El filibusterismo

novel by José Rizal

The novel El filibusterismo (literally "The

Pilibusterism ") or The Reign of Greed [1] is
the second novel written by the national
hero of the Philippines , José Rizal , which
he wholeheartedly dedicated to three
martyrs who are better known as
Gomburza or Gomez, Burgos, and Zamora.
[2] This is the sequel to Noli Me Tangere
and like Noli , Rizal suffered a stroke while
writing it and, [3] just like that, it was
written in Spanish. He began the work in
October of 1887 while practicing medicine
in Calamba .
 El Filibusterismo

The handwritten copy facsimile of the first

page of El filibusterimo

Summary

Author Jose Rizal

Country Philippines
Language Spanish (original )
Type (s) Novel

Printed F. Meyer van Loo

Press by Ghent

Date of publication 1891

ISBN ----

Books by Jose Rizal

Preceded by touch me Not

Followed by Makamisa

In London , in 1888, he made many

changes to the plot and improved several
chapters. Rizal continued working on his
manuscript while living in Paris , Madrid ,
and Brussels , and completed it on March
29, 1891, in Biarritz . It was published that
same year in Gent . A named Valentin
Ventura that one of his friends lent money
to him to publish properly maipalimbag
and the book on 22 September 1891.

Such a novel is politically motivated ,

implies and awakens more and more with
the earnest desire to achieve true freedom
and the rights of the people .
Staff
These are the characters in Jose Rizal's El
filibusterism . [4]

Simoun - the rich jeweler, who is alive in

color, supposedly the advisor of Captain
General but he is Juan Crisostomo
Ibarra who has returned to avenge his
enemies.
Isagani - the poet boyfriend of Paulita,
nephew of Father Florentino.
Basilio - Juli's medical student and
girlfriend.
Kabesang Tales - ang naghahangad ng
karapatan sa pagmamay-ari ng lupang
sinasaka na inaangkin ng mga prayle.
Tandang Selo - ama ni Kabesang Tales
na nabaril ng kaniyang sariling apo.
Senyor Pasta - Ang tagapayo ng mga
prayle sa mga suliraning legal.
Ben Zayb - ang mamamahayag sa
pahayagan na si Ibañez.
 Placido Penitente - ang mag-aaral na
nawalan ng ganang mag-aral sanhi ng
suliraning pampaaralan.
Mga Nobela ni Jose Rizal

Noli Me Tangere
El filibusterismo
Makamisa
Padre Camorra - ang mukhang
artilyerong pari.
Padre Fernandez - ang paring
Dominikong may malayang
paninindigan.
Padre Salvi - ang paring Franciscanong
dating kura ng bayan ng San Diego.
Padre Florentino - ang amain ni Isagani
Don Custodio - ang kilalá sa tawag na
Buena Tinta
Padre Irene - ang kaanib ng mga
kabataan sa pagtatatag ng Akademya
ng Wikang Kastila
Juanito Pelaez - ang mag-aarál na
kinagigiliwan ng mga propesor;
nabibilang sa kilalang angkang may
dugóng Kastila
Macaraig/Makaraig - ang mayamang
mag-aaral na masigasig na
nakikipaglaban para sa pagtatatag ng
Akademya ng Wikang Kastila ngunit
biglang nawala sa oras ng kagipitan.
Sandoval - ang kawaning Kastila na
sang-ayon o panig sa ipinaglalaban ng
mga mag-aaral
Donya Victorina - ang mapagpanggap
na isang Europea ngunit isa namang
Pilipina; tiyahin ni Paulita.
Paulita Gomez - kasintahan ni Isagani
ngunit nagpakasal kay Juanito Pelaez.
Quiroga - isang mangangalakal na Intsik
na nais magkaroon ng konsulado sa
Pilipinas.
Juli - anak ni Kabesang Tales at katipan
ni Basilio.
Hermana Bali - naghimok kay Juli upang
humingi ng tulong kay Padre Camorra.
Hermana Penchang - ang mayaman at
madasaling babae na pinaglilingkuran ni
Juli.
Ginoong Leeds - ang misteryosong
Amerikanong nagtatanghal sa perya.
Imuthis - ang mahiwagang ulo sa
palabas ni Ginoong Leeds
Pepay - ang mananayaw na sinasabing
matalik na kaibígan daw ni Don
Custodio.
Camaroncocido - isang espanyol na
ikinahihiya ng kanyang mga kalahi dahil
sa kanyang panlabas na anyo.
Tiyo Kiko - matalik na kaibígan ni
Camaroncocido.
Gertrude - mang-aawit sa palabas.
Paciano Gomez - kapatid ni Paulita.
Don Tiburcio - asawa ni Donya Victorina.
Summary
Nagsimula ito sa isang paglalakbay ng
bapor sa pagitan ng Maynila at Laguna.
Kabilang sa mga pasahero ang mag-
aalahas na si Simoun, si Isagani, at si
Basilio. Labintatlong taon na ang
nakalipas mula nang mamatay si Elias at
si Sisa.

Nakarating si Basilio sa San Diego at sa

isang makasaysayang pagtatagpo ay
nakita niya si Simoun na pagdalaw sa
libingan ng kanyang ina sa loob ng
libingan ng mga Ibarra. Nakilala niyang si
Simoun ay si Ibarra na nagbabalatkayo;
Upang maitago ang ganitong lihim, ay
tinangka ni Simoun na patayin si Basilio.
Nang hindi ito naituloy ay hinikayat niya
ang binata na makiisa sa kanyang layuning
maghiganti sa Pamahalaang Kastila. Si
Basilio ay tumanggi dahil gusto niyang
matapos ang kanyang pag-aaral.

Habang ang Kapitan Heneral ay

nagliliwaliw sa Los Baños, ang mga
estudyanteng Pilipino ay naghain ng isang
kahilingan sa Kanya upang magtatag ng
isang Akademya ng Wikang Kastila. Ang
kahilingang ito ay di napagtibay sapagkat
napag-alamang ang mamamahala sa
akademyang ito ay mga prayle. Sa gayon,
sila'y di magkakaroon ng karapatang
makapangyari sa anupamang pamalakad
ng nasabing akademya.

Samantala, si Simuon ay nakipagkita kay

Basilio at muling hinikayat ang binatang
umanib sa binabalak niyang
paghihimagsik at manggulo sa isang
pulutong na sapilitang magbubukas sa
kumbento ng Sta. Clara upang agawin si
Maria Clara. Subalit hindi naibunsod ang
ganitong gawain dahil sa si Maria Clara'y
namatay na nang hápong yaon.

Ang mga estudyante naman, upang

makapaglubag ang kanilang samâ ng loob
ukol sa kabiguang natamo, ay nagdaos ng
isang salusalo sa Panciteria Macanista de
Buen Gusto. Sa mga talumpating binigkas
habang sila'y nagsisikain ay tahasang
tinuligsa nila ang mga prayle. Ang
pagtuligsang ito ay nalaman ng mga
Prayle kaya ganito ang nangyari:
Kinabukasan ay natagpuan na lamang sa
mga pinto ng unibersidad ang mga paskin
na ang nilalaman ay mga pagbabala,
pagtuligsa, at paghihimagsik. Ang
pagdidikit ng mga pasking ito ay ibinintang
sa mga kasapi ng kapisanan ng mga
estudyante. Dahil dito ay ipinadakip sila at
naparamay si Basilio, bagay na
ipinagdamdam nang malabis ni Juli na
kanyang kasintahan.

Ang mga estudyanteng ito ay may mga

kamag-anak na lumakad sa kanila upang
mapawalang-sala sila, si Basilio ay
naiwang nakakulong dahil wala siyang
tagapagmagitan. Sa isang dako naman ay
ipinamanhik ni Juli kay Pari Camorra na
tulungan siya upang mapalaya nguni't sa
halip na makatulong ang paring ito ay siya
pang nagging dahilan ng pagkamatay ni
Juli, gawa ng pagkalundag nito sa
durungawan ng kumbento.

Upang maisagawa ni Simoun ang kanyang

balak na paghihiganti, ay nakipagsama
siya sa negosyo kay Don Timoteo Pelaez,
ang ama ni Juanito. Sa ganitong paraan ay
nagawa niyang maipagkasundo ang kasal
nina Juanito at Paulita Gomez. Ang
magiging ninong sa kasal ay ang Kapitan
Heneral. Naanyayahan din niya upang
dumalo sa piging na idaraos, ang mga may
matatas na katungkulan sa Pamahalaan at
mga litaw na tao sa lunsod.

Pagkaraan ng dalawang buwang pagkapiit

ay nakalaya rin si Basilio sa tulong ni
Simoun. Kaagad siyang nagtungo kay
Simoun upang umanib sa paghihimagsik.
Sinamantala ni Simoun ang ganitong
pagkakataon upang ipakita sa binata ang
bomba na kanyang ginawa. Ito ay isang
lampara na may hugis-granada at
kasinalaki ng ulo ng tao. Ang magarang
ilawang ito ay siya niyang handog sa mga
ikakasal na sina Juanito at Paulita.
Ipalalagay ni Simoun ang lamparang ito sa
gitna ng isang kiyoskong kakanan na
ipasasadya niya ang pagkakayari. Ang
ilawán ay magbibigay ng isang
maningning na liwanag at pagkaraan ng
dalawampung minuto ay manlalabo.
Kapag hinagad na itaas ang mitsa upang
paliwanagin, ay puputok ang isang
kapsulang fulminato de mercurio, ang
granada ay sasabog at kasabay nito ay
ang pagkawasak at pagkatugnaw ng
kiyoskong kakanan — at walang sinumang
maliligtas sa mga naroroon. Sa isang dako
naman, ay malakas na pagsabog ng
dinamita sa lampara ay siyang magiging
hudyat upang simulan ang paghihimagsik
na pangungunahan ni Simoun.

Mag-iikapito pa lámang ng gabí ng araw

ng kasal, at si Basilio ay palakad-lakad sa
tapat ng bahay ng pinagdarausan ng
handaan. Di-kawasa'y nanaog si Simoun
upang lisanin niya ang bahay na yaong di
malulutawan ng pagsabog. Ang
nanlulumong si Basilio ay sisinod sana
ngunit namalas niyang dumating si
Isagani, ang naging katipan at iniirog ni
Paulita. Pinagsabihan niya itong tumakas
ngunit di siya pinansin kaya't napilitan si
Basilio na ipagtapat kay Isagani ang lihim
na pakana subalit hindi rin napatinag ang
binatang ito.

"Nanlalamlam ang lampara," ang pansin na

di mapalagay na Kapitan Heneral. "Utang
na loob, ipakitaas ninyo, Pari Irene, ang
mitsa."
Kinuha ni Isagani ang lampara, tumakbo
sa azotea at inihagis ito sa ilog. Sa gayon
ay nawalan ng bisa ang pakana ni Simoun
para sa isang paghihimagsik sa
sandatahan. Tumakas sya sa bahay ni Pari
Florentino, sa baybáyin ng karagatang
Pasipiko. Nang malapit nang mapagabot
ng mga alagad ng batas ang mag-aalahas,
uminom siya ng lason upang huwag pahúli
nang buháy. Ipinagtapat niya sa pari ang
tunay niyang pagkatao at isinalaysay niya
dito ang malungkot na kasaysayan ng
kanyang búhay. Mula nang siya ay bumalik
sa Pilipinas buhat sa Europa, labintatlong
taon na ang nakalipas, ang pag-iibigan nila
ni Maria Clara at pagbabalatkayo niya na
mag-aalahas sa pakay na maiguho ang
Pamahalaan at makipaghiganti sa
pamamagitan ng isang paghihimagsik.
Pagkatapos na mangungumpisal ay
namatay si Simoun.

Sa nais na maiwaksi ang napakalaking

kayamanang naiwan ng mag-aalahas,
kayamanang naging kasangkapan nito sa
pagtatanim ng mga buktot na gawain ay
itinapon ni Pari Florentino sa karagatan
ang kahong asero na kinatataguan ng di-
matatayang kayamanan ni Simoun.

See also
José Rizal
Buod ng Mga Ibong Mandaragit ni
Amado V. Hernandez

Sources
 1. El filibusterismo/The Reign of Greed ni
Jose Rizal , salin ni Charles
Derbyshire, Project Gutenberg,
Gutenberg.org
2. "Pinag-alayan ni Rizal" . Nakuha noong
2008-06-29.
3. "Nagdana si Rizal ng hirap" . Nakuha
noong 2008-06-29.
4. "Mga Tauhan ng El Filibusterismo" .
Nakuha noong 2008-06-29.

Exterior links
Buong teksto: mga larawan , OCR (sa
Kastila)
El filibusterismo , sa JoseRizal.ph
El Filibusterismo , salin ni Charles
Derbyshire noong 1926, Filipiniana.net
(sa Ingles)
El filibusterismo , salin ni Charles
Derbyshire, Project Gutenberg,
Gutenberg.org (sa Ingles)
El filibusterismo , mga buod at mga
gabay pag-aaral sa wikang Filipino, El-
Fili.web1000.com
El filibusterismo , mga buod ng
kabanata (sa Ingles)
Caiñgat Cayo! , isang pampletong
sinulat ni Padre Jose Rodriguez, isang
pagtuya sa El fili ni Dr. Jose Rizal na
nagpapayong huwag basahin ito
sapagkat katumbas ang gawaing
pagbasa nito ng pagkakamit ng
kasalanang mortal ng isang tao.
Caiñgat Cayo! , mga wangis ng orihinal
na mga pahina ng pampletong isinulat
noong 1889. (sa Ingles)
Kinuha mula sa
"https://tl.wikipedia.org/w/index.php?
title=El_filibusterismo&oldid=1544387"

Last edited 3 years ago by Leogregoryfordan

Content may be used under CC BY-SA 3.0 unless

otherwise noted.