Sunteți pe pagina 1din 13
VAN-HOA TAP-SAN NGHIEN-CUU VA PHO-THONG Logi Mei Nam whe XIV, Quyan 10& If (Thdng $0811, 3965) NHA VAN-HOA TONG BO VAN-HOA xA-HO} BUU CAM ; va | TA QUANG-PHAT ve-trinh da phe binh ‘toan trudng tinthanh’ cua nguyen-da nha the nao ? Vién Khao-c6 cé nhin dvge mgt bdn Kigu che nom chép tay do cu U'ng- Gia ting (sd che mgc VNT 4) trong dé 06 {oi mic biah (lot phé-binh bang myc den) cha cy Vi Trinh viléi chu bink (1éi phé binh bing son 4d) cia cy Nguyén Largng. Ching tsi nhaa thdy 101 mic binh nhiéu va hay hon léichu binh, v3 néu ching tdi khéng Jim thichwa tieng digc dich ra Vigt-ngit, cho nén xin trich dich nhitng loi dy ca gidi-thigu cing quy dsc-gid nhan dip lé kj-nigm 200 nim Ny Du Cy Vai Trinh ty Nguyéa-hanh, gu Lan-tri ngw-gid, von 13 mot cuu thig ahd Lé, bét dic di phii ra lax t6i nha Nguyén. Thé 13 tam sy va cinh ngd cla cy cing gidny nh eta cy Neuyén Du, nhung cu Tice diéa di duge Nguyén tritu trong duag , con cu Va thi bi c&ch chic va bj dua di an tri & mot tinh xa qué nha, dén Wc gin mat méi duoc tre vé oS ly Vithé vin chwong cta cu dwom mii car khai bi hoai, Cu 6 soan nhiing tae-phiim ; Su: Yen whi ip, Curg adn thi tap, Kién van lye’, Dai Nam ky whin lige treyén va bai Lé uriéw Aodng gidp Dink-nhge~hiiu bi ky. Ngodi ra cu da phé binh Loan trwing tdn thank cla Nguyén Du tirng cau ting doan nhy sau: “Tram ndm trong coi ngwei ta, “Chit tai chit ménh khéo la ghét nhaw. “Trai qua mot cuse #8 dau, Dgcgid muda bist 6 tidus cia Cu Vit Trinh, xin xem: BUU CAM, adch Kit’ ofa luc cha Va Nguyén-hanh, teong Vaa-hod nguyét-san s8 82, thing 6 nim 1963, trang 827-830. Xin dieng lim yoi Kin ndin tidy tye ota Lé Qey-Dan. {Nam the XIV, Quy 10 & 14 (Thang 10.8 (1, 1965 1 1530 : VAN-HOA NGUYET-SAN XIV (1965). 10 & 34 “Nhitag dita trong thdy ma dau dén long. “La gh bi sde ww phong, “Troi xank quen voi ma Wing dénk ghen". GO doan mé dju may cu Va Trinh phé: “Mao dau sb ngit cdm Khdi hg chi... Khai quyén si ci tn chi! — O° my” lei phi diu quyén teuyén, niém cim-kh4i 4% virong theo, May clu md diu 4 n6i tron ct truyéa.” “Cung thwong lau bec ngit dm, “Neh riéng dn ditt hd cam mt treong.”” Cy Va Trinh phé may edu nay ti tdi nghg cia Thiy-Kigu: “Ho cam thi Thiy-Kigu. ° = Daa bd cém chinh [& bin than ota Thuy-Kidu."" “Kiép hing nhan khéo mong monh, “Nika chivng xnén thoiit gdy cinh thin huong.” Doan kb Dam-Tién my duge cg Va Trinh phe: Tw sr xt hoan ddi bi thén, ednh gide hitw tink tri,® = & chd ke chuyén lai vwong theo lél than th bi wu, khiéa cAng c6 tinh ¥ thi vi." “Ring hing nhan tw nghin xwa, “Cai diéu bac ménh cé chira ai dan. “Nii nidm wwéng dén ma dan.” Cy Va Trinh phé nhitng loi cim-xtic may cia Thuy-Kigu: “Thiy-Kidu nhdt ngén dan xudt, da tinh gid bat ndng ty nhi kh mgc. * = M6t Joi cha Titiy-Kitu néi ra, goi cho thay ngwoi da tinh khong tht nhu cay Kho vay." “ Kita rang: Nhieng dng ti hoa, “Thdc 1a thé phdch, con la tink anh,” Cg Vi Trinh phé lai néi nay cla Thiy-Kitu: “Nhi nib hd tri ni tiét tao v@t chi bi. — Con gai biét gi ma tiét Mu vic bi mat cha Tao-héa.” “Thodt ddu thdy mot tide kite, "C6 chiéw phong van cb chiéu thank tén." vO TRINH BA PHE BINH... 1535 Cugc gap go giv’ Thay-Kigu va Dam.Tién trong chiém bao dye cy Va Trinh phe : Hau thi nghiée can, hitw thir do mong, phi thi Dam-Tién lai tim Thiy-Kitn te Thiy-Kitu, td throng vi nbdt khde bat hitu Dan. Tién igi = Cd nghiét cin dy thi cd gic mong Jo dy. Ching phii Daw. Tien dén tim Tbiy-Kigu, m3 chinh tw trong long Thily-Kiéu khong cd khic giay mio 12 khong cé Dam.Tién.” “Trong nha tiéng hee bay qua, © Due nlue tiéng sudé moi sa rita voi” May cau th tigpg din cba Thty-Kigu bin Kim Trong durge cy Vii Trinh phe: “ Bat vj héu tai cdnh hita sd cheng think cim chi ke vain, chap thi kink tai tayét Ry Ching néi 1 vé sau con c6 Ii vin ky digu cia may chuong nghe dan nay, that 1A cdi tai dang kink, cdi khéo that tuyét.”* “* Duyén héi ngé, dike ci lao, “Chit tink chit hiéu bén nao ngng hon?” Nhitug loi can nhac cda Théy-Kiéu true canh cha bj tra tan dirge cu Vi Trinh pha: “ Héw chie nhit dogn tu leong pheong kivs thin bét di* <= Co mot dogn ké mhing suy tinh liu hrong ndy méi thily Thiy-Kiéu bo n-inh chude cha khong phii dé dang, [Nang de k¥ luOng réi m+! quyét-djnh thi hanh |." ' Hoi tén, ring Ma Giém-Sinh, 46i qué, réng huyén Lam-thank ciing gin.” Doan ké ti so cia Ma Gidm Sinh dvs cu Va Trinh phé biak va abn mgnh:“Gaa + dig hituphye tuyén, nhi kim rhdn chi lings luge dade qui, mai mét tde gii-vé | khd tdm.9 == Chir gan lai ky digu cd mgt Wi ngim ma ngwoi bay gid c: doc qua so lygc, khign chi khO tam vo han cha the gid phai vii mat." “Da ring lig. mét than con. Hoa da ra cdnh la com xanh cdy, “-Phda dank dank vay cing vay, “Cam nhu ching a6 nhieng ngty cin xanh.” 1554. VAN-HOA NGUYET-SAN XIV (19/5). 10 &27 Cu Va Trinh phé doan ti canh ao ndo nay: “Whi dogn dpe chi thin gide ly su van hic, hda ty thiéa doan, khéd? Bwing, thi thap dw thit® Pogn ndy doc [én thi cdm thdy ndi siu biét ly dang lén van héc, long can han két thinh nga méi, cé thé sinh voi hon mai bai,tho Duong.” “Twong ngwxi desi nguypt chen dings | “Tin song ludng nhitng ray tréng mai chiy”” Long twéng nho dn bga chung tah cha Thily-Kiéu duge ey Vi jah phé: © Thik dwong so nlp thank law tink dau thém thidt, ci nde koi vm tire w chung tink thirgng Wa khan, nhi héu cép tha nigm. The nkdn tink iv thé chi tur mhién xb» nhi die the gid chi dé nyang xit, Khdn tha chit hue sé te wit tién hig trung whi hdw cap tink tir khd kién, Di héu Thiy-Kidu kad im giai tién hiéu hau tink, duy thik xi thi cap mink wee, thi tde gid chi ti tdm xe" = Day dwong Sic mei vao thavh lu, méi'tinh du rét tha thiée, cho nén khi nhé twéng, Thiy-Kiéu lige khin thiét nghi dh ngwdi chung tink, rbi sau méi nghi dén vige khéc. DAy 181 ty-mbitn cha tinh ¥ con ryrdi vA ofing A ché bat dink oda téc gid, Hay xem ti day vé sau nhang d8u ning Ke thi ae thay higu trung tre roi tinh te sau, Ve sau ahieng nh twong ofa Thiy-Kitn déu iu trede tink sau, chi c6 chd nay vise thé wee deege nhé turdng trirde 1 ndi suy nghi kf cing cilia tée gid.’ 4“ Nhieng nghe néi @a vien thing, © Nwée doi lam ndi la lang khat khe.”” Clah Thiy-Kigu phai ci diu hoc tap nghé an choi digc ey Va Svein phe : “Giai mhdn dow lac, phit thi ty stu, thién cb hq nbw Thiy-Kitu nang hie fy) nhan 2 —. Giai akin tery lac, cui ddu ma bude khd Ly minh, tit tir ngln xwa vé sau duoc shu Thiy-kitu da cb may ai?” fic ai mura S& may Tan, “« Nhung mink nivo 6 biée xudn la gi.” Noi G-ché ma Thoy.Kigu chiu ding dwge cg Va Trinh phe + © What trink oe nfur 7 -~ Mgt Wong trink ey-alién (tuy that thin nhyog Long Thtly-Kiga van trinh bach ty-nbién).” 1 VOT RINH DA PHE BINH... | 1535 “Nhe on chin chit cao sda, « Mét ngay mbt ngd bing ddu ta ta.” Cu Va Trinh phé may lei nhé tawong cha my bic Thoy-Kiéu dang truy Ig¢ trong cinh phong tran : “ Thiy-Kiéu nhdr phién hiéu nghia nidm dixie xir 65t tri, chan ahi khd lien hd kink = Mgt nim higu nghia cia Thuy-Kigu nhs cha me & mi aci déu khong quén bé, that la ding throng ddng kinb.” “Tram nghe ké cd trong nhit ++ Vao trong khudn phép, ndi ra mii- gidng. © loi néi oda Thiy-Kitu vé Hogn Thy, cy Va Trinh phé: “+ Thiy- Kitu thyy gic ** — Thiy.Kiéu tinh gigc khong cdn hén mé ira. “Thong nhau xin nhér lei nhaw, “Nam chay cing ching di déu ma chily. “Chén dwa nhé bika him nay, “Chén mieng xin dyi bita nay ndm san." May lai lam bigt cia Théy-Kiéu khi dua tiém Thitc-sinh durge cy Vai Trinh phe: “Sd boi bigt eu, sb ct diet tink, tong thi bige Up nhiém thanh, bide trong td xaiit, nile thién biét pha, nha bike biét do, baw kha phan biéa ®! = May chén regu biétly, my cdu tinh bigt-ly, déu la nhiing git le bigt ly nhudm thanh, nbirng khic rapt bigr ly ta néns mot thiéa phit bit-ly, mét bire hoa biét ly, khéng thE nao chia ra ma xét durgc.” “Vang wdng ai xd lam doi, “ Nita in géi chiée, niva soi ddm trwong.”” Hai cau tuyét.ci nly duoc cy Va Trinh phe; “Kh dé nhdt thién bide phat — Ngang gid voi mot thién phé bigt ly.” «Lita tim cing dap cing ning, “Trach ngwiri den bge dem long trang hoa. “Vi bang tha t «Cling dung ké diréi moi le bye trén.”” Cu Va Trinh phé may loi nay cia Hogn-thar: “Thi Phuy-Kiéu chi sé mink cdo, dé Hoqn-the chi sé thidt weéng.chdn thi sé kién lege dong. Sic Thic-sink thién te prin hoack diéu dink, tac ni gid edt vi khud trung tri ky. Tich hi kp bat nhién dé!" =. So sinh [yi phan td 16 rang cla Thoy-Kitu voi 44 Thay gide trong vin bgch-thogi nghia la api, obung & day phai dich Wa tink gide méi 6 ughia. 1536 VAN-HOA NGUYET-SAN XIV (1965). 10& 11 digu thiét twéng cha Hogn-thy thi thay so kiéa cia hai oguvi dong nhau. Gii si Thic-sinh khéo phan xir digu dinh thi Thuy-Kiéu va Hoan-thy hai ngwoi at sé 1a doi tri ky trong khué phdng. Tige thay Iai khéng direc ahy thé !* " Don thuyén lira mét gia nhdn, “ Hay dem day xick buge chan nang v8. “ Lam cho: cho dai cho mé, “Lem cho dau dén 6 ché cho coi.” Long kin déo nham him cia Hoan-thr trong doan nay duge cy Vii Trinh phé: “Thi thi anh hing & tdm dqi phit khd ty dige kha di. Si vi HB thng-déc tdt v6 thuyée hang yon tap quy dgo vi Tir Mink-son tat vd khink tin sor phong that todn, dong thori nhj dai phuan tat bat vi Hogn thi sé tiéu * : = Diy [A [dng nghi nggi ky cing va lon gan cia byc aah hing ding sg va cing dang yéu, Gid sir Hoan.thw lam Ho téng-déc thi at khang cé 13) quy quyét gid da hang rdi dink tp; gid s@ Hoan-thy lam Te: Minh-son (Te Hai) thi dt khong cé vig tin dé dang, dé phdng so hd va tinh toda sai lim ; dong thoi hai byc dy lam sao khéi bj Hoan-thy ché cvoi.” “Tim déu cho thay cb nhdn, “ Lay cduviin ménh khudy din nko cheong.” Loi ngudi khuay nay cia Thdc-sioh bj cy Vi Trinh phé: “Kién Thic.sink chung tink bat nlur Kim Trong chi hau **— Thiy 10 long chung tinh cia Thic-sinh khéng bing long chung hju cta Kim-Trong.” - * Ligu ma cao chay xa tay, «Ai én ta 5 ngan nay md théi.” Cu Va Trinh phe l0i shan ahi nay cia Thiic-sinh véi ni 8 Trac- tuyéa (T iy-Kiéu) . “ T0i dieu thj ar Thiic-sink t6 tink xi toan v6 nkat ditm trwgng pou ngén ngit © — Rat hay 1a ché k Théc-sinh td tinh véi ni cd Tractuy.a hodn toin khéng co mot ditm gi 1a ngdn ng cla bye trveng phu." “ Mt cung gid tii mua siu, “Bon ddy nhé mu nim die ngén toy.” Dom ti titng dan hin tdi ndy cla Thiy-Kiu duge cy Va Trinh phe: “Chi thi nhat ci link nhdn vé cing wing uryng, vo cing thong cam. Téc-gid chan thi Thay-Kitu tri dm. Hyru vit thdm vit thé phong, bi ty Bi VU-TRINH DA PHE-BINH... | 1537 luring, twing dwong nheit Thiy-Kitu ngit chi thegng huyét thank d6 ting téc gid nbdt ky bat ditu tdm Auyét trang ui xwdt ® — Chi mot chu nay khién ngwoi ta vd cung twong tong, vé cing throng cim. Tac gia that JA ngwoi tri am cia Thiy-Kiéu, Laindi: gid thi mita siu, to budn tigng no, thi trong ring dyong {Gc Sy mdu va tiéng dan & nim dau ngon tay cha Thiy-Kidu déu do ngdi bur tuyét khéo ctia tic-gid tir trong tam, huyét ta ra,” + Rong thong con minh hong quan, “Hoi tan dege thay géc phan la may." Loi néi an phin nay cia Thiy-Kiu duge cu Vi Trinh phé: “ Thu Thiy-Kiéu so di bit ue Ta Hai gid dd ° = Day ta ly do Thiy- Kigu khong chét theo Tir Hai.” (Thtiy-Kitu ltic nao cling nhé cha me chén cS hwong, cho nén nang khéng chét theoTi Hai.) “ Xwa nay trong dgo dan bi, “ Chit trink kia cling c6 ba biy deing, “C6 khi bién, 06 khi throng, “C6 quyén, néo phdi mot dwong chap kink. Cu Va Trinh phé loi gidi bay chi erink cha Kim Trong: “Kim Trong gidi xudt trink ww chin thi Thity-Kiéu tri kp. Pha tém tich song trink gid theyag hi. Thé hieu tan trink nhi tich bat trink, dige hitu sich trink ahi tam bat trinh, dic nhén nhdn nhi tri chi ko? = Kim Trong gidi r6 chit trink ra, ching that baa ti ky cla Thiy-Kiéu. Nay, song trinh cd tam va thé méi daug quy chuong vay. Dei cé ké tim trinh ma thé khong trinh, cling 6 ngwi thé teinh ma tain bhéng trink, c6 dirge ngudi ngwéi bie cho ching “Phim dan diu ddt tay tién, “ Kadi tram con thilp, tiéng huyén gin xa,” © doan Thiy-Kitu dan cho Kim-Trong nghe tic t4i hop, cu Vii Trioh phe: Ta Thay-Kiéu sir dain phim ngit xie. Nhat 66 phir di dan thiy di “dan chung, nhie xi hitw nbdt xth tinh thai, nan dic, nan déc {° — Trong truyén may, téc-gid th Thiy-Kite dah din co nim ché, O' mot bg truyén my dau bang danh dn tai cing két thie bang dnh din, mdi ché co mot tinh thai riéng, that khé ds oc thé, that khé duge thé!" 1538 VAN-HOA NGUYET-SAN XIV (1965). 10& 11 “ Khic ddu dim dm dwong hod, «« Ay la bi diép hay la Trang sink, “ Khic dau im di xudntinh, « Ay hin Thyc-dé hay minh dé quyén. “ Trong sao chau nd doank quyén, « Am sao hat ngge Lam-dién moi déng.."" Sau cau nay ta tiéng dan cha Thoy-Kidu & doan két thic dirgc cu Vai Trinh phé :"" Thi dogn phién Ly Thoeng-An Cam sdt vi Thtiy-Kiéu thank digu, dige te bat tye Doan nay phign ¥ bai tho Cim sit “eda Ly Throng An lam thanh digu titng dan cia Thiy-Kidu cing hic tue.” Doe nhiag 1éi phé binh wich dan trén, ching ta thay Lan-tei ngu- gid qua [A mot ngwoi eri kj oda Hdng-son ligp-hg. Nguyéa Du di cim théng vei Thay-Kiéu qua thoi-gian va khéng-gian, trong khi phdng tic quyéa tidu thuyét digm tinh cia Thanh-tim fai-nhin, Va Trinh da cém théng tryc tip voi Nguyén Du va gidn tifp vei Thiy-Kitu, trong ide phé bink Bogn truvng tén thank. Cé nhiu dogs trong Truyga Kidu, néu khong cS Iyi phé-bink cfa Vi Trinh bén cauh, thi dgc gid khéng thdy duoc gid-tr} ciia cau van vA ndi khd tim cia téc gid, ‘Tom Jair voi mot [Si phé-binh djc dj nhw Idi phé binh cia Kim Théoh-thén, Vii Trinh da niag cao gid-tei Dogn trwong 4én thank cia Nguyé: Du bang nhiing nhjn xét té-nhj va tham-trim. * Neursn vin hai C.m sat va phin phiéo am, dich ghia cimy bai dich tho etx chung toi ig kM jk @ H ra Aaa Ag AT ag ks i 8 “we oe BE He v VU TRINH DA PHE BINH... | 1539 Ci st 0d doun net thép huysn, Nbdt hayin whit try ak hoa nién. Trang sink hitu many mé hi dig, Thee Thaeony di sadn tim thc di ques minh chin hiw ig, . Lam din nbdt nodn ngoc sink yén Th tinh kha dai thank tray wey Chi thy dinwng thet di otng nbién, DICH NGHIA — Cau du ndi cay din cin sit vo eG ma e6 do 56 diy, — Can hai ndi mbi diy 6 mgt tey dia, minh chgab ah dén tudi thanh xnén dé qua, w Caw ba ti tiéng din clm-sit mo-mang huyén-3o obw gife-mong budi mai md Trang-tir me-mugi khong biét minh héo re bum hay budm hés ra minh — Cau te ta tidag dan dau-dén nio-nugt ohw Thye-dé goi the ling anda trong Hing chim dé-quyéo. — Ciu nam t& ting din trong-tréo nh dah tring sang roi xuéng mii Thwong-bai chiéu sudt ohing het chau cé merce mit long-lanb. — Cau séu 12 biog din Sir-dp nh adng Sen roi xndng Lam-dién khiéa cho ahiéng ngge guy & dy bée Ken hei. ~~ Cau bay néi tinh ekm cla budt nghe dan nay ding ché trong mai sau ma ahé lai, v Cay tim n6i Ife dé chi nghe tigng din mi di chénsnin é.cht. DICH THO Clim at Clim sd nim smmoi chin seri mank, Mai déy mét try nhé ngiay xanh F Mo-miing biesm tan Trang-sink am: Ay nao quyén hiv Thycode! tinh, Theang-hai 1é chéu tring chiéu subt, Lameditin hoi ngge niing hun thank, Tinh nay doi nké trong mai héu, Chénenin gio: day kt ndi minh ¢ VAN-HOA NGUYET-SAN XPV (1965), 10 & 11 1540 Sean deer Sk eel par FBS adota te o Dates Sanhy et than mie Ser teas oh ve Be Be ad tops aR Ho ane” SBS ae SE ERe te ree ers He ak Roa D AKAD vada? col td ha et ee He a ye 12 vd tot WE EAT so de 2 SE hee LE es ae o> ET hop yam gh By Lal ode we eh NP ae we ad on yl igadnte ad resi WA TE ame Ee we ee kh val ac AR le FE tly nf at ad armen og if oko te nl HE aden ae ih aon 90 mente Nee Base ale Rese) Bal B © agony aad qed adsl tea Ro a Fas “esa ta EE odd oat 9 Baleede Bo | 1541 { VO TRINH DA PHE BINH. BW Ed Riek ales wee Calan eS eal SPE weet aw Sie cela ay papal FRIES ARSE RRS MSS ERE wadiperipsy cae REM BEL seta RT RRR ac age nay UR OL oR wy SK, & get CARE onde <2 HE ST RD ao EB Bate nD BAY rR YE mar Bal Lede apa LONE ES age SHA Lae we go Batak we V5 ST Hagan ed eae wal iy eke WE 4 ee ee Ug US Rae wg He ay bp SAT Ls oH Ae Rha ME we HN ORLA AA oe CRUE a wh ag METS ES NE 9 Bh wee Donk duets ak HEY sty ek oe . ey ak Reg a An BS oe BI eat Lhe Cea? em ME . 315421 VAN-HOA NGUYET-SAN XIV (1965). 10 & 11 | Bal ter Aster E ag ar og SHAT WEE eR ad fale rg od SP Noy 0 whem BR ae PK oh aK ya er ae Sa “ph hae 22 sak Ye) i a MS ee Ma) ace Dy IK PELE Shy ah BE ag was ye a med eB Ra) al 29 ep th x ve A a! eT Lt RA SA Re ADE pe el tated | RDS SD Bop Ri Qe waar Daler gate de Sagal @ NAR RA Ea ok a Ee ey ete EL Rae od ote dh AB ME i Ch RS ad ad Aw de ep wl Bly dal ek TRAE RR tase oh acl ed al a EBA A TE AS ate TE a nd ho a eg WEEE SH Bn) Be ay wit neal a) pdoiatag 2 4 al

S-ar putea să vă placă și