Sunteți pe pagina 1din 29
Chiong 7. NHIET LUYEN GANG Trong hyp kim sét—eacbon, Iigng chia cacbon trong khoing 2,14 ~ 6,67% got 1a gang. Gang chia thanh hai loai 1A gang tring va gang xém. Dac diém eda gang xim la mat gay gang cd mau xdm, lugng silic tuong déi cao, trong dé phdn 1én cacbon trang théi ty do, tite Ia graphit . Dac diém gang tring lA mat gang mau trang bac, tt cd Iugng chia cacbon déu 6 trang thdi lien két, tue la 6 trong cachit st Fe,C (xementit), Gang trang don, cd dé ciing cao (HB 600 ~ 700), rat khé cAt got, chi cd thé duc thanh phi, thanh san phém 4é ndu thép hay gla cong thanh gang déo. Gang déo Ia loai gang nh@n duge thong qua mét thai gian & kh4 dai tit gang tring, ‘Tinh dai va tinh chju chan dong cla né cao hon gang xém nhung van khong ren duge. Gang déo chia lam hai logi, logi 10i den va Ibi tring. Gang déo den nh@n duce khi dua gang tring & graphit hoa, lam cho xementit trong 6 phan hiy thanh cacbon & trang thai ty do. Mau sde mat gay cita nd tung dt den, déo hon gang déo 16i tring. Ding gang ndy dé kim mt 56 chi tiét trong OtO, may tai, méy ndng, may dién, may bao, lam noag cu va mét s6 b> phan phy trong may det. Gang déo loi trang nhan duge khi dem gang tring nung trong méi truding oxi héa, dé cho phan Ién cacbon bi chay, thu duoc gang déo peclit. Mat gay cla né od mau sing, co dd cting cao hon gang déo loi den ; tinh chong mai mon va tinh ct got tét. Ding gang nay dé lam banh ham, vé cdu sau 610, vi hop #6, chét ving, gfu mdéy nang, dung cu the ngudi... Dac diém cba gang cing ngugi 1 lép vd cd do cing cao (HB 450 ~ 500) va tinh chéing mai ndn cao (phan tréng bén ngoai) ; phén I6i os tinh dai (phén gang xAm}. Khi duc khuon kim loai, Iam nguoi ta nhén duge gang nay, Gang bién tinh IA loai gang triée khi rot cho vao trong niée gang mot ft chat bién tinh dé lam min hoe thay déi hinh dang graphit tiét ra trong gang hoa lam gidm tng s6 graphit. Chink vi vay mA od dé bén tugng déi cao, thi dy gang cdu. Dae diém chuyén bién 16 chic khi nhiét Iuyén gang la chuyén bién cia sy phan hay xemenit. Khi nung dudi nhiét 4 ti han, xementit ty do vA xementit trong peclit co thé edu héa va phan hiy thanh graphit, Téc do nung cng cham, thi st chuyén hoa nay eang manh. Nang cao nhiét dO nung, t6e 46 phan hiy cia xementit cing nhank, khi nhiet do cao xementit sé phan hdy thanh dang tam. Nhu vay s¢ lam gidm do bén, do déo va do dai cia gang. 290 Mue dich chi yéu cha nhiét luyén gang IA : 1. Khit tng sudt du bén trong tao thinh khi dite ; 2, Hoa mém gang va giam d0 cing phan bi chai (bi bién tréng) 3. Lam tang va thay déi t6 chife nén kim loai va do phan tén cia né trong gang (nén kim loai cia gang va nén kim loai cia thép co ban ging nhau. 4, Nang cao co tinh, tinh chéng mai mon va kha nang chong an mn. Nhiing quy trinh va thao t4c nhiét Iuyen gang duge trinh bay @ cae bang sau. 7.1. DAC DIEM CHUNG CUA CAC LOAI GANG Dac diém vé t6 chite té vi quan trong mht chi phéi cic dac diém khée la phin lon hay toda b6 cachon trong ede gang ché tao may d dang tu do hay graphit (mbit vay rst ft hay khong co cacbon d dang Wien két hay cacbit). T6 chite té vi ctia gang duge chia thanh hai phan ; phén phi kim loai W& graphit hay cacbon ty do va phén cdn lai IA nén kim loai véi eae 6 che khée nhau : ~ferit khi toan b9 C & dang tu do (nén khong con cacbon dé két hop véi Fe hay cde kim Jogi dé tao thanh xementit hay cacbit), khong es cacbon lién ket. ~ferit-peclit hay peclit khi phan ldn C 4 dang ty do va rat ft (< 0,80%) 6 dang lien ket, (Cae gang khdc nhau chi la 4 dang cia graphit + gang xém : graphit eS dang éém (phién, 16...), 18 dang ty nhién khi dac, + gang cu : gafit cé dang qué edu tron, phai qua bién tinh dac biet, + gang déo : graphit cd dang cum (tu (Ap thanh dam), qua phan ha tit xementit, t6 chife t€ vi ca cic mu chia tim thye cé graphit khong phan xa anh séng nén ching co mau ti nén kim loai cha biét). Co thé xem gang ché tao méy 1a thép (ferit, ferit—peclit, peclit) ed Min graphit. Chinh su khée nhau cia dang graphit mA gang cé ed tinh va cOng dung khac nhau. Ngoai ra, mu6n e6 duge grapbit voi ede dang khée nhau, méi loai gang phai cd nhiing dae diém ri¢ng vé thanh phan hda hoc vA céch ché tao ching. ‘Trong gang cacbon ed thé tén tai 4 cA hai dang : ty do va lién ket, vay diéu ign tao thanh ching ta sao. Chung ta da rd graphit la pha 6n dinh nhat, cdn xementit kém dn dinh hon (gid én dinh), song sy tao thanh graphit lai khoé khan hon go véi xementit thinh phan cacbon (%C) va cu trie cla graphit sai khéc qua nhiéu vol pha léng va austenit (nh vé % ola Xe, G, y va pha long Ifin lugt 1 6,67, 100, 2,14-va 3,0 - 4,0%C). Nbd ed anh hudng cia thanh phiin hda hoc va ché d6 lam ngudi khi die, sy tao thinh graphit cla gang co thé tré nén dé dang hon. 291 Ban thin cacbon cing 1 yéu t6 thic dy sy tao thank graphit , Trong $6 cic nguyén t6 trong gang. nguyén t6 cd anh hudéng manh nbét dén sy tao thanh graphit (graphit héa) IA silic. Silic camg nhiéu hay dung hon téng lugng %(C + Si) cang cao sv graphit hda cng manh, cAng hodn toAn, cacbon lién két (xementit) cing it, thm chi khong ed. Vi vay vé co bin nguai ta col gang 14 hgp kim ba cfu tit Fe—-C-Si. ‘Trong cae diéu kign khéc nhu nhau, khi giam % (C + Si) su graphit héa gidm dan. ~(C + Si lon, khoang > 6%, su tgo thanh grafit 1A manh nhat vai nén ferit (khong 6 cachon lién két), - (C+ Si) twang déi cao, khong 5,0 — 6,0% e6 nén ferit—pectit (0,1 - 0,50% C lién ket), - (C+ Si) vita phai, khoang 4,2 - 5,0%, od nén peclit (0,60 - 0,80%C lién ket), -(C + Si) thip, < 4,0 -4,8%, ed gang tring {toan bd C cia gang 6 dang lién két). ‘Trong gang cing cd thé cd cée nguyén t6 thie day tao thanh cacbit (con gui la gay hda tring gang) hay chéng lai graphit héa, chéing duge dua vio cs chi dinb, riéng cdc gang déu ed khoang 0.50% Mn (gay bién trang, lam citing gang, no 1A tap chat thutmg co cua hgp kim Fe-C va véi ham lygng nhu vay 1A ed lei cho co tinh). Y6u t6 khée cing anh hudng dén graphit hoa 1A tée do lam ngudi khi dic, lam ngudi cham thie day tao thanh graphit , con Jam ngudi nhanh thée dy tao thanh cachit, tao ra gang trdng, gay bién trdng. Nhu vay lugng slic va t6e do ngudi anh hudng lon dén su tao thanh graphit néi chung, cn dang geaphit khée nhau duge tao thinh bing cic phuang phap khde nhaw tte theo cae duding di khae nhau. - Gang x4m véi graphit tém 4 dang ty nhién duge hin thanh dé ding va don gian nhat dae thong thing. ~ Gang cfu vi graphit cdu la dang thu gon nhat due binh thanh tit bién tinh dac biet ttt gang léng thong dung (gang xim), = Gang déo véi graphit cum (dang dim) duge hink thank qua hai bude : tao ra xementit réi a dé phan héa nd thank graphit cum. ‘Tit t6 chile 1 vi va céch ché tao nhu thé, sf khdo nhau vé thinh phéin how hoc cba ede gang duge trinh bay bing 7.1, trong dé thay 16 gang déo duge ché tao tir gang trang nén phai od téng lugng (C + Si) thap. Con gang cfu duge bién tin tiv gang xam long, graphit duge tao ngay khi dic nén (C + Si) cao hon). Bang 7.1. Thanh phan héa hoe (%) cla cie loai gang Loai gang c Si Mn s P | Trang 33-36 4-12 0,25-0,80 0,06-0,20 0,05-0,20 Xam 3,037 12-25 0,25-1,0) 0,02-0,25 0,05-1,00 cau 3040 18-30 0,10-0,80 <0,03 <0,10 Dio 20-26 10-46 0,20-1,00 20 < 0.20 202 7. GANG XAM Gang xam a loai gang phé bitn nhdt ching cé graphit tim Tuy dé ché tao, ré nung ea tinh kém. - D6 bén thdp, gidi han bén kéa < 350-400 MPa (thudng trong khoang 150-350 MPa), chi bing nifa cia thép thong dung, 1/3 - 1/5 cia thép hop kim. = D6 déo vit dé doi thép (S = 0.5%, a, < 100 kdim, ed thé xem nhu vat ligu don. Nguyen nhan co tinh thép ca gang xém IA do e6 6 chile graphit tim voi do bén réit thap (cd thé coi bang khéng), cd dang bé mat lon, coi uhu vét nit, réng chia cét rit manh nén kim loai (thép) va su tap trung tng suat 6 cdc déu nhon cua tém lam gidm rit manh do bén kéo, Tuy nhién du tric nay it Tam hai dO bén nén (gidi hen bén nén cla gang x4m khéng kém thép). Tuy nbién graphit néi chung va graphit tam néi rigng cing cé nhing mat 06 loi. + graphit mém (HB = 2) va don, lam gang ed dé eiing tha (<< gang tring) va phoi dé gly nén dé gia cong cét, + graphit co tinh boi tron nén lam tang tinh chéng mai mon, véi cing dé cting nhw nhau hay thap hon chat it) gang cd tinh chOng mai mdn cao hon thép la vi ly do nay, + [graphit cd kha nang Tam tat dao dong nén gang x4m thuong dude lam dé, ba| may (va cong la dé tan dung kha nang chju nén tét), Nguoi ta nang cao co| tinh chd yéu la gidi han bén kéo, trudc hét lam gidm long graphit ufe giam 36 Igng vét mit, réng. Mudn vay phai lam gidm lwgng cachon (ing) cha gang (vl Ching = Cry go + Cy). DE nu chay gang cacbon th&p (<3%) do} nhiét 46 chay tang phai ding lo dign (thay cho ld ding chay than) hay pha| thép_vao_gang. ~ Lam nhé min (lam ngdn) graphit, tie gidm kich thude vét nvit ring. Muén vay phai bién tinh gang léng bing fero mangan, fero silic. Graphit trong gang duge chia thanh t4m ep (theo ASTM) ti 1 dén 8, trong d6 chiéu dai trung binh (mm) cia ep 8 Ja_< 0,015, cfp 1 la > 1 mm. - Teo nin kim loai c6 do ben cao hon, CS thé coi co tinh cia gang IA sv k6t hop gitia co tinh cdia nén kim loai va graphit, do dé nén of do bén cao gitip gang o6 do bén cao hon va nguge lai, Nhu thay 6 bing 7.2 lugng cacbon lin két ed anh hudng t6t dén do bén, dd eitng, Bang 7.2. Co tinh cia cée leat gang xine | Non kim loai iy, MPa ime MPa HB, MPa i ferit < 150, «S00 1500 i Serit-peclit 150 - 200 500 - 700 2000 | pectin 210 - 350 900 - 1200 220% - 2500 208 Sav Kht dic, gang xam tot nhat 18 Togi cd graphit nhd min va nén kim loall peclit, Dé lam tang hon nita do bén, d@ cting, gang x4m ditce hop kim hda va tién| hanh toi_+ ram ~ Hop him héa o6 téc dung chi yéu 1a héa bén nén kim loai (tao peclit phan tan nhé min dang xoobit), nang cao do cting, tinh chéng mai min, tinh chiu nbiét v& higu qua doi vdi nhiét Inyén, Toi + ram. Khi toi + ram, graphit 1a pha én dinh nén khong 6 bin doi gi vé ty hinh dang, kich thude va su phan b5. Khi nung néng (@ cao hon 850°C) dé t0i, nén kim loai chuyén bidn nh thép ding riéng ré ; ferit thanh Pe, ferit - peclit thanh austenit it cacbon, peclit thanh austenit véi 0,6 - 0,8%C, khi lam ngudi nhath austenit chuyén bién thanh mactenxit (vdi dé cing cao khac nhau) + graphit tm vA tity thudc vao nhiét dé ram od mactenxit ram hay trustit ram hay xoocbit ram + graphit tam. Dé ky higu gang xdm da s6 ede nude déu dénh sé ede sé higu gang theo gidi han bén kéo t6i thi¢u theo kG/imm? (xx) hoe MPa (xxx), rigng My theo ksi Gexx). TC'VN 1659-75 quy dink ky higu eae s6 higu gang 14 GXxx—xx, trong dé hai ahom 96 Min lwat chi gioi han bin Réo ui gidi han bin udn ti thidu tink theo RGimm? gidng nhy FOCT 1412-70 1A OSxx-xx. Nhung theo TOCT 1412-85 ce s6 higu gang xam gém ed C410, CHS, C425, C430 va C485. ~ Cae mée gang cd do bén thdp, 6, = 150 MPa, vai nén ferit +graphit tm tho nhu : C410, C15 duge ding tam ede vd, ndp khong chiu lye (chi dé che chan). - Cac 56 higu gang cs d6 bén trung binh, 6, = 150 - 200 MPa, v4i nén ferit—peclit: tam tuong déi thd nhu C420, CH25 duge ding lam cdc chi tiét chiu tai trong mhe, it chju mai man ohu vd hop giam téc, than méy, bich, cacte, dng nude ~ Cite s6 higu gang cd do bén tuung doi cao, 6, = 200 - 300 MPa, véi nén poclit + graphit tém nh} min qua bién tinh nh C425, CH30 duge ding lam cdc ehi tiét chiu tai trong tuong déi cao nha banh rang (bi dong, tée 49 cham), banh da, somi, xecmang, than may quan trong. = Cac 86 higu gang ed do bén cao, 6, > 300 MPa, véi nén peclit nhé min va graphit tém rat nhd min qua bién tink edn than nhu C430, C435 duge dng lam cfc chi tit chit tai cao, chiu mai mn nhw banh rang chir V, true chinh, vé bom thiy lve. Ngoai ra cdn co gang xm hop kim, tiy theo you edu sfn xudt, ngudi ta hyp kim héa dé nang cao tinh chéng mai mdn va eac tinh chit vat ly khae. Dac bigt trong sin xudit co khi hau nhit khong ding gang tring do qua cng, khong thé gia cong cdt duse, va don, song ed sit dung gang xam bién tr4ng (6 bé mat) cd tinh chong mai mon cao (vai bé mat cs HB 400-600}, nhwt dé lam bi, true nghién, truc xay sat. Mudn vay khi duc gang x4m thay cho lam ngu6i thong thutmg nguii ta 1am ngudi nhanh nhitng phan, bé mat céin cimg (nhu die trong khudn kim loai hay bang cach dat kim loai dfn nbiet nhanh trong phéin khudn cét tigp giap d@ tao ra gang tring). Doi Khi di khong mong muén, khi duc v4n nhan duge gang x4m biée trang (do duc trong khuén kim loai, ly tam, dp ue, & cdc thamh méng...). Dé dé gia cOng edt phai dem 254 6 700 - 750°C, xementit bj phan hoa thanh forit vA graphit nko dé do cting gitm di Now & 6 600 ~ 650°C chi ed kha nang lam mat dng suat bén trong do lam nguéi trong khong déu khi dc gay ra. 7.1.2, GANG CAU Gang ci li loai gang ob 6 Ben cuo nhét, graphite dang clu Do graphit @ dang thu gon nhat (qud cfu tron), it chia cét nén kim loai nbsit, héu nhu khong ed déu nhon dé tap trung ung suat, nen ng iam gidm rét it oo tinh cin nén, vi vay gang cau duy tri duge 70-90% do bén cia nén kim loai (thép), tue khong thua kém thép bao nhieu va co thé thay thé né, Cac dae diém vé es tinh cia gang cdu lA : = GiGi han bén kéo va gidi han chay Wha cao (0, = 400 - 800MPa, ¢)2 = 250 - 600 MPa), tite A tuong duong véi thép cachon ché tao may. = Do déo va do dai nh4t dinh (5 = 2 - 15%, ag = 300 - 600 kJ/m®), tuy cd kém thép song cao hon gang xdm rit nhiéu. Ve phoi lieu, gang cfiu duge ché tao bang cach bién tinh gang xdm (ling) nén vé eo ban thanh phéin cia ching gidng nhau (C + Si cao) song cing ed nét khéic biét dé lam cho bin tinh tao ra graphit cfm duge thuan lol : = (© + Si) cao hon Gem bang 7.1). ~ P, dac bigt 1A S thap hon (< 0,03%) do S két hop voi Mg thanh MgS lam xdu co tink va tén hao chat ign tinh, ~ Khong cd hay co rat it nguyén 46 can trd céu hoa nhu Ti, Al, Sn, Zn, Bi ~ Hop kim hda bang Ni (< 2%), Mn (< 1%) dé nang cao higu qua cia toi + ram. Ve bién tinh ; - Gang ling cd nhiét d6 cao hon binh thutng khodng 50-80°C (tte khoang 1450°C). ~ Bin tinh (dae bigt) edu hda ; dua Mg hay Ce (xdri) vao gang ling dé phén con Iai trong thanh phdn gang phai trong gid tri nhd x4c dink (vi dy ddi vai Mg la 0,04— 008%) ~ Bign tink graphit hda bing fero sili, silico canxi dé chéng bién trang. DE ly higu gang edu da s6 cée nude déu dinh sO cée 86 higu gang civ theo gidi han bén kéo ti thidu theo kG/mm? (xx) hay MPa (xxx), riéng Hoa Ky theo ksi (xxx), cing co khi cdn thém chi tiéu co tinh thi hai la gidi han chay t6i thidu va néu ed chi tigu thi ba la do dan dai (6 %) t6i thiéu thi thit tt Tao, — 692 - 5. TCVN 1659-75 06 guy dinh ky higu gang cu bing GCxx—xx (trong do’ cde nhom sO lan lugt 1a giéi han bén keo va do dan dai) ging nh cia OCT 7393-70 la BYxx—xx, Nhung theo FOCT 7393-85 o6 vée s6 hiéu B40, BY, BYGO, BY70, BY8O. 205 S6 higu gang cau ferit B40 véi do bén thap, o, < 400MPa, do déo kha cao (3 = 15%) it duge ding. S6 higu gang cdu forit ~ pectit B'5O wii oy trong khoding 450 - 500 MPa, es 46 déo trung bink, 6 = 5 - 10%, duoc ding lam cic chi tiét thong thutmg thay thép noi chung. Méc gang edu peclit BU6O véi 6, trong khoang 550 - 600 MPa ed dé déo nhat dink, 8 = 2%, duge dang lam truc khuju, trye én. Cac 56 higu gang clu BU70, BY8O voi 6, > 600 MPa la loai gang edu toi ding nhiét ra bainit, duge ding lam ede chi tiét quan trong. Chi tiét_quan trong dién hinh lam bing gang edu 1a tree khujul La chi tiét oo kink dang phic tap, chju tdi trong 1én va va dQp, chju mai mon khi Iam bang thép (vi du C45) phai ding cée phoi thép Jn qua ren ép trén ef méy ép lén tao ra phoi gia cing voi luong du Ién, t6n cong ct, néu thay bang gang cau thiet bi sit dung cd phén don gian hon tao ra duge vat diic gén véi thdnh phdm hon do dé chi ph6i gia cbng thap hon. Hon nita sau kkhi ti bé mat 08 truc khuyu gang cfu o6 tinh chéng mai mon cao hon so voi ‘hep. Ciic hing xe hei néi tiéng da ding gang odu trong dong co xe du lich va xe ti no. 7.1.3, GANG DEO Do graphit 6 dang cum (dim) va itong eachon eta gang rét thdip non gang déo 6 do bén gan nhu gang cdu va hon han gang xm (@, = 300-600 MPa, ¢y2 = 200-450 MPa), 06 d@ déo cao mhu gang cfu (§ = 3~15%). Vé phéi ligu. Gang déo duge ché tao bing each & ti gang tréng nén vé ca ban thanh phéin héa hoc cia cbting gidng nhau : (C + Si) thap, nhung cing cd nét khac biet dé khi dic vita tao ra gang hoan toa tring vA cong dé dé graphit hda khi t, vi vay lay C thép con Si lay cao bun (xem bang 7.1), Ve iva chon edn phém. Sin phdm doc bing gang déo phai ed thinh mong, khong cho phép od thanh nao day qué 40 mm (thuang chi cho phép dvdi 20-30 mm) dé bao dam _ngudi_nhanh tao _ra_gang hoan toan tring. Vé i graphit hoa. Day la giai doan dai nhat (2 - 3 ngay), chiém ty le cao trong gid thnh, Gang tréng duoc a trong khodng 1000 ~ 700°C v6i sy graphit hoa cia xomentit hut sau > tron Ay FesC > Fe, (C) + Cyashit cum - dudi A, FesC -* Feg + Cyeapnit cum BE by higu gang déo da s6 cic nue thutng dénh danh sf cde 56 higu gang déo theo gidi han bén kéo téi thiéu va dé dan dai tuong déi. TCVN 1659-75 6 quy dink ky higu cée 86 higu gang déo bang GZxx—xx ging hu POCT 1215~79 la KUxx—xx. Theo tiéu chusin nay o6 cdc sO higu : KUB0-6, K433-8, KY 35-10, KY87-12 (gang déo ferit), K445—7, KU50-5, KY 55-4, KY60-8, KY63—3 (gang déo peclit), 296 Nhitng chi tiét lam bAng gang déo phai théa man é6ng thii ba you edu Ia : hinh dang phic tap, thanh méng, chiu va dap. Chi céin khong théa man mOt trong eae yeu cfu trén vige ché tao bang gang déo hoac 1A khong thé dude hoge 1A khong kinh 16, lie do lam bang vat ligu khéc ré hon. 7.1.4. GANG GIUN Gang giun ta gang cd grophit 4 dang giun ~ le dang trung gian gitta graphit tém ba graphit céu, Co thé thyc hién ede phuong phap sau dé san xudt gang giun : - Bién tinh gang long bang Iwong chva di dé céiu hoa graphit nhis ce nguyén 16 Ce, cdc nguyén t6 dat hiém va Mg ; = Bign tinh gang long bang phdi hgp cic nguyén 16 cdu hda graphit nh Mg, Ce cdc nguyén 16 at hiém voi cée nguyén 16 khit cu nhu Ti, Al. Bé chong khuynh hung tao xementit ty do khi dong ran, gang lng can duge bién tinh In hai bing cdc chat graphit héa nhu FeSi, Casi... TO chite t6 vi cia gang bao gim 80-100% graphit ¢ dang giun va 0-20 % graphit & dang cfu, nén kim loaf la ferit, forit—pectit, peclit va cling od thé 1a cde té chife nhan duge sau cde qué teinh nhiét luyén khdc nhau nb xoocbit, bainit, mactensit,.. Bang 7.3. ‘Tinh chit ci cdc Jogi gang khic nhau (theo H, Kowalke va W, Knothe) Tinh chat Don vido | Gangxim | Gang giun | Gang cu Do ben kéo, o, MPa 100-400 300-500 400-1000 Gidi han chay, 05,2 MPa - 240-440 250-750 D6 ben néx, oO, MPa 500-1400 600-700 600-1200 DO déo, ds % - 5-2 272 Dé cing, HB30 MPa 1000-3000, 1300-2800 1200-3350 Modun din hoi, E 10°MPa, 8-155 120-160 160-185 Do dai va dap, ay 1? tim? : ~10 Woe MPa - 160-200 160-400, DQ ben udn vdi ti trong thay d6i . Do dn nhign (20-200°C) Wiemk) | 046-059 043 092-025 Thanh phin héa hoc cla gang ban d&u dé ché tao gang giun cang gén giéng ahu gang odu : Cg = 48% ; C = 3,2-3,8% ; Si = 1,9-2,8% ; Mn = 0,2-0,8% ; P =0,15% ; S ed thé ldy trong khodng rong nhung t6t nb4t 1a 0,03%. Cae nguyén 16 khéc sau bién tinh giun héa con lai : Mg = 0,018 - 0,023% (néu chi bién tinh bang Mg) ; Ce = 0,02-0,08% (néu chi bign tinh bing xeri) ; 0,01-0,025% Mg va 0,10-0,25% ‘Ti (khi bién tinh phéi hop Mg va Ti). Tinh chSt eda gang giun nm trung gian gitta gang xdm vA gang cdu. 297 Gang giun duge dang nhiéu cho ede chi tiét chiu luc, chia va dap nhiét (nap va bloc xilanh), cde chi tiét chiu mai mon nhu secmang, phanh tau cao téc viv... gang xm o6 do bén nén 161, cé kha nang tit boi tron (do cé graphit ) khi lam vide 6 diéu kign chia mai mén nifa kho, 26 tinh chiu samg nbiét va tinh giim chin t6t lai rat ré nén duge sit dung rat rong rai d& ché tao than va bé may, cc chi tiét chiu Ive khong ln, khong you céiu tink déo dai trong nhiéu nganh cOng nghi¢p khéc nhav nhu nganh ché tao may, may néng nghiép, luyén kim, Sev wo Pech Frit os ass ect Lédéburit ons v6 + pecitt ts ie 3 we a bvieny kioh td, mm y buting ih malt, mm Hink 7.4.Anh hubdsy, ca mie dQ cing tich Sz va duény kinh mau doc tdi sy hinh thanh t6 che (a) va d6 bn kéo (b) cia gang. Bang 7.4. Co tinh cha gang xim phy thode vio 6 chic té vi ‘TS chite Gidi han bén kéo, MPa ‘DO cing, HB, MPa Do déo, % forit < 150 1500 feit-peclit 130 + 20 2000 peclit 210 + 40 2000 + 2500 Bang 7.5. Mot sé sO hig gang thoug dung (theo tigu chuin ASTM) r Ky Gidi han Gidi han hay | DO Do | Tuong Sébigw | hie ben kéo min min deo cing dutong wre | tieu - min, | max HB) voi chudn ksi MPa | ksi MPa % | 10MPa| Tocr Gang xam_ No20B* | A 48 20 138 No.25B. Ads 25 172 CHI8-36 No.30B Ads 30 207 C2140 298 Tigo bang 75 han Gidi han chay Do Tuong Mac Ky higu ben kéo min min Do cing, duong gang tiéu chudn dio imax HB voi ksi MPa | ksi | MPa | min, % | 10MPa | TOCT. Gang xim No.3SB Aas 35 Dat C4444 NosOB Aas 40 276 CH28-48 No4SB AW 45 310 432-52 No.s0B | A 48 30 MMS 635-36 NoSSB | 48 35 379 cuss.60 No.60B Aas a 44 Gang cu 32510 AaT-84 T 30, 32,5 10 156 35018 AST RE 53 35 18, 156 22010 AdIM-90 340 220 10. 156 40010 A220-88 60, 40 10 149-197 45008 A220.88 65 45 8 156-197, 45006 A220-88 65 45 6 156-207 so00s | 4220-88 70 so S| 79.229 60004 A220-88. 380 60 4 197-241 70003 A220-88 85 70 3 217-269 80002 A220-88 95 80 2 241-285 90001 A220-88 10S 90 1 269-231 asomio | A220M-88 400 280 | 10 | 149-197 | BHao.10 310M8. | A220M.88 450 310 8 | 156-197 31UM6 | A220M-88, 450, 310 6 156-207 340MS_ | A220M-88 480 340 S| 179-229 | W485 440M4 | A220M-88 SSO 410 4 197-241 480M3. | A220M-88, 59) 480 3) | 217-269 S50M2_ | A220M-88 650 550 2 | 241-285 620M1_ | A220M-88 R20 oa 1 | 269-231 Gang déo 0-40-18 A 536-84 60 44 40 276 13 HL40-18- 5-45-12 A 536-84 65 AMS 45 310 2 0-55-4116 A 536-84 80 S52 55 379 6,0 KY56-8 10-70-03 | A 536-84 100 689 70 483 30 10-90-02 | A 536-84 120 827 0 621 2.0 RY80-2 209 Bing 7.6. Co tinh va t6 chie nén kim (ai cia mot sé so hiéy gang Lien Bang New | TCVN | 6p, MPal 9, % | HB, MPa | Té chite nén kim loai Gang xam (FOCT 1112-79) CHS - 15 ~ | 1630 ferit 25 - 250 - | 1800 ferit-pectit ca - 400 - | 2070 + 2850 peelit cus - 450 - | 2270 + 2890 peelit Gang cau (TOCT 7293-79) B38 - 17 GC38 17 | 380 17 | 1400+ 1700 ferit visi it peclit BU - 12 cea - 12 | 420 12 | 1400+2000 oat. BU - 7 Ges). 7 | 300 1 171042410 vate Bue. 2 GeO - 600) 2 200042800 peclit véi it ferit Bus) - 2 Gesi-2 | 800 2 25003300 “at BU20- 2 GC120 1200 2 3020+ 3800 ont Gang déo (OCT 1215-79) KYO. 6 Gzx0-6 | 300 6 100+ 1630 | ferit + (10-39%) petit) KUSS - 10 GZ35- 10) 350 10 | 1000+1630 “te K37- 12 Gz37-12 | 370 2 | 1100+ 1630 -nt- KUIS 7 Gzas-7 | 430 7 15002070. | pectit + (20-026) ferit Ku60 - 3 Gz60-3 | 600 3 2000+2690 ont. KG80 - 15 Gz80- 1,5 | 800 1S | 2700+3200 ont Vat dite tit gang xém ed thé duge nhiet luyon. Dang o non (~ 560°C) dé gim ting suét trong vA Gn dinh kich thuée, thutmg hoa hose toi va ram dé nang cao eg tinh va kha nang chong mai mon. Dé nang cao kha nang chong mai mon cla mat trong xylanh, true phan phdi va cde chi tiét Khéc cba dong oo 6t0 thi gang pedit efin duce thm nita 7.2. CONG NGHE NHIET LUYEN GANG T U anigt do thsp (i | Gang xém (vat Kint tng sual, & da dink ha, hoa gia) dic 66 hink ding phite tap) Bang 7.7 “Thao te ah Quy triah No | luyen (trong ngoae | $6 hicu gang ; Ii thoat ngit bay | node toat gang | Nung Nhige 49 “Tabi gian aang trong thue t6) | "8" TH #ens | Nun nme | ae, 8 iit mhie 1 J. Nhigt luygn Khu ing suét ben trong 2 Nung cham | 500-550 0-100 dosh) Thoi gian di dé toi bO chi tidt nung théu 3 mhigt do 46 (1-8 + tay theo chi Uét 10 hay! Aho) 300 Titp bang 7.7 2, Nhigt luyén hay xementit gidm do cing) graphit noa Gang xam (thép do thap (| graphit hoa), ga i) do, gang rén chiu hoa mém, a cdi] mon (chus mhil thign tink gia cong! ct got, 3 nbigt a6 ae Nung cham d6i ‘di chi tiét phil Ay tap, chi ti6¢ don et) gidn cd thé luyén xong hode| nhanh ho Khong co giai doan| dn. Hoi thdp hon] Da thai gian a xementit cing! 650 ~ 750. \4ich phan hiy hoan ton hoac’ phan hy ting! phan (gang xim thap) graphin how), Gang T=. 4h, cau dg ben cao* gang aéo T < 60h) 5 | U graphit noa*** Gang trang, gang DGi voi chi 900-1050 Can 66 dt thoi (i gang déo, hoa | bién wring lop | tiet phic tap | (giai doan 1 | gian dé fam cho: gid (6 graphit ngoai, gang xam, | can nung araphit ha) | xementit tt do} hia). ging hu exten, 463 v6i | 700-800 hoan toan phan chi Gt don | (giai doan 2 | buy dé aban glén nung praphit hoa) | dude austennit fhanh hon wa cachon & (te graphit hoa giai| doan 1). 6 | U graphit hoa Gang tring Nini en, Nhu tren Nhu tren Khéng hoaa toan (a gang dco peclit, & gang déo ferit-pect i gang chiu mai mon) Cong nghe ahigt luyen gang (Tiép bang 7.7) Nhiet tuyen Chuyén dién pha | Té chic % one Cong dang cba | , sau Ki Lam agudi ctia 16 chic ban dau) niet iuyen mhigt Iuyén, Nhiét luy¢n khit img suat ben trong” 1 Nguoi cham Khang co Bét ky | Gidng nut || Khir ung suat tam! |2 (20-50) doehy den dudi 16 chile ang dO ben 46 dai,| Pham vi bién dang dan ban dau iranh su cong vérh| hoi cudi cing (khodng 200°C) tiép tuc lam! aigudi trong khong Khi, ho&e ni né trong| qué trinh gia cong 6 khi va qué rink] sit dung. Bol Tigp bang 7.7 2. Nhiet luyén phan hiry xememtit 3 Hinh dang phic tap] Xementit cong (a) P + Gr | P+F+Gr Cai thien tinh cat) 4 nguoi ti tit; hinh dang] tich phan hiy [b) P+ Gr |P+Gr | got, kha ing sudt don gidn 6c d0 ngudi c6} C)A+E+G]P+Gr | trong. Lam tang do thé nhanh hon, do, 40 dai va cham; ' va timh chong an| mon cia gang ado, gang cu, ddng thoi nang cao tit tinh cia 16. Nguoi cham dén khoang| Xementit cing] Ledeburit| Fert + | Bién gang cing val 5 nhigt € 181 han (<250-] tich phan hay.) (cing tinh) +) graphit | don thaah loai gang| 300 do/n). Trong khoang] xementit thit hai] pectit déo mim, 800-700°C ngudi_r4t] va xementit cang| cham (2-3 o/h) hode| tich phan hay hoi th4p hon A, gil mhigt vi thoi gian dai Sav giai doan 2 graphit hoa _nguoi cham dén 650C sau dé agudi ngoai| khong khi Trong giai doan graphit| Xementit cang| Ledebutit + | Peclit + | GiSng nhu tren} 6 6a thé 2, hi chua hoan| tinh, xementit| peclit garphit | Ngoai ting do ben, toan nung thdu can thi hai va hoke | a0 cing ob thé Sam ngudi nhanh dén nhitt] xementit cing! peclit + | tang tinh chéng mai dO 161 han tich phan hay ferit + | mon. graphit Bang 7.8 Thi | Thao t4e nhigt| $6 hieu Quy trinh mhiét layer tg | tuygn (trong ngoae | — gang thao 1a thaat ngit hay| hoae loai Nung a6 Niet do Thoi gian tac | ding trong thycté)| £8" B none ung, °C itt ahign 1 |U cau héa Gang, Nbv tren, 900-1050, Nhy trén (i poclit) hat wang (graphit hoa giai doan 1) 2 | U graphit héa We) Gang | Nung sa bo dén 900-950°C] 950-1050 | Gidng nhu tren 6 nhanh “*** wing | z,=0,5~1.0h, ti trong nhung thoi gian git {8 nhanh, & phaa! dau, nude hode trong nbiét gidm xudng tan) mu6i néng — chay| Lok (250-300°C) hoe bing G77 thutng, hoa 4 900-950" thoi gian ban dim 302 Tilp bang 7.8 3 Nhigt luy¢n lim tang Iuong cacbon & trang thai lien két 4 | Thudng hoa Gang xm) D6ivii kinn ding! 850-950 | Thai gian ai dé a) Gang xam (nhiet] Gang xm | phue tap can austenit bao hoa Tuyen lam (ang do| —bién tinh | nung cham, d6i cacbon cing gang xém, nbiet] Gang deo | yj hinn dang don 0,5 ~ 3,0h) luyen xoocbit h6a). gidn nung nhanh hon. b) Gang ato Quyét dinh d hinh| 860-920 | Gidng nhu tren, dang cla chi Het (0-298), 3 Nnigt luyén duge 16 chile khong can bang 6 Toi (hoa 61) Gang xm va | Quyét dink {830-900 [Di aé 1am cho gang deo | hinh dang chi cacbon hia tan| ict yao Fey (05-308) (Tidy ding 7.8) Qui trinh nbict tuyen' Cong dung | Thit - Chuyén bién | TS chic { TS chic sau | cia ahigr ft Lam ngudi pha cia 16 che | ban dau | kh nhiet tuyén luyen | thao de Neuoi thép hon A,|Xementit cong) Ledeburit | Peclit hat + | Cai thien tink] 1 mot fi, gitt nhiet thoil tich va xementit) + peclit graphit edt got, tam gian dai 1am cho] thithai phin hay ;| — hoac tang dd ben va xememtit cing tich] sementit cing] Ledeburit do deo elu hoa lich eau hia + graphil Gidng nhv & graphit| Xementit cung| Ledeburit | Perit + graphit, | Lam cho gang| 2 hoa, abdng thdi gian| tich, xementit thu] + pectit |Ivong graphit) tring cing va sid nbigt giam hai xa xementil tang 1500-2000| dai chuyén hoa cing tich phan lan, nhung kich{ thanh gang| iy tne ofa né rét| déo mém, déo, ahd bé, min Nhigt luyGn lim ving lvong cacbon 4 trang thai lien Ket 3 Tée do nguoi di dé) Austennit biol Ferit + | Perit + graphit| Lam tang do] 4 nha duce pect. | hoa cachon va) —graphit | hoae bea va dol Hiab, dang otros austenit phan hy] hoac Ferit | Xoocbit + chong mai jon giin, nguoi * : an th khong khi, hinh ding + poclit + | graphit mn saw on phic tap phai ngudi graphit 18 cham sen 600-55°C, con pha ram sau d6 ngudi tong cao. khong khi 808 Tip bing 7.8 Ngudi trong khong! Tao thanh Ferit + Peclit hoac | Lam ting dd ben) 4 hi Austenit,| — graphit Xoocbit + | va chéng mai mon, austenit chuy€n] hode Ferit graphit {Sau khi thong héa bin thanh peclit| + peclit + Fam 20 8 graphit 650-680°C git I nhiét 1,0-1,5h Nhiet tuyén nhan duge 6 chic khong can bang 5 Dau hoac nude Austenit chuyéa] Peclit + | Mactenxit,| Tang do cing, do] 6 bién thanh (| — graphit en va dg ching chite khong can mai min bang Bang 7.9 Thi | Thao téc niet! $6 hicw Quy trinh nbiet taygn 1 | Iuyen (trong ngoae gang, thae |12 thuat nga hay| hoac loai Nung nong Niet do ‘Thoi gian tée | dang trong thuc €)} gane me nung, °C gitt nbice 1 | Toi dang nbiet Gang Nhu tren 830-900 10-90 ph trang gang xim gang do 2 | Toi be mat“ | Cae Load) Nung hing ngon fa kh, al 900-1000) gang xdm,| s6 evo, nung trong chit din LokWiern? gang déo,| phin a~3-4mm gang bien tinh Ram CAe loai] True ti¢p cho va0 10 da] Nung oil (,5-2.0h (66 khi dén gang 3) nung sin dén nhigt do} cao hon A;,| 38} trang thai) ram dya vao yeu toi Qu do citng 3 dinh 4 Hoa hie Suyén thodt cacbon lép b& mat 5 | U thodt cacbon (i) Gang | Nung tit ti trong mai} 900-1050 | Can di thoi gian dé chay cacbon) wang |trudny oxi hoa (25%! £6 Iép thoat cacbon quang sét_mdi va 75% @ = 15-25 mm; | quing s41 eG). 60-90 ph) 304 Chi sich + Qui Binh nhiét yén gang loai thi mht khOng 6 qué Yinh chuyéa biga pha oui tinh abit layte. kite déu 26 chuyér bide pha. a biém t8 han Ar = 730 + 288-25 Mn, trong dé Si va Mn thh theo Weng chia ghén tram. Két qué th tosn so véi thus 18 khd chion xés. ex Gi grapbit nda ohm mus dich kiki lép bidn tring bé mit oo th then hap vd gang bién tng bé mat, gang héa ram, Qui tinh anit luyén 1a: Nung 4 @50-880°C. gid nhiétr = 0,5-5.0h Nung déa nhigt de cao dé duce austonit—graphit lam aguol cham xudag Judi naiet 49 16: nan hate ngutl trong. khéng Kt can cae (Tip bang 7.9) Qui trian ebite tuyga! Cong dung | Thit Cheyén bin TS chite T6 chile sau cha nhiét Ww Lam ngudi pha cite 16 chi ban dau | khi niet Tuyen luygn ‘hae Nguoi trong mudi Austenit phan] Pectit + Trustit hinh | Giéng nbul Tt nong chiy hy dang nhiet | graphit; ferit| kim + graphit | tren ; (ddng 200= 100°C + graphit ; hdi khong Lam peclit + ferit idm tinh deo) + graphit Nude, dau nha wong] Austenit phan} Pectin + |Lép ngoai tal Tang do citng] 2 hiy thank san} graphit | mactenxit hose] be mat, tang phdm khong can swustit va tinh ching mai bing mactenxit mon | (48 S3HMRC) Ts chic khong! Mactenxit | Trustit + xoocbit) Giam do citng, can bang phanj + auttenxit | + graphit ; kha dng suat hiy thamh cde san} du + ben trong | pham can b&ag] trustit + tang dO dai, do austenit. dw it abo, ‘ graphit chuyén bien Hoa nhiét fuyen thodt cic bon lip be mat 4 Cing 10 Lép c6 chitu sau Ledeburit, | Be mat 1a ferit,| Lam cho gang| 5 1,5 - 2,5 mm be) + pectit | 135i 1a peclit +) trang cing val mat hoan toan graphit —hoac| gidn trd thanh| thodt cachon poclit + ferit +] m@m, co thé] xementit trong graphit gia cong duc Joi phan hay, mot nang cao do| phan austenit ben va dd déo phan hity Cong c6 HE 4 graphit née te dd nhanh 3 1100-1150°C, tte 14 nung tong musi ldag hoae nung bing déng dign tin 36 cao; nung vong mudi thai gian gid mhigt t= 1~1Oph ; nung bang Gbng dign iin s6 cao (tude cé t6i s6 bG} gid nhist r = 3-68 ; nung bang déng dién tn 3d cong_nghiép, we gian gid mhiGt Knéng ft hor 30. oh. * D6 ceding gang déo ferit sau khi 16) bé mBt bing ding dién tén 86 cao quyét dinh bang sé lugng nit cacbon tr@n mot miimet wie ‘nh B05 ar [oe 9 | sel a | on] - ~ [ro | vo [sooo fetid rece | obo ast | gs | 8 | esr | oo | oo | - . ro | vo jos] etrr) rece | cor | o's “918 venb pid ost 8 at foos-oas| oot jooe-aors- - £0 so | ct | re fooroc) -st | “wer one end ‘Mca oun Joge-doz] =f O's‘ Jon9-00s| HOE jo - - co vo | el re | 89 | -zoo'o | ser ow woud og - Jooe-noz] OZ | ous | OOL jous-eer) —~ - zo {ga [| rT ve forest] sco fou -cpora | Bug ea Turway cnc-ooz} = | oe | os | oot fong-o07) - - | co | ao} so | et | re joes) co Soma oo |e - joss-ovs} - - - - | sro | ao} co} sr] we): - ugp @upur ‘oor werd doy deo “uy Apu UBL ~ re - - Joy ny Fug “OY BX ost g st 009 68 |on¢-00z} 7'0 seo +10, aro £0 rT Sug “quonx aga - wap Ser Fugng ral op ooo | Fun pcp OL | PN = - zo | zo | go | set | 6 | ors [ort Apu UeND. - oz | + | os ~ |oos-oor - - - - - - - - ~ | 26na ung ahz1 Q - act | 8-9 | oes‘ Joos-eus] uzt y0ee-092]- - sco] vo | oo | ste | re - ‘ogg Apu 8yp motu doy werd dou oA = 1 joos-ass) oct focz-ooz) so | eco | sro | sooo | co | sot - - soma urd | ‘orp if “op oP | ys “Apur apy ~ Do HA wu 4 ‘pul 4 4 Buoy, [yronu|e WMH] o, | Wop wlol] a s | owls | o | ep tte exp} wep f m® | oyu | Sune ™p nm apM yo UL op op | ued | ued jm op) op ep | Sugnt TORN | wa | TOML | HN | OL Suyp uyd soy eoy ueyd yuey agg | duo, anp Suna ena sens up pyy a 2p Bugp Bugngs oan wy quay Aud) “gfZ dung 306 TeSIXD - - - S10 > o> 6090 FUR SETE |SETIXO| $2 < ena reoy (q wsIXD, Sy peo (e - - ~ | sto] som | cove | otrz | cece [sezixo| set | Mrs eu coum syns Sup(r Apu Upy) MOT IPD O81 9D, 9ERIXD - | eos | som | sros | rom | oreo | seer | zee feesixo] su> Subu Wop o9p 1A (9 BTIXO 9E-8TXO - tos | sus | stos | sor OTSL | Seve |eesixo] sese ena rol np WEA (a 8tTIXD 9ERIXD - - - sta > sord 0 STS ‘¢ | @-SIXD su> Syu reo] o9p WA (e SIXD + Suny tow eur of) 94D, zS1XD - - - \ ¥ 9 > oe sO 5 | so> | O90 | StsT BTTIXD | SESE fur of: 949 | @esIXD Fuon Sunp yA Suip Fuoyy - | cros | sovo | vov0 | seo | vere [sexo] se > 00 ul or 6 8 L 9 $ ¢ € z l wap or] 4D, s d ow s 2 a“ ‘ NADL | tue dep np 1a eno Funp 4 20y eoY UrYd YuRYY, many Sp) mam | dup ts weyd es roy upYG x Bue nang Oy ogo Sump Si ys wioye yA omy HOY MEUM quEM “Le HePR 307 - strat] zo | coz | sooo | rece | reve |ersexo] ors ssn scosvo| wos | cos | govo | reel: reve |rreexD] ots | FO=0W srse'l zoe | gore | over | rere |rrrexD] oes Hu os - - |strseof eros | cos | s0-90 pePexo | sto | yuerns dye: unzonp spew - . . aos | TOF | 6erso PEETXD | 09-9 “O10 “o9y Apu ueIX 1 Los oF 2x9 eSL'Y=9D cos eos x09" OF IZXO Jou Sug “wey yung ero soso OF IzxXD | sto ‘oro ‘ony Apur yuPEX. Fo so | si'os PIOT | ove ZSTEXD | OL ro so sts creo | eis SP-8TXD | 99-02 (Cows Bury 04 “Apu on re so sros cro | oe 8SZXD | 09-0 ‘ews ei ‘Kear Oq ues ro so sto> | coe | oteo | vier brpeXD | 06-09 | Yuva “queTEX) Suon wenb ro so stoe | eos | oTzo PPEXD | 06E fo Tuaip Suny va Fuop 0 0 stoe | coe | O1LO PrPeXO | OFL wud Apus “sour APA, 9€°81XD roe | so> | coso | rere | sees |eesixo| se< ena thoy (¢ 9ERIXO toe | su> | oo> | otwe | sere fresno) scorn ayy Heo (Z sy aps reo] (1 9EBIXO ug] 1odu apnmp YaTy BA - - - ros | soso | 90> | geez | gece |zesixD] or> Suom queys ‘wor Buys usny Huon 99 19M HD, aps eu 90 9¢-81XD “GQHN OL ¢ Tupoq) - | ws | cos | ros} soo | or90 |; eesl | ee-€ |eeciyy| Uru ‘ous tens dp ays ea. yung Gunn ygns Fup Ce nt ot 6 8 L 9 s + £ a | 1 TVL Bung doy 308 soso | oes] aos | coe | seg] sizt | res | sr8ex9 | osc-us sonfu dp ugayy, isoseo| stot | wos | tos | Lovo | OETT| Tee | rr FeXO | UFO Apu eof ono pS ung “we yung “ues yur jsosow| > sos |oro-so'o| soz’ | soz’ | 72-07 zwtexd | or soe'n ures sin ea tA toud ogo wy uA, =ow | - - fare-se'a | szrsv'o] s'0-9'0 | sz-+'z BPREXD | 02 Man) + - [evo | zoe | sovo]otrt #rvexd | 09-Z1 ug ueoyy Aur Up may so> | SLOL | zoe | TOT | 60-90 | CT-OT) Te6'z | SF8CXO | OOI-0e +20] 60-90 STLL| PEO | PrEEXO] Se-sL Apu van seo> |sc'ist'o| cro - svoe | C190) SENT] Cees | sP7XO |OOL-O02| FFU Bed UeNb ID TYP RA AEM dg ros vo-co] = | cove) aos | vos | oreo) ener trbexo | ast-09 =oW . oor0 | zoe | Os | OO) Sr7T 8PSCXD | OF Ne 8FREXO | OL-OF | gnu roy dp - - sis wos sVos | soo | ST | keur eo8u on op pF RA goy NYP Wg. - - | seror} eo | zros | coo | stot HPPEXD | Se-ST ew pS nou ARON MOG RA YUELEX - seoszo, FAs | 710 toe | eorv'd | OI brtexO | WOES wos qury 19qd t | | ‘upyu es ax yurg Furuax Tuontg soo | Sech | os | Toe | oso | SOT) Tee | SPSTXO) Gtrst ues Sugyy wud Apur Sunyu en uovorp Suond es Furusay i sone uazop que dey, | 9 Apu ‘olg RuRuisox Tuond “yuRl donu toy par yuepy dew es qur BU A Pu id too Buon oo ax UR go90 | OL6O soo | 9-7 oso | ehFT x0-90 | O'T-6'0 byo fener Sir87XD OFTZXD | sos eS-tex9 | OL-0S SPRZXD | 09-07 UFIZXD | ov-or Strul; Tos: szo-sr'o] ros steer] zoe se-st'o) 70s > | aos Trg Supq dog 309 Bang 7.12. Co tinh cia gang Do ving] Do vong Theo | Theo Lin | Do ben | D9 ben | Khi Khosing| khi khoang| DO bén | Do ciing ‘Viet Nam] bang Nga | ké0, Gig | 062, Sun [cach 2 tral céch 2 try| nén 6,, | HB, MPa MPa MPa | ta 600 mm,| a 300 mm,| MPa mn mm gx Gxoo | C400 Khong thi | khong tha] - - : GX12-28 | C412.28 120, 280, 6 2 500 1430-2290, GX15-32 | C415-32, 150, 320 8 25 650 1630-2290, GX18-36 | CT18-36. 180 360 8 25 700 1700-2290 Gx21-40 | C421-40 210 400 9 3 730, 1700-2410 GX24-44 | CU24-44 240 440 9 3 350 1700-2410 GX28-48 | CU28-48, 280 480. 9 3 1000 1700-2416 GX32-52, | C432.52 320 520 9 3 1106 1870-2550 GX35-36 | C35-36 +350 560 9 3 1200 1970-2690 Gxi8-60 | C438-60 380 600 9 3 1300 | 2070-2699 Gang bign tinh *M" - Mcu28.48 | 280 480 900 | 1700-2410 - | Mc%132.52) 320 520 9 3 1000 | 1700-2410 - | Mex3s.s6| 350 560 noo | 1970-2480 7 MC™138-60, 600 600, 1200 1570-2620 Bang 7.13. Thanh phiin héa boe gang xim thém nite (%) Cacbon Silic Mangan Nhom Crom Molipden, 2,50-2,65 2,5-2,7 0,50-0,65 08-19 1,3-1,5 0,15-0,20 2,30-2,60 24-26 0,50-0,60 18-11 WAS 0,200.25 2,40-2,65 24-2,6 055-065 1215 15-18 : 2,40-2,80 24-2,8 6,50-0,60 06-08 131,7 : 279 154 0,58, 10 0,36 0,73 262 144 0,60 137 0456 - ‘Béng 7.44. Quy tciah thim nitd cia gang lam somi Phyong phap {him nito DQ citng be mat Chitu sau lép tham % Se HV nito, mm Nhi¢t 46, °C. ‘Théi gian, h 510-520 60-50. 800-960 0,45-0,50 520 60 : 035 510 6 : 0,25 $00 a 900-1000 0,40-0,35 310 Béng 7.15. Quy trinh ohi¢t Iuygn gang cu nén ding ‘Thao tie nhigt luygn | TS shite ban 44) Quy arin wbigt Iuygn | 7S chile sau hi cla gang hig tuyen ‘Thudng héa graphit | Ledeburit + peclit | Nung dén Peclit dang xoocbit + hoa + graphit dang cau - | 900-970°C, giv nhiet | graphit dang elu gang hoa ram 2-Sh, sau d6 ngudi trong khOng khi. US graphit hoa nhigt | Pectit + ferit Nung dén Ferit + graphit dang do thép 650~700°C, gil nhigt | chu; o % = 18- 20 2. oh Thuong hoa Di voi chi wéi tam | Nung dén - vite trong ditu kien | 850-880°C, gitt ahigt mai mon & nhiet do nay 0,5 - 2h nguoi tong khong Khi U graphit hoa Gang tring hoae Nhigt 49 chit chi tit} Ferit + geaphit dang gang hoa ram ; ‘vao 10 300-S00°C, nung! ctu Ledeburit + Peclit én 960-980°C, thai + graphit sian nung 1,0 4,5 b, git nhiet 1,0-1,5 hs ngudi dén 680°C gilt nhigt 2h. Sau d6 ngudi nbanh. Thai gian tohn bO quy trinh khodng 4—Sh U graphit héa nhigt | Peclit + ferit Nung dén 760 ~780°C,) Ferit + graphit 46 thaip thoi gian nung 05 4, gill] 6, = 450-550 MPa whigt 1,0-2,0n ngudil % = 6 - 12 6h GSFC git nhigt OS h] 6, = 1600-2000 MPa sau d6 ngugi ahanh—} a, = 380 Kym? 1600—1090MPa Bang 7.16, Nhing khuyét tat cia gang xam, gang déo sau khi 6 Ten va dac tring cha Thuvet tat Nguyen nhan chi y6u Phuong phap khde phuc Khir iing sudt gang xam, san | Nung qué S50-650°C lam —_| Phuong phap Kkhde phuc déi khi d do cing giam xung. | xemeatit phan hiy voi chi 1i6t hinh déng don gid 1a : Thting boa 3 900—950°C sau dé Iai tién hanh ram khit ting sust. an Tigp bang 7.16 ‘Ten va dac trung eda Khuy6t tat Nenyts nhan chi yu Vingong phi khée phue Gang bj chai (trang) sau khi 4 U9 ciing qua cao Nhitt do qué thip hoge thoi gian git mbigt khong dd ‘U tai, nung dén 850-870°C, gift mhigt voi thi gian vita di. Té chitc gang deo 6 xementit tt do Nhiét do graphit hoa eda gial doan mOt qua thip hate thoi gian gitt nhiet khong da U Jai thee qui tinh da dink ‘Trong gang déo ferit 36 luong peclit tim nhitu hon tieu chufin qui dink Giai doan hai graphit Noa khong theo ding qui dinh phuong phap fim ngudi hose gilt nhigt khong da U lai 6 mhigt do 730-710°C ‘Trong gang déo ob graphit dung tém U qua 110°C hoac trong 16 chite ban div 6 sin geaphit Khong c6 bien phap nao dé khae phue 7.2.1. HE HOP KIM CHIU MAI Fe-Or-C Tinh chat chung cia hé hgp kim FeCr€ Nhom hgp kim gang Cr cao chju mai da duge biét dén va dua vio sit dung tit lau Hinh PI3.33 vA PL3.34 1a gidn d6 trang thai he hop kim Fe-Cr-C voi ham Iwgng Cr va C dao dong trong mot khoang lén. Mot s6 sé hiéu gang Cr chiu mai mon theo tiéu chudn ASTM A532-85 duge ligt ké trong bing 7.17. Bang 7.17. Thanh phiin héa hoc mot sé sé bitu gang Cr theo ASTM AS32—82 Ky hitw | Céu Go ‘Thank phan hox hoc [%] theo UNS: c Mn Si Ni cr Mo F45004 12%Cr 24-28 05-15, 1,0max 0,5n1ax 1,4 O57 Fas00S | 15%Cr-MoLC] 2.428 | OSS | Lomax | OSmax | ts | 103 45006. | 15%Cr-MoHC OS35 | Lomax | O5max | 14,18 F4s007 | 20%Cr-Mo-LC OS-15 | 10max | OSmax | 1823 | 15max FaS008 | 20¢Cr-Mo-HC 3 05-15 1,0max, 0,5max 1823 1,0-2,0 45009 25%Cr 23-30 | 05.15 | 1,omax | 0,Smax } 23,28 Li Sax "TY Ie gita Cr va C phai chon sao cho qué trinh két tinh sinh ra cacbit trén cing tinh, Hop kim véi thanh ph4n cing tinh o tinh chiu mai tét. Hén hgp ciing tinh bao gém austenit va cachit dang M,C; (Cr,C3). Dé tranh thién tich va cacbit thé dai trong qua trinh dic, nguai ta thutng chon hé hop kim dudi cing tinh. 312 Cong nghé nhiét luyén hop kim FeCrC chju mai Cong nghe & mem Cau tric cia vat ligu gang Cr chi mai sau khi két tinh va ngudi cham trong khudn cét bac gém cachit, peclit, mactenait vA austenit du vdi do cting tit 62-56 HRC. Dé 6 thé gia cong cét got, san phém sau khi duc phai duce & mém dé ha do cing xu6ng khodng 35 HRC. Ban chét cia qué trinh i mém gang Cr cao chju mai 1a lam thay d6i nén austenit—mactenxit thinh nén peelit. Tay theo yéu céu d@ cing va mac gang, gang Cr cd thé duge ti theo hai ché do sau : - U mbhigt do thap : Nhigt 9 & : 690-705°C, thai gian git nhiét : 4-12h tay theo think phén hda hoe, ngudi trong Io. nhiét do cao : 955-1010°C, ngudi cham trong 1d xuéng nhi¢t 760°C, git 760°C thai gian tit 10—50h tiy theo thanh phén héa hoc. ngudi trong Ie Cong nghé téi va ram Mve dich cia qué trink toi 1A bign ddi nén austenit—mactensit ~peclit thanh nén mactenxit od do cing cao, dam bio eo tinh va tinh chiu mai ciia vat ligu. Nhu mo ta @ hink 7.2, qua trinh ti bao géta 3 giai doan ; austenit hda, gid nite va Iam ngudi. Cong nghé va chat Ivong toi phu thuge vao tinh én dink austenit trong nén vat leu. Tinh én dinh austenit lai phy thuge vao luong © hoa tan. Khi nung néng chi ti6t 06 austenit du, tit austenit 86 tit ra cacbit thi eép vA qua dé lugng C hda tan trong austenit giam. Sy ngheo hoa C trong austenit sé lam gidm tinh 6n dink cila austenit va tang nhigt do bat dau cing nhy két thie chuyén bién mactenxit. 1070 350 B miedo (°C 600 Nguoi Khotig kht The gian => Hinh 7.2. Quy tink nbi¢e luyen g 900 800 700 Dé cing, [HV50] 8 3s etd (°F} Ni T 3 + 1400 Nhiét 9 aqustenit hos Ham luong austenit. Hink 7.3. Aub huidng cia nbigt do 101 dén do cing (H) va ham lugng austenit du (y) trong gang Cr 313 Kha nang hda tan C trong austenit, phy thuge vao nhiét do austenit hda. Nhit do chuyén bitn mactenxit chi yéu phu thuée vAo ham lugng © trong austenit, Nhut vay véi mot loai vat liu nhat dinh s¢ o6 mot nhiét 46 toi tdi uu. Néu nhidt toi thAp hon nhiet do 16i ti wu thi lugng cacbit tie: ra sé nhiéu hon va tinh én dinh austenit s@ gidm i Diéu ny sé tao diéu kién thugn Igi cho qué trink chuyén bién mactenxit nhung do cing cia mactenxit loai nay Ini thép vi higng C hda tan trong austenit thép bon. Néu nbidt do toi cao hon phigt 4d t6i ti wu thi lugng mactenxit tao ra trong qué trinh tof ft hon va trong 16 chtie sau khi tei cd austenit du. Tuy vay dO citing eda mactenxit nay lai cao hon. Vi vay, viée toi wu hoa nhiet do t6i, t6c dO nung, thei gian gitt nhigt va wdc do lam ngudi 1 nhitng véin dé lien quan t6i ky thuat, kink t€ cing nhu tink trang thiét bi hin cs. ‘Thoi gian nung, toi va niet do t0i phy thuge vao duong luang C cing nh do day cha chi tid Wi. Doi wai gang Cr cao, tée do nang nhi¢t khong duce wiot qué 100°C/h. Cang vi nbigt d6 toi cia he vat lieu gang Cr ebiu mai mon ndm trong khoang tir 950~1070°C tay theo thanh phén héa hoc va ty I CriC. Ty 1é git austenit du va martensit sau khi t6i phy thuéc vio thanh phan hda hoc cla vat liéu, nhiét dO austenit hda va tée dO lam nguoi (xem hinh 7.3). Trong qué trinh lam ngudi, cacbit thi ep duge it ra tir austenit, Néu qué trinh tiét cacbit kéo dai trong khoang nbiét d@ Ac3, Ac; thi mét phén austenit cd thé chuyén thanh ferit va té chic nén sau khi t6i 1A mactenxit va ferit. ‘Toc do lam ngudi toi han cia chi tiet ché tao ti gang Cr phy thude vae ty 1é ham lugng chda Cr/C va Mo cfng nhu kich thute (chiéu d@y) san phdm. Theo duing kinh 4 jén nhat cia sin phdm, gang Cr cao co thé téi tha bang khong khi la : Log d = 0,82 + 0,168 x% Cri + 0,358 x% Mo [mm] Hinh 7.4 lam nguoi gang vdi kich thee khéc nhau, tiy theo kich thitde es thé toi thdu bang khong kh(. Sau khi tog va ram 200-220°C trong khoang 2—4h. g Gang crom thvéng nung 4 tée 46 70°C/1h i va toi trong khoang ahigt 4 1020 + 1060°C lam ngudi trong khong khf tinh, ram thap trong 2h. 7.2.2. ANH HUGNG TOC 86 NGUO! TO! SU HINH THANH TO CHUC VA TINH CHAT CUA GANG GIUN Te 10 to oF ——> thins Gang giun es thank phan cacbon duong. Hink 74, Giim 4 lam ngudi oda gang huang CR = 4,82-4,6%; S = 0,015-0,018%, Cr cao voi cae kich thude khée ahaw 314 ditse bién tinh 6 1450°C voi lugng 0,12-0,16% Ce, sau dé bién tinh graphit hda rieng 1S bang Al (0,2-0,3%), FeSi 75 (0.5%) hoac phéi hgp FeSi 75 va Ab (02 FeSi 75 wii 0,3-0,4% AD. 0 ;-———____——- - ——o op) CEL) 454-463 i % | BA Hm) 6 za 60) ____ 95875 i, a, F285 +0AL Luteing Ce- Maree, . | = 50 “79 wus “4 lea : OR i & 3 s = 8 q = g & 3 > g 20 & @ 400 200 200 100 2) 16 58 ngubi Kimin 09° $$ -__—.-__—_-_____.-9 Ce MM (%) G18 % Bién thh Co) O3Al % = asFesi7s Si DAF SITE +0, 3AL cE (%) 62 '% \20 32 “0 & Rs = 3 & * Ryo 60% > & & & 3 ! 20 60 8 o 100 8) Tae dpnguéi K/min Hink 7.8. Ss bioh thaah graphit phu thude vao te dd ngudi, sy bi¢n tink giun hoa va graphit hoa khi % Ce tang (a) va % CE tang (b) B15 CE(%) 1454 -4.83 tah C8) 50 B2AL g \ —- 82 Fe 78 = ook Luong Ce-mm(%) g2AL x & 8 so x 20 a = 4a 400 (300 200 00 2) TE db ngubl Kienin 100 Luong CoM %)-0, Sith tihh (ep RAL g SF) 75 3 sa CEL% \ B5FeSh 7S $ 22FeS 1S x 22a > 4a s 2D 200 Sagal Kimmie Hinh 7.6. Su hinh thanh 16 chite én kim logi phy thude vdo 6c dO ngudi, giun hoa va graphit héa kbi % Co tang (a) va %C tang (b) 316 DO cing cia gang giun cing thay ddi theo hudng tuong ty, vi du nhu khi tang t6c d6 ngudi do cdng eda gang hau nh khong déi voi gang chia CE = 4,6% va bién tinh bang 0,5% FeSi 75 thi khi dé gang chia CE = 4,32% va bign tinh graphit hoa bang 0,2% Al cd dd cing tang rit manh trong ving méu od t6c do ngudi lon. 450 WE a OSS IS 400 Luong Ce -sMe (%) ~ 350 Hink 7.7, DO citng cia § O10 gang phy thudc vao téc s 49 ngudi cia mau khi % 300 Co thay d6i 250 200 150 #00 300 200 100 Tee 8 nguée K/min Hinh 7.8 cho bidt tang tée d@ ngudi gitta 90 = 400°C/ph trong khoang t = 1180-950°C sé lam tang lugng graphit cdu, peclit va ledeburit. Tang @C sé lam tang Iugng graphit giun vA giam Ivong ledeburit. Tang Ce sé giy téc dung ngwoc lai. Bién tinh graphit. héa ian lugt Al, Al + FeSi 75 ; FeSi 75 86 lam giam Ivong graphit giun va lugng ledeburit. Véi sy thay déi cdc yéu t6 da néu cd thé diéu chink duge sv tao ra t6 chile mong mu6n ngay cA 8 ving t6c do ngudi cao. 317 nO BZA <2% deburit g [780% Graphit gun & _ 1 200 ro 3 ca cag $ e 2 x 8 00 2 4_| elt) 432 | 422 | 453 | 456 | 440 Luong ie-Mit CH) o6 | 96 | oe | on | a2 O2 as y ° Q3Al asAl |ozar |fe5 75 (#4) eS 5 aust Hink 7.8, T6c d9 ngudi cia gang giun phu thude vio cdc yéu tw cong nghé. 318

S-ar putea să vă placă și