Republic of the Philippines

Department of education (DepED)

Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

Template 1
OPLAN SULONG AKADEMIKA
POINTERS FOR 3RDGRADING EXAMINATION
MAPEH 10

Name of Athlete: TAMAGOS, REY MARTH JUN (10-AMBER) Name of Teacher: EDELI FAITH P. PATRICIO
Name of Coach: KYRIL JOHN VILLAGRACIA Event: BASEBALL BOYS-SECONDARY
School: JORDAN NATIONAL HIGH SCHOOL District: JORDAN I

Please study the following:

MUSIC: Contemporary Philippine Music

Lesson 1: 20th Century Traditional Composers
Lesson 2: New Music Composers
Lesson 3: Song Composers

ART: Media-Based Arts and Design in the Philippines

Lesson 1: Photography
Lesson 2: Film
Lesson 3: Ànimation
Lesson4: Print Media

Physical Education: Active Reacreation (Street and Hip-Hop Dance)

- Street and Hip-Hop Dance Styles
- Health Benefits of Dancing

HEALTH:
Health Trends, Issues and Concerns (Global Level)

Prepared by: Reviewd by:

EDELI FAITH P. PATRICIO NIMSI G. TOME

MAPEH Teacher School Principal II
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

*****************************************************************
CONTEMPORARY PHILIPPINE MUSIC
According to National Artist Ramon Santos, PhD, “contemporary music in the Philippines refers to
compositions that have adopted ideas and elements from 20th century art music in the west, as well as
the latest trends and musical styles in the entertainment industry.”

Lesson 1: 20th Century Traditional Composers

With Spain and then America having colonized the Philippines from the early 1500s to the late 1800s, it
was unavoidable that Western compositional techniques found their way into the works of Filipino
composers.
1. Francisco Buencamino founded the Centro Escolar de Señoritas, Conservatory of Music. He also
created the Buencamino Music Academy in 1930. Francisco Santiago is known as the “Father of
the Kundiman” and belongs to the “Triumvirate of Filipino Composers.”
2. Nicanor Abelardo developed a style that combined European romanticism with chromaticism.
He belongs to the “Triumvirate of Filipino Composers” together with Francisco Santiago and
Antonio Molina. Antonio Molina came to be known as the “Father of Philippine Impressionist
Music,” while composer Lucio San Pedro integrated indigenous musical forms, conventions, and
instruments in his works in the modern nationalistic style.
3. Lucio San Pedro is known as a “romantic nationalist.” His chords have a rich expressive tonality,
as represented in his well-loved Sa Ugoy ng Duyan, a lullaby melody sung by his mother.
Rosendo Santos Jr. is listed in the “New Groves Dictionary of Music and Musicians.” A prolific
composer, his works include concerti, sonatas, symphonies, symphonic poems, five operas in
Philippine dialect, numerous band overtures, and more than 200 marches. He wrote 50 masses
in Latin and 20 in English. He has more than 1,000 musical compositions in the library of the
University of the Philippines.
Lesson 2: New Music Composers
Composers of experimental New Music in the Philippines include Jose Maceda, Lucrecia Kasilag, Ramon
Santos, Manuel Maramba, Jerry Dadap, Francisco Feliciano,Josefino “Chino” Toledo, and Jonas Baes.
They retained the Filipino spirit by incorporating traditional music forms as well as indigenous rhythms
and instruments in their compositions.
1. Jose Maceda’s musical style shifted when he encountered the music of the indigenous tribes of
Mindoro in 1953. He then embarked on his life’s work, dedicated to the understanding and
preservation of Filipino traditional music.
2. Lucrecia Kasilag’s compositional style demonstrated a fusion of Eastern and Western styles in
using instruments, melody, harmony, and rhythm. She is particularly known for incorporating
indigenous Filipino instruments into orchestral productions.
3. Ramon Santos’ compositional style features chromaticism, music seria, and electronic
components, combined with indigenous Philippine music elements.
4. Jerry Dadap, the first Filipino composer to conduct his own works at the Carnegie Recital Hall in
New York City.
Lesson 3: Song Composers
The 20th century Filipino song composers/lyricists include Levi Celerio, Constancio de Guzman, Mike
Velarde Jr., Ernani Cuenco, Restie Umali, George Canseco, Angel Peña, Leopoldo Silos Sr., Santiago
Suarez. Together, they had produced a memorable output of traditional Filipino love songs, music for
the movies, and materials for contemporary arrangements and concert repertoire.
1. Levi Celerio made it to the Guinness Book of World Records for being the only person to make
music with aleaf. Hereceived numerous awards forhis musical achievements in film.
2. Mike Velarde Jr. was a composer, conductor, and musical director. He composed the popular
song Dahil Sa Iyo in 1938. In 1975 the Philippine Government Cultural Association awarded him
the Cultural Achievement Award in Popular Music.
3. George Cansecowas considered “a nationally acclaimed composer of numerous popular Filipino
classics.” He composed songs for Filipino singers and movie stars.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

4. Restie Umali was a composer, teacher, and musical arranger. He arranged the Philippine
national anthem and the local classic Kataka-taka for the Boston Pops Orchestra when it
performed for the Philippine Independence Night in Boston in 1972. He wrote a total of more or
less120 movie theme songs. He composed more than 250 scores for movies which was capped
by a Universal Pictures production of No Man Is An Island starred by Jeffrey Hunter and Barbara
Perez.

*****************************************************************
Photography
In its early stages during the late 19th century, photography was viewed as a purely technical process
that of recording visible images by light action on light-sensitive materials. In fact, it’s very name—from
the Greek “photos” (meaning light) and “graphos” (meaning writing)—states this process literally.
Noteworthy Philippine Photographers
1. George Tapan is an award-winning travel photographer who has won two Pacific Asia Tourism
Association (PATA) Gold awards, an ASEAN Tourism Association award, and first place in the
2011 National Geographic Photo Contest. His highlyacclaimed work has been published in five
travel photography books.
2. John K. Chua is best known as an advertising and commercial photographer, with over 40 years
of experience in this field and numerous local and international awards for his work. At thae
same time, he has applied his photo artistry to showcasing the beauty of the Philippines
Film
Another art form which has risen to tremendous heights within the last century is film or cinema. As its
early name “motion pictures” declared, film brought yet another dimension into play—that of moving
images.
Philippine Filmmakers
1. Laurice Guillen’s Salome (1981) earned international acclaim at the Toronto International Film
Festival. Her more recent films, such as Tanging Yaman, (2001) which won Best Picture in the
Metro Manila Film Festival, American Adobo (2002), Santa Santita (2004), and Sa ‘Yo Lamang
(2010), all gained her recognition among the current generation of Filipino moviegoers.
2. Marilou Diaz Abaya captured the attention and respect of the viewing public with powerful
films such as Jose Rizal (1998), perfectly timed for the centennial celebration of Philippine
independence; Muro-ami (1999), which bravely exposed the deadly practice of using child-
divers to pound for fish in the Philippines’ coral reefs; and Bagong Buwan (2001), which dealt
with the human cost of the Muslim-Christian conflict in Mindanao.
Animation
In recent decades, a whole new career opportunity has emerged for creative Filipinos via the field of
animation. In fact, Filipino animators have been involved in the creation of some of the best-loved—and
technically challenging—animated feature films produced in the last few years. Among these are Toy
Story, Up, The Incredibles, Monsters University, Cars, Finding Nemo, Planes, Brave, Shrek, Kung Fu
Panda, and more. Such recognition of Philippine talent abroad has, in fact, spurred the development of
the local animation industry as well.
Print Media
Alongside the digital media forms discussed above, there remains the more conventional form known as
print media. Included here are large-scale publications such as newspapers, magazines, journals, books
of all kinds, as well as smaller-scale posters, brochures, flyers, menus, and the like. Of course, all of these
now have their digital counterparts that may be accessed and read on the internet. However, there
continues to be a demand and a purpose for the actual printed forms of these materials. And whether
printed on paper or viewed on the web, these materials once again involve and showcase Filipino
artistry.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

Prepared by: Reviewd by:

EDELI FAITH P. PATRICIO NIMSI G. TOME

MAPEH Teacher School Principal II

Template 1
OPLAN SULONG AKADEMIKA
POINTERS FOR 3RDGRADING EXAMINATION
FILIPINO 9

Name of Athlete:ORTEGA, MIKEE RADZ (9-AZURE) Name of Teacher: CHIQUI N. AGUILAR

Name of Coach: KIRYL VILLAGRACIA Event:BASEBALL BOYS-SECONDARY
School: JORDAN NATIONAL HIGH SCHOOL District: JORDAN I

Please study the following:

ARALIN 3: Mga Akdang Pampanitikan ng Timog-Kanlurang Asya

Aralin 3.1: Epiko ng Hindu-Rama at Sita

Dalawang Uri ng Paghahambing

Aralin 3.2: Parabula ng Kanlurang Asya

Pagpapakahulugang Metaporikal

Aralin 3.3: Elehiya ng Bhutan

Pagpapasidhi ng Damdamin

Aralin 3.4: Sanaysay ng Israel

 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

Ang Pamaksa at Pantulong na Pangungusap

Aralin 3.5: Nobela ng Saudi Arabia

Pahayag na Nagbibigay ng Katuwiran sa Ginawi
ng Tauhan

*****************************************************************

ARALIN 3.1: EPIKO

Mayaman ang India sa kultura at paniniwala. Pinaniniwalaan ng bansang ito
ang kagandahan, katotohanan, at kabutihan.Naniniwala sila na pinagpapala ng Diyos ang
maganda at matalino at kumikilos nang ayon sa kanilang lipunan.Napakarami rin nilang mga
tradisyon. Halos sa loob ng apat na libong taon ay tila hindi nagbago ang mga kinagisnang
tradisyon ng mga Hindu. Ang mga ito ang pumukaw sa interes ng mga dayuhang
manlalakbay.Malimit na nababasa ang mga kultura nila sa kanilang epiko.Bago mo basahin ang
halimbawa ng epiko ng India,isulat sa iyong sagutang papel ang mga pangunahing katangian ng
epiko.
 May Dalawang Uri ng Paghahambing

1. Pahambing o Komparatiboginagamit kung naghahambing ng dalawang

magkaibang antas o lebel ng katangian ng tao, bagay, ideya , pangyayari, at
iba pa.May dalawang uri ang kaantasang pahambing:

a. Paghahambing na magkatulad- Ginagamit ito kung ang dalawang

pinaghahambing ay may patas na katangian. Ginagamitan ito ng mga
panlaping ka, magka, ga, sing, kasing, magsing, magkasing, at mga
salitangparis, wangis/ kawangis, gaya, tulad, hawig/ kahawig, mistula,
mukha/ kamukha.

ka- nangangahulugan ng kaisa o katulad

Halimbawa: Ang Singapore ay dating kabilang sa Malaysia.

magka- nangangahulugan din ng kaisahan o pagkakatulad.

Halimbawa: Magkamukha lamang ng kultura ang India at Singapore.

sing-(sin- /sim) gaya rin ng ka-, nagagamit ito sa lahat ng uri ng

pagtutulad.
Halimbawa: Magkasingganda ang India at Singapore.

Ang maramihang sing-ay naipapakita sa pag-uulit ng unang pantig ng salitang-

ugat. Muli, wala ang ganitong pattern sa mga rehiyon ng bansa na hindi
gumagamit ng reduplikasyon.

kasing-(kasin- /kasim-) ang paggamit at kahulugan ay katulad din ng sing,(sin/sim).

Pansining kapag ginamit sa pangungusap, ganito ang pattern ng pagkabuo:
kasing + s.u + ng/ ni + pangngalan + si/ ang + pang.
Halimbawa: Kasimbilis ng kidlat ang pagsulong ng bayang ito sapagkat sila
ang sentro ng teknolohiya.

magsing-(magkasing-/magkasim) ang pinagtutulad ay napipisan sa paksa ng pangungusap.

Halimbawa: Ang dalawang bansa ay magkasingyaman.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

Ga/ gangga- nangangahulugan ng gaya, tulad, para,paris

Halimbawa: Gamundo ang pagpapahalaga nila sa kalayaan sa wika at relihiyon
upang magkaroon ng pagkakaisa.

b. Paghahambing na Di-Magkatulad kung nagbibigay ito ng diwa ng pagkakait, pagtanggi

o pagsalungat sa pinatutunayang pangungusap.

May dalawang uri ang hambingang di magkatulad:

1. Hambingang Pasahol- May mahigit na katangian ang pinaghahambingan sa

bagay na inihahambing.Ginagamit ang mga sumusunod upang maipakita ang
ganitong uri ng paghahambing.

Lalo - nangangahulugan ng pagdaragdag o pagpapahigit sa kulang na

katangian. Sinusundan ito ng katuwang na panghambing na kaysa kay
kung ngalang tao ang pinaghahambing, /kaysa / kaysa sa kung ngalang
bagay / pangyayari.

Di-gasino - tulad ng .ginagamit sa paghahambing ng uri o katangian ng

mga tao. Sinusundan ito ng alinman sa mga katagang naghahambing,
kabilang ang gaya,tulad, para o paris na sinusundan ng panandang ni.

Di-gaano - tulad ng- tulad din ng di-gasino subalit sa mga hambingang bagay
lamang ginagamit.

Di-totoo- nangangahulugan ng pagtawad o pagbabawas sa

karaniwang uri. Nagagamit itong pamalit sa di-gasino at di-gaano.

2. Hambingang Palamang- may mahigit na katangian ang inihahambing sa bagay na

pinaghahambingan. Naipakikita ito sa tulong ng sumusunod:

Lalo - Ang diwa ng paghahambing ay magiging kalamangan at di

kasahulan kung ang sinasamahang pang-uri ay nagpapahayag ng
kalakhan, kataasan, kalabisan o kahigtan. Muli, katuwang nito ang
kaysa/kaysa sa/kay.
Halimbawa: Lalong maunlad ang isa kaysa sa isa.

Higit/mas…kaysa/kaysa sa/kay: sa sarili ay nagsasaad ng kalamangan

kung ginagamit ito sa paghahambing. Halimbawa: Higit na malinis ang
isa sa isa.

Labis-tulad din ng higit o mas

Halimbawa: Labis ang kanilang pagmamahal sa bayan.

Di-hamak-kung ginagamit ay karaniwang isinusunod sa pang-uri

Halimbawa: Di-hamak na mapuputi ang Singaporean sa nga Hindu.

3. Modernisasyon/katamtaman: Naipakikita ito sa pag-uulit ng pang-uringmay panlaping ma-, sa

paggamit ng salitangmedyo na sinusundan ng pang-uri ,sa paggamit ng katagang may na sinusundan ng
pang-uring nabuo sa pamamagitan ng mga panlaping kabilaang ka-han.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

ARALIN 3.2:
 Parabula ng Kanlurang Asya

Ang parabula ay nagmula sa salitang Griyego na parabole na nagsasaad ng dalawang bagay (na
maaaring tao, hayop, lugar, pangyayari) para paghambingin? Ito ay makatotohanang pangyayaring
naganap noong panahon ni Hesus batay sa nakasaad sa Banal na Aklat. Ang mga aral na mapupulot dito
ay nagsisilbing patnubay sa marangal na pamumuhay ng mga tao. Ang mga mensahe ng parabula ay
isinulat sa patalinghagangpahayag. Ang parabula ay di lamang lumilinang ng mabuting asal na dapat
nating taglayin kundi binubuo rin nito ang ating moral at espirituwal na pagkatao.

 Pagpapakahulugang metaporikal
ang pagpapakahulugang metaporikal ay pagbibigay- kahulugan sa salita bukod pa sa literal na
kahulugan nito? Ito ay nakabatay kung paano ginamit ang salita sa pangungusap.
Mga Halimbawa:
a. bola - bagay na ginagamit sa basketbol (literal)
Pangungusap: Dalian mo, ipasa mo na ang bola kay Jeron.
b. bola - pagbibiro ( metaporikal)
Pangungusap: Tigilan mo nga ako, puro ka naman bola.

a. pawis - lumalabas na tubig sa katawan ( literal)

Pangungusap: Punasan mo ang pawis mo sa likod para hindi ka mapasma.
b. pawis - pinaghirapang gawin (metaporikal)
Pangungusap: Alalahanin mo na pawis ko ang ipinambayad ko sa tuition fee mo.

Aralin 3.3:
 Elehiya ng Bhutan
ang elehiya ay isang tulang liriko na naglalarawan ng pagbubulay-bulay o guniguni na
nagpapakita ng masidhing damdamin patungkol sa alala ng isang mahal sa buhay
May katangian ang elehiya.Ito’y tula ng pananangis, pag-alaala at pagpaparangal sa mahal sa buhay na
ang himig ay matimpi at mapagmunimuni at di- masintahin.

 Pagpapasidhi ng Damdamin
ang pagpapasidhi ng damdaminay isang uri ng pagpapahayag ng saloobin o
emosyon sa paraang papataas ang antas nito. Nagagamit ito sa pamamagitan ng pag-
iiba-iba ng mga salitang may ugnayang sinonimo.

Halimbawa: 4. poot 4. pagmamahal 4.gahaman

3. galit 3. pagliyag 3. sakim
2. asar 2. pag-irog 2. ganid
1 .inis 1.pagsinta 1. Damot

ARALIN 3.4: SANAYSAY

 Ang mga elemento ng sanaysay

1. Paksa- pinag-uugatan ng anumang uri ng diskurso. Karaniwan itong
sumasagot sa tanong na "tungkol saan ang akda?" Ito ang pinakapayak na antas ng mga
pinag-uusapan. Ito rin ang sentro ng ideya ng buong akda.Kinokontrol ng paksa ang
manunulat kung hanggang saaan lamang ang hangganan ng kaniyang isusulat.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

2. Tono- ang saloobin ng may-akda sa paksa. Sa pamamagitan ng mga espesipikong wika

na ginamit ng may-akda, mababatid kung sino ang target na mambabasa. Maaaring ang
tono o himig ay natutuwa, nasisiyahan, nagagalit, sarkastiko, naiinis, nahihiya, at iba pa.

3. Kaisipan- ang nais iparating ng manunulat sa mga mambabasa, dito umiinog ang maliliit
na himaymay ng akda. Inilalahad ang kaisipan ng isang akda sa isang buong pangungusap.
Ang kaisipan hindi tuwirang binabanggit kundi ginagamitan ng pahi-watig ng may-akda para
mailahad ito.

 Ang Pamaksa at Pantulong na Pangungusap

1. Pamaksang Pangungusap
Lahat ng talata ay may pangunahing ideya. Ito ang nagbibigay ng pahiwatig tungkol saan
ang pag-unawa sa talata. Ipinahahayag ito sa pamamagitan ng isang pangungusap na
tuwirang natutukoy kung ano ang pag-uusapan sa buong talata.

Halimbawa:
Tayo ngayon ay nalalagay sa gitna ng krisis pampolitika. Ang ating
mga mambabatas ay nasasangkot sa mga katiwalian. Katunayan marami ng kaso ang
nakahain sa Ombudsman. Gayundin naman kani-kaniyang turuan ang bawat isa kung sino
talaga ang may kasalanan.

Ang pangungusap na may salungguhit ay ang pamaksang pangungusap. Ang sumunod na

mga pangungusap ay may pantulong na pangungusap na nagbibigay ng detalye sa
ipinahahayag ng pamaksang pangungusap.

2. Pantulong na Pangungusap
Ito ang mga pangungusap na nagbibigay ng paliwanag o detalye sa isinasaad ng pamaksang
pangungusap.

May mga paraan ng pagbibigay ng detalye sa pamaksang pangungusap. Naririto ang ilan:

a. Gumamit ng mga impormasyon na maaaring mapatotohanan.DRAFT

Halimbawa:
Pamaksang Pangungusap: Nanganganib lumubog ang Kalakhang Maynila sa darating na
2020.
Mga Detalyeng Mapatotohanan: Tuwing umuulan binabaha na ang Maynila.
b. rcGumamit ng mga istadistika.h 24 , 2014

Halimbawa:
Pamaksa: Ang ekonomiya ng bansa’y unti-unti nang bumubuti.
Pantulong: Sa nakaraang buwan, umakyat ng dalawang puntos limang bahagdan ang Gross
Domestic Product ng ating bansa.

c. Gumamit ng mga halimbawa Halimbawa:

Pamaksa: Maraming kabataan ang nalululong sa iba’t ibang bisyo. Pantulong: Ang ilan sa
mga ito’y paninigarilyo, pagsusugal at paggamit ng bawal na gamot.

ARALIN 3.5: NOBELA

ang sinopsis ay isang buod ng isang paksa. ito'y nasa anyong patalata at hindi sa anyong
pabalangkas. Buod ito subalit malaman. Karaniwang ginagamit ito na panimula sa mga akdang
pampanitikan para maipakita ang pangunahing daloy ng banghay sa simpleng pamamaraan simula
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

hanggang sa wakas.Ginagamit din ito sa nobela sa pamamagitan pagpapaikli ng buong nobela mula sa
anumang aklat. Gayundin ginagamit ito sa manuskrito at sa Mahalagang sangkap sa nobela ang tauhan.
Sila ang nagbibigay buhay at gumagalaw sa kuwento. May ginagawi ang mga pangunahing tauhan na
maaring katanggap-tanggap o hindi katanggap-tanggap sa mga mambabasa maging sa mga manonood.
Subalit maaari nating bigyan ng katuwiran kung bakit ginawi ito ng pangunahing tauhan batay na rin sa
mga pangyayaring nakapaloob sa akda.

 Pahayag na Nagbibigay ng Katuwiran sa Ginawi ng Tauhan

Ito ay isang papapahayag na nagbibigay ng sapat na katibayan o patunay upang ang isang
panukala ay maging katanggap - tanggap o kapani-paniwala. Layunin nito na hikayatin ang mga
tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan ang kanilang pananalig o paniniwala sa pamamagitan ng
makatwirang pagpapahayag. (- Badayos)
Sa pangangatwiran, ang katotohaanan ay pinagtitibay o pinatutunayan sa pamamagitan ng mga
katwiran o rason. (- Arogante)
Ang pangangatwiran ay isang sining sapagkat ang paggamit ng wasto, angkop at magandang
pananalita ay makatutulong upang mahikayat na pakinggan, tanggapin at paniniwalaan ng nakikinig ang
nangangatwiran.
Ang pangangatwiran ay maituturing ding agham sapagkat ito ay may prosesong dapat isaalang-
alang o sundin upang ito ay maging mahusay at matagumpay, lalo na sa formal na pangangatwiran gaya
ng debate.
Ang pangangatwiran ay isa ring kasanayan dahil ang kahusayan ay maaaring matamo ninuman
subalit hindi sa paraang madali at sa maikling panahon lamang.

Dahilan ng Pangangatuwiran
a. Upang mabigyang - linaw ang isang mahalagang usapin o isyu.
b. Maipagtanggol ang sarili sa mali o masamang propaganda laban sa kaniya.
c. Makapagbahagi ng kaniyang kaalaman sa ibang tao;
d. Makapagpahayag ng kaniyang saloobin
e. Mapanatili ang magandang relasyon sa kaniyang kapwa

Kasanayang Nalilinang sa Pangangatuwiran

a. Wasto at mabilis na pag-iisip
b. Maayos at mabisang pagsasalita
c. Lohikong paghahanay ng mga kaisipan
d. Maingat na pagkilala at pagsusuri ng tama at maling katwiran
e. Pagpapahalaga sa kagandahang asal gaya ng pagtitimpi o pagpipigil ng sarili at pag-
unawa sa mga karaniwang inilahad ng iba o pagtanggap sa nararapat na kapasyahan.

Uri ng Pangangatuwiran
Pangangatuwirang Pabuod o Induktibo - nagsisimula sa mga halimbawa o partikular na
kaisipan o katotohanan at nagtatapos sa pangkalahatang simulain o katotohanan.
Pangangatuwirang Pasaklaw o Dedaktibo - sinisimulan ang pangangatuwiran sa
pamamagitan ng paglalahad ng pangkalahatan o masaklaw na pangyayari o katotohanan at mula rito ay
iisa-isahing ilalahad ang maliliit o mga tiyak na pangyayari o katotohanan.

Prepared by: Reviewd by:

 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

CHIQUI N. AGUILAR NIMSI G. TOME

Filipino Teacher School Principal II

Template 1
OPLAN SULONG AKADEMIKA
POINTERS FOR 3RDGRADING EXAMINATION
FILIPINO 9

Name of Athlete:ENDENCIO, JAYSON (9-IVORY) Name of Teacher: CHIQUI N. AGUILAR

Name of Coach: PERLITO MENDOZA Event:SEPAK TAKRAW BOYS-SECONDARY
School: JORDAN NATIONAL HIGH SCHOOL District: JORDAN I

Please study the following:

ARALIN 3: Mga Akdang Pampanitikan ng Timog-Kanlurang Asya

Aralin 3.1: Epiko ng Hindu-Rama at Sita

Dalawang Uri ng Paghahambing

Aralin 3.2: Parabula ng Kanlurang Asya

Pagpapakahulugang Metaporikal

Aralin 3.3: Elehiya ng Bhutan

Pagpapasidhi ng Damdamin

Aralin 3.4: Sanaysay ng Israel

 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

Ang Pamaksa at Pantulong na Pangungusap

Aralin 3.5: Nobela ng Saudi Arabia

Pahayag na Nagbibigay ng Katuwiran sa Ginawi ng Tauhan

*****************************************************************

ARALIN 3.1: EPIKO

Mayaman ang India sa kultura at paniniwala. Pinaniniwalaan ng bansang ito
ang kagandahan, katotohanan, at kabutihan.Naniniwala sila na pinagpapala ng Diyos ang
maganda at matalino at kumikilos nang ayon sa kanilang lipunan.Napakarami rin nilang mga
tradisyon. Halos sa loob ng apat na libong taon ay tila hindi nagbago ang mga kinagisnang
tradisyon ng mga Hindu. Ang mga ito ang pumukaw sa interes ng mga dayuhang
manlalakbay.Malimit na nababasa ang mga kultura nila sa kanilang epiko.Bago mo basahin ang
halimbawa ng epiko ng India,isulat sa iyong sagutang papel ang mga pangunahing katangian ng
epiko.
 May Dalawang Uri ng Paghahambing

1. Pahambing o Komparatiboginagamit kung naghahambing ng dalawang

magkaibang antas o lebel ng katangian ng tao, bagay, ideya , pangyayari, at
iba pa.May dalawang uri ang kaantasang pahambing:

b. Paghahambing na magkatulad- Ginagamit ito kung ang dalawang

pinaghahambing ay may patas na katangian. Ginagamitan ito ng mga
panlaping ka, magka, ga, sing, kasing, magsing, magkasing, at mga
salitangparis, wangis/ kawangis, gaya, tulad, hawig/ kahawig, mistula,
mukha/ kamukha.

ka- nangangahulugan ng kaisa o katulad

Halimbawa: Ang Singapore ay dating kabilang sa Malaysia.

magka- nangangahulugan din ng kaisahan o pagkakatulad.

Halimbawa: Magkamukha lamang ng kultura ang India at Singapore.

sing-(sin- /sim) gaya rin ng ka-, nagagamit ito sa lahat ng uri ng

pagtutulad.
Halimbawa: Magkasingganda ang India at Singapore.

Ang maramihang sing-ay naipapakita sa pag-uulit ng unang pantig ng salitang-

ugat. Muli, wala ang ganitong pattern sa mga rehiyon ng bansa na hindi
gumagamit ng reduplikasyon.

kasing-(kasin- /kasim-) ang paggamit at kahulugan ay katulad din ng sing,(sin/sim).

Pansining kapag ginamit sa pangungusap, ganito ang pattern ng pagkabuo:
kasing + s.u + ng/ ni + pangngalan + si/ ang + pang.
Halimbawa: Kasimbilis ng kidlat ang pagsulong ng bayang ito sapagkat sila
ang sentro ng teknolohiya.

magsing-(magkasing-/magkasim) ang pinagtutulad ay napipisan

sa paksa ng pangungusap.
Halimbawa: Ang dalawang bansa ay magkasingyaman.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

Ga/ gangga- nangangahulugan ng gaya, tulad, para,paris

Halimbawa: Gamundo ang pagpapahalaga nila sa kalayaan sa wika at relihiyon
upang magkaroon ng pagkakaisa.

b. Paghahambing na Di-Magkatulad kung nagbibigay ito ng diwa ng pagkakait, pagtanggi

o pagsalungat sa pinatutunayang pangungusap.

May dalawang uri ang hambingang di magkatulad:

1. Hambingang Pasahol- May mahigit na katangian ang pinaghahambingan sa

bagay na inihahambing.Ginagamit ang mga sumusunod upang maipakita ang
ganitong uri ng paghahambing.

Lalo - nangangahulugan ng pagdaragdag o pagpapahigit sa kulang na

katangian. Sinusundan ito ng katuwang na panghambing na kaysa kay
kung ngalang tao ang pinaghahambing, /kaysa / kaysa sa kung ngalang
bagay / pangyayari.

Di-gasino - tulad ng .ginagamit sa paghahambing ng uri o katangian ng

mga tao. Sinusundan ito ng alinman sa mga katagang naghahambing,
kabilang ang gaya,tulad, para o paris na sinusundan ng panandang ni.

Di-gaano - tulad ng- tulad din ng di-gasino subalit sa mga hambingang bagay
lamang ginagamit.

Di-totoo- nangangahulugan ng pagtawad o pagbabawas sa

karaniwang uri. Nagagamit itong pamalit sa di-gasino at di-gaano.

2. Hambingang Palamang- may mahigit na katangian ang inihahambing sa bagay na

pinaghahambingan. Naipakikita ito sa tulong ng sumusunod:

Lalo - Ang diwa ng paghahambing ay magiging kalamangan at di

kasahulan kung ang sinasamahang pang-uri ay nagpapahayag ng
kalakhan, kataasan, kalabisan o kahigtan. Muli, katuwang nito ang
kaysa/kaysa sa/kay.
Halimbawa: Lalong maunlad ang isa kaysa sa isa.

Higit/mas…kaysa/kaysa sa/kay: sa sarili ay nagsasaad ng kalamangan

kung ginagamit ito sa paghahambing. Halimbawa: Higit na malinis ang
isa sa isa.

Labis-tulad din ng higit o mas

Halimbawa: Labis ang kanilang pagmamahal sa bayan.

Di-hamak-kung ginagamit ay karaniwang isinusunod sa pang-uri

Halimbawa: Di-hamak na mapuputi ang Singaporean sa nga Hindu.

3. Modernisasyon/katamtaman: Naipakikita ito sa pag-uulit ng pang-uringmay panlaping ma-, sa

paggamit ng salitangmedyo na sinusundan ng pang-uri ,sa paggamit ng katagang may na sinusundan ng
pang-uring nabuo sa pamamagitan ng mga panlaping kabilaang ka-han.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

ARALIN 3.2:
 Parabula ng Kanlurang Asya

Ang parabula ay nagmula sa salitang Griyego na parabole na nagsasaad ng dalawang bagay (na
maaaring tao, hayop, lugar, pangyayari) para paghambingin? Ito ay makatotohanang pangyayaring
naganap noong panahon ni Hesus batay sa nakasaad sa Banal na Aklat. Ang mga aral na mapupulot dito
ay nagsisilbing patnubay sa marangal na pamumuhay ng mga tao. Ang mga mensahe ng parabula ay
isinulat sa patalinghagangpahayag. Ang parabula ay di lamang lumilinang ng mabuting asal na dapat
nating taglayin kundi binubuo rin nito ang ating moral at espirituwal na pagkatao.

 Pagpapakahulugang metaporikal
ang pagpapakahulugang metaporikal ay pagbibigay- kahulugan sa salita bukod pa sa literal na
kahulugan nito? Ito ay nakabatay kung paano ginamit ang salita sa pangungusap.
Mga Halimbawa:
a. bola - bagay na ginagamit sa basketbol (literal)
Pangungusap: Dalian mo, ipasa mo na ang bola kay Jeron.
b. bola - pagbibiro ( metaporikal)
Pangungusap: Tigilan mo nga ako, puro ka naman bola.

a. pawis - lumalabas na tubig sa katawan ( literal)

Pangungusap: Punasan mo ang pawis mo sa likod para hindi ka mapasma.
b. pawis - pinaghirapang gawin (metaporikal)
Pangungusap: Alalahanin mo na pawis ko ang ipinambayad ko sa tuition fee mo.

Aralin 3.3:
 Elehiya ng Bhutan
ang elehiya ay isang tulang liriko na naglalarawan ng pagbubulay-bulay o guniguni na
nagpapakita ng masidhing damdamin patungkol sa alala ng isang mahal sa buhay
May katangian ang elehiya.Ito’y tula ng pananangis, pag-alaala at pagpaparangal sa mahal sa buhay na
ang himig ay matimpi at mapagmunimuni at di- masintahin.

 Pagpapasidhi ng Damdamin
ang pagpapasidhi ng damdaminay isang uri ng pagpapahayag ng saloobin o
emosyon sa paraang papataas ang antas nito. Nagagamit ito sa pamamagitan ng pag-
iiba-iba ng mga salitang may ugnayang sinonimo.

Halimbawa: 4. poot 4. pagmamahal 4.gahaman

3. galit 3. pagliyag 3. sakim
2. asar 2. pag-irog 2. ganid
1 .inis 1.pagsinta 1. Damot

ARALIN 3.4: SANAYSAY

 Ang mga elemento ng sanaysay

4. Paksa- pinag-uugatan ng anumang uri ng diskurso. Karaniwan itong
sumasagot sa tanong na "tungkol saan ang akda?" Ito ang pinakapayak na antas ng mga
pinag-uusapan. Ito rin ang sentro ng ideya ng buong akda.Kinokontrol ng paksa ang
manunulat kung hanggang saaan lamang ang hangganan ng kaniyang isusulat.
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

5. Tono- ang saloobin ng may-akda sa paksa. Sa pamamagitan ng mga espesipikong wika

na ginamit ng may-akda, mababatid kung sino ang target na mambabasa. Maaaring ang
tono o himig ay natutuwa, nasisiyahan, nagagalit, sarkastiko, naiinis, nahihiya, at iba pa.

6. Kaisipan- ang nais iparating ng manunulat sa mga mambabasa, dito umiinog ang maliliit
na himaymay ng akda. Inilalahad ang kaisipan ng isang akda sa isang buong pangungusap.
Ang kaisipan hindi tuwirang binabanggit kundi ginagamitan ng pahi-watig ng may-akda para
mailahad ito.

 Ang Pamaksa at Pantulong na Pangungusap

1. Pamaksang Pangungusap
Lahat ng talata ay may pangunahing ideya. Ito ang nagbibigay ng pahiwatig tungkol saan
ang pag-unawa sa talata. Ipinahahayag ito sa pamamagitan ng isang pangungusap na
tuwirang natutukoy kung ano ang pag-uusapan sa buong talata.

Halimbawa:
Tayo ngayon ay nalalagay sa gitna ng krisis pampolitika. Ang ating
mga mambabatas ay nasasangkot sa mga katiwalian. Katunayan marami ng kaso ang
nakahain sa Ombudsman. Gayundin naman kani-kaniyang turuan ang bawat isa kung sino
talaga ang may kasalanan.

Ang pangungusap na may salungguhit ay ang pamaksang pangungusap. Ang sumunod na

mga pangungusap ay may pantulong na pangungusap na nagbibigay ng detalye sa
ipinahahayag ng pamaksang pangungusap.

2. Pantulong na Pangungusap
Ito ang mga pangungusap na nagbibigay ng paliwanag o detalye sa isinasaad ng pamaksang
pangungusap.

May mga paraan ng pagbibigay ng detalye sa pamaksang pangungusap. Naririto ang ilan:

a. Gumamit ng mga impormasyon na maaaring mapatotohanan.DRAFT

Halimbawa:
Pamaksang Pangungusap: Nanganganib lumubog ang Kalakhang Maynila sa darating na
2020.
Mga Detalyeng Mapatotohanan: Tuwing umuulan binabaha na ang Maynila.
b. rcGumamit ng mga istadistika.h 24 , 2014

Halimbawa:
Pamaksa: Ang ekonomiya ng bansa’y unti-unti nang bumubuti.
Pantulong: Sa nakaraang buwan, umakyat ng dalawang puntos limang bahagdan ang Gross
Domestic Product ng ating bansa.

c. Gumamit ng mga halimbawa Halimbawa:

Pamaksa: Maraming kabataan ang nalululong sa iba’t ibang bisyo. Pantulong: Ang ilan sa
mga ito’y paninigarilyo, pagsusugal at paggamit ng bawal na gamot.

ARALIN 3.5: NOBELA

ang sinopsis ay isang buod ng isang paksa. ito'y nasa anyong patalata at hindi sa anyong
pabalangkas. Buod ito subalit malaman. Karaniwang ginagamit ito na panimula sa mga akdang
pampanitikan para maipakita ang pangunahing daloy ng banghay sa simpleng pamamaraan simula
 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

hanggang sa wakas.Ginagamit din ito sa nobela sa pamamagitan pagpapaikli ng buong nobela mula sa
anumang aklat. Gayundin ginagamit ito sa manuskrito at sa Mahalagang sangkap sa nobela ang tauhan.
Sila ang nagbibigay buhay at gumagalaw sa kuwento. May ginagawi ang mga pangunahing tauhan na
maaring katanggap-tanggap o hindi katanggap-tanggap sa mga mambabasa maging sa mga manonood.
Subalit maaari nating bigyan ng katuwiran kung bakit ginawi ito ng pangunahing tauhan batay na rin sa
mga pangyayaring nakapaloob sa akda.

 Pahayag na Nagbibigay ng Katuwiran sa Ginawi ng Tauhan

Ito ay isang papapahayag na nagbibigay ng sapat na katibayan o patunay upang ang isang
panukala ay maging katanggap - tanggap o kapani-paniwala. Layunin nito na hikayatin ang mga
tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan ang kanilang pananalig o paniniwala sa pamamagitan ng
makatwirang pagpapahayag. (- Badayos)
Sa pangangatwiran, ang katotohaanan ay pinagtitibay o pinatutunayan sa pamamagitan ng mga
katwiran o rason. (- Arogante)
Ang pangangatwiran ay isang sining sapagkat ang paggamit ng wasto, angkop at magandang
pananalita ay makatutulong upang mahikayat na pakinggan, tanggapin at paniniwalaan ng nakikinig ang
nangangatwiran.
Ang pangangatwiran ay maituturing ding agham sapagkat ito ay may prosesong dapat isaalang-
alang o sundin upang ito ay maging mahusay at matagumpay, lalo na sa formal na pangangatwiran gaya
ng debate.
Ang pangangatwiran ay isa ring kasanayan dahil ang kahusayan ay maaaring matamo ninuman
subalit hindi sa paraang madali at sa maikling panahon lamang.

Dahilan ng Pangangatuwiran
a. Upang mabigyang - linaw ang isang mahalagang usapin o isyu.
b. Maipagtanggol ang sarili sa mali o masamang propaganda laban sa kaniya.
c. Makapagbahagi ng kaniyang kaalaman sa ibang tao;
d. Makapagpahayag ng kaniyang saloobin
e. Mapanatili ang magandang relasyon sa kaniyang kapwa

Kasanayang Nalilinang sa Pangangatuwiran

a. Wasto at mabilis na pag-iisip
b. Maayos at mabisang pagsasalita
c. Lohikong paghahanay ng mga kaisipan
d. Maingat na pagkilala at pagsusuri ng tama at maling katwiran
e. Pagpapahalaga sa kagandahang asal gaya ng pagtitimpi o pagpipigil ng sarili at pag-
unawa sa mga karaniwang inilahad ng iba o pagtanggap sa nararapat na kapasyahan.

Uri ng Pangangatuwiran
Pangangatuwirang Pabuod o Induktibo - nagsisimula sa mga halimbawa o partikular na
kaisipan o katotohanan at nagtatapos sa pangkalahatang simulain o katotohanan.
Pangangatuwirang Pasaklaw o Dedaktibo - sinisimulan ang pangangatuwiran sa
pamamagitan ng paglalahad ng pangkalahatan o masaklaw na pangyayari o katotohanan at mula rito ay
iisa-isahing ilalahad ang maliliit o mga tiyak na pangyayari o katotohanan.

Prepared by: Reviewed by:

 Republic of the Philippines
Department of education (DepED)
Region VI-Western Visayas
SCHOOLS DIVISION OF GUIMARAS
TELEFAX: (033)581-2158
Email Add: deped_guimaras09@yahoo.com

CHIQUI N. AGUILAR NIMSI G. TOME

Filipino Teacher School Principal II