Sunteți pe pagina 1din 7

Ia Canadian Federal Elections os 2019

Id 43t Canadian Election im members ios Majlis im Communes muttsiet dien 21 st October
2019, pos Gouverneur-General Julie Payette dissolvit id 42t Majlis dien 11 September
kemti id mayno ios amtirend Premier Minister Justin Trudeau qui wehlpt kem eys Liberal
Partise salvguardet id majoritat gaisst in 2015.

Canada, tienxia dwot plautsto Stat, est un federal parlamentar monarchia ex dec provinces
samt important competences ed tri (nordi) territoria qua de angher-ye depende id central
magh. Official rays Canadas est Rayn Elizabeth II os England ; lakin el britisch monarch
contentet-se med taukile un Gouverneur-General samt khaliban symbolic bungsa. Id druv
politic magh biht xiht ab id niter chamber ios Parlament, in id nagor Ottawa, id Majlis im
Communes (Englisch : House of Commons, Franceois : Chambre des Communes),
menxu ia prerogatives ios uber chamber, ios Senat, sont secundar. Canadas politic
systeme est britain-lik, yed in major part sammelt in dwo scriben textes, ia Constitutionala
Legs om 1867 ed 1982. El chef ios Partise quod sehlt id mierst numer sedden in id Majlis
biht el Premier Minister Canadas (est yinjier possible habe « minoritar gouvernements »),
menxu id non-gouvernant partise samt id mierst numer sedden biht id « official
opposition ». Sonti taiper 338 dems quer biht elegen pro quar yars el candidat quel hat
obtent id hogst numer stehmen, bet ne bayad id majoritat (est tik oin tour). Id daysa iom
dems dependt complicat criteria bayna-ya id population iom provincen, id numer sedden
ielg hieb in 1985 tem quem ids numer senatoren.

Ob sien plieute ed historia, Canada est un land contrasten. Auwal-ye befolct ab i


Amerindians (quasi oino milliono nundiens ed dar important in apank regions), id buit
coloniset ab Franceois qui lanceer expeditions kya Rockic Montans ed Louisiana (Novo
France), dind krict in 1760 ab Grand Britain quod siet organise tadrijan ta territoria ed ibs
mehghsiet stets meis swobodia tiel 1982, menxu pipact un important population
immigranten, preter ex ia Britisch Insules, dind ex quasi tienxia, quo duct uni quasi official
recognition os multiculturalisme. Id majoritat iom 37 millions weikern gwivt in oik
metropolitan areas, prokwem id sudgrance con ia USA. Canadas multipolaritat ops daht
semo imprevisibilitat ibs electoral campagnes, quo interessanteihti ia, hatta pro gospoti
observers.
I Communes sess traditional-ye in uno majlis ios « Central Treb » os Ottawas
Parlamentsclin, treb-yod hieb est sauct ab un brand in 1916. Meis quem cent yars serter,
buit necessaro renove tod majlis ed i Communes dehlgent taiper sedde in uno majlis
(photo) ios West Treb ios sam clin. Id tehxen remant semper samlik ei Westminster
Parlament : un chambermember biht el rhayr-mutaasib karug ios majlis (in in centre) ed
perodhseddt ia debats ; el Premier Minister ed id gouvernant partise seddent dexter quem
el karug, ed id principal oppositionspartise levter.

Ploisko id debat – commun ad cada occidental democratia – de kweter id Stato tehrbiet


meis au minter intervene fiscal-ye kay nehme opnos inter richers ed ormers, oin actual
important question betrehft ecologic kaurs in Canada, idso dependence dia gospoti naft ed
id US economia. Ambient besweurght maung civs in Canada, kam weitwodden dien 27
September 2019 in Montréal quer un aunpreceddent menegh os pwolmillion leuden
demonstrit con iam yun sved activistin Greta Thunberg ; lakin est rhayr-yakin kam maung i
Canadians acceptient tyehgve un part irs hogios gwitstandard – oin om tienxia hogsta –
kay protege id planete. Ia Prairie provinces (Alberta, Saskatchewan, Manitoba) sib
udreuyde id major part irs opnos med naft, quo kwehrt od hatta modeste orbaters in ta
regions sont anter pro id defense tos ressurce. Lakin, ia « bors »provinces Quebec ed
Britisch Columbia diweide – ob ecologic riska – id perigumto naftaducten per ir territoria
menxu importent petrol ex id kharij. Id Federal Conservative Partise defendt id
construction naftaducten unte hol Canada (yed ne saycti clar-ye an imponsiet oin ad
Quebec). Id amtirend Liberal Partise est accuset ob duplicitat : idmen hat creen un carbon
taxe, hat de dwight ad Britisch Columbia id construction ios « Trans-Mountain » naftaduct
ed hatta kaupt id med federal finances. Ia smulker partises propone ecologister
programmes, qua ia dwo major partises critiquent ka irrealiste, bariem de facto
inacceptable ab id majoritat ios population.
Tod « naft-debat » biht « fiullen » ab dwo niebquestions. Preter exist un federal
« egalisation payghen » ed ia naftproducend provinces sigwrnt ia dahnti meis quem
dakent menxu « dakend » provinces ne bevident solidaritat refusend-ye ia naftaducts.
Dwoter hant ia commercial relations con ia USA – Canadas principal torgpartner – biht
meis difficil pon id election ios populiste president Donald Trump, qui hat dwighen ad
Canada ed Mexico negocye un nov leurtorg playct ryowkhower pro US economia. Itak
quodkwe futur Canadian gouvernemento tehrpsiet bemehne un retehxen ios national
commerce con id kharij ed bespehce ids consequences ep id inland economia.

Immigrantenland bet nieber uns okwivid-ye destull xenophobe US gouvernement, Canada


hat nuntro favoriset multiculturalisme pon ia 1960tias, pos id fin os britomaniak mentalitat.
Yed, sem Canadians - besonters in Quebec – suspecent tod genereuso siyassa est
khaliban un fassade kay use « ethnic clientelisme » po electoral ziels quod favoriset
skauwent public declarations eti ouzers de vasyalg discriminations forfact in id prev
(besonters contra Amerindians ed Francophones) instet dostringes druv sarcmeids kam
efficienter social conditions pro preters ed effectiver diksprotection os Franceois in orbat
ed talim pro dwoters. Fin-ye, tod election vidsiet id tentative sehnd do id Majlis uns explicit-
ye populiste partise, ios Folkspartise Canadas.

Ye id prest ker in id historia iom elections hat un official commission select, sekwent
prepacta criteria, qualg partise liders poittsient participe ia dwo official edghi plaut-ye
irsalen debats. Bo muttsient in id Canadiano Museium os Historia, in Gatineau, dien 7
October in Englisch, ed dien 10 in Franceois. Yegi cada mukhtmelia lytst-ye oino iom
herender daftart partisen siet forme id 43t gouvernement Canadas.

(her, nikladte id map iom dems pro Canadas Majlis im Communes :


https://www.elections.ca/res/cir/maps2/images/canada.pdf )

Justin Trudeau – Liberal Partise os Canada

Justin Trudeau (gnaht in 1971 in Ottawa) est is gsienchi ed 23t Premier Minister Canadas
pon 2015. Eys pater Pierre E. Trudeau buit plurs Premier Minister Canadas ed un baygh
influent rjienbwuts ios politic gwit ex ia 1960tias do ia 1980tias. Bo hant esen gnohn pro id
gust os swopromotion irs personalitat face ia media, quo bringht bo popularitat bi sems ed
irritation bi alyens. Ye un semi-personal nivell, ei buir mambhen due exterdohbra vesdets
ye sem waurmens, kam safers do kharij ed, kun is eet daskal, esus desguisen do Alendyin
samt uno maquiyage kay tengie aydokw : esdi lit tik de zalisse scolmagvens ed nel-ye de
racisme, id probleme gwohm ex id fact od id Liberal Partise gairn peridarsti de id respect
os ethnic ed cultural diversitat.

Con id « Trans-Mountain » naftaduct, alter major credibilitatscrise buit dayir id SCN-Lavalin


affaire. Managers tos Canadian compagnie buir makhkoumiht ob corruption in kharij kay
sib udkaupe wesna, ed ob to poissit – ed kwecto volit – Jody Wilson-Raybould, tun Fiscal
os Canada ka Federal Minister os Justice, forbane SNC-Lavalin ud public wesna in
Canada, quo habiet maghen beghsorbatihes maung innocent employeits, besonters in id
Province os Quebec. Quo est yakin est od J.Trudeau mutawielsit J.Wilson-Raybould do id
minter prestigieus amt as Minister im Veterans. In Februar 2019, id Globe and Mail journal
reportit od J.Trudeau hieb in druve stabhskwt ay Minister dende SNC-Lavalin po electoral
ziels, besinters in sien dem os Papineau, Montréal. Buit un politic scandal quo duxit oikens
hogens kwehrants ad istife, J.Wilson-Raybould ed oin aysen colleghins ad linkwes id
gouvernement ed id Liberal Partise, ed un sok adversus J.Trudeau quod conclus is hieb
commiss un interessen conflict.

Id Liberal Partise (Liberal Party of Canada – Parti Libéral du Canada) xeihti taiper 177
sedds in id Majlis. Ids mottos sont Choose forward – Choisir d'avancer.

Andrew Scheer – Conservative Partise os Canada

Andrew Scheer (gnahn in 1979 in Ottawa) hat representet sien dem os Regina-Qu'Appelle
(Saskatchewan) pon 2004, ed bihsit is lider ios Conservative Partise in 2017. Is wehlpti
bihe is niebsto Premier Minister yed id campagne obkwehct minter facil quem exspecten.
Ye un personal nivell, A.Scheer est un fervent catholic qui est contra abortion ed
homosexual gham esdi is niet bane ia sei is biht Premier Minister, sontern linkwsiet im
Communes Members id lure de vote kamlibt, quo bayeiht plur categorias Canadianen de
id preservation tom rects. Fiscal-ye promitt A.Scheer un sehnken iom taxen; id probleme
est od is conservative – ed yando ayn « trumpesk » - Premier Minister os Ontario Doug
Ford hat dostrigen samlik meids in tod province, id befolkenst Canadas, qua gehne taiper
impopularitat ob id degradation iom public servicen, eti indignation bim Francophones in
hol Canada ob id stopo bi financial sababs ios imminent ghyanen uns kerdsenuniversitat
os franceois bahsa. Itak, un sigh bi ta elections neti biht swekwohrn.

Id Conservative Partise (Conservative Party of Canada – Parti Conservateur du Canada)


xeihti 95 sedds in id gsienchi chamber ; ids campagne mottos sont It's time for you to go
ahead – Plus. Pour vous. Dès maintenant.

Jagmeet Singh – Nov Democratic Partise

Jagmeet Singh Dhaliwal (gnahn in 1979 in Scarborough, Ontario), est is lider ios Nov
Democratic Partise (NDP) pon 2017 ed representet id dem os Burnaby Sud, Britisch
Columbia, pon Marto 2019. Is gnahsit in un familia em sikh immigrants ex id Hindi Stat
Panjab. J.Singh semper vehst id traditional sikh delband quo – esdi sikhisme hat neid sibia
con radical islamisme – ei alienet un part im potential voters, besonters in id province
Quebec quod hat just widt un leg banend religieus vesters pro public employeits, speit eys
meg progressiste proposens. Nun id « blaght » periode ios 2011 election kun id NDP bihsit
dwot importantst partise in id niter majlis kwecto bayght prev.

Id New Democratic Party – Nouveau Parti Démocratique xeihti taiper 39 Communes sedds
ed ids mottos sont In it for you – On se bat pour vous.
Yves-François Blanchet – Bloc Québécois

Yves-François Blanchet (gnaht in 1965 in Drummondville, Province os Québec) est is chef


ios Bloc Québécois {blok kebekwA} pon Januar 2019, partise quod naiwo presentet
candidats exter tod province. Isswo Y-F. Blanchet spehrdsiet in id dem Beloeil-Chambly. Id
Bloc Québécois est daydey ayt id federal « dwin » ios independentiste provincial « Parti
Québécois ». Pos un desastreus periode pro bo partises qua hieb lust maung voters bim
Quebecois, kwecto id Bloc Québécois maghiet retrehve sem « electoral walses » dank id
credibilitatsehnken iom Conservatives ed ios NDP in id province, tem quem id defense,
petis quem bayad Quebecs independence, themen important ad maungens Quebecois,
besonters secularisme.

Id Bloc Québécois xeihti taiper 10 sedds in Ottawas majlis ed ids motto est Le Québec,
c'est nous.

Elizabeth May – Glend Partise os Canada


Elizabeth May (gnahn in 1954 in id Hartford, US Stat Connecticut) est ia lider ios Glend
Partise pon 2006 ed bihsit ia prest « glenda » member im Communes in 2011 pro id dem
Saanich – Gulf Islands (Britisch Columbia). Esdi ambient est un topic quod interesset
maungens Canadians, to ne hat nuntro est bruct ab id Glend Partise, quos saul federal
representer buit diu E. May. Iaschi kwehndt uno muzlim nivell in franceois pro debats in
tod bahsa.

Id Green Party of Canada – Parti Vert du Canada hat tik dwo sedds in id gsienchi Majlis im
Communes, bo pro dems in Britisch Columbia. Ids mottos sont Not Left. Not Right.
Forward Together – L'urgence d'agir.

Maxime Bernier – Folkspartise Canadas

Maxime Bernier (gnahn in 1963 in Saint-Georges, Quebec) buit Minister in id akhir


Conservative Gouvernement ed representeneut sien dem os Beauce (Quebec) pon 2006.
Is lus gnebh in Mai 2017 id election kay bihe lider ios Conservative Partise face A.Scheer,
vilikw id ed sul in Augusto 2018 sien wi partise, id Folkspartise Canadas (FPC). M.Bernier
sigwrt is promovskwt un « intelligent populisme », samt topics ka anti-immigration ed
skepticisme de id realitat os climatwarmen. Id FPC hat vikamyapto presente candidats in
vasya dems Canadas, un procentage om 90% ei eet necessar kay M.Bernier poitt
smyehre ia dwo « official debats ». Nespekent to, ne est hatta yakin an isswo M.Bernier
ghehdsiet conserve sien wi sedd.

Id People's Party of Canada – Parti Populaire du Canada tik behandti taiper id sedd os
M.Bernier ye id federal nivell. Id slogan ios FPC esti Strong & Free – Fort et Libre.

S-ar putea să vă placă și