Sunteți pe pagina 1din 130

David G on záles López

ÁLGEBRA BÁSICA
Teoría y práctica
A L G E B R A B A S IC A

T e o ría y P r á c tic a

© David G o n zá le s López

P rim e ra E dición 2009

H ec h o el D ep ó sito Legal en la B iblioteca N acio n al del Perú N° 2 0 0 9 - 16362

S e g un da E dición 2011

L am ba ye qu e, d icie m b re 2011

Im pre so en Im p re sio n e s M on te ne gro

C a lle M anco C á p a c 4 85 - C hlclayo

5 00 e je m p la re s

C o n s u lta s y s u g e re n c ia s al e-m ail del autor: d av id 2 5 2 4 1 2 @ h o tm a il.c o m

P rohibida la re p ro d u cció n total o p arcial de esta o bra p o r c u a lq u ie r m edio, sin la a uto riza ción
e scrita del autor.
P resen tación

JtLl Á lg e b ra es el le n g u a je de las m a te m á tic a s y u na d e su s ra m a s q ue e stud ia a la cantidad del


m odo m á s g eneral posible. L as m a te m á tic a s son, e se n cia lm e n te , la e xpresió n o red ucció n de
ide a s c o m p le ja s y s o fis tic a d a s m e d ia n te sím bolos, y o p e ra cio n e s so b re sím bolos. Una ve z que
te n e m o s lo s s ím b o lo s y las o p e ra c io n e s a p a re c e el álgebra.

El Á lg e b ra tie n e p o r o b je to sim p lifica r, g e n e ra liz a r y re so lve r las cu e s tio n e s re la tiva s a la


cantidad, d e te rm in a n d o la s o p e ra c io n e s q u e h ay q u e e fe ctu a r para lle g a r a cie rto resultado,
tra n s fo rm a n d o la s e xp re s io n e s a lg e b ra ica s en o tra s e q u iva le n te s y a d q u irie n d o las b a se s para
m a s ta rd e p o d e r h a c e r p la n te a m ie n to s m a te m á tico s q ue re p re se n te n la realidad.

El d o m in io del Á lg e b ra e le m en ta l tie n e u na e n o rm e im p o rta n cia p ara el d o m in io de la


m ate m ática p o rq u e en él se co n ju g a n ca p a cid a d e s, h a b ilid a d e s y destre zas; ya q u e en cada
uno d e su s te m a s el a lu m n o d e b e rá p o n e r en ju e g o un a lto g ra d o de p rá ctica y abstracción.

El p ro p ó sito d e e ste m aterial es h a c e r lle g a r a lo s p o s tu la n te s a u n ive rsid a d e s y ce n tro s de


e stu d io s su p e rio re s el d e sa rro llo te ó ric o , p rá ctico y fo rm a tiv o de a lg u n o s te m a s del á lg e bra, los
cu ale s son m u y n e ce sa rio s y re le v a n te s p ara el a p re n d iza je del á lg e b ra y la m a te m á tica en
general. S irve ta m b ién co m o m ate ria l d e co nsu lta p ara lo s e stu d ia n te s d e cu rso s a va n za d o s de
m atem áticas.

C ada te m a d e sa rro lla d o tie n e p a rte te órica, e je rcicio s re su e lto s y p ro p u e sto s p ara u na cabal
retro alim e n tació n. E stos te m a s se h an d e sa rro lla d o m in u cio sa m e n te , p ara u na fácil
co m p re n sió n p o r el lector; en m u c h o s casos, se ha o p ta d o p o r d o s o m á s fo rm a s de solución,
d á n do le al e s tu d ia n te un m a y o r p a n o ra m a en cu a n to los c rite rio s a to m a r fre n te a un pro ble m a
determ inado.

En la se g u n d a edición se han in clu id o el te m a d e lo g a ritm os, e je rc ic io s a d icio n a le s d e lo s te m a s


de á lg e b ra tra ta d o s en e ste m ate ria l y p re g u n ta s d e á lg e b ra en los e xá m e n e s d e a dm isió n de
alg u n a s u n iv e rs id a d e s del País.

E spero q ue e ste m aterial lo g re co n ve rtirse en un im p o rta n te a u xilia r p e d a g ó g ic o p ara to d o s los


e stu d ia n te s e g re s a d o s de se cun da ria ; y a tra v é s d e él, lo g re a p o rta r en su p re pa ració n
p re u n ive rsita ria y en su p o s te rio r d esa rro llo profesional.

El A u to r
ÍNDICE

P res en tac ió n

1.1. C O N C E P T O S P R E V I O S .................................................................................................................... 01
C o n ju n to s n u m é ric o s / El c o n ju n to d e lo s n ú m e ro s n a tu ra le s / El co n ju n to d e lo s n ú m e ro s
e n te ro s / El co n ju n to de los n ú m e ro s ra c io n a le s / El co n ju n to d e lo s n ú m e ro s irra c io n a le s / El
co n ju n to d e lo s n ú m e ro s re a le s / El co n ju n to de lo s n ú m e ro s com plejos.

1.2. E X P R E S IO N E S A L G E B R A IC A S ...................................................................................................... 04
Á lg e b ra / E xp re sio n e s a lg e b ra ica s / té rm in o a lg e b ra ico / té rm in o s se m e ja n te s /
c la sifica ció n de la s e xp re s io n e s a lg e b ra ica s / G ra d o de u na expresión a lg e b ra ica /
P o lino m io s e s p e cia le s / v a lo r n u m é rico de e xp re sio n e s algebraicas.

1.3. O P E R A C IO N E S C O N P O L IN O M IO S E N T E R O S ........................................................................ 11
A d ició n y su s tra c c ió n de p o lin o m io s / M ultip lica ció n d e p o lin o m io s / P ro d u cto s n ota b le s /
D ivisión d e p o lin o m io s / T e o re m a del re sto / T e o re m a del fa c to r / C o cie n te s notables.

1.4. F A C T O R IZ A C IÓ N ................................................................................................................................... 28
P o lino m io p rim o so b re un co n ju n to n u m é rico / M é to d o s para fa c to riz a r u na expresión
algebraica.

1.5. F R A C C IO N E S A L G E B R A IC A S R A C IO N A L E S .......................................................................... 43
Fracción a lg e b ra ic a / C la s e s d e fra c c io n e s / sig n o s d e una fra cció n / sim p lifica ció n de
fra c c io n e s / O p e ra c io n e s co n fra c c io n e s / sim p lifica ción d e fra ccio n e s co m p le ja s / F ra ccion e s
parciales.

1.6. T E O R ÍA DE E X P O N E N T E S ............................................................................................................... 59
P o te ncia ción / R adicación / Leyes d e exponentes.

1.7. R A C IO N A L IZ A C IÓ N ............................................................................................................................... 68
F actor ra c io n a liz a n te / ca so s q ue se presentan p ara racio na liza r.

1.8. L O G A R ÍT M O S ............................................................................................................................................ 70
D efinición / id e n tid a d fu n d a m e n ta l del lo g a ritm o / p ro p ie d a d e s g e n e ra le s del lo g a ritm o /
A n tilo g a ritm o / C o lo g a ritm o / S iste m a de lo g a ritm o s / E cu a ció n log a rítm ica / Inecuación
logarítm ica.

1.9. E J E R C IC IO S A D IC IO N A L E S ................................................................................................................ 86
G rado, p o lin o m io s y v a lo r n u m é ric o / D ivisión d e p o lin o m io s / P ro d u cto s n ota b le s /
F actorización / F ra ccion e s a lg e b ra ica s ra c io n a le s / T e o ría de e xp o n e n te s / Logaritm os.

1.10. P R E G U N T A S DE Á L G E B R A EN LO S E X Á M E N E S DE A D M I S I Ó N ................................. 99
U niversidad N acional P e d ro R uiz G a llo (U N P R G ) / U n ive rsid ad N acional M ayo r de San
M arcos (U N M S M ) / U niversidad N acional de In ge n ie ría (U N I).
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

Á LG E B R A BÁSICA - TEO R ÍA Y P R Á C TIC A

1.1. C O N C E P T O S P R E V IO S

C o n ju n to s num éricos
Los co n ju n to s n u m é rico s q ue s e e stu d ia n en las m a te m á tica s son: Los n ú m e ro s naturales,
n ú m e ro s enteros, n ú m e ro s racio na les, n ú m e ro s irra cio n a le s, n ú m e ro s re a le s y n ú m e ro s
com plejos.

El c o n ju n to d e los n ú m ero s natu rales ( N )


Es el co n ju n to d e n o ta d o p o r N cu yo s e le m e n to s so n e m p le a d o s p ara re a liza r la o pe ra ción de
contar.

N = { 0 , 1 , 2 , 3 ,4 ,5 ,6 ,7 , 8 , 9 ,1 0 ,1 1 ,. . . , n , . . . }
N = { x / x es un número natural}

El c o n ju n to d e los n ú m ero s en tero s ( Z )


C o n ta r con n ú m e ro s m á s y m á s g ra n d e s no e ra p ro ble m a , c o n ta r en fo rm a d e sce n d e n te era
a su n to d istin to : 5 , 4 , 3 , 2 , 1 , 0 ¿ P ero q u é v e n ia d e s p u é s de cero?. S in e m bargo, si se habla
de deudas, te m p e ra tu ra s m u y fria s y a ún d e la s c u e n ta s re g re siva s en los la n za m ie n to s a la
luna, d e b e m o s te n e r una re sp u e sta . E n fre n tá n d o se a e ste problem a, los m a te m á tico s
inventaron un cú m u lo d e n úm ero s: - 1 , - 2 , - 3 , - 4 , - 5 , . . . lla m a d o s e n te ro s neg ativo s, q ue
ju n to con los n ú m e ro s n a tu ra le s fo rm a n el co n ju n to de los n ú m e ro s enteros, d e n o ta d o p o r Z .

Z = - 1 1 , . . . , - 3 , - 2 , - 1 , 0 , 1 , 2 , 3 , 4 , . . .,1 1 ,...}
Z = { x / x es im n ú m e ro e n te ro }

Del co n ju n to Z p o d e m o s o b te n e r lo s sig u ie n te s s u b c o n ju n to s :

Z = { . .,-4 ,-3 ,-2 ,-1 }


Z + = { 1, 2, 3, 4, . . . }
Z~ ={. . . , - 4 , - 3 , - 2 , - 1 , 0 }

z ;= { 0 , 1 , 2 , 3 , 4 ,. . . }

El con ju n to d e los n ú m ero s racion ales ( Q )


E n fre n ta d o s a la n e ce sid a d d e dividir, los m a te m á tic o s d e cid ie ro n q ue el re s u lta d o d e d ivid ir un
e n te ro e n tre otro e n te ro d istin to d e ce ro s e p o d ia v e r c o m o un núm ero. Esto significa

que: — , et c. son n ú m e ro s con to d o s los d e re c h o s y p rivile g io s de los e n te ro s e


H 4 8 3 -1 5 2
in clu s iv e un p o c o m ás. S ie m p re e s p osib le d iv id ir e xce p to e n tre cero. De m a n e ra natural esos
n ú m e ro s s e llam an n ú m e ro s ra c io n a le s (un a razón de n úm ero s). El co n ju n to d e los n ú m e ro s
ra cio n a le s s e d e n o ta p o r Q .

1
DAVID GONZALES LOPEZ

Q = x /x = — ; m ,n e Z , n ^ 0
n
¿ C u á n d o un n ú m e ro decim al e s racio na l?

a ) Los n ú m e ro s d e cim a le s fin ito s son ra cio n a le s


2?
0,23 = — e Q
100
b) Los n ú m e ro s d e cim a le s p e rió d ico s p uros y p e rió d ic o s m ixto s son n ú m e ro s racionales.
3 I 241-2 239
0,3333... = - = - e Q 0,2414141... = ~ = — eQ
9 3 990 990
21 7 272 2 122
= 1+

0,212121... = — = — e Q 1,2323232... = — e Q
99 33 990 99

El c o n ju n to d e los n ú m ero s Irrac io n ales ( I )

Está fo rm a d o p o r to d o s los n ú m e ro s d e cim a le s q ue n o s e p ueden e xp re sa r d e la fo rm a — con


n
m ,n e Z y n 0 . El co n ju n to de los n ú m e ro s irra c io n a le s se d e n o ta p o r I .

I = { x / x tiene representación d e cim a l in fin ita n o p re ió d ic a }

H ay d o s n ú m e ro s irra c io n a le s m u y im p o rta n te s en las m ate m ática s, d ich o s n ú m e ro s son:


a ) El n ú m e ro p i ( » , cuya a proxim ació n d e cim a l es: n * 3,1416
Una p rim e ra re fe re n cia del v a lo r de n a pa re ce en la Biblia. En el p rim e r lib ro de lo s Reyes,
ca p ítu lo 7, v e rsícu lo 23. A q u í el v a lo r d e t c e s 3, in e xa cto p o r supuesto.
El n ú m e ro t i s e o b tie n e d e la relación q u e e xiste e n tre la lon g itu d d e u na circu n fe re n cia y su
d iá m e tro , e s decir:

C : L o n g itu d de la circu n fe re n cia


TI = C
2R R : R a d io de la circu n fe re n cia

b) El núm ero e (é p s ilo n ), cuya a proxim ació n decim al es: e = 2,7182

El c o n ju n to d e los n ú m ero s R eales ( R )


El co n ju n to d e los n ú m e ro s re a le s d e n o ta d o p o r R , e s la reunión d e los n ú m e ro s naturales,
e nte ros, ra cio n a le s e irra cio n a le s
Así: R = N w Z u Q u I , adem ás Q n I = <j>. T a m b ié n R = Q u I .
In tu itiva m e n te los n ú m e ro s re a le s se re p re se n ta p o r u na re cta y la lla m a m o s R E C T A R EA L

2
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1
— “3 2 > <5 r r

1 i V 1 « 5

- 5 -4 -3 -2 -1 2 3 4
0 1

IR
II

5, . '.9 , 9 1 , 9. ^. .9 , 2 9 , .9 , V 2 8 , . . .
9 9 9 * 5 9 9 9 > 1 > 9 J

R = { x / x es u n n ú m e ro ra c io n a l o ir r a c io n a l}

El c o n ju n to d e los n ú m ero s C o m p le jo s ( C )
S e a n las e c u a c io n e s
x : +1 = 0 y x: + 4 = 0

d esa rro lla n d o se tiene


x ' = —1 x: + 4= 0

V x ^ = + V -T x = +V ^4
x = ±i x = ±2i

A m b a s e c u a c io n e s n o tie n e n so lu ción en el c o n ju n to d e lo s n ú m e ro s reales. Frente a esta


situación a pa re ce el n ú m e ro i = V —T q ue sa tisfa ce i : = - l .D e sca rte s fu e el p rim e ro en
lla m a rlo n ú m e ro im a g in a rio. Es asi co m o a p a re ce n los n ú m e ro s com plejos:

2 i, - 4 i, 3 + 2 i, - i , — + 4 i, 7 - 2i, 5 + 0i, 3 - V 2 i , e t c .
3 2
Los n ú m e ro s co m p le jo s s e d en otan p o r C .
C = { x / x = a + bi ; a , b e R , i = V —1 }

Los n ú m e ro s co m p le jo s s e re p re se n ta n d e la s ig u ie n te fo rm a
a + b i : fo rm a b in ó m ica
( a ,b ) : fo rm a ca rte sia n a , d o n de a : p a rte real
b : p a rte im aginaria
C on clusió n
- T o d o n ú m e ro es co m p lejo
- N c Z c Q c R c C
I e s d isju n to d e N ,Z yQ

G ráfica

3
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1.2. E X P R E S IO N E S A L G E B R A IC A S

Á lg eb ra
P a rte d e la m a te m á tica e le m en ta l q ue e stud ia a la s ca n tid a d e s en su fo rm a m á s general,
h a cie n d o u so p ara e llo de le tra s y n úm ero s. T e n ie n d o c o m o o b je tivo tra n sfo rm a r, generalizar,
sim p lifica r y re s o lv e r c u e stio n e s re la tiv a s a la cantidad.

E x p re s io n e s algebraicas
L la m a m o s e xpresió n a lg e b ra ica a to d a co m b in a ció n de n ú m e ro s y le tra s (va ria b le s) u nidas
e n tre s i p o r los sig n o s d e d ife re n te s o p e ra c io n e s a ritm é tica s: adición, sustracción,
m ultip lica ció n , división, p o te n cia ció n y rad icació n en una ca n tid a d lim ita d a d e v e c e s (cuyos
e xp o n e n te s a lo m á s son n ú m e ro s racionales).

3 o ’ e
E jem plos: x y , 2 x , 2 x ' y - 5 y ,
6x3-
;
-5
,
4 x 3y z :
— , x
3
+ 4. J/—
y
3x--6y x-y
No son e xp re s io n e s a lg e braica s: 8X, c o s x , lo g 4 x
O b serva ció n
Los tre s ú ltim o s e je m plo s so n e xp re s io n e s tra s c e n d e n te s o n o a lg e b ra ica s, d en om inadas:
exponencial, trig o n o m é tric a y lo g a rítm ica re sp ectiva m en te .

T é rm in o alg eb raico
E s a qu ella expresión a lg e b ra ica d o n de no se e n cu e n tra n p re s e n te s la s o p e ra cio n e s d e adición
y sustracción.
E jem plo: ♦ co eficie nte

_l_ 2 x 3 -------- * exPonente

sign o * ►p arte literal

O tro s e je m plo s : 7x~3 , - 3 x ' : y , - 4 x y 1/: , x A/ y 3z

T é rm in o s s em ejan tes
Son a q u e llo s té rm in o s q ue tie n e n igu a le s letra s a fe c ta d a s d e ig u a le s e xpo ne n tes

E jem plos: a) 4 x y , ~ 3 x y , ^ - x y son té rm in o s se m e ja n te s

b ) ^ - x 3y 2 , - 2 x 3y : , >/3 x 3y : , - ^ - x 3y : son té rm in o s se m e ja n te s

C lasificació n d e las e x p re s io n e s algebraicas


A. P o r su fo rm a o naturaleza
Se clasifica n d e a cue rd o a la fo rm a d e su s e xp o n e n te s q ue afectan a su s variables,
a) E x p re sió n a lg eb ra ic a racional (E.A .R .)
U na expresión a lg e b ra ica es ra cio n a l c u a n d o lo s e xp o n e n te s d e la p a rte lite ra l( le tra s) son
n ú m e ro s enteros.

E jem plos: 4 y 3 - 5 x y + 7 z 4 , — + 2 , -------— — , 5x~3 + ~ y —


y (x + y )' 7xy'

No son e xp re sio n e s a lg e b ra ica s racio na les: 6 x : + ^ / y , -Jxy + l , 5 x '/: + 3 x ' /4 + 7 V z

4
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

- E xpresión a lg e b ra ic a racional ente ra (E. A. R. E .).- Es aquella e xpresió n a lg e b ra ica racional


q u e se ca ra cte riza p o r p re s e n ta r e xp o n e n te s e n te ro s p o s itivo s en su p a rte literal; e s decir, no
tie n e p a rte literal en su den om ina d or.
5x 3
E jem plos: 4 x : y + —--------- , 7 x 3 - 6 x + 8
2 4
- E xpresión a lg e b ra ica racional fra ccio n a ria ( E. A . R. F .).- Es aquella e xpresió n a lgebraica
racional q ue s e ca ra cte riza p o r p re s e n ta r e x p o n e n te s n e g a tivo s en su p a rte literal; es decir,
tie n e parte literal en su den om ina d or.

E jem plos: - 4 - , 7 x~ s + 6 x~ 3 , —5 —
xJ x +y

b) E x p re sió n a lg eb ra ic a irracional ( E. A. I. )
Una expresión a lg e b ra ica es irracional c u a n d o p re se n ta e xp o n e n te s fra c c io n a rio s en su parte
literal.

E jem plos: 5x~l/3 +8x~'l : - 1 0 x ' l/s ,V 5x9 - 6 x s + 4 V x , -^ L + óV x^


vx
O b se rva el s ig u ie n te esquem a:

B. P o r su n ú m e ro de té rm in o s
P ueden ser:
a) M o n o m io
E s u na e xpresió n a lg e b ra ic a q ue c o n sta d e un s ó lo té rm in o . D icho té rm in o es u na expresión
a lg e b ra ic a en la q ue la s ú n ic a s o p e ra c io n e s q u e afectan a las le tra s son la m u ltip lica ció n y la
p o te n cia ció n d e e xp o n e n te natural.
T a m b ié n p o d e m o s decir, un m o n o m io es u na e xpresió n a lg e b ra ica racional ente ra q ue consta
de un sólo térm ino.
E jem plos: 4 x , 7 x sy 3 y V 5 x 4y 3z :

b) M u ltin o m io
Es u na e xpresió n a lg e b ra ic a q u e consta d e d os o m á s té rm in o s a lg e b ra ico s
E jem plos: 3 x 4y + 2 x 3y 4 - 7 x : y 5 y 4 x 4 + 2 x ' 3y 5 - V x + 3

Un c a s o p a rtic u la r d e é s to s e s el polin o m io o polin o m io entero.


P o lin o m io e n te ro : es a qu ella e xpresió n a lg e b ra ica cu yo s té rm in o s so n to d o s e xpresio ne s
a lg e b ra ica s ra cio n a le s enteras.
E jem plos: P (x) = 3 x 4 + 2 x 3 - 5 x + 4 y Q ( x ,y ) = 3 x y 3 + 7 x y 4 + V ó x 4y s

5
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

G ra d o d e una exp re sió n alg eb raica


A. G ra d o de un m o n o m io
- G ra d o a bso luto : está dado p o r la su m a de lo s e xp o n e n te s d e to d a s su s letras.
- G ra d o relativo: está d a d o p o r el e x p o n e n te d e la le tra referida.
Ejem plo:
S ea el m on om io: 1 2 x 6y V
G ra d o a b s o lu to ( G A ) : 6 + 3 + 9 = 18
G ra d o re la tiv o (G R )
G rad o rela tivo re s p e c to a x ( G R X) e s 6
G rad o re la tiv o re s p e c to a y ( G R y) e s 3

G rad o rela tivo re s p e c to a z ( G R . ) e s 9

B. G ra d o de un polin o m io
- G ra d o absoluto: está dado p o r el m o n o m io d e m a y o r g ra d o absoluto.
- G ra d o relativo: está dado p o r el m a y o r e xp o n e n te de la letra referida.
E jem plo:
S ea el polino m io : 3 x 4y 3 + 8 x 3y - 5 y
G rad o absoluto:
G rad o a b s o lu to ( G A ) d e 3 x 4y 3 e s 4 + 3 = 7
G ra d o a b s o lu to ( G A ) d e 8 x 3y es 3 + 1 = 4
G rad o a b s o lu to ( G A ) d e 5 y e s 1
P or lo ta nto, el G rad o a b so lu to ( G A ) d e l p o lin o m io es 7
G rad o relativo:
G rad o re la tiv o re s p e c to a x ( G R X) e s 4 ( m a y o r e xp o n e n te d e la v a r ia b le x )
G rad o rela tivo re s p e c to a y ( G R y) e s 3 ( m a y o r e xp o n e n te d e la v a r ia b le y )

P o lin o m io s esp e cia le s


A. P o lin o m io co m p leto c on resp ecto a una letra: es el p o lin o m io q u e p re se n ta to d a s las
p o te n cia s de u na letra, d e sd e el m a y o r g ra d o h asta el cero inclusive. El té rm in o a lg e b ra ico que
tie n e la letra d e g ra d o ce ro s e llam a té rm in o independiente.
E jem plo: P ( x ,y ) = 3 x 3y + 5 x : - 4 x y : - 8
E ste p o lin o m io e s c o m p le to re s p e c to a x

B. P o lin o m io o rd e n a d o c on resp ecto a una letra: e s el p o lin o m io cu yo s e xp o n e n te s d e la


le tra c o n sid e ra d a , va n a u m e n ta n d o o d ism inu ye nd o, según se a a sce n d e n te o d e sce n d e n te la
ordenación.
E jem plo: P (x, y ) = 8 x 5y + 6 x 3y 4 - 7 x y ú - 9 y 3
Este p o lin o m io e s o rd e n a d o con re s p e c to a x

C. P o lin o m io co m p leto y o rd e n a d o c on resp ecto a u n a letra: es aquel p o lin o m io q ue


p re s e n ta la s d os c a ra c te ris tic a s a nteriores.
Ejem plos:
P (x) = 8 x 5 + x 4 + x 3 - 3 x : - 4 x + 3
Q ( x ,y ) = 5 x : y 4 + x y 3 + y : - 3 x 3y + 4 ( p o lin o m io c o m p le to y o rd e n a d o co n re sp e cto a y )

6
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

D. P o lin o m io hom ogéneo: es el p o lin o m io q ue p re se n ta el m ism o g ra d o a b s o lu to en to d o s sus


térm inos.
E jem plo. P ( x ,y ) = 7 x : y 3 + 6 x 3y 2 - 4 x 5 - 2 x y 4

E. P o lin o m io s idénticos: so n a q u e llo s p o lin o m io s q ue p re se n ta n en su s té rm in o s sem ejantes,


co e ficie n te s iguales.
Sea P (x ) = a x 3 + b x 3 + e x y Q (x ) = m x 3 + n x 3 + p x
D e cim o s q u e P (x ) = Q ( x ) <=>a = m , b = n , c = p
g
A s i : P (x ) = 3 x : y ~ — x + 1 e s id é n tico a Q ( x ) = 3 x : y - 4 x + ( 4 - 3 )

F. P o lin o m io nulo: e s aquel p o lin o m io q ue tie n e to d o s su s co e ficie n te s n ulo s o ig u a le s a cero.


T am bién s e le llam a p o lin o m io id é n tica m e n te nulo.
S ea P (x ) = a x 3 + b x 3 + e x + d , d e c im o s q u e P (x ) = 0 <=> a = 0 , b = 0 , c = 0, d = 0

G. P o lin o m io opuesto: es aquel p o lin o m io q ue se obtie ne ca m b ia n d o de sign o a to d o s sus


co e ficie n te s del p o lin o m io dado
S ea P (x ) = a x 3 + b x : + e x + d
d e c im o s q ue - P (x ) e s su o p u esto <=> - P (x ) = - a x 3 - b x : - e x - d
A s i : S ea P (x ) = 2 x 3 + 3 x : y - 4 x su o p u esto e s - P (x ) = - 2 x 3 - 3 x 2y + 4 x

E jercicio s 01: G ra d o d e un polin o m io y p o lin o m io s esp e cia le s


1. H allar el g ra d o a b so lu to d e lo s sig u ie n te s p olinom ios:
a ) x 3+ x 3+ x c) x 3y - x 3y 3 + x y 4 - y 4
b) 5 x - 3 x : + 4 x 4 - 6 d) x 5 - 6 x 4y 3 - 4 x : z + x : y 4 - 3 y 6
2. H allar el g ra d o de los s ig u ie n te s p o lin o m io s con relación a cada u na d e su s letras.
a) x + x '-x y c ) x y + x _z + x y z'
b) x 4 + 4 x 3 - 6 x : y 4- 4 x y 5 d) x 4y 3 - x y ú + 4 x 4y 3 - x s + y 15- z 11
3. H allar a y b en el m o n o m io 5 x a' by a+b si el g ra d o re la tivo re sp e cto a x e s 8 y re sp e cto a
y e s 12.
4. H allar m y n sa b ie n d o q ue el m o n o m io : (m + n ) x 3(m_1)y 3n tie n e g ra d o a b s o lu to igual a 17 y
q ue a d e m á s su c o e ficie n te tie n e el m ism o v a lo r q ue el g ra d o re la tivo con re sp e cto a x .

5. Si P ( x ,y ,z ) = 7 x 3y 5z 8 c a lc u la r : . G R =+ G A .
GRS+ G R y

6. Si Q ( x , y , z ) = 5 x '4y 5z 10 c a lc u la r : GRz+G A
G R y + G R í:

7. S ea el sigu ien te m o n o m io M ( x , y ) = 5 x ay b y sa bie nd o q u e G R X = 2 a GA = 5


c a lc u la r a 3 + b ;
8. H allar el g ra d o a b so lu to del s ig u ie n te p o lin o m io : P (x ) = ( x + 5 )4 + (1 - x ) 5
9. S ea P ( x ,y ) = x n* :!y lS' n + x n" : y n+: . Si ca d a té rm in o tie n e el m ism o g ra d o a bso luto , h a lla r n .

10. S ea P (x , y ) = x a+1y a' 5 + x a' 3y a- : + x 3a~7y + x a- 5y a . a d e m á s G R X(P ) = 7


H a lla r el G A (P )
11. H a lla r (a + b ) si P ( x , y ) = 3 x ay a" b + 2 x a+by a' b - 8 x s e s hom ogéneo.

7
DAVID GONZALES LOPEZ

12. H a lla r ( a - b - c + d ) si P (x ) = ( 2 a - 1 2 ) x 3 + (4 b + 8 ) x : + ( c - 5 ) x + d es nulo.


13. S ea el p o lin o m io P (x ) = 5 x a-ls + 1 8 x a~b+l5 + 7 x c_b+" s , h a lla r a , b y c p ara q ue el polinom io
P (x ) sea c o m p le to y o rd e n a d o en fo rm a d escendente.

d e s c e n d e n te m e n te , c a lc u la r M = a + b + c + d .
16. Si el p o lin o m io P (x ) = 3 x p*n*5 - 4 x n' m* 3 + 7 x m' 6 e s c o m p le to y o rd e n a d o ascen de n tem e nte ,
ca lcu la r el v a lo r d e (2 m - 3 n + 4 p ) .
17. D e te rm in a r (a + b + c) sa b ie n d o q ue el p o lin o m io P (x ) = 3 x : + a x - 5 + b x : - l l x + c es
id é n tica m e n te nulo.
18. Si P (x ) es id é n tica m e n te nulo, h a lla r ( a - b ) : en P ( x - a ) = a ( x + 3) + b ( x + 2) + 2 .
19. H a lla r E = ab(a + b) si el p o lin o m io P ( x ,y ) = x a~:by a+b - 5 x by a+:ib + 7 x a_by s es hom og é ne o
20. En el p o lin o m io h o m o g é n e o P ( x ,y ) = ( x ay b) (a*b )+ ( x 3y ) ab el grado re la tivo a x e s 4 8 .
In d ica r el v a lo r de (a + b ).
21. H alle el n ú m e ro d e té rm in o s del p o lin o m io c o m p le to y o rdenado
P (x ) = (n - l ) x n- 6 + ( n - 2 ) x " - 5 + (n - 3 ) x n~4 +. . .
22. Si el p o lin o m io P (x ) es o rd e n a d o y com pleto. In d ica r cu á n to s té rm in o s tiene.

P (x ) = (n - 3 ) x n~s + (n - 4 ) x n~7 + ( n - 5 ) x n~ú +. . .

V a lo r n u m é ric o d e e x p re s io n e s a lg e b ra ic a s
Se d e n o m in a v a lo r n u m é rico de u na expresión a lg e b ra ica al re s u lta d o d e su s titu ir cada u na de
la s le tra s (v a ria b le s ) p o r n ú m e ro s y re a liza r las o p e ra c io n e s indicadas.

Ejem plos:

x + y
S olución
1 5
5 -9 4
E = -----------------=— 3
3 3 3
2 2

2. Si P ( x + 1 ) = x + 3 , h a lla r E = P ( - 3 ) + P (4)
S olución
Prim era form a:
H aciendo x + l = k => x = k - l
E scrib ie n d o la e xpresió n o rig in a l en té rm in o s d e k te ne m os:
P (k ) = k - 1 + 3 => P (k) = k + 2
U na ve z re d u c id a s e hace: k = x y se tie n e P (x ) = x + 2
h a lla m o s P ( - 3 ) = - 3 + 2 = - 1 y P (4 ) = 4 + 2 = 6
L u e go E = P ( - 3 ) + P (4 ) = ( - 3 + 2) + (4 + 2) = - 1 + 6 = 5

8
DAVID GONZALES LOPEZ

S e g u n d a forma:
R e e m p la za m o s x porx-1 p ara h a lla r el P (x )
P (x + l) = x + 3
P( (x - 1 ) + 1 ) = ( x - 1 ) + 3
P(x) = x + 2
h a lla m o s P ( - 3 ) = - 3 + 2 = - 1 y P (4 ) = 4 + 2 = 6
P o r lo ta n to E = P ( - 3 ) + P (4 ) = - 1 + 6 = 5

T e rc e ra forma:
E scrib ie n d o ( x + 3) en fu nció n d e x + 1 :
P ( x + 1) = ( x + 1) + 2
lue g o d o n d e a p a re zca ( x + 1) se co lo ca rá x :
P (x ) = x + 2
P o r lo ta n to E = P ( - 3 ) + P (4 ) = ( - 3 + 2) + (4 + 2) = 5

C u arta form a:
P ara c a lc u la r la e xpresió n p e d id a p o d e m o s hacer:
x + 1 = - 3 => x = - 4
x + l = 4 => x = 3
E stos v a lo re s se ree m p laza n en la igualdad original ( P (x + l ) = x + 3 )
P (-3 ) = - 4 + 3 = - 1 y P (4 ) = 3 + 3 = 6
Luego, E = P ( - 3 ) + P (4 ) = - 1 + 6 = 5

E jerc ic io s 02: V a lo r n u m érico d e e xp re sio n e s a lg eb raicas

H a lla r el v a lo r n u m é rico d e las s ig u ie n te s e xp re s io n e s a lg e b ra ica s

p ara x = - 2 , y = - 1 , z = -1

2. E = x ; y 3 - 3 x 3y + 3 p ara x = - l , y = - 1 / 2

p ara x = - l / 2 , y = l / 3 , z = —1/ 2
2z-x + y

p ara x = - 1 , y = 1/ 2 , z = - 2
2 3
x - y - z

para x = - l , y = l , z = - 2
z x

6. E = ^ + ^ - ^ + (x + y - z ) : - ( y + z - x ) ( x - y ) p ara x = 1 , y = - 1 , z = - 2
z y x

7 E = x + y _ x - - y-
p ara x = - 2 , y = - 1 /2
x y
1 1 v
8. E = ( ---------) + ( - - x ) p ara x = - 1 / 3 , y = - 1 /2
x y x

9
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

9. E = — — y ,+ 3 y p ara x = - 1 / 2 , y = - 2
1 -^ 1
X

x 2- y
10. E = — para x = - 1 / 2 , y - - 1
2xy-x x-y

11. E = - -v/ k ( k - x ) ( k - y ) ( k - z ) p ara x = 5 , y = - 2 , z = 6 sa b ie n d o q ue 3 k = x + y + z

12. E = ^ x ( x - a ) ( x - b ) ( x - c) d o n de x = a + t) + c ; a = 2 + V 2 , b = 2 - V 2 y c = 2^¡3
._ _ 5x+2y 5x-2y , x 4y ,
13. E = ---------- - si s e cu m p le q ue —+ — = 2
x+2y 3x+2y yy x

R eso lve r lo s s ig u ie n te s e je rcicio s so b re v a lo r n u m é rico de un p o lin o m io

14. S ea P (x ) = x : - x + 4 , c a lc u la r : E = +
P (-D + P (-3 )
15. S ea P (x ) = 4 x 2 + 3 x + 2 , ca lcu la r E = P (P (0 )) + P (P (-1 ))
16. Si P ( x + 7) = x - 3 , c a lc u la r E = P ( - 1/ 2) + P(1 / 2)

17. S e a P ( V x - l ) = 2 x - 5 , h a lla r P (4)


18. S abiendo q ue P (2 x + l ) = x : + x + l y Q ( x + 2) = x 2 - x + 1.c a lc u la r P (Q (2 ))
19. SI te n e m o s q ue P ( 4 x - l ) = x + 2 , Q (3 x + l ) = x + 3 y R ( 2 x - l ) = x + 4

c a lc u la r E = V P (3 ) + Q (4 ) + R ( l) + 4

20. SI P (x ) = ^ h a lla r P (P (x ))
x - 3

21. S i P ( x ) = — —- a de m á s P (P (x )) = l , h a lla r el v a lo r de E = V 8 x +5
x —1

22. SI P (in x + n ) = " - x h a lla r P ( - 3 )


mx - n n

23. SI P (Q (x )) = y Q (x ) = — . h a lla r P (x )
x x —1
24. Si P (x + a) = x 2 - a x + b y Q ( x - b ) = x 2 - b x + a , d e te rm in a r P (Q (0 ))
25. Si P (x + l ) = 3 x : - b x + l , Q ( x - l ) = a x : + c x + 3 y P (x ) = Q ( x + l ) , h a lla r E = a + b + c
26. S a b ie n d o q u e P (x + 1) + P ( x + 2) = 5 x y P(3) = 2 .h a lla r E = P (5) — P (2)
27. S e defin en P ( f ( x - 1) + 2) = x + 2 y P (x-l) = x + 7 , a b a se d e e llo d e te rm in a r f ( 7 )
28. Si P (x ) = 4 x + 5 y P (g (x ) + 3) = 8 x + 5 .h a lla r g (4 )

10
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1.3. O P E R A C IO N E S C O N P O L IN O M IO S E N T E R O S

A d ic ió n y s u s tra c c ió n d e p o lin o m io s

La a d ic ió n de p o lin o m io s es u na o pe ra ción q u e tie n e p o r o b je to re u n ir d os o m a s p o lin o m io s


(su m a n d o s ) en u na sola expresión( sum a)

La s u s tra c c ió n d e p o lin o m io s e s la o pe ra ción q u e c o n siste en s u m a r al p o lin o m io m in u e n d o el


o p u e s to del p o lin o m io s u s tra e n d o p ara o b te n e r el p o lin o m io diferencia.

La a d ició n y la su s tra c c ió n d e p o lin o m io s co nsiste en la red ucció n d e té rm in o s se m e ja n te s


A si, sean los p o lin o m io s P , Q , R y S
P+Q = R y P - Q = P + (-Q ) = S

E jem plos

1. H allar la su m a de 2 x 2 - 3 x y 2 + y 2 ; - 2 y 2 + 3 x y 2 - 3 x 2 ; 4 x 2 + 7 x y 2 - y 2 - 3
S olución
S ea S = 2 x : - 3 x y 2 + y 2 + - 2 y 2 + 3 x y : - 3 x 2 + 4 x 2 + 7 x y 2- y 2- 3
A g ru p a n d o té rm in o s s e m e ja n te s y re d u c ié n d o lo s s e tiene:
S = ( 2 x : - 3 x ; + 4 x 2) + ( - 3 x y 2 + 3 x y 2 + 7 x y 2) + ( y 2 - 2 y 2 - y 2) - 3

S = 3x2+ 7xy2- 2 y2- 3

2. S ea P = 5 x 3 + 2 x 2y 2 - 2 y - 3 y Q = 2 x 3- 5 x : y 2 - 2 x - 3 h a lla r P - Q
S olución
P - Q = P + (—Q ) = 5 x 3 + 2 x 2y 2 - 2 y - 3 + - ( 2 x 3 - 5 x 2y 2 - 2 x - 3)

= 5 x 3 + 2 x : y : - 2 y - 3 - 2 x 3 + 5 x 2y 2 + 2 x + 3

= ( 5 x 3 - 2 x 3) + ( 2 x : y 2 + 5 x 2y 2) + ( - 3 + 3) - 2 y + 2 x
= 3 x 3 + 7 x 2y 2 - 2 y + 2 x

3. D e x 2y + y 2 - 5 x y re s ta r - 2 x : y + 3 y 2 - 7 x y
S olución
S ea M = x 2y + y : - 5 x y - ( - 2 x : y + 3 y : - 7 x y )
M = x 2y + y 2 - 5 x y + 2 x : y - 3 y : + 7 x y
M = ( x : y + 2 x : y ) + ( y ; - 3 y 2) + ( - 5 x y + 7 x y )
M = 3 x 2y - 2 y 2 + 2 x y

Ejercicio s 03: A d ic ió n y s u s tra c c ió n d e p o lin o m io s en tero s

H allar la su m a de :
1. x 2 - 3 x y + y 2 ; - 2 y : + 3 x y - 3 x : ; x : + 7 x y - y ;
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

A
4.
4
x
*> * 2 3 3 3 45 3 3
- x " + 5 ; — x — x - 3 ;— x + - x — x
3 8 5 6 4
r- 4 1 0 2 4 5 4 3 > -> 1 3 l á 5 ; l o o 1 4
5. x - 2 x - y - + - y ; - - x +- x - y - - x y - — y ; - - x y - - x y + - y
7 6 8 6 14 6 4 7
c 5 2 3 4 , 5 3 , 1 2 4 1 3 1 ,
o. x — x + —x ; - 3 x h— x ' h x ; — x + —x — X '
3 5 8 10 3 6 4
7 2 3 5 1 1 3 3 , 7 1 3 2 3 1 , 1
7. —a+ —a x ' — x ; — a"x — ax‘ — x ; — a + —a ' x — a x '
9 6 3 7 8 9 3 2 4
r\ 5-y 5 1 3 "» 3 4 1 5 34 5 , 3 1 5 /,d 2 3 , 1 5
8. x ; x y — xy — y ; — x y — x _y — x ; 2x y — x y — y
10 4 6 5 6 9 5 3

R esolver
9. De x : + y : - 3 x y re sta r - y 3 + 3 x 2- 4xy
10. De y 2 + 6y 3- 8 re s ta r - 2 y 4 - 3 y 3 + 6 y
11. De x 3 - 9 x + 6 x : - 1 9 re s ta r - l l x : + 2 1 x - 43 + 6x 3
12. De y 5 - 9 y 3 + 6 y : - 3 1 re sta r - 1 l y 4 + 3 1 y 3 - 8 y : - 1 9 y
13. R e sta r 6x 3 - 9 x + 6x : - 7 de x 4 - 8x 3 + 2 5 x : + 1 5
14. R e sta r x 5 - x : y 3 + 6x y 4 + 2 5 y 5 de - 3 y 5 - 8 x 3y 3 - 1 9 x 5 - 1 5 x y 4
15. R e sta r 2 3 y 3 + 8y 4 — 1 5 y 5 - 8 y - 5 de - 3 y 5 - 8y 3 + y 4 + 9

16. R e s t a r - - x : y + - x 3 + 6 de - x y 3 - - x 3 + x 3y - -
6 4 8 9 y 2
17. H a lla r la expresión q ue s u m a d a con x 3- x 3 + 5 da 3 x - 6
18. H a lla r la expresión q ue s u m a d a co n - 5a + 9 b - x da 8x + 9a

19. De - a 3 - i b 3 re s ta r la su m a d e - i a 3b + i - a b 3 con i a 3b - i a b 3 + —b 3
2 3 2 4 8 6 3
o20.n rDe
, , la 2 , 3 1 , 1
su m a de - x ‘ — x y + —y con —x y — y " + — re s ta r la su m a de
5 6 9 2 3 4
2 , 2 , 1 17 , 22 3 , 1
—x ' — y + —x y con — x ' xy— y —
9 3 9 45 9 2 2

M u ltip lica c ió n de p olinom ios

La m u ltip lic a ció n d e p o lin o m io s es la o pe ra ción q u e co n siste en o b te n e r u na expresión


lla m a d a pro du cto , c o n o cie n d o o tra s d os lla m a d a s m u ltip lica n d o y m u ltip lica d o r
A si, sean los p o lin o m io s P , Q y R
P -Q = R
P ro p ie d a d e s : x m - x n = x m+n y ( x m) n = x mn

E jem plos
9 9
1. S ea P = 3 x 3 - 2 x y + - j y 3 y Q = ^-x-y h a lla r P - Q

12
DAVID GONZALES LOPEZ

S olución

P.Q = ( 3 x - - 2 x y + 6 y : ) ( | x - y )

P.Q = ( 3 x 2) ( | x ) + ( 3 x : ) ( - y ) + ( - 2 x y ) ( | x ) + ( - 2 x y ) ( - y ) + ( 6 y 2) ( | x ) + ( 6 y 2) ( - y )

P.Q = 2 x 3 - 3 x - ’ y - | x : y + 2 x y 2 + 4 x y 2 - 6 y 3

P.Q - 2 x 3 + ( - 3 x 2y - | x 2y ) + ( 2 x y 2 + 4 x y 2) - 6 y 3

P.Q = 2 x 3 - ^ x : y + 6 x y : - 6 y 3

2. Se a P = 3 x n - y 2 y Q = 2 x : n - x ny : + y 4 h a lla r P .Q
S olución

P . Q = ( 3 x n - y 3) ( 2 x 2n - x ny 3 + y 4)
= ( 3 x n) ( 2 x 3n) + ( 3 x n) ( - x ny 3) + ( 3 x n) ( y 4) + ( - y : ) ( 2 x :n) + ( - y 2) ( - x ny : ) + ( - y 3) ( y 4)
= 6 x 3n - 3 x 2ny 2 + 3 x ny 4 - 2 x 2ny 2 + x ny 4 - y ú
= 6 x 3n + ( - 3 x 2ny 2 - 2 x 2ny 2) + ( 3 x ny 4 + x ny 4) - y 6

- ó x 3n - 5 x 2ny : + 4 x ny 4 - y 6

P ro d u c to s notables
Son p ro d u c to s in d ic a d o s q u e tie n e n u na fo rm a d e te rm in a d a , de los cu a le s se p u e de re co rd a r
fá cilm e n te su d e sa rro llo sin n e ce sid a d de e fe c tu a r la operación.
L os m á s im p o rta n te s son:

1. B inom io al c u a d ra d o ( T rin o m io c u a d ra d o p e rfe cto )


• (x + y )(x + y ) = (x + y ) ; = x~ + 2 x y + y ;
• ( x - y ) ( x - y ) = ( x - y ) 2= x 2- 2 x y + y 2
• (a x + b y )(a x + b y ) = (a x + b y ) 2 = a ; x : + 2 a b xy + b : y :
• (a x - b y )(a x - b y ) = (a x - b y ) 2 = a 2x 2 - 2 a b xy + b 2y 3

2. T rin o m io al c u a d ra d o
• (x + y + z )(x + y + z) = ( x + y + z ) 2 = x 2+ y 2 + z 2 + 2 x y + 2xz + 2yz
• (a x + b y + c z )(a x + b y + c z ) = (a x + b y + c z ) 2 = a ' x 2 + b 2y 2 + c 2z 2 + 2 a b x y + 2acxz + 2bcyz

3. B inom io al cubo
• (x + y )(x + y ) ( x + y ) = ( x + y ) 3 = x 3 + 3 x : y + 3 x y 2+ y 3 = x 3 + y 3+ 3 x y (x + y)
• ( x - y ) ( x - y ) ( x - y ) - ( x - y ) 3 = x 3 - 3 x 2y + 3 x y 2 - y 3 = x J - y 3 - 3 x y ( x - y )

• (a x + b y )(a x + b y )(a x + b y ) = (a x + b y )" = a Jx J + 3 a ' x ' b y + 3 a x b 2y ' + b Jy J


• (a x - b y )(a x - b y )(a x - b y ) = ( a x - b y ) 3 = a 3x 3 - 3 a 2x 2b y + 3 a x b 2y 2 - b 3y 3

13
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

4. T rin o m io al cubo
( x + y + z ) ( x + y + z ) ( x + y + z ) = ( x + y + z ) 3 = x 4 + y 4 + z 4 + 3 (x + y ) ( y + z ) ( x + z)
( x + y + z ) 3 = x 3 + y 3 + z 4 + 3 (x + y + z ) ( x y + y z + x z ) - 3 x y z

5. P ro du cto de u na su m a p o r su diferencia) D ifere ncia d e cu a d ra d o s)


( x m + y n) ( x m - y " ) - ( x m) 2 - ( y “ ) 2 = x 2m - y 2n
(x + y ) ( x - y ) = x : - y 2
(a x + b y ) ( a x - b y ) = ( a x ) 2 - ( b x ) 2 = a 2x 2 - b 2y 2

6. P ro du cto de un b in o m io p o r un trin o m io q ue da u na su m a o d iferen cia d e cubos


( x ra + y n) ( x 2m - x my " + y 2n) = x 3m + y 3n
( x m - y n) ( x 2m + x my " + y 2n) = x 3m - y 3n
( x + y ) ( x 2 - x y + y 2) = x 4 + y 3
( x - y ) ( x 2 + x y + y 2) = x 3 - y 3
(a x + b y ) ( a 2x 2 - a b x y + b 2y 2) = ( a x ) 3 + ( b y ) 3 = a 3x 3 + b 3y 3
( a x - b y ) ( a 2x 2 + a b x y + b 2y 2) = ( a x ) 3 - ( b y ) 3 = a 3x 3 - b 3y 3

7. Identidad d e A R G A N D
( x 2m + x my " + y 2n) ( x 2m - x my " + y 2n) = x 4m + x 2my 2n + y 4n
n i y n : n ú m e ro par
( x 2m + x my m + y 2m) ( x 2m - x my m + y 2m) = x 4m + x 2my 2ra + y 4m

( x 2k + x k + l ) ( x 2k - x k + 1 ) = x 4k + x 2k + 1
( x 2+ x + l ) ( x 2- x + l) = X 4 + x 2+1
( x 2 + x y + y 2) ( x 2 - x y + y 2) = x 4 + x 2y 2 + y 4

8. P ro du cto de b in o m io s con un té rm in o com ún


( x + a ) ( x + b ) = x 2 + ( a + b ) x + ab
( x + a )( x + b ) ( x + c) = x 3 + (a + b + c ) x 2 + (ab + ac + b c )x + abe

9. P ro du cto de b in o m io s de la fo rm a (a x + b )(c x + d)
(a x + b )( c x + d ) = a c x 2 + (ad + b c ) x + b d

10 . d e n tid a d e s de L egendre
( x + y ) 2 + ( X _ y ) :! = 2 ( x 2 + y 2)
(x + y ) 2 - ( x - y ) 2 = 4xy
(a x + b y ) 2 + ( a x - b y ) 2 = 2 ( a : x 2 + b 2y 2)

(a x + b y ) 2 - (a x - b y ) 2 - 4abxy

11. d e n tid a d e s de L agrange


(a x + b y ) 2 + ( a y - b x ) 2 = ( a 2 + b 2) ( x 2 + y 2)
(a x + b y + c z ) 2 + ( a y - b x ) 2 + ( a z - c x ) 2 + ( b z - c y ) 2 = ( a 2 + b 2 + c 2) ( x 2 + y 2 + z 2)

14
DAVID GONZALES LOPEZ

O b serva ció n
Id e n tid a d e s c o m p le m e n ta ria s
1. C ondicionales:
S ia + b + c = 0 s e v e rific a que:
• a : + b : + c 2 = - 2 ( a b + be + ac)
• (ab + bc + c a )2 = a 2b 2 + b 2c 2 + c 2a 2
• a 3 + b 3 + c 3 = 3abc
• a +b + c = 2(a‘ b " + a ' c " + b " c " )
• ( a 2 + b 2 + c 2) 2 = 2 (a 4 + b 4 + c 4)
• a 5 + b 5 + c 5 = - 5 a b c ( a b + b c + ac)

2 . (a + b ) 4 - (a - b ) 4 = 8 a b (a 2 + b 2)
3. Identidad de G a uss
• (a + b + c ) (a : + b : + c 2 - a b - a c - b c ) = a 3 + b 3 + c 3 - 3 a b c
• (a + b + c)(ab + be + ca) = (a + b )(b + c)(c + a) + abe

E je m p lo s
1. S im p lific a r E = [ ( x + y ) : + ( V x + A/ y ) ; ( V x -Jy)2 ] ( x 4 - x : y 2 + y 4)
S olución
O rd e n a n d o la expresión
E = { ( x + y ) 2 + [ ( V ^ + V y ) ( V x - , / y ) F } ( x 4 - x 2y 2 + y 4)
a p lica m o s d ife re n c ia d e cu a d ra d o s
E = [ ( x + y ) 2 + ( x - y ) 2 ] ( x 4 - x 2y : + y 4)
en el co rch e te a p lic a m o s ide n tida d d e L egendre
E = 2 ( x 3 + y 2) ( x 4 - x 2y 2 + y 4)
lo s p a ré n te s is dan d ife re n c ia de cubos
E = 2 ( x ú + y 6)

2. S im p lific a r E = ( x 2m + x my n + y 2n + x m - y n) 2 - ( x 2m + x my n - x m + y 2n + y n) 2 + 4 y 3n
S olución
O rd e n a n d o cada expresión
E = [ ( x 2m + x my n + y 2n) + ( x m - y n) ] 2 - [ ( x 2“ + x ray " + y 2n) - ( x m - y “ ) ] 2 + 4 y 3n
h a c ie n d o x 2m + x my n + y 2n = a y x m- y n = b se tie n e
E = (a + b ) 2 - (a - b ) 2 + 4 y 3n
a plica n d o la id e n tid a d de Legendre
E = 4ab + 4 y 3"
re e m p la z a n d o lo s v a lo re s de a y b
E = 4 ( x 2m + x my n + y 2n) ( x m - y n) + 4 y 3n
d e lo s p a ré n te s is re su lta d ife re n c ia d e cu b o s
E = 4 ( x 3m- y 3n) + 4 y 3n
E - 4 x 3m - 4 y 3n + 4 y 3n
E = 4 x 3m

15
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

Ejercicio s 04: M u ltip lica c ió n d e p o lin o m io s e n te ro s - P ro d u c to s notables

Multiplicar

1. ( x 4 - 9 ) ( x 4 - 7)
2. ( n r + l ) ( n r - 5 ) ( m 2 - 4)
3. ( x + y + 3 )(x - y + 4)
4. ( 2 x + l ) ( 4 x 2- 2 x + 1)
_ A3 1 1 j..2 3 .
5. ( —x ' — x y + — y ) ( — x — y )
2 3 4 3 2
n ,2 7 1 1 7 v/ 3 7 — 7 7
6. ( - x - + - x y - - y - ) ( - x - + 2 y - - x y )

7. ( - x 2 + —x - —) ( 2 x 3 x + 2)
8 4 5a 3

8. ( - a x - —x 2 + —a 2) ( —x 2 - a x + —a 2)
3 2 2 2 3
/7 / 1 3 1 1 4 1 1 17/3 7 1 7
9. ( —y + —x ' y — x + —x )( —x y x)
2 3 4 4 2 10
10. ( x n+1 + 2 x n+2- x n+3) ( x 2 + x )
11. ( x n+2 - 2 x n + 3 x n+l) ( x n + x n+l)

12. ( X a* 2 - X a + 2 x a+l ) ( x at3 - 2 x a*‘ )


13. ( 3 x n_1 + x ” - 2 x n_2) ( x " - x n_1 + x n_2)

Simplificar
14. E = ( x + l ) ( x - l ) ( x 2 + l ) ( x 4 + l ) ( x 8 + l)

15. E = ( y - k ) ( y + k ) ( y 2 + k y + k 2) ( y 2 - k y + k 2)
16. E = ( x + 1)2( x - 2 ) 2 - ( x - 5 ) 2( x + 4 ) 2 - 3 6 ( x 2 - x )
17. E = ( x + 2 ) 2( x - l ) 3 - ( x + l ) 2( x - 2 ) 2

18. E = ( x y + x - y) ( x y - x - y ) ( x 4y + 1 + x - 41')
19. E = [ ( x y + y " y) 2 + ( x y - y " y) 2 ] ( x 2y - y ' 2y) ( x Sy + x 4yy ' 4y + y " 8y)

20. E = ( V x + l ) ( x + l) ( V x + l) ( V x - l ) ( x 4 + x 2 + 1 )
21. E = [ ( 2 x + 3 y ) 2 + ( 2 y - 3 x ) 2 ] ( y 2 - x 2) ( x 8 + x 4y 4 + y 8)

22. E = ( x 4 - y 2) ( x 4 + x 2y + y 2) ( x 4 - x 2y + y 2)

23. E = ( x 2 + x y + y 2) ( V x - 7 y ) ( V x + V y )
24. E = ( x 3 - l ) ( x + l ) ( x 2 - x + 1)

25. E= 0 + (x - l) ( x + l) ( x 2+ l) ( x 4 +1)

26. E = ( x + y + z ) : + ( x + y - z ) 2 + ( x - y + z ) 2 + ( - x + y + z ) : - 4 ( x 2 + y 3 + z 2)

27. E = ( x + — ) 2 ( x 2 + - L - 1 ) 2- ( x - — ) 2 ( x 2+ A - + 1 ) 2
X X " X X '
28. E = (b + c - a) (a + c - b) + (a + b + c)(a + b - c)

16
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

29 E = ( * 3 - y : ) 7 ( * ; y >4 ,
(y _ x ) ( - x - y ) (x - y ) '
30. E = ( x : + x + l ) ( x : - x + l ) ( x 4 - x : + l ) ( x 8 - x 4 + 1 ) . . . h a sta n fa cto re s

R eso lve r
31. Si x + y = 8 y x y = 16 .h a lla r x ; + y :

32. Si x - — = 2 h a lla r x 4 + x ' 4


x
33. Si a + b = 5 y ab = 2 c a lc u la r E = ( a : + b : ) + ( a 3 + b 3) + ( a 4 + b 4)
34. Si x + y + z = 12 y x y + x z + y z = 60 .h a lla r M = ( x + y ) 2 + ( x + z ): + (y + z ):
35. Si p + q + r = 20 y p 3 + q 3 + r : = 300 h allar el v a lo r d e E = (p + q ) 3+ (p + r ) 3 + ( q + r ) :

36. S ¡ x + y + z = 0 s im p lific a r E = ( » y ) ‘ + ( y ^ ) ' + ( z « ) -


x y + y z + zx

D iv is ió n d e p o lin o m io s

La d iv is ió n d e p o lin o m io s e s u na o pe ra ción q ue co nsiste en h a lla r el p o lin o m io c o c ie n te dados


el p o lin o m io d ivid e n d o y el p o lin o m io divisor.
En la d ivisión de p o lin o m io s s e cum ple:
P R
P = Q -C + R ó — = C+—
Q Q
d o n de P = P o lino m io d ivid e n d o C = P o lino m io cocie n te
Q = P o lino m io d iv is o r R = P o lino m io re sto o residuo

C + — = C o c ie n te c o m p le to

En la d ivisión exacta d e p o lin o m io s R = 0 y s e cu m p le que:

^ = C o P = Q -C d o n de Q * 0

xm
P ro pie da d : — = x , d o n de x * 0
X

C a s o s d e la d iv is ió n

- C u a n d o s e tr a ta d e d o s m o n o m io s
R e g la s o p a so s a seguir:
• S e dividen los sig n o s m e d ia n te la regla de sign o s
• S e dividen los co e ficie n te s
Xm
• S e dividen la letra s a plica n d o la propiedad: — - x m~ " , donde x * 0
x
-1 2 x V z s
E jem plo: D ivid ir E =
- 4 x 2y 5z 4

17
DAVID GONZALES LOPEZ

E fe ctu a n d o
E = 3 x 4- y - 5z s~4 = 3 x : y 3z

- C u a n d o s e trata de un p o lin o m io y m o n o m io
R eglas o p a so s a seguir:
• S e e s c rib e la d ivisión c o m o u na s u m a del co cie n te d e 2 m o n o m io s
• S e d ivid e cada co cie n te de m on om ios

E fe ctu a n d o

- C u a n d o s e trata de d o s p olinom ios


P ara e fe c tu a r la división e n tre d os p o lin o m io s se conocen v a rio s m éto d os. P re se n ta re m o s a
co n tin u a ció n a lg u n o s d e ellos.

a. M éto do c lás ic o o normal


R e g la s o p a so s a seguir:

1) S e ordenan lo s p olinom ios, g e n e ra lm e n te en fo rm a d e cre cie n te con re sp e cto a u na sola


le tra o va ria b le
2) En c a s o e xistan d os o m a s v a ria b le s se a sum irá solo a u na de e lla s c o m o tal y las dem ás
h a rá n el papel de n ú m e ro s o constantes.
3) S e divide el p rim e r té rm in o del divid en d o, p o r el p rim e r té rm in o del divisor, o b te n ié n d o se el
p rim e r té rm in o del co cie n te. L u e go e ste s e m u ltip lica p o r cada u n o d e los té rm in o s del d iviso r y
el re s u lta d o se re sta del dividendo.
4 ) S e baja el té rm in o sigu ien te del dividendo, y s e repite el p a so a n te rio r ta n ta s v e c e s h asta que
el re sto se a a lo m á s un grado m e n o s q ue el g ra d o del divisor. O en to d o ca so si la d ivisión es
e xa cta el re sto se rá un p o lin o m io id é n tica m e n te nulo.

E je m p los

1. D ividir P (x ) = 6 x 4 - 5 x 3 - 4 x 3 + 8 x + 4 e n tre Q ( x ) = 2 x 3 - 3 x + 2
S olución

6 x 4 - 5 x 3- 4 x 3 + 8 x + 4 2x: -3 x + 2
- 6 x4 + 9 x3 - 6 x 3 3x3+ 2 x - 2
4 x 3- 1 0 x 3 + 8 x + 4
- 4 x 3+ 6 x 3- 4 x
- 4 x 3+4x + 4
4 x 3- 6x + 4
-2x +8

Luego, el p o lin o m io co cie n te es C ( x ) = 3 x ' + 2 x - 2 y el resto R ( x ) = - 2 x + 8

18
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

2. D ividir P ( x , y ) - 6 x 5 - 2 6 x 3y 2 + 5 x 4y + 3 3 x 2y 3 - 2 4 x y 4 + 6 y 5 e n tr e Q ( x ,y ) - 2 x : - 3 x y + y 2

S olución

6 x 5 + 5 x 4y - 2 6 x 3y 2 + 3 3 x 2y 3 - 2 4 x y 4 + 6 y 5 2x2- 3 x y + y 2

- 6 x 5 + 9 x 4y - 3 x 3y 2 3 x 3 + 7 x 2y - 4 x y 2 + 7 y 3
1 4 x 4y - 2 9 x 3y 2 + 3 3 x 2y 3

- 1 4 x 4y + 2 1 x 3y 2 - 7 x 2y 3
- 8 x 3y 2 + 2 6 x : y 3 - 2 4 x y 4

8 x 3y 2 - 1 2 x : y 3 + 4 x y 4
1 4 x 2y 3 - 2 0 x y 4 + 6 y 5
- 1 4 x 2y 3 + 2 1 x y 4 - 7 y 5

xy4- y5

Luego, el p o lin o m io co cie n te es C ( x ) = 3 x 3 + 7 x : y - 4 x y 2 + 7 y 3 y el re sto R ( x ) = x y 4 - y 5

O bservación
- T e o re m a ( A lg o ritm o d e la d ivisión d e p olin o m io s)
D ad o s un p o lin o m io P (x ) d e grado 11 > 1 y un p o lin o m io Q ( x ) de g ra d o m , con 1 < m < n ;
e n to n ce s e xisten p o lin o m io s ú n ic o s C (x ) y R(x), q ue tie n e n la p ro p ie d a d de que:
P (x ) = Q ( x ) C ( x ) + R ( x ) , d o n de el g ra d o d e R ( x ) e s m e n o r q ue el g ra d o de Q ( x ) .

- Si al d ivid ir P (x ) e n tre Q ( x ) s e obtie ne R ( x ) = 0 , es d e cir si P (x ) = Q ( x ) . C ( x ) , se d ice que


Q ( x ) divide o e s d iv is o r o fa c to r d e P ( x ) .

b. D ivisió n sintética
La d ivisión s in té tica es un p ro c e d im ie n to p rá c tic o p ara e n co n tra r el co cie n te y el re sto de la
división d e un p o lin o m io P ( x ) d e g ra d o 2 o m as, e n tre un b in o m io d e la fo rm a Q ( x ) = x - r (o
cu a lq u ie r otra e xpresió n tra n s fo rm a b le a ésta). A la d ivisión sintética ta m b ié n se le co no ce con
el n o m b re d e "R egla d e R uffini"

Si d ivid im o s P ( x ) = a nx n + a n_ ,x n_l+ . . . + a , x + a a d e g ra d o n e n tre Q ( x ) = x - r , e nto n ces

p o r el a lg o ritm o d e la división de p o lin o m io s e xiste C ( x ) = b n_ ,x n~‘ + b n_ ,x n~2 + . . . + b, d e grado


n - 1 y R ( x ) un p o lin o m io co nsta n te ta lq u e : P (x ) - C ( x ) ( x - r ) + R ( x )
Por d ivisión s in té tica p o d e m o s h a lla r el p o lin o m io co cie n te C ( x ) y el p o lin o m io re sto R (x ) .

R eg la s o pasos a seguir:
- S e co m p le ta n y ord en a n los p o lin o m io s con re s p e c to a u na sola letra o variable. En ca so fa lte
un té rm in o e ste se co m p leta con cero.
- En c a s o h ub iese n d os o m a s v a ria b le s s e co n s id e ra s o lo a u na de e lla s co m o tal y las dem ás
harán el papel de n ú m e ro s o co n sta n te s. S e d istrib uye n en fo rm a horizontal lo s co e ficie n te s del
d ivid e n d o ; en fo rm a p arale la a e ste paso s e ig u a la el d iv is o r a ce ro ( 0), se d e sp e ja la v a ria b le y
ésta se co lo ca en el ángulo izq u ie rd o del gráfico.

19
DAVID GONZALES LOPEZ

- S e b a ja el p rim e r c o e ficie n te del p o lin o m io d iv id e n d o siendo este el p rim e ro del p o lin o m io


d iviso r. Luego se m u ltip lica p o r el va lo r d e sp e ja d o d e la v a ria b le y el re s u lta d o se co lo ca debajo
d e la sigu ien te colum na
- S e re d u ce la co lu m n a s ig u ie n te y s e re p ite el p a s o a nte rio r ta n ta s v e c e s h asta q u e la últim a
o p e ra ció n e fe ctu a d a caiga d e b a jo del ú ltim o c o e ficie n te del p o lin o m io divid en d o. L le g ad o este
m o m e n to s e re d u c e la colum na q ue fa lta , y siem p re se cu m p lirá q u e la ú ltim a colum na le va ha
p e rte n e c e r al resto, y e ste s ie m p re se rá un va lo r n um érico.

O b se rva cio n e s
- La d ivisión s in té tica ta m b ié n e s a p lic a b le c u a n d o el d iv is o r e s un b in o m io de la fo rm a a x - r .
- La división s in té tica e s ta m b ié n a p lic a b le c u a n d o el d iv is o r es un p o lin o m io d e s e g u n d o grado
fa cto riza b le d e la f o r m a ( x - r ) ( x - s ) o no fa cto riza b le , o un p o lin o m io de g ra d o 2 o m as. Esta
división se realiza p o r el lla m a d o M étodo de H orner

E je m p los
1. D ividir P (x ) = 2 x 3 —5 x " + x — 2 e n tre Q ( x ) = x - 2
S olución
H acem os x - 2 = 0 => x = 2
A p lica n d o d ivisión s in té tica te n e m o s

2 2 -5 i - 2
4 - 2 _ ?
W
«

-1 -1 -4
T
ii

' R (x )

r +3 entre Q (x ) = x + 3
S olución
H acem os x + 3 = 0 => x = -3
A p lica n d o d ivisión s in té tica te n e m o s

-3 3 2 -1 0 3
-9 21 -6 0 180
3 -7 20 -6 0 183

Luego, C (x ) = 3 x 3 - 7 x 2 + 2 0 x - 6 0 y R ( x ) = 183

3. D ividir P (x ) = 1 8 x 5 - 2 9 x 3 - 5 x : + 1 2 x - l e n tre Q ( x ) = 3 x + 2
S olución
2
H acem os Q ( x ) = 3 x + 2 = 3 (x + - ) 3 (x + - ) = 0 x = —
3 3
A p lica n d o d ivisión s in té tica te n e m o s

2 18 0 -2 9 -5 12 -1
3
-1 2 8 14 -6 -4
18 -1 2 -2 1 9 6 -5

20
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

C o c ie n te p rim ario A ( x ) - 1 8 x 4 - 1 2 x 3 - 2 1 x 3 + 9 x + 6
D ivid ie n d o to d o el co cie n te p rim a rio e n tre 3 , p o rq u e e s el p rim e r co e ficie n te del d iviso r se tiene:
+ . 18x4 - 1 2 x 3- 2 1 x 3 + 9 x + 6
El co cie n te v e rd a d e ro C ( x ) = ---------------------

C (x ) = 6 x 4 - 4 x 3 - 7 x 2 + 3 x + 2 y R (x ) = -5

„ „ 6 x 36 + 1 7 x 27 - 1 6 x ls + 2 x 9 + 1 2
4. D ividir ------------------------ 5-------------------------
3 x +1
S olución
O b s e rv a m o s q u e los e x p o n e n te s del d ivid e n d o so n m ú ltip lo s del e xp o n e n te 9 del divisor, lue g o
se p u e de a p lic a r el m é to d o de la división sintética.
H a ce m o s x 9 = y . A l tra n s fo rm a r el d ivid e n d o y re e m p la z a r el ca m b io d e v a ria b le se tie n e

6 ( x 9) 4 + 1 7 ( x 9) 3 - 1 6 ( x 9) 2 + 2 x 9 + 1 2 6 y 4 + 1 7 y 3 - 1 6 y 2 + 2 y + 12
3 x +1 3y + 1

T am bién h a c e m o s Q ( y ) = 3 y + l = 3 (y + - ) 3 (y + I ) = 0

A p lica n d o d ivisión s in té tica te n e m o s

1 6 17 -1 6 2 12
3

-2 -5 7 -3
6 15 -2 1 9 9

C o c ie n te p rim a rio A ( y ) = 6 y 3 + 1 5 y 2 - 2 1 y + 9
D ivid ie n d o to d o el co cie n te p rim a rio e n tre 3 , p o rq u e e s el p rim e r co e ficie n te del d iviso r se tiene:

El co cie n te v e rd a d e ro en té rm in o s d e y , C ( y ) = 6y— — 21Y + 9

C (y ) = 2 y 3 + 5 y 2 - 7 y + 3
re e m p la za n d o y = x 9
te n e m o s el co cie n te v e rd a d e ro en té rm in o s de x , C ( x ) = 2 x 27 + 5 x 18 - 7 x 9 + 3
y el re sto R ( x ) = 9

c. M éto do d e H orner
S e e m p lea p ara d ivid ir un p o lin o m io P (x ) de grado n e n tre un p o lin o m io Q ( x ) d e g ra d o 111
donde P (x ) = a nx n + a n_1x n_1 + . . . + a , x + a 0

Q ( x ) = b mx m + b m_ ,x m-1 + . . . + b , x + b 0 , n > m , a n a b in * 0
R eg la s o pasos a seguir:
- Se com pletan y ord en a n los p o lin o m io s. En caso fa lte un té rm in o e ste se co m p le ta rá con cero.
- En c a s o e xistan d os o m a s v a ria b le s s e a su m e a una d e e lla s c o m o tal y las d e m á s harán el
p ap el d e n ú m e ro s o constantes.

21
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

- S e d istrib uye n en fo rm a h orizon ta l los c o e fic ie n te s del divid en d o, y en fo rm a ve rtica l los


co e ficie n te s del divisor, to d o s ca m b ia d o s d e sign o a excepción del prim ero.
- S e divide el p rim e r c o e ficie n te del d ivid e n d o p o r el p rim e ro del divisor, o b te n ie n d o el prim ero
del cociente. L u e go e ste se m u ltip lica p o r cada u no de lo s co e ficie n te s del d iviso r q ue han
ca m b ia d o de signo, y los re s u lta d o s se co lo ca n d e ja n d o u na co lu m n a d e lado.
- S e re d u ce la s ig u ie n te co lu m n a y s e re p ite el p a s o anterior, ta n ta v e c e s h asta q ue la últim a
o p e ra ció n e fe ctu a d a ca ig a d e b a jo del ú ltim o c o e ficie n te del dividendo. L le g ad o e ste m o m e n to
se re d u ce la s c o lu m n a s q ue falten; s e p a ra n d o los c o e ficie n te s del co cie n te y el resto
re sp ectiva m en te .

E je m p los

1. D ividir P (x ) = 2 x 4 + 6 x 3 + 4 x : - 5 x - l e n tre Q ( x ) = 2 x : + 2 x - 3

S olución

2 2 6 4 -5 -1
_ 2 -2 3
3 4 -4 6
3 9
-3
2

1 2 3 7
-2
2 2

Luego, C (x ) = x : + 2 x + - y R (x ) = - 2 x + Z
2 2

2. D ividir P (x ) = 6 x 5 - 4 x 3 + 9 x : - 5 e n tre Q ( x ) = 3 x 3 + x - 2
S olución

3 6 0 -4 9 0 -5
io

4
O

0
-1 0 0 0 0
2 -6 0 2 -4

2
1
io
O

13 2 -9

Luego, C (x ) = 2 x : - 2 y R (x ) = 1 3 x : + 2 x - 9

12x5 - 9 x 4 + 1 4 x 3 - m x : + n x - p
3. H allar E = m + n + p si la división e s exacta.
3 x 3+ 2 x - 6

S olución
U tiliza nd o el m é to d o d e H orner, el resto debe s e r un p o lin o m io id é n tica m e n te nulo

22
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3 12 -9 14 - ni n -p

0 0 -8 24
- 2 -9 0 6 -1 8
6 6 0 -4 12

4 -3 2 30 - m -2 2 + n 12 - p

Luego, el re sto e s R ( x ) = ( 3 0 - m ) x ; + ( - 2 2 + n ) x + ( 1 2 - p ) = 0 x : + 0 x + 0
A s i te n e m o s que: 30 - m = 0 => n i = 30
-22 + n = 0 => n = 22
12 - p = 0 => p = 12
F in a lm e n te E= m + n + p = 30 + 22 + 1 2 = 64

.
3. D ividir —;
8 x 5 + 1 4 x 4y + 5 x V + 1 6 x : y 3 + 2 y 5
;— --------- — con re sp e cto a x .
4x' + x y + 3 y
S olución
U tilizando el m é to d o d e H o rn e r se tiene:

4 8 14 5 16 0 2
-1 -2 -6
-3 12 -3 -9
-4 1 3
8 -2 -6

2 3 - 1 2 1 -4

Luego, el re sto e s C ( x , y ) = 2 x 3 + 3 x : y - x y : + 2 y 3 y R (x ,y ) = x y 4 - 4 y 5

T e o re m a d e ! re s to
Si P ( x ) e s un p o lin o m io de g ra d o n y Q ( x ) = x - r , e n to n ce s el resto o re sid u o d e dividir
P (x ) p o r Q ( x ) e sta dado p o r P (r) = R .
D em ostración
En efecto, p o r el a lg o ritm o d e la división
P (x ) = ( x - r ) C ( x ) + R
C o m o esta ig u a ld a d e s vá lid a p ara to d o x , en p a rticu la r p ara x = r e n to n ce s
P (r) = ( r - r ) C (r) + R
E n to n ce s P (r) = R

E je m p los
1. H allar el re sto d e d ivid ir P (x ) = x 3 + x 2 - 4 x - l e n tre Q ( x ) = x + 2
S olución
H acem os x + 2 = 0 => x = -2
L u e go el re sto e s R = P ( - 2 ) = ( - 2 ) 3 + ( - 2 ) 3 - 4 ( - 2 ) - 1 = 3

23
DAVID GONZALES LOPEZ

3x- 2
S olución
2
H acem os 3 x - 2 = 0 => x = —
3
1 1 1 1 1(
L u e go el re sto e s R = P ( - ) = 9 ( - ) 3 - 1 8(—) ' + — 2 =
V 3 3 3 3

x s - 2x5- 3 x 4 - 8 x : - 5 x + 8
3. H allar el re sto de
x 5+ 2
S olución
H acem os x 3 + 2 = 0 => x 3=-2 j n o se saca ra iz !
D ando la fo rm a al dividendo
P (x ) = ( x 3) 2x 2 - 2 ( x 3) x : - 3( x 3) x - 8x2- 5x + 8
re e m p la za n d o
R = ( - 2 ) 2x 2 - 2 ( - 2 ) x 2 - 3 ( - 2 ) x - 8 x 2 - 5 x + 8
e fe ctu a n d o resulta
R = x +8

. . ( x 2 + 5 x + l ) 3- 3 ( x 2 + 5 x + 2 ) 2 + 4
4. H allar el re sto d e — --------
x + 5 x —1
S olución
H acem os q ue x : + 5 x - l = 0 => x : +5x = l
R e e m p la za n d o en el dividendo

R = ( l + 1)3 - 3 ( 1 + 2 ) 2 + 4 = 8 - 2 7 + 4
R = -1 5

5. H allar el re sto d e *~X— — — —— —


x + 2y
S olución
H acem os q ue x + 2 y = 0 => x = -2 y
R ee m pla zan do en el d ivid e n d o
R = (-2 y + y )5 - (-2 y )5 - y 5 = - y 5 + 32y5- y 5
R = 30y5

T e o re m a del fa c to r
D ad o un p o lin o m io P (x ) d e g ra d o n , un n ú m e ro r e s u na raíz d e P (x ) si y so lo si
Q (x ) = x - r e s un fa c to r d e P ( x ) .
D em ostración
i) En efecto, p o r el a lg o ritm o d e la división
P (x ) = ( x — r ) C ( x ) + R
P o r el te o re m a del re sto P (r) = 0 , e n to n ce s R = 0
Por lo ta nto, P (x ) = ( x - r ) C ( x ) , lu e g o x - r e s un fa c to r de P (x )

24
DAVID GONZALES LOPEZ

¡i) R e cíproca m en te , si Q ( x ) = x - 1 e s un fa c to r d e P ( x ) , e n to n ce s P (x ) = ( x - r ) C ( x )
C o m o el re sto R = P (r) = 0 , e n to n ce s P (r) = ( r - r ) C (x) = 0
S ignifica q ue r e s u na ra iz de P ( x ) .

E jem plos

1. D e te rm in a r si Q ( x ) = x + 2 e s fa c to r d e P (x ) = x 3 - x : + 5 x + 4
S olución
H a ce m o s x + 2 = 0 => x = -2
E n to n ce s R = P ( - 2 ) = ( - 2 ) 3 - ( - 2 ) : + 5 ( - 2 ) + 4 = - 1 8
L u e go Q ( x ) = x + 2 no es fa c to r de P (x ) = x 3 - x : + 5 x + 4

2. D e te rm in a r si Q ( x ) = 2 x - 1 e s fa c to r d e P (x ) = 4 x 3 + 1 2 x 3 - x - 3
S olución

H acem os 2 x - l = 0 => x = —
2

E n to n ce s R = P ( - ) = 4 ( - ) 3 + 1 2 ( i ) 3 - ( —) - 3 = 0
2 2 2 2
C o m o R = 0 e n to n ce s Q ( x ) = 2 x - 1 e s fa c to r de P (x ) = 4 x 3 + 1 2 x : - x - 3

O b serva ció n
- R aíce s de un polinom io: De a cue rd o al te o re m a del fa c to r se co n o ce q ue d a d o un p o lin o m io
de g ra d o n > 1, u n n ú m e ro r se llam a raíz o cero del p o lin o m io P (x ) si P (r) = 0 .

E jem plo: S ea P ( x ) : x 3 - x 3 - 4 x + 4 , el n ú m e ro x = - 2 e s u na raíz o un ce ro d e P (x ) puesto


que P ( - 2 ) = 0
C o c ie n te s notables
Son d iv isio n e s in d ic a d a s de d os e xp re s io n e s b in ó m ica s. Se den om ina n n o ta b le s p o rq u e no se
re q u ie re e fe c tu a r la operación, d ire c ta m e n te s e e s c rib e el cociente.

- P rim e r c a s o
— — = x " ' 1 + ax"~3 + a 3x n~3 + ... + a n' 3x + a " '1
x -a
donde: n e s p a r o im par
E je m p los
Y 4 3 2 2 3 4
— = x + x y + x y + xy + y
x -y

„ x s - y s _ ( x 3) 4 - ( y 3) 4
x - -y - x' - y

- S e g u n d o caso
x + a
d o n de n e s par

25
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

E jem plo

- ( x ' ) 3 - ( x 2) 2( y 5) + ( x 2) ( y s) 2 - ( y 5) 3
x ‘ + y" x‘ + y

- T erce r caso
x + a
d o n de n e s im par

- Caso
x - a
d o n de n e s p a r o im par
P o r el T eo rem a del resto: x - a = 0 => x = a
Luego, R = a n + a n = 2 a n j D ivisión in e x a c ta !, p o r lo ta n to N O ES C O C IE N T E N O TA B LE .

x + a
d o n de n e s im par
P o r el T e o re m a del resto: x + a = 0 => x = - a
Luego, R = ( - a ) n - a n = - 2 a n j D ivisión in e x a c ta !, p o r lo ta n to N O ES C O C IE N T E N O TA B LE .

x + a
d o n de n e s par
P o r el te o re m a del resto x + a = 0 => x = - a
Luego, R = ( - a ) n + a n = a “ + a " = - 2 a n ¡ D ivisión in e x a c ta !, p o r lo ta n to N O ES C O C IE N T E
N O T A B LE

E jerc ic io s 05: D ivisión de p o lin o m io s e n te ro s - C o cie n te s notables

D ividir
1. 3 x : y 3 - 5 x ; y e n tre - 3 x :y
2. 4 x 8 - 1 0 x 6 - 8 x 4 e n tre 2 x 3
3. 2 1 x lsy ,s - 3 5 x 12y V - 7 x sy lüz s e n tre - 7 x 5y
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

^ 3 3 2 ->■>•> 5 I 4 3 + 5
6. —x y z — x " y _z ' + —x y z — x y z entre — x yz
4 3 6 2 6
7. x m+2 - 1 5 x m + 6 x m+1 - 9 x m_1 entre 3 x m"2

8. —x ntl — —x 11-1 x ” entre - x ”' 3


3 4 5 3

Dividir por el método clásico y por división sintética


9. x 3- 2 x : + 3 x - 2 entre x + 3
10. 2x4 - 3 x : + 3 x - l entre x -2
.. 3 3 2 7 5 1 . 1
11. - x - - x - + - x - - entre x —
4 3 6 2 2
12. 4 x 4 - 3 x 3 + x - 2 entre 2x + l

Dividir por el método clásico y por el método de Horner


13. x 4 - 3 x 3 + x 3 - x + 1 entre x : - x + 2
14. 2 x 5 - 2 x 3+ 3 x 3 +1 entre 2 x : - x - 2

15. - x 4 - — x 3 - x 3 + x - l entre3x: + 2
3 3
16. x 5- 3 x 4- x 3+ x - 2 entre 2 x 3- x 2 + 3 x - l

Resolver

17. Calcular ab si la siguiente división es exacta — f 2x 3x + a x ^


x 3+ 2 x - 5
x4 - 3 x J+ m x - 2 n
18. H a lla r 111y n si la d ivisión e s exacta
x 3- 2 x + 4

19. C a lcu la r a + b si la d ivisión — — H x + 1-*x + a x — ^ d e ja c o m o resto: 2 x - 9


5x - x - 2
20. C a lc u la r a.b.c si el p o lin o m io x 4 + 3 x 3 + a x 3 + b x + c es d ivisible p o r x 3 + 2 x 3 - x - 2
x 4 + 2 x ' - m 3x : + m x - m
21. H allar el re sto en
x - ni + 1
x 80 + 8 x 77 + 2 x + 5
22. H a lla r el re sto en
x +2
x 37 + 243 x 33 + x + 4
23. H a lla r el re sto en
x +3

24. El resid uo de d ivid ir 8 x +_j x + a x + b x + c e s - 5 X = -t-1 l x -+ 7 , h allar E = Vabc


2x + x ’ + 3
25. D e te rm in a r m + n sa b ie n d o q ue m x 4 + n x 3 - 7 x 3 + 1 6 x + 15 e s d ivisible p o r x 3 - 3 x + 5
«o r- , • • x • •• 3x4 - x 3+ 2 x 3 + a x + a , .
26. En la sigu ien te d ivisión el re sid u o n o e s d e p rim e r grado. C alcu la r
X' + x - l
d ich o resto.
27. Si P (x ) = x 3 - b x : - ( 4 b + 3 )x + c es d ivisible e n tre ( x + 3 )( x - 4) , h a lla r P (l)
28. E scrib ir el c o c ie n te sin e fe c tu a r la d ivisión :

27
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

. 8 1 x — 16 y . 1024x - 1 X 3 2 x5+ 243y5 , 512xs + y 9


a --------------- — c e — g —
3x-2y 2 x-l 2x + 3y 2x + y
x 5 - 243 16x: y 4 - 25m 6 64x‘ -3 4 3 y 9 . a i s - b 18
b ) --------------------------------- d ) , - . 3 f) , - - 3 h ) 3 , 3
x - 3 4xy~ + 5m 4x - 7y a + b

x^ + 1 (x + l)n + l (xi - 3 ) 4- ( y i +2)4 (x ; - 3 ) 3- (y 2- 2 ) 3


v 3 , \) i 2 i ' 1 0 c
x + 1 x x +y -1 x +y -5

1.4. F A C T O R IZ A C IÓ N

F actorizar es la tra n sfo rm a ció n de un p o lin o m io en u na m u ltip lica ció n in d ica d a d e d o s o m a s


p o lin o m io s p rim o s d e n tro d e cierto ca m p o d e n ú m e ro s
F actorizar ta m b ié n significa, co n v e rtir una su m a a lg e b ra ica en p ro d u cto de fa c to re s prim os.

P o lin o m io p rim o s o b re u n c o n ju n to n u m é ric o


Es aquel p o lin o m io d e g ra d o m a y o r q u e ce ro q u e n o a d m ite s e r tra n s fo rm a d o en m ultiplicación
indicada. T o d o p o lin o m io p rim o tie n e c o m o ú n ic o s d iv is o re s a el m ism o y a c u a lq u ie r co nsta n te
no n u la de un cierto ca m p o de n úm ero s. Un p o lin o m io p rim o ta m b ién es d en om ina d o
p o lin o m io ir r e d u c tib le y fa c to r p rim o

E jem plos
1. 3 x + 2 es p rim o en Q, R y C
2. x : -5 es p rim o en Q . No e s p rim o en R

3. x ' — x + 1 es p rim o en Q y R . No e s p rim o en C

G e n e ra lm e n te tra b a ja re m o s en los ra cio n a le s (Q ) sa lvo q u e se ind iqu e lo contrario. P ero debe


te n e rs e en cu e n ta lo siguiente:
* P (x ) = ( x : + l ) ( x : - 3 )( x + 4 ) ( x - 2) e stá fa c to riz a d o en Q .

* P (x ) = ( x : + l ) ( x + V 3 ) ( x - V 3 ) ( x + 4 )( x - 2) e stá fa c to riza d o en R .

* P (x ) = ( x + i ) ( x - i ) ( x + V 3 ) ( x - V 3 ) ( x + 4 )( x - 2) está fa c to riz a d o en C .

El n ú m e ro d e fa c to re s prim os, c o m o lo h e m o s v is to a n te rio rm e n te d ep e n d e del co n ju n to


n u m é ric o en el q ue se tra b a je . En el co n ju n to n u m é rico de los racionales, el n ú m e ro de fa cto re s
p rim o s s e ca lcu la co n ta n d o lo s fa c to re s b á s a le s (q u e fig u ra n co m o b a se s y q ue co n te n g a n a las
va ria b le s , d e n o m in a d o s ta m b ié n fa c to re s a lg e b ra ico s). A s i p o r ejem plo:

* P (x ) = ( x + 3 ) : ( x - 4 ) 3 tie n e 2 fa c to re s prim os

* P (x ) = x ( x + 2 ) ( x - 2 ) : ( x - 3 ) 3 tie n e 4 fa c to re s prim os
* P (x ) = x ' y : ( x + 3 y ) 5( x - 2 y ) 4 tie n e 4 fa c to re s prim os

28
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

M é to d o s para fa c to riza r una exp re sió n algebraica

A. M étodo de fa c to r com ún
B. M étodo d e ide n tid a d e s
C. M étodo del aspa sim ple
D. R egla d e Ruffini
E. M étodo de los artificios:
a) C a m b io d e v a ria b le o a g ru p a cio n e s co n ve n ie n te s
b) Q u ita y p on o red ucció n a d iferen cia d e cu a d ra d o s
c ) S u m a s y re s ta s e spe ciale s_______________________

A M éto do d e fa c to r c om ún
F a cto r com ún de d os o m á s e xp re s io n e s a lg e b ra ica s e s la p a rte n u m é rica y /o literal q ue está
re p e tid a en d ic h a s expresiones.
El m é to d o c o n siste en e xtra e r el o lo s fa c to re s c o m u n e s y d e ja rlo s co m o un p ro d u cto indicado.
El fa c to r com ún p u e de ser:
• F actor com ún M O N O M IO
• F actor com ún P O LIN O M IO
• F actor com ún PO R A G R U P A C IÓ N DE T E R M IN O S

E jem plo:
1. F actorizar la s ig u ie n te e xpresió n: P = 3 x 2y 2 + 6 x 3y 5 + 1 2 x 2y 4
S olución

El fa c to r com ún e s 3 x : y : . es un m on om io
P = 3 x 2y 2( l + 2 x y 3 + 4 y 2)

2. F actorizar la s ig u ie n te e xpresió n: P = 7 2 x :ay b + 4 8 x a+ly bt' + 2 4 x ay :b


S olución

El fa c to r com ún e s 2 4 x ay b , es un m on om io

P = 2 4 x ay b( 3 x a + 2 x y + y b)

3. F actorizar la s ig u ie n te e xpresió n: P = ( x + 1)7 ( x 2 + 1 ) 10 - ( x + 1)5 ( x : + 1 ) 11


S olución
El fa c to r com ún e s ( x + l ) 5( x : + 1 ) 10 , es un p o lin o m io
P = ( x + 1)5( x : + 1)1D[ ( x + 1 ) 3 - ( x 2 + 1 ) ]

P = ( x + 1)5( x 2 + 1)10 ( x 2 + 2 x + 1 - x 2 - 1 )
P = ( x + l ) 5( x 2 + l ) ' ° ( 2 x )

4. F actorizar N = a ( x - l ) - b ( l - x ) + c x - c
S olución

E xtra ye n d o fa c to r com ún "c " en los d os ú ltim o s té rm in o s


N = a (x - 1 ) - b (l - x ) + c (x - 1 )

29
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

E xtra ye n d o fa c to r com ún - 1 en el té rm in o central


N = a (x - 1 ) + b (x - 1 ) + c (x - 1 )
E xtra ye n d o fa c to r com ún ( x - 1)
N = ( x - l)(a + b + c)

5. F actorizar M ^ a ^ x 3 + a 3x : b + a 3x 3c + a 3x 3d + abcx + abdx + acdx + bcd


S olución

A g ru p a n d o d e d o s en dos
M = ( a Jx 3 + a 3x 3b ) + ( a : x : c + a bcx) + ( a : x : d + a b d x ) + (a c d x + b cd )
E xtrayendo fa c to r com ún en cada p a ré n te sis
M = a 3x 3( a x + b ) + a c x (a x + b ) + a d x (a x + b ) + c d (a x + b)
E xtra ye n d o fa c to r com ún (a x + b)
M = (a x + b )( a 3x 3 + a c x + a d x + cd)
A g ru p a n d o d e d o s en d os en el se g u n d o p aréntesis
M = (a x + b )[(a 3x 3 + a cx) + (a d x + cd )]
E xtrayendo fa c to r com ún d e n tro del corchete
M = (a x + b )[a x (a x + c) + d (a x + c )]
M = (a x + b )(a x + c )(a x + d)

B. M éto do d e identidades
P ara e ste c a s o se utilizará los p ro d u cto s n ota b le s en fo rm a inversa; e n tre los m a s im p o rta n te s
tenem os:
• T rin o m io c u a d ra d o perfecto.
Se ca ra cte riza por:
- T e n e r d os té rm in o s q u e son cu a d ra d o s perfectos.
- El otro té rm in o es el dob le p ro d u c to d e las ra íc e s cu a d ra d a s d e los cu a d ra d o s perfectos.
- L os cu a d ra d o s p e rfe cto s s ie m p re d e b en te n e r s ig n o positivo.
El trin o m io con e s ta s c a ra c te rís tic a s s e re d u ce a un b in o m io al cu ad ra d o. Para fa c to riz a rlo se
e xtra e la ra iz c u a d ra d a del p rim e r y te rc e r té rm in o y e n tre e lla s va el sig n o del s e g u n d o té rm ino .
F orm a g e n e r a l: a ) x 3m + 2 x my " + y 3n = ( x m + y n) 2

b) x 3m- 2 x my n + y 3n = ( x m - y “ ) 3
Ejem plos:
1. x ; + 2 x y + y 3 = ( x + y ) 3
2. 4 x 4y 6 - 4 V 3 x 3y 3 + 3 x 3 = ( 2 x : y 3 - V 3 x ) 3

• Diferencia de cuadrados.
Es una d iferen cia de d o s c u a d ra d o s p erfectos. Para fa c to riz a r se e xtra e la raíz cu a d ra d a de los
cu a d ra d o s p e rfe c to s y s e fo rm a el p ro d u c to de la s u m a d e la s ra ic e s m u ltip lica d a p o r la
d iferen cia de ellas.
Form a g e n e r a l: x 3m- y 3n = ( x m + y n) ( x m - y n)
E jem plos:
1. x 3 - y 3 = ( x - y ) ( x + y )
2. 9 x V - 5 y 8 = ( 3 x 3y + V 5 y 4) ( 3 x : y - V 5 y 4)

30
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

• S u m a o diferen cia d e cubos


Se ca ra cte riza n p o r te n e r 2 cu b o s p erfe ctos, p ara fa c to riz a r se recu erd a el p ro d u cto nota b le
F orm a general a) x 3m + y 3n - ( x m + y n) ( x 2m - x my n + y 2n)
b ) x 3m - y 3n = ( x m - y ” ) ( x 2m + x my “ + y 2n)
E jem plos:
1. x : + y* = ( x + y ) ( x : - x y + y 2)
2. 8 x 3z 6 - 2 7 y 9 = ( 2 x z 2 - 3 y 3) ( 4 x 2z 4 + 6 x y 3z 2 + 9 y a)

O tro s ejem plos


1. F actorizar P = n r - 4 p 2 + 4 n m + 4 n 2
S olución
A g ru p a n d o el 1o , 3o y 4 o té rm in o
P = (m 2 + 4 n m + 4 n : ) - 4 p :
F a cto riza n d o el p aréntesis
P = (m + 2 n ) 2 - 4 p 2
F actorizan do to d a la expresión
P = (m + 2 n + 2 p ) (m + 2 n - 2p)

2. F actorizar P = a 4 + b 4 + 2 a b ( a ; + b 2) + 3 a : b :

S olución
S a b e m o s que: 3a 2b 2 = 2a 2b 2 + a 2b 2 Juego
P = a 4 + b 4 + 2 a b (a : + b 2) + 2a 2b 2 + a 2b :
a g ru p a n d o a d e cu a d a m e n te
P = (a 4 + 2 a : b : + b 4) + 2 a b (a : + b 2) + a 2b 2
F a cto riza n d o el trin o m io c u a d ra d o perfecto
P = ( a 2 + b 2) 2 + 2 a b ( a ; + b 2) + a ; b :
T o d a la e xpresió n e s un trin o m io c u a d ra d o p erfe cto
P = [ ( a 2 + b 2) + ab ]'
P = ( a 2 + b 2 + a b )2

3. F actorizar E = x ( x 2 + y z ) + z ( x : + y 2) - y 3
S olución
E fe ctu a n d o las o p e ra c io n e s in d ica d a s
E = x 3 + x y z + x 2z + y 2z - y J
A g ru p a n d o a d e cu a d a m e n te
E = ( x 3 - y 3) + ( x y z + x 2z + y 2z)
F a cto riza n d o los p a ré n te sis
E = ( x - y ) ( x 2 + x y + y 2) + z ( x y + x : + y ; )
El fa c to r com ún e s ( x 2 + x y + y 2)

E = ( x 2 + x y + y 2) ( x - y + z)

31
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

4. F actorizar P = x 3 + x 2 + x - 3
S olución

Sabem os q u e : - 3 = - 1 - 1 - 1 Juego
P = x 3+ x 2+ x - l - l - l
A g ru p a n d o a d e cu a d a m e n te
P = (x3- l ) + (x2- l ) + ( x - l )
F actorizan do en el 1o y 2 o p a ré n te sis
P = ( x - l ) ( x : + x + 1) + ( x - l ) ( x + 1) + ( x - 1 )
El fa c to r com ún es: ( x - 1 )

P = ( x - l ) ( x : + X + 1 + X + 1 + 1)
P = ( x - l ) ( x 3 + 2 x + 3)

C M é to d o del a s p a sim ple


Se u tiliza p ara fa c to riz a r trin o m io de la form a:
a) x 2n+ b x n ± c ó b) a x 2n± b x n ± c
Para fa c to riz a r se hace lo siguiente:
- Se d e sco m p o n e en d os fa c to re s el p rim e r té rm ino , e stos fa cto re s se colocan en las p u n ta s de
la izqu ierd a del aspa.
- Se d esco m p o n e n en d os fa c to re s el té rm in o ind e pe nd ien te , in clu ye n d o el signo, e stos fa cto re s
se colocan en las p u n ta s de la d erech a del aspa.
- El té rm in o central d e b e s e r igual a la s u m a d e los p ro d u cto s del aspa.
- L os fa c to re s son las s u m a s en fo rm a horizontal de los e xtre m o s del aspa.
E jem plos
1. F actorizar F = 8 x : + 1 4 x - 1 5
S olución
F = 8 x 2 + 1 4 x - 15
4x -3 => -6x
2x 5 => 20x
"l4 x ”
La expresión fa c to riz a d a es: F = 8 x 3 + 1 4 x - 1 5 = ( 4 x - 3 ) ( 2 x + 5)

2. F actorizar F = 2 5 x 4 - 1 0 9 x 2 + 3 6
S olución
F = 25x4 - 1 0 9 x 2+36
25x3 -9 => -9x2
x2 -4 => - l OOx 2

- 109x2
La expresión fa c to riz a d a es: F = 2 5 x 4 - 1 0 9 x : + 3 6 = ( 2 5 x ; - 9 ) ( x : - 4)

F = 2 5 x 4 - 1 0 9 x 2 + 36 = ( 5 x - 3 )(5 x + 3 )(x - 2 ) ( x + 2)

32
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3. F actorizar F = 6 4 x 12y 3 - 6 8 x sy 7 + 4 x 4y “
Solución
El fa c to r com ún d e la e xpresió n e s 4 x 4y 3
F = 4 x 4y 3(1 6 x 8 - 1 7 x 4y 4 + y s)
A p lic a m o s aspa sim p le en el p a ré n te s is y te n e m o s
F = 4 x 4y 3(1 6 x 4 - y 4) ( x 4 - y 4)
F a cto riza n d o las d ife re n cia s de cu a d ra d o s te n e m o s
F = 4 x 4y 3( 4 x 2 - y 2) ( 4 x 2 + y 2) ( x 2 - y 2) ( x 2 + y 2)
F a cto riza n d o las d ife re n cia s de cu a d ra d o s en el p rim e r y te rc e r p aréntesis
F = 4 x 4y 3( 2 x - y ) ( 2 x + y ) ( 4 x 2 + y 2) ( x - y ) ( x + y ) ( x 2 + y 2)

4. F a cto riza r M = (a + b ) 2 + ( c + 4)(a + b ) - 2 c : + 5c + 3


Solución
E xtra ye n d o el sign o m e n o s en los tre s ú ltim o s té rm in o s
M = (a + b ) 2 + (c + 4)(a + b ) - ( 2 c 2 - 5 c - 3 )
A p lica n d o aspa sim p le en el ú ltim o p a ré n te sis
M = (a + b ) 2 + (c + 4)(a + b ) - (2 c + l) ( c - 3)
A p lica n d o aspa sim p le en to d a la expresión
M = (a + b ) 2 + (c + 4)(a + b ) - (2 c + l) ( c - 3)
(a + b ) ( 2 c + 1) => (a + b )(2 c + 1 )
(a + b ) -(c-3) => (a + b ) ( - ( c - 3))

(c + 4)(a + b)
La expresión fa c to riz a d a es:
M = (a + b ) 2 + (c + 4)(a + b ) - 2 c 2 + 5c + 3 = (a + b + 2c + l)(a + b - c + 3)

O b serva ció n
R e co rd e m o s que:
- S ea P (x ) un p o lin o m io de g ra d o n (n > 1 ), " r " es raíz o cero d e P (x ) P (r) - 0
Es decir, raíz o c e ro es el v a lo r q u e anu la al polinom io.

D. R egla d e Ruffini
La re g la de R uffini s e b a s a en el s ig u ie n te te o re m a :
S ea P (x ) = a nx n + a n_1x n' 1 + . . . + a , x + a 0 , an # 0 y a0 * 0 un p o lin o m io de g ra d o n cuyos

co e ficie n te s son enteros. Si el n ú m e ro ra cio n a l — , e x p re sa d o en fo rm a irre du ctible , e s una


q
ra iz d e P ( x ) , e n to n ce s p e s d iv is o r e xa cto d e a 0 y q e s d iviso r e xa cto d e a n .

La R egla d e R uffini p e rm ite fa c to riz a r p o lin o m io s de g ra d o 2 o m á s q ue a ce p te fa c to re s de


p rim e r g ra d o de la fo rm a x ± r ó sx + r .
T am b ié n , p o d e m o s d e c ir q u e la R egla de R uffini sirve p ara h a lla r lo s d iv is o re s b in ó m ic o s de
un polinom io.

P asos a se g u ir

- D eterm inación d e la s p o sib le s ra íce s ra cio n a le s ( o ce ro s ) d e un p o lin o m io d e g ra d o 2 o m ás:

33
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

*Si el p o lin o m io tie n e c o m o p rim e r co eficie nte la unid ad , las p o s ib le s ra íce s o c e ro s estarán
d a d o s p o r los d iv is o re s del té rm in o in d e p e n d ie n te con su dob le signo.
*Si el c o e fic ie n te del p rim e r té rm in o es d ife re n te a la unid ad , se p ro ce d e c o m o en el caso
a n te rio r y a d e m á s s e co nsid eran las fra c c io n e s q u e resu ltan de d ivid ir to d o s los d iviso re s del
té rm in o in d e p e n d ie n te e n tre los d iv is o re s del p rim e r coeficiente.
Asi:
P o sib le s ra íce s ra c io n a le s d e un p o lin o m io ( PRR)

D ado: P (x ) = a nx n + a n_1x n 1 + . . . + a , x + a 0 , d o n de a „ * 0 , a0 * 0 ynez'

D iviso res p o sitivo s de a


PRR = ±
D iviso res p o sitiv o s de a r
- Luego, se u tiliza la R egla d e R uffini ( o d ivisión s in té tica ) ta n ta s v e c e s c o m o ce ro s o ra íce s
te n g a el polinom io.

Ejem plos:

1. F actorizar P (x ) = x 3 - x 3 - 4 x + 4
S olución
P osibles ra íce s o ceros: P R R = +1, + 2 , ± 4

1 1 - 1 - 4 4
1 0 -4
2 1 0 -4 0
2 4
_ 2 1 2 0
_ 2
O

Luego, el p o lin o m io fa c to riz a d o es igual a: P (x ) = x 3 - x 3 - 4 x + 4 = ( x - l ) ( x - 2 )( x + 2)

2. F actorizar P (x ) = x 4 + 3 x 3 - x : - 5 x + 2
S olución
P osibles ra íce s o ceros: PRR= ±1, ± 2

1 1 3 - 1 - 5 2
1 4 3 - 2
-2 1 4 3 - 2 0
- 2 - 4 2
1 2 -1 0

El p o lin o m io fa c to riz a d o e s igual a: P (x ) = x 4 + 3 x 3 - x : - 5 x + 2 = ( x - l ) ( x + 2 ) ( x : + 2 x - l )

34
DAVID GONZALES LOPEZ

3. F actorizar P (x ) = 1 2 x 3 + 2 0 x : + x - 3

S olución
±1, ±3
P o sib le s ra le e s o ceros: PR R =
± 1 , ± 2 , ± 3 , ± 4 , ± 6 , ±12

PRR=J

T a m b ié n lle g a m o s a fa c to riz a rlo de la s ig u ie n te m anera:

C o m o ( x + ^-) e s fa c to r d e P (x )

?x + l 2x + l
T e n e m o s P (x ) = (------ — ) (12 x 2 + 1 4 x - 6 ) = ( ---------) 2 ( 6 x 2 + 7 x - 3) = ( 2 x + l) ( 3 x - l) ( 2 x + 3)

4. F actorizar P (x ) = 2 x 5 - x 4 + 2 x 2 - x
S olución
F actorizam os x en el p o lin o m io y lo e x p re s a m o s co m o P (x ) - x ( 2 x 4 - x 3 + 2 x - 1 )
U tiliza m o s la R egla de R uffini para fa c to riz a r en el p a ré n te sis
±1
P osibles ra le e s o ceros: PR R =
±1,±2 ,

PR R = ± l,± y

1 2 -1 0 2 1

2
1 0 0 1
-1 2 0 o :2 0
- 2 2 2
2 -2 2 0

35
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

El p o lin o m io fa c to riz a d o e s igual a

P (x ) = 2 x 5 - x 4 + 2 x 2 - x = x ( 2 x 4 - x 3 + 2 x - 1 ) = x ( x - i ) ( x + l ) ( 2 x 2 - 2 x + 2)

T a m b ié n lle g a m o s a fa c to riz a rlo de la s ig u ie n te m anera:

C o m o ( x - —) e s fa c to r d e P (x )
2

T e n e m o s P (x ) = x ( x - - ) ( x + l ) ( 2 x : - 2 x + 2) = x ( - X 1) ( x + l ) 2 ( x : - x + 1)

P (x ) = x ( 2 x - 1 ) ( x + l ) ( x 2 - x + 1 )

E. M éto do d e los artificios:


a) C a m b io de v a ria b le o a g ru p a c io n e s c o n v en ie n te s
M ediante tra n s fo rm a c io n e s u o p e ra c io n e s a d e c u a d a s se p ueden lo g ra r e xp re sio n e s iguales
para lue g o p ro c e d e r a un ca m b io de variable, de ta l m a n e ra q u e se o bte n ga u na fo rm a de
fa cto riza ció n m a s sim p le p o r lo s m é to d o s ya e studiados.
E jem plos
1. F actorizar F = ( x - 2 )( x - l ) ( x + 2 )( x + 3) + 3
S olución
A g ru p a n d o a d e c u a d a m e n te y e fe ctu a n d o en la fo rm a in d ica d a se tiene
F = [ ( x - 2)(x + 3) ][ (x + 2 ) ( x -1 ) ]+ 3
F = (x 2+ x - 6 ) ( x 2+ x - 2 ) + 3
H aciendo: x: +x = m
F (m ) = (m - 6 )(m - 2) + 3
F (m ) - ( m : - 8 m + 1 5 ) = (m - 3 )(m - 5)
R e e m p la za n d o y e s c rib ie n d o en té rm in o s de x
F (x ) = ( x 2 + x - 3 ) ( x : + x + 5)

2. F actorizar F = 1 + x ( x + l ) ( x + 2 )( x + 3)
Solución
A g ru p a n d o a d e c u a d a m e n te y e fe ctu a n d o en la fo rm a in d ica d a se tiene
F = 1 + [ x ( x + 3) ] [ ( x + l ) ( x + 2) ]
F = 1 + ( x 2 + 3 x ) ( x 2 + 3 x + 2)
H aciendo: x : +3x = a
F (a ) = 1 + a(a + 2) = a 2 + 2a + 1 = (a + 1)3

R e e m p la za n d o y e s c rib ie n d o en té rm in o s d e x
F (x ) = ( x 2 + 3 x + 1 ) 2

3. F actorizar F = ( x 2 + x ) ( x 2 + 5 x + 6) + ( x 2 + 3 x + l ) 2 +1
S olución
E xp resa nd o en su fo rm a de fa c to re s al p rim e r su m a nd o
F = x ( x + l ) ( x + 2 )( x + 3) + ( x 2 + 3 x + 1)2 +1
A g ru p a n d o y e fe ctu a n d o en la fo rm a indicada
F = ( x 2 + 3 x ) ( x 2 + 3 x + 2 ) + ( x 2 + 3 x + 1)2 +1

36
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

H aciendo: x 2 + 3x - m
F (m ) - m (m + 2) + (m + l ) 2 + 1 = 2 n r + 4 m + 2 = 2 (m 2 + 2 m + 1 ) - 2 (m + l ) 2

R e e m p la za n d o y e s c rib ie n d o en té rm in o s d e x
F (x ) = 2 ( x 2 + 3 x + l ) 2

4. F actorizar F (x , y ) = ( x + y + 1)4 - 5 ( x + y ) 2 - 1 0 ( x + y ) - 1
S olución

H aciendo: x+ y +l = m => x + y = m -l

F (m ) = m 4 - 5 ( iii - 1 ) 2 - 1 0 (m - 1 ) - 1
F (m ) = m 4 - 5 m ; - l O m - 5 - l O m + 1 0 - 1 = m 4 - 5 m 2 + 4 = ( n i 2 - l ) ( m 2 - 4)
F (m ) = (m - l) ( m + l) ( m - 2 )(m + 2)
R ee m pla zan do y e s c rib ie n d o en té rm in o s d e x e y
F ( x , y ) = ( x + y + l - l ) ( x + y + 1 + l ) ( x + y + 1 - 2 )( x + y + 1 + 2)
F (x , y ) = ( x + y ) ( x + y + 2 ) ( x + y - l ) ( x + y + 3)

b) Q u ita y p o n o re d u c c ió n a diferen cia d e c u ad rad o s


C o n siste en s u m a r y re s ta r u na m ism a e xpresió n en fo rm a co n ve n ie n te de m o d o tal q u e al
h a ce r a gru p a cio n e s, el obje tivo, se a lle g a r a u na d iferen cia d e cuadrados.
E jem plos
1. F actorizar F (x ) = x 4 + 4
S olución
S a b e m o s que: ( x : + 2 ) 2 = x 4 + 4 x : + 4
Q u ita n d o y p o n ie n d o 4 x 2
F (x ) = x 4 + 4 + 4 x 2 - 4 x 2
F (x ) = ( x 4 + 4 x 2 + 4) - 4 x 2
El p a ré n te s is e s un trin o m io c u a d ra d o p erfe cto
F (x ) = ( x 2 + 2 ) 2 - 4 x 2
Por lo ta n to la e xpresió n fa c to riz a d a es:
F (x ) = ( x 2 - 2 x + 2 ) ( x 2 + 2 x + 2)

2. F actorizar F (x ) = 2 5 x 4 +1 l x : + 4
S olución
S a b e m o s que: ( 5 x 2 + 2 ) 2 = 2 5 x 2 + 2 0 x + 4
Q u ita n d o y p o n ie n d o 9x:
F (x ) = 2 5 x 4 + 1 l x 2 + 4 + 9 x 2 - 9 x 3
F (x ) = ( 2 5 x 4 + 2 0 x 2 + 4) - 9 x 2
El p a ré n te s is e s un trin o m io c u a d ra d o p erfe cto
F (x ) = ( 5 x 2 + 2 ) 2 - 9 x 2
Por lo ta n to la e xpresió n fa c to riz a d a es:
F (x ) = ( 5 x 2 - 3 x + 2 ) ( 5 x 2 + 3 x + 2)

37
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3. F actorizar F ( x , y ) = 4 x 4 + 4 x y : - y 4 +1
S olución
S a b e m o s que: ( 2 x : + 1)2 = 4 x 4 + 4 x 2 + 1 y ( 2 x - y 2) 2 = 4 x : - 4 x y 2 + y 4
Q u ita n d o y p o n ie n d o 4 x :
F (x , y ) = 4 x 4 + 4 x y : - y 4 + 1 + 4 x 2 - 4 x 2
A g ru p a n d o en fo rm a a de cua d a
F ( x , y ) = ( 4 x 4 + 4 x 2 + 1 ) + ( - 4 x 2 + 4 x y 2 - y 4)
F ( x ,y ) = ( 4 x 4 + 4 x 2 + 1 ) - ( 4 x 2 - 4 x y 2 + y 4)
F actorizan do a m b o s p a ré n te s is ( trin o m io c u a d ra d o p e rfe cto )
F (x ) = ( 2 x 2 + 1)2 - ( 2 x - y 2) 2
Por lo ta n to la e xpresió n fa c to riz a d a es:
F (x ) = ( 2 x : - 2 x + l + y 2) ( 2 x : + 2 x + l - y : )

c) S u m a s y restas especiales
C o n s is te en s u m a r y re s ta r u na e xpresió n en fo rm a co n ve n ie n te d e m o d o tal q ue se obtenga
p o r lo g eneral ( x 2 + x + l ) o ( x 2 - x + 1) a m b o s c o m p o n e n te s d e una d ife re n cia o su m a de
cubos; en o tro s c a s o s s e p u e d e b u s c a r otro tip o de e xp re sio n e s q ue co nd uzca n a la
fa cto riza ció n del polinom io.
E jem plos
1. F actorizar F (x ) = x 5 + x +1
S olución
S u m a m o s y re s ta m o s x :
F (x ) = x 5 + x + l + x 2 - x :
A g ru p a m o s en fo rm a a de cua d a y fa c to riz a m o s
F (x ) - ( x 5 - x : ) + ( x : + x + l)
F (x ) = x ' ( x 3 - l ) + ( x 2 + x + l )
F (x ) = x 2( x - l ) ( x 2 + x + 1 ) + ( x 2 + x + 1 )
E xtra ye n d o fa c to r com ún ( x : + x + 1) la e xpresió n q u e da fa cto riza d a
F (x ) = ( x 2 + x + l ) [ x 2( x - l ) + l ]
F (x ) = ( x 2 + x + l ) ( x 3 - x 2 + 1 )

2. F actorizar F (x ) = a 5 + a - 1
S olución
Prim era fo rm a
S u m a m o s y re s ta m o s a 2
F (x ) = a 5 + a - l + a 2 - a 2
A g ru p a m o s en fo rm a a de cua d a y fa c to riz a m o s
F (x ) = (a 5 + a : ) + ( - a 2 + a - 1 )
F (x ) = a 2( a 3 + 1 ) - ( a 2 - a + 1 )
F (x ) = a 2(a + l) ( a 2 - a + 1 ) - ( a 2 - a + 1 )
E xtrayendo fa c to r com ún ( a 2 - a + 1 ) la e xpresió n q u e d a fa cto riza d a
F (x ) = ( a 2 - a + 1 ) [ a 2(a - 1 ) - 1 ]

38
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

F (x ) = ( a 2 - a + l) ( a 3 + a 2 - 1 )

S e g u n d a form a
C o m p le ta n d o el p o lin o m io s u m a n d o y resta n do : a 4 + a 3 + a 3
F (x ) = a 5 + a - l + a 4 + a 3 + a 3 - a 4 - a 3 - a ;
O rd e n a n d o co n v e n ie n te m e n te y fa c to riz a n d o te n e m o s
F (x ) = (a 5 - a 4 + a 3) + ( a 4 + a : - a 3) + ( a - l - a 2)
F (x ) = a 3( a 3 - a + 1 ) + a 3( a 3 - a + 1 ) - ( a 3 - a + 1 )

F (x ) = ( a 3 - a + 1 ) (a 3 a 2 —1)

3. F a cto riza r F (x ) = x 10 + x 8 + 1
S olución
Prim era fo rm a
H aciendo x 3 - m => F (m ) - n i 5 + m 4 +1
S u m a n d o y re sta n d o m 3 y lu e g o a g rup a nd o
F (m ) = n i 5 + n i 4 + 1 + m 3 - m 3
F (m ) = n i 3( m 3 - 1 ) + ( n i4 + m 3 + 1 )
F actorizam os m 3 —1 y in4 + m 2+ l ( Iden tid ad de A R G A N D )
F (m ) = 1113(m - l ) ( m 3 + m + 1 ) + ( m 3 + m + l ) ( m 3 - m + 1 )
Luego, la e xpresió n fa c to riz a d a es
F (m ) - ( m 3 + m + l ) ( m 3 - m + 1 )
R ee m pla zan do el v a lo r d e m y e s c rib ie n d o en té rm in o s d e x
F (x ) = ( x 4 + x 3 + l ) ( x 6 - x 3 + l )

F (x ) = ( x 3 + x + l ) ( x 3 - x + l ) ( x s - x 3 + 1 )
S e g u n d a fo rm a
C o m p le ta n d o con: x 6, x 4, x 3

F (x ) = x lü + x s + 1 + x 6 + x 4 + x 3 - x 6 - x 4 - x 3
F (x ) = x 10 + x s + x ú + x 4 + x 2 + 1 - x 6 - x 4 - x 3
F (x ) = x 6( x 4 + x 3 + 1 ) + ( x 4 + x 3 + 1 ) - x 3( x 4 + x 3 + 1 )
F (x ) = ( x 4 + x 3 + l ) ( x ú + 1 - x 3) = ( x 3 + x + l ) ( x 3 - x + l ) ( x 6 - x 3 + 1 )

Ejercicio s 06: Factorización

F a cto r com ún y /o agrup a ció n de té rm in o s


1. F = x 3 - 2 x 3y + x y 3 - 2 y 3
2. F = x ( x 2 - y 2 + xz) - y :z
3. F = x 7- 2x6+ x 4- 2x3
a r- 3 ó *> ■ * ' ) ’>
4. F= x - x y + x 'y - y + x '- y
5. F = ( z - x - y ) ( 2 a - b ) - ( x + y - z ) ( a + 2b)
6. F = x n+p + x " y p + y mx p + y m+p

7. F = 3(m - n ) 3(m + n) - 3(in + n ) 3(ni - n) - 111(111 + n)(m - 11)

39
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

8. F = p ( q 2 + r 2) + q ( r 2 + p 2)

9. F = m n ( x : - y 2) + x y ( n r - n 2)
10. F = ( m + 2)(m + 3)(m + 4) + (m + 3)(m + 4) + ( m + 4)
11. F = x yy x + x y + x y+1 + y x+1
12. F = x m+a + x " ’ y b + x ay n + y n+b + z px a + z py b

Id en tid ad es
13. F = (3 x + y ) 2 - ( 3 y - x ) 2

14. F = (ax - 3 b ) 2 - ( b x - 3 a ) 2
15. F = x 6- x 2- 8 x - 1 6
16. F = x 7 + a 3x 4 - a 4x 3 - a 7
17. F = 1 + 3 a 2 - 3a - a 3
18. F = x ' y 2 + y Jz : - x ' z 2 - y 5
19. F = m 2 + 2m + m n + n +1
20. F = (1 + m x ) 2 - ( m + x ) 2
2 1. F = 8 - 12a2 - 6a4 + a ó
22 F = x 2+ 4xy + 4 y+ 2 x+ 4 y 2

A sp a sim ple
23. F = 8 x 2 + 1 0 x - 3
24. F = 15x4 + 2 x 2-8
25. F = 5x6- 1 4 x 3- 3
26. F = 4 a 4b - 4 a 3b 2 - 24a 2b 3
27. F = 1 2 (x -y )2+ 1 3 ( x - y ) - 4

28. F = 6 x 2 + 19xy + 1 5 y 2
29. F = x 2a+4 + 5 x a+4 - 5 0 x 4
30. F = (x -1 )4+ ( x - l ) 2- 6
31. F = 4 x 2m+2- 4 x m+2- 3 x 2
32. F = 3 2x+2- 3 x+1- 3 0

R egla de Ruffini
33. F = x 3 - 3 x 2 - x + 3
34. F = x 3 + 2 x 2- x - 2
35. F = x 3 + 6 x 2 +1 lx + 6
36. F = x 4 + 3 x 3 - 3 x 2 + 3 x - 4
37. F = x 5 + 4x4 - 1 0 x 2- x + 6
38. F = x 3 + 6 x 2 + 1 5 x + 14
39. F = 2 x 3- 5 x 2 - 4 x + 3
40. F = 1 2 x 3 + 1 6 x 2 + 7 x + 1
41. F = 2 x5 - x 4 - 10x3 + 5 x 2+ 8x - 4
42. F = 1 2 x 5- 8 x 4 - 1 3 x 3+ 9 x 2 + x - l

40
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

43. F = 8 x 3 - 1 2 x 2 + 6 x - 6 5
44. F = 30x3 + 19x2 -1

C a m b io d e v a ria b le o a g ru p a cio n e s c o n ve n ie n te s
45. F = ( x - 3 )( x - 2 ) ( x + l ) ( x + 2) - 1 2
46. F = ( x + l ) ( x + 2 )(x + 3 )(x + 4) +1
47. F = ( x - 2 )( x + 3 )( x + 2 )( x - 1 ) + 3
48. F = ( x + 1 ) 2( x - 3 )( x + 5) + 63
49. F = - 1 0 + x ( x - 3 ) ( x - 2 )( x + 1)
50. F = ( x + l ) ( x - 2 ) ( x + 3 )(x - 4) + 24
51. F = (x : + x + l) 2+ 3 x2+ 3 x - 1 5
52. F = ( x - l ) ( x + 2 )( x - 3 )(x - 6) + 7 x 2 - 2 8 x + 1
53. F = ( x - 2 ) 2( x 2 - 4 x + 6 ) - 1 5
54. F = ( x 2 + x ) ( x : + 5 x + 6) + ( x 2 + 3 x + 1 ) 2 +1

Q u ita y pon o red ucció n a d iferen cia de cuadrados


55. F = x 4 + x 2+ l
56. F = m 4 + m 2n 2 + n 4
57. F = m 4 + 2 n r n 2 + 9 n 4
58. F = x 8 - 1 2 x 4 + 1 6
59. F = 4 x 4 + 3 x 2y 2 + y 4
60. F = x 4 + 2x: + 9
61. F = x 4 + 4y4
62. F = a 4b 4 + 6 4 c 4
63. F = x 4 + 5 x :y 2 + 49y4
64. F = x 4 + y 4 - 2 7 x 2y 2

S u m a s y re sta s e spe ciale s


65. F = a 5 + a + l
66. F = x 5 + x - 1
67. F = x 7 + x 5 - 1
68. F = (a + 1)5 + a + 2
69. F = (m + 1)5 + m
70. F = x 5 + x 4 +1
71. F = x '°+ x 2+1
72. F = m 10 + m s + 1
73. F = x s - x + 1
74. F = x ’° + x 2 - 1

41
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

F a cto riza r y s im p lifica r

75. E = ( i . + y )4 - ( * - y ) 4
8 x 3y + 8xy3
(x + y ) ( x 3 - y 3) + ( x - y ) ( x 3+ y 3)
76. E =
x4- /

77. E = ( —r — — — ------) ( X , 12X 64)


x - - 2 4 x + 128 x--4x-32

x 3- x y - y - 1
78. E =
x' - x y - 2 x + y + l
a 3 +2 a b + b 3- c 3 a 3- 2 a c + c 3- b :
79. E = x
a3- b 3 - c 3 -2bc b3 -2bc + c3- a 3
a:c ; + a3b - b 3c 3 - a b 3
80. E
a b ' + ac ” + be" + a ' b
x 6+ x 3- 2
81. E=
x 4 - x 3y - x + y

( 3 x - l) 3- 2 7 x + 9
82. E=
(3 x + 2 )(3 x - 4)
(3 x 3 - 3 x )(x 3 -1 )
83. E -
( x 4 + x 3 + x 3) ( x 2 - l )

(1 + x y ) : ~ ( x + y ) 3
84. E =
1 -x3
d + x - r + Q - X 4)-
85. E=
( l + x 2 + x 4) 2 - x 4

x ( y 3 + z 3 - x 3) + y ( z 3 + x 3 - y 3)
86. E-
z3- x ( x - 2 y ) - y 3

( m + i i ) 2( x + y ) 3 - ( m - n ) 3( x - y ) 2
87. E =
m n ( x 3 + y 3) + x y ( m 3 + n 3)

a 4 - 3 a Jb : + b 4
88. E =
a3- a b - b 3
[ (m + n ) 2 + ( m - n ) 2 ] ' - 4 ( n r - n 2) 2
89. E =
( n r + n -)" - ( i r - n r ) '
•*

90. E = -4 ( f )3- A - I
b a b a b a

42
DAVID GONZALES LOPEZ

1.5. F R A C C IO N E S A L G E B R A IC A S R A C IO N A L E S

F ra c c ió n a lg eb ra ic a e s el co cie n te in d ica d o de d os e xp re sio n e s a lg e b ra ica s ra cio n a le s en


d o n d e al m e n o s u na le tra o v a ria b le fig u ra en el den om ina d or.
P
N otación: — , d o n de P y Q son p o lin o m io s e nte ros

E jem plos
x+ y 3 x + y2x: +3y4 a-1
x -y ’ x ’ z ’ x-z ’ a+b+c

C la se s de frac c io n e s
E xisten la s s ig u ie n te s clase s de fra c c io n e s a lg e braica s:
A. Fracció n propia
Se ca ra cte riza p o rq u e el g ra d o del n u m e ra d o r es m e n o r q ue el grado del d e n o m in a d o r
_. x 3- 3 x 3- 3 x y 3+ 2
E jem plos: y ------ r ( re sp e cto d e x )
x + 1 x + 1 x + y

B. F ra c c ió n im propia
Se ca ra cte riza p o rq u e el g ra d o del n u m e ra d o r es m a y o r o igual q ue el grado del d e n o m in a d o r.
x 5+ x 3 x 3- 2 x +1 x + y4 . , . (
- ~ , - 3 c y — ( re s p e c to d e y )
x '+ 2 4x +5 x 'y - 3

O bservación
T o d a fra cció n a lg e b ra ica ra cio n a l im p ro p ia s e p u e d e co n ve rtir en la su m a de un p o lin o m io
(c o c ie n te ) con u na fra cció n la cual es p ro p ia a tra v é s de la división,
p
A s i: S ea — es u na fra cció n ra cio n a l im propia

P O P R R
P = Q .C + R => — = C+ — , d o n de — e s fra cció n propia
R C Q Q ’ Q

3x3+ 2 x 2 - 3 3x-l
E jem plo --------- — ------ = (3x + 2) + — -
X'-l x'-l

C. F ra c c io n e s H o m o g é n e a s
Son fra c c io n e s q ue tie n e n el m ism o d e n o m in a d o r
x+3 4x 2 x 3- 5 x +1 x2
x 2-1 ’ x 2-1 ’ ( x —l) (x +1) ’ —(1 —x 2)

D. F ra c c ió n H e te ro g é n e a s
Son fra c c io n e s q ue tie n e n d ife re n te d e n o m in a d o r
2x + 3 5x 2x3- 5 x 2+ 2
x —1 ’ x 2 +1 ’ 3x + 2 ’ x 2+ 4

43
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

E. F ra c c io n e s e qu ivalentes
Son a q u e lla s q ue te n ie n d o fo rm a s d ife re n te s se ca ra cte riza n p o rq u e siem p re te n d rá n los
m is m o s v a lo re s n um éricos, para c u a lq u ie r v a lo r a sig n a d o a su s va ria b le s, a e xcep ción de
a q u e llo s q ue h a g an ce ro el d e n o m in a d o r
x +3 1
E je m p lo — ' ~-------= --------- ; V x * -3 ,-4
x + 7 x + 12 x+4

A s i p o r e je m p lo p ara x = 0 => ^
para x = 1 => —4 = -1
20 5

F. F ra c c io n e s c o m p le ja s o c o m p u e s ta s
S e ca ra cte riza n p o rq u e en su n u m e ra d o r o d e n o m in a d o r, o en am bos, a parecen otras
fra cc io n e s a lg e braica s.
x +1 x x -2 x _ y

E jem plos: x + 2 5x * + 2 4 y X X+1


3x 3x-l x-1 x ’ y 7
1+ — x +
x +2 2x + 5 3 x 1+ x '
x -
X- - 1

G. F raccio n es con tin u as


Es un caso p a rtic u la r d e las fra c c io n e s co m p leja s, q u e s e ca ra cte riza n p o rq u e en el n u m e ra d o r
de cada fra cció n s ie m p re e sta la unidad.

E je m p lo ----------^ -------
x -------
1
x -
x +1

H. F ra c c ió n irreductible
Son a q u e lla s fra c c io n e s q ue se ca ra cte riza n p o rq u e en el n u m e ra d o r y d e n o m in a d o r a parecen
e xp re sio n e s q u e n o tie n e n ningún fa c to r co m ú n( el n u m e ra d o r y d e n o m in a d o r son p rim o s entre
sí) es decir no a dm iten sim p lifica ción .
x +3 5 3x
E je m p los , - , —
x + 1 x 2

S ig n o s d e una fracció n
Toda fra cció n p o se e tre s sig n o s : sign o del n u m e ra d o r, sign o del d e n o m in a d o r y sign o d e la
fracció n. El ca m b io de d o s sig n o s de una fra c c ió n n o a ltera el sign o total de la fracción
E jem plos

1. F = * = : ±
Q -Q
P -P P
2. F= - — = —
Q Q -Q
+ P -P +P -P
3. F = -t = ---------= -----------= -H--------
+Q +Q -Q -Q

44
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

-P +P -P +P
4. G = = + ------- = + ------
-Q + Q +Q -Q

5 n - a~b - (b ~ a> - a ~ b - i
b-a b-a (a-b)
( a - b ) ( a - c ) _ ~ ( b - a )(a - c) _ ( b - a ) ( a - c ) _
(b-a)(c-a) -(b-a)(a-c) (b-a)(a-c)

7. K = — — i-— - — = — — = 0
x - 3 3 - x x - 3 x - 3

O b se rva cio n e s
- En to d a fra cció n podrán e fe c tu a rs e tre s fo rm a s d e ju g a r co n los sig n o s y te n d re m o s com o
re s u lta d o o tra s fra c c io n e s equivalentes.
2- x _ x -2 _ 2 - x _ x -2
E je m p lo 7 - x 7 - x x - 7 x - 7

(O (2) (3)

- Si a los c o m p o n e n te s de u na fra cció n s e les m u ltip lica o d ivid e p o r una e xpresió n d ife re n te de
c e ro te n d re m o s c o m o re su lta d o o tra s fra c c io n e s e q u iva le n te s
a

E je m p lo F = — = — = -SL , V in * 0
b bm b
m

S im p lific ac ió n d e fra c c io n e s
S im p lific a r u na fra cció n es tra n s fo rm a rla en otra e q u iva le n te e irre du ctible . Para sim p lific a r una
fra cció n s e s u g ie re d esco m p o ne r, ta n to n u m e ra d o r y d e n o m in a d o r en su s fa cto re s
p rlm o s (fa c to riz a rlo s ) p ara lu e g o e lim in a r su s fa c to re s com unes.

E jem plo
4+
S im plificar:
_ x x : + l ( x ' + x + l ) ( x " — X + 1)
F = --------t--------- = -- ---------------^ --------------- - = ----------------
X’ + x + 1
-

x +1 (x + l)(x" — X + 1) X + 1

O p e ra c io n e s c on frac c io n e s

- Para s u m a r o restar fra c c io n e s e s n e c e s a rio h a lla r el m in im o co m ú n m ú ltip lo d e los


d enom inadores.
E jem plos

1. E fe ctu a r y sim plificar: M = — — + —- ---------- ^ — —


x - 3 x + 2 x ' - x -6
S olución
2 3
-4 x ~ 7 2 3 4 x - 7 ,
M = --------+ ---------------- ------------ = ---------+ ---------------------------------------------- el m .c.m . e s ( x - 3 ) ( x + 2)
, ... .

x - 3 x + 2 x - x - 6 x - 3 x + 2 ( x - 3 ) ( x + 2)

2(x+2) + 3 (x -3 )-(4 x -7 ) 2 x+ 4 + 3 x - 9 - 4 x + 7 x + 2 1

(x - 3)(x + 2) ( x - 3)(x + 2) (x - 3)(x + 2) x-3

45
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1 4x ^x~
2. E fe ctu a r y sim plificar: M = — + ——
X —1 X ' - l X -1
S olución
1 4x 3x2 1 4x 3x2
M = -------------- 7------ +
X —1 X ' —1 x 3- l x —1 ( x —l ) ( x + 1 ) ( x —l ) ( x 2 + X + 1)

el m .c.m . e s ( x + l ) ( x - l ) ( x 2 + x + l )

,, x 3 + x : + x + x 2 + x + l - 4 x 3- 4 x 2 - 4 x + 3 x 3 + 3 x ; x: -2x + l
M = ------------------
( x - l ) ( x + l ) ( x : + x + 1) ( x - l ) ( x + l ) ( x 2 + x + 1)
( x — l ) ( x — 1) x —1
M =
( x —l)(x + l ) ( x 2 + x + 1) (x + l ) ( x 2 + X + 1)

3 1 1
3. E fectu a r y sim plificar: M =
2x + 2 4x- 4 2-2x-

S olución

M,.
a 3 1
= ------------------------- + 1
2x + 2 4 x - 4 2x--2
3 1 1 3 1 1
M = ----------------------------- +
2 ( x + 1) 4 (x-l) 2 (x '-l) 2 ( x + 1) 4 (x-l) 2 ( x - l ) ( x + l)
el m .c.m . e s 4 ( x - l ) ( x + l)

M _ 6( x - l ) - ( x + l ) + 2 ó x -ó -x -1 + 2 5 x-5 5(x-l)
4 (x + l ) ( x - l ) 4 (x - l) ( x + 1) 4 ( x - l ) ( x + l) 4 (x - l ) ( x + 1 ) 4 (x + l)

4 5 1
4. E fe ctu a r y sim plificar: M =
1 2 - 1 2 x + 3x- 4( 4 + 4 x + x 2) 8-2x:
S olución
A, 4 5 1
M =
3 ( x 2- 4 x + 4 ) 4 ( x 2 + 4 x + 4) 2 ( x 2- 4 )
4 5 1
M =
3 ( x - 2 )2 4 ( x + 2 )2 2 ( x - 2 )( x + 2)

el m .c.m . e s 12( x - 2) 2( x + 2)2

1 6 ( x + 2 ) 2 - 1 5 ( x - 2 ) 2 - ó ( x 2- 4 ) 1 6 (x 2 + 4 x + 4 ) - 1 5 ( x 2 - 4 x + 4 ) - 6 x 2 + 2 4
M =
12( x - 2) 2( x + 2)2 12( x - 2) 2( x + 2)2
1 6 x 2 + 6 4 x + 6 4 - 1 5 x 2 + 6 0 x - 6 0 - 6 x 2 + 24 _ - 5 x 2 + 1 2 4 x + 2 8
M =
12( x - 2) 2( x + 2)2 ~ 1 2 ( x - 2 ) 2( x + 2 ) 2

46
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

- P ara m u ltip lic a r fra c c io n e s se m ultip lica n n u m e ra d o re s y d e n o m in a d o re s entre si


E jem plos
.. /5 x + 25n. 7 x + 7 x
1. S im p lific a r M = (------------ ) ( --------------)
14 lOx + 50
S olución

M _ 5x + 25 7x + 7 ( 5 x + 25)(7 x+ 7) _ 5(x + 5 ) 7 ( x + l) _ x + 1
14 10x + 50 14(10x + 50) 14(10)(x + 5) 4~

„ , , x : - 5 x + 6w 6x n. x : - 2 5 s
2. S im p lific a r M = (— ------— -)(— -------- — ) ( - ----- - )
3x-15 x--x-30 2x- 4
S olución
(x' - 5x + 6)(6x)(x: - 25) ( x - 3)(x - 2)(6x)(x - 5)(x + 5) x ( x - 3)
M =
(3 x - 1 5 ) ( x : - x - 3 0 )(2 x - 4) 3 (x - 5 )( x - 6 )( x + 5) (2 ( x - 2 )) x - 6

3. S im p lific a r M = ( x + 3 ------— ) ( x - 2 + — )
x —1 x + 4
S olución
.. , , 5 5 x : + 2 x -8 . .x: + 2 x -3 . (x: + 2 x -8 )(x : + 2 x -3 )

X^T x + 4, = X^I x+4 — —


M = (x + 4)(x-2)(x + 3)(x-I) x_
( x - l ) ( x + 4)

- Para d iv id ir fr a c c io n e s , s e in vie rte la fra cció n del d iv is o r y se p ro ce d e co m o en la


m ultiplicación.
E jem plos
x 3- x 5x3 - 5 x
1. S im p lific a r M =
2x'+ 6x 2x + 6
S olución

M _ x 3- x 5x; -5x_^. x 3- x ^ 2x + 6 (x 3-x)(2x+6) _ x ( x 3 - 1 ) 2 ( x + 3)


2x: +6x 2x + 6 2x: +6x 5x: - 5 x (2x3+6x)(5x3- 5 x ) 2 x ( x + 3 ) 5 x ( x -1)
x ( x - l)(x +1) 2(x + 3) _ (x +1)
M =
2x ( x + 3) 5 x( x - 1 ) 5x

x 3 +125 x 3- 5 x : +25x
2. S im p lific a r M =
x : -64 x : +x-56
S olución

x 3 +125 x 3- 5 x ; + 25x x 3 +125 x; +x-56 ( x 3 + 125)(x: + X - 5 6 )


t 7 T ~ t Z ~ , v ó T T ~ - v ; Z t T ~ Z /
x : -64 x: +x-56 x: -64 x 3- 5 x : + 2 5 x ( x : - 6 4 ) ( x 3 - 5 x : + 25x)
(x + 5)(x; - 5x + 25)(x + 8)(x - 7) _ (x + 5)(x + 7)
(x - 8)(x + 8) x ( x : - 5 x + 25) x ( x - 8)

47
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3. S im p lific a r M = ( x - - ^ — - ) + ( x 2 + l - - — - )
x' + 2 x

S olución

,, , 2 x -l. . , , x —1. , x 3 + 2 x - 2 x + l. , x 3 + x - x + 1n , x 3+ 1. , x 3 + 1n
M = (x ) + (x- + 1 ---------) = -(--------------- ) + (------------------ ) = -(— — - ) ■=■(------- )
x '+ 2 x x _+2 x x '+ 2 x

M = ( ií l± i) ( - J L _ ) = (x3 + 1 ) x x
x ’ + 2 x 3+ l ( x 2 + 2 )(x 3 +1) x 2+ 2

S im p lific ac ió n d e fra c c io n e s co m p leja s


R egla
- Se efectúan la s o p e ra c io n e s in d ic a d a s en el n u m e ra d o r y d e n o m in a d o r de la fra cció n com pleja
- Se divide el re su lta d o q ue se o bte n ga en el n u m e ra d o r e n tre el re s u lta d o q ue se o b te n g a en el
den om ina d or.
E je m p los
3_x
1. s im p lifica r M = - ^
i+ l
X
S olución

^ x 9 x*
E fe c tu a n d o en el n u m e ra d o r:---------
x 33x
3 x + 3
E fe c tu a n d o en el den om ina d or: 1 + — = ------ -
x x
D ividiendo te n e m o s
9 -x 2
3x _ (9 - x 2) x _ (3 - x )(3 + x ) _ 3 - x
x + 3 3 x ( x + 3) 3 x ( x + 3) 3x
X

X —
,1 12
----------------

2. s im p lifica r M = --------- x _ 2
-c 16
x + 6
x -2
S olución
E fe ctu a n d o en el n u m e ra d o r y d e n o m in a d o r te ne m os:
12 ( x - l ) ( x - 2)-12 x 2-3x-10
M _ X x - 2 _ x - 2 _ x - 2 _ (x: -3 x-1 0 )(x-2 ) _ (x: -3x-10)
,r , ^ , 16 ( x + 6 ) ( x - 2 ) + 16 x 2+ 4x + 4 ( x 2 + 4 x + 4 ) ( x - 2) (x 2+ 4x+4)
X T UT ------------------
x -2 x-2 x-2
M _ ( x - 5 ) ( x + 2) _ x - 5
( x + 2 )( x + 2) x+2

48
DAVID GONZALES LOPEZ

3. s im p lifica r M = -
i +- i
i - i
X
S olución
Este tip o de fra c c io n e s se e fe ctú a d e aba jo h acia a rriba , c o m o v e re m o s en el desarrollo

1 1 1 1 1 x - 1
M = —
J 1 1+ 1 1+ x x-l + x 2x-1 2x-l
J _ _1_ x-l X- 1 X- 1 x -1
X X

F ra c c io n e s parciales
H em o s e s tu d ia d o q ue d a d a u na s u m a o re sta d e fra c c io n e s a lg e b ra ic a s ra cio n a le s se pueden
re d u c ir a u na s o la fra cció n , cuyo d e n o m in a d o r e s el m in im o com ún m ú ltip lo d e la s fra ccio n e s
dadas.
A s i te ne m os:
(1) 5 | 1 5 (x + 2) + ( x - 3) 6x+ 7
x -3 x + 2 ( x - 3 )(x + 2) ( x - 3 )(x + 2)
3 x 3 (x - 1 ) - x _ 2x-3
( 2)
x - l (x -l)2 _ (x -l)2 _ ( x —l ) 2

2 1 2 2 x ( x 2 - x + l ) + x ( x + l ) - 2 ( x + l ) ( x : - x + 1) - x : +3x-2
(4) r -1 7
x+1 x:-x + l x x ( x + l ) ( x : - x + 1) x ( x + l ) ( x ; - x + 1)

En a lg u n o s c a s o s e s n e c e s a rio re a liza r el p ro c e s o inverso, es d e cir d a d a u na fra cció n


a lg e b ra ica ra cio n a l escrib irla co m o u na su m a d e fra c c io n e s p a rcia le s o sim p les, a e ste p ro ceso
se le llam a d e s c o m p o s ic ió n de una fra c c ió n e n s u m a de fra c c io n e s parciales.

Para d e s c o m p o n e r u na fra cció n en fra c c io n e s p arciales, e s n ece sario te n e r en cu e n ta las


sig u ie n te s co nsid eracio ne s:
(1) La fra c c ió n dada d e b e s e r u na fra c c ió n propia, e s decir, el grado del n u m e ra d o r d e b e ser
m e n o r q u e el g ra d o del d e n o m in a d o r, si n o lo fu e ra , se efectúa la d ivisión , de m o d o q u e se
o bte n ga un p o lin o m io ente ro m á s u na fra c c ió n propia.
. . x 3+ 2 x ; - 1 . 4x+ 7
A s i: ------- ^------------= --x + 2 + —;-----
x' - 4 x' - 4
(2) La fra cció n d e b e s e r u na fra c c ió n irre du ctible , si n o lo fuera, se realiza la sim p lifica ción .
A s i- x 2+ x - 2 _ (x - l)(x + 2) _ x+2
(x —l ) ( x ' + x —6) (x —l ) ( x : + x + 6) x : + x - 6
(3) La fra cció n dada d e b e te n e r c o m o d e n o m in a d o r un p o lin o m io q ue p u e da se r fa cto riza d o . Por
lo g eneral el n ú m e ro d e fa c to re s del d e n o m in a d o r da el núm ero de fra c c io n e s s im p le s o
p a rcia le s en q ue s e d e s c o m p o n e la fra c c ió n dada.
. . 4x: + 3x -5 4 x 2 + 3x - 5 , , . ,

A si: — debe te n e r tre s fra c c io n e s parciale s


x +3x - x - 3 (x + l ) ( x - l)(x + 3)

49
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

En la d esco m p o sició n d e fra c c io n e s p a rcia le s se p re se n ta n los sig u ie n te s casos:

P rim e r caso: D e n o m in a d o r con fa c to re s d e p rim e r g ra d o no repetidos.


P ara cada fa c to r d e p rim e r g ra d o d ife re n te d e la fo rm a ( x ± a) en el den om ina d or, co rresp o nd e
u na fra c c ió n p arcial d e la form a:
A
d o n de A e s u na co nsta n te a determ inar.
x±a

S e g u n d o caso: D e n o m in a d o r con fa c to re s de p rim e r g ra d o repetidos.


- Para c u a lq u ie r fa c to r lineal ( x + a) q ue s e p re se n ta d os v e c e s [ ( x ± a ) : ] en el denom inador,
co rre sp o n d e d o s fra c c io n e s p a rcia le s de la form a:
A A
1 y ------ =—r , d o n de A , y A , son las co n sta n te s a d eterm inar.
x±a ( x + a)

- Si ( x + a) s e p re se n ta tre s v e c e s [ ( x + a ) 3] en el den om ina d or, co rre sp o n d e tre s fra ccio n e s


p a rcia le s de la form a:
A, A, A 3
- y 3— , d o n de A , , A , y A 3 son las co n sta n te s a d e te rm in a r
x + a ' (x + a )2 ^ (x±a)3
- Si ( x ± a ) s e p re se n ta n v e c e s [ ( x ± a ) n] en el d e n o m in a d o r, co rre sp o n d e n fra ccio n e s
p a rc ia le s de la form a:
A a , A. A
— — , ------- ^—— , ------- — r ........ 2— . d o n d e A , , A , . A , ......... A n son las co nsta n tes
x± a (x±a) ( x ± a) (x±a)n 1 - 3
a d e te rm in a r

T erce r caso: D e n o m in a d o r co n fa c to re s de s e g u n d o g ra d o n o repetidos.


Para cada fa c to r c u a d rá tic o d ife re n te de la fo rm a ( x : + a x + b ) en el d e n o m in a d o r, co rresp o nd e
u na fra c c ió n parcial d e la form a:
Ax + B
donde A y B son co n sta n te s a determ inar.
x : + ax+ b

C u arto caso: D e n o m in a d o r con fa c to re s d e se g u n d o g ra d o repetidos.


- P ara cu a lq u ie r fa c to r c u a d rá tic o ( x 2 + ax + b ) q u e s e p re se n ta d o s v e c e s [(x2 + ax + b ) 2 en el
den om ina d or, co rre sp o n d e d o s fra c c io n e s parciale s d e la form a:
X B ^ -f- ^
1 1 y — ^ p , d o n de A , , A , , B , y B , son las co n sta n te s a determ inar.
x 2+ax + b ( x 2 + a x + b )2

- Si ( x 2 + a x + b ) se p re se n ta tre s v e c e s [ ( x 2 + a x + b ) 3] en el d e n o m in a d o r, c o rre sp o n d e tres


fra cc io n e s p a rcia le s de la form a:
A ¡x + B, A ,x + B 2 A 3x + B 3
TY frr . d o n d e A , , A , , A 3, B , , B , y B 3 so n las
x 2+ax + b ( x : + a x + b)2 ( x 2 + a x + b)
co n s ta n te s a determ inar.
- Si ( x 2 + a x + b ) s e p re se n ta n v e c e s [ ( x 2 + a x + b ) n] en el d e n o m in a d o r, co rre sp o n d e n
fra cc io n e s p a rcia le s de la form a:
A ,x + B, A ,x + B , A 3x + B 3 A nx + B n
x 2+ a x + b ’ ( x 2+ a x + b): ’ ( x 2+ a x + b)3 ' ' ( x 2+ a x + b)n

50
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

donde A , ,A , , A 3 A n ,B ,,B ,, B 3 B n son las c o n s ta n te s a d e te rm in a r, cu yo s va lo res


se ca lcu lan u tiliza n d o las c o n d ic io n e s d e los p o lin o m io s id é n tic o s ( d a n d o v a lo re s a d e cu a d o s a
la va ria b le )

O bservación
- L os fa c to re s lin e a le s q ue a p a re ce n en el d e n o m in a d o r d e la s fra ccio n e s a d esco m p o n e r
p u e d e n s e r de la fo rm a (a x ± b ) co n a 1.
- Los fa c to re s c u a d rá tico s q ue a p a re ce n en el d e n o m in a d o r d e las fra ccio n e s a d esco m p o n e r
p u e d e n s e r de la fo rm a ( a x : + b x + c) con a *■1.
E je m p los

„ • • , 6x + 7
1. D e sco m p o n e r en fra c c io n e s p arciales:----- — ------------
x' -x -6

S olución
F a cto riza n d o el d e n o m in a d o r
6x + 7 _ 6x+7
x: - x - 6 (x-3)(x+2)
C o m o s e tie n e en el d e n o m in a d o r d o s fa c to re s lin e a le s n o repetidos, a cada u no le co rresp o nd e
u na fra c c ió n sim ple, entonces:
6x + 7 _ A B
x : - x -6 x - 3 x+2
d o n de A y B son in d e p e n d ie n te s d e x cu yo s v a lo re s d e b e m o s hallar.
E fe c tu a n d o en el se g u n d o m ie m b ro
6x + 7 _ A ( x + 2) + B ( x - 3)
x : - x -6 x : - x -6
Q u ita n d o d e n o m in a d o r te n e m o s
6 x + 7 = A ( x + 2) + B ( x - 3)
A p lica n d o crite rio d e p o lin o m io s id é n tic o s y d a n do v a lo re s co n ve n ie n te s a x p ara h a lla r las
co n s ta n te s A y B te ne m os:
P ara x = - 2 s e tie n e 6 ( - 2 ) + 7 = - 5 B => B = 1
P ara x = 3 s e tie n e 6(3) + 7 = 5 A => A = 5
6x + 7 5 1
L u e go — ------------- = ---------+ --------
x' -x -6 x -3 x + 2

~ r, , • , 5x-6
2. D e sco m p o n e r en fra c c io n e s p arciales: — ---------------
2 x '+ 5 x -3
S olución
F actorizan do el d e n o m in a d o r
5x - 6 _ 5x - 6
2 x : + 5x - 3 ( 2 x - l ) ( x + 3)
C o m o s e tie n e en el d e n o m in a d o r d o s fa c to re s lin e a le s no re p etid o s, a cada u no le co rresp o nd e
una fra c c ió n sim ple, entonces:

51
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

5x-6 _ A , B
2x2+ 5 x - 3 2x-1 x+ 3
E fe ctu a n d o en el se g u n d o m ie m b ro
5x- 6 A ( x + 3) + B ( 2 x - 1 )
2x3+ 5 x - 3 _ 2x-l
Q u ita n d o d e n o m in a d o re s te n e m o s
5 x - 6 = A ( x + 3) + B ( 2 x - 1 )
D am o s v a lo re s a x p ara d e te rm in a r A y B
Para x = - 3 s e tie n e 5 ( - 3 ) - 6 = - 7 B => B = 3

Parax = — s e tie n e 5(—) - 6 = —A => A = -l


2 2 2
5x- 6 -1 3
L u e go — = ----------+ --------
2 x '+ 5 x -3 2x-l x + 3

. _ x 3 + 2x: -1 ,
3. D e sco m p o n e r en fra c c io n e s parciale s
x ' -4
S olución
Por s e r la fra cció n im p rop ia , e fe ctu a m o s la d ivisión y te n e m o s

x 3+ 2 x 2 - 1 „ 4x + 7
= x + 2+ ^ -
x - 4 x - 4

4x + 7
A h o ra d e sco m p o n e m o s en fra c c io n e s p a rcia le s la fra c c ió n p ro pia — ------
x ' -4
F a cto riza n d o el d e n o m in a d o r
4x + 7 _ 4x + 7
x 2- 4 ( x - 2 )( x + 2)
El d e n o m in a d o r tie n e d os fa c to re s lin e a le s no re p etid o s, lu e g o se te n d rá n d os fra ccio n e s
p a rcia le s
4x + 7 A B
( x - 2 ) ( x + 2 )x - 2 x + 2
E fe c tu a n d o en el se g u n d o m ie m b ro
4x + 7 _ A ( x + 2) + B ( x - 2)
( x - 2 )( x + 2 ) ( x - 2 )( x + 2)
Q u ita n d o d e n o m in a d o re s te n e m o s
4 x + 7 = A ( x + 2) + B ( x - 2)
D am o s v a lo re s a x p ara d e te rm in a r A y B

Para x = - 2 s e tie n e 4(—2 ) + 7 = - 4 B => B = —


4

P ara x = 2 s e tie n e 4 (2 ) + 7 = 4 A => A = —


4
4x + 7 15/4 1/4 15 1
L u e go ---------------------- = ---------- h -------- = -------------- h----------------
( x - 2 )( x + 2) x -2 x+2 4 ( x - 2) 4 (x + 2 )

52
DAVID GONZALES LOPEZ

x 3+ 2 x2 -1
F ina lm e nte x + 2 + ------ :----- + --------------
x 2- 4 x 2-4 4 ( x - 2) 4 ( x - 2)

4 x2 -1 5 x + 8
4. D e sco m p o n e r en fra c c io n e s parciales:
x 3- 3 x 2+ 4
S olución
F actorizan do el d e n o m in a d o r
4 x2- 1 5 x + 8 _ 4 x 2-1 5 x + 8
x 3- 3 x 2 + 4 ” (x + l) ( x - 2 ) 2
El d e n o m in a d o r p re se n ta un fa c to r d e p rim e r g ra d o no re p e tid o y un fa c to r d e p rim e r grado
re p e tid o d os ve ces, p o r lo cual c o rre sp o n d e n tre s fra c c io n e s parciales.
4 x2-1 5 x + 8 A B C
x 3- 3 x 2 + 4 _ x + T (x-2) (x-2)2
D e sa rro lla n d o en el se g u n d o m iem bro
4 x 2 - 1 5 x + 8 _ A ( x - 2 ) 2 + B ( x + l ) ( x - 2) + C ( x + 1 )
x 3- 3 x : +4 ~ (x + l) ( x - 2 ) 2
A p lica n d o c rite rio de p o lin o m io s id é n tic o s y d a n do v a lo re s co n ve n ie n te s a x , h a lla m o s las
co n sta n te s A , B y C .
P ara x = 2 s e tie n e 4 ( 2 ) 2 - 1 5 ( 2 ) + 8 = 3C C = -2
P a r a x = -1 s e tie n e 4 ( - l) 2 -1 5 (-1 ) + 8 = 9A => A = 3

P ara x = 2 s e tie n e 4 (0 ) 2 - 1 5 ( 0 ) + 8 = 4 A - 2 B + C B = 1

4 x 2-1 5 x + 8 3 1 2
L u e qo ---------------------- = ---------- 1------------------------------
x 3- 3 x 2+ 4 x +1 (x-2) (x-2)2

5. D e sco m p o n e r en fra c c io n e s parciale s


3 x ( x - l) 2
S olución

El d e n o m in a d o r p re se n ta un fa c to r d e p rim e r g ra d o no re p e tid o y otro re p e tid o , e n to n ce s se


establece:
x 2+5 _ 1[ A B . C
3 x (x - 1 ) 2 ~ 3 x x -1 (x -1 )2
Tam bién se p u e d e escrib ir
x : +5 _ A ( x - l ) 2+ B x ( x - 1 ) + Cx
x (x -l)2“ x (x -l)2
E lim in an d o d e n o m in a d o r te n e m o s
x 2+ 5 = A ( x - l ) 2+ B x (x -1 ) + Cx
A p lica n d o crite rio d e p o lin o m io s id é n tic o s y d a n do v a lo re s co n ve n ie n te s a x p ara h a lla r las
co n s ta n te s A , B y C te ne m os:
P ara x = 0 s e tie n e 5= A
P ara x = 1 se tie n e 1+ 5 = C => C = 6

53
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

Parax = 2 s e tie n e 4 + 5 = A + 2 B + 2C B = -4

x + 5 5 -4 6
Luego —+ + +
3 x(x-l)2 3 x x-1 (x-1)2 3x 3(x - 1 ) (x-1)2

x " — 4 x —1
6. T ra n s fo rm a r en fra c c io n e s p arciales: — ---------- --------
( x - l) ( x -3 )
S olución
Por te n e r el d e n o m in a d o r un fa c to r de p rim e r grado y u no de s e g u n d o g ra do , se o rig in a n las
sig u ie n te s fra c c io n e s parciale s
x: -4 x -l _ A Bx + C
( x - l ) ( x 2 - 3) _ x - - T + x 2 - 3
E fe c tu a n d o en el se g u n d o m ie m b ro
x 2- 4 x - l _ A ( x : - 3 ) + (B x + C ) ( x - l)
(x-l)(x-’ - 3 ) ' ( x - l) ( x 2-3 )
E lim in an d o d e n o m in a d o re s te n e m o s
x 2- 4 x - l = A ( x 2 - 3 ) + (B x + C )(x -1 )
H a lla m o s los v a lo re s de A , B y C d e d os fo rm a s

P rim era fo rm a
P ara x = 1 s e tie n e - 4 = -2 A => A = 2
Parax = 0 s e tie n e -1 = -3 A - C => C = -5
P a r a x = 2se tie n e - 5 = A + 2B + C => B = -l

S e g u n d a form a
x : - 4 x - l = A ( x : - 3 ) + (B x + C )( x -1 )

x 3 - 4 x - 1 = ( A + B )x 2 + ( - B + C)x - 3 A - C
P o r ide n tida d d e p o lin o m io s ig u a la m o s los co e ficie n te s de lo s té rm in o s de igual grado
A + B = 1 ....... ( I )
- B + C = -4 (II)
- 3 A - C = -1 ...... (III)
R eso lvie n d o se obtiene
A = 2 , B = -1 y C - -5

x 2- 4 x - l 2 —x - 5 2 x +5
Luego ( 7—
x - l ) ,( vx -- 3 ) —
x - 1r + —
x ^—
- 37 = —
x - 1 T — x r ~- 3T

7. T ra n s fo rm a r en fra c c io n e s p arciales: — --------------------------


(x + x + l) ( x ' + 3 )
S olución
El d e n o m in a d o r p re se n ta d os fa c to re s c u a d rá tico s diferentes, p o r lo ta n to le co rre sp o n d e d os
fra cc io n e s p arciales.

54
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3 x 3+ 6 x - 1 _ Ax+B Cx + D
( x 2 + x + l) ( x 2 + 3 ) x 2+ x + l x : +3
E fe c tu a n d o en el se g u n d o m ie m b ro
3x3+ 6 x - 1 _ ( A x + B ) ( x 2 + 3 ) + ( C x + D ) ( x 2 + x + l)
( x 2 + x + l) ( x 2 + 3 ) ( x 2+ x + l ) ( x 2 +3)
E lim in an d o d e n o m in a d o re s
3 x 3 + 6 x - 1 = ( A x + B ) ( x 2 + 3) + ( C x + D ) ( x 2 + x + 1 )

3 x 3 + 6 x - l = ( A + C ) x 3 + (B + C + D ) x 2 + ( 3 A + C + D ) x + (3 B + D )
Por ide n tida d d e p o lin o m io s ig u a la m o s lo s co e ficie n te s de los té rm in o s de igual grado.
A + C = 3 ....... ( I )
B + C + D = 0............. (II)
3A + C + D = 6 ....... (III)
3B + D = - 1 (IV )

(III) - (II) m ie m b ro a m ie m b ro 3A -B = 6 (a)


(I) + (IV ) : A + 3B + C + D = 2 => A + 2B = 2 (/?)
De ( a ) y ( / ? ) : A = 2 , B = 0
En ( I ) : C = 1
En ( I I ) : D = -1

x 3x3+ 6 x - l 2x x -1
F in a lm e n te — = — ----------- + — ;--------
(x 2+ x + l) ( x - +3) x-+ x + l x '+ 3

„ . . . 5x3- 3 x 2+ 1 2 x - 7
8. D e sco m p o n e r en fra c c io n e s p arciales: :--------- -------------
x +4x" +4
S olución
F a cto riza n d o el d e n o m in a d o r
5 x 3- 3 x 2 + 1 2 x - 7 _ 5 x 3 - 3 x 2 + 1 2 x - 7
x 4 + 4 x 2+4 “ (x2+ 2)2
El d e n o m in a d o r tie n e un fa c to r de se g u n d o g ra d o re p e tid o d os ve ces, p o r lo cual co rre sp o n d e
d os fra c c io n e s parciales.
5 x 3- 3 x 2 + 1 2 x - 7 _ A x + B Cx + D
x 4 + 4 x 2+ 4 x 2+2 ( x 2 + 2 )2
E fe c tu a n d o en el se g u n d o m ie m b ro
5 x 3 - 3 x 2 + 1 2 x - 7 _ (A x + B ) ( x 2 + 2) + (C x + D )
x 4+ 4x2+ 4 _ ( x 2 + 2 )2
Q u ita n d o d e n o m in a d o re s
5 x 3- 3 x 2 + 1 2 x - 7 = ( A x + B ) ( x 2 + 2 ) + (C x + D )

5 x 3 - 3 x 2 + 12x - 7 = A x 3 + B x 2 + ( 2 A + C ) x + 2 B + D
P o r ide n tida d d e p o lin o m io s ig u a la m o s lo s co e ficie n te s de lo s té rm in o s de igual grado.
P ara x 3 se tie n e A = 5
Para x 2 se tie n e B = -3

55
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

P ara x s e tie n e 2 A + C = 12 => C = 2


Para x ° s e tie n e 2 B + D = - 7 => D = -l
5 x 3- 3 x 2 + 1 2 x - 7 5x-3 2x-l
L u e go — — — -— = — — - +
x 4+ 4x2+ 4 x 2+ 2 ( x 2 + 2 )2

E jerc ic io s 07: F raccio n es a lg eb raicas

E fe ctu a r y s im p lifica r
„ ^ x -l 2x 3x + 4
1. F = ------ + — +
3 6 12
x -y 2x + y y-4x
2. F=
12 + 15 + 30

3 p - x + 3y , x - y - 4 x y :
3xy 5 x :y :

„ _ 3 x+2 x 2+ 2
4. F = - + ------- + --------—
5 2x 6x'
1 2 7
5. F=
2x + 2 x -l 4 - 4x

6. F = ll l ü + x + 2 *
2x x: 3x2

7 p - X~ y i Y~ 2 i 4~ X
xy 2y 4x
2x 2+ x - 3 x ; +3x + 2
8. F=
x 2- l x : +2x + l

xy xy x y

7x y-2x 4xy+2y: -12x:


10. F =
3(x + y) x - y 3 ( y 2 - x 2)
2 3 4x- 7
11. F =
x -3 x+2 x 2- x - 6
^ „ m + 3 m -1 in -4
12. F = — r + -------------+
m '- l 2m + 2 4in-4
x + 1 x + 4 x + 5
13. F = —
x '-x -2 0 x '-4 x -5 x '+ 5 x + 4

14. F = — -------------- ^ --------- + 23


12a- 8 6 a ‘ - 7a + 2 16a-8

15. F= y , i 2
y - y - 2 14-5y-y' y '+ 8 y + 7

X+1 X’ —x + 1 x + 1
1 6 .

56
DAVID GONZALES LOPEZ

x+y 3x3
17. F=
x " - x y + y' x+y x 3+ y 3
1 -j- 1 X
18. F =
x-5 x : -10x+25 x 2-2 5
1 — X" X 6x
19. F-
9-x: 9 + 6x + x 3 9-6x + x3
x-3 3x-l
20. F =
x+1 l-2 x + x3 x 3- l ( x - l ) : ( x + l)
a+x a+ y a+z
21. F= +
(x - y)(x - z) ( y - x)(y - z) (z - x)(z - y)
1 1 x x
22. F= ) (a + b + x) j + ( 4 + A r)
a b ab a b ab a _b'

23. F= -) + (x 2 : 2 x y + r 3 )
xy+y' x' + 2xy+y x y + xy

/x + 3 ... x" .
24. F - ( - x ) ( 2 x ---------) * c ^ r x )
x-1 x+1 x-1

25. F=
x 3 + 6 x :y +1 -9xy
y \ r— 4 x------£
2 - y ------_)
:
. í . , x’ ^ 7 y i .)
2 x :y + 7 x y 2 + 3 y J 8x: - 2 x y - y : 16x' + 8 x y + y

j^ - 9 > r _
26. F- 27. : x ’ . )
9-x3 (x + 3)3 - 3x ( x 3 + 3x)

S im p lific a r la s sig u ie n te s fra c c io n e s co m p le ja s


1 x_ y
X' —
,
x-4 +—
y X
27. F = ------- 28. F= 29. F ---------
1 l+ y 1-
X
- -

14 nr n 1—x
x+5- x+
x ni n TTx
30. F= 31. F = 32. F=
1 1 n
1+ — + —
1 8 7
—+ — + —
X X' n ni ni 1+ X

X x- 1 X
x-y x+y y3 + * X" X x 3- y 3
33. F= 34. F = 35. F =
x+y + x x y- x i
x-y y y x-y x' - x y

57
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

I _L
b ab b+ 1 x —1 x+1
36. F= X - 37. F- 38. F-
1 1
1- 1+ — b+ i 1- 2 -

ab a
1- 1+ I i - l
1—X X X

12xy n r - 8m + 7
3+
4x: -2 x y + y 2 40 F _ ( m 2 ^ l l i n + 30 ) . ( m : - m - 4 2
39. F= )
m : -1 m 2 - 4m - 5
2y 1)
8x y - 2x m 2-3 6

R eso lve r
x :o + x 10 + \
x :o + 2 x 15 + x 10 — 1
41. R e d u cir a su m ínim a e xpresió n F = — rj ;------ + 7 r
d a n do lu e g o la
X - X +1 X + X +1
su m a de c o e fic ie n te s d e la e xpresió n resultante.

42. Si — + — = 2 h a lla r E = (—) 2 + (—)3+ (—)4


y x y y y

( a 2 + b 2 + c 2) 2
43. S a b ie n d o q ue a + b + c = 0 , s im p lific a r la s ig u ie n te fra cció n : E =
a +b +c

44. Si se ve rifica que: - 1 - + — — + - 1 - = 0 la fra cció n x + X- + Z - se re d u ce a :


x -y y -z z -x xy + yz+ zx
.c .... „ x ( x + l ) ( x + 2 )( x + 3) +1
45. S im p lific a r F = —:— ^ ^ -------- —
x +2x' - 2 x - l
X X X
46. Luego d e sim plificar: (1 + )(1 + ------------ )(1 + ----------- )... ( n - 1 ) fra ccio n e s. In d ica r el
m + xm + 2x m + 3x
n u m e ra d o r d e la fra c c ió n resultante.

D e sco m p o n e r en fra c c io n e s parciale s


8x-l Jn x + 34
47. — 48.
x ' + x —6 x ’ —4 x —12
5x-12 x 2+ 10x-36
49. — ;---------- 7 5 0 . ------------------------------—
x -4 x '-5 x x (x -3 )'

S1. í l l í i z l 62.
x 3- x 2 ■ (x2+3)(x-l)

53. 3x 54. 3 x i ~ x : + 5
4(x + l ) ( x 2 - 5 x + 6 ) x 4- x : - 2

x 2- 2 x + 3 2x4 - 5 x 3+ 4 x 2 + 2
55. — 5 6 . --------------------------- -------------
(x + 1)3 ( x —1)

58
DAVID GONZALES LOPEZ

57. 58.
x 3- l ' X 4 + X" + 1

1.6. T E O R ÍA D E E X P O N E N T E S
T ie n e p o r o b je to e s tu d ia r to d a s las c la s e s d e e x p o n e n te s q u e e xisten y la s re la cio n e s q ue se
d an e n tre ellos.
La o pe ra ción q ue p e rm ite la p re sen cia del e xp o n e n te es la p ote n cia ció n , la cual se d e fin e asi:

P o ten c ia ció n
Es la o pe ra ción m a te m á tica q ue c o n siste en re p e tir un n ú m e ro lla m a d o base ta n ta s v e c e s co m o
fa cto r, co m o lo in d ica otro lla m a d o expo ne n te; al re su lta d o d e e sta o pe ra ción se le denom ina
potencia.
A si: an = ( a).(a).(a)...(a ) = P .donde a : b a s e , n : e xp o n e n te y a n = P : P otencia
i >
V

n factores

Adem ás a a P e R , n e R
E jem plos:
1. 27 = (2)(2)(2)(2)(2)(2)(2) = 128
V_________________________ /
V

7 factores

2. 5•4 = (5)(5)(5)(5) = 625


v v
Y

4 factores

3. y 5 = (y )(y )(y )(y )(y )

4. ( - I m ) 3 = ( - I m ) ( - I m X - I m )

5. - 34 = —(3)(3)(3)(3) = -8 1

6. ( - 3 ) 4 = (—3)(—3)(—3)(—3) = 81

R adicación
La rad icació n e s la o p e ra ció n q u e c o n siste en h a c e r c o rre s p o n d e r d os n ú m e ro s lla m a d o s Índice
y ra d ica n d o con un te rc e r n ú m e ro lla m a d o raíz, el cuál e s ú nico en R .
A si: Va=b <=> b“ = a , neN A n¿2

D onde: yf : sím b o lo del radical


n : Índice
a : ra d ica n d o o cantidad su brad ical
b : ra iz enésim a
A d e m á s te n e r en cu e n ta q u e 'Va existe co m o n ú m e ro real <=> a s 0 y n e s n ú m e ro par.

O bservación
R e g la de signos:
* ( + a ) pai = ( + ) * (+ a )irapar = (+ )
* ( - a ) pai = (+) * ( - a ) impar = ( - )

- R adicación
* paV + í T = ( + ) * pV -^ a = n ú m e ro co m p lejo

* = (+ ) * ,mpV r ^ = ( - )

59
DAVID GONZALES LOPEZ

L ey e s d e e xp o n en tes
E s el co n ju n to de d e fin ic io n e s y te o re m a s q ue e studian a las d ife re n te s relaciones, o p e ra cio n e s
y tra n s fo rm a c io n e s q u e se p ueden re a liza r con lo s exponentes.
T a m b ié n p o d e m o s decir, son a q u e lla s d efin icio n es, te o re m a s y n o ta s re fe rid a s a las
o p e ra c io n e s d e p ote n cia ción y radicación.

- P rod u cto de p o ten cias de igual base: a ma n = a m+n


Se e s c rib e la m ism a base, y co m o e xp o n e n te se e scrib e la su m a d e lo s exponentes.

Ejem plos:
1. x V = x ' °
2. x 8x V 3x V 7 = x 8+4-3t5-7 = x 7
3. 34 35 3-5 3-: = 34+5- 3- : = 3 4 = 8 1
4. (—5)3(—5 ) 2(—5)6 = ( - 5 ) 3+2+ú = ( - 5 ) “ = - 5 “
5. ( - x ) 2( - x ) 4( - x ) 0 = ( - x ) 2t4+ú = ( - x ) 12 = x 12
g ^ n - 3 ^ - n+l ^n-3+2n+l+n+3____________ <^4n+l

O bservación
( - x ) 2 d e b e in te rp re ta rse c o m o ( - 1 . x ) 3 . SI n o e xiste el p a ré n te sis, el sign o m e n o s n o resulta
a fe cta d o p o r el e xp o n e n te . A sí p o r e je m p lo - x : n o sign ifica ( - x ) 3, p e ro ( - x ) 3 e s lo m ism o
q u e - x 3.

am
- C o c ie n te de p o te n cia s de igual base: — = a m~n , V a * 0

S e e s c rib e la m ism a base, y co m o e x p o n e n te se e s c rib e la d iferen cia de los e xponentes.


Ejem plos:
xs
1. 2 L = x s- s = x 3
X
2. = x M - 3) = x 7t3 = x 5
X “
3. Í = 35' 3 = 3 : = 9
3
^ x + 2 -^x+3 ^x+2+x+3 ^2x+5
4. , = 42 - r = 2 3x+5‘<3x+1) = 2 3x*5' 3x' ‘ = 2 4 = 16
2^x+i 2

- P o ten cia d e e x p o n e n te cero: a° = 1 , V a ^ 0


T o d a cantidad d ife re n te d e cero, co n e x p o n e n te cero, e s igual a la unidad.
Ejem plos:
1. 3o =1
2. — 3 ° = —1

3. (-3 )° = 1

4. 4 38° = 4 2‘ = 4 2 = 16
5. 23° + 57° - 4 3° = 2 + 5 - 4 = 3

60
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

6. ( - —)° + 2 o - 3 o + (-x/5 )° = 1 + 1 —1 + 1 = 2

- Potencia d e e x p o n e n te negativo: a n = - L , Va t- 0
T o d a cantidad d ife re n te d e ce ro e le va d a a un e x p o n e n te n egativo e s igual a u na fra cció n cuyo
n u m e ra d o r e s 1 y c u y o d e n o m in a d o r e s igual a la m ism a e xpresió n p e ro con e xp o n e n te h e ch o
positivo.
E jem plos

1. x ’ 3 = 1
x3
1
2. —
= x -5
A

x5
a '3 a5
a '5 a3
_ 1 _
2 _1 0,5
~2~
a ‘ b3
2'2 = 0 .2 5 ^ C
b-3 2-V

O bservación
- 0 o : In d e te rm in a d o ó 0 o : n o d e fin id o en R
- 0~n : n o d e fin id o (n e N )

- P o ten cia d e un producto: (a b ) n = a " b n


P ara e fe c tu a r se e le va cada fa c to r a d ich a p otencia
Ejem plos:
1 . ( x y ) 4 = x 4y 4
2. x 3y 3z 3 = ( x y z ) 3
3. 4 X • 2 X ■3* = (4 • 2 • 3 )x = 24*

4. ( 3 - 2 ) - ’ = r = - 2 - = = ^ = 1 1
3 2 (9 )(4 ) 36

5. ( V 3 x y ) : = ( V 3 ) : x : y : = 3 x : y :

' a an
- P o ten cia de un cociente:
Vb y ■ v b * °
P ara e fe c tu a r se e le va ta n to el n u m e ra d o r c o m o el d e n o m in a d o r a d ich a potencia
Ejem plos:
DAVID GONZALES LOPEZ

J V ó x y Y _ ( 2 ) : ( V 5 ) : x : y 3 _ 4 ( 5 ) x 3y : _ 2 0 x : y :
3.
3z (3 ): z 9z; 9z'

/ \ -n
a f _ bn
- P o ten cia d e un c ocien te de e x p o n e n te negativo:
Jó v a ,1
Para efectuar, se in vie rte el co cie n te y la p o te n c ia se tra n sfo rm a en positiva y se p ro ce d e com o
en el caso anterior.
Ejem plos:
-3 3
3 3 _ 27
1. í 2 ' í 3"
,3 , 23 8

-2 1 't
8x 2 _ (V 2 )V 2y ; r
2. . o o
lV 2 y J 8x 8 2: 64x 32x:

íl
_2 -3 -4 2 3 4
2^
3. + + + f 3' + = 4 + 27 + 64 = 95
,2 y ,3 , v4, 1y vN

- P o ten cia d e una potencia: (a m) n = a mn = a nm = (a n) m


P ara re a liz a r esta o pe ra ción se e s c rib e la m ism a base y se eleva a un e xp o n e n te igual al
p ro d u c to d e lo s exponentes.
E je m p los
1. ( 2 3) 2 = 2 Ó = 64

2. (52y ' n = 5-l = h


5
3. [( x - 2) - 3] 4 = x *

O bservación
mnpq
{ [( a " )" ]'N a

- R aíz d e una potencia: ’V Y"" = a n


Para e xtra e r la raíz de u na p ote n cia se e s c rib e la m ism a base, y co m o e xp o n e n te la división del
e xp o n e n te de la p ote n cia e n tre el índice del radical.
E jem plos

1. V x 5 = x 3
O 5l i - 2 _ 1 -2 IS _ 1 1

z V3 ~ 3
s
3. V 4 r = 4 í = 4 2 = 1 6
3 l_

4. \Í2* = 2 6 = 22 =42

62
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

- E x p o n e n te fraccio n ario : a n
T o d a cantidad e le va d a a un e x p o n e n te fra c c io n a rio e s igual a u na raíz cu yo In d ice e s igual al
d e n o m in a d o r del e xp o n e n te fra c c io n a rio y cuya cantidad su brad ical es la m ism a cantidad
elevada a un e xp o n e n te igual al n u m e ra d o r del e xp o n e n te fraccionario.
E je m p los
1. 4 1/2 = V 4 = 2

2. (82) 1/3 = >/82"= ( W ) 2 = 2 2 = 4

3. y 3/5z 3/5 = (yz)3/5 = \ fy 3z 3

- R aíz d e un p ro d u c to : ¡ifab = ^/b


P ara e fe c tu a r se e x tra e la raíz d e ca d a fa c to r
E je m p los

1. V x T y = ^ r V y = x : / V /3

2. 5V x 10y 2V = ^ = x 10'5 y 25/5 z 5'5 = x 2y 5z

3. V a 2b sc 4 = V a 2" Vb*" 4V 7 = a 2/4b 8' 2c 4' 4 = a 1/2b 4c

g '^ 3" I
- R aíz d e un cociente: n/— = - = ■ , Vb^O
Vb "Vb
Se e xtra e la raíz ta n to del n u m e ra d o r c o m o del d e n o m in a d o r
E je m p los

,
y s /y

' 4 ys “ ^ 7 " y8/: ~ y4


„ x 20/4y 35/5 5 ? _3

' z 15 " ^ z 15' 3 X Y Z

4 4, T ^ VTó 2
625 ^625 5

- Potencia d e una raíz: ( ^/a )™ = !>/a"''


P ara e fe c tu a r s e e le va la cantidad su b ra d ica l al e x p o n e n te d e la p otencia
E je m p los

1. ( V ^ ) 2 = V ^ = x 2 , 4 = x 1/2

2. (V a3b 4c 5 )Ú = p W = V a ' sb 24c 30 = a ,8' 3b 24/3c 30' 3 - a 6b sc 10

- Raíz d e una raíz: y ¡ y fa - m-¡/a


Para re a liza r e sta o pe ra ción s e e s c rib e u na raiz c u y o Índice e s el p ro d u cto d e lo s ín dice s d e las
raíces.
E jem plos

63
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

O b serva ció n

- { { T - W =mnp^
- In tr o d u c c ió n d e u n fa c to r d e n tr o d e u n ra d ic a l: a ""V b = 'Vamnb
Para e fe c tu a r se e le va el fa c to r al Indice d e la raíz.
E jem plos

1. 2 V 3 = = V (4 )3 = V Í2

2. 3 V 3 x F = V ( 3 4) (3 ) x 2 = V 2 4 3 x 2

3. = y 2 = 3 / x 6x y : = ^ V

O b serva ció n
i 7 (a m + b ) p + c

V x a '^xb 'Vx7 = X nmp


E jem plo
¡---------------- (2(3)+4)2+5

V x 2V x4 = X <5* 3X2> - x 25/30 - x 5,ú

- A m p lia c ió n d e l ín d ic e d e u n a ra íz: V a ” ~ = \ / a mk
Para e fe c tu a r se m u ltip lica ta n to el In d ice d e la ra iz co m o el e xp o n e n te de la cantidad
su brad ical p o r un n ú m e ro d ife re n te de cero.
E jem plos
1. -J2 = V ? " = y¡4

O bservación
L as e c u a c io n e s e x p o n e n c ia le s son ig u a ld a d e s re la tiva s q ue se ve rifica n p ara d e te rm in a d o s
va lo re s d e su s v a ria b le s o incó g nita s, las cu a le s se d e n o m in a n ra ic e s o solu cion e s. En estas
e cu a c io n e s la incó g nita fig u ra en el e x p o n e n te o en la base. S e resu elve n u sa n d o las le ye s de
exponentes.
1. Ley de b a se s iguales
a x = a y => x = y ; V a * 0

64
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

2. Ley d e e x p o n e n te s ¡guales
x a = y a => x = y ; V a *■0
3. Ley d e se m e ja n za o analogía
x x = aa => x = a ; V a *■ 0
E je m p los
1. R esolver: 81x- ‘ = 2 7 x+:
Solución
8JX-1 = 2 7 x+"
busca nd o b a se s igu a le s
( 3 4) X- > = ( 3 3 ) X+2

34(x-1) _ 33(X+2)
ig u a la n d o e xpo ne n tes
4(x - 1 ) = 3(x + 2)
4x - 4 = 3x + 6
x = 10

2. R esolver: x 12 = ( 6 4 ) 2
Solución
x 12 = (64)2
b u sc a n d o e xp o n e n te s igu a le s
x 1' = ( 2 S) 2
x 12 = 2 12
ig u a la n d o bases

3. h a lla r " x " en : x x = \¡0¿


Solución
xK = \/Ó ¿
\—
1
4
, \ -1
i ^4 _ 1
— ; como —
U , ,1 6 , ~ 2

se tiene:
DAVID GONZALES LOPEZ

E je r c ic io s 08: T e o ría d e e x p o n e n te s

S im p lifica r

1
1. E = 3 a ü + (3 a )° + 3 ' 1 - 1 , a* 0
v2y

8 25
2. E =
125 T
f , x-l/3 , \~ II4 { . \ -1/5
\_
3. E = + +
\ 8- / 16 32
1
- 1 1 1 -
4. E = ( 2 ) 7 ( 9 ) 7 ( 2 + —) 7 ( 4 + —) 7

1/3'
6
r a 3/3N
rt
fO

5. E =
CS

l a 1'4 ,
v /

-1/5

(—2 7 )_2/3 + ( - 2 7 ) " 5' 3 + —


81
6. E = - 1/3

' r - 4 P /
+ + 4
3 v 10
\ 3
18: x 103 x 2 5 :
7. E -
15- x 30- x 90-

1 2 3 x 98- x 7 5 3
8. E =
v 80 x 4 5 3 x 4 9 0 : /
5 x+y . 5 * - * . 5 y+x+1
9. E = ^ y +1 <

x n+- • x n+" ... h a sta (n + 3)factores


10. E =
x " * 1 - x " * 1 ...hasta (11 + 3) factores

2a*4 - 2 ( 2n)
11. E =
2 (2n+3)
2 ’ x+i + 4**i
12. E = 4 x+l 2x+l

x+3 r\ x+1
3 X* 3 -9
13. E =
2 7 x+3

5 ( 2 X+1) - 2 X+4 + 6 ( 2 X+1)


14. E = x +3
2 X+S - 1 5 ( 2 X) - 2 ( 2 XH” )

66
DAVID GONZALES LOPEZ

5 (2 **2) + 6(2*~‘ ) - 2 (2 * * 3)
15. E
4 (2 X+3) —3 0 (2 X_I) — 2 (2 X+3)

16. E m/l/ab ’l / a b ( V á b ) :n/m ( a 1/mb 1/m) - 2n


m+n
18 m+n + 30
17. E = m+ü tm+n , cm+n
+ 5'

xy xy
19. E = mm.- n . n- 1

V (x y )m rV ^ y
2211+5 _ 9 ( ^ 3 2n+l
-n+1 ^

20. E = n-J
2 4(3 n+4)

(3 )(8 )n + ( 8 ) ( 2 " - ') 3


21. E —3 n ,
8 " - ( 2 n) 3 + (4 )(2 7 )n

22. E = V l2 + V l2 + V l2 + ...

R esolver

23. C a lc u la r A | y B = ^3 7 [31Ü. ( 3 2) 3] w' | , lue g o h allar A + B

~ 2 2 ~ (~ 2 )
24. Si A = y B = [(3 2 )(-2/5) - (3 2 ) <" 3/5) ] ' I/J .h a lla r A + B
(4 )3 (4 )’ 4
_•> . N-l -i
a • -b ' a -'-b -1
25. Si M = y N = , h a lla r M - N
a’ ! + b "‘ a " : + b~2
V
26. D e te rm in a r el v a lo r d e " x " , d e m anera q ue la expresión q ue sig u e se a d e se g u n d o grado :

x- 2 V; 3x

27. C a lc u la r el va lo r d e E = x V x \ ^ V x V Í V x V T ^fx^/9 p ara x = v\¡6


-1/3
( a 3b ) 3( a sb - 2) - 3
28. S im p lific a r E = y ca lcu la r la su m a de los e xp o n e n te s de "a " y "b "
( a b ) 3( a :b ) 3

67
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1.7. R A C IO N A L IZ A C IÓ N

E s el p ro c e s o q ue co nsiste en tra n s fo rm a r un d e n o m in a d o r ( o n u m e ra d o r) irra cio na l en otro


ra cio n a l a tra v é s d e un fa c to r d e n o m in a d o fa c to r racionalizante.

F ac to r racio n a liza n te (Fr )


Es u na e xpresió n irra cio na l tal q ue al m u ltip lic a r a otra ta m b ié n irracional la co n vie rte en una
expresión racional.

C as o s q u e se p resentan para racion alizar


A. C u a n d o el d e n o m in a d o r es un m o n o m io
En e s to s ca so s el fa c to r ra c io n a liz a n te e stará e xp re sa d o p o r otro radical q ue te n g a el m ism o
Índice, p ero cu yo s e xp o n e n te s del ra d ica n d o e starán e xp re sa d o s p o r la d ife re n cia existente
e n tre el Ín d ice o rig in a l d e la ra iz y lo s e x p o n e n te s q ue afectan a las le tra s o núm ero.
E jem plo

R a cio n a liza r ,- -
\t<hS
S olución

El fa c to r ra cio n a liza n te es: Fr = \¡3x


Luego,
5
... — =
5
—= = —== = 5 V 3 x
V3x 5 V3x
= -----------
V9X7 V 9X 7 V 3 x V27X7 3*

B. C u a n d o el d e n o m in a d o r presen ta rad icales d e la form a: :y [ á ± 2y f b

P ara e s to s ca so s el fa c to r ra c io n a liz a n te e s ta rá e x p re s a d o p o r la co n ju g a d a del d e n o m in a d o r


q u e s e e m p le a rá ta n ta s v e c e s h a s ta q u e el d e n o m in a d o r q u e d e tra n s fo rm a d o en u na expresión
a lg e b ra ic a racional.
E jem plo

R a cio n a liza r l- ^ l-
VX + -7y
S olución
El fa c to r ra cio n a liza n te es: Fr = V x - ^ /y

5 5 (V x-Vy) 5(Vx-Vy)
Luego,
Vx + Vy (V x + V y ) (S/x-Vy) x _ y

C. C u a n d o el d e n o m in a d o r presen ta rad icales d e índice s u p e rio r


Para e s to s ca so s d e b e te n e rs e en cu e n ta las s ig u ie n te s e q u iva le n cia s a lg e b ra ica s
* a 3 + b 3 = ( a + b)(a2 - a b + b : )
* a 3 - b 3 = ( a - b ) ( a : + ab + b : )
* a 5 + b 5 = (a + b)(a4 - a 3b + a :b : - a b 3 + b 4)
* a 5 - b 5 = ( a - b ) ( a 4 + a 3b + a V + a b 3 + b4)
Ejem plo
s
R acionalizar
2 V x - ^ / x y 3"

68
DAVID GONZALES LOPEZ

S olución

El fa c to r ra cio n a liza n te es: Fr = 4i f x 2 + 2 '\fx \ j x y : + \]x :y 4 = 4 \[x ^ + 2 ^ / x : y : + i/x :y'

5 5 (4i- ¡x 2' + 2 \Jx2y 2 + \Jx2y 4 )


Luego,
2 ^ - V x y 7 ( 2 ^ - V x y 7) ( 4 ' ^ + 2 l f i y + f i y )

_ 5(4\fx2' + 2 \Jx2y 2 \fy + \ ¡ x 2y A) _ 5 (4 V x 7 + 2 V x \ / y + ^ /y 7 )

( 2 \ [ x ) 3 - ( yjxy2 ) 3 8x-xy:

E jercicio s 09: R acio n alizació n

R a cio n a liza r lo sig u ie n te s d e n o m in a d o re s

1. 3 2. 5
' í / í v

3 . J L 4 3

5. 3 6. 3
' 2 y

7. 7
V x + 3 ^ /y ' V x - i/y

9. ^ 10. 5V*
-s/x + b - - s / x - b 2 -J x -3 ^ [ y
11. 12. 5
Xfx + i j y ' 2Vx-Vy

5 + V3 3
13. ^ ^ 14.
V2 + V 5 ’ V2 + V 3 - V 5

R esolver
15. Si a = (2 + V 3 ) ’ 1 y b = (2-V3)~‘ ca lcu la r k = (a + 1 )"‘ + (b + 1 ) '1

16. H a lla r el va lo r d e E = Pa ra x = VV 2+l + 1 =


x ' " 2 vV T+T
N
17. In d ica r el d e n o m in a d o r ra cio n a liza d o de
1 - W - 1
2 + V3 2-V3
18. E fectu a r
VI + s¡2 + s¡3 V 2 - V 2 + V3

69
DAVID GONZALES LOPEZ

1.8. L O G A R IT M O S

D efin ició n
D ad o un n ú m e ro real b > 0 y b * 1 , el lo g a ritm o d e un n ú m e ro real N > 0 en la base " b " , es
el e x p o n e n te " x " al q u e debe e le va rse " b " , p ara o b te n e r d ic h o núm ero.

N otación:
L o g bN = x
S e lee: L o g a ritm o de N en base "b " e s igual a " x " , ta m b ién
" x " e s el log a ritm o de N en base "b"

D e fin ició n sim b ó lica


L o g bN = x bx = N ; N > 0 , b > 0 , b * l
Donde:
N : n ú m e ro real m a y o r q ue cero
b : b a s e del log a ritm o
x : e xp o n e n te al cual e le v a m o s la b a s e p ara o b te n e r el n ú m e ro N = b :i

Ejem plos:
1. l o g 5 25 = 2 p o rq u e 5 2 = 25

2 .lo g , 8 = 3 p o rq u e 2 3 = 8
3. l o g 381 = 4 34 = 8 1

4. l o g , 32 = - 5 <=>

¿ C ó m o hallar el lo g aritm o de un n ú m ero?


V e a m o s un m étodo
i) S e ig u a la el lo g a ritm o b u sca d o a u na letra, p u e d e s e r " x " . Es d e c ir : l o g b N = x
ii) A p lic a m o s la definición d e log a ritm o. A si: b x = N
iii) R eso lve m o s la e cua ción expo ne n cia l q ue s e fo rm a

E je m p los

1. C alcular: l o g 3 243
S olución
S ea " x " el lo g a ritm o b u sca d o
l o g 3 243 = x
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s
3* = 243
3X = 35
x =5
P o r lo ta nto: l o g 3 243 = 5

70
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

2. C alcular: lo g ¡ 64
4

S olución
S ea " x " el lo g a ritm o b uscado
lo g j 64 — x
4

P o r definición d e lo g a ritm o te n e m o s

'lY
- =64
v4j
R eso lvie n d o la ecuación
4~x = 4 3
x = -3
P o r lo ta nto: lo g , 64 = - 3
4

3. C alcular: lo g ..-, V 2 7
S olución
S ea " x " el lo g a ritm o b u sca d o
logs \ f f f = x
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s

( S f = V27
R esolviendo la ecuación
1 3

3-'* = 3 4
1 3
—x = —
2 4
3
x = —
2

P o r lo ta nto: lo g - i¡27 = ^

4. C alcular: lo g , 8 ^ 4
4

S olución
S ea " x " el lo g a ritm o b uscado
lo g , 8 ^ 4 = x
4

P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s

-] = 8 1¡4
4
R eso lvie n d o la ecuación
-i

( l- 2f = 2 } -21
n
2 ~ 2 x = 2 3

71
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

- 2x = —
3
11
x -----
6
P o r lo ta nto: l o g , 8 ^ 4 =

/ 1 N
5. C alcular: lo g ^
-25,
S olución
S ea "x" el lo g a ritm o b u sca d o
1
log - x
25
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s

v ' 25
R eso lvie n d o la ecuación

—x = - 2
2
x = -4

Por lo ta nto: l o g ^ í — = -4
125

6. C alcular: lo g ,^ 2 - v /Í2 8
S olución
S ea "x" el lo g a ritm o b u sca d o
lo g :>/y 2 V Í2 8 = x
Por definición de lo g a ritm o te n e m o s

(2V 2 )* = 2V Í 28
R eso lvie n d o la ecuación
7

( 2 - 2 1/:) x = 2 - 2 -
3 9

2 2* = 22
3 9
—x -
2 2
x=3
P o r lo ta nto: l o g , ^ 2 V Í2 8 = 3

7. C a lcu la r l o g ^ V Í2 5
S olución

72
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

S ea " x " el lo g a ritm o b uscado


lo g ^ j V Í2 5 = x
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s

(sf = V Í2 5
R eso lvie n d o la ecuación
1 3
— X —

5 : = 54
1 3
—x = —
2 4
3
x = —
2

P o r lo ta nto: l o g ^ V Í2 5 = y

8. C alcular: lo g 1
243
S olución
S ea " x " el lo g a ritm o b u sca d o
l
lo g v/3 — = x
243
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s

tó K —
V ' 243
R eso lvie n d o la ecuación

3- = 3

—x - - 5
2
x = -1 0

P o r lo ta nto: lo g -------= - 1 0
75 243

9. C a lcu la r lo g , 0,0625
S olución
S ea " x " el lo g a ritm o b u sca d o
lo g , 0,0625 = x
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s
2a = 0,0625
R eso lvie n d o la ecuación

2 X = —
16
2X = 2~4
x = -4
Por lo ta nto: lo g , 0,0625 = - 4

73
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

10. C a lc u la r el lo g a ritm o de en base ■di­

s o lu c ió n
S ea " x " el lo g a ritm o b u sca d o
lo g i:5 ^/375 =
x
17
P o r definición de lo g a ritm o te n e m o s

T = V375
.2 7 )
R eso lvie n d o la ecuación
/ ~ \ l/2
3

3y
/ ^ \-3x

J , v5 y

-3 x = —
2
1
x - —
6
P o r lo ta nto: lo g , , 5 V 3 / 5 =
W 6
O bservación
C o m o Ud. p u e de n otar, h a lla r el lo g a ritm o de un n ú m e ro en u na b a se d ad a, co nsiste
fu n d a m e n ta lm e n te en sa b e r re s o lv e r u na e cua ción exponencial.

E je rcicio s adicion a le s

11. C a lc u la r " N " en : l o g , ^ N = 2


S olución

l ° g ^ N = 2
Por definición de log a ritm o
N = (2 V 3 ):
N = 12

12. C a lcu la r " x " en : lo g , x = -0 ,2 5


si
S olución

lo g ± x = -0 ,2 5
si
S e d e b e c u m p lir que
1
DAVID GONZALES LOPEZ

X = (3~4)

x = 3

S olución

l0Eb 81 = ” 4
S e debe c u m p lir que

81

b= 3

14. C a lcu la r "b " en : lo g b 4^¡2 = 2


S olución
lo g b 4V2 - 2
S e d e b e c u m p lir que
b 2 = 4V 2

Vb7 ^ V W T

b = V32

15. C a lcu la r " x " en l o g , ( x : - x + 2) --2


S olución
lo g 1 ( x " - x + 2) = - 2

P o r definición de log a ritm o

R esolviendo la ecuación
( x 2 - x + 2) = 4
x 2 —x —2 = 0
( x - 2 )( x + 1 ) = 0
x - 2= 0 v x + 1= 0
x = 2 v x = -1

16. H a lla r " x " en31og,x-l = 3


S olución
31og, x - 1 = 3
, 4
lo g : x = -

P o r definición de log a ritm o

75
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

X= ( 2 ) 4' 3

x = ^2T
X= 2V 2

Id entid ad fu n d a m e n ta l del lo g aritm o


U tiliza nd o la definición d e lo g a ritm o
De lo g b N = x .................... (1)

Tenem os que b x = N (2)


R e e m p la za n d o (1 ) en (2) o b te n e m o s la ide n tida d fu n d a m e n ta l:
b i°&N= N _ \/N > 0 a b e R + - { l}
Ejem plos:
1. 3l0Si 5 = 5
2. (y¡2 - V 3 ) l08(lT' vl15 : n o e xiste en R , p u e sto q u e la b a s e (-«J l - -Jl) e s negativa

P ro p ie d ad e s g en e ra les de los logaritm os


E stas p ro p ie d a d e s s e cum plen p ara los in fin ito s sis te m a s de logaritm os.

1. En el ca m p o d e lo s n ú m e ro s re a le s s ó lo existen lo g a ritm o s de n ú m e ro s positivos.


Los lo g a ritm o s d e n ú m e ro s n e g a tiv o s existen en el ca m p o d e los n ú m e ro s com plejos.
2. La b a s e de un sistem a d e lo g a ritm o s e s positiva y d ife re n te d e uno.
3. En to d o sistem a d e lo g a ritm os, el lo g a ritm o d e 1 es ce ro y el lo g a ritm o de la b a se es 1
Es decir: i) lo g b l = 0 ; b>0 , b * l
ii) lo g b b = 0 ; b>0 , b * l
4. lo g b( A .B ) = lo g b A + lo g b B

5- lo g b(— ) = l o g b A - l o g b B
D
6. lo g b A " = n lo g b A

7. lo g b \ / a ™~ = lo g b A m,n = “ l° g b A

8. lo g b A = lo g b„ A n - log„,¥ V A

9. lo g A = - lo g bA
Ü II

10. lo g b„ A ,n = ^ l o g b A

11. i o g . A = J 2 5 * A -
f l-log,b
12. R egla de la cadena: logb a . loga c . logc d = lo g b d
P ara d os té rm ino s: logb a . loga b = 1

S e deduce: lo g b a = — -—
lo § a b

76
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

13. C am bio d e base: lo g a A = A


logb a
14. a logbC = c ' ogia
15. R egla del in te rca m b io : A logbB = B logbA

O bservación
T e n e r en cu e n ta que: ( lo g a x ) n = lo g " x y lo g ” x n lo g a x

A n tilo g a ritm o
S e d e fin e co m o la o pe ra ción inve rsa a la logaritm ación
a n tilo g b x = b K = N <=> b x = N ; b > 0 , b * 1 , x e R

E jem plos:
1. a n tilo g , 3 = 2 3 = 8

2. a n tilo g , 4 = —
- 16
O b serva ció n
Si lo g b N = x => a n tilo g b x = N
A s i te ne m os: Si l o g 381 = 4 = > a n t ilo g 3 4 = 81

C o lo g a ritm o
S e d en om ina c o lo g a ritm o d e un n ú m e ro N > 0 , al lo g a ritm o d e su inve rso m u ltip lica tivo en la
m ism a base.
1
c o lo g b N = l o g b — = lo g b 1 - lo g b N = - l o g b N
W
lu e g o : c o lo g b N = - l o g b N ; b > 0 , b * l , N > 0
Ejem plos:
1. c o lo g 16 = - l o g rr 16 = - 8
2. c o lo g , 243 = - l o g , 243 = 5
3 3

P ro p ie d ad e s
1. a n tilo g b( lo g b N ) = N
2. lo g b( a n tilo g b N ) = N

3. a n tilo g b( c o lo g „ N ) = ^

4. c o lo g b( a n tilo g b N ) = - N
N
5. a n tilo g b ( a n tilo g . N ) = b ;

S is te m a de lo g aritm o s
De la d e fin ició n de lo g a ritm o se d e d u ce q u e cu a lq u ie r n ú m e ro positivo, d ife re n te de la unidad,
p u e de u tiliz a rs e co m o base d e un siste m a de lo g a ritm os; p o r lo ta nto, el n ú m e ro de siste m a s de
lo g a ritm o s es ilim itado. Los m á s u tiliza d o s son dos:

77
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

S is te m a d e lo g aritm o s vulgares, d e c im a le s o d e B riggs


E ste siste m a fu e im p le m e n ta d o p o r el m a te m á tico in g lé s H enry B rig g s y tie n e c o m o base al
n ú m e ro 10.
N otación:
L o g 10N = lo g N
S e lee:
“ L og aritm o decim al d e N " , n o s e e scrib e la base, se s o b re e n tie n d e q u e es 10

E jem plos:
1. lo g 1Q100 = lo g lO O = 2
2. lo g 10000 = 4

1
3. lo g -------- = - 3
vioooj
4. lo g (0 ,l) = -1

P ro p ie d a d e s de los lo g aritm o s d ec im a le s
1. Los lo g a ritm o s d e n ú m e ro s m a y o re s q ue 1 son p o sitivo s y lo s lo g a ritm o s d e lo s n ú m e ro s
m e n o re s q u e 1 ( p e ro m a yo re s q u e c e ro ) son negativos.
log 2 = 0,30103 log(0,03) = -1,52288
log 3 = 0,47712 log(0,2) = - 0 , 6 9 8 9 7
log(50,25) = 1,70114 log(0,0005) = -3,30103
'1 '
lo g 350 = 2,54407 lo g = -0 ,9 0 3 0 9
8

2. T o d o lo g a ritm o decim al tie n e 2 partes: u na p a rte entera lla m a d a C A R A C T E R ÍS T IC A y una


p a rte decim al lla m a d a M A N TIS A .
Si: lo g 350 = 2,54407 => ca ra cte rística = 2
m a n tisa = 0,54407
3. La ca ra cte rística del lo g a ritm o decim al de un n ú m e ro m a yo r q ue 1 e s igual al n ú m e ro de
cifras en su p a rte e n te ra m e n o s 1 .
lo g 3 => ca ra cte rística : 1 - 1 = 0
lo g (5 0 ,2 5 ) => ca ra cte rística : 2 - 1 = 1

4. La ca ra cte rística del lo g a ritm o decim al d e un n ú m e ro m e n o r q ue u n o es n e g a tiv o e igual al


n ú m e ro de c e ro s q u e p receden a la p rim e ra cifra s ig n ific a tiva (d ife re n te de cero), co n sid e ra n d o
in clu s o el ce ro de la parte ente ra si la hubiera.

lo g (0 ,0 5403 = 2, abcde

lo g (0 ,000 4 3 0 8 0 0 7 ) = 4, abcde

5. El cálculo d e la m a n tisa del lo g a ritm o de un n ú m e ro s e lleva a ca b o m e d ia n te el u so de la


T abla d e lo g a ritm os. La m ayo ría de las m a n tis a s son d e cim a le s ilim itad o s, p o r ello se dan sus
va lo re s s ó lo a pro xim a d a m e n te .
D ado lo g 5,82 = 0,7649 , e s c rib ir el lo g a ritm o d e 58,2 y 58200.
Las m a n tis a s d e los lo g a ritm o s d e to d o s e stos n ú m e ro s son ig u a le s a la m a n tisa dada, la
d iferen cia está en la característica.

78
DAVID GONZALES LOPEZ

lo g 58,2 = log(5,82 x 10) = 1 + lo g 5,82 = 1,7649


lo g 58200 = log(5,82 x 104) = 4 + lo g 5,82 = 4,7649
La ca ra cte rística p u e d e c o m b in a rse con la m a n tisa p a ra p ro d u cir u na sola cantidad.
P o r ejem plo:
lo g (0 ,0 5 8 2 ) = log (5,8 2 x l O ' 2) = - 2 + 0,7649 = -1 ,2 3 5 1
sin e m bargo, e s p re fe rib le e x p re s a r un lo g a ritm o con las p a rte s d e c im a le s positiva s, p o r ello

e scrib im o s: lo g 0,0582 = 2,7649

O bservación
H ay otra fo rm a d e ca lcu la r la c a ra c te rís tic a del lo g a ritm o d e cim a l d e un n ú m e ro m a yo r que
cero.
La ca ra cte rística d e p e n d e ú n ica m e n te de la posición de la co m a decim al.
Ejem plos:
N ú m e ro C a ra c te rís tic a
1000 = 1 0 3 3
684 = 6,84 x l O 2 => 2

0 ,457 = 4 , 5 7 x 1 0 '' => -1


0.0000365 = 3,65x10 ’ 5 => -5
Es decir, d e b e m o s e x p re s a r el n ú m e ro " N " así:
N = a xlO"
Se o bse rva q ue la co m a decim al debe u b ica rse in m e d ia ta m e n te d e sp u é s del p rim e r núm ero
d ife re n te de cero.

S is te m a d e lo g a r itm o s n a tu ra le s , n e p e ria n o s o h ip e r b ó lic o


E ste siste m a fu e im p le m e n ta d o p o r el m a te m á tico e s co cé s John N e p e r y tie n e c o m o base el
n ú m e ro irra cio na l e » 2,7182...
N otación:
L o g eN - In N
Se lee:
“ L og aritm o natural d e N “ , ta m b ién
“ L og aritm o n e p e ria n o de N “

E jem plos:
1. ln e = 1
2. ln e 3 = 3 ln e = 3(1) = 3

O bservación
i) El n ú m e ro tra s c e n d e n te " e " ( é p silo n ) s e d e fin e com o:

e = lim ( l + n )“

ii) C onversión de lo g a ritm o s n a tu ra le s a lo g a ritm o s d e cim a le s o viceversa


I n N = 2,3026 lo g N

79
DAVID GONZALES LOPEZ

lo g N = 0,4343 I n N
N ote q u e p ara tra n s fo rm a r se m ultip lica p o r el fa c to r d e co nve rsió n según se a el caso.

E c u a c ió n lo g a rítm ic a
Es a qu ella e cua ción tra s c e n d e n te donde, p o r lo m en os, una incó g nita está a fe cta d a del
o p e ra d o r logarítm ico.
lo g b M = lo g b N < = > M = N ;M > 0 ,N > 0 ,b > 0 ,b ^ l
Ejem plos:
1. C a lcu la r " x " en: lo g 3( 3 x + 4) = lo g . ( x + 12)
S olución
l ° g j ( 3 x + 4) = lo g 3( x + 12)
3 x + 4 = x + 12
2x = 8
x = 4
2. H a lla r el co n ju n to so lu ción de: lo g x ( x - 2) = lo g x (8 - x )
Solución
lo g x ( x - 2 ) = lo g x (8 - x )
i)x>0 A X*1 A X-2>0 A 8-x>0
x >2 a x <8
= ? x e (2,8) = V
ii) x - 2 = 8 - x
=>x = 5
S={5}
CS= V n S = {5 }

In e c u a c ió n lo g a rítm ic a
E sta ine cu ació n se ca ra cte riza p o r te n e r al m e n o s u na in có g n ita a fe cta d a del o pe ra d or
logarítm ico.
i) C u a n d o la b a s e es m a y o r q u e 1, (b > 1)
Si: logb M > l o g b N => M > N

Si: logb M > x => M > b x


ii) C u a n d o la b a s e e s m e n o r q ue la u n id a d p ero m a y o r q ue cero, (0 < b < 1)
Si: lo g b M < lo g b N => M < N

Si: lo g b M > x => M < b x

Ejem plos:
1. R esolver: lo g , ( 2 x + 4) > lo g , ( 5 x + 2)
Solución
H allam o s los v a lo re s de x q ue g a ra n tiza n la e xiste n cia de los lo g a ritm o s

5 5

80
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

2
lo s v a lo re s d e x e stán en: V = S, n S , = - _ + oo

C om o b > 0 2x + 4 > 5x + 2
2
x <—
3

xe(-co,-|) = S

2 2
p ara la so lu ción ca lcu lam o s: V n S=
5’ 3

2 2
L u e go x e
5’3

2. R esolver: lo g , ( x - 1 ) > 0
2
S olución
H a lla m o s los v a lo re s de x q ue g a ra n tiza n la e xiste n cia de los lo g a ritm o s
lo g ] ( x —1) > 0

i) x - 1 > 0
x > 1

ii)Como b<l => x —1 < T °

x —1 < 1
x < 2
CS = (1,2)

E je rcicio s d esa rro lla do s

1. C alcular: E = lo g , 64 + lo g 5 6 2 5 - l o g 3 81
S olución
E = l o g ; 64 + lo g 5 6 2 5 - l o g 381

E = lo g : 26 + l o g 5 5 4 - lo g 3 34
E = 61og; 2 + 41og5 5 - 3 1 o g . 3
E =6+ 4-3= 7

2. C alcular: E = lo g 381 + 8 (lo g 4 2 ) - 1 2 1 o g lú 2


S olución
E = lo g 381 + 8 (lo g 4 2) - 121ogia 2

E = 4 + 8(—) - 1 2(—) = 4 + 4 - 3
2 4
E = 5

81
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3. C alcular: E = 8 1 o g 3 V 2 7 ^ l o g , V Í2 8 + 5 (lo g 0,001)


S olución
E = 81og3 V 2 7 - 4 1 o g , V Í2 8 + 5 (lo g 0,001)

E = 8 ( | ) - 4 ( - | ) + 5 ( - 3 ) = 12 + 1 4 - 1 5

E = 11

4. C alcular: E = lo g • (lo g 4 0,25)


9
y
S olución

'V T
E = lo g ( lo g 4 0,25)

r i_ o
E = lo g 33 ' ( lo g 4 4 M)

E = lo g 3 3 6 - ( lo g 4 4 - 1) = - ^ ( l o g 3 3 ) ( - l) ( lo g 4 4)
o

E = ( - f) ( - l) = |
6 6

5. S im plificar: E = log
Í2 5 '' 2 lo g
f5 >
\ 16 y V9y “ l0 8 Ív ^32" J
S olución

25 5 . i 81
E = lo g - 2 lo g
16
/-x-2 -1
25 5 8T
E = lo g + lo g + lo g
16 -' y
k9 ,3 2 ,
/9V , ^ 32N
25
E - lo g — + lo g - lo g
V 16 y y v 81 y

3; '2 5'
E = lo g + lo g + lo g
5 34

5 2 -3 4 - 2 5 ^
E = lo g = lo g 2
2 4 -5 ; -3 4

6. H allar " x " en: lo g x = — lo g 6 4 - - l o g 8 + 1


2 3
S olución

lo g x = — l o g 6 4 - - l o g 8 + l

82
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

= log Vó4 - log \¡S + log 10


= log 8 - log 2 + log 10

log x = log(^) + log 10 = log 4 + log 10 = log(4 -10) = log 40

log x = log 40
x = 40

7. H allar " x " en: 2 + lo g x = 3 1 o g 2 4 - 8 1 o g -Jl - l o g 27


S olución
2 + lo g x = 3 1 o g 2 4 - 8 1 o g -Jl - l o g 2 7
2 + lo g x = 31og(23 - 3 ) - 8 1 o g 2 1/2 - l o g 3 3
2 + lo g x = 31og(23 - 3 ) - 8 1 o g 2 1/: - l o g 3 3

2 + lo g x = 3 (lo g 2 3 + lo g 3) - 8 ( j ) lo g 2 - 3 lo g 3

2 + lo g x = 3(3 lo g 2 + lo g 3) - 8 ( | ) lo g 2 - 31og 3

2 + lo g x = 9 lo g 2 + 3 lo g 3 - 4 lo g 2 - 3 lo g 3
2 + lo g x = 51og2
lo g x = 5 lo g 2 - 2 = 5 1 o g 2 - lo g l0 0

25
lo g X= lo g ( ------ )
6 S 10(T

=> x - — = 0,32
100

8. H allar " x " en: lo g s( 3 x : + 2 x + l l ) = 3


S olución
lo g 3( 3 x 2 + 2 x + 11) = 3
P o r definición de log a ritm o
3 x 2 + 2 x + 11 = 3 3 = 27
3 x 2 + 2 x - 16 = 0
(3 x + 8 ) ( x - 2 ) = 0
3x+8=0 v x -2 = 0
g
x -— v x = 2
3
a m b o s v a lo re s sa tisface n la e cua ción inicial
3

9. Si: lo g 4 q = 2 , h allar " p " al re s o lv e r lo g 4( ^ — — ) = 5


16
S olución
T ra n s fo rm a n d o

!o g = 5

lo g 4( p : - q 3) - l o g 4 16 = 5

83
D AVID G O N Z Á L E S LÓ PEZ

21og4 p + 31og4 q - l o g 4 16 = 5
21og4 p + 3 (2 ) — 2 = 5

l0 g 4 P = i
=> p = 4 l/2 = V 4 = 2

10. Si: x 2 + y 2 = 7 x y , h a lla r R = 2 G o g x + lo g y ) ,x>0Ay>0


S olución
x 2 + y 2 = 7xy
x 2 + y 2+ 2 x y = 9xy
(x + y ) : = 9xy

x + y = 3-y/xy
x + y
= Vxy
3
A p lica n d o lo g a ritm o s

l o g ( ^ - p ) = lo g V x y

l o g ( ^ y ^ ) = | (lo g x + lo g y )

l o g ( ^ p ) = ^ [ 2 ( l o g x + lo g y ) ] = * => R = 4 1 o g (^ )

Ejercicio s 10: L o g aritm o s


1. E scribir las s ig u ie n te s e xpresio ne s, co m o lo g a ritm o d e u na sola cantidad

a) E = 1 + lo g , a + lo g , 7 - 3 1 o g , 3 - 2 1 o g : b + ^ - lo g , 9

b ) E = lo g 3 + 2 lo g 2 —51og3 + 61og4 - 31og 25


c ) E = lo g x + lo g y + lo g z + a lo g b - b lo g c - c lo g a
1 3 2
d) E = 2 1 o g 2 x — lo g 5 x — Ve lo g 4 a + — logV a^
2 4 3
2. H allar el v a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g 38 1 - 3 1 o g , V s + 51og, V Í2 5

3. H allar el v a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = l o g , — -2 1 o g < — - l o g 3 —


16 '2 5 27
4. H allar el v a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g 3 V 9 - 2 1 o g , i¡2 - 51ogs V Í2 5
2

5. H allar el v a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g ,7/8 2 lo g , . - 8 \¡4 + lo g 100


6. H allar el v a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g 0,001 - 4 1 o g l0 + lo g 1 0 0 0 - lo g -JÍ0
7. D e te rm in a r el v a lo r de " N " : l o g , ^ 20 + lo g , ^ N = 2

8. S im plificar: E = lo g s lo g 4/9 lo g - lo g ^ 2
9. C a lcu la r el v a lo r de b > 0 q ue sa tisfa ce la e cuación: (lo g b 9 ) 2 - 4 (lo g „ 9) + 4 = 0

84
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

10. Si lo g 3 » 0 ,4 7 y lo g 5 * 0,70 , h a lla r el v a lo r de: E = lo g 125 - lo g 75 + lo g -J5


11. Si lo g 2 » 0,3 y lo g 3 « 0 ,4 7 , h a lla r el v a lo r de: E = lo g 48 - lo g V 2 + lo g V3

12. C a lcu la r " b " en: lo g b 4*j2 = 4

13. C a lcu la r " N " en: l o g ^ N = (

14. H a lla r " x " en: ( lo g x 1 0 ) lo g ( x : - 2) = 1


15. H a lla r "x " en : L o g x + lo g ( x - 3) = 1
16. H a lla r " x " en: l o g , ( 5 x - 3 ) - l o g , x = l
17. H a lla r " lo g x " si lo g , [ lo g 3( lo g x ) ] = 1
18. R esolver: lo g y 2 . lo g y 2 - lo g y 2 = 0
16 64

19. C alcu la r: E = abesi lo g a b = c , lo g b c = a , lo g c a = b

20 . s ¡ , h a l,a r E _ i° g ( x - y ) + i° g ( y - 2)
x -y y -z x -z lo g ( x - z )
21. Si sa tisfa ce la e cuación: ln (x 6 + x 4 - x : - 1 ) = 1 + ln (x 4 - 1 ) el
v a lo r de " x " es:
22. H a lla r " x > 0" q ue sa tis fa c e : lo g : , 2 x + l o g \ 0 ,5 x + lo g : , 0 ,2 5 x = 5

85
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1.9. E J E R C IC IO S A D IC IO N A L E S

G R A D O - P O L IN O M IO S E S P E C IA L E S Y V A L O R N U M E R IC O

1. H allar el v a lo r d e " n " si el m onom io:

x n' 3 V x 3‘
M = i e s de s e g u n d o grado. R. 6
Y 4x”

2. C a lcu la r el g ra d o a b so lu to del m onom io:

M = b^ /x ¡ r z :0 si a : + b 3 + 3ab = 0 R. 2

3. H allar el n ú m e ro de v a ria b le s q u e d e b e te n e r el m onom io:


M = ( x ) ( y 3) ( z 3) ( w 4)... p ara q ue su g ra d o a b so lu to sea 231 R. 21

4. C a lcu la r el g ra d o rela tivo a " y " en el m onom io:


S.-1 2 -2 J .+3
E = —, y , , , si el g ra d o rela tivo a " z " e s 3 4 . R. 14
X ya 2

5. S e sa b e que:
P (x , y ) = 4 x “ ' 3y 5' m + 4 x m+ly n' 5 es un m onom io.
In d ica r el g ra d o absoluto. R. 6

6. H allar el g ra d o a b so lu to del m onom io:


b1
E = '
vX
__ si s e cum ple: a - b = 8 y a b = 4 R. 38
w
7. H allar " m + n + p " si el m onom io:
E = 7 x «+í»+2py 2 « m +j , z 3«+2 - , es de g ra d o a b so lu to 180. R. 30

8. H allar el g ra d o d e h om o g e n e id a d del polinom io.


P (x ) = 8 x m* " y " - 5 x m+V * 4
Si s e sa b e q ue el g ra d o re s p e c to a x e s m e n o r en d os u nid ad es
q ue g ra d o re s p e c to a y . R. 22

9. H allar el v a lo r d e " n i" p ara q u e la expresión:

E = x ¡I —x mV. x m red ucid a, sea de q u in to grado. R. 10


; V x m' 2

10. H a lla r el grado a b so lu to del s ig u ie n te polinom io:


P (x ) = ( x + l ) ( x 3 + 2 ) ( x 3 + 3 )...(x 10 + 1 0 ) R. 55

11. C a lc u la r " m + n " si el polinom io:


P = 5 x m tly n~2 + 7 x m* í y n-1 + 3 x m* 3y n" :

86
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

e s d e g ra d o a b so lu to 20 y d e g ra d o rela tivo a " y " igual a 8 . R. 19


12. En los s ig u ie n te s polinom ios:
P = 3 x n+7y m" ‘ + 6 x a+8y ra - 5x ny m+1 y Q = 5 x m+1y n ~ 7 x m+2y n+1 + 4 x m+3y n+2
si el g ra d o a b s o lu to de P e s 20 y el m a y o r e x p o n e n te d e " y " en Q es 10.
H a lla r el grado a b so lu to d e Q . R. 17

13. C a lcu la r E = a + b + c en el polinom io:


P = a ( 3 x 2 —x + 2) + b ( 2 x - l ) - c ( x 3 - x ) - 6 x
si e s id é n tica m e n te nulo. R. 6

14. C a lcu la r E = abe en la identidad:


1 8 x 3 + 2 1 x : + 8 x + l = a (2 x + l ) a(e x + a ) b R. 6

15. C a lcu la r — en la identidad:


n
m ( x + n ) + n ( x + m ) = 3 x - 56 d o n de m > n R. -7/4

16. Si la su m a d e c o e fic ie n te s d e P (x ) es 10 donde:


P (6 - Y) + P ( y - 2 ) = P ( y - 1 ) - y + P (y + 2)
C a lcu la r el té rm in o in d e p e n d ie n te de P ( x ) . R. 8

17. Si el polinom io:


P (x ) = (4a + 2 ) x 2a~10 + 4 a x 2a' 9 + (4a - 2 ) x 2a' 8 + ...
es c o m p le to y o rd e n a d o en fo rm a creciente. C a lc u la r "a " y el g ra d o del
p o lin o m io P sa b ie n d o q u e su s c o e fic ie n te s son positivos. R. 5 y10

18. Se m u e stra n los tre s p rim e ro s té rm in o s del polinom io:


Q ( x , y ) = x m+sy n" 3 + x m+4y n~2 + x m+3y n- ‘ + ...
El cual e s c o m p le to y o rd e n a d o p ara " x "
Adem ás G R , = 1 0 y G R y =15 .C a lc u la r E = m + n R. 13

19. In diq ue la su m a d e c o e fic ie n te s del p o lin o m io c o m p le to y o rd e n a d o


A sce n d e n te m e n te : P (x ) = a , x a,+1 + a , x a!* 2 + a 3x aj't3 + ... + a nx a»',n R. - n

20. D ado el polino m io : P ( x , y ) = x a,1y b* 2 + x ay bt3 - 5 x a' l y b+4 + 7 x b+2y atl


Si P ( x ,y ) es co m p le to , h o m o g é n e o y o rd e n a d o en fo rm a d ecrecie nte
re s p e c to a " x " y en fo rm a c re cie n te re s p e c to a " y " , c a lc u la r E = a + b . R. 0

21. Si el polinom io:


P ( x ,y ) = x " y + ... + 3 x ay b + 5 x a_,y 3 + 7 x 3y c + ... + y n+1
E s hom ogéneo. A d e m á s co n re sp e cto a " x " es co m p leto y o rdenado
en fo rm a d escendente. Según e llo c a lc u la r el v a lo r de E = a + b + c + n R. 17

87
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

22. Si P (x ) = -\j(x + l ) ( x + 2 ) ( x + 3 )( x + 4) + 1 h allar P( 5+ R. 0


2

23. Si se cu m p le que:
P ( x 2 + 1 ) = x 4 + 1 . E va lu a r Q ( x ) = P ( x 3 - 1 ) + P ( x 3 + 2) , d a n do com o
R e sp u esta la su m a d e c o e fic ie n te s d e Q ( x ) . R. 7

24. Si P (n ) = 1 + 2 + 3 + ... + n h a lla r E = P (l- 1)P(n) R. 0,5


P ( n - - l)

25. Si P (x ) = a x 2 + b y P (P (x )) = 8 x 4 + 2 4 x 2 + c
C a lcu la r E = a + b + c R. 26

26. Si F (x ) es un p o lin o m io lineal tal q u e F ( x + y ) = F (x ) + F (y )


h a lla r F (0) R. 0

27. Si P ( f ( x ) ) = — y P (x + 1 ) = h a lla r f (-7 ) R. -8


x -2 x

28. Si P ( - L ^ - ) = X ' 2n - 2 x " n + 1 h a lla r P (—5) R. 25

29. Si F(1 - x ' 1) - 4 x 2 - 2 x - 7 h a lla r F(3) R. -5

30. Si P (2 V x + x ) = x + 4 V x + 4

c a lc u la r P ( x - 2 V x ) ,x > l R. x

D IV I S IÓ N D E P O L I N O M I O S

1. H allar la su m a de lo s c o e fic ie n te s del co cie n te en:


3x4 + 5 x3+ x 2 - x + 2
R. 4
3 x -1

-.u n i i -j- x 4 + 2 x 3 - x : - x + a/2


2. H allar el re sto al d iv id ir : ------------------ = --------------- R. 1
x - V 2+1

3. H allar el re sto d e la división:


x n ( x + l ) n + ( 2 x : + 2 x - l ) :o + ( x + l ) : - ( x + 2)
R. 2
( x 3 + x —1)

4. A l e fe c tu a r la división: (2 x 4 + 5 x 3- x : + m x + 3m ) + ( x 2 - x +1)
re su lta c o m o re sid u o un té rm in o in d e p e n d ie n te , h a lla r su valor. R. 5

88
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

3 Tx ~■b ) -n + b f x - a V n
5. H allar el re sto d e la división: — R. (a - b ) 3nx
( x - a ) ( x - b)

P (x ) f p ( x ) l4
6. Si el re sto de la d ivisión — — e s 4 , c a lc u la r el re sto d e -— c J _ R. 256
x +1 x + 1

( x — y ) 39 — ( y — x ) 37
7. H allar el re sto d e la división: R. 0
( x - y + 1 ) 3+ 2 (y -x )

8. A l d ivid ir P ( x ) = x 4 + A x 3 + B x : + 2 x - 1 e n tre un p o lin o m io de se g u n d o grado, se


o b tu vo c o m o co cie n te ( x 3 - 1 ) , y co m o re sid u o ( 2 x + l ) . H allar el v a lo r de B . R. 1

9. Si el p o lin o m io P ( x ) d e te rc e r g ra d o cuyo p rim e r c o e ficie n te e s 1 se anu la para


x = 3 , x = 2 . ¿ Q ué otro v a lo r d e x lo anula, si la su m a de su s co e ficie n te s es
igual a 10 ? R. - 4

10. H a lla r "a " para q ue la su m a d e c o e fic ie n te s del c o c ie n te se a 110


a x 51+ 2 b x + 2 b - a
y el re sto 16; en E = ------------------------------ R. 2
x —1

2ac
11. C a lcu la r E =
b:
si la e xpresió n: ( a x 4 + b x ; + c) e s divisible p o r ( x : - l ) ( x - 1 ) R. 1/2

12. A l d ivid ir ( x 3 - 2 x 3 + m x + n ) + ( x - 2 ) el re sto es 3 y al d ivid ir

( x 3 - 2 x 3 + m x + n ) + ( x + 1 ) el re sto es 9 . H allar el v a lo r de n i + n . R. 6

n x 4 —x 3 + 3nx —3
13.H a lla r la s u m a d e c o e fic ie n te s del c o c ie n te al dividir: 1------------ R. 4
n x -1

14. D ado el polino m io : P (x ) = x 3 + A x : + B x d ivisible p o r x 3 + 3 x - 4.


P(x) + k
E n to n ce s ca lcu la r el v a lo r d e "k " si la división: —00
: + e s exacta. R . - 12
x-2

._ . . . . . . . ...... ax4 - ( a + b )x3 +(2a + b )x3 - b x - a ,


15. H a lla r el co cie n te, al dividir: ---------------------— ^ --------------------------- R. x " - - x + 1
ax' - bx + a

.. ..... , 1 2 x 30 + 1 6 x 39 + 9 x + m
16. H a lla r " m si la división es exacta : ------------------------------------ R. 12
3x + 4

4x4 + 13x3+ 13x: +8x + 5


17. H a lla r el re sto al d iv id ir : R. 1
4x: + x + 2

89
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

„0 ~ , . , . - ( x - l ) 4n( x 5 + 8 ) ( x - 4 )
18. C a lcu la r el re sto al d iv id ir : - ---------------------- —--------- R. - 20
x- - 2x + 2

19. ¿ C u a n to s e le d e b e re sta r al d ivid e n d o de m a n e ra q u e la d ivisión sea


_ x 4 + x 3 —5 x 2 + 1 5x + 2
e x a c ta ? E ------------------------ R.2x + 8
x‘ -2 x + 3

20. Si a un p o lin o m io P (x ) lo d ivid im o s e n tre ( x + 3) el re sto e s 5 ; si al


co cie n te o b te n id o lo d ivid im o s e n tre ( x + 2 ) el re sto e s 4 . H allar el re sto
d e d iv id ir P (x ) e n tre ( x + 3 ) ( x + 2 ) . R. 4 x + 17

21. Si a un p o lin o m io P (x ) lo d ivid im o s e n tre ( x + 5) el resto e s - 2 4 ; si al


co cie n te o b te n id o lo d ivid im o s e n tre ( x + 5) el re sto e s 5. H allar el resto
d e d iv id ir P (x ) e n tre x : + 1 0 x + 2 5 . R. 5 x + l

22. Los re sto s d e las d ivision e s de P (x ) p o r los b in o m io s ( x - l ) ( x + 2) son


re s p e c tiv a m e n te 5 y - 7 .
H a lla r el resto al d ivid ir P (x ) p o r x ; + x - 2 R. 4 x + l

PRODUCTOS NOTABLES

1. Si x + y = 1

H allar E = 6 ( x : + y : ) - 4 ( x 3 + y 3) R. 2

2. Si (a + b + c + d ) : = 4(a + b )(c + d ) h allar E _ 3(c + d) R. 3


(a + b)

3. R educir: y ( a + b ) ( a - b ) ( a 4 + a ; b + b 4) + b 6 ; a> O R. a

4. El á re a de un c u a d ra d o d e la d o "a + b " e s 8 v e c e s el á re a de un triá n g u lo


de base a y a ltu ra b .
(a + b ) 4 - (a - b ) 4
C a lcu la r E = R. 1
(4a + b ‘) -(4a‘ -b ')

5. Si 2 x : + 5 x + 5 = O h a lla r E = 3 (2 x + l ) ( x + l) ( 2 x + 3 )(x + 2) R. 18

6. Si ( x + 5 ) ( x + b ) ( x - 3 ) = x 3 - 1 9 x + a c a lc u la r E = a - b R. 32

7. Si s e cu m p le que: ab + bc + ac + d : = O ; a^d
, . „ (a + b )(a + c)
R e d u cir E = — - R. a + d
a -d

90
__________________________________________________________________DAVID GONZALES LOPEZ

8. S i : m = — y n = —
2 - v3 2 + V3
H a lla r E = 7 n r + l l m n - 7 n 2 - 5 6 V 3 R. 11

9. R educir: ( a 2 - 9 ) ( a 3 - 3 a + 9 )( a 2 + 3 a + 9 ) - ( a 3 - 2 7 ) 3 + 1 4 5 8 R. 54a

10. C a lcu la r E = x 2 + 4 x~ 2 s Í( x - 2 ) 2=2 R. 12

11. S a b ie n d o que: m + n = 3 y mn - 2 , h a lla r E = n \ 1 n -- R. 9/5


n r + rr
12. Si se cu m p le que: a + b = 3 y ab = 2 , h a lla r E = a ‘ 3 + b ' 3 R. 9/8

13. Si yjx2 + y 2 + -yjx2 - y 2 = y 2 h allar el v a lo r d e E = y¡x: + y 2- ^ /x 2 - y 2 R. 2

14. Si: x 3+ y 3+ z 3=24 , x 2+ y 2+ z 2 =12 y xy + xz + x y = 1 2

H allar E = — + — + — R. 3/4
xy yz xz

15. R e d u cir E = ^ ( a * - a ~ * ) 2 + 4 R. a * + a " x

x 6- y 6
16. S im plificar: E = ¡— — — + x 2y 2 R. x 2 + y 2
x - y

17. C a lcu la r E = V l + (2 S + 1 )(2 4 + 1 ) ( 2 2 + 1 )(3 ) R. 4

18. Si
'a V
+
í bY = 62
. . _ an + b n
re d u c ir E = 31—= = -
_ „
R. ± 2
vb7 va, va"b“

19. Si x - 1 = y + 1 = V 2 ca lcu la r E = ( 3 x + y ) ( x + 3 y ) R. 28

20. S i x + y = 4 y xy = 2 h a lla r E = x s + y 5 R. 464

*» 7
21. Si — = — + — y x = y + z+2 h a lla r E = x : + y J+ z J R. 4
x y z

22. Si F ( x - x " 1) = x 3 + x ' 3 h a lla r F ( - l) R. + 2V 5

23. Si x + x ~ ‘ = 3 c a lc u la r E = x 3- x ' 3 R.+8v/5

24. Si ( x + —) 2 = 2 ( x - ~ ) ' ; h a lla r E = x4+ x"4 R. 4


x x

91
DAVID GONZALES LOPEZ

25. Si x + y = J5xy h a lla r P = ( — + 1)3 + ( — + 1 ) 3 R. 50


y x

26. Si - i - + — = 7 h a lla r E = < £ + < E R. ± V 5


x a vx V a

F A C T O R I Z A C IÓ N

1. F actorizar 2 3x- 6 + 2 úx+1 y ca lcu la r


el v a lo r n u m é rico d e los fa c to re s p ara x = 2 /3 R. 30

2. F actorizar x ( 2 x + 1 ) + y ( 2 y + 1 ) + 4 x y , lue g o h allar


la su m a de los fa c to re s R. 4 x + 3 y +1

3. H allar el c o e ficie n te q ue a p a re c e al fa c to riz a r :


E = (a + b ) : + (b + c ) : - ( c - a ) : R. 2

4. Si el polino m io : P ( x ) = a x 3 - a c x : + b x + c ; abe * 0
tie n e co m o fa c to r a f ( x ) = x - c . C a lcu la r el v a lo r d e b . R. - 1
5. H allar el n ú m e ro d e fa c to re s de: 64a 7b 7 - a b 13 R. 12

6. H allar el c o e ficie n te d e " x " en un fa c to r d e : x 5 - 2 x : - x - l R. 1

7. H allar la su m a de los c o e fic ie n te s de los fa c to re s p rim o s de:


P (x , y , z ) = x 2( y - z ) + y : ( z - x ) + z : ( x - y ) R. 0

8. H allar la su m a de los fa c to re s p rim o s de:


P ( x , y ) = ( 3 x + 4 y ) 3 + ( 6 x + 8 y ) 2 + 9 x + 12y R. 9 x + 1 2 y + 4

9. F a c to riz a r: F (x ) = 1 2 x 3 + 8 x : - 3 x - 2 ; lu e g o in d ica r el núm ero


de fa c to re s lineales. R. 3

10. A l fa c to riz a r el p o lin o m io : P (x ) = x 6 + 3 x 4 - 3 x : - 9


se obtiene: P ( x ) = ( a , x : + a , x + a 3) ( b , x 4 + b , x 2 + b 3)

_ | | „ a, + a , + a 3
C alcular: E = — - R. - 2
b, + b , + b 3

11. H a lla r la s u m a d e c o e fic ie n te s d e los fa c to re s p rim o s de :


P (x ) = x 4 + 9 x : + 8 1 R. 20

12. H a lla r la s u m a d e c o e fic ie n te s d e los fa c to re s p rim o s de :


R (x ) = x 4 - x 3 - 7 x : + x + 6 R. 3

92
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

13. L u e go d e fa c to riz a r : P (x ) = x 4 - 6 ( x : - 4 ) + l , h a lla r la su m a de los té rm in o s


lin e a le s de los fa c to re s prim os. R. 0

14. H a lla r la s u m a d e lo s fa c to re s p rim o s de:


E = ( 3 x + 2 )( x + y - 1 ) + ( 3 x + 2)(1 - x + y ) - 2 - 3 x R. 3 x + 2 y + 1

15. F a cto riza r y h a lla r la su m a de lo s fa c to re s prim os:


P ( x ,y ,z ) = x 2 + y 2 + x ( y + z ) + y ( x + z ) R. 2 x + 2 y + z

16. F a c to riz a r: P (x ) = x 4 + 4 x ; ( x + l ) - 3 ( x + 2 ) e in d ic a r la m e n o r
S um a de co e ficie n te s d e un fa c to r prim o. R. 0

17. F a c to riz a r: P (x ) = x 4 - 9 x 3 + 2 1 x : - 9 x + 20
Si F (x ) re p re se nta la su m a de lo s fa c to re s p rim o s d e P ( x ) . H allar
la su m a d e los fa c to re s p rim o s de F ( x ) . R. 2 x + 2

18. H a lla r la s u m a d e lo s c o e fic ie n te s de lo s fa c to re s p rim o s de:


P ( x ,y ,z ) = x 2( y - z ) + y 2( z - x ) + z 2( x - y ) R. 0

19. F actorizar e in d ic a r la su m a d e su s fa c to re s de:


E = x : + x - y : + y - z : -z+2yz R. 2 x + 1

20. F a cto riza r e in d ica r la su m a d e c o e fic ie n te s del fa c to r cu a d rá tico


E = x 2S+ x 2 + l R. 3

21. F actorizar e in d ica r la su m a d e su s fa c to re s


E = c 2 - (a + b ) 2 + (c - a - b )(2 a - b ) - (a + b - c)(a + b ) I?. 3a + 2c

22. F a cto riza r e in d ica r la su m a d e c o e fic ie n te s de su s fa c to re s


E = ( x 3 + l ) 2 - x : ( x 2 + 4) R. 0

F R A C C IO N E S A L G E B R A IC A S

. , .... „ x + 1 x-1 x 2+ l 4x
1. E fe ctu a r y sim plificar: E = -------------------------4
2x- 2 2x + 2 x '- l x '- l x + 1

(x + y )2 -(1 + x y )2
2. E fe ctu a r y sim plificar: E = 1 -y2
x 2- l

93
DAVID GONZALES LOPEZ

/ \- x /, \2x \2y
a b a
* + / \ x-y
b V b a
,^ y
\ / \ /
3. E fectu a r y s im p lific a r: E = R.
/u V x
b
- + +
V va a V.

1 1 1
4. E fe ctu a r y s im p lific a r : E = R. 0
(a-b)(a-c) (b-a)(b-c) (c-a)(c-b)

5. E fe ctu a r y s im p lific a r: E = + R. 0
(x-y)(z-x) (y - z )(x - y ) (z-x)(y-z)

6. Si s e cu m p le que: x + y + z + w = 2a , re d u cir la fracción:

(a - x ) 2 + (a - y ) 2 + ( a - z ) : + ( a - w ) 2
E = R. 1/2
(x + y )2+ ( x - y ) 2+ (z + w ) 2+ ( z - w ) 2

7. S u p o n ie n d o que: (a + 2 x + b ) ( a - 2 x + b) = ( a - b ) 2

( x + a )(x + b) x3
re d u c ir la e xpresió n: E = R. 0
a+2x+b ab

x 2 - ( y - z ) 2 | y 2- ( x - z ) 2 | z2- ( x - y ) 2
8. E fe ctu a r y s im p lific a r : E = R. 1
(x + z): - y 2 (x + y ) : - z 2 (y + z)2- x :

a (b -c )x 2+ b (c -a )x + (a c -b c )
9. S im p lific a r: E = R. x —1
a(b-c)x-(a-b)c

„ x + 2+ Vx: -4
10. E fe c tu a r : E = --------------.
x + 2 - V x 2- 4
+ -------------- ■, R. x
x + 2 -V x 2-4 x + 2 + V x 2- 4

x 2+ ( x 2+l)(l + x )2
11. S im p lific a r: E = R. 1
(1 + x + x - )

1+ Í E jl
U + x, 2x
12. R e d u c ir : R = R. x
1
1- x +—
X/

a 2b - c 2a + a 2c + 2 a b 2 - c : b + abc + b
13. S im p lific a r: E = R. a - b
ab + ac + b 2 - c 2

94
DAVID GONZALES LOPEZ

, , r-r . . „ x: - x - 6
14. E fe ctu a r y s im p lific a r: E = —
x : + 8 x + 15
+—
_ _
R. 2
x-+3x+2 x J + 4x + 3

15. H a lla r "a + b " , si la fra cció n : F = ( 4a + b ) x + 5 x y + 3(2a— l ) y _ R .- 3


( a - 2 b ) x ' + 1 0 x y -7 (b + l) y '

v 3“ v 2n 1 1
16. E fe ctu a r y sim plificar: F = — ------------------- + --------- + ---------- R. y " + 2
y P y -1 y +1 1- y yn + l y

1 1 1 1 1 199
17. H a lla r " n " en: 1 + - + - + — + — + ... + ------------- = — R. 99
2 6 12 20 n (n + l) 100

ab , , x + 2a 2a-x 4ab _ _
18. Si x = .c a lc u la r: E - + — ------- -- R. 0
a+ b 2b-x x+2b x '-4 b ‘

r-, ^-
19. R educir:
r- x 20 + x 10 + 1 x 20+ 2 x 15+ x lü - 1
E = — + 7
_ jo . 5
R. 2 x + 2 x
X — X + 1 X + X + 1

................................... a+b a+ b b+ c b+ c a+ c a+ c
20. H allar el v a lo r de: E = ------- + --------- + -------- + -------- + ----------+ ---------
b+ c a+ c a+b a+c a+b b+ c
sa b ie n d o que: a + b + c = 0 R .-3

T E O R IA D E E X P O N E N T E S

1. Si: V x = \J y = l¡ z
S im p lific a r E = R. 9-Jx
Vy

2. Si n e N , sim plificar:

V 8 + 8s

a-b/ (a-c)- b *a/ (b-c)"1

3. S im plificar: E = — ^ . R. 1

4. H allar la relación entre “ m y 11" si

95
DAVID GONZALES LOPEZ

11
m+n / m-n

A I
----

Ví -i l ; 111 y 111
, m,n > o R. 2 n - V m
11 111 >
/ \ m+n r m-n

Vm,

5. C a lcu la r E = x + y al resolver:

^47 = 3 2 # r a = , x ,y > 0 R. 2

1
6. S a b ie n d o que: x y = 2 ; y = y

C a lcu la r el v a lo r d e E = ( x y" ' + y x‘ y) 3 R. 9/2

1 1
7. Si: x = —=
1
, h allar el v a lo r de E = x 4+ x 2 R. 6
i¡2
8. SI: x , y , z e Z M a lq u e y -x > 2 .

Ix x+y y y + y x+y x x
C a lcu la r el v a lo r m a s sim p le d e E = y~?l— t —^------ — --------- R. y / x
x ‘y.yx + y ' ,xy

9. Si: 4X~~ + 4 X~' + 4 X + 4 *+l = 340 , halle E = 4


x-:
R. 4

10. Si: a ” .bm = 10°


a m.b° = 10m

C a lcu la r E = [(ab)(ba)" f R. 10

-y
_■> ■> \ - 3 / _ 2 \5
x 2xy
11. E fectuar: E = R. 0,25
2 x 3y " s X

7" +14" 10n + 3 0 n


12. S im p lific a r la e xp re sió n : E = 14 + 3 R. 9
14" + 2 8 ,: 15" + 45“

~7n+3 - 3 5 ( 7 n_1) 5 (2 " )


13. E fectuar: E = n+2 n+1 ^® R. 20
1 1 (7 ")

'4 8 143 . 155 Y


14. calcular: M = R. 2
^
303 .6 4 .353y

V bV x ■ c- j x ■c i a'V x R. 1

96
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

16.S ia>0 y x + y + z = xyz.

C alcule: E - R. 1 /a
a ^ + a ^ + a 112

4+ 2n Cn+3)-
225
17. R educir: E = R. 45
4 (5 )s+' n + 2 5 n+3

18. H alle E = x - V 2 s i : ( x - l ) * 1-3**1 = 2 R. 1

19. S ea a £ 0 y a “ = ( a 1) í0.(a 2) l , .( a 3) 1‘ . . . ( a 20) 1 . H allar "a" R . 1540

20. Si: a * b = y<Jax + b~x ; x *0


(3 * 2) + (2 * 3)
C a lcu le E = R. 5/6
6 *1

\¡(x y ) n + z " n + s /( y z ) n + x " n


21. H a lla r el va lo r n u m é rico de: E = - —
n + y-„

SI x = 6 + ^Í28 ; y = 2 ; z = 6-V28 R. 3

22. S im p lific a r la e xpresió n: M = J ... R. < £

23. C a lc u la r " x y " al resolver:


( x + y ) .2 y~x = 3

= 2y¡3 R. 35

xyz

H a lla r el va lo r d e E = |iy+lt2+yz R. A 1/2

L O G A R IT M O S

1. H allar elv a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g ^ 2 4 3 - 8 1 o g 64 4 \[2 R. 2/9

2. H allar elv a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E - 3 lo g ^ -Jl + l o g ^ .lo g ^ 16 R. 7

3. H allar elv a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g 2 .lo g ;7 V 8 .lo g g - 2 5 R. 24log2

4. H allar elv a lo r d e la s ig u ie n te e xpresió n: E = lo g 3. l o g ^ VTo R. 1

5. C a lcu la r " x " en: ( l o g ^ x ) “ ‘ + ( lo g x„ b ) ' 1 = 2 R. V b

6. H allar " x " en: E = lo g ( x ‘°8X) - lo g x = 16 R. 1000 y 0,01

97
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

8
log.
7. R esolver: x
= 3 R. 1/2 y 8
(lo g * x ) 2
8. R esolver: lo g y 2. lo g y 2 = lo g y 2 R. 8 y 4
16 64

9. H allar " x " en: l o g ( 2 x - l ) “ + l o g ( x - l ) n = 11 R. 3

10. Si a n tilo g b c o lo g b lo g b x = b~‘

ca lcu lar: E = ‘ ° g ‘ (~ C o l° g ‘ R. 1

11. R esolver: a n tilo g ( - c o lo g ( c o lo g x ) = — R. e


x
12. C a lcu la r " x " en: a n tilo g x a n tilo g ,- a n tilo g , 3 = 81 R. 3
13. R eso lve r el sistem a:
lo g s x + 3log!y = 7

x y =10'2
y d a r co m o re sp u e sta E = x + y R . 129 y 628

14. R e s o lv e r el siste m a y h a lla r el v a lo r de " x + y "


lo g : ( x + y ) - lo g , ( x + y ) = 1
x : - y 2=2 R. 2
15. C a lc u la r el c o c ie n te e n tre x , y x , , siendo a m b a s ra ic e s d e la ecuación:
x 106* - 1 0 0 x = 0 , donde x , > x , R . 1000
16. H a lla r las ra íce s d e la sigu ien te ecuación:
lo g x = l o g V x R. 1 y 10000
/ . . . \-n
1 1 1 1
17. Si se v e rific a que: lo g , - = n
10
1x2 2x3 3 x4 n (n + l ) y
C alcule: l o g ( i r + 1 0 n ) R. 2 + lo g 2

18. D ad o s a , b , c y d e R 7 , si lo g x " 1 = 4 ta l que


1 1 1 1
ni = + + + ------
lo g a x l o g bx lo g c X lo g d x
ca lcu le el m e n o r v a lo r de: a+ b + c+ d R. 40

3 l
19. R esolver: lo g , ( 5 x + 3) < lo g , ( 2 x + 4) R. CS =
5’3

20. R esolver: lo g ( x 2 + x + 1) > 0 R. C S = ( - 1 ,0 )

98
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

1.10. P R E G U N T A S DE Á L G E B R A EN LO S E X Á M E N E S DE A D M IS IÓ N

A lg u n a s p re g u n ta s de á lg e bra, a p lic a d a s en los e x á m e n e s de a dm isió n d e tre s u n ive rsid a d e s


del País.

U n iversid ad N acional P e d ro R u iz G a llo (U N P R G )


P re g u n ta s d e á lgebra en los e x á m e n e s de a dm isió n d e la U n ive rsid ad N acional P edro Ruiz
G allo, d u ra n te lo s años: 2 0 0 0 - 2011

1. P O L IN O M IO S Y V A L O R N U M É R IC O

UNPRG 2 0 0 0 - I I
1. Si P ( x , y ) = 3 x :py ' 3'1 - x 2,+py , " 3p + x c , e s un p o lin o m io hom ogéneo,
ca lc u la r E = 6 p - 9 q + c
A ) 22 B) 16 C ) 18 D ) 24 E) 20 R. B

2. C a lcu la r M , si: M = ----------- -------------


1
i + - *
1
1 + ...
A) 4 B) 2 C ) 3,5 D ) 2,5 E) 3 R. B

U N P R G 2001 - 1
1. De la s sig u ie n te s p roposiciones:
a) \ / - 8 x y 3 e s u na expresión a lg e b ra ica irracional.

b) - ~ x 4y : e s u na expresión a lg e b ra ica ra cio n a l fra ccio n a ria

c) x 3* - x 3 n o e s u na e xpresió n a lg e b ra ica
Su v a lo r d e v e rd a d es:
A) V W B) V F V C) FFV D) F W E) FV F R. C

UNPRG 2 0 0 3 - I I
2. D ad o s los p olinom ios:
P (x ) = a ( x - 2 )( x - 1 ) + b ( x + l ) ( x - 2) + c ( x - l ) ( x + 1 )
Q (x ) = - 3 x + 7 x 3+ 8

T al q u e P (x ) = Q ( x ) , p ara to d o x e R , e n to n ce s h a lla r ( a + b + c ) 3
A ) 64 B) 49 C ) 25 D) 81 E) 36 R. B

U N P R G 2 0 0 4 -1 1
1. D ad a s las afirm aciones:

I. 7 x ^ 7 e s una e xpresió n a lg e b ra ica irracional.

II. 5 x + y~6 es u na expresión a lg e b ra ica racional fra ccio n a ria .

y ¡3 V
III. - — es u na e xpresió n a lg e b ra ic a ra cio n a l fraccionaria.

99
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

E n to n ce s se cu m p le que:
A ) S ó lo I y II son ve rd a d e ra s B) Sólo II y III so n ve rd a d e ra s
C ) T o d a s son ve rd a d e ra s D) S ó lo I y III son ve rd a d e ra s
E) Sólo II e s ve rd a d e ra R. C

2. Los g ra d o s de h om o g e n e id a d d e P (x ) y Q ( x ) so n 4 y 8
re sp ectiva m en te . H a lla r el g ra d o de:

H ( x ) = [ p w n o w r
X'
A ) 12 B) 16 C ) 24 D ) 30 E ) 32 R. D

3. H allar el v a lo r de:

0 ,3 3 + 0 ,333 + 0 ,3 3 3 3 + 0,3333
F n r\

0 ,3 + 0,33
A) 1 B) 2 C) 4 D ) 2 /3 E ) 4 /3 R. B

UNPRG 2 0 0 5 -1
1. D e te rm in a r m + n , si el polinom io:
P ( x , y ) = 3 x :m+n- 4y ra*nt2 + 5 x 2m+n- 3y m+n*' - 7 x 3ra+,5- 3mn e s de
g ra d o 10 y la d iferen cia e n tre lo s g ra d o s re la tivo s de " x " e " y " e s 4
A )-2 B) - 1 C)1 D) 2 E) 4 R. D

U N P R G 2 0 0 5 -1 1
1. S e defin en la operaciones:
n i - > n = (m - n ) ; (m <-+ n )
(a - b ) <-> b = a.b
C alcular: E = 2 —> 5
A ) 315 B ) 450 C ) 81 D) 270 E ) 360 R .A

U N P R G 2 0 0 6 -1 1
1. Si el polino m io : W ( x ) = 3 x a~b + 5 x :a + 7 x b* c + 8 x a+btc + ...
Es c o m p le to y o rd e n a d o en fo rm a d e sce n d e n te ca lc u le el v a lo r de:
A = (a-’ + b : + c : ) b* c
A) 2744 B ) 196 C ) 14 D) 12 E) 10 R. C

UNPRG 2 0 0 7 -1
1. Si P (P (x )) = 2 5 x + 12 , la su m a de c o e fic ie n te s d e P (x ) es:
A) 8 B) 9 C) 5 D) 6 E) 7 R. E

2. Los d os m o n o m io s x ^ h y 15 ; x 4y úa' :b so n se m e jan te s. El va lo r


d e 2a + 3b es:
A ) 11 B) 6 C) 7 D) 9 E) 5 R. D

3. Si x : - 5 x + 3 = ( x - k ) : + p ; el v a lo r d e p es:
A )-13/4 B) —3 7 / 4 C) 1 3 / 4 D) 3 7 / 4 E) 1 / 4 R. A

100
DAVID GONZALES LOPEZ

U N P R G 2 0 0 7 -1 1
1. D ado f ( x ) = 2 x + 5 ; g ( x ) = 2 x + n , e n cu e n tre " n " d e tal m anera
q ue f ( g ( x ) ) - g ( f ( x ) ) = 10.
A ) 10 B) 15 C ) 12 D) 20 E) 8 R. B

UNPRG 2 0 0 8 -1
1. D ada f ( x ) = x : - 1 , a d e m á s f ( g ( x ) ) = x ( x + 2)
C alcule: g (3 ) + f ( 2 )
A ) 10 B ) 11 C) 7 D) 8 E) 9 R. C

U N P R G 2 0 0 8 -1 1
1. D ada la fu n c ió n p olino m ia l: F (x ) = x 3 - 1 0 0 0 0 x : - 1 0 0 0 2 x + 9999
C a lcu la r el v a lo r d e F(10001)
A )-2 B) - 3 C )-l D) 0 E) 1 R. A

UNPRG 2 0 0 9 -1
1. Si a *b = a: - b ; y 8 * 6 = 39 , h a lla r 0 si se sa b e q ue e s positivo
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6 R. D

2. S e define P ( x - 5) = 2 x - 5. A d e m á s P ( f ( x ) ) = 4 x - 5 : H allar f( 5 )
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 6 R. A

3. H allar el v a lo r de: P = :> |( 3 6 2 - |) ( - ^ p ) + 0 ,lll.. .

A ) 19 B ) 51 C ) 137 D ) 251 E) 361 R. A

4. E n co ntra r el p o lin o m io cu a d rá tico F (x ) q ue verifica:

F ( x + - | = ) + F ( x — 1=) = 6 x : + 8 x + 5 para lue g o in d ica r la sum a


V2 V2
d e su s co eficientes.
A) 7 B) 8 C) 6 D) 9 E) 5 R. B

UNPRG 2 0 1 0 -1
1. C a lcu la r ( m - n ) ; si la fra c c ió n F ; es in d e p e n d ie n te de x e y .

P _ (4 m + n ) x : + 5 x y + 3 (2 m - l ) y :
(m -2 n )x 2+ 1 0 x y -7 (n + l) y :
A ) 11 B ) 10 C) 9 D) 8 E) 7 R. A

2. D eterm ine el g ra d o del p ro d u cto


P (x ) = ( x 3 + l ) ( x ú + 3 ) ( x 9 + 5 )... 10 factores
A ) 30 B) 90 C ) 120 D) 150 E ) 165 R. A

101
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

U N P R G 2 0 1 1 -1

1. S ea K = k ’ A ’ — ’
( 0 ,2 )2 + (0 ,4 )(0 ,8 ) + 0 ,6 4 ]''
y
.... ,_ k . „ .. ..
N K = 5 k , h a lla r N + K
(0,1)2 + (0 ,2 )(0 ,9 ) + 0 , 8 l ] '7
A) 4 /5 B) 6 / 5 C ) 7 /5 D) 8 / 5 E) 1 /5 R. B

3 + 6 + 12 + 24 + ... + 1536 ,
2. E fe ctu a r Q = +1
3 3 3
— + — + — + . ..CO
2 4 8
A) 1 B) 16 C ) 32 D ) 64 E) 128 R. C

x7- x 5+ x 3
3. A p a rtir d e x 2 - 3 x + 1 = 0 , calcular

A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 R. C

4. ¿ C ua les son lo s v a lo re s de m y 11 re s p e ctiva m e n te p ara q ue la fracción


sea in d e p e n d ie n te de x e y .
(m - 2 )x + (n - 2 m + l) y + 4n
5 x + 2 y + 12
A) 3 y 1 B ) — 1/ 3 y 1 C) l / 3 y - l D) —3 y 1 E) — l y 1 / 3 R. C

U N P R G 2 0 1 1 -1 1
1. S e d e fin e P(x-5) = 2 x -5 a d e m á s P [ f ( x ) ] = 4 x - 5 , h allar f (5)
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 6 R. A

2. Si x = 0,75 h a lla r M = V l+ 7 x - V l W x
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 R. B

3. H allar un p o lin o m io de p rim e r grado tal q u e la su m a d e su s co e ficie n te s


sea 20 y v e rific a q ue P ( - l ) + p ( —2) = - 4 5 . O b te n e r P ( 6 ) .
A ) 100 B ) 102 C ) 105 D ) 108 E) 110 R. C

2. O P E R A C IO N E S C O N P O L IN O M IO S

U N P R G 2001 -11
1. El p ro d u c to de d os p o lin o m io s es: x 2 - 1 8 x 2 + 8 1
y el co cie n te de su M .C .M . y su M .C .D . es: x 2 - 6 x + 9
D e te rm in a r el M. C.D. d e d ic h o s p olino m io s
A) x 2 - 9 B) x + 1 C) x - 1 D ) ( x + l ) ( x + 3) E) x + 3 R. E

a3+ b3 1
2. S e cu m p le que: a + b = m , ab = n 2 y
3ab(a + b ) 3
111
H allar
11
A) 1 B) 2 C) V2 D) 4 E) 3 R. B

102
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

U N P R G 2 0 0 2 -1 1
1. En la d ivisión in e xa cta se cu m p le que:
a) El re sto p o r defe cto dividido e n tre el re sto por e x c e s o e s igual al dividir.
b) El re sto p o r defe cto m á s el re sto p o r e xceso e s igual al divisor.
c) El re sto p o r e x c e s o m u ltip lica d o p o r el re sto p o r d e fe cto e s igual al divisor.
d) El re sto p o r e xceso m e n o s el re sto p o r defe cto es igual al divisor.
e) El re sto p o r defe cto m e n o s el re sto p o r e xceso el igual al divisor. R. B

UNPRG 2 0 0 5 - I
1. A l sim plificar:

--7 7 ---------- -J—n


( x - y ) 45 - ( x - y ) 44 + ( x - y ) 43 + . . . . - 1
-i ------------ se obtiene:
(x -y ) + (x -y ) + (x -y ) +... + 1
A) x + y + 1 B) x - y - 1 C) x - y + 1 D )x + y - l E) 1 R. C

U N P R G 2 0 0 5 -1 1
1. H allar el n ú m e ro de té rm in o s irra c io n a le s en el d e sa rro llo de:
( V x + V ^ ) 48

A ) 44 B) 24 C ) 39 D ) 49 E) 54 R. A

UNPRG 2 0 0 6 - I I
1. Un p o lin o m io P (x ) d e cu arto g ra d o en " x " , cuyo co eficie nte principal e s 2 ,
e s d ivisible p o r ( x : - 4 ) y ( x - 3 ) , y al d ivid irlo p o r ( x + 1) da co m o re sid u o 12.
H alle el re sid u o al d iv id ir P (x ) p o r ( x - l ) .
A) 26 B) 28 C) 29 D) 30 E) 25 R. D

2. En el b in o m io ( x 3 + 2 y : ) 7 , señale el co cie n te del c o e ficie n te del q u in to


té rm in o del d e sa rro llo e n tre el n ú m e ro de térm inos.
A ) 35 B) 60 C) 3 5 / 8 D) 70 E) 8 / 3 5 R. D

R. E

UNPRG 2 0 0 8 -1
x 5- m x 3 + n x : - x - 2
—;------------------- tie n e
x ' -3

R. B

2. Si (a + b ) : = b : + b , calcular: a 3 + b 3

A) 0 B) 2 a 3 C) 2b3 D ) ab E) a R. A

U N P R G 2 0 0 9 -1 1
1. C a lcu la r el v a lo r de "a " p ara q u e el trin o m io x 7 + a x + b sea divisible

103
DAVID GONZALES LOPEZ

e n tre ( x + l ) :
A )-5 B) - 4 C) - 6 D) - 7 E) - 8 R. D

2. Si: G + L + S = 0
G = (x + y + 1 0 z )(x + y -8 z )
L = ( x + z + 1 0 y )(x + z - 8 y )
S = ( y + z + 1 0 x )(y + z - 8 x )
~ , ,,
C alcular: H = -4
xy + xz + yz
-
x ' + y + z'
A ) 13 B ) 26 C) - 3 9 / 7 D) 52 E) 65 R. A

UNPRG 2 0 1 0 -1
1. C a lcu la r " a + b " si el p o lin o m io P (x ) = a x 4 + b x 3 + l l x : + 2 x + l
tie n e raiz c u a d ra d a exacta.
A ) 30 B) - 3 0 C ) 35 D )-35 E ) 15 R. C

(a + b - 2 c )3 + (a + c - 2 b ) 3 + (b + c - 2 a ):
2. Si a + b + c = 0 , ca lcu lar: E =
a3+ b3+ c 3
A) 0 B) 3abc C) 3 D) 6 E) 9 R. E

3. R educir: E = VV3 + V 2 - 2 V 6 + VV3 + V 2 + 2 V 6

A) 2 ^ 3 B) XÍÍ C) 24V 3 D ) 3V 2 E ) 4V 3 R. C

U N P R G 2011
x
x 3-8
1. E fe ctu a r — —
I

V x- - 2 x)
A ) 1+ x B) 1 - x C) 1 D) 1 + x 3 E) 1 —x R. C

_ ....
2. S im p lific a r — ^
(m 4 - l ) ( m + l)
^ 4
------- -—
( m ' - l ) ( m + 11T + I )

A) 2 m + 3 B) m - 5 C )m + 1 D )3nr+5 E)m + 7 R. C

3. F A C T O R IZ A C IÓ N

UNPRG 2 0 0 0 -1
( n ii+ l) i- n m
1. A l s im p lific a r la expresión R = d o n de " n " es un núm ero
( n ü - l) l
natural m a y o r o igual q ue tres, se tiene:
A ) R = nü B ) R = n! C ) R = (n !)3 D ) R = ( n !! ) 2 E) R = n R. D

104
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

U N P R G 2 0 0 2 -1 1
1. La su m a de c o e fic ie n te s del M C D d e los p olinom ios:
P (x ) = 1 6 x 3 + 3 6 x 3 - 1 2 x - 1 8 y Q (x ) = 8 x : - 2 x - 3 es:
A) 3 B) 1 C) 2 D) - 1 E) 0 R. B

UNPRG 2 0 0 3 -1
1. A l fa c to riz a r la e xpresió n: x ,n* n + x my n + x ny m + y m*°
U no d e los fa c to re s es:
A ) x " + y n,n B) x “ + y m C) x m + y " D) x m + y m E) x " + y n R. E

UNPRG 2 0 0 6 - I I
1. In diq ue el n ú m e ro d e fa c to re s p rim o s c u a d rá tic o s de:
x sy + x 7 + 2 x sy + 2 x 5 + x 4y + x 3
A) 0 B) 3 C) 4 D) 1 E) 2 R. E

UNPRG 2 0 0 7 -1
1. la su m a de los tre s fa c to re s del p o lin o m io x 3 - 2 x : - 5 x + 6 es:
A) 2 x - 3 B) x + 2 C) x - 2 D )3x-2 E)3x + 2 R. D

UNPRG 2 0 0 8 - I
1. La su m a de c o e fic ie n te s d e M .C .D . de los p olino m io s
P (x ) = x 3 + x : + x + l y Q (x ) = x 3 + 3 x ; + 5 x + 3 es:
A) 6 B) 4 C) 2 D) - 2 E)-4 R. C

UNPRG 2 0 0 8 - I I
1. H allar el M .C .M . de los p olinom ios:
P (x ) = x 3- 9 x + x : - 9 ; Q (x ) = x 4 - 1 0 x3+ 9
R (x ) = x 3 + 4 x + 3 ; S (x ) = x : - 4 x + 3
A) ( x 3 - 9 ) ( x 3 + 1 ) B) ( x 3 - 9 ) ( x + l ) C) ( x 3 + 9 ) ( x 3 -1 )
D) ( x 3 - 9 ) ( x 2 - 1 ) E) ( x 3 + 9 )(x 4 - 1 ) R. D

UNPRG 2 0 0 9 -1
1. Factorizar: T ( a ,b ) = a 4 + b 4 - 7 a : b ; , ind ica n d o el n ú m e ro de fa cto re s
p rim o s cuadráticos.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 R. B

2. H allar la su m a de co e ficie n te s d e un fa c to r p rim o de:


P (x ) = ( x + 3 )4 + 5 x ( x + 6) + 39
A) 4 B) 5 C) 7 D) 8 E) 6 R. B

UNPRG 2 0 1 0 -1
1. Indicar el n ú m e ro de fa c to re s p rim o s c u a d rá tico s en
M ( a ,b ,c ) = a 3b 4c 3 + a 3b 4c : + a 3b 3c 3
A) 1 B) 3abc C) 3 D) 4 E) 5 R. A

105
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

U N P R G 2 0 1 1 -1 1
1. C a lcu la r el M .C .D . de los p olino m io s
A ( x , y ) = x 4 + x y 3 + x 3y + y 4

B (x ,y ) = 5 x 3 + 5 x : y + x y : + y 3
C (x , y ) = x 4 + 3 x 3y + 3 y 4 + x y 3

A) x 3 + y 2 B) 2 x + y C )x + y D ) x 2- y 2 E) ( x + y ) 2 R. C

4. F R A C C IO N E S A L G E B R A IC A S

UNPRG 2 0 0 4 - I I
„ 0. 2x: -3 x + 5 A B C .
1. Si : ------------------------= — + ----------+
x ( x - 2 )( x - 5 ) x x - 2 x - 5
entonces, el v a lo r d e A + B + C , es:
A ) -13/3 B) 0 C) 2 D) 1 3 / 3 E)-2 R. C

UNPRG 2 0 0 8 -1
3x + 1
1. D espués de d e s c o m p o n e r la fra cció n — en una su m a de
x ' -X "
fra c c io n e s p arciales, in d iq u e u na de ellas.
1 1 1 - 4 4
A) — B) - C ) D) E) — R. D
x“ x x -1 1 -x X’

UNPRG 2 0 0 9 -1
5x
1. Si la fra c c ió n a lg e braica : —- s e d e s c o m p o n e en dos
x' + x-6
fra c c io n e s parciale s de n u m e ra d o re s A y B , h a lla r A + B .
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E ) 10 R. A

UNPRG 2 0 1 0 -1
. D 1 2 4 8
1. R educir: E = ------ + +
1+a l + a: 1 + a4 1- a

A ) ——r B) - 3 — C) 1 D) - 4 - E) -± - R. A
a -1 a+ 1 a' - 1 a +1

2. La su m a d e lo s n u m e ra d o re s de la s fra c c io n e s p a rcia le s en las que

se d e sco m p o n e la fra c c ió n + * es:


X' - 1
A) 4 B) 5 C) 3 D) 2 E) 6 R. B

5. T E O R ÍA DE E X P O N E N T E S

U N P R G 2 0 0 0 -1 1
1. R esolver: 3,0x + 310x- ' + 3 10x~2 + 3IOx~3 + 3 '0x~4 = 363
A ) 1 /2 B ) 1 /1 0 C ) 1 /3 D) 1 /9 E ) 1 /6 R. A

106
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

-3 -1 -1 “

f 2 N ( 4 ' 1 '
2. El v a lo r de: —
+ —
+ —
+ —
es
v 3 , [ 5 , I 2 3 , v l O ,

A) 3 B) 4 C )5 D) 6 E) 7 R. E

U N P R G 2 0 0 2 -1 1

1. h a lla r el va lo r d e " x " en: { ffi)


A) 2 B ) 11 C )1 D) 9 E ) 15 R. B

UNPRG 2 0 0 3 -1
1. Dado: ( 2 x ) :x‘ ‘ = V s , la su m a de las cifras de 2 4 (x ) es:
A) 3 B) 7 C) 9 D ) 10 E) 11 R. A

x+1
2. Si x x = 2 , e n to n ce s el v a lo r de P = x X4X es:
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 R. C

3. D e te rm in a r la su m a d e A y B
Si: A = -Jl + 2 V l2 + 3 \Í8¡ y B = -V375-V48
A) K¡3 + -Jl B) -Jl + 4 ^ 2 C) V 2 + 4V 3
D) V 2 - 3 - \ / 3 E) V 3 - V 2 R. C

4. D e te rm in a r el v a lo r de " 11" p ara el cual la expresión:


( x Jn- ‘ )5( x 3n) 5
E (x ) = - — / — e s d e s é tim o grado.
( x n- , ) 2( x 9n)
A) 5 B) 3 C) 2 D) 7 E) 4 R. C

U N P R G 2 0 0 5 -1 1
2. Si a + b = a b , el v a lo r de:

w j g A § l es:

2a + 2b
A ) 1 /3 B ) 1 /2 C) 3 D) 1 /4 E) 2 R. B

UNPRG 2 0 0 6 -1
1. In diq ue el e x p o n e n te final de " x " en A

A =
\ l ^ ¡ :x

A) 1 B) 2 C) 4 D) 0 E )5 R. A

U N P R G 2 0 0 6 -1 1

1. Si m + n + p = m n p , entonces: W = es
x m n + x » p + J { np

m n
A ) x np B ) x mp C )1 D ) x mnp E) x R. C

107
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

UNPRG 2 0 0 8 -

2. La sim p lifica ción de: E = ^ /(0 ,2 5 )'(o : ) ' - ( 0 ,2 ) ~ <0-2S>' + 1 es:


A) 1 B) 4 C) 9 D) 15 E) 20 R. E

U N P R G 2 0 0 8 -1 1

1. S im plificar:

A) 2 B) 3 C) 4 D) 8 E) 9 R. C

UNPRG 2 0 0 9 - I
1. Si 5ntl + 5 n+3 + 5 nt3 + 5n+4 = 780 , h a lla r el v a lo r d e n
A) 1 B) 0 C) 2 D) 5 E) 3 R. A
U N P R G 2 0 0 9 -1 1

r - s+ y -5
1. E fectuar: E = *-,5l
7 5-31 + 35~x
A ) 21 B) 7 C ) 35 D ) 53 E ) 28 R. A

2. C o n o cie n d o que: P ( x x‘ ) = x : + x 4 + x 6 , h allar P (2 ).

A ) 10 B) 4 C ) 14 D) 8 E ) -Jl R. C

6. L O G A R ÍT M O S

UNPRG 2 0 0 0 - 1
1. Si a, b, c, d y f so n n ú m e ro s n a tu ra le s m a y o re s q ue u n o y to d o s
e llo s d ife re n te s e n tre sí, e n to n ce s s im p lific a r la expresión:
E = lo g a b . lo g b c . l o g ; d . lo g d f lo g f a
A) E = 1 B) E = 2 C) E = 3 D )E = 4 E )E = 5 R. A

U N P R G 2001 - 1
1. Si: 2 "= a y 4 " = b , d o n de n * 0 . El v a lo r d e lo g b a es:
A ) 1 /3 B) 1 /4 C) 1 D) 2 E ) 1 /2 R. E

UNPRG 2 0 0 3 - 1

1. Si lo g . 16 - 2 x , el v a lo r de E = X es:
l 0§ x 2
A) 1 B) - 1 C) 2 D) - 2 E) 0 R. A

2. A l re s o lv e rla e cuación: L o g J l o g , ( x - 3 ) ] = 2
El v a lo r d e x es:
A ) 512 B ) 525 C ) 521 D ) 515 E) 518 R. D

108
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

U N P R G 2005 - II

1. S ie n d o A = {7 } y R : c o n ju n to so lu ción de: - +0 _ 3
lo g V ^ 4 Ó
La su m a de los e le m e n to s d e A u R es:
A ) 42 B) 83 C ) 13 D) 90 E ) 55 R. E

UNPRG 2 0 0 6 -1
1. D e te rm in a r el v a lo r de " y " del sistem a

e x* y =1 2 ( I)
ex' y = 3 ( II)
A) Ln4 B) L n 2 C) Ln3 D) L 116 E) L n5 R. B

U N P R G 2 0 0 6 -1 1

i° g ,q ° 8 ,y y ) - ^
1. C a lcu le x ; en:
c o lo g y ( a n tilo g y x )
A ) 49 B) 25 C) 4 D) 5 E) 16 R. B

UNPRG 2 0 0 7 -1
1. Si s a tis fá c e la e cuación: ln ( x ó + x 4 - x 2 - 1 ) = 1 + ln ( x 4 - 1 ) el
v a lo r d e " x " es:
A) 1 B )-V e+I C) V e ^ T D) V e + T E) V T ^e R. C

U N P R G 2 0 0 7 -1 1
1. C a lcu la r " x " de: lo g (2¡t. 1) ( x + 7 ) = 2
A) 0 B) 2 C) - 2 D) 4 E) 3 R. B

U N P R G 2008
-n
1 1
1. Si s e v e rific a que: lo g ,. - n
£10 1x2 2x3 3 x4 11(11 + 1)
C alcular: l o g ( i r + IO 11)
A ) 3 lo g 2 B ) 2 lo g 2 C ) 3 + lo g 2 D) 2 + lo g 2 E ) 2 + lo g 3 R. D

U N P R G 2 0 0 8 -1 1
1. R esolver: lo g 2, 2 x + log% 0 ,5 x + l o g \ 0 ,2 5 x = 5
A ) 16 B) 4 C) 2 D) 8 E ) 32 R. C

UNPRG 2 0 1 1 -1
99 fk + 1
1. Si b = 1 0 *' , h a lla r el v de
I> g b
k=l k
A )1 B ) -1 C )0 D) - 2 E) 2 R. D

109
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

U n iversid ad N acional M ay o r de S an M arco s (U N M S M )


P re g u n ta s de á lgebra en lo s e x á m e n e s de a dm isió n de la U niversidad N acional M ayo r de San
M arcos, d u ra n te los años: 2 0 0 0 - 2010

1. G R A D O , P O L IN O M IO S Y V A L O R N U M É R IC O

U N M S M 2003

1 S¡ n ! (n! 3) = i 8 d e te rm in e el va lo r d e K = -Jn: + 3 n + 7
n!+4
A ) 47 b) V T 7 C) 3y¡3 D ) V 35 E) V ó T R. D

UNMSM 2 0 0 4 -1

1. H allar el v a lo r d e E = 1 + ^ 2 + S
V 2 T + ^ 2 7 + sV 2 T + ..
V2-1 5/2-1
B)63(V2-1) C) 63 D) E) R. C
V 2-1 63 63

U N M S M 2 0 0 4 -1 1
2 2 (2 ,4 5 4 5 ...)(!,6 6 6 ...)
1. H alle el v a lo r d e la e xpresió n: E =
2, 222...

9 a/2 9V 2
A) B) 9 / 2 C) E) 9 V I R. A

2. El polinom io:
P (x ) = ( 7 x 3 - 3 )"-3( 2 x - l) " * 1 + ( i r x 3 - 9 )(2 x + 3 ) " - '7 + ( 5 x - 7 n )(5 x - 1)3" - '7
tie n e co m o té rm in o in d e p e n d ie n te 112. H alle n .
A ) 13 B ) 18 C ) 16 D ) 20 E) 12 R. C

U N M S M 2 0 0 5 -1 1

1. Si b = ka y c 3 = a 3 + b 3 halle E = ^ - + ^ r +^ r
c- a' c‘
A) 5 + k 3 B) l + 3 k 3 C )l + 2k3 D ) 1+ k 3 E) 2 + k 3 R. D

U N M S M 2 0 0 9 -1 1
1. Si el p o lin o m io P (x ) = n x ntS + ( n + l ) x " t6 + ( n + 2 ) x n*7 + ... e s o rdenado
y co m p le to , ca lcu le P ( l) - P ( - l ) .
A) -1 5 B) - 1 2 C ) 12 D) 5 E ) 15 R. B

0,9999... + 0,121212...
2. Si f = es u na fra cció n irre du ctible , halle la su m a de los
0 , 8 8 8 8 ... + 0 , 1 1 1 1 ...
d íg ito s del num erador.
A) 6 B ) 10 C )8 D )9 E) 11 R. B

110
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

2. O P E R A C IO N E S C O N P O L IN O M IO S

U N M S M 2001
x 30 _ m
1. Si el co cie n te n o ta b le — tie n e 10 té rm in o s, halle el v a lo r d e (m + n )
x" - y
A ) 23 B) 21 C ) 25 D ) 35 E) 50 R. A

UNMSM 2 0 0 4 -1
1. El re sto d e la d ivisión d e un p o lin o m io P (x ) e n tre x : + 3 x + 2 es 2 x + 3 ; y e n t r e

x '+ 2 x -3 e s x - 2 . H alle el re s to de la división de P (x ) e n tre x ’ - 1 .


A )-x + 2 B) - 3 x + 5 C) - x D) 2 x - l E) 2 x - 3 R. C

U N M S M 2 0 0 4 -1 1
1. Si a > 0 , al s im p lifica r la e xpresió n (a x + a ' x ) ( a x - a ' x ) ( a 4x + l + a 4x)
se obtiene:
A ) a 6lt + a H5x B) ( a 3x- a ~ - x) 3 C ) a ó x - a ~ úx
D) ( a x - a~x ) 6 E ) (a 3x - a ~ 3x) 2 R. C

2. La d iferen cia de los cu b o s de d os n ú m e ro s im p a re s co n se cu tivo s e s 602 . ¿Cuál


e s su sum a?
A ) 20 B) 18 C ) 14 D ) 16 E ) 12 R. A

UNMSM 2 0 0 5 -1
1. S e d ivid e el p o lin o m io x 3 + 2 a x : - 7 a x : + 2 a 3 e n tre x - a . ¿C uál d e b e ser
el v a lo r d e a : d e m odo q ue el re sid u o se a 1?

A) B) — C) — D) — E) — R. C
2 3 2 4 2

U N M S M 2 0 0 5 -1 1
1. Si ( 2 x - y - z ) 3 - ( 2 x - y + z ) : = 2 [ ( y - 2 x ) : + z : J ,

2x-z 2x-y
H alle E = + -
2z-y 2z
A) 3 / 2 B) 1 C) —3 / 2 D) 1 / 2 E) —1 / 2 R. D

2. Si x e s un n ú m e ro real tal q ue el té rm in o central en el d esa rro llo

'2 3x n‘:
de e s 924 , halle el v a lo r de 1 + x ' + x 4 + x 6
,3 2 ,
A) 4 B) 8 C) 6 D ) 16 E) 2 R. A

3. ¿ Q ué té rm in o en el d e sa rro llo d e ( x~: y - 2 x y 3) 9 ca re ce de la v a ria b le x ?


A ) El 5o té rm in o B) El 6o té rm in o C ) El 3o té rm in o
D ) El 7o té rm in o E) El 8o té rm in o R. D

111
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

UNMSM 2 0 0 8 -1
1. A l d ivid ir un p o lin o m io P (x ) entre x 2 - l se obtie ne - 2 x + 4 de residuo, y al
d ivid irlo e n tre x 2 - x - 2 se o b tie n e 8 x + 1 4 d e residuo. D eterm ine el resid uo
q ue se obtendría al d ivid ir P (x ) e n tre x 3 - 2 x : + 2 .
A) 10x2 - 2 x - 6 B) 1 0 x 2 + 2 x + 6 C ) - 1 0 x 2- 2 x + 6
D) - 1 0 x 2 + 6 x - 2 E) 1 0 x 2 + 6 x - 2 R. A

UNMSM 2 0 0 9 - I
1. Si el p o lin o m io P (x ) s e d ivid e e n tre ( x - 2 ) , el co cie n te es x 3 + 2 x + 1 y el
re sid u o e s r . Pero si P (x ) s e divide p o r ( x - 4 ) , el re sid u o es ( - r ) .
¿C uál e s el v a lo r de r ?
A ) 25 B ) - 25 C ) 20 D )-20 E) 0 R. B

U N M S M 2 0 0 9 -1 1
1. H alle el c o e ficie n te de x 3 en el d esa rro llo del b in o m io ( 2 x + ( 2 x ) '‘ ) “ .
A ) 330 B ) 660 C ) 1320 D) 2640 E) 5280 R. D

3. F A C T O R IZ A C IÓ N

UNMSM 2 0 0 5 -1

1. Si a x + b y + c z + a b c x y z = 0 , ca lcu le el v a lo r de E = ( a x + 1 ) ( W + l ) ( cz + 0
(a x - l) ( b y - l) ( c z - 1 )
A) -1 B) 5 C) - 2 D) - 5 E) 2 R. A

UNMSM 2 0 0 7 -1
1. C on re sp e cto a las ra ic e s del p o lin o m io P (x ) = x 4 - 2 x 3 + 3 x 2 - 4 x + 5 ,
m a rq u e la a lte rn a tiva correcta.

A) No tie n e ra íce s negativas.


B) S o lo tie n e d os ra ic e s negativas.
C) T ie n e c u a tro ra íce s negativas.
D) S o lo tie n e tre s ra ic e s negativas.
E) S o lo tie n e u na raíz negativa. R. A

4. F R A C C IO N E S A L G E B R A IC A S

U N M S M 2002
2 g q

1. Si s e v e rific a la identidad: —j = — + --------+ --------


x -2x" -3 x b x + 1 x-3
p ara to d o n ú m e ro real, x d is tin to de - 1 , 0 y 3. H alle el v a lo r d e a • b ■c
A ) -1/24 B) 1 / 2 4 C) 3 / 8 D )-3/8 E) 1 / 6 R. B

112
DAVID GONZALES LOPEZ

5. T E O R ÍA DE E X P O N E N T E S

U N M S M 2000
rX+4 _ rx + 2 ^y+5 _ *3y+3

1. Si A = ----------- 1— y B = , ca lcu le E = 36
5* 3y B
A) E = 10 B) E = 100 C ) E = 100/36 D ) E = 216 E) E = 600 R. B

UNMSM 2 0 0 4 -1
>2x 2x
1. Si 163 = 84' e n to n ce s x es:
A ) 1 /3 B) 3 C) 2 D ) 1 /4 E ) 1 /2 R. E

U N M S M 2 0 0 4 -1 1
c
\ —
i
V x 1*7 V x77 :\ / x 7 7
1. H alle el v a lo r d e E si a : b = a : c + b c : y E = a*í
1I \ V x 7 7 V x77 ^ /x 7 7 /

A) x 3 B) x 4 C) x : D) x - ' E) x R. E

UNMSM 2 0 0 5 -1 .
2X - 2 ~ x
1. A l s im p lific a r la expresión — — — s e obtiene:

?x 1 2X 2X 2
A) — — B ) C) — — D) - - E) — — R.C
-

4X - 2 2X- 2 ' X 4 X +1 1+ 2 ' 1- 4 r

U N M S M 2005-11

1. En la e cua ción m x V m 17+5x = V n V 7 . C on m > 0 , el va lo r p o sitivo de x es


A) 2 B) 1 C) 3 D) 6 E) 5 R. B

U N M S M 2 0 0 6 -1
1. R esuelva la e cua ción expo ne n cia l 2 X* : + 2 X+I + 2 X + 2 X' ‘ + 2 X' : = 248
C a lcu le E = 2 X+I + 2 X + 2 X' ‘
A) 5 B ) 15 C) 2 D ) 112 E ) 115 R. D

UNMSM 2 0 0 7 -1
1
f 7 15 _ 7 n ^\s
1. Si = 7 halle la su m a de la s c ifra s de n
7 n' 4 - 7
A) 9 B) 8 C) 1 D) 3 E) 2 R. E

UNMSM 2 0 0 9 -1
1. H allar el v a lo r de m p ara q u e s e v e rifiq u e la igualdad

7 (0,0 =10

113
DAVID GONZALES LOPEZ

R. A

U N M S M 2 0 0 9 -1 1
1. Si x e s un n ú m e ro positivo, tal que

7 (3 b_1)
= X V ------ 1 — = 3b
9 b+l - 2 (3 :b)
H alle la su m a de a + b
A) 4 B) 6 C) 5 D) 3 E) 7 R. C

6. L O G A R IT M O S

U N M S M 2002
1. Si lo g ( x 0 ( x + 2) + lo g ( x 0 4 ( x + 2) = 4 , h a lle x : + 1 2 x + l
A) 4 B) 0 C) 2 D) 3 E) 1 R. E

U N M S M 2003
1. Si x > - 4 , halle el v a lo r de x q ue re su e lve la e cuación:
lo g ( x + 5) + lo g ( x ; + 8 x + 1 6 ) = 1 + lo g ( x ; + 9 x + 20)
A) 1 B) 10 C) 4 D) 2 E) 6 R. E

UNMSM 2 0 0 4 -1
1. halle el p ro d u cto de las s o lu cio n e s d e lo g x = - i/lo g x 7 - 1 2

A ) 109 B ) 106 C ) 107 D ) 103 E) 105 R. C

2. Los lo g a ritm o s d e cim a le s de 2 y 3 son: lo g 2 = 0,3010 , lo g 3 = 0,4711 , calcule

lo g V 2 8 8 0 con c u a tro cifras decim ales.


A ) 1,4116 B ) 1,7236 C ) 2,2236 D) 1,7060 E) 2,0103 R. B

U N M S M 2 0 0 4 -1 1
1. Si p ara a * 0 y b 5* 0 , d e fin im o s a * b = l o g , | a b | , halle el co n ju n to solución
d e la e cua ción x * (1 * 4) = ( - 4 * 1) * 4
A) {-4 ,4 } B) { - 2 , 2 } C){4} D) { 2} E) {8} R. A

2. Si x e s solución de la e cuación: lo g (5 - 2 X+I) - lo g (6 + 4 X*: ) + lo g 70 = 0 ,

e n to n ce s el v a lo r d e l + x + x : + x 3 + ... + x i: es
A ) 12 B) 13 C ) 11 D) 1 E) 4 R. B

3. R esu e lva la e cu a ció n : 2l0Ss(x''l> = 3


A ) 15 B) 9 C ) 26 D ) 21 E) 63 R. C

UNMSM 2 0 0 5 - 1
1. El v a lo r d e x en la e xpresió n: 31og, x + 21og4 x + 41ogs x = 32 es
A ) 32 B ) 16 C ) 64 D) 8 E) 36 R. C

114
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

2. S ean b > 1, senx > 0 , c o s x > 0 y lo g b (senx) = a . H alle lo g b (c o s x )


a N
1
A ) b o g h (l + b 2a) B) 2 log , 1-b2 C ) - l o g b( b 3a- l )
y

D ) 21ogb( l - b 2a) E ) i l o g b( l - b ;a) R. E

1
3. Si A = , B = a x d o n de a > 0 y x *0 ,

ca lcu le el v a lo r d e x l o g B( A )
A) n - b B) n b C) n b - x D )-nb E) n - b + x R. D

4. El v a lo r a b so lu to de la d iferen cia de las s o lu cio n e s d e la ecuación

' 1
+ x lo g = —l o g 2 16 es
V v243y
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 R. D

5. Las s o lu cio n e s d e la e cu a ció n : a x"*:x =b co n a > 1 , b > 1 , son


ln (a b ) lln (a b ) 'ln (a b )
A) - 1 + B) 1+ C )±
ln (a ) ln (a ) ln (a )

lln(ab )
D ) - 1 + v 'ln (b ) E) 2 + R. A

U n iversid ad N acional de Ing en iería (UNI)


P re g u n ta s d e á lgebra en los e x á m e n e s de a dm isió n d e la U n ive rsid ad N acional de Ingeniería,
d u ra n te los años: 2 0 0 0 - 2010.

1. G R A D O , P O L IN O M IO S Y V A L O R N U M E R IC O

UNI 2000 - 1
1. S ean P ,Q d os p o lin o m io s d a d o s por:
P (x ) = a x 3 + b x : + c x + d y Q (x ) = 2 x 3 - x 3 + 3 x + l
Si P (x ) = Q ( x - 1 ) d ete rm in e el v a lo r de a + b + c + d .
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 5 R. B

2. S ean los p olinom ios: P (x ) = a x 3 + b x : + c x + d , Q ( x ) = a x : + d y R (x ) = ax + b .


Si P (0) = 2 , Q ( l) = R (2 ) = 1 , halle x ta lq u e R (x ) = 0
A )-3 B) - 1 C)0 D)1 E)3 R. E

UNI 2001 - 1
1. D ada la fu n c ió n p olino m ia l: P (x ) = x 3 - 1 0 0 0 0 x : - 1 0 0 0 2 x + 9 9 9 9 .
C a lcu le el v a lo r d e P(10 001)
A )-3 B)-2 C )-1 D) 0 E) 1 R. B

115
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

UNI 2001 -11

1. S a b ie n d o q u e ^ - = — = — y a d e m á s ( A + a )(B + b )( D + d ) = M !
a b d

C a lcu le E = D 3 | ^ + d É

A) M B) V Ñ Í cM j D) M 3 E) M R. A

UNI 2 0 0 4 - II
1. D ad o s los s ig u ie n te s p o lin o m io s P (x ) d e g ra d o 2 y té rm in o in d e p e n d ie n te uno, y
Q ( x ) = ( x - l) P ( x ) + 3 x + 1 . Si Q (2 ) = 7 y P ( l) = 2 ,
halle la su m a d e ra le e s de Q ( x ) .
A) 0 B) 8 / 3 C) 1 0 / 3 D) 4 E) 5 R. B

UNI 2007 - 1
1. S ea p ( x ) = a x : + b x + c ta l q ue p ( l) = - 2 , p (2 ) = 3 y p(5) = 34
D eterm ine un v a lo r de x d e m o d o q ue p ( x ) = 0

3-V34 - 3 + V217 - 3 + V l7
A) B) C)
8 8 8
V2I7 + 3 V 2 T 7 + V3
D) E) R, B
8 8

UNI 2 0 0 7 - I I
1. D eterm ine el p o lin o m io m ó n ic o d e m e n o r g ra d o d e c o e ficie n te s e nte ros
q ue te n g a c o m o ra íce s a los n ú m e ro s re a le s V 2 - 3 y V 3 - 2 . Dé co m o
re sp u e sta la su m a de su s co eficientes.
A ) 28 B) 42 C ) 56 D ) 70 E ) 84 R. E

UNI 2008 - 1
-1
11 3 + m 3 ^
1. H alle el v a lo r n u m é rico de: P =
v m "3 - n ‘3 y

si m + n = y¡Í2 , mn = 2 \¡18
A) - 2 4 B) - 1 2 o - ± - D) — E ) ^ R. C
24 24 12

2. O P E R A C IO N E S C O N P O L IN O M IO S

UNI 2 0 0 0 -1 1
1. C u a tro n ú m e ro s e n te ro s p o s itiv o s a ,b ,c ,d están re la c io n a d o s en la sig u ie n te form a:

a: _ b _ a: +b
b c: a+ b+ c
S i b = k a , e n to n ce s a + b + c + d e s igual a:
A) k 3 + k : + k - l B) k 3 - k 2 + k + l C ) k 3+ k - l D ) k 3- k + l
E) k 3 + k : - k - 1 R.C

116
DAVID GONZALES LOPEZ

2. De lo s sig u ie n te s enunciados:
I. T o d o n ú m e ro im p a r es la d iferen cia de los cu a d ra d o s d e d os n ú m e ro s
consecutivos.
II. El c u a d ra d o d e un n ú m e ro e n te ro p o sitivo p a r n , e s igual a la su m a de
lo s n p rim e ro s n ú m e ro s p a re s positivos.
III. La d iferen cia d e los cu b o s de d os n ú m e ro s e n te ro s co n se cu tivo s d ism inu ido
En u na unidad, es d ivisible p o r 6 .
P o d e m o s a firm a r que:
A ) FFF B ) FF V C ) FV F D) V FV E )V W R. D

UNI 2003 - 1
a+ c -5 x :i - a x + c
1. C a lcu le el v a lo r d e K = ; si la división — e s exacta.
V a -c ’ x 2- x + l
A ) 10 B) 8 C) 2 D) 6 E) 4 R. C

UNI 2003 - II
1. Un n ú m e ro n e s m ú ltip lo de 3 . E n to nce s p o d e m o s a firm a r q ue el resid uo
d e d ivid ir 2 3n+s + 2 Sn+4 + 2 5 entre 7 es:
A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2 R. D

UNI 2 0 0 7 - I I
(am + an + b m - b n ) 2 + (am - an - b m - b n ) :
1. A , sim plificar: Q = (a „ . _ a „ v „ + b , „ )R (m > n )

d o n de m , n e y R(m ,n) = (m - ■Jlnm + n ) ( V 2 n m + m + n)


E n to nce s obtenem os:
A) 2(a + b) B ) 2(a - b ) C ) 2 a 2' 3 + 2 b 2' 3 D) 2 a 2' 3 - 2 b :/3 E ) a 2' 3 + b 2/3 R. C

UNI 2 0 1 0 -1 1
1. ¿ Q ué condición d e b en c u m p lir los n ú m e ro s re a le s b y c para q ue el polinom io
x 2 + b x + c sea d ivisible p o r x - 1 ?
A)b-c = l B) b + c = 1C) c - b = 2 D)b-c =-l E)b + c = - l R. B

2. Si x - x ' 1 = 0 , ( x ^ 0 ) , e n to n ce s lo s v a lo re s de x 2 + x ~ 2 y x 3 - x ~ 3 son:

A ) 3 y 4B ) 2 y 3 C) 2 y - D) 3 y i E) 4 y - R. A
2 3 4

3. F A C T O R IZ A C IÓ N

UNI 2 0 0 0 -1 1
1. Si ac + ad + be + ab + bd = 0 , d e te rm in e el v a lo r d e x . d e m odo que:
(b + c + d) = x ( a + c + d)

A)b: /a2 B) a : b 2 C ) a 2+ b2 D )a 2- b 2 E ) a 2/b R. A

117
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

4. F R A C C IO N E S A L G E B R A IC A S R A C IO N A L E S

UNI 2001 - 1
x y z
1. S ean x ; y ; z n ú m e ro s naturales, d o n de — + — + — = 1,4375 .
2 4 16
¿ C u á n ta s te rn a s ( x , y , z ) solución s e obtie ne n , en las cu a le s z = 3 ?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 R. D

UNI 2002 - 1
1. C on tre s n ú m e ro s e n te ro s x , = a , x , = a + 2 , x 3 = a + 4 se fo rm a n las

s e is p o sib le s fra c c io n e s — , p ara k * 1.

Para q ue la su m a d e dich a s fra c c io n e s sea un n ú m e ro entero, se rá n ece sario


q ue x , valga.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 R. B

UNI 2 0 0 3 -1 1
1. H alle el m e n o r ente ro positivo n tal q ue las 73 fra ccio n e s
19 20 21 91
n + 21 ’ n + 2 2 ’ n + 23 ’ " 5 n + 93
sean to d a s irreductibles.
A ) 93 B) 95 C ) 97 D ) 101 E) 103 R. B

5. T E O R IA DE E X P O N E N T E S

UNI 2 0 0 8 -1 1
1. Para los e n te ro s p o s itiv o s a y b se define: a * b = a :b' ‘ . Si x e y son e nte ros
p o s itiv o s y x * y = 3 2 , ¿cuál d e lo s sig u ie n te s n ú m e ro s podrían s e r el va lo r de y ?
I. 1 II. 2 III. 3
A ) so lo I B) s o lo III C ) I y III D ) II y III E) Todas R. C

UNI 2 0 1 0 -1 1

1. Si 2 64 = a a y V 3 54 = (3 b )b . h a l l e 3a + 2b
A) 48 B) 96 C ) 66 D) 94 E) 44 R. C

6. L O G A R IT M O S

UNI 2 0 0 0 - I I
1. H alle las ra íc e s en la s ig u ie n te e cuación: -Jlogx = lo g V x

A) x, = l ; x , =104 B) x , = 10~2 ; x : = 1 0 2 C ) x , = 1 0"1 ; x , = 103


D ) x , = 1 0 '1 ; x , = 1 0 : E ) x , = l ; x , = 10 R. A
UNI 2002 - 1
1. Del sistem a:
3 í+1 - 2 y = 1 1
3* + 2 y+l = 41

118
DAVID GONZÁLES LÓPEZ

H alle lo g y x

A ) 1 /2 B) 2 / 3 C) 3 /2 D) 2 E) 4 R. A

UNI 2 0 0 3 -1 1
1. Las s o lu cio n e s re a le s de la e cua ción lo g 5( x : - 2 0 x ) = 3 son:
A ) n o existen B ) ú n ica m e n te x = 25 C ) ú n ic a m e n te x = 5
D ) x , = 5 ; x , = 25 E) x , = - 5 ; R. E

UNI 2004 - 1
1. D ada la s ig u ie n te e cuación: l o g ( 2 x - l ) n + l o g ( x - l ) l0'°EI' = n
Halle x , sa bie nd o q ue n e s cu a lq u ie r e n te ro p o sitivo y lo g es el log a ritm o
en b a s e 10.

A) 6 B) 3 C) 4 D) 2 E) 3 /2 R. B

UNI 2 0 0 4 - II

1. D eterm ine la base a tal q ue lo g a V 27

A) — B) — C) — D) - E) - R. C
243 81 27 9 3

UNI 2 0 0 7 -1 1
1. ¿ C u á n to s n ú m e ro s e n te ro s p o s itiv o s b tie n e n la p ro pie da d de q u e L o g b531441
sea un n ú m e ro entero.
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 12 R. C

2. La su m a de lo s cu a d ra d o s de d os n ú m e ro s e s 29 y la su m a de sus
lo g a ritm o s (en base 1 0 ) es 1. D ichos n ú m e ro s son:
A)-2 y 5 B) 4 y 5 C) 2 y - 5 D) 2 y 5 E) 3 y 20 R. D

7. R A C IO N A L IZ A C IÓ N

UNI 2 0 0 0 - 1

1. Se a E = —= — — = , e n to n ce s la expresión ra cio n a liza d a es:


V 2 + V 3 + V5
A ) ( V Í2 + V Í8 - V 3 0 ) /1 2

B) ( V T 5 + V Í 8 - V 3 0 ) / 1 8

C ) ( V Í2 - V Í 8 + V 3 Ó ) / 1 2

D) ( V Í 5 - V T 8 + V 3 0 )/1 8

E) ( V Í2 + V Í 5 - V 3 0 ) / 1 2 R. A

119
R E FE R E N C IA S B IB LIO G R Á FIC A S

A lie n, A . (1997). Á lg e b r a in te r m e d ia (4 a e d ) . M éxico: P re ntice Hall.

B arnett, R., Z ieg ler, M. y Byleen, K. (20 00 ). A lg e b r a ( 6a ed.). M éxico: M cG raw - Hill.

Bello, I. (1999). Á lg e b r a e le m e n t a l. M éxico: International T ho m son E ditores.

G u sta fso n, D. ( 2003). Á lg e b r a In te r m e d ia . M éxico: International T ho m son Editores.

In stitu to d e C ie n cia s y h u m a n id a d e s. (2008). Á lg e b r a y p r in c ip io s d e l a n á lis is , Tom o I y II.

Lim a: L u m b re ra s editores.

In stitu to d e C ie n cia s y h um a n id a d e s. (2009). A d m is ió n UNI 2000 - 2008. Lim a: Lum breras

editores.

In stitu to de C ie n c ia s y h um a n id a d e s. (2010). A d m is ió n U N M SM 2000 - 2010A. Lima:

L um bre ra s e dito re s

K aufm ann, J. y S ch w itte rs, K. (2000). Á lg e b r a In te r m e d ia (6a ed.). M éxico: International

T ho m son Editores.

M ikhaild, M. (2005). Á lg e b r a te o r ía y p r á c t ic a . Lim a: Editorial S an M arcos.

Q u ija n o; J. (1991). Á l g e b r a t e o r í a y p r o b l e m a s . T o m o I. Lim a: Editorial San M arcos.

R odríguez, M. (1989). Á lg e b r a . Lim a: E ditora A lg oritm o.

R ubiños, L. (2001). R a z o n a m ie n to m a te m á t ic o m o d e r n o . Lim a: E ditorial M oshera

S obel, M. y Lerner, N .(1996). Á lg e b r a (4 a ed.). M éxico :P ren tice Hall H ispa no a m e rica na .

T orres, C. (2000). Á lg e b r a te o r ía y p r á c t ic a . Lim a: Editorial San M arcos.

V illo n , M. (1995). Á lg e b r a : T o m o I (1 0 a ed.). Lim a: FAVAL.

Zill, D. y D ew ar, J. (2003). Á lg e b r a y T r ig o n o m e t r í a (2 a ed.). B ogotá: M cG ra w - Hill


R E S PU ES TA S A A LG U N O S E JE R C IC IO S PR O P U E S TO S

E jerc ic io s 01: G ra d o d e un p o lin o m io y p o lin o m io s esp e cia le s


4. n i = 5 y n = 3 6. 3 9 / 1 9 8. 5 10. 8 12. 3 14. 1 16. 2 18. 16
20. 8 y - 8 22. 5
E jerc ic io s 02: V a lo r n u m érico d e e x p re s io n e s a lg eb raicas
2. 1 1 /8 4. 7 4 / 2 5 6. 2 3 / 2 8. 5 / 6 10. 2 5 / 1 8 12. 1 14. 7 / 11
16. - 2 0 18. 1 20. x 22. 1 / 2 24. b 26. 4 28. 5
E jerc ic io s 03: A d ició n y s u s tra c c ió n d e p o lin o m io s en tero s

2. - x 3 - 5 x 2y - 3 x y : - 2 x - 5 y 3 4. - x 4 + - x 3- x 2 - - x + 2
5 6 8
_5 24 I 3 l o 0 8 5 7 4 5 -i 3 3 4 85
6, 9 I j t
. -2x — x — x + -x ' + — x 8. —x + —x y — x y — x ' y — xy — y
3 2 8 10 9 5 2 6 4 2
10. 2 y 4 + 6y 3+ 4 y 2 - 6y - 8 12. y 5 - 4 0 y 3 + 1 4 y 2 + l l y 4 + 1 9 y - 3 1

14. - 2 8 y 5 - 2 0 x 5 - 8x 3y 2 + x 2y 3 - 2 1 x y 4 16. - — x 3+ - x 2y + - x y 2 - —
36 6 8 2

18. 9 x + 1 4 a - 9 b 20.
3xy + — y 2 + -
18 4
Ejercicio s 04: M u ltip lica c ió n d e p o lin o m io s e n te ro s - P ro d u c to s notables

2. m 6 - 8m 4 + l l n r + 2 0 4. 8x 3 + l 6.- x 4 + — x 3y - — x 2y 2 + - x y 3 - y 4
5 10 7 60 3 6 3 y
8. a x 3 + — a 2x 2 - — a 3x - —x 4 + a 4 10. - x n+5 + x n+4 + 3 x n+3 + x n*2
12 18 4
12. x 2a+s + 2 x 2a+4 - 3 x 2a+3 - 4 x 2a+2 + 2 x 2a+1 14. x 16- l 16.-396 18. x 6y - x ' 6y

20. x 6 - l 22. x 12- y a 24. x6- l 26. 0 28. 4ab 30. x 2" + x ;"~‘ +1
32. 34 34. 168 36. - 2
E jerc ic io s 05: D ivisión de p o lin o m io s e n te ro s - C o cie n te s notables
T ^ 5 c 3 / i á *>8 3-i , 9 1 4 3 3 -1 .
2. 2 x - 5 x - 4 x 4. 111'— 11111 + —n ' 6. x ' + — x y z + —x z ' - 1
3 2 10 5 5

8. x 3- - ^ x - ^ x 2 10. C ( x ) = 2 x 3 + 4 x 2 + 5 x + 1 3 ,R (x ) = 25

3 5 , 5 1 . 15 31 , 1 17 21 21
12. C ( x ) = 2 x — x ' + —x — , R ( x ) = ------------ 14. x + - x ' + - x + — ,R (x ) = — x + —
2 4 8 8 2 4 8 8 4

16. — x 2 — —x ———, R ( x ) = -—x 2+ ——x ——— 18. m = 8 y n = 12 20. 6 22. 1 24. 40


2 4 8 8 8 8
26. 22 28. b ) x 4 + 3 x 3 + 9 x 2 + 2 7 x + 81 d ) 4 x y 2 - 5 m 3 f) 1 6 x 4 + 2 8 x 2y 3 + 4 9 y 6
h ) a 15 - a l 2b 3 + a 9b 6 - a úb 9 + a 3b 12 - b 15 j) ( x + 1) 1" 1+ ( x + l ) n‘ 2 + ( x + l ) n’ 3 + ... + 1
1) ( x 2 - 3 )2 - ( x 2 - 3 ) ( y 2- 2) + ( y 2 - 2)2
Ejercicio s 06: Factorización
2. (x + z )(x - y )(x + y ) 4. ( x + y + l ) ( x - y ) ( x + y ) 6 . ( x p + y p( x n + y m)
8. (p + q )(p q + r 2) 10. (m + 4 ) ( m 2+ 6m + 10) 12 . ( x a + y b) ( x m + y n + z p)
14. (a - b )(a + b ) ( x - 3 )(x + 3) 16. ( x + a ) ( x 2- a x + a 2) ( x - a ) ( x + a ) ( x : + a 2)
18. ( x - y ) ( y - z ) ( y + z ) ( x : + x y + y 2) 20. ( x - l ) ( x + l ) ( m - l ) ( m + l )
22. ( x + 2 y ) ( x + 2 y + 2) 24. ( 5 x 2 + 4 )(3 x 2 - 2) 26. 4a 2b(a - 3b)(a + 2b)
28. (3 x + 5 y )(2 x + 3 y) 30. ( x 2 - 2 x + 4 ) ( x 2 - 2 x - 1) 32. (3xtI - 6 ) ( 3 " ‘ + 5)

34. ( x + l ) ( x - l ) ( x + 2) 36. ( x - l ) ( x + 4 ) ( x 2 + 1 ) 38. ( x + 2 ) ( x 2 + 4 x + 7)


40. ( 2 x + l) ( 2 x + l) ( 3 x + l ) 42. ( 2 x - l) ( 2 x - l) ( 3 x + l ) ( x - l ) ( x + 1 )
44. ( 2 x + l) ( 3 x + l) ( 5 x - 1 ) 46. ( x 2 + 5 x + 5 ) ( x 2 + 5 x + 5) 48. ( x 2+ 2 x - 8 ) ( x 2 + 2 x - 6 )
50. ( x - 3 )(x + 2 ) ( x 2 - x - 8) 52. ( x 2 - 4 x - 7 ) ( x 2 - 4 x + 5) 54. 2 ( x 2 + 3 x + l ) ( x 2 + 3 x + 1 )
56. ( n r + n 2 - m n ) ( m 2 + n 2 + n m ) 58. ( x J - 2 x 2 - 4 ) ( x 4 + 2 x 2 - 4)
60. ( x 2 - 2 x + 3 ) ( x 2 + 2 x + 3) 62. ( a 2b 2 + 8 c 2 - 4 a b c)(a : b 2 + 8 c: + 4abc)
64. ( x 2 - y 2 - 5 x y ) ( x 2 - y 2+ 5 x y ) 66. ( x 2 - x + l ) ( x 3 + x 2 - 1 )
68. (a 2 + 3a + 3 )(a 3 + 2 a 2 + a + l ) 70. ( x 2 + x + l ) ( x 3- x + l)
72. ( n r + m + l ) ( n r - m + l) ( m 4- n r + 1 ) 74. (x 4 - x 2+ l) ( x 6 + x 4 -1 ) 76. 2
78. (x + 1 ) /( x - l) 80. a + b 82. 3 x - l 84. ( l - y ) ( l + y) 86. x + y
88. a 2 - b 2 + ab 90. 16

E je r c ic io s 07: F ra c c io n e s a lg e b ra ic a s

. 5x + y 19 x 2 + 1 5 x + 5 . - 3 x 2 + 9 x + 14 1 3 n r - 3 m + 10
2. 4.--------------- --------- o. ------------- o. 1 10. — 12.-- ------------------------
60 15x' 6x' 3 4 (m - l) ( m + 1 )

a(a-3) 3x 2 + 2 x + 4 6x-20
14. ---------------- 16. - 18.
4(3a-2)(2a-l) ( x + l ) ( x 2 - x + 1) (x + 5 )(x -5 )2

20. —i — 22. ab 24. x+2 26. x 2( x - 3 ) 28. ^ 30. X(-X ~ 2'1 32. 1
x -l y x+1

34. + 36 o 38 x _ 2 40 2 (m + 6 )(m - 7 ) 42 3 44 t 46 m + nx
xy" (m - 5 )(m + 1 ) m + x
. . 5 4 -4 5 1 co 3 x - l 2 2x + l x -2
4 8 . -------------------- 50. + --------- + ----------- - 52. — 54. —r-------- +
x -6 x + 2 x x-3 (x-3)2 x: + 3 x - l x : -2 x 2+ l

56. * + ‘ + ‘ 58. X+ 1 X- ‘
x - l (x -l)2 (x -l)3 (x -l)4 (x -l)5 ' 2 ( x 2 + x + 1) 2 ( x 2 - x + 1)

E je r c ic io s 08: T e o ría d e e x p o n e n te s

2. 1 4. - 6. 3 8. 16 10. x n' 3 12. 3 14. 6 16. 'Vab 18. 5^¡5J 7 20. 3


2
22. 4 24. 10 26. 7 28. 7

E je r c ic io s 09: R a c io n a liz a c ió n

2 5^y7 4 ^ 6 3^x6yA 8 1(j^ + + ^ io 5^(2^ +3Vy)


x 3y 4 2xy x -y 4x-9y
12 5 (2 V x + Jy) 14> i V 6 ( V 2 + V 3 + V 5 ) 16. 1 + V 2 18. 2^ 8 + 9^ ~ 4? H
4x-y 4 3

E je r c ic io s 10: L o g a r itm o s

2.7 4. - 2 6. - - 8 . - - 10. 0,58 12. S


V 32 14. 2 16. 1 18. 4 y 8
2 3
20. 2 22. 2
D ise ñ o y d ia g ra m a ció n :
C a rlo s G a m o n al T orres

C o n s u lta s y s u g e re n c ia s al e-m ail del autor: d av id 2 5 2 4 1 2 @ h o tm a il.c o m


ÁLGEBRA BÁSICA
T e o r ía y P r á c t ic a

S-ar putea să vă placă și