3} a ecucin (2] por et cambio 2} Cabs, pues afirmar’, P| Sigees we potinomio de segundo grado en dos variables € 21 Sonata de tos (4) slucones de y)=0, con react ‘Fae referencia dV, representa tna conic dl plan af V. DAA. Gino ene ¢Iaginarin—Consideremos una eben Q del plano proectivo V. En una tare ortogonal do RV, la mati de In foram Euadeten agociadn a Q os diagonal, Ia ecuaiin de Q en esta Tnce es do a forma OX AP yZ=0. EL tango r de ges igul al cardinal de tos nimeros no aulos de Ia tern (a7) Ea sinatra de (633) el par (=P) © NY slendo P CLeaisal de lor nimeros exictamente postivos y rp el de los Iimeros esrctamentenegativos dea tern (0,9) Esta slgaatur Independiente dels Base ortogonalelegida, Consieremos todos los Tr rd, es doit, oy £0. Si a: fy son del mismo sano, os deci, si Ia igatura de es 6.0) 0 3, entonces ninguna teron no nala (%¥,2) do TY veiea {2 eencn le Q Para interpreta esta ccunlén co preciso past al complenifindo ¥ de 9, Todas las eolisiones no nulas de esta ecncion Dettenesen entonees a O10, 1Q reibe el nombre de ede propiaimoginari ee 9.1: onowurn are 20 ‘Si a,Pv7 a0 tienen ef miamo sign, os dec, sila signatura de x (1) 0 (Ld, cntonces extn temas de mieros (GY, Z) de TP Gu vedcan Ta ecuciin de Q, 9 80 dlce que Q es una cOnice propia ral [ie r=2, por ejemplo, y=0 y a0. i erate de Q et etonces axtypreo Si czy Bi tenen of mismo sign, es decir, sn signature deg es (2,0) 00,2) no exston O61) de TE que veifiquen Ta ectacién ane fio. Pra interpreta fa ecutlin de Q, pastas al complenifindo Vs In baton Q degenara entonces en dos rectas imaginaras conuandas. Sia embargo, et punto doble de @ es rel Stir JP son de signo contaro, c= dec sila sgnaturn de g 8 (ayy entonces Q degenrn en dos rectas rele ydistints se rea, por elem, P=y=0, a0 is ceuselén de Q es oxt=0 11a eénic @ enh constituida por una rect rea! dob 915. Panos del inti, —Consideremat une cice Q en e plano atin. amamos puntos dat snfinito de Q, Jos puntos de OM Px en al‘completado proyectivo complesifieado 7 de ¥. to de @ vienen dos pr: OK 7.270), fax" xY eC =O Z=0) z-0, ta ecuncén 01, ¥,0)=0 represents, en F, wna céniea degenerada en dor rete, distintas ambas de Va. n'inereccon QP extéformada yor dos puntos dstiton @ confandios,renles © lmogination Las direcones de estos dos pute for recben eh nombre de direcciones ainticas de 0. Sogn seu la naturlza de Tor puntos de infin, y el rago rd forma cuaedticn esis 00. (642),resultarh una casficackin de as hnine dt plano fa real V PAA, Céncas propiasSi suponemos #=3, entonces Q e6 une nen propia del competado proyectivo compleifisada V. Se dice que (es una ednies propia del pla alin reat V- 1) Silos dos puntos del afato oa imayinaroe (conjugads) (es ect, s1 "a £0), entonces Q ef una ic 1) Silos dos punts del aii son eles ydstatos (8 =e > 0), fatonees Q'es una hpdrota )Stlos dos puntos ene ifinito se confunden (6"™—' 0) tones Q er una parabola Por consigueste, Is parbola es una clinica propia tangents @ la recta del ifn Obseroacén-—Seyin ln discunin hecha en 9.14, toda hiphbola y toda paribols son eénicas proples reales, puesto que son reales #8 Puntos en el tai Por el contrari, una clpse puede ser rel o imag siguatura dela forma eandrtin gus le extd mtiad, 8.152. Cénie degenerates. LF" Suponemes P=2. Entonces Q es degenerada en dos rectas disney, scintes en s, punto doble de @, en el competado proyecto complexifcndo EI punto dabe sex siempee rea. 1) Sis Vay entones Q poree dos puntos dstints en el ifinito, Si on reales, Q est fomada por dor rectar istintat rele, #00 imaginacos, 0 est conttuida por dos rectar imapinarae conjupad. D) Sis Va Q pose ental cao un punto dole ens Infinit, y| ‘est forma por dos vectasporlelasditntas on el plan afin ea V 22 Suponemos r= Entoncs, Q-degenera en una recta real de puntordobles. sen 9.2. Centro y didmetron 92.1, Contra de ann cnie.Se conoce ln defiiién elemental de centro de simetia de una figura Fen el pla an real Vs se dice ge tin punto o es conto de simetria de Fl laser con contro w dele Invariant (leblmente) sf Para todo punto m © Fel sins m? dermal que ene pnt sd el ipunto mn pertenece ta ign a ra una efaic (dl plano aa real V, el punto w es centro de e ro. 921 canto x ous 29 simetsia de Q sh para eualgiee punto m € 0, Ia recta Day corte a Q ‘En otto pono fal gue w tea el pinto eo del ipunto En et completa proectivo complesieao V, dichs propiedad st ania de interes nk cenit dQ fo eta ae or w encentra a Q-en dos puntos (eles © iaginarios) cone {nios araniees co eelacén al punto 9 al punto del infiito de 1a Sidetie tlw es confugao, com elacgn 8, de todo punto del io. En eta amici, el mismo punto w puede pertenecer It recta dl infin. Deeiicén.—Recibe el nombre de centro de wna cna Q de plano atin rea ¥, todo punto conugndo con rlacn 4 de todos fos puntos et fist dl competi yet completo. eb tater at dedce tnd yt dole de Qc wn cent. ‘ode co fur to ea Tonto Ue me come oar con reel rier ini ‘Un cnt de que no precast ect el tuo te setts deen pan al V 922. Devsrminaton de oe eenron Ba el completado.proyectivo compleniindo V, supongamos que Ia ecuaién de In en @ conser fad oe? (OOK Y, Zan VO af 24 IBY Z + B'AK 'AY =O. 1 conjunto de los conjugador (XYZ) det punto (Yo) con relcion a Q rene sepesentado po XOi+Y0%+ 705-0. La condicién necesaia y suilente para que (Xe Yu 29) a cent de Q co que ae veliqe In relacén anterior para coniquiee (X YO) os decir, ue i,=0 ax Yet B'Z=0 (Gite ome Cote reacioo Para determina lo centro, vemos pressados a resolver y ds cute "un sistema de dos seanlones de primer grado. Hagamos intes- wee ln mates wef. TD Demon 12 Bl nag de M vale 2—Entonees Q posce un eet ico ren 4) En primer Iopar este egal caro de ana e6ica propia Q (prs: boy hipétola lips rel o imaginaria). La recta de infinito tiene tm polo soo uno con lain a edna propa Q, que ex el ico cent de @. Enel caso de In parol, este centro pertenece Ant, tangent a In pardbol en ese pu ‘Se tata de unt lipee o-de una hipxbol, ls tangentes en lor os puntos del infiito se eortan en el centro wi esas tangeates re ben el nombre de autor de In cia (relere hipérbola ¢ ima inact conjugedas en Ia eis. ) Es tambien el cao de na’ cfinien dogenerads en'dos recta i (unt dob Fel) que no pertenece ala recta del fat El canto 5 on ¥ es inleo porque dos punts ditintos de Ia recta del into tienen poleesicrentes que ae corten enw, puesto que 0 & Vn "2 "EI ago de M tte L-—En tal caso Q poste uaa recte de con: frog reales. Tite es el caso de una cénica Q degenrads'en dos rectisparalelas itintas 0 contendida, = dvi, dena cain Q que tenga ue punto Aoble s que pertenece » i recta del ffnito. Todos los puntos dela ‘ets del inftto distintos d's teaen I nema polar D, que pa por # Dees Insecta do los cents de 0. ‘Como resumen deste esti, Tamaremos cdi com centro del ‘lan alin Va toda ene que tangs un centro Unico wen V (que 0 Devteneaca Vo), x dei toda cfnlea que tenga puntos dstnts en int: lip hpébolao pur de rectassecantes ea un punto de V, ‘een, toda eGniea que tong un verdera nico centro de siete = Obseracidn—En una. referencia: (oJ) det plano afin V, caro ‘rigen coincide con el centro ode fn enicn com centro, Ia ecacln events ex de la forma aes Day td Pe =O, En efecto, sie centro de simetria'de Q eel origen dl iste de referencia, In ecuscién de Q dete queda invariant seambiar = or = Super n 923. Diimivo de me enen—Set Q uns cénica del plano alla real V,y sen 8 una ducosin enV. En el plano proyestivo comple: recta del in ficado V, todas las rectasparslelas '® encuentran a la recta del inf ilo en el mismo punto Bae Suponenos gue Q no dene punto doble Confundo con Bu, es decir, que Q no degenert en dos retasparalelas (Gitta confess)» 8 ‘Consderemos en primer lugar el caso en qu toda paraiela a 8 corta 40, en el plano afl eal Ven dos puntos m y my sea fel punto Imstio de bunto mn El pont fer conjudo arménico de Bx com Feliciin a my. El conjuno de estos puntos {est inelldo en uaa Fecta D, a lamar imei de lv dieccidm Ben elect, 00 ‘endo un punto doble de Q, x admite una polar D con relacign 8 Q, In esl contiene todos ester puntos medio & ara tat el eto genera, consderarems In cnc @ del comple tao proyetivo complsitiado ¥, para dar In siguiente defiiién le dimetro de una decién 8: Demcién—Sea 8 una dieci6n del plano afin real V, sea @ ws cénien de V no degentraa en doe recta pasteles a, Recbe el nom bre de didmetro dele divecién 8 la pour con rlaclén Q del panto del intnita de 8 enV. fi 924, tenstén det dimetr—Conseremos I ecuain de la ei. ex @ en une referencia de OK, Yo Z) aX Vea 24 2YZ I ZX 4" XY 00 a direci6n 8 del plano afin V est carscteizads por Is coorde- nade (u2,0)det punto Bw en Ia referencia anterior de ¥ a post de Bacon rele 8 es 10+ 005-0, : es decir: aX 1b" V4 2490" X 4 T+ b2) En el plano afi V, el diimetro de ta dzecién 8, de conficientes estore tr, eth, ues, represented por: Mar bys W) eaD" rd yb). Eridentomente, eta recta pasa por todo punto que sea centro de 0. 925, amie grométiva de Ix dimeros—Medianteconsieraco- nes geomrcas,pucde concise que todo dimetro de una ree: m can 9 camens 6 QuaETA AN ¥ HELO lia 8 pasa por todo centro de acca En efecto, cualquier centro conjugado con relacién a Q de todos los puntos del ininito de V, Yon pacar Gel punto ba} de allo resulta que la polar de Bx post 25:1. nice degeneraa en dos recta paralelas—Si Q degensra ‘en dos rectas paalls,distintat © contunddas, x dieeign de estan feclas no tone dimetro con rlalén 0. ‘Coalguer otra drei B tene un didmetro con relacién a Q, e cual post por fodo centzo do 0. ‘TO cold constitida por sos paralelas dstinas cualguse die tuo cs orlelo «esas dou racine ¥colnce con la recta de 1s cen trom de 0. “s'0 até constituida por una recta de puntos doble, todo dime ‘uo ne confande con esta fst (que es tubien Ta recta de 1s entos. 9252. Otraseinicas—Si Q et una cénica propa, o degenerada en os tetas sceantes en 1 Van toda dirccin poser, en V, um di tmetzo que psa por el canto o de Tint cao porticla de goe O ex una paribola, y de que B= (es dec, 82 EQ) ol dimetro de extadrecién 8 coineide con I re- {3 del ininito Ve Tin los restates casos, el diimetro de plano aia ¥ Reciprocoments, toda recta D del plano alin V, que pase or el cen two de Ox es diimetro de unm deci Gniea 8; en elect, «8 ro. festa D admite on polo Unico Bx que pertenece & tO co degenerada en dot rctas seeantes en 0 Vay toda ‘que pane procs i polit con reacién & Q de un punto bx {nico de a esta de Infinit, cal no conten a “Enuaiemes en porte el caro de-las cénicas propia 0. 1 "St co dieslén aeintien de Q, enfonees el dimetro D dela nceign 8 cg tangent # Qn el panto Bu. S1-Q e5 una hipéboln, D {s'una sinota de‘Qs sO es prdbol, Des Jn recta del ininito Vow (Er emo de ls clipe no ba de tomarse agul en conidrscifn, puesto gue suponemosdetde el pincipo que 8 es real) 2 "Gi mo es dieecidnssnttia de Q, el dimetro D de i drs- cB eneuenta a Q en dos pontos mY men et completdo pro ieccién 8 existe en grctivo complenificad V, donde las dos tangentes pasan or Bax ‘SQ en uns elpe 0 una hipaa Toe puntos m y mo perteneeen 09.2: canto ovens m3 te rect del infinite, y Ia tangents x Q en estos dos puntos son Ialelas 8 en V- ™ = SIO es un parila, no defor dos panto (p. ey m) coincide on el cent @ © Va(1G. La tangente a In ardboln en el otto punto mv Vo parla 8 8 9.26. Ditelonescennmn—Consideremos dos dirceciones 8 y 8° et plano afin rea Vy cnrctrindat por S05 puntos de infnito Be yx en Vy son wna enka del plano V. Dartmicidt—Se dice que iss direcclones 5 y 8 son conjugndas con relncign un ednca Q en el plan afin real Vise punts en eli Tinito Bu y B= son conjugados con reaciin a Q on Ve Ten el completado proyectivo , sa a ecuscion de 0: GK, Ys Z)naX a P4@'Z4 DZ ZX 420"HY m0. tas direcions 8 y 8 venen dadas por las cootdenaashomogéneas (ats0) y Geres0) de sus puntos em Hilt Bu ¥ Be Expeser fhe estos puntos ton conjugation con reacin a Gs obten! na +B ue 0) 400. ‘ts puntos det init de @ son ditto, ose sh es una cal ca com centro, toda dieclén 8 citinta de una diecidn asntticn ‘Site una civteén coniogna 6 dtintn de 8 y de las dreciones ‘SSnttcas Cutguer directo ait de es conjozada des mists. "for puntos del nfinito de Q se confenden, es decir, sO es dege- rornda eo dos rectas parla, ditintas 0 coincidentes, 0 bien, st Q ‘xiuna iota, tala diecién 8 distnta de i dirs asigsicn ‘oble admite por conugnda ete dveceém asnttica. ‘Obserocién-—En el plano ain ¥, dodo de Ia eefereneia (0.4 fh tas diezcones de les fer do coordanadas Dy Day son conjuptas ‘con rclacfm a wa cna Q iy slo s, queda verieada Ta reaciin Ge conjgacion por =O y =O, en dec, sl b"=0. La condicén Seceana’ysuliente para esto ex que la ecuacin q3)=0 de O rezea de tring. 19.27. Dimeroeconogndon—Par ls ebcas com centro enol pax so aifarel Ves dec; pr ne ciniss con dos puntos distintos en el Intnit datos In siguiente deficits, ‘Dermicion-—Se Taman dinetror conugados de una céncs con contig 0 to per de diametroscuyas diecclones sean conjugadst con relcion 9. { | car 9 comcns et OME AN CLL Sex Q una cca con seatro y sean D y D’ dos élémetros distin tos y conjupados con relaién a. En el completado proyectivo tos dos puntos del iafaito Day Dix son dstinos y no estén alnendos eon! entro de Q, qb, por hipStess, no perencee ala recta deli fit, La recta D (rnp? D) es la polar de D'~ (esp: Da) com rela lan a @. En conto a los puntos Du D'y autos son conjugidos ‘dal contr con reac & @. ‘SLO ena con propn (elise o bipésbos), la polar de a con relaién Q exe 7 psn por los puntos Du y Dm. En tos los cans I lngalo wDu Daa tl que cualuler wérce es conjugado de los otros dos ‘Consderetmos Ia base al B-(oy tf) de V, consuls por el eea- ‘ro, por dos yectoves# J que tongan las dreciones de D y de DY Feapectivamente, La referencia proyectva correspondiente a Ben ¥ Sel formada por ls puntos Du, Dm, oy por un centro 8. Ela fesulta por paso a lou ocientesdo'usa base de IU V, ortogona, sega toque pestdey con relaién 8 a forma cuadstica asociad ES ceuncidn de Q en una tl referencia es por consguente: Xs preye—0. De lo anterior rete que fe ‘81,0 e5 una cone propia con centr (lise opal, ex: tances apy 70,7 la ecuacton de Q en unt base afin B es del tipo ae 22 S10 es una cénia degenrada con cent, con a #0 y 7 su ecusion em una tal Base af B eb dl po ae 2, Hao, 9.2. Goometsia eucidienn 93.1, Cinta on plane eultone—Consieremos, el plano eve iano V, o sea tn espcio vectocal V de dimensén dos sobre M, do ido dean producto eseala ora biieal simétiea positing no de fenerad) Ea V solo emplesremos bases ostonormales, y en el plane atin sociado wtieaemor sniamente rlerencie.oronormles ‘Uns efnies 0 del plano V viene representa, en ena referencia contonormal [,5)} por une ecuscign de Ta forme a yim 20" apa 420 DD ca In que g es un polinomio de segundo grado, Ln mate. simi: a YF u( ¢) 5 lninta de 0, Sbemos (15) que M es To matic que define fas Seating Slee 932, Denman pian —Ptinos de ee nm (otis tant ntl as (SEF Ea se it pine ht ma bl ae Seana hae gs ih ct (2)! nw Xe Hon 1 ogo por Ia matiz de paso P,ortoganal de I base (J) 1 base [oJ 34 designamos con X y X law matrices columns’ de Tas coor dnadas de eualquer punto del plano Ven la antignn y en fa nueva feferencis, reepetivamente, In elim matical que ig estos lee XaxePK. u Pongamos entonces In ecunién de In efnien Q en a forma ae Wma a) x4 Dy +00, a onde y es una forma cuadvitica de dos variables © ots 1) MN Bb Para obtener a ecuncién de Q en ta nueva referencia, basta sst- tuir em (2] 36 por sus valores obtendow en I] en foneiin de ¥5 Hegemos 2 ena ecucin de i fone: a Vee YB DD Y 40 =O, m6. an, 96 Coens a oxoueTR API ¥ EVCLADANA onde yes una forma cuaditia en las dos vaibles¥ © (pole homie 4 y Ia forma ys quedan definiges salvo un esclarmolilea: tivo distiato de cera. ‘Como en [I] * ey se expresan en fancin do « mediate pli nomios de primer grado, ye se deduce de g poniendo, en (3) X=PX, de donde X= 1K" P=" P, puesto que P es ortogonal y ae obtisne: ee Y= 2C(R-1 MX, donde Ia matriz P~IMP pose los mismos valores prope y vectores rope que Bt (Como 1, 1622. Podemos, pus, enundsr TeoRth 1-—Las dieccones propia dela mati de Is direcciones Asintlieas de una eéniea Q del plano eudidano son Independientes fe Ta releenca ertonoral clegds para representar a. Demtwcién—Estas dieciones props reciten el nombre de di reciones principales de 0. 933. Deteminacion de or declone eiipalen—Segin Io ante tor, el problema do buscar is drecionespracpnee va undo al de In disgonatizacion de In mati sims reat M (fomo 1,183). I oliaomio carscteristica de Mes ak own x t-29>| |-e-tosapasar—o Senor fa mais lM ae aos pe iene anes seta naa por es opr ha asin elon coco (e-esaorz0, Y volvemes 2 encontrat, puesto que ete nimero es posiiva 0 nul ‘que ls mates simetrien M tone sus valores pwopoe rele, Log vectors ‘propos de Mo ea, lar direcsiones plncgtes de la cnica Q,vienen ‘bos por el tema ar4bry =0, Bran =Ny 9.32 osowera recunaNs m Lt ios valores proplot 4 y As son distintos, existen dos dcee- ‘ones principals, que ton perpendiculares: 27 ‘Silos dos valores peopios colaiden, es dc (ea sA=0 ee (and y W ntonces fs dos valores propos vlen @y ol set de las diecioe ‘her principle se converte oe=0, 0y=0, ue sais pa cng ey. Tole deci es ap fara nce Q qu, cnet eto pia tne una seca forma: " ay) 420 24 2by 4.0". @ es une cieunferenca ena gue yf aon vectoree propos de Me lt feemncéa de Q's de tio QV) PAY 4 D4 Hem Pesto que entonces la matiz PIMP de es diagonal ‘ames a prosesuir la redueign de tn ecuacin de Q sepin que bs Aluecciones asintiens de sean distintas 0 consdentes. BAA. Las dieeiones asintticas de Q son distntasNinguno de los valores propios My As ee milo: hyG£0, Q'e9 na edna com dg DEXIMTOEANOS 4. em conrad segin = de une pte y sein y ff aiernren(ee) (ys Hag continue sade onc yr er a a Bn le rotereneln (af ')obtends, in ecuncin do Q Aste hye kno, 4 como seve sin difelad, w os el centro de @. ‘SI e20, eatonces Qe une eSnien propia, y si km0, entonces Q es dogeyerads en la unin de-dos ect que pasan pore Exinoe- tos ambos casos por spared ‘A) Oat una cinia propa (k7#0. [Emudiemor los signos de fos mimeros Ny Dyk, Tr Supongumas que 9 Ar tenen ol signo de k. Exist entonces ios nimeron reales @ 7 B tales que a'~Kjhy y D'=BlAy La eosin Sotelo toma Ta forma? Ey aaa aettie Niegin par (a) € Wve eta ecacén, Es precio est a complesiinto D para intrpretaria: Ia eiea Q 8 un tipse imag ‘nara (nica popla magna). ens 2+ Supoogamos que bs ys tone sino contraro a inten sntonces dos nimerot reales @ 7 B tals que a= HDA y Bim Kh Ta eovaciin se ese * Zit ano Qe una alps real (Cénica propia reat con direcciones asnttias agin conogadas) “IF Supongamos que My son de sigos contaros. ‘Sea phn! eno en ee Hy thee el-sgno de F, Existe entonces un por Ge mimecos teles #y B tales que a= K/h y Bmkfhy Lat cused Q es t (0 es una hipirbota (thie, propiséon dlrccones ssnttcas distin tas'y reales te 95: oxowermu rusts mm St amb, iene. 3B) 0 es una cdni degeneraa (k=O). Su eeanidn es, pues de i forma: Peo, Alcs que a hipebola ex egultera(asaiotas perpen: Si AA-<0, etonces Q degenera en ln unién de dos retas reales, Aitnts, que te cortan eno. ‘Sys, 0 degenera eta cao en Ia win de dos reetas ima’ sinariat coajgadss, que pas por a. 9342. Las direcconerasntticns de @ coincden.—Entones, uno 4 loo aires propios de Mire ala, ely Ay=0. Descomponiendo {en cumdredor sepin ss oiiene cdernren (et) sanyo Sequidamente,trasladamos la referencia pars evar el orgen oa vim nto w dela por nn efeenca (04 7) ast obtenia, Ia ecuncion de Q es: *ustezbyyeeao. (es usa efaica propia stb, 70, y degenerada si yO. Examinemos or sepatado ambos casos. 'A).O se una eben propia (by £0) {Ea ecwtelda anterior puede escibiese en Ie forma natean (vk Blectoemor una punto definido por acin de los ejes pura evar el orgen a un 20 us, 9 conden a oxouaran aro ¥ eveIPANS a a nueva referencia (55, obtenia de esta forma, i ecus cin da'Q eg 80 hace p= 2 [=e BO es une cbnica degenerada (0). Bn In releencla (0, £,)) In eoacin de Q Natbe=o. Sif=0, 0 dogenern en una rect de punts dobes, Si kx0y A tiene signo cotratio ak, entones Q degenera en la niga de dog retst paral reales yditnts, SLRZ0'y h Gene el signe de, entoncea Q degenra en Ta unin le dos ect praelas, iaginarascoojopadas. 933. Bjn de simesin Se conoce In deliiién elemental de fe de simeuta do una figura en el plano eucidiano V: se doe que won recta D es eje do simeela de Fl ol plegamiento alrededor de D con- sera. a F. Par cualquier mF, of simetrico mde mm aaisiace a IG F.(Sabemor que la perpendicular trzaia por m a D pasa por m” {que el punto medio del bipusto m,n” petenece « D.) Un ee de simetsa D do F aparece cowo un dimetro de conju do dol diesen perpendicular 2 D. Recorders (9.26) que dos direciones 8 y 8 son conjugadas con relacién a usa cdaca Qi soa les dieeclones de dos vectores corto: fonaless con reac a 1 forma euadrticn asocada ala mattis M fe Tap direcciones asintticas de Q. En partelar, dos dieccones Frincpales son conjupadne cou relacbn Q, puesto que. deterainan Un Base sortogonals para la forma cuadrtica we. Ademds, som. pe peaiculres, es decir, otogonaes para el producto ealar del plano V. {Eas dlieciones principales son, pes, wortogoates» para las dos for sas cuadrtcas? aquolacuya matic ee MUy In que define Ta etre fra de plano eucldiano V. or consgsiente, sme decid er principal para wa edtica O sh 4 sto st es conga de a ivecion perpendicular. De donde se de- flue qu sun drecin principal noes aiattcadoble dela nica, fl dismetro de exta direciin existe et je de sinetela de Q. 20 94: rocos ¥ suucrnees mi oa diets enpes decionrs som precip. 22 Para la paribola, el dimetro conjugndo de ta dreciém per In direcein asintten dob ot un ej de simetin este tie poser in direccién asinttiea y no existe ningin otro eje de sie inetd 3." nel easo de una ednicndegenerada en dos rectasparalela, isnt 0 coincideates I recta de os centros es eje de sine Existe tambien para ets cies una fain de ejes de simetcia que no-rondidmetror: Ia formeda por lak rectasporpendiculres I ea de lon centro, 936. Vireo de DerowciénReclbe el sombre de eftce de una cénicn propia Q todo punto que prtenee a In rez a 04am ee de rmetea de. Sobve In ecwaciones reducidss, ex fc ver que toda elpse real posee ctro vertices reales; toda hipébola tine ds, y la pardbala ‘0 ten, 94, Focon y directrices DAL. ReordtrinE ot tomo I (251) hemos estudiado el siete problems nel plono euclidian V, dados wn puto a, wna recta D (aD) y sum mimeo © Rs, lee el conjanto 0 de Tos prntos del plano cup aude distort ol punto ¢ 9 fa racta D er la constant En una referencia ortonrmal (os fj} de orgen ay con el vector ¢ perpendicular ala recta D,supongamos qoe =a sea In ecucién de D. Como: mEO ee dima)medin,D) In ecuactn cartesina de @ Payee a (0 ex una cnn propa: recite el nombre de fro, Dede diee- tri asocada ys laa excentiidd. ‘Now propatemos ahora estudlar una amplisisn de esta propiedad 1 compesteado dst plano eueisiano V 942. binctnes hetropme—E8 65 hemos prolongado al compler sifedo Pe producto ssclar de’ V_ Cualquer Bate ortormal para Vives en P, 7 el producto scalar de D es independiente dela base ‘ovtonorsal rel lei ‘Sl Ga) 7 Gri) on pares de C coordenadas de dos vectores w yw del comlesifiado en una base ortonermal, eh producto 65 and a0 0, 1 fee la mama expesién que en V (649). En particle, un vector a ser iotropo sy slo si: wow pao. Por consigients,cungsir vector istropo pertenece a una otra die Ing fetes vectorial de eewacon rien, ytino. Estas dicesiones vectben ef nombre. de diecclones isotropas det ‘ano compleifiado 7. ‘Son indeenieater deta referencia oxtonormal real ees, como to-e5 el propio producto escala. 9A. Eatin de le propiedad de So foemn--Tomemos de nuevo ta ecuaién dela cnn Qe foc a, de directrix asoclada D y de ex. centicidad¢, y_pongimosia en Informa: Win o-t)=ee—aF Las isotropa del punto, y-in=0 y-+ie=0, cortan cada wna cen el compenitcado 0 en dos puntor colnldentes: la) Y (ay ~e Por consguente, ca wna we Is fotropas del foo a es tangente ‘te eénien propin @ en et punto donde cota D; In dieceiz Des ola del foeo 2 con recon «0. Recfprocamente con mayor eneraliad,consderemos en el plano complenindo una concn propia Q'y i punto Ma eal © m0 ¥ st- [ongamos qe las tangentestrazadas desde m2 Q som isotopes. Suponsmos que el completada proyestivo compleniiado V ext do- ‘ado de una velerencia que se deduce dela ortoootmal legis para V- ‘Sea a form conde (wobre CV) asocada a. Q, 9 sen fla forma pole aeaciads, Todo punto de la recta Day de V se deduce de tan weer de Gx dl tipo m+pmy gon pC Ble punto prtenese W's sao a ora to) + ein, m+ pon Pars obtener las tangents tears por my a Q, basta expresar que sta ec en pene una ra dob! Hen) Po mn) on) = ‘Agel, 9 es una noeea form cusdrétca asncada 2 Ta cen dege- novela union de ls dos tangents tazada por ma 0 (84.8) ‘Sean entonees tp lat eoordensdas del punto my en la tlerencin nic de. Las lstronag del panto my eoattayen bn nica dene: oval cua forma etait fen ls eleencla corespondiente del, competado compleriindo V, dowde X, YZ som las coordensda omogéness de eulguier panto m, tlene por expesn: 40) (427 HO —H2P. arn que las tangents (0 sean eotropas, es nee: sario'y tficente que las dos ences degeneradas anteriores colncan, ‘F dete, que enna una constante AE C* tal que aan Para todo punta mr de V, tendremos entonces: om) = AGRE, me) oC Bn particular, para cunlguier punto m de la eniea Q ("= 0) 96 vein 0m) Apo me to que seresenta ana musta forma de Te ecuacién de 0. Sven i referencia leila: 0m) 00% 2), temo que It form pola asciads es: fon md “XO, + 05-4203, | | Pa on. 9 canens oe OnMETA Ar ¥eucLONI 094: voces vmmuemess ms fon m) =0 representa Ia polar D dem com relcién a Q},, por cou siguente, a ecuscién de Q puede etcribsee gut Za (22H -WZP =A HV ZOE Volvendo alas coordenadas 20 homogéness en el plano eucliiano compexiiado Pla ecvacléa de'Q en i relerencia‘rtonormal aren Y= wr nea + gue se hecho: Gip~ Ceo te D, Go Oils te D donk 1 Como caso particular, si Q es una eine det plano euclidano teal 4 mun punto Tel, toos ls coulelentes son eas. St dl) ‘dom D) son, zepectivaments, ne ditaneint de Mm a a pole D 4e'my con telacion a 0, In teunién allada pars sxpress que! #Km, =n, Dy, slendo ana constant eal; ys dems p> 0, es dei es real existe un mimero real €€ IG tl que ey ¥; om, med, Dy ita one Encontamos de nuevo In defncin elemental del foco my y de Ia slretria atocads D. "Nos vemos, pues, precisados a extender Ia detinicin de i sigiente Deriici6u-—En el plano complesificado ¥, sea Q una cénca pro ria. Recibe ef nombre de oro de Q todo punto a tal que ses fotopas| Soe tangentes 0. La polar den foco on reacén 2.Q se denomina ‘Tretia esocinds a ee foe. 824A. Doterminasén de oe foo Para detninat en la pctca os focos do uaa conic propia del plato compleifiado V, emplesmat a ecu tangencll de Q del completado proyectivo VS H,0,0)=0 Is ecunin tngencal de 9. ‘Un punto ade coordenndas (tg) en Ia referencia ortonoral rea de Pes un foo do 0 shy solo sh fas tangents a Q que pasan por fon iootropae. Abora bis, It iotopas dew Wenen como ecvacones en tte relerenca yemtlien=0 eyo genite-29=0, Las resectivas coordenadattangenclales de estas tects son’ Us baal wen tierteo, Hoh onl, wating. EExprestado que estas coordenadas stsacen le ecuncin tangen- cial de, tation el stern que da los foc de Q: 1, ~witd=0, 1, -waieae. 945. Taos de os enn propos vser—Examinemos cesivamen te eeav de ue Q ss una elie rea wna hiérbos, o una paetbola, Ea ‘ada camo consideraremos In ecuciGnreducida de Q. ASA. Bllpse real—La ecuncin relerida sus oes es: BP ae atte Seponemes a>0, b> 0, y a>b. 1a ecuacfatangencial de a lips 8 FH) bow I sistema que da Jos focos e: (cftBera =P +B Cis cual ex equivalent 286 ar, 9 cio en omen ary socLONANA Brcribamoe a'—b8=e! (€> 0). Las soluiones de sistema son: wed, nese, Red, we sic Eisen dos focos rales sobre el eje mayor de Ia elizsey otros dos ‘maginriosconjgados en eke enor. polar dl panto (iy) con relacién la clips es: a i Las dtetrices asoiadas ls fons reset (c,0) son 10 co Las lietrices arocadas los f0c0sinagintis (0, e) som pena p2AS% Mitta La econ et Mla lite «os ” 5-fa >0,0>0. Le ecuacion tangencal de la hiptbola es: FB wa, I sintema que ds os focor ce exribeentones: 2B Gyn =0, ey plana sun amanda a8 - (€> 0} las sluciones del sistema son: teed ene, 0 yeste Eisen dos focos rales en cl eje uanserso de I hipérboln y otros os imapnaroe conjugados en ol je no wonsvrse, Las dieteces tociada Toe fos reales (0) som eet (=D 1 ec ot a tn 0) youd DAS3. PardBola—La ecuscién dete prkbola,relerda a 58 oie 7 ta tangent en lyre, Wee ‘Su euacintangonclal ner pot 2-0, I sistema que da tos for: Pez ve =, isn he a partola tiene uw solo foco: w=0, 1 dlvecttz asociad, poe de (p/2,0) con celacin In pertbo- Ia et ya. Roun emo ete. Ess @ ann einen cay pentose inno sn dint or Yo aoe at ‘i Utne ata el Y, mpeames que Be ecncén de Q en elses 28 cam 9+ cans om queue ro sectBEN, A ctereca orton (1) 0 ee tesa 20" apa WD ey tan, sobre Ie fovh tnd oat ‘Stove tei concn eC dm eromor a reference nla (049) e'Sowrs de" Pratheae gut weiarantenetthns, *) Tuto dean le tse Sa cas de un har F que no admite punto fifa ae a tetany “a SSS nh 9 rt oe ain #78 0 on ‘3 Oem foe puntos m ym Halles lugar del punto de inarscson Ge in tects Bunt te Flr de ooo Teldn aC 26, Bal plo etcting V_coseramos a fala de idole squat gue pam por wo Pot bs Dian on rca Dy se Fide eacouen tla de plo db ow rascal inet Je 2.1, Baal yn caldane , conddeomos I ne 8 en de ‘sO ce com centro, en lao eu ¥. Prattre ue up entree Io qos pees rar 0 trate tenn ie ilenn conta sg hana conosco wae ice de © por plore rc 99, alan eelinn o dan oes hits enuien Qu ee 1 Bu'con'o"dngmsr a ceo e'@,7 oot po de D ton ve ences 20 1.0, Sea Gm tentnpcla eyo net ee a spent determado yor Jocpunten D6. Demutrsse gue 0 7 ton coasts com ln 8 ‘S53 Sytner mtn Foe oc: Pade ab be 2.11. Determine na eanlnes rel deena oh de a lglente ln, don en tne eterna sorrel et ns ll Stimtteae y=, Granta ys—o, Gecotatyemaptsimanyeoia=8 (em, Comisgcmiccteratrenan=0 GER. (912, Detminaon To cn yt eects dee ipktol equi . witaend GERD, 1 mo dat Fy ses fami 9 de as Mpeole eters ge tne foun ato fis Hie oar eo sen cae pont por @ Considerneos In lamin den cones © foe rte ave aon on si see de por om pte Bi ‘248 Deen el ir det fos de wae ei vnishe Q-tanene eG condo no lets 9.16 Ren os pmo, 0) y 0,0) plo acne dado de atlas orton orb 1) Determine Ge kono de ool, © tangent ew apy yenne De 3 "sims tt se 8 ‘217, Bal plano escan ; conieramot wea sina com cmtto Q at pun ia San 9 ug porn On rte Eoctrtoes nn ne 8 sn wee 9 8 In ei ee ces de qe @ se ans pate, va tine ae ea {hn en dor pntr sims son rn ae ain apn ooo ets 8 DlSetrse que sie iii de pay (m) . antn come Incas cn rena 't euler fen de 9 SB aie gee x el npr def cnn des sprble decom. roewa de * ro esemer eon meet 0 ges owns cle, le tnea OF {epee ean cng, 08 eben 1 pt af te de un noma wnt por» a vie deli Fr Sate ee poor m cosa Binal de, - (bat hpe—sormo Ms i ‘in costa et Se Ie ln eas ot 2 0 SES tn comin de nr ses? ise opine p> ‘920, Narakes ta eis ond parini"} "4 n't plno echdlns completa Yao dan’ In stole: pote GERD eps lh. we ‘Uf Bewattte que Io'pes me tt somal td yor @ Ite ‘otto comttoen I ntennecen te 09 cs (o—anns = ama. hiprote de Apolo ela eee eh Slent rrent eumeano 410 “| SUPERFICIES EN GEOMETRIA EUCLIDIANA 10.1 Goneraidades i 1a. spetle paremereda—Recordenos eh concepto de supe” fice parametrzada dad en l tomo T(163} En el plano eeldizno V (que Es un espacio real de Banach), recbe el nombre de dominio simple tna parte A-de V lnitada por an aren simple cerado (cura cerada continua sn punto mite) Darmicién—Se da el, gombre de superficie paametrizada a up, pat (A.f)constiuido por E 1) “un dominio simple A incu en ¥, 2).xa aplcacin f continsamentedfeencable en A en el epee clo de Banach & de la geometra evlidiana de tes dimensiones, " A) se lama soporte de te supericieparametriznd En una ree rencinortnormal (o,4, je) a func’ f viene defnida por ws coor: dena snot, Fo) } y= pt 0, Foals donde (0) € RY es un par de parimeteos que toman todos lo valores fe, ya, 7 con tes Tunciones nuncieas continuamente ler ables bee Em pacar, a dap una fuscia numérica vi rate, sone continuamentedierencible sobre un dominio simple A, 6 define una ‘uperficle prumctrizada (A, ) en In que la facion vectorial fad omo, des primeras coordenada, en teleenciortonor segs, eu respectvament,y ene por cotn# el valor ga). Para desipaat {al superficie perametizds uatemos la notin: (Ara). sun pumt~Consideremos una sperticie pa rametrinad (A). ‘Un arco furametrizado hse dice tratado sobre In superficie WEL BANEAS MOM fay0), a tras palabras, se dice que un arco parametiado ext trzado sole In sopericie sl el goporte del arc est includ on el soporte de Ia superficie. Se obiee as un arco tezado tobe In superficie (A, /) dando dos funcones contnuas sobre I: i wen); ‘emete, a manera que iD) xe) A. Blanco comespondentee 'entonces HED MMMM, ys "Por ta repa de deviacién de una fusca compucsta: HA new Homose pan El vector W(0, tangent a arco en ol punto J, pertenece, ps, a subespcloengendrato por: 22 Se dice que el panto (u.0) de In tupericie (A, f) es regular i, en se punto: "op ap . ae Sim es un punto regular entonces ls vecores fy "som Hest ‘mente independentesy engendran, por fant, un paso, independiente ‘el arco trazado sobre Ia suport. Las tangents en m't los ices pe Fametrizados trzados sobre Ia superficie y que pasin por m etn fn. ‘Shida en ese piano, ‘Ee plhno reibe el nombre de plano tagonte en el punto reas ‘mu 0) Ia wupedtiie (Af). La perpendicular en mal plano tangs 2 denomisa normal eam tla superficie, $86 1042 oenenanpines 285 1a comdcidn necesaiay sficlente para que un panto p petenezca plano tangente en mes que el producto mito En Ia referencia oxtonormal (04, jk), I ecutcidn del plano tame sent 0s wp ey oy Sie tata de ‘e3) ene por coordenadas (4, (600 ¥ Fes 0e 150 6. 1 normal én el punto mits a) viene determinads yor: ve (Bie sie Ye plano tangente en dlcho punto ene por ecocin 10.13. sen del conceto de specie Sea f wna aplincén 2)~> fe2) de Ren R. Supongamos que, para todo (9) de ‘ce Ade Me, existe na toloion elo tna, de I eeu: Hes u2)=0. 1 correspondencla (2,4) —» + de A en I defini de esta fo recibe el nombre de funcidn inplcta de dos variables = ey defini ‘or in ecusién anterior we car. 10; sorenricies en crower waco {jemplo-Como ejemplo lastrativo, considermos, In ecvain Heydar igtisi1ao, La funcién f esté definda en ‘todo el dominio Re. Designemes por A el clea de R? defini por: ep-te0! a AR, I en nor ee tli, 20m: dT, Ea AWR, tiene ot soluciin’ tambien Galea: 2a ‘Aamitnos el sgulente teorema,lamado;roréma de existencia te fas fnclones implicit “Teonsna 1.—Sapongamos dado ta funcn f de R? en M, defini xy costiauaen un entorno deus panto mt to 2) ta que (6 ho) 5 Que adem, Ta derivada parla 9/02 seq defn, continun y di Tinta "de cero en dicho entormo. Eatoness, existe un entorno V de (Gu) cx It y una fone nandriea g continua sobre, Vales que, par todo (5a) EV 8 ign atemen | Si adem fe comineamente dferencable ene entorno'de my enton- fer g tamblen fo e¢ sobre V. fl ‘Las deriva racials deg epbre V.lenen ding entonces en fun cin de Tas dervadas def For: ot efeai=0 feefiei=. . ‘de donde se puede deduce y eh, puesto que fo 02- Obsereaiin Si dffde=0 on et punto my podemos apr el to- rema a fe 0a fy com la eondign de que las tes devvadas pat ‘Snes noe ane aa ex e8 " En el espacio eucidiane F de es dimensiones dotado de una x reocinortonoenal (0,4), ¥ pati de Ta cuss Ke.u.2)=0, fe defae asf una superficie parametrizade (Ag) en todo domi Simple ACV. Ta nin de todas estas superticies parametisadns, detnidesp los diversas eatormor de Tos puntos mv anucién de la euaciny ree ‘nombre de superficie de enact fs 2). F Evideatemente, esta soperfcle ext incluida en el campo de onde la funlén 7 €5 continuamente diferenciabe. . 11. ro tngete-Sea $ la superficie de ecutidn:' em 2)~0. ‘Todo punto my) en el gue no som simuitineamente au ts dred uc ff panto reer de $n oc ‘lsat singer Supongames my regular con, ei, (70. (El cielo es an fr 0 son distintas de cero) Fatonees,exste-el plano tenge: ‘en Mg 9 t euacin so dedice de 112 teniendo eh cues lon a res Talados pera gly xen 1013: Ce cow thegwn de oe sapentnen Vamos a estudiar hors ‘incpses odor de eneracion de series: una faa de cur fon un pardmetr, © dependenteen Ultimo caso de un pardetr, tendra wna super. 10.151. Fania de curses con we pordmetro—Consieremas ime Toga una familia de acos parmetzados (oe, senda 7 Intervalo de Me cada valor w de comesponde un arco paramete dd To 68 deci, un arco del tipo (fos sendo , un imevalo de fu ita foncin eoatinns de wna Vaile fen el interval fy Esc ‘mos, yaa, tolo We 7 : tom oo, HO 26 cir. 10 surenicns eno La funciin g: 1)» 40, de Ren el expacio cutie £, att dein fe igulente pate Ade R's i) us, y2) de B en J tal que: Wena EB) fens sks,u 210. Entonces ts ecuacin: fo) sles a2 2) queda satsecha por toda solicén (e,y,2) del sistema ictal, cual Alera que sea w © J, Todo arco deta familia (Fey esth ncuido en in suparfce representada por esta ecuacbn Se doe que In familia (Pages engendra wo superficie inlida ‘on S. Se dice también que Ia souscién de In superficie 5 se ha ob ‘ido por eliinacin del pardmetro sete ls dos euacioes del si tema iii Pare poder afimar que, $ coincide con In stprticie engendradn orl fala (yg sein necesro asegurrse que pot todo punto de ‘pasa al sence un arco de In familia 101.53. Dor pardntroslgados por une relacin—Consderem un fila do eros (Teer acr 60” dos pardzeton wy 8 Heador por Ie relcin 0 2) =0, 0" funeiéa de 1 en Te que satstace ls condiciones funcones impfcas: suponemos que exist wn fu Sin t=» oe) de T en fal gus, para congue ©: A, ven Supongamor en extat condiciones que, zara todo (40) € 1), el arco Toy lene dfinido como intereceén ‘de doe superices! Hesuez.4 0) ae 2,1 00 a Susttuyendo en esta ecuncin v por su valor en funcién de a, cxya ‘exietncia hemos rupert antes, vovemos sl caso precedente. Supon {amos que ae erifcan las condiciones requerdas par lt elimination bow entre ip ecules: {fetsaatt=n esau, =O. Se obtene entonces Is ecuncn Mn 8 lb suerte en In que est ncaa euslguler curva Ty de Ta fo la propoesta Se"dice que la eciacin de Ia superficie S fe ha obtnido poe sminacién de’ ou dos pardmetros wy © entee lay Wes rlaciones (I yeh En particule, si fails (Fy ucn ver viene dada por (lena ae .2)=0. ln ecuchn de In superficie $ es: ute.) te 12) me an, 10:suranecies wy enouernn evcspuns A continuscion vos a plica estas gone log enclos de superties: reveled. tades algunos elem ‘ellndros,conos,conodes,superfles. de 102, Supeetcis ellindtea 1021, efiilin—Dado din ato Fy uns dreeién 8, el conju to Seine voctat pales a qu covtan a Teele of nombre de ‘perce eilndric, Ts denomina dicts de, 9 In ectasparsllas 1'2-que cortan a con ine generarces de S ‘Sea el aco parametrzado TU f), ¥ seu & un vector que define te slrecién da "arn todo 1, f() es un punto de F. La condicdn necesrta y salelente para gue’ punto. pertnezca a Ta recta que Post or oy cs parlla 8, que ensta un escalar WIE tal ques mfi-sus. Se oblene ast Ja ecutcén vectorial de In superficie eileen $ como siperGcie parametszada (DI); ol arco (2) e8 ln directv, Las feneratices conetityen Ta familia de recas (Dyer; cada recta Dy fata un # fio on , wene representa por le ecacin vectrial an {erin donde slo vata el padmeto 1022. Hjemplo—Sean Ia direceién &(0,1,1) y eh dado on un referencia ortonoral 0: A yd saa 0 T= P es une ebice, ‘as ccuacionesparamitreas dela supericle ciliadien 5, de dec: ‘sig I cuyas gonerateices son paafelas 28, son en a referencia dada SOB, yot—3eeu retest ot pardmetros¢ yu toman cualguier valor de R. ‘hse qulore obtener In exncincaresana de esta auperticie S, se ‘timings Ios parkmeteos £ yw entre lap tes ecucions. Eliminando en Primer Iegar'a, se btiene a3, 1y la eliminacign de ¢ conduce a ln ecusisn: WHR, co} 20.102: surepires cusontess 20 Bs fh ver qv for odo pont (3) sca de een 1] ‘na generate (slot) de Ea elect, para un ta Ponto Bveies x0; ene, gor tanto, PEW tal que #30; de donde tule sopntendo que fbn ldo para et miso igo gue el 4a gino lado pms Las doe ia eescionetepesntan vot ‘tou Dy yl a su pss pore pnt dado de y= p07 ev ‘Getcale wore edbion Ts Por consgsient, 5) e a eestn Ds dn et spore lac plano 20 cota 5 spin Isparta 120, Se dle gue S cg un lindo poabc. ‘hacemos Pays =n, fentonces fos dos panos: » O=0 Se cortansegin a tecta enj drccn e510 de Tas generates det lindo 8, 7 Ta ecucion de 5 es P1200. ‘Vamos a geerllnr este resultado 1023. Gowselin de ts detain —Se puede geeralias Ie d= ttn de superficie siren de manera que no Intervenga In dee fade In rope Dunnicsdx’—Recite ef nombre de superficie eilinien toda supe tiie cover por un faa de rela con un parnero que tienen tine decién ‘Si a familia de rectas (D)vcy pose Ia dneccn Ia crancn de una D, es de a forma: wen joes. Cceando (1) toman todos Tos valores de 1M, tenemos también 1 Sue tectot de 59s ve ue es um det de S inon can en gue ln erect pended doe eis Cano por une tla, de manera que caller Fat Jama: pra se considera como I itera espace By Os pres & on anos dads de estos 0, on, 10) sunenrci never weap sctvas PO y O=0 (PAG define ta dteeién 8). Entonee, lak ecu ‘ones de Cuniguler Dy dela fail son dele forma {Reasae Otc.2)=0 donde los pasimetios wy » eatin lipsdos por I slain: a2). a eliminacin de y 9 es inmedlata y nos da Ta ecucién de superficie cllnden S: We.0)=0 1 Resiprocamest, ana ecusién de este tpo, en que P=0 y O=0 on ia esuncones de dos planoesecaaes, representa una suptticle biiindion 8? ‘ara cuaiulr slucéa real (44,2) de Ia ecuscén [], existen dos sadmaros roles ¥ 0 tales que PCG y,2)=u ¥ OCG%.2)~0. Ta Inteseeién Dy, de Tos dos panos reprsentados por ests ecu cones es uon recta parlela 3 la Intersccion de fos planes P=0 (Oz los valores de wy vstisfcea Ia condicin f(y) =0. Por cone Slgulente, {5} repeseta tna supertie clini. Podemoe enancia, por tant, el teorema que sigue ‘Teonsun 2—Toda eeusién de I forme f(P,Q)=0, donde P=0 y (Qz0 som las ccunciones de dos panos secantes segin una reeta D, ‘presenta toa superficie eiliadiencuyes genetics son paraelat& D. 102.4, Rhmpla fn an relerencla oxtonortal, consderemos fos pianos P'y Q capes respectves ecuacones son setyte=0, w Deny rend, a Sea la familia de los putes do plans (P07) que eumplen tas con Ailes PUP, OU, BP.P)=A0.07. Detecmoese a suprfice engendrade por PAO se. 102) surances ceca ____w Td (ino F paseo P done ann ecu depos sain 8 Y Ia distancia entre estos dos plans es: t CRAs ar, py =H “aerccns De is misma foro, todo plano Q puralelo a Q tene una ecuacin del tipo: dey 4 Me distancla ente ellos es ol 40.07-- 1a eondinimpuesta los parietrs y , st Tamamos por consiglente woeyo. b {La ecutciin de I superficie $ engendrada por 1° 0" se obtiene ei inane Tos pardmettos wy ente (1) 21 ¥ BI: (erage atmedBQrmy tay co Se tata de un cllindco ‘cyas generteices som putalelas «P/Q. La turon Te este lindo on plano 0 es (ey eVFee-ya0, {que esa unidn de dos cdnias propas,cuyas drecionesasinttias con ‘2 decir, dor paritolne La tangente en 0-2 estat pad ‘ola es rsta 2-0, perpendicular «Ia drecisnasintien, ox ‘onsghlente, o eset verti de entas ardbolss 3-290 e864 ee a superice $e in unign de ds ends purebstce. ie chcumesion a wn ompntnin—Sen 3 uns saperf eps. 0a uy 10: surmneres sw orowerni even EL cosjunto de las Yeets que, con una dteecién dada 6, gon tan- fentes a2 es una soperfice clinic que Teclbe el nombre de elie ireunsrto a parlelamente @ 8, ‘Sean (a,fs7) las coondenadas de 8; todo punto de,Ja recta que contene al panto (2) ye peralela ab, Gene por coordenadas xtha, yeh ely ER. Esta recta corta a E en puntos euyos A son solviones de Ik esta in Hertha, ytNB, 2429)=0. sn Ezzrne gu ame eminem wis dbl oN a 2)=0, que os Ia ecusciin del clindro ircanscsito a & ps 1026. Hjemple—Determinese el elindro crcunserito aa esters Bayo Samente a 8 parslelamente a a dzecién (1,1. 1 eevacién en A que bay que conslerar em est cA50 es: Geary Hay e(eHaP 10, I DMeEybANER EEE Lao. ‘Expresemas que esta ecuacién admite una rate doble en A Gee yeay eter eed Esta ccuain ef la del elindro cicunserito ls eafra'® pale famente #80, 1h 1) J Obverscin—La euscin anterior es equlvalentesucsivamente a: 3 Seta 3. a -e-9rg—aP sto, 105: surentens comes as (Qa2-2, se obtene Po gae Si cemos Past 1y i ecuclén del elindro cireunscrito aE roe-ay- dt cm sem emus ea 10.3. Superficin eéntear ! 93.1. petiniléa Dados un arco Fy un puntos, ol onjanto S ‘eat rectas que pnon por se apoyan en T, #8 conoce on el nombre (de superficie conten I punto llama recta gue patan por el vétce 7 Sec rity ot arco parametrizade, y tea sun punto fj. La cond ‘ha nresan'y stent para que un punto m pertenezs a Is rect (gue ys por por om punto f@) (C1) de es que exist wm esclar HER, wl que tice, y retibe nombre de direct tas otan a a vets se aman gene- uefa) 0. ‘be eta form eh oteid ln eechn ecto de I superie taka § comnd spenicie paraetreada (Dom); arco 8 nde see Pet verze Las genetics contitayen Ta fain ects Gyn ctdn ann de estas tector Dy que eoresponde 4 un determina Coe So hate representada pr la euacin vectorial anterior, donde Cicamente varia el patietco 1032. FlomplaDeterinese Is supericie ciniea S de vétice sas bee) 9 cpm tet I lips EID xmecons, yebeent (eA) Las ecuacones prams dS son: ga(Ltadeutcost, ya(L+apb—ubcose, e=(L+H)o, donde e yr (4) de parmatios toma todos los valores de [0,250 R- a flu fa) de WER en Be Esta fancién hes una func homogénea de grado cer (tomo Ul, 9.63). I elaién flujo, oe) 0 equivale a giv )=0, donde evn fancin homoge de tres varisble. or consguente CConotanio.—Toda ecucién de i forma g(P,0,R)=0, donde g tuna fancdn homogénes de HP en Ryy P=0, Q=0, m0 son Tos eeuse Clones de tes anor que tienen un solo panto comin a, repreants un superficie cies de verice 1034. njompln-En una referencia ortonoemal (0,4, )-k} s© dan om wo Dos planes variables Py P* contienen,respectivamente, a D y D' y son perfendiculares. Deterninese 1a superficie engendrada por PMP: "Todo plano P que pasa por D tiene una ecuacin de l forme: 4 2p Lente —1=0, “Todo plano P que pass por D’ tone una ecuacin de la forma! deeyeleoe—D=0. Estos planos son pependiclares si, y solo s, el producto eselar dle ous vettores normale es lo: A400. 1a climinacién dew y » tte as tes relaclones anteriores condace I ecualda de la supetcleengendrada por PAP (ers aerpen aed 1 Los 1s planes: Pase2y+10, Onareyet~0, Raz-1=0, 2 covtan en el punto dco 1/3, 1131. Ta fanlén gr(P.0, )-» PO.+AR ee homogsnen (de segundo gee 4), Por consighente 5) representa un cono de vétice 1033. Conon hematin be ccc sapesiieSen 3 una supeniie Hesn2)=0. I conjunto de fs recta que pas por un put fj # y son tan- sguntes a es ua supenicie concn de vertice » que se Tana cono er fimterito aS de vatie ‘Sean (;b) las coordenadss de 4; todo punto de I ect que pass por #y por el punto (2) Hlene por coordenada: aeMead), DENE-B, HNC, ETD, ata recta encuentra 2 on Jos punton cwyos 2 son sluctn de I exutcion ern Marna, b4Ne-D), Expresando que esta ecuackn tiene una raz doble en A, se obtiene ‘wna condlén: ss 92)=0, due es a euncln del cone de vétice» ecunscito a 103.6. ejemplo Deterinese el cono do vétice 0 (rigen de Ta releenlaortonorma) creunscrito 2 In supesicie sesiegten “Tado panto de I recta ue pass por 0 por el punto (52,2) ene ror coordenadae : x an a) OER. so an. 10: surEnrcis mx osowernh HvCLIOANA ata esta encuentra 4 5 em puntor cuyos’A tom solucones de la cui: Notey) rae 1-0. [Exgesemoe que extaecutidn de terer grado ene una raz doble en X (para Te ccuncién Ns ph-+q=0, la condiion es 4p'+27q'=0;, tome 1 1061). Obtendeemes sea 4 yo cl} Es un cono de vitce 0, de tercer grado. " 104 Supeetiiesconotes 1041, Detain Dados un plano P, una recta A secnte a Py tun arco Il conjunto $d lasrctasparlelas P y que cortan a ia wet Ay T rocbe ol nombre de superficie conolde. La tects Aes el ee de 8 i Fl plano P se llama plow director do 8. pied FL areo Trecbe el sombre de divetrz de S. Considerenoe na referencia afin (0,6), k), con 0 Ay slendo Gj) ana tase del plano director Py un vector doctor de A. GLALP, podemos tomar esta referencia orconormal; el conoide $ reclbeentonces ol nombre de contde recto) ‘Sea TW, f) wan divetsit de 5. En In referencia anterior tenemos: fe =ae 44 19 +10 : endo aA; tees oneiones mumdscas continuas en el interalo J Pra cualquier ¢ 1, la ect D, que pasa por el punto f(y carta a8 Lene como vector director a()¥ A) J: Por cosiglete, 1a ecucién vectorial de est rots es: 5 mafOralo(O E480 ER, ecutelds paramétrcn del conoide (I,m) es: mC 40) (E+) BC 54 10 he 104.2, Blamler—En una referencia ortonormal (0, ff), nos dan 1 clcunirencia ° CE (0,22) eareos yea rersent 86104 sormereres cower Ey Determines Ia superiie $ engendrada por las tetas paralelas al lana Pay ¥ que cortan ala ext la recta Dua ya cicunfrenia Ta sper Ses un conae recto de eje Day de plano director Pay y de dette. Sus ecuaionesparamétreas son: a(Lespreost, yeaa, cuando (1) toman todos los valores de [0,26 «I desea obtener la ecuscn cartesian de ests superficie S, bata elimine tos pardmetros ty entre estas ter euncloes, Elimigando Frimero n, tendremes, suponiendo 9720: Sercst, sorsens 0 1 eliminado desputs ce Basen, Fa yet-M=0 oy 110, no podemos escribir le pel de [I]. Pero em este cao se vein FEL tr) BL Segmento corresgondente del ee Dy est cluido en Ea ecualéa Inlads {5} es vida también em est ea. Ee tell ver que por todo punto (e,¥2), sluciin de IS] dein le (00,2), pan una generates (sb Usa del conlde, Pare un punt i stema [1] determing un Gnleo¢ que perteneee a [0,25[. Ahora bien, dicho sistema representa, para el expresado aloe de tuba recta ‘Dy que pasa por el punto dado, ex paralela al plano director Py ¥ cova alee Daryl crcunferenciaT. Por consiguent,(S]e4 ls ecuacén artesinna del conde S'si prescinde de Is solucionesextrafias so yn0,2¢ [7 or ‘i exci Pon Qn Rey a ecusiin PO representa ol plano director, y It eeuciones Q=0, no. car 10; surenices my Geo nut. ‘Re0 epeesntan clef dal conde, La ecucién de $ we exeibe: I o rye Zan ‘Vamos a generalizar est resulta. 104.3. Goneratincin. Dericién—Resibe el nombre de superficie conse toda super- ‘ice engndrada por una familia de retar coa un parmeto parllas Si plano fifo Py que coran a won recta ja 6 secant a P una referencia ortonorial ealquzra del espacio ewclidino 5, sean P=0 1 econin det piano director P, Q=0 y =D tas ecuciones Set eje Bs La fami Day Ia recta paral a P y que cortan 2 & ‘ene por eosin: = eR=0. (Ga ol sistema anterior fltan las tectas P=, R=O) ‘suponcmos que ls parietros w 7 8 stn relacionados por He t)=0. La liminacin de » 68 iamediata y proporcions Ia ecuacin de in capone convie © engendeada por la fama (Con om pardieto) ‘Resfprocamente, unt ecurcién del tipo anterior en que P=0 sea Ie ‘cuss dal plano Py @=0 7 RO san Tae ceualones de una rela ‘Sreame a P, apuede soe In uae de una super conoide? ara clue solveion real (7-3) de la eevacién (8), existen dos snes reales wy 0 tales que: Pou Q-OR=0, con fl) La intrsecciin Dow de los dos planos represents por Iss dos ‘rimeces‘xeacones perenece a una fama de rectas que corn = & S80. 104: sureties comones 7 au 1 son portale a Pesto reasons fos padietos 1 © por It “itis Seuctn. Por coniguiente, (5}repeesnta wna aupetce anoide 4 plano drector Py vje . Podemos enune “Tota 4—Toda ecaneién de Informa JP, R)~0, ta que PO scp Senn deo oY On 9 Rd a nine ton ‘ected sccante a P vepesa una tape conoie de plano es: toe Py de ™ ns 1 A244, man wo ere tn (8 oan sy2ye2-1-0, xey2e—1=0, . Determines In superficie 5 cngendrada por lab rectas que se ex cventan com U y corten en inglo fecto feta D, a superficie Ses tn conoide recto, de eje Dee Csguler recta Da que corte en Sogulo recto ® Dox tebe una ececin el ipo rou yoo, 0 ata recta corta a U st la rlaione: sy2erba Let, tees 20 scmiten slucén comin en x, 5 deci, (1429) 20-4090, fo gue non da I sguente slain entre wy duo b-9=0. a 1 cemein del conde § se obtine eliminando wy » ente relaciones 1 ¥ QI: y aebare svi 1 I conoid recto es en eat cao una cure 1045, Plaoe so fice sel —Recibo ol nombre de sperile replada toda supericie engendrada por una familia de sa car. 10;surenricis mn onouerna weuiuane tectas(D)hey con un parémeteo # las que lamamos genratices 1ee- linens de supericle egladslelindoe,conos y conoldes on prrlcesreladas " La eumciin vectorial de una superficie reglada es: m=fOruR, > “ donde jy son dos funclones que suponemen difereniables en el n- terelo 1 et par (x) toma todas los valores de TT Pata todo £€ 1, g() 04 un vector diector de Dy. FI plano tangeate en un punto regular m(x) queda defiaido por fog vectores g() ¥ f+ up. EL punto es repli estos dos rece tores no soa ‘oliele, en cuyo caso constituyen una base del plane tangeate en m Poems, pues, ebuncir ls propiedad [Fe] sss pee i in ui aa pi te eae ae tpt © masquenos bj gu conden fon pans tangent dos puntos ‘isin my my, ean gene Dy cme Ambon patos Soresyondsh min 19s digen or ds tale renter ey atalino Loe plano anges yy Fen m9 my co ‘em ante ay) 9 egies Yee FO. Jitu Ped gua FroPy en ncn sll eo es ‘eines sa niet penance eg I I evel, 7) saga tee Sted deena dm ya a amr eno sais, entone pn get in pre tod Ts on de aoa gr Sand rch a condi pr oda at generates Diver ener els gue peril der Derm —ta suprised m= fm) (680 RI sem desrote aain (0 79} ea Fre cs qurrel [fi] 2 tape eat pt i On i neat OAS. Suprfiies eiindicas Una suprtice clini $ est et- rcteizads por )—8, siendo'b un vector independiente de €. Enton- x5, g)m0 para todo #1, y I fl anteror es iu. Toda a4 Plc clindien es una sopeticie desarecliable- 1045.2. Swperficies edvcas Una supertle elnien Seat caacte: rlzada por f(Q=e (vélice del cono) Por comsiguente, F()=0 para todo ¢€ J, 7 la falls anterior también es lgnds, Toda soperiie fini «6 una superficie desarolable. 10453. Sweriies conoder—Sea Suna superficie conoide de lana diector Pde ojo Dy de dcectiz(,f). Una repesentacin vee- fori de $ es i m= KO+UH0, donde 4 8 una funciin vectorial continua parse al plano director P tal gee fog tes paras 9 In wets. Busqueos i exstn supericies conoides desarrolabes. Ls con- cién necesra y-suflcente para esto es que sea Hgads Ta fama [ats etOu (Fe (Opa tode ¢€ Z. Abora bien: g(t) 6) son pe raises al plano P, 7 ff) ex praelo » D. (D ex recnte P) Por onsguentey i tna elo puede’ ser liad en dos casos ‘) (WEEDS) g(0)~0, de donde ft)~g() =k fo. Eatonces ls icctee (et inelida enn plano Q rae al plano decor P. La superficie conoid es degenerada: ett Inctida en. Dy Para todo CE7, existe NER que f(O)=MO) A). De to het ede he wr le y= | Me Entonces {).tiene In dcesiin do k. La superficie conide es deve: rneradar este el plano que contiene 8D y ke Dor consgsientes anesor 10 P, | Todo cono y todo cilindro son superficies desarrollables. Cuai- ‘qier conoide no inlido en wn plano no es superficie des- ‘rote. 10.5. Supertcien de revoluetin 105.1, Detntén—Dados un arco Ty una recta D, la sipediie engendrads por In frmiliz de arcot (gay dedueidos de Tpor Tote: ones de eje Dy dngulos @ ecbe el nombre de superficie de revol- ‘nde je D. El arco Ts lnm goneratis de la teri 5 ‘Seposeme el espacio eucidane dotado de usa releeaca oto roemal (o,f fk), con 0 D y Ie un vector unitaro de D. Seu (Fg. 1) un aro parametriado 1, f), donde ol parmetro¢ toma valores de iatervalo I de Suponemos que T viene dado por ss coor ‘nadaeclindscns en In referents antrion aul cos 0 10} w= sko se 9) zon) slendo vy tes fucones nunésces cone fina en ara culgoier #1, ot punto m deducl- ode) por i rac de ee D y dngulo SER, tens por coordensda eideeass vat [ecm . =H) sen (o0)+e, ray, 3, go comiue,peveee' super § de rere are reueose yan) sen 6 zeW)on cuando (0) toman todos Jos valores de FR. Resiprocamens, todo punto milo) de esta superficie. $ se puede edveir del punto correspondiente f@) © por rosciin de eje Dy Sngulo ep() € BR. Por consguent, Ses 14 superficie de reroieign dec D y generate. t ‘Obieroacién —Si i imagen ol) del intervalo por Ie Tunein com inane vein 0) [0.2], entonces podemesimitar. fos valores fue toma eh prams al inervlo [0,24]. Estee el caso mis Fecuenter Se obtiene toda Is supertle de revotucén S por Ix repre: Sentai parametrnads precedente {5} cuando (0) toma tds los lores de> [0,20 oe 11052. "MevtlnoPoelea--Para cuslguiee punto m de In supet- cle do revolucion & a crunferenci Cd ej Dy qu pasa por (sth inca en S.Se denomina paaflo de punto. m. "0° “Todo plano que pss por elefe D recite ef nombre de plano mer: iano de'3. Todo plang smeidiana corta aS seqin un arco plano (0 tuna ean de arcs panos), qe tene @ D como eje de siete, y es {lmao la unign MUI” de ds atcos plans (0 de dos wriones de ‘cor plans) simetios con eotiin a D. Se Hama a M (0 MI) mers ‘dana de 5, La meridana desempefa tambida muchas veces el papel de eneatiz de In euperficle 5, en el siguiente sentido: ‘Daos el eje Dyn neridana BC em un plano P que pas zor D, a fanila (Wedewne de los aces dedvcidor de M por rotaiones de je Dy dngulos © engendra vn supericie de revolcion de se Dy meridia Me 7 “Sopongimos que, en una referencia ortonotmal (0,1, k) del tno P, con o © Diy ku vector writaro de D, ln meriiana Mes Ir: reteotcion gréfica de Ta funcion nemdeca > s(t) conting ea Un teeralo 1 En estas condicones, podemos tomar como parimetro ¢ Inisma coordenadallindien wy las ecuaiones paramétricas dla Superice § de revolucdn, de ee D'y meridians M, son yousene, ‘i Peat cuando (ue) toma todos fos valores de [0,260 1053. Fjempte-En una referencla ortonormal (0K) nes dan a parbola A ma yet eek CER Deteminese ln superficie de sevolucién S de sje Dax engendrada porno " Para cualquier ¢€ Blas coordenadasclindeas del punt f) de ta prdboia 00 nV, mucin’ = wy] Las ecutlones paramétiat de Ia superticie de eovolucign S soa: so vaiFeos, ' yaveaFeens, os e ca cwando ()toman todos ls valores de [0 2e[ (cbe lmitar fos ‘alores del pardmetro ¢ Re poesto que inteviene solo por su ex ‘Grado; geomtticaments eto © exples por el echo de que un plano teidlago de $s plano de tnetea del genratrz 1. ‘ara obtener la ecuclén cartesana de Sse elimina los pares toot ry o entre Ine tren ecuaciones anteriores. Se obtiene de manert Inmet hyde. . ‘Ses, por consguente wea eudivce de revolucién | Meridiana de S. Cortemos $ por un plano meridiano, que evidente- mente podemos elgir de forma que sea el mis secilo posible. Ast DPrehsol plno y=0 corta a 5 sein Ta curva de ecuacions: 0. som(ert)-0 Es una parkbols de ee Dex vetice (0,0, ~a/2)y parimetro La superficie Ses engeadrade por la famiia (Meena de Hos arcos de- ‘Gacdos de la semiparsbla aoterioc, que coresponden a > 0 me- ‘lane rotasiones de eje Dy Angulos &. Reeibe el nombre de perso loide de revolute. Tas ecuaciones paramétricas de $ relativas «la meridana fon: yousens, ne e ‘endo (40) toman todos oe valores de RX [0,2 Pr otra prt, lamamos: ereyer, Parte, se, 103: surnetres oe mevoueioe an 1 to este eeamekn de una exfrncuyo centro pertenee & Dart Po es la ecuacia de un plano perpendicular # Day, ¥ Te ecanclén catesinna de es: ao Vamos a oneralizar este resultado, 1 IDSA, merit Derinici.—Se Hama supefice dé revoleién de ee D toda su- perfice engendrads por una familia de circunferencias con wn park Imctro y cayor centros esta sobre D. "En tuna refrencls ortoncrmal (0,4, sea PO In ecuni6n de tm plan fj perpendicular a Dy sex 20 la ecwolén de una stra ‘Sta, com centro sobre. “Toda clromnferenia Cs euyo centro esté sabre D, tene wa eos «6m de It for eb que u y » son parimeteos rele. Est fami de clreunerencia dependerS de-un Solo pseimetro si we y-e esti liad por In tela: 1 Hu0)=0. 1s eliminain de fos pardmetros u y © es inmediae,y conduce a (20-1) 8 que es In ecutcién de la sypenicie de revolucién engendrads por Ja ‘iia de cireunferenca "Reeprocaments, ta ecualin de este tip, donde Pes la ecus ‘ign eum plano y 2-0 la de toa sles, representa una super ‘de revlucin? "Para toda soluclén real (2,92) de est smeco ral w 9 8 tle que ecunclén,existen dos mi Rewten Pesual= con fi0)=0, 2 on. 10s surameeues a orouerna evens Por et punto dado ms, y.2) de la supeiele representa por {5} st uta clrenferencia C,con centro sobre In perpendiaae D tie Enda por el contro de al plano P: los pardmeton wy © ext rela ‘Sonados por f(s 9)~0. Por onsiguiente, (S] repteenta ‘una supeetile te revolucén 5 de ee D. demos enunciar ase tcorema, qu siue ‘worsen Toda eeuseién de tpo {C,P)=0, en la que Z=0 es In ecunlin se una ster y PO la de un plano, eepresenta una supe file de revolucién cuyo ee ela perpendicular trzada desde el centro dela edora Sal plano P. . 1055, Miyata de eeveacin. Varios a estudio la superficie ste revolcidn de he D engendraa or un recta coplanaria con D. Ejmos una referenes ortonormal (04 je): Is rea: Dye cols ‘ide com el ee D In recta Dy es ls perpendtular comin 8 Dy 8 Las ‘eanciones de Aen fl eleenia son de la forma ie @Be4o wy onde « yy son dos mimetos reales fies. "Toda esta, con ceatro en 0 € D tiene por ecucion Svea 0 La ecusciéa de cusguler plano P, perpendiulse & D es a La conic nesesariny sufiiente para que la lecunerec S,(0P cote 4 8 er que ol ssn de Las cuatro eeuaciones (8 U1) ¥°T) fongn una solucion (ey,2) que neesniamente es: a0, yovcoty, 60 1 et slucda visto efectvamente sy slo sl veda {1} ee tonw. B limiaando u y o ente (0) (21 [se abtene In ecuscin de Ta superficie de evolaién §estadiada: Bip set end oy #26103: sonanienes oe mEvonvron ig Strata do una eulven de revotuedn, La seei6n de Spor l plano merging yd tiene por ecuaclons: Biseatlpad, yd Esta seciin es una hipbola de centro 0, ee no tansrerso D, ie , atin en (200) y Ie eta Torn, omo ln eta A adn et mann dngulo3/2~e cone ee D. "Ses engendrad al gar esta hipolnalrededar de su ee no trans een Dy rece el nombre de hperboloide de revolucién a chcanferencia 2"g?—, 20, devcrita por los vétces de ly ipo, a Hama prgante del hiprboloie. 105.6, Oe eJampln—Considermos en el epacio evliiane F referencia ontonormal (0,4). “Se dese determina superticie de revlucén S de ele D (2= y=) 1 de generat i elecunterencla By Dar Bl eje D pasa por 0; podemorelegir una esfera ¥ de centro 0. Lt ‘catcln de calguee ota esfera 2, con el mismo centro ses 7 a ete ‘odo plano P, perpendicular a D es de a forms: . stytere, a ts condicin necesrin y sufiiente para que fa circunferencia 2,710, cote a Tes que el sistema formado por fs dos ectnclones GE 1 yn {1 y (2) ade na slucn (32), ue necesaramente wend, a0 4 ot son ee trans 2 ee Be (rod) om x ts ptm at D1 m0 in, 10 surenrcr eH onowernn eesnan4 1a eliminacién do u y vente (1, 21 ¥ 8) fecunléa de ln superficie de rovoluién 5 estudad CE Pap ate ayy Oe a) Aa far ta) =, co) a lio 123. 39,0 wont con't ae diode ete 108 Mor nm an pin wie a gsi i ee evinces gu SG fa i tee ae Spe Se fas a Sa LF] nt nmr mm pie i Fo pe lr I plano tangent Py corta al plano meriano de msn ean gente Ty en maa meridians Mf conenida en este plano (Fg. 2 ‘Supongamos que Ty cor a D en un. puntos, sin se perpendicular D. Este unto queda fo cuando re ecere el raelo Cy a familia de eta Tengen i como de revoucién T de vérice 5, que pata 0 conte Cy. Bl plano tangente fn ml cono Ty es evidentemente Pe que glen aa gonratilz Ty a tangente > eh MN ma Gye Por consulate, It suped= eS y el cone, tenen el mismo plano fo Ne * tangent en todos Tos puntos de i reuse ferenla Cue ¥ Ty el cono creunscrto er 5.4 Lo largo det paleo C, ‘tla tangente Ty es praia a D, lla agenda, cuando m recorre Cy el ellindro ereoncrto a S010 largo el partlo Cy Sis tangente J, et perpendicular al ee, el cono Ty depenera en tun plano tangente«'S'en todo punto del paralelo Cy Podemos, pues suncir In propieded que gue, 0.106 cowmcas a [| 2 wr mtorr mde una spec de recucién 5 de ‘je D, si la tngonce en m of meridano que pasa por m corte ‘blicuamenta Dent puntos, en ta cao dicks tmgente, ‘umd mm reco el parllo Cy engendea a cono, de eft fe, cbeunserto 610 largo do Cus Si esta tngente es paviela aD, sngendra el ciindro creumscrto aS praelae Inente aD a To largo de Cu 1a normal Non m af supertice do revolucién 5 es prpendiula fen mea Pai por consgsient, est inclida en el plano meridian del ‘punto m, 7 coincide, yor tanto, con la noumal en al meridano Mf ‘gee pass_por sm, Si crt al je D en un punto 4, este punto queda to cuando m describe Cy ‘Bn todo punto regular mde wna superficie de revluc, ta LJ nopmaen mat meridiono correspondiente coincide com Ix normal a te superie 10.6, Cocos 106.1. Cddvoa om ol cpaioeuttan.—En 88 hemos estudlado ya las cuidveas en el espacio proyecto de dimensa tes, y hemos ‘do una clasicaién de las miemassegn la naturale de Tos puntos ‘bles Sei E un espacio eucidano de dimenskin tes dtado de una ele- rencn ortonortal (2. j k)- En la relerencia proyectiva coeespon iene det competado proyetivo &, una cuddriea Q viene definida por eon ccracion del tipo (28.0; 00% ¥, 2, meV AZ DYE DWZK 42 RY + 42KT 42017 22"2T +47 —0, Los puntos en el infinite de ota curs constityen a intersecion OE de la cundrea Q y del plano del ifiito: T=0, ext e'Z4 DYE DW ZK 4 DBRY a tas son iss coutciones de una edna fm situada en el plano del init Bm, tn rat sittien real de JM): oo w malo eb Bind @, tno ef aula, Ba caso contro, ls cules Q 20 descompone en dos ‘laos uno de for Cas exe dl infalto, mre or detsicén, uaa cui Q del espacio eusiiano B ox a in tenecskin EQ, sendo.Q-na cousin del completado proyet- {Wo # gue no conten a ono de init. En Ta referencia ptongria (out ity de, ls ceutlén de una cubdica Qt dl tp; lew 2) ali ee Daye Wee Way Poor 22120" +d slendo In matee M lotta de cero fl Ta ecunlén: c vgs) eet blyh aes Dye Bee 4 26"ay 0 5 homopénea de segundo grado. Por consguent, representa un cono de vortice 0, que te laa cono de ls dreciones asatticas dle uldvia oy en forma tbrevin, como aitdico de Q, puesto que ontene, eh el completado proyectivo «1a eénica del fnfinito T~ (deg. Este como puede eventualmente’ descomponcree en dot lance Sixes le matic eon de ie coordenade 9, + de todo punto sm © en la referencia (0,4), tendremos: te 4,2) KM | au hen 2) ple 2) Dorey s2e"E 4d =D. a 1062 Dieclner principale —Pasemos de It referencia ortonor- anal (0,6 4} 0 olen, anbide ontonormal (08,7. Este cambio ‘lee defini en pte ogar, por Ia matt Xe Tas coordenadas Ul nuevo igen o” en Ia referencia antigua? 1 lvgo por In mate ertogonsl de yato PE GLG,N) de le base (hk) ate (6 Fok) 8 designamos por Xy X' las mates colume Ihde ae coordcnas de cusguier posto dl espacio en i antgua Jen's nvorarcorenci,fespectivament, Ia relaciin matricial ve ign {sos elementor «5 aXe PX. 8 ta ecunciin de ls cuca Q em In nueva referencia se obtendrd sustituyento, x yt on [2) por soe wales obteldos en 3) en fume in de Fa cMes veal 2) +20 cy Deh aT+dyO,A onde sos wna forma candstin con tes variables (et poliomio ¢, Yn forma gy eatin deinidossnvo un escalar maltipleatro no nl) “como scg.e se expesan en [3} en foncin de = 2” por pane rnin de primer grado, se deduce dep eseibendo en U1} XPS, de donde X=!NP=P, puesto que P es ortoponl,y so obtene: ‘elf, 2)KEEME)X Ssberos (lomo 1, 1822) que fas mtrices ME y P-!MP tienen fos imigmoy tlores 7 vectores propiok, Poderos, pues, enunc “Teowtux 6st deecines propias de la eattz del con asints- tico una cedriea Q de espacio eutidiano F son independents de fn elrencia,ortonoral lege para rpresentar 0. Dernueisn—Ratasdirecciones props reciben ef nombre de direc cones principles de 0. 1063. Detrmincn de erence principales—La bisque de las lreciones principles le In cuss’ Q estfrlacionada con el probleme dela dagonliaai6n de la mati real sien M. Sabemos Bish qu todamatelesimetsin real Une valores. propios reales: ‘Gikimos también (43): ue existe ‘ena base ortonormal de E const tuidn por rectors propios do M. Est pues, aegurada Ta exstncin de tia rterenciaortnbrmal cyos ees sean dieclones pencils. “ potinomio carsctersio de Mes: lene dab wb ata asta me car. 10) surenriees mt enone BUCKLE Hay tues rafcs reales hy, Ay My stints 0 n0- os vectres propos de it es dct, las dieciones principles de Q, iene dads por esters (on eebiy +20, War@dyebea0, Des dysernyen0 ‘Roducie Ia ecw de la cuddeica@, es hallar un relesncia orto- own, Ia direcclones de cuyos fet sean direcconer principales, 7 fla que la ecucién de @ sea To ns sncla posible 1064, aden de lo enaeién—En wna referencia ortonoctal (o6,7.H), en ls que E14 son vectores unten, propios de (por Conigsiente,cortogonaless dors dos con rlcin ale forma cua Arie gh In ceuslén de Ia caries es de Infor GYRE Maye ae 20 129 BD. ST Le reduci' de In ecuncén se efecturé de acuerdo con ol nero de valores propiosnulos que haya en Interna (Ny hy 1064.1 Ningin velor propio es nul: 8 gy 0.—BI con asine téticg Ci AuaTEAgy yz" no. degentradoy Ie Salen Ta de In'cutdrica es una enn propia. ‘Descompangamos entonces qj en cundrados sein yz, respects = (et) 'en(re2)'en(er2)' onan A contiutcion, trasadamos Is refeenca para llevar el ongen aon punto o detaido por: En Ia eva referencia (a 7,4’) blonde, 1 ecunién de @ es: Aste gee Hao. a Se ve sin diicultad que w es un centso de seta de Q, que loe ‘es de coordenadas som ej de wimetria'y que for tret plano, que ‘ondenenrespectivamente dos ds Tor es, son planos de siete de. Si h7£0, entonces Q es una eufdren propia, 3, si h=0, Q sesulta egeneradn en un ono device a. Examinenos estos dos soe pot "A)Q 8 wa cubdrice propia (hyé 0), Dos al menos de los tes nimeros y sy tenen ef mismo signe Supongamos gue 42) 0. Cambiando en iso necesaro fos sinos de Jos trminoe dela 'ecacin (6, eben ue y= 9, >. Eats ten entonces tre nimeros reales oye positv tales que Tar “Tay 1 I eoucin de Is eurcn @ es BYE ee, Eb rek reno, 1. Consideemos todos lor casos posibls Blipsoide: «=e 1a ecunciin de-Q es se, entonces Qe Ia esfera de centro w ¥ rao 1B) Siambzéc, eatones Q es una cutdeca de reolucon de ej av engendrada por rolaciin alrededor de este eje de In meridian x. ° a0, ‘que es un lips de eje Daw @ recibe ef nombre de elipside de revoucdn 2) Si b,c son ditintos dos dos, In euddriea Q se deduce de ‘lipslde de reolucién anterior por na sfinidad ortogonal de pano arn eanén bf, To que dh unm hea de Informa de Tn cura 0, «qe te llamo, BF Hlipsoide imapnario: 1a exuncién de Q een este cao: ac Ba Eat as login punto cel pextensce 8 Q. Hay que pasar al complesitendo & de F para Hnterpetar la ectacén, y Q reibe el nombre de elipoide So" Hiperbolode de doe hor: @= = €= =I is ecusciin de Qe Si an, emtonces Q es una euddrca de revolucién de eje Das: en ‘endrada por roteclin alrededor de ete ee de le meridlana que es una hipésboa cuyo oj transrerso es Dae Las ramas de ls hie Ditbola meridians eigendn en In rotaciin dos hojaedtintss, La uddeea Q's llama hiprboloide de reolucén de dos boas, Enel caso general en que a7, lt cakdsea Q se deuce dl hiper bolode anterior por una ainided ortogonal de plano Pore de ran jo: Q es un hiperboloide de dos hoje “A? Hiperblode de unt hoje: eme= — 1. 1a ecuacion de 0 es En el cao de que a~b, entonces Q es una cuddrica de revoucin de eje Day enpendeada por rotalén alrededor de este je de he sina: |e 65 una hipéebola cay eje no traueerso es Dyas Una sol de Tas soe io cvomeie = ns deta minced oo sper r= Crease felted tsuneo (083). ie fl mr hips erecta Sa cof’ eis men on stn egal te pane Pare Sate art esl np de ah ss denen tn conde Set (=O) Oe a even ome so, Ba co nel coc toe ss tenes dn emia (9 abe o> rare $A sees entncs ter nme pots 666 1 eb 4 In ecu [6] se esrb: a el an Si e= +, tenemos an cono dnaginario en el compleifiendo tenemos n cono ra deduldo del ono de revolcion Sie de eje Dax are) ape por un afined orlogonat de plano Para ¥ azn be 1642. Un so oor ron ee: Nes 3H co ssintica CG, Mati hey—0, degenera on os planos stintos I cinien del nfnito Fs de in cca Q degenera en dos tects dis- tints ‘Descompongamas dado por (5h en euadrados sein x ¢ aesvstron( ein) 'on(ve) orem lectuemos lego una tralaién del items de veferenia vat el orgen 0 @ un panto a definido Pr: Ep. ma 10) sunenrcis ov osocrnn recA (Gon reac in mera referencia (a J) I ecuacién de @ ot: ; Ast enut tap’ sho v1 Si y 0, entonces Q es una cuiica propa, y degenerada s xaminemos por sepaado estos dos esos ‘AYO er una cuddrca propia (9) En ta veferenls (2, JfsK',dodcida de ts precedente por la teas 6a a ecuacén de @ Daten ate ayo. @ Le Paraboloideetigtic. Si N,Ar>>0, podemos suponer,camblande ses preciso lot signos de os tvnins e esta eeuslén, gue 20 ga-Zoo con p>0, g>0. Day es un ele de simetin y Paras ¥ Par: om planos de siete ee! Si p=, entonces Q es una cudvics de revoluion de efe Duet Sey apee ‘ngendrada por rotacién alrededor de ete eje de In meridians a0, 2292-0, que ex una pardbols de eje Duet en este caso, Q 48 denomins para Dolode de evolu, Si p74, la culdeca Q se deduce det paraboloide de revlucén pe cedente por afinidad ortognal de plano Pay ¥ de razin alp. La fecciba de'Q por cualquier plano tsy>>0"es una ioe 85,106: cuoeas a a eukdica Q oma el nombre de paraboloie elites. 2! “Paraboloide hiperbaico. 51 4 Ar, cambiando en aso necesnrio Ios términos de a cou cite (9), ee suponer que: 1 cecribi eta ecuacén: Dy es on ee de seta; Pace y Pye son planes de simetri ae 0. Io existe eutrca de revolucén de exe tio. Todo pano #25 pt taleo's Paves 0 einguiec plano 0 parflo « Brn, corta 2 Q sen ton parse, Todo plano 2 parielo a Purp cota a Q sean wn Niplibota La euddrcn Qe llama peabolidehiperblico, 3) 0 es una cudtrcn degenerada (70) 1a ecutién [7] = escribe =e Pa dates hno. Represeita una superisie cilindrca de generates paralelas« Das y enya seein en e ano =~0 perpendicular a este ej es una cic Feop o degencras, con sveciones asntticns dlstinas represent {Spor le esaciin precedente. Basta etonces con remite a ta cas Tiesign de 9341 pars obtener agul eta ota, segin Tos sgnos & Dood Haat x cine eitico imaginrio, ay ale F120, cilindro eliptico rea, ¥o10, 120, lindo hipebatice, al x0 on, 10 surenricns wt Queena wuts cllndr degenerado en dos plans rales Aistintos que pasan por Dav, ellindro degonerado en dos planos ima nares conjugados que pasan por Dav. 10643. Dos valores propor mulos: ty=hy=0, 4440—EL cono asinttio © de a culicd Q. y3*=, degener entonces en dos tos colncidentes; In edna dl ffinito T de Q degoeea en una recta doble cribamos en eras condiciones dado por (5, como sigue atesy.2)—¥ (24) ean sty oho [rectus Iuego una traci de la referencia para evar el xk en o al punt o deli por En Ia efeonciaobtenida (wf, JH}, a ecuncion de Q es: Nat 28 +23" hoo. 8 11 plano Papa es wn plano de simeta de 0, 1 ‘St B20 y 7-0, la ecncion vx esrb eB (vot) 0 17 8 continuaciin ge fect sobre In reerencla (04 12) Ia tase Inca A wn Eh llamado —ih,=p la ecaaclén dQ en la referenci (5,4 J’): (0 es un ellindro prabéico de genertrices parllas & Dane sofa Pays stn opine 2) i py7e cael pn denne Py ae tae in we ALE ie otnarmal (7) tn Dae er de manen go ten te dso de recta Lent etna Sop rt? 7”). Very 8 bn tn referencia (os ta) obtni, In eewalén [9] de @ toma dated" tha0 Gen VI Hemostlegado al cao anterior: mediante I traslacign de Ia ele ncn or tj yHamand p= —#D In ecocion de Q en =] $“Siipecyos ta ecaacin (9 de Tn urea O es ast hao. refeencin (5 Boo ad 85 em a unin de dos plans paral, ditints ol 720 Ogee Congest Py => 0) 0 concer (qeales at sso. ryencrcios te oe ae x eta elt cana fanny wt 062 32 ar, 10 sureties onsen neces Sr poate ae 0 wan - SE Sea's pra aig 0 cmp or FERNS er pnt pened # 9 ope cmt ete go sn dal to por en de ee pcs Sans ttl Sr cera il cl an a inet ne aba ce Sara Sorex in pier refrecas Fo pope k ter seevimainyen, yas sees nes Is drs de 1,0, 105. uel dl inde core erates een resin de, 1,0) y ely dese 1 os xen, pect ieoaentcont G=(8 240. 106, Sea 1=R—(1; » comderemoe FUP cons "49 SSE fate Soe md ym 8 Smt et at. Bemelin det cono de vite (00,0) ceca beepers Pepe —sye—we0, 1a. oul del ono de vce. 1) ceca & seperti: 109. Lune de oe veins dl conn, got conlnes lee eu Ep teine i 2 ate | mcs 53 ete a exc del cone € deans aE dence 2 3 Borman .SSeS0.Patine gue n pct de yo pang = en Ieee ea wn fn 9 uaa amped a fe menor Idepeatset ate ee Setar dl én del no Con Maat, Se da taro Fp) en wm een toca om 1 gue Is cocklthins ttangie pont ton tm 1) res a EF memo pene once recto Sy de eo ¥ ec T 2) dai 8 th aan rec rotors, we ones I xfete de eon Sev te Met DER. ci del ends seta 5 8 om dent 8 (oe om 9 de ie fo) Deen Ie be wn eee ontosne vedo pros eo se recon cu em cnr ptm eo cus Pe norms # en into ee ud pr bs nnnaes a wsdl Foe for se ects De eno “eitynevend, Boytetent eas, Beneiin do ae tn nos secant, yosenty zeamrtent =(0.200) na tlre ortnsema 6 cae 5) Duero cuca a in mp de ert capendd vor'nfoion de akesedar dou he BY gs cu ere sper I Siam sim rma aah (D) eereoew, (0) eC reg Fo "1 Prete ue else de oe pastor mts qu im) on De cae iapalo'v © yn de tegute em mt eon lps PD Serelce engendnia por dreamer fe se D, cet OF mii fie secedor de. 1018. Sian D y Dds recta no copa ermal coor esa oes 5)" Dreoins a suport ase defo pnts mer gues oman DD 3 Coacence eo tg reeenl tno spice § enn se to ge perce Sey Cee een Ie, beet itty emer yeaa cee tees fame eipgicon impcazenien Bere ecen ets SEA SAEDE Stine ences as noo] tem nao] goin se eel de pro eu pao tne. “aetae a reno fe eis on ms Sgr pga ea ne nde S (Oe poy een potty ret, 1) to ntesclones de § 6 ane parla 8 om 2) Drcmfose I sovnelon tana eS 5}. arsenic, Y este a congo, 10.28, emulator om tod It eit acoidsen ef cone de Ps 7 eterna (ences, oan del conse $d ee oy dent Bruins om era Inia on St 10.28. Determine tla ns mpi reas desolibes cses sons ria dade D: a6 can 10: al ‘nbn estore 2 sapere parmetinas ar 10.9) og GE 200—1) err 1) Proto qu Ss um spe ede dealt, 2) Bavtoda srerice "dentate It genres recline son tm spots aim ‘vn un vce mote de aut de aoc dey opie cherub, Beetle ws de itoors de fe nics peste wa AOS etme tne LUD U lene by cme ‘Trad que te fo topndes ban super deraihe. 1028. a une eterna ertanarmal (6K) comers aco oO, etna m 1D Deedes a sept de reli $e we Dx nada po 2 ie te eects Ca tee beg vote i 20, presse negra 1029. Se dan aro TU) opus a fencin / deiable tats vce coat tn scien titre 1a cakuer pas mc cones {tte enya eh ‘pt, 9 enacted 3 et relerencie. eles en gut eo fant (Delwer ened uot epee deseo. Los te te ara te ri cts * Pivt2 emo Beraatenno marly Lo GHD. : 5h Bement 2}. Emden a ca. coast dwn, lindo ckeumerte # PROBLEMAS imei Go etd reo a ton eee Se mn 2 Fan ee fac re datado de b taterencla (Ora ag'de aneen G2 Ateso fr 01) de sete de E cymes Edson wb dt Bye Osa, be imcomar ernment HX For MMe a fun vector Xe tempore $069 ps, ea a I) ot teh rva= | tS ihn 1 Faieds © han owt rns gu api de (EB) ons diesen no degen, eect? 2, ie, pra ns eo an no cont € eo exe Boyes sm nce tora dey demecore que Ton west Aovstn a's tn epi Dig Sioa ie om wer emport e frm ues Hee) o "aM SioniS nee)—1, deme gue todo vector Y peed ecitine i Yasin MretY, con ater 4) Stndo sempre « um vector temp, ecb: ARPA NDT otTed emus ane ind FLAY) ep wa frm tel deny aue 1s inna sore rca Q,)" FX) ene pera a9 80 OW Salen Ge Ges ortontinads en pat vector dotdo de tat Beipe Demausene geet F o apo vein AE Tra NUT ssasoety aearMct | gor ae cane ran a 43)" Gud. Deon gee emnao X aescite B (0) a sete Siena aot ae e cee Se pe A ms me ree as & carson hs ta. prom ae See SS Pesan a orate arta ecaet an cau enn bi braias aae res a tee se i 4 i ENE Wicca Ae ae omen at ee De Prudbese que, st ms) ~ c ad mse Qui dorloe loves dep Kode BOQ 1 rca i 9 en ‘mary 6H punt mon ie por coordemds 24 2B pate ase ene uray eno af (0) oa an coedemase dey 20h) sen ners Hee ae nd nit ‘oan 4 bo one ‘aim OTe onde Xt yor corenads sh (81 mer Il) 8 avai onus so nea camp do ale tmy(T, doe I taén 7), terme ‘Slay continent dvr en [0] abe of no? i tg. exo ii nie afl itn ei woe Sages =O 4H dle =d sed aw be moan eins ele de Seine #8 dete an sn eae te ite aeyan fe) nt de ts Det ty seo por aaomee i 7 wes enim deo wees ede snd aetnes 1.x) de coedende (FFE, ‘ars by Comat qu wee unvetontpe tepora. Tenumes wa) 08 ‘Dense gw uate cnjntn eA abe Ts ge fer) aetna sin gee br oe Said) ent Ptcinlqu, 1968) 2. Pliner prs, $0 considon osytmie Qe (entero Ins © me sor ave 1) de to lndternta, Sn etcetera elon ot” uo Yo Tot) a) Catone fe ee dO egitim ts 1) “host inert susie [eorte saa [2 yo) Demarest pllnmlo Pde pao mst gue i) cults guerra stones cuiglera est paiomlo Oe "Sims ese a mere Kane depends 0) ta [Fe] 2 me tote tr ra de squlea que sent otden de dervalon ffass2t, ve verique! jee m0 | 8 enarnos tar? in nie cue 3.9 now etl, Be ‘Eosieed mune gue poeden der 4 coal 2" Soponemor gte vibe eda ee fel del tmp pots Jeeta ye hovarlo de'un punto M sabre AB, dildo port = de een pio to Aden he 0? iin epla-A, gorceest te press .atatediat fire cede ron en ctu uo’ Sei don nae Bator arr woe Enea eae ace cee en 1 Se dane com et coneto de a mate Mo tren, con sdewanos fae 9 comple weft] elt] onus w on F inbalmos el sibonhna le formed gor ee mate M eyo sent ate ‘aay an en saa Po. symastsate 1s muito gue I poplin P83)» PME) ene I mle “Gietaceme os yolnomior PMs) svcador «ton aes reps Diam mediante ant tanonmlén demon pe de Os ecncén deo pee ead nt "ant ajo, dene Bdge oa Do" Cametercenee te matics do vn subconfuto de B tales nt neck de py F cvetpndan los rlnomir cn ras Ine sy nerd de fy y F coepondin ft panomior xyes res =k an eo A lr do cone ont ye matics, ines ie idol le Daaetse e ten ctn e ace eral cep os mans ‘aime, axons ae eects defor comastor Ey Gy Ek deiner con cou capa pein Stn in "ys 8 Pag ah =0 de Se sein na cede concn oto Genes ata eee Ee a) socamos Ionia UD gue = Demarest dos mats Wy etn ada po esl de eatado Ln enone Te ‘oreryonde sma ales iy compare Tb eo gree de apleionee: QHD, comptes MO) con 1 afar dei tte que I \tworacéa yi) Ince roe dein eancsn Aight ste el ms igor My s}=0. Se unde coat [is) come el dale lomento de mate prodacot om(t) 1 Sir der cmpins Lmames (ent Neat 967) Ee dnt i arn ot mt ee ai mtn, Ina tuaate io usb det Ts Gielen propos de ot mates, KL a coms ve tact monn cnet Sono ne Se dv ar ois to deaf por a lana Cine P,',. Caifne ler production, dons donde es mates JK ‘reer lr eatasne de ete npaado ‘20 en fora ie ala emul Pein ete mate Se steds rd 8 eales complejo 60 deliv mars A por Amal Hak yL 0 le canna Me como pre: dias nomi ei mt SF eal iy yh eet 8 mh voll iy ty Senet nO 8" dicts bres hg pone wont a ie A Sa ea Rr ea Si sr TY Erland ol grofucio dee mae PA! por etree See ct ted ind es a Seat aan pe Dede vale roe EE En cee Sea a tn oe cna or ae fy —f oan valor popo de A. Com serie yin me in Ss, Asi ER tn alt Uy Scr Se 3 fin er tn reg 2) Site chy (A bn oy Sores ate etn fei is ny cata ices ht on nen tee Fiance conn pus ainccin on conmatete 1, vm Su =o mr cot eo Series (Stas abeind Hse mea to rboe srs oot a en See eens ot sy coe FY | vasinde 1 elton soe psy ef mayor eee 7 ad” asc thant clon se ert Ha mt de nis» elas Cae ehcp der simone omoee dM, Sed Sete femon de cements comple 7 HC tanoet, erem en yk mn esis coo tin ds 0. montis siete remade Te Siar 7) sabolaan dos simatos compos enluas, demaére Fanon g=2 pup op—itay—at 8. slometor compe, al que T= 5 Swe-nsrea 4 on Muna cada (en) com lmontar compo trio wr my foe deta} de cosa sneer gue! sre 3 Syme 4 Sex A una mate evden (1) con comet eles de ag ‘mil yn to de ne tlre polos y see Xo vcr prono adda SLi ns ade" enews eos =i. Eo we ee Benet ee ieee, : | rth tnaSmal tet rE) ub A est el ans 4, mao omy ea Be moos 22 Com Aden shoe ont nat cones Bc mart (9) 60 Lowfat so Lembutinh Tommi Demutsvre que cotnler malo pela de A stic ny dvsness em, fanfent, — Hdne (ool pare cick, 1962) 4. Sean Hy dor econ elon ob oe vere Re Ki oe egret rblent ow dee amor do sot tnt eB Fa com tame KEK? eee ee Sx toma ane iin de un spi ie Fen Fa leslie po fxsan=tey +t, a Me) al AE Ry o ‘om CHESS TITEL, moans ae ot TERN me. pec ee KC Fon ee ec Seat aia centonces def, que satisface [7] © fi, st comsiderieoe ‘Die un elemplo de una apliacién f que cumela (i) « [i] en el caso ‘Gi ue eles] Soin ons mut on Cae i icon KC 25 Hecribange ins dos condiciones que deban cumplive para que (UE) sete eS ‘no sen tabeepacio rector de f (eamese E=Q sobre Q7 FoR sobre Ry com B Eimer Cn aera Su @ eb ns aman io 9 HE si SE tl ae a0; comldeando tog hmenios oy 004 de Ky “as “ave afs}—finh, (ly sph entances y-ray som veces ance "eB das ae, Sto Winn S's Rivne Chat anor nde's tloe edn Poa Moe iealaa ier atte tig dae Ts ha ay Se ruta ay a) sn epi fete’ a Been wt 0 SE SURIRA GE Sf at re mn adc tee eae Se Aa RE, Onl eee romans a5 fe or ectones GAs ely) egendan Here 5) Se enor esr ion tdapndane, oo esemente 9 Ho (din sae Ki) (in abe (in aie 62 Swwonenen que 2 de dimese fal, gut f «wo mle 9 we 5) s,m gral nestor Se Pr Ser Nal mayor ener al que i Et Fy ‘sore Ro Fai a sain me 4 nee ef dare 3 nw "i" Conte corp iy coteniento Oe dito de y en see i de) See casei te. Se E obre Q'y F sob, dese un elmo tal que ff) sea subespecio retail eFC es aa Sn ode on Ctipraee evel falls ene aprtad 6 rn AeosKaa ae 78 sien de Cover, avocamor tints en Ry pies oe en spec ste {ice ine cuales 9. 1 ned ee ne asia cds Sethe SBS Se ne sent, PETS Sine ttl a ea in ana aa 8 8 xn Suen "Ff, th Es WT Semi ee a Bes am pr sme eRe oe a as Sa Secutes Comaag as or Se mee Se at ena SETS SST 0) a DR pa Sl Dewuguio aes a a dee de A yor vor opacda etemeni, eto Ax(ap, 1ciem ism theta oye sleet de ey olimea j eA. Sapanemas dems a bat), 1sicm Est nner rato es pig ten il le ge actsn isis, bobythe tenn y hytl-=iem) son mals de ye SEUS'NIEC un aceto el eu en peimere fin pimera ols Tm eeattie que by ex ek msl comin ditior de for eementor de B Actos Acie sis Se cei renee entero paver > ter que paid 8 i in’ he 2 fee taps “UN” samme tain com dvr tts or mots de orden 9 0) Bolu deca cl See neon oy (SP) 0 fo ‘thea t Sine Sn i el prado Sle Sole Ee] ca ous ue a lh rire ts tS Bt gn pryecv (ol sn more) del ues alo oe eee ae oT cn rie wh nomen hot " tee eae at (fey: ‘unto, doe denignaermce 0 7 gue los valores propor de M son +1 9 = ig dented ae to F tee comopoaer Ps aelgo ors erm, ruber gue eta taro adie dor rcas de pets inva tuck In ‘cioes qe tusen ete ear ts > ne cou es Ho=9 Hens, Pamwy a Penn Haw. Lee ese eter a0, ronnie os 4 (utc wat de ar patos repettaos por fs eclumas de R— ite no acon, sam dor pente vein distr 9 T ewe or yunes © 'D dn sobre unt mea "nde () Spun tsa ABCD corn eee aie To hs) {rm i na domi ew deer ren We rite dee esd den coon garcia) Se Getto or te Wenasier de lr pore de esas O)8P);¥ (67) ann tt wm lens Ott ge gaa nuitnns que teaen © Jy 7 come pane toting rts ev ete) vamp a8 PT far n'an Ran prpectve fm dan canto recta (6, (G) onic can saan om tsps tos LTR Sean TTR std, sobre (8); 1, Ps KY soboe (Ps He KE sabee (Oy K vote ik nts oes PS Ropu Oh BK vi fae EJ an SeStuonr—4 rai elaine tat ete (Bh (Ph (Oh (HD ‘ponent toc fey stent fo en mos mane ae “odo puno de so rede se defini: sn por ts sonendn (0 Td porn aes uu de us forse por 6.1.8), 0 0m Jw ves de sama mls) que an Ee cnc Ih (0) vent ser ror re et ‘DrbidGn—Conveninos en dene tes punoe ordenador 1 2,3 forma usw ee 3,3) onc st indo yest una ele "hl ave roa por D3 y ann fen oped coder um ein yo 9, ee hy don punter toe 7 aes umes ev set Te Se (D7 ‘Sagcnemce mer qe Ir cn f° Yo 09 sina, a como jor ier eft (agesa yoo gear) ene tre here (yh ‘es citn f'¥ns ewe en comtn'un punt stndo ane aro A See rane a elle si Seo (A. _ ste tine ater ter econ? 1A, Dh (GD, AY, (6.0 arénre ol conten eer msaos H/T (Wen x ¥ &) Fe en pute pede rare com independent de sli de U1) tos (ieretes de Ton ponton bare) tatersccin dehy com lag estes eo anon yi tomes cual en ne i (elcret'3y ce hs punten Cy Dy tomeze a ecco In cnca de ing 0.066) i SS camera enn ee Soon tie fapecan eles a) 9 ts de i tian por aes ctt~ ands, 2408 ditatae doe «doe een yen one ven om rn IW-tBe'l specie proyecto qe cone apa (eM rate Hm, és tn tataceo por neler Oy" Oy Oy no eh ena pan I Dey nd) o's ane toe cs ci, apc wre Ort 2, anae"yS ch hth ess de inten de Nem bs st Gy Oe ory, Be erinane es prea on els pntor 260; TO, so ein enc ts ine Os OO one X Yo ZT ‘ees mann unr In dln Ix ol punts J, KP oe soc hah hr ci a amo ode nin tb ‘Deen com Hy Hy, Hy MJ plot gee repetvament, teen por 1 sel yt nt 462 sgt tas aninturara ma a SRG cheat en Tor punton Gory 2,4) Sea hy panto de fotersccion det rein Of Se"sevonmon que Te tet pustn yy ten sobre wok iim et oe arpa e bm enone ac omer ETAT ES ogi eaten Ga tas Sportas for von Tesi 8 el wlan Tk dade por ove seonnoes { rdetion (Spies) 1965) 1, aor ole dens ots ma fi sper’ v uals en 4 perence = ty ei es fis eames de A Gaul2e nny fie ‘duet e's sirctn bata desis rete l sve Ie oe ry 7m eco dt Cami bh sector con dA) el aie euindn de ees 20 amet, Pot ‘ita Sas Ie mats Ny ton aps Sestn son isle © ‘Demltrese que 6 won abode» gun alec de 6 ee “uta pr As A) ua Toa ial soe 2a wnt Ge pte #6 9 0 le AlntA=n semty St aves unm mae vere. demulsree que dA) eno min» ue a-1 peers By compirse A) on A ET conn ome tense BC » CP. Comseete A? 7 BPP co peter examen psn, SG Sn 8 aabconhots de © sonst pore mace A tae ‘s}-0" aetanaman com Ge ubeonfnt, de forma por atts de Wend MS wa nero wal clique. Prooon qe FY Gon, oe ‘Spur sectrer cuplemetrion de B SEG tam regan y t= rt exis con Ay lo mais 1 eg ene tr tn sina aya aS Dems an en, ema cin eye ihe’ dinendonee @o 9 y de G0" " i) Delmaman cn sl eonieto de aleaions Noctis sare se Ae son yeas emacs de ee, Paid lq Bost © a2S yp toa sememto etsy eT, sine dade tet 2 Dee tain 2-4) enn a ta I et ecgunco ot tne ky es rere So) et REEL sancti Sah Ite oe ences io owe 8 emu ae Pe pees 4 6 rte ia) Tea st enjrs dts Pe conda @ dnt S, Cal sre ese veers etn eb eB ae ae esas Taffy ect. 2 Comptes en ve Gan satcononto de, Sean Ap B bos mavens dina de 3 7 9a P Sos‘ 8 Bente ww etn dcr monroe are Poon, °-5E5) Pou aoe pis Soler eis A de ©, exten matic Pegbop ePende @ 3 histo fe yr ie fo mibe noe ein canton 3s S06) SUA es won mais de, proto qve Syl pre tod cote Pigtshnign, 1868) 12, 1 cone e aco vert Rs) de polar 1) co sin ndrominda = de counter mele sulla By WE} ‘Ss emery on flea dco i ts #7 sig Se ine SB aH a ets FO) eB s2yaotry eam. te eb tenet P 0 1 ease ef eons de Boa, Hane dee ts vols y esos pris de Se dental fe timers Se De Mo. ronnie acstumo Protea ete sti girth Se tden 20 got Sie 1, “ner =T'sooo ianewor de dag prince 9 24" 1 Sone aloes pope lia conden seen yell pa ‘ten ncaa comic ay ‘Bij pola et ford por os compos ayy san 9 Que enst strep cml i" uy 20 Sopongamoe gue I ean (1 sven, y a8 A= tos com ies dato By bt ter geet Jo Fe a Warne ¥ = ‘ae £1) design a dade de 0 Sh "onldeemot a at sree ptnonia crete de M. Pode ease primero el co onus eT ‘to mie ce en 4 tpn vr i siigeese mecnte vou one in tnstencia de sna mate T cundrada de ml NA errs prs de se Sema ecm ee co lene ore esa tccert neice de Senn m7 tt) enti nets Se Deen mln con mai emi) SiacGe Aerdennoy en senito docesenter bh >" hy Sapomgamen aie Se rey Sema ei HDs Contant '¢ wm maara etre Ty 10%, ae » Scare Sm paz By FBO Phe ont

S-ar putea să vă placă și