Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
CAPITULO Nº 4
RECURRENCIA
OBJETIVOS
A. GENERALES
la Matemática Discreta.
Sucesiones
B. ESPECIFICOS
Sucesiones
m
Conjunto de los números racionales ℚ = x / x = , m, n ∈ Z, n ≠ 0
n
2 1 1 7
Ejemplos: , − , , 3 , − 7 , 0 , , 5 , 10 ,
3 5 7 3
Ejemplos:
π = 3,141592 e = 2,71828
2 = 1,14142 3 = 1,7321
log 3 = 0,47712 log 25 = 1,3979
Ln 7 = 1,9459 Ln 32 = 3,4657
Sen 20° = 0,03439 tg 40° = 0,83939
GRAFICA CONJUNTISTA
ℝ
ℚ I
ℕ ℤ ℝ = ΙΙ ℚ ,
ℚ ΙΙ =φ
ℕ⊂ℤ⊂ℚ⊂
ℝ
números reales. ℝ I .
conjunto de los reales con una recta, en la que cada punto representa
un número.
+ Semigrupo
ℕ X X
* Semigrupo
+ Grupo
ℤ X X * Semigrupo
+,* Anillo conmutativo con 1
+ Grupo
ℚ X X X * Grupo
+,* Cuerpo conmutativo
No tiene estructura algebraica al no
Ⅱ X X
ser cerrado para + y *
+ Grupo
ℝ X X * Grupo
+,* Cuerpo conmutativo
una definición, una propiedad, un teorema, una regla, etc., se debe lograr
preguntas, tales como: ¿Por qué enfocan así tal problema? ¿De que otro
modo se puede resolver?. Otra regla de oro para los estudiantes es que
Razonamiento Inductivo.
llega a una conclusión. Este método, que usan los matemáticos y otros
inducción matemática
procedimiento:
1. 1 ∈H
2. Si x∈ H ⇒ x +1 ∈ H
Demostración
∴H=ℕ
n( n +1 )
2
Prueba
Sea ⇒ Pn = 1 + 2 + 3 + 4 + + n ; ∀n ∈ Z +
n (n + 1)
Entonces probaremos: Pn = . Por inducción:
2
1 (1 + 1)
1. Si n = 1 ⇒ 1= ⇒ 1=1
2
2 (2 + 1)
Si n = 2 ⇒ 1+ 2 = ⇒ 3=3
2
3 (3 + 1)
Si n = 3 ⇒ 1 + 2 + 3 = ⇒ 6=6
2
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 126
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
k (k + 1)
2. Supongamos que Pk = 1 + 2 + 3 + 4 + + k = es
2
verdadero, (hipótesis inductiva)
Pk +1 = 1 + 2 + 3 + 4 + + (k + 1 ) =
(k + 1)(k + 2 )
2
para esto por el paso 2 (hipótesis inductiva) sabemos que:
k (k + 1)
1+ 2 + 3 + 4 ++ k = sumamos ( k + 1 ) a ambos miembros,
2
tenemos
k (k + 1)
1 + 2 + 3 + 4 + + k + (k + 1) = + (k + 1 )
2
(k + 1 )(k + 2 )
2
k + 3k + 2
= =
2 2
Pk +1 =
(k + 1)(k + 2 )
Por lo tanto hemos probado que es verdadero, por lo
2
n( n +1 )
tanto la suma de los n primeros números es el cual es verdadero por
2
n 2 (n + 1) 2
2. 13 + 2 3 + 33 + ..... + n 3 = ...........................(*)
4
Prueba
12 (1 + 1) 2
i) Para n =1 ⇒ = 13 = 1 (V )
4
2 2 (2 + 1) 2
Para n=2 ⇒ = 13 + 2 3 = 9 (V )
4
k 2 ( k + 1) 2
ii ) Para n=k ⇒ = 13 + 2 3 + ... + k 3 ..............................(V Por hipo.)(α )
4
( k + 1) 2 [( k + 1) + 1]
2
Pq ′. : Para n = k + 1 ⇒ 13 + 2 3 + ... + k 3 + ( k + 1) 3 = .............( β )
4
k 2 ( k + 1) 2
en (α ) sumamos (k + 1) se tiene : 13 + 2 3 + ... + k 3 + ( k + 1) 3 = + ( k + 1) 3
4
⇒
k 2 ( k + 1) 2
+ ( k + 1) 3 =
[
k 2 ( k + 1) 2 + 4( k + 1) 3 ( k + 1) 2 k 2 + 4( k + 1)
=
] =
[
( k + 1) 2 k 2 + 4k + 4 ]
4 4 4 4
( k + 1) ( k + 2) ( k + 1) [( k + 1) + 1]
2 2 2 2
=
4 4
Luego la ecuación (*) es verdad por el principio de inducción
matemática
1 1 1 1 n +1
2. Probar que: 1 − 1 − 1 − 1 − 2 = ,n ≥ 2 (*)
4 9 16 n 2n
Demostración:
1 2 +1 3
i ) Para n = 2 ⇒ 1 − = = ................................(V )
4 2(2) 4
1 1 3 + 1 4
Para n = 3 ⇒ 1 − 1 − = = .....................(V )
4 9 2(3) 6
1 1 1 k +1
ii ) Suponemos que : Para n = k ⇒ 1 − 1 − 1 − 2 = es (V )..(α )
4 9 k 2k
Para n = k + 1 Pr obaremos que es (V )
1 1 1 1 (k + 1) + 1
1 − 1 − 1 − 2 1 − =
2
................( β )
4 9 k (k + 1) 2(k + 1)
1 1 1 1 1 k +1 1
En (α ) multiplicamos 1 − : 1 − 1 − 1 − 2
2 1 − = 1 −
(k + 1) 4 9 k (k + 1) 2k (k + 1) 2
2
k +1 1 k + 1 k 2 + 2k k +2 (k + 1) + 1
⇒ 1 − = =
2
=
2k (k + 1) 2 2k (k + 1) 2(k + 1) 2(k + 1)
matemática
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 128
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
1 1 1 n
3.Demostrar que : + + + = ....................................(*)
1.2 2.3 n(n + 1) n + 1
Demostración:
1 1 1
i ) Para n = 1 ⇒ = = (V )
1.2 1 + 1 2
1 1 2 2
Para n = 2 ⇒ + = = (V )
1.2 2.3 2 + 1 3
1 1 1 k
ii ) Para n = k ⇒ + ++ = .....................(V Por Hip.) (α )
1.2 2.3 k (k + 1) k + 1
Para n = k + 1 ( Por demostrar )
1 1 1 1 k +1
+ ++ + = ................................( β )
1.2 2.3 k (k + 1) (k + 1)(k + 2) (k + 1) + 1
1 1 1 1 1 k 1
en (α )sumamos : : + ++ + = +
(k + 1)(k + 2) 1.2 2.3 k ( k + 1) ( k + 1)(k + 2) k + 1 (k + 1)(k + 2)
k 1 1 + ( k + 2) k (k + 1) 2 ( k + 1) ( k + 1)
⇒ + = = = =
(k + 1) (k + 1)(k + 2) ( k + 1)(k + 2) ( k + 1)(k + 2) ( k + 2) ( k + 1) + 1
matemática
Prueba
i ) Para n = 2 ⇒ 2 3 − 2 = 8 (V )
Para n = 3 ⇒ 33 − 3 = 24 (V )
ii ) Para n = k ⇒ k 3 − k ....................................................(α ) (V Por Hip.)
Pq ′ : Para n = k + 1 6 (k + 1) 3 − (k + 1).....................( β )
⇒ (k + 1) 3 − (k + 1) = k 3 + 3k 2 + 3k + 1 − k − 1 = −k
k3 + 3(k 2 + k ) ( β )
Hipotesis (V )
Por demostrar que (k 2 + k ) es divisible por 2 ................................................(φ )
Pr ueba :⇒ Pk +1 : (k + 1) 2 + (k + 1) = k 2 + 2k + 1 + k + 1 = +k
k2 + 2(k + 1)
Hipotesis (V )
⇒ 3(k 2 + k ) divisible por 6
matemática .
5. Sea:
a + an 2 1 n
a 0 = 1 y a1 = a además a n + 2 = n +1 ⇒ a n = 1 − − ........(*)
2 3 2
Demostración:
2 1 2
0
i) Para n = 0 ⇒ 1 − − = ................................(V )
3 2 3
2 1
1
Para n = 1 ⇒ = 1 − − = 1...............................(V )
3 2
2 1 k
ii ) Para n = k ⇒ 1 − − (V Por Hip.)........................................(α )
3 2
Para n = k + 1 ( Por demostrar )
2 1 k 2 1 k − 1
1 − − + 1 − −
a k + a k −1 k + 1 3 2 3 2
2 1 = ............( β )
a k +1 = = 1 − −
2 3 2 2
+1
2 1 1 k 2 1 k
⇒ 1 − − − = 1 − −
3 2 2 3 2
− −
2 1 k 2 1 k 1 2 1 k 1 k 1
1 − − + 1 − − 1 − − + 1 − −
3 2 3 2 3 2 2
= =
2 2
− 1
2 1 k 1 2 1 k
2 − − − + 1 2 + −
3 2 2 3 2 k + 1
= 2 − − 1
= 1
2 2 3 2
matemática .
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 130
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
Prueba
i ) Para n = 1 ⇒ 13 + 2 3 + 33 = 36 (V )
Para n = 2 ⇒ 2 3 + 33 + 4 3 = 99 (V )
ii ) Para n = k ⇒ k 3 + (k + 1) 3 + (k + 2) 3 (V Por Hip.).... (α )
7. Probar que:
n(n + 1)(n + 2)(n + 3)(n + 4)
1.2.3.4 + 2.3.4.5 + + n(n + 1)(n + 2)(n + 3) =
5
Prueba
1.2.3.4.5
i ) Para n = 1 ⇒ 1.2.3.4 = = 24.............................................(V )
5
2.3.4.5.6
Para n = 2 ⇒ 1.2.3.4 + 2.3.4.5 = = 144.............................(V )
5
ii) Para n = k ⇒ 1.2.3.4 + 2.3.4.5 + + k ( k + 1)( k + 2)( k + 3) =
k ( k + 1)( k + 2)( k + 3)(k + 4)
= ............(V Por Hip.)
5
Para n = k + 1 ( Por demostrar )
1.2.3.4 + 2.3.4.5 + + k ( k + 1)(k + 2)(k + 3) + ( k + 1)(k + 2)(k + 3)(k + 4) =
( k + 1)(k + 2)(k + 3)(k + 4)(k + 5)
= ................( β )
5
Prueba
EJERCICIOS PROPUESTOS
2. 6|n3-n ∀ n ε R+; n ≥ 1
4. 2 + 21 + 22 + 23 + ... + 2n = 2n+1
12. Dados n+1 números a0, a1, a2,... an tales que se tenga: ah = hah-1 + h!
n −1 5n − 1
a) 1+ 5 + 5 + 5 ++ 5
2 3
= ; n∈N
4
n2 n + 1 ( )2
b) 1 + 2 + 3 + + n =
3 3 3 3
4
14 Usando inducción matemática probar que:
a) 3 n − n
3
( ) , ∀ n ∈ ℤ+ b) 1 + 2 + 3 + + n <
( 2 n +1 )
2
(
a) cos ϑ + i sen ϑ )
n
= cos n ϑ + i sen n ϑ ; ∀n ∈ N
b) 2n > n3 para n ≥ 10
2n( n +1 )
2 + 4 + 6 + ... + 2n =
2
Entonces:
n n n n
Ak ⊆ B k Ak = B k
k =1 k =1 k =1 k =1
n n
Ak Ak
k =1 k =1
C C
n n
( ) ( )C
n n
A k = Ak A k = Ak
C
k =1 k =1 k =1 k =1
(
1.3.5.7 2 n − 1
≥
1 ) ; n = 1, 2 , 3 ,
2.4.6.8 2 n ( )
2n
a. 1 + 3 + 5 + + (2n − 1) = n 2
n(n + 1)(6n 3 + 9n 2 + n − 1)
b. 14 + 2 4 + 3 4 + + n 4 =
30
c. x + y es un factor de x n − y n
1 1 + 5 1 − 5
n n
fn = −
5 2 2
e. La suma de las medidasde angulos int eriores de un poligno convexo de " n" lados es (n − 2)π
1 1 1 1 1
f. + + + + < 2 −
12 2 2 3 2 n2 n
misma ...Esta asignación es una sucesión. Por ejemplo: el conjunto puede ser
va asignando una página. Pero no es necesario que las cosas que se asignen
Las sucesiones en las que las cosas que asignas a cada número son, a
mañana; luego la de pasado mañana ...), obtenemos una sucesión. ¿ Para qué
nos sirve ?
temperaturas máximas durante unos cuantos años, nos permite asegurar que
la temperatura máxima, por término medio, del mes de octubre es mas fría que
haces con una lista del número de coches de una gran ciudad, por ejemplo,
esta sucesión, puedes fácilmente prever para qué año, si es que la tendencia
tráfico de Roma se hará sólido, es decir, para mover un coche de sitio hará
falta mover otro primero. Seguro que ese año no está muy lejos.
para el año dos mil habrá más de 6.000 millones de habitantes y para el 2.050
Un ejemplo práctico
apuntas el nivel que alcanza el agua. Como ves, obtienes una sucesión de
será el término que ocupa el lugar 32? ¿Cuál será la suma de los 24 primeros
como 4, 12, 36, 108, 324, 972 ... que se obtienen a partir del multiplicando por
primeros términos son, y a partir de ellos cada uno de los términos siguientes
n si n = 0 o n = 1
fn =
f n −1 + f n − 2 en caso contrario n > 0
Notas históricas
Una apertura sin prejuicios a otras culturas y otras formas de ver las
(Libro del ábaco) que poco tiene que ver en realidad con el ábaco y que
de la Europa Medieval.
1.2.1 Sucesiones
S: ℤ+ ℝ, ∀ n ∈ ℤ+ , S (n) ∈ ℝ
ℤ+ ℝ
1 S1
2 S2
3 S3
n Sn
Límite de una sucesión: Se dice que una sucesión { S n }n≥1 tiene limite
“a” , si ∀ ε > 0 ; ∃ N > 0 / ∀ n > N ⇒ S n − a < ε
1
a) , {
b) n 2 + n} {
c) (− 1)
n
}
n
Solución
Sucesión acotada :
su límite sea ± ∞ .
la cota.
MONOTONIA : creciente
: decreciente
• Propiedad 1
• Propiedad 2
• Propiedad 3
∀ n ∈ ℤ+ ó simplemente Sn ≤ Sn+1
• Propiedad 4
Sn+1
∀ n ∈ ℤ+ ó simplemente Sn ≥ Sn+1
• Propiedad 5
≤ cn
• Propiedad 6
S1 + S 2 + S 3 + + S n
Lím a n =S ⇒ Lím =S
n→∞ n → ∞ n
• Propiedad 7
Lím a n =S ⇒ Lím n S1 ⋅ S 2 ⋅ S 3 S n = S
n→∞ n → ∞
• Propiedad 8
• Propiedad 9
infinitésimo.
Si lim an = 0 ⇒ lim(k·an ) = 0
infinitésimo.
Si lim an = L ⇒ lim(an - L) = 0
Lím a n = L1
n →∞
⇒ Lím ( a + bn ) = L1 + L2
c n = L2
n
Lím
n →∞
n →∞
Lím a n = L1
n →∞
⇒ Lím ( a − bn ) = L1 − L2
c n = L2
n
Lím
n →∞
n →∞
Lím a n = L1
n →∞
⇒ Lím ( a ⋅ bn ) = L1 ⋅ L2
c n = L2
n
Lím
n →∞
n →∞
1 1 1 1 1
= , , , es convergente y su límite es
a n a1 a 2 a3 L
Lím a n =L≠0
1 1
n →∞ ⇒ Lím a =
a n ≠ 0 ∀n n →∞ n L
Quinta propiedad Sean (an ) y (bn ) dos sucesiones convergentes que tienen
an L
es convergente y tiene por límite 1
bn L2
Lím a n = L1
n →∞
an L1
Lím bn = L2 ⇒ Lím =
n →∞ n →∞ bn L2
bn ≠ 0 ∀ n
EL NÚMERO E
1 1 1 1
Si x = 1 ⇒ e x = 1 + + + +......+ = 2.71823.....
1! 2 ! 3! n!
sucesión:
Lim[ f ( x)]
g( x)
LIMITES DE LA FORMA: =C
x→a
PROPIEDADES
n
a
1) e = Lim 1 +
x
; n ∈Z
x→∞ n
n
a
Lim[1 + a y]
1y
2) e = Lim 1 + =
x
x→∞ n y→0
3) Si Lim e x
= ea ⇒ Lim ln x = ln a
x→a x→a
ln(1 + x )
4) Lim =1
x→0 x
5) Lim e x
= +∞
x→∞
ex − 1
6) Lim = ln a
x→0 x
TEOREMA:
Lim f ( x) = L > 0
x→a
∧ Lim g( x) = M
x→a
Lim[ f ( x) ]
g( x )
y llamemos a : = C si ∃ se cumple:
x→a
ii ) Si L ≠ 1 ∧ M = ±∞ C = L M
iii ) Si L = 1 ∧ M = ±∞
Lim[ f ( x)] [
Lim 1+( f ( x) −1) ]
g( x) g( x)
C= =
x→a x→a
[ ( f ( x)−1)]
1 f ( x ) −1 [ 1+ f ( x ) ] g ( x )
= Lim 1+
x→a
lim [ 1+ f ( x ) ] g ( x )
= e x →a
Sumatorias
Propiedades
1. ∑C = C ( n − m +1 )
k =m
; con C = constante.
∑ (a + bk )= ∑a k +
n n n
2.
k =m
k
k =m
∑b
K =m
K .
n n
3. ∑ C ⋅ a k = C ⋅ ∑ a k , con C = constante.
k =m k =m
4. k
k =m
n p n
5. ∑ a k = ∑ a k + ∑a k , siempre y cuando m ≤ p ≤ n .
k =m k =m k = p +1
6. ∑a
k =m
k = am.
Casos Particulares
n n
n ( n + 1 )(2 n + 1 )
1. ∑ C = n ⋅C ; con C = constante. 3. ∑k
k =1
2
=
6
k =1
n
n (n + 1) n
n 2 ( n + 1)
2
2. ∑ k = 4. ∑ k =
3
k =1 2 k =1 4
Ejemplo 1
Calcular S = 7 + 10 + 15 + 22 + … ( 30 sumandos)
Solución
7 = 12 + 6
10 = 2 2 + 6
15 = 3 2 + 6
n
n (n + 1)(2n + 1)
Usamos: ∑k 2
=
6
(*)
22 = 4 + 62 k =1
n = 30 2 + 6
( )
S = 12 + 2 2 + 3 2 + + 30 2 + (6 + 6 + 6 + 6 + + 6 ) , 30 sumandos, para el
30 × (31) × (61)
30 veces 6. Luego se tiene: S = + 6 × 30 = 9455 + 180 = 9635
6
que uno de ellos tendrá que aceptar para que el promedio del equipo
Solución
∑ x = 26
Se tiene que:
5
⇒ ∑ x = 130
Si se quiere tener la mínima cantidad los otros tienen que tener la
canastas es de 10.
Solución
i j k l ll m n ñ o p q r .....
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1
Ejemplo: 2: La representación del número decimal es, es en
3
∞
3 3 3 3
realidad, una serie infinita +
10 10 2
+
10 3
+ = ∑
k =1 10
k . Surge la
∑ (2k ) ∑ (k )
21 60
1. Hallar el valor de:: a)
2
− 3k +1 b)
2
− 3k + 2
k =0 k =10
∑ ( k 3 + k 2 − 11k + 8)
80
c)
k =1
suma indicada.
∑a
n =1
k
3.2.2. PROGRESIONES
PROGRESIONES ARITMÉTICAS
(1) ;
Si n = 2 ⇒ a 2 = a1 + r
n = 3 ⇒ a3 = a 2 + r = (a1 + r ) + r = a1 + 2 r
n = 4 ⇒ a 4 = a3 + r = (a1 + 2 r ) + r = a1 + 3 r
la razón es la diferencia de a n − a n −1 = r
a1 , a 2 , a3 , , a n ;
S n = a1 + a2 + a3 + + an
Sn =
n
[2 a1 + (n − 1) r ]
2
n
= a1 + a1 + (n − 1) r ⇒ ∴ S n = [a1 + a n ]
n
2
2
an
Observaciones:
el mismo número.
PROGRESIONES GEOMÉTRICAS
an
en una progresión geométrica cuya razón es r =
a n −1
Si n = 2 ⇒ a 2 = a1 ⋅ r
n = 3 ⇒ a3 = a 2 ⋅ r = (a1 ⋅ r )⋅ r = a1 ⋅ r 2
( )
n = 4 ⇒ a 4 = a3 ⋅ r = a1 r 2 ⋅ r = a1 ⋅ r 3
n −1
Por lo tanto el n-ésimo término es a n = a1 ⋅ r ,
a1 , a 2 , a3 , , a n ; donde S n = a1 + a2 + a3 + + an
multiplicamos por r
r S n = a1 r + a1 r 2 + a1 r 3 + a1 r n−1 + a1 r n ..............(**)
1 − r n
(
S n (1 − r ) = a1 1 − r n ) ⇒ S n = a1
−
; r ≠ 1 ....(*)
1 r
n −1
a1 − a1 r n a1 − a1 r r
Sn = = como a n = a1 r n −1
1− r 1− r
a1 − a n r a1
∴ Sn = En (*) si 0 < r < 1 ⇒S =
1− r 1− r
Observaciones:
número.
EJERCICIOS DESARROLLADOS
Solución
Sn =
n
[a1 + an ] la suma de la progresión aritmética, donde la
2
razón es r = 13 – 7 = 6.
S n = S12 =
12
[7 + 73] = 480 .
2
2. Se dan tres números en progresión aritmética, siendo la suma y el
Solución
Luego:
(a − r ) + a + (a + r ) = 15 ⇒ a=5
(a − r ) × a × (a + r ) = 45 ( ) ( )
⇒ a a 2 − r 2 = 45 ⇒ 5 25 − r 2 = 45
⇒ 25 − r 2 = 9 ⇒ r 2 = 16 ∴ r = 4
Solución
Usamos la fórmula:
2 a + (n − 1) r
Sn = 1 n
2
n [2 (2 ) + (n − 1) 2 ]
⇒S= = n2 + n
2
4. Si a, a + b + 2 , c + b + 4 , c + 10 , se encuentran en progresión
Solución
(c + 10) − (c + b + 4) = (c + b + 4) − (c + b + 2) = (c + b + 2) − a
⇒ 6−b = c−a+2 = b+2 ⇒ c−a+2 = 6−b ⇒ c+b−a = 4
5. Calcular la suma :
S = 4 + 5 + 11 + 8 + 18 + 11 + 25 + 14 + 17 términos
Solución
En la sucesión dada:
S = 4 + 5 + 11 + 8 + 18 + 11 + 25 + 14 + 17 términos
2 a + (n − 1) r 2× 4 + 8× 7
Usamos: S1 = 1 n = × 9 = 288
2 2
2 a + (n − 1) r 2 × 5 + 7 × 3
S2 = 1 n= × 8 = 124
2 2
Solución
7
−3 1 1 1
. Cuya razón es: r =
n −1
a n = a1 ⋅ r =− ⇒ a 8 = 9. − = −
9 3 3 243
a1 − an r 9 − (− 1 243) 1640
Si la suma es: S n = ⇒ S8 = =
1− r 1 − (− 1 3) 243
sus términos:
Solución
a
Sean los términos: , a , aq
q
a + a q + a q2
⇒
a
q
+ a + a q = 650 ⇒
q
( )
= 650 ⇒ a 1 + q + q 2 = 650 q ....... (1 )
Además:
q 1 1 13 q 2 + q + 1 13
+ + = ⇒ = ...........................................................(2)
a a a q 150 aq 150
(
a 1+ q + q2
=
650 ) ⇒ a 2 = 50 × 50 × 3 ⇒ a = 50 3 es uno de los
q + q + 1 a q 13 150
2
términos.
3.2.3. SERIES
Se ha visto que es una sucesión de números reales, en este
sumas infinitas.
SERIES
{ }
Definición: Si a n es una sucesión infinita de números, entonces:
∑a
n =1
n = a1 + a 2 + a 3 + + a n +
n = 0.
Para hallar la suma de una serie infinita, consideremos la siguiente
S 1 = a1
S 2 = a1 + a 2
S 3 = a1 + a 2 + a 3
S n = a1 + a 2 + a 3 + + a n
∞
Definición: Para la serie infinita ∑ a n , la n-ésima suma parcial viene
n =1
dada por:
S n = a1 + a 2 + + a n
{ }
a. Si la sucesión de sumas parciales S n converge a
∞
un número real S, diremos que la serie ∑ an
n =1
∞
la serie y escribiremos: ∑ a n = Lím S n = S
n =1 n→∞
{ }
b. Si la sucesión S n diverge, diremos que la serie
∞
∑ an es divergente
n =1
∑ (− 1 ) n +1
n =0
∞ ∞
Teorema 1: Si A = ∑a n
, B = ∑ a n , y c es un número real,
n =1
n =1
entonces:
∞
a. ∑ c.an = c A
n =1
∞
b. ∑ (a
n =1
n + bn ) = A + B
∞
c. ∑ (a
n =1
n − bn ) = A − B
siguiente teorema:
Teorema 2:
∞ ∞
∞
Teorema 3 : (Condición necesaria): Sea ∑ a n , una serie. Entonces:
n =1
{ }
∞
Observación: El teorema no afirma que la serie ∑an converge si a n
n =1
Teorema 4:
∞
Sea ∑ a .r
n =1
n
n
una serie geométrica de razón r y término inicial a.
a ≠ 0 . Entonces:
Si r ≥ 1 → la serie diverge
∞
a
Si r < 1 → la serie converge, ∑ an .r n = 1 − r
n=0
∞
a.r k
expresión: ∑ an .r n =
n=k 1− r
∞
1
Teorema 5: La serie ∑n
n =1
llamada serie armónica, diverge a ∞
∞ ∞
Teorema 6: Sean ∑ an y
n =1
∑b
n =1
n series y c ≠ 0 un número real.
Entonces
∞ ∞
• Si ∑ an diverge →
n =1
∑ c.a
n =1
n diverge
∞ ∞ ∞
• Si ∑ an diverge y
n =1
∑ bn converge →
n =1
∑ (a
n =1
n + bn ) diverge
convergencia del límite de las sumas parciales, parece evidente que los
primeros términos (cualquier cantidad finita, por grande que sea ésta) de
vea afectada.
∞ ∞
Entonces ∑a
n =0
n y ∑b
n =0
n tienen el mismo carácter
∞
∞
Entonces: ∑a n es convergente ⇒ ∑ 2 k a2 k
es
n =1 k =0
convergente
∞
1
∑n
n =1
p
∞ p =1 → serie armónica
1
∑
n =1 n
p ⇒ 0 < p ≤ 1 → serie diverge
p >1 → serie converge
∞ ∞
Sean ∑ an y
n =0
∑b
n =0
n , dos series tales que 0 < a n ≤ bn
∀ n ∈ ℕ. Entonces:
∞ ∞ ∞ ∞
a) Si ∑ bn converge ⇒
n =0
∑ an converge
n =0
b) Si ∑ an diverge ⇒
n =0
∑b
n =0
n diverge
∞
Sea ∑a
n =0
n , a n > 0, para n suficientemente grande, lim n an = L . Entonces:
n→∞
información
c) Si L =1 ⇒ no se obtiene
∞ ∞
Sean ∑ a n y ∑b n , dos series de términos no negativos para n grande,
n =0 n =0
an
lim = L > 0, bn ≠ 0
n →∞ bn
∞ ∞
∑a
n =0
n y ∑b
n =0
n tienen el mismo carácter
∞
Sean ∑ a n ,una serie de términos positivos y supongamos que lim n c .an ≠ 0 .
n→∞
n =0
Entonces:
∞ ∞
a) Si c > 1 ⇒ ∑ an converge
n =0
b) Si c ≤ 1 ⇒ ∑a
n =0
n diverge
∞ an +1
Sea ∑a
n =0
n , una serie de términos positivos y supongamos que lim
n→∞ a
=L
n
∞
n +1 a
Sea ∑ a n , una serie de términos positivos y supongamos que lim n 1 − = L
→ ∞
n =0
n
a n
información
c) Si L = 1 ⇒ no se obtiene
∞
Sea ∑a
n =1
n , una serie de términos no negativos. Supongamos que f es función continua
a) f (n ) = a n ∀n ≥ 1 b) f es decreciente para x ≥ 1
∞ ∞
Entonces: ∑a
n =1
n converge ⇔ ∫1 f (x )dx converge
Corolario:
∞
Sea ∑a
n =1
n serie de términos positivos y decrecientes y sea f que verifica la
∞
∞ ∞
hipótesis del criterio de la integral . Entonces: ∫k f ( x )dx ≤ ∑ a n ≤ ∫k f (x )dx + a k ,
n=k
SERIES ALTERNADAS
para los criterios anteriores no son aplicables. En esta sección veremos nuevos
criterios que podemos aplicar, cuando las series con las que nos encontraremos sean
de este tipo.
∑ (− 1) a
n
Teorema 17: (Criterio de Leibniz): Sea n una serie tal que:
n =1
Observación:
natural N
Esto quiere decir que el error cometido al usar la n-ésima suma parcial de la
sumado.
Definiciones:
SERIES DE TAYLOR
Por la sección anterior, vimos que si una función era derivable un número finito
derivable?. El teorema de Taylor nos sugiere que si una función f tiene derivadas de
todas las órdenes en un intervalo abierto I que contiene a x0, entonces para cada x ∈ I
∞
f n
( x0 )
∑ ⋅ ( x − x0 )n
n=0 n!
Definiciones:
Teorema 19: Si una función f tiene derivadas de todos los órdenes en un intervalo
f n +1 (c)
I abierto que contiene a x0 lim En ( x1 ) = lim ( x1 − x0 ) n +1 = 0
x →∞ n →∞ (n + 1)!
Definición:
∞ ∞
Si: ∑a
n =0
n ( x − x0 ) n converge a función f y ∑ b (x − x
n =0
n 0 ) n converge a función f y g
producto de Cauchy)
n
f .g = a0 b0 + (a0 b1 + a1b0 )( x − x0 ) + (a0 b2 + a1b1 + a 2 b0 )( x − x0 ) 2 + .... + ∑ (ai bn−i ) ,
i =o
f a0 a1b0 − a0 b1 f
= + 2
( x − x0 ) + .... representa a la función en algún entorno de x0.
g b0 b0 g
1 ∞
a) = ∑ (−1) n .( x − 1) n 0< x<2
x n =0
∞
1
b) = ∑ (−1) n .( x) n −1 < x < 1
1 + x n =0
∞
(-1) n -1 .( x − 1) n
c) ln x = ∑ 0< x≤2
n =1 n
∞
xn
d) e x = ∑ -∞ < x < ∞
n = 0 n!
∞
(-1) n .( x) 2 n +1
e) senx = ∑ -∞ < x < ∞
n = 0 ( 2n + 1)!
∞
(-1) n .( x) 2 n
f) cos x = ∑ (2n)! -∞ < x < ∞
n=0
(-1) n .( x) 2 n +1
∞
g) arctgx = ∑ −1 ≤ x ≤ 1
n=0 2n + 1
∞
(2n)!.( x) 2 n +1
h) arcsenx = ∑ −1 ≤ x ≤ 1
n = 0 ( 2 n!) ( 2n + 1)
n 2
∞
∑ ( 1 − x )n = 1 − (x − 1) + (x − 1)2 − (x − 1)3 +
n=0
k (k + 1) x 2 k(k + 1)(k - 2)x 3
(1 + x) − k = 1 − kx + − + ... −1< x <1
2! 3!
en z0 = 1:
∞
f n
(z 0 ) f ′′ (z 0 )
∑ (z − z 0 ) = f (z 0 ) + f ′ (z 0 )(z − z 0 ) + (z − z 0 )2 +
n=0 n! 2!
f ( x ) = x 3 , f ′( x ) = 3 x 2 , f ′′ (x ) = 6 x, f ′′′(x ) = 6
SUMA DE SERIES:
∞
a
a) Series geométricas: La serie ∑ a ⋅ .r n converge a:
1− r
si r < 1 y diverge
n =0
si r ≥1
b) Series aritmético-geométricas:
∞
(a + b)r − br 2
∑ (a n + b).r n converge a: (1 − r ) 2
si r < 1 y diverge si r ≥ 1
n =1
∞
c) Series hipergeométricas: Decimos que ∑a
n =1
n es serie hipergeométrica si se
cumple:
a n +1 α.n + β
= con α , β , γ ∈ ℕ
an α.n + γ
∞
a1 r
∑a
n =1
n converge a:
γ −α −β
si γ > α + β y diverge para el resto
d) Series telescópicas:
∞
Decimos que ∑a
n =1
n es serie telescópica si se cumple: a n = bn − bn +1
∑a
n =1
n converge ↔ ( S n ) converge. Si la función de sumas parciales converge:
∑a
n =1
n = lim S n = lim(b1 − bn +1 ) = b1 − lim bn +1
n →∞ n →∞ n →∞
∞
P ( n)
Teorema 21: en ∑ Q ( n)
n =1
; P y Q son polinomios, P: grado = p, Q: grado = q
a) Si q - p ≤ 1 → la serie diverge
∞
Teorema 22: Sea la serie ∑ R ( n) r
n =1
n
, r ≠ 1 , donde R es una función racional.
∞
Entonces: ∑ R ( n) r
n =1
n
converge ↔ r < 1
∞
P ( n)
Teorema 23: Sea la serie ∑ (−1)
n =1
n
Q ( n)
; donde P y Q son polinomios, P: grado = p,
Q: grado = q. Entonces:
calcular el límite nos puede crear problemas. Entonces para dichos límites podemos
n n e − n 2πn
utilizar la fórmula de Stirling: lim =1 n!= n n e − n 2π n
n →∞ n!
P(n)
Series del tipo , P polinomio de grado p y q ∈ ℤ.
n!
P ( n) 1 P ( n)
∑ (n + q)! = a p ∑ (n + q − p)! + ∑ (n 1+ p)!
∞
1
sea: ∑ (n + k )! , también podemos desarrollarla y obtenemos:
n= N
∞ ∞ ∞
1 1 1 N + k −1 1 n + k −1
1
∑
n = N ( n + k )!
= ∑
n = N + k n!
= ∑
n = 0 n!
− ∑
n = 0 n!
= e − ∑
n = 0 n!
El criterio del cociente es el más usado para estudiar el carácter de una serie.
Además, cuando este criterio no dice nada (L=1), se puede aplicar el criterio de
Raabe.
a n +1
a) Si a n > 0 y > 0 ∀ n ∈ ℕ, la sucesión {a n } es creciente, y por tanto su
an
Series funcionales:
f infinitamente derivable como una suma infinita de funciones monomiales, algo así
∞
xn x x 2 x3
e =∑
x
= 1+ + + +
n = 0 n! 1! 2 ! 3!
∃ lim f n ( x) y lim f n ( x) = f ( x)
n →∞ n →∞
f.
Observaciones:
f n ( x) − f ( x) < ε
Teorema 24:
b b b
lim ∫ f n ( x)dx = ∫ lim f n ( x)dx = ∫ f ( x)dx
n →∞ a a n →∞ a
Teorema 25:
Teorema 26:
Sea { fn} una sucesión de funciones derivables sobre [a, b] que converge
f ′( x) = lim f n′ ( x) ∀x ∈ [a, b]
n →∞
Teorema 27:
∞
asociada a { f n }, y lo representamos por ∑f
n =1
n , a la sucesión de sumas
parciales
S1 ( x ) = f1 ( x )
S 2 ( x ) = f1 ( x ) + f 2 ( x )
S 3 ( x ) = f1 ( x ) + f 2 ( x ) + f 3 ( x )
=
S n ( x ) = f1 ( x ) + f 2 ( x ) + + f 3 ( x )
=
∞
b) Consideremos la serie de funciones ∑f
n =1
n y sea {S n ( x)} la sucesión de
∞
puntual en D de la serie, es decir, se verifica: S ( x) = ∑ f k ( x) , ∀x ∈ D
k =1
∞
S ( x) − ∑ f k ( x) < ε ; ∀ε > 0, ∃ N : si n > N
k =1
∞
Y supóngase además ∑ M n es convergente ∴ ∀x ∈ D, ∑f
n =1
n converge ( de
∞
hecho converge absolutamente), y además ∑f
n =1
n converge uniformemente en
∞
D hacia la función f ( x) = ∑ f n ( x)
n =1
Teorema 29:
(∑ f n ( x))dx = ∑ ( ∫ f n ( x)dx
b b
∫a a
entonces:
d d
S ' ( x) = (∑ f n ( x)) = ∑ ( f n ( x))
dx dx
Series de potencias:
∑a
n =0
n ( x − a ) n = a 0 + a1 ( x − a ) + .. + a n ( x − a ) n .. ; a = cte
∞
Teorema 30: Dada una serie de potencias ∑a
n =0
n xn
x1 < x
Corolario:
∞
Sea ∑a
n =0
n x n una serie de potencias ,sea C el conjunto de los números
∑a
n =0
n x n , y se denota por R, como:
R = ∞ , si C = real
Observaciones:
c) En otro caso:
∞
Definición: Dada una serie de potencia ∑a
n =0
n x n , de radio de convergencia R finito
∞
Teorema 31: Dada una serie de potencia ∑a
n =0
n x n , si tiene limite finito o infinito:
1 an
Entonces el radio de convergencia es: R = ó R = lim
n →∞
lim n a n a n +1
n →∞
ya que fue utilizado con gran profusión por Newton, Euler, Leibniz, Lagrange,
Una vez definida una función como serie de potencias, es natural preocuparse de
preguntas.
Corolario:
Corolario:
x n +1
a) Integrando término a término, ∑ an n +1
, tiene radio de convergencia R
a n b n +1 a a n +1
(∑ a n x n )dx = ∑ ∫ a n x n dx = ∑ −∑ n
b b
∫
a a n +1 n +1
Corolario:
d ∞ ∞
d ∞
( ∑ a n x n ) = ∑ (a n x n ) = ∑ n a n x n−1
dx n = 0 n =1 dx n =1
Observación:
terminales.
punto
Definición:
∞
f n ( x0 )
de Taylor ∑
n =0 n!
.( x − x0 ) n
∞
f n ( x0 )
luego se tiene f ( x1 ) = ∑ n!
.( x1 − x0 ) n
n =0
de f representa a en x1
puede derivar e integrar término a término en (-R,R), al ser las series de Taylor
Teorema 34:
∞
f n ( x0 )
Sea f ( x) = ∑ a n ( x − x0 ) convergente en (R,-R) ⇒ a n =
n
n =0 n!
Corolario:
∞ ∞
Supongamos que ∑a
n =0
n ( x − x0 ) n = ∑ bn ( x − x0 ) n para todo
n =0
x en un cierto
intervalo: a n = bn n∈N
EJERCICIOS RESUELTOS
∞
2n + 1
1. Hallar la suma de la siguiente serie : ∑ n (n + 1)
n =1
2
Solución:
A B C D
an = + + +
n 2
n (n + 1) 2
n +1
A = 1, B = 0, C = -1, D = 0
1 1
an = −
n 2
(n + 1) 2
∞
1 1 1 1 1 1 1 1 1
∑a
n =1
n =(1 +
2 2
+ 2 + 2 + .... + 2 ) − ( 2 + 2 + 2 + ... + 2 +
3 4 n 2 3 4 n (n + 1) 2
)
1
Lim n∞ {1 - } =1
(n + 1) 2
∞
2n + 1 1
A = ∑ Cos ( ) Sen( 2 )
n =1 n + n)
2
n +1
Solución:
Sabemos que:
SenA.CosB =
1
[Sen( A + B) + Sen( A − B)]
2
1 2 2n
A= Sen( ) − Sen( 2 )
2 n n + n
Sn
Usamos la Serie Telescópica: Un = Sn – Sn-1
1 2 2 1 2 2
Un = Sen( ) − Sen( ) − Sen( ) − Sen( )
2 n n +1 2 n +1 n + 2
1 2 2 1 2
Un = Sen( ) − Sen( ) + Sen( )
2 n n +1 2 n+2
Lo que se afirma:
∑S
n =1
n − S n +1 =S1 − S n +1
∑u
n =1
n =S1 − L
2 2
L = Limn − > ∞ S n +1 = Limn − > ∞ Sen( ) − Sen( )
n +1 n + 2
L = Limn − > ∞ S n +1 = 0
L = [Sen(2) − Sen(1)]
∑S n =S 1 − S n +1 =
1
[Sen(2) − Sen(1)] = Sen(2)
n =1 2 2
∞
(n − 4) 2
Es convergente A = ∑ 7n
n =1 e
(n − 4)2 ( )
2
n − 4 = 1 lim n (n − 4 )n = 1 < 1
= lim n − − > ∞
n
r = lim n − − > ∞ n
e7 n e 7
e7 e7
lim n − − > ∞ n (n − 4 ) = 1 .
n
Si se sabe que Luego es convergente.
∞
1
4. Estudiar la serie ∑ (n + a )(n − 1 + a ) si converge calcular su suma:
n =1
1 1 1
an = = 2 2
= 2
Sea:
(n + a )(n − 1 + a ) n − n + an + an + a + a n + 2an + a − (n + a )
2
1
an =
n + 2an + a 2 − (n + a )
2
∞
1
Y Sea bn =
n2
como: ∑b
n =1
n es convergente
1
an n + 2na + a 2 − (n + a )
2
n2
lim n − − > ∞ = lim = lim n − − > ∞ 2 =1> 0
bn 1 n + 2an + a 2 − (n + a )
n2
1
lim n − − > ∞ Es convergente!!
(n + a )(n − 1 + a )
Ahora calculamos su suma:
1 1 1
= −
(n + a )(n + a − 1) n + a − 1 n + a
∞ ∞ ∞
1 1 1
∑ (n + a )(n + a − 1) = ∑ n + a − 1 − ∑ n + a
n =1 n =1 n =1
1 1 1 1 1
= + + + + + ...............
a 1+ a 2 + a 3 + a 4 + a
EJERCICIOS
1 3 5 7
a) + 2 + 3 + 4 +
2 2 2 2
2 3 4
2 3 4 5
b) + + + +
3 7 11 15
1 1 1 1
a) + + + +
11 12 13 14
1 2 3 4
b) + + + +
2 5 8 11
2 1 1 1 1
a) + + + + +
3 3 6 12 24
1 1 1 1
b) + + + +
1⋅ 3 3 ⋅ 5 5 ⋅ 7 7 ⋅ 9
1 1 1
c) + + +
1⋅ 2 ⋅ 3 2 ⋅ 3 ⋅ 4 3 ⋅ 4 ⋅ 5
a) 0.080808 08 b) 0.215 15
3 3 3 3
, , , ,
4 16 64 256
∞
1
6. Analizar si la serie es convergente, de ser afirmativo hallar su suma: ∑
n =1 8 n +1
n!
8. Dada la sucesión: S n =
1+ 2 2 + 3 3 ++ n n
n 2
n
Hallar: Lim {S }
n→∞
n
Lím { a }.
n n n n
9. Sea an = + 2 + 2 ++ 2 . Calcular:
n +1 n + 2 n + 3 n +n
2 n
x→∞
( )
2 2n n ! 4 n
10. Calcular: Lím
n →∞
( )
2 n + 1 !
13. a) Una persona ahorra S/. 1 200.00 nuevos soles durante el primer año e
de 40 años?
A. GENERALES
B. ESPECIFICOS
homogénea y no homogénea.
Recurrencia
directamente. Además los datos del problema deben ir al estado básico. Si dada la
sí mismo.
RELACIONES DE RECURRENCIA
expresión que relaciona an con uno o más términos precedentes a0 , a1 , a2 ,...., an-1
, para cualquier n entero mayor o igual que un entero inicial k. Los valores de los
iniciales.
Si an = c1 an-1 +c2 an-2 + ... + cm an-m + g(n) (*) donde c1 ,... , cm son constantes
Teorema.-
la relación (*).
también lo son.
a n = c 1 a n − 1 + c 2 a n − 2
Soluciones de la relación de recurrencia
a 0 = b 0 , a 1 = b 1
general de (*) es an = k1 a n + k2 b n
(*) es an = k1 a n + k2 n a n
b0 = k1 + k2 , b1 = k1 a + k2 b en el primer caso y b0 = k1 + k2 ,
b1 = k1 a + k2 n a en el segundo
El polinomio: Pa ( x ) = x k + p1 x k +1 + + p k .........................................(2)
términos.
sucesión {c λ },
n
donde c es una constante arbitraria, satisface la
ecuación (1).
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 185
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
an = c1 λn1 + c2 λn 2 + + ck λn k
( )λ
n
a n = ∑ c i 1 + c i 2 n + + c i ri n
r i −i n
i
i =1
arbitrarias.
1. a n + 2 − 4 a n +1 + 3 a n = 0
Solución
2. a n +2 + 3 a n = 0
Solución
x1 = − 3 , x 2 = − − 3 .
⇒ a n = c1 ( −3 ) n
+ (− 1) c 2
n
( −3 ) n
3. a n + 2 + 2 a n +1 + a n = 0
Solución
4. a n +3 + 10 a n + 2 + 32 a n +1 + 32 a n = 0
Solución
5. a n + 2 − 4 a n +1 + 3 a n = 0 ; a 1 = 10 , a 2 = 16
Solución
Ahora hallamos los valores de las constante usando las condiciones iniciales
en la ecuación:
a n = c1 (1) + c 2 (3 )
n n
c1 = 7 y c2 = 1
FUNCIONES GENERATRICES
2
Por ejemplo se tiene la función generadora A ( z ) = 3 z + cuyo término
1− 2z
genérico a r es
2 r =0
a r = 7 r =1
2 r +1 r ≥ 2
FUNCIONES GENERATRICES
siguiente serie infinita : a0 + a1z + a2z2 + ... + arzr + ... a la cual denominamos la
potencias de z como indicadores en una serie infinita , tal que el coeficiente de zr sea
1
1 − 3z
r
Así, la función generadora de la función numérica: ar = 3 + 5 r
, r ≥ 0 es
1 1
: A(z) = +
1 − 3z 1 − 5z
función generadora de b es :
1
es : A (z) =
1− z
1
A(z) =
1 − α .z
z4
Por ejemplo , para la función generadora : A(z) = tenemos que:
1 − 2z
0 0≤ r ≤3
{ r ≥ 4
2 r-4
ar =
También, z-i [ A(z)- a0 + a1z + a2z2 -...- ai-1z i-1 ] es la función generadora
1
puede calcularse como: A(z) = z -2 − 1 − 3z
1 − 3z
9z 2
A(z) = z -2
1 − 3z
9
A(z) =
1 − 3z
Sea c = a * b . Puesto que :cr = a0br + a1br-1 +a2br-2 + ... + a r-1b1 + a rb0
es el coeficiente de zr en el producto :
( a0 + a1z +a2z2 + ... + arzr + ... )( b0 + b1z +b2z2 + ... + brzr + ... )
Sucesión de FIBONACCI
números que son iguales a la suma de sus dos predecesores inmediatos. Una
1 , 1 , 2 , 3 , 5 , 8 , 13 , 21 , 34 , ...
En este caso es bastante difícil obtener por observación una expresión general
r +1 r +1
1 5 1 5
1 + − 1 −
5 2 5 2
ar =
1
A(z) =
1− z − z2
ar = ar-1+ ar-2
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 191
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
Para una función numérica ( a0, a1, a2,..., ar , ...) , una ecuación que
generadora .
cabo un calculo paso por paso para determinar ar a partir de ar-1, ar-2, ..., para
determinar ar+1 a partir de ar, ar-1, ... , y así sucesivamente, siempre que el valor
el calculo paso por paso , de acuerdo con una relación de recurrencia ,es obtener
2 a r + a r −1 − 6 a r − 2 = 3 r
Solución
sumatoria usando como índice inferior la igualdad a cero del sub índice más
∞ ∞ ∞ ∞
2 ∑ ar z + ∑ ar −1 z − 6
r r
∑a r −2 z = ∑ 3r z r
r
(*)
r =2 r =2 r =2 r =2
Cálculos Auxiliares:
r= 0
∞ ∞
⇒ A ( z ) = a0 + a1 z + ∑ a r z r ⇒ ∑ a r z r = A ( z ) − a0 − a1 z y como se
r= 2 r= 2
∞
⇒ ∑ a r z r = A ( z ) − 1 − 2 z ...........................................................(1)
r= 2
∞ ∞
∞ ∞
∞ ∞
∑
λ =1
a λ z λ ⋅ z =?? ⇒ A (z ) = a 0 + ∑
λ
aλ z λ
=1
y como a0 = 1 , a1 = 2
∞ ∞
⇒ ∑ aλ z λ
= A (z ) − a 0 ⇒ z ⋅ ∑ a λ z λ = z ⋅ [ A ( z ) − 1] .........(2)
λ =1 λ =1
∞ ∞ ∞ ∞
∑a r −2 z = r
∑ar −2 z r −2+2
= ∑a r −2 z r −2
⋅z = z
2 2
∑a k z k = z 2 [ A ( z )] .(3)
r= 2 r −2=2−2 r −2=0 k =0
∑ (3 z ) = ??
r
iv) Ahora para
r= 2
∞ ∞ ∞
r=0 r= 2 r=0 1− 3 z
∞
⇒ ∑ (3 z ) =
1
− 1 − 3 ..................................................(4)
r
r= 2 1− 3 z
2 [ A ( z ) − 1 − 2 z ] + [z ( A ( z ) − 1 ) ]− 6 [z 2 ( A (z ) ) ] = 1
−1− 3 z
1− 3z
2− z −6z 2
A (z ) =
( )
que es la función generatriz que nos piden.
(1 − 3z ) 2 + z − 6 z 2
son: a 0 = 1 , a 1 = −1 , a2 = 0
Solución
r
multiplicamos por z y le aplicamos la sumatoria comenzando con el valor del
∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞
∑a
r =3
r
z − 5∑ a r −1 z + 8 ∑ a r −2 z − 4 ∑ a r −3 z = 3 ∑ r z − ∑ r z − ∑ z r
r
r =3
r
r =3
r
r =3
r
r =3
r
r =3
2 r
r =3
Cálculos auxiliares
∞ ∞
a) A ( z ) = ∑ a r z = a 0 + a 1 z + a 2 z + ∑ a r z , como a 0 = 1 , a 1 = −1 , a 2 = 0
r 2 r
r =0 r =3
∞
⇒ ∑ a r z r = A ( z ) + z − 1 .............................................................................(1)
r =3
∞ ∞ ∞
b) A ( z ) = ∑ a r z r ⇒ ∑ a r −1 z r = ∑a r −1 z r − 1 + 1 , hacemos r − 1 = λ
r =0 r =3 r −1=3−1
∞ ∞ ∞
∑a
r −1=3−1
r −1 z
r − 1+1
= ∑ a λ z λ +1 = z ∑ a λ z λ
λ =2 λ =2
∞ ∞
A (z ) = ∑ a λ z λ = a 0 + a 1 z − 1 + ∑ a λ z λ
λ =0 λ =2
∞
⇒ ∑a r −1 z r = z [ A ( z ) + z − 1 ] ........................................................................(2)
r =3
∞ ∞
c) ∑ a r −2 z r =
r =3
∑a
r − 2 = 3− 2
r −2
z r − 2 + 2 , hacemos r − 2 = λ
∑a [ A( z) − 2 ]
r 2
r −2
z =z
r =3
∞
∑a z = z [A ( z )]
r 3
d) r −3
r =3
∞
1
∑z
r 2
e) = −1− z − z
r =3 1− z
∞
z
∑r z
r 2
f) = −z−2 z
r =3 (1 − z ) 2
∞ 2
z−z
∑r
2 r 2
g) z = −4z
r =3 (1 − z ) 3
2
3z z−z 1 2
− − − 1 − 4z − 3 z
A (z ) =
(1 − z)
2
(1 − z)
2
1− z
2 3
1− 5 z + 8 z + 4 z
4z 2 − 4z + 3
7. Dada la función generadora: A(z ) =
2z 2 − 7z + 3
Determinar la sucesión numérica discreta a y el término a r .
SOLUCION
4z 2 − 4z + 3 2 z 2 − 7 z + 3 Además : 2 z 2 − 7 z + 3 = (z − 3)(2 z − 1)
− 4 z 2 + 14 z − 6 2
10 z − 3
10 z − 3
⇒ A( z ) = 2 +
(z − 3)(2 z − 1)
Luego:
10 z − 3
=
A
+
B ⇒ 10 z − 3 = A(2 z − 1) + B( z − 3)
(z − 3)(2 z − 1) (z − 3) (2 z − 1)
1 −4
Para z = 1 2 : 5 − 3 = B − 3 ⇒ B =
2 5
30 − 3 = A(6 − 1) ⇒ A =
27
Para z = 3 : . Entonces:
5
27 1 4 1 27 1 3 (1) 4 1
A( z ) = 2 + − ⇒ A( z ) = 2 − +
5 z − 3 5 2z − 1 5 1 (3 − z ) 5 1 − 2 z
3
9 1 4 1
A( z ) = 2 − +
B( z) 5 1 − 1 3 z 5 1 − 2z
C(z) D( z)
−91
r
4 r
a = 1,1,3,...., + (2 ) .................sucesión numérica discreta a
5 3 5
1 r = 0, r = 1
ar = − 9 1 r 4 r .......término genérico ar
+ (2 ) r≥2
5 3 5
Se puede probar la validez de una conclusión en una forma mecánica; esto es,
siguientes propiedades:
1. A (0 , n ) = n + 1 ; n≥0 ,
2. A (m , 0 ) = A ( m − 1,1 ) ; m≥0 ; y
3. A (m , n ) = A ( m − 1, A ( m , n − 1) ) ; m ,n≥0
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 197
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
j +1 si i = 0
A ( i , j ) = A ( i − 1,1 ) si i > 0 , j = 0
A ( i − 1 , A ( i , j − 1 ) ) en otro caso
Usar inducción matemática para probar que:
• A ( 1, n ) = n + 2 , ∀n∈ N
Prueba
i) Si n = 0 : A (1, 0 ) = A ( 0,1) = 2 = 0 + 2 ........................................................... (V)
• A (3, n ) = 2 n + 3 − 3 , ∀n ∈ N
Prueba
i) Para n = 0 , ⇒ A ( 3, 0 )= 3 es verdad. Ahora supongamos que la
proposición (abierta) es verdad para algún k (≥ 0 ) en este primer caso.
( ) ( ) ( )
⇒ A 2 , 2 k +3 − 3 = 3 + 2 2 k +3 − 3 = 2 2 k +3 − 3 = 2 (k +1)+3 − 3 . Luego
observamos que se cumple (**) luego
entradas o perturbaciones.
indeseable (genera crisis, dependiendo del sistema, esta crisis puede llamar
civil, reducción en aparato productivo, etc.), por que añade el factor riesgo a
Pero cabe destacar que existen varios tipos de estabilidad, según la visión
erráticos.
ser una herramienta útil en la teoría administrativa, pero hay que aclarar que
salida limitada.
( 1%, 5%).
Desviación Nueva
Máxima Zona de
equilibrio
Zona de
equilibrio
equilibrio.
del sistema. Una condición necesaria para que el sistema sea estable es
que las partes reales de las raíces de una ecuación característica, sean
cero, pero ninguna raíz con partes reales positivas, se dice que el sistema
hasta cero aunque la entrada es limitada. Por otra parte, algunas entradas
coeficientes constantes:
f (n + k ) + a1 f (n + k − 1 ) + + a k f (n ) = 0 , a k ≠ 0 ; ..................(1)
λ k + a 1 λ k −1 + + a k −1λ + a k = 0 . ..............................................(2)
(1) es: f (n ) = C1 λ 1n + C 2 λ n2 + + C k λ kn ,
2) Las raíces de la ecuación característica son reales, pero entre ellas hay
~
múltiples. Supongamos por ejemplo, que λ 1 = λ 2 = = λ j = λ , es decir,
~
que λ es una raíz j-múltiple de la ecuación (2), mientras que todas las
demás k-j raíces son distintas. La solución general de la ecuación (1) es:
f (n ) = C1 λ 1n + C 2 n λ 2n + + C k n f −1 λ kn + C j +1 λ jn+1 + + C k λ nk
~ ~ ~
λ 1 = α +i β , λ 2= α − i β
λ 3 =γ +i δ , λ 4 =γ −i δ
k
4) Si λ 1 = α + i β es una raíz j-múltiple de la ecuación (2) j ≤ ,
2
{
f (n ) = C1 + C 2 n + + C j n f −1
}λ 1
n
cos (n arg λ 1 ) +
{ }
+ C j +1 + C j + 2 n + + C 2 j n f −1 λ 1 sen ( n arg λ 1 ) + ...................(6)
n
+ C 2 j +1 λ 2n j +1 + + C k λ nk .
f (n + 2 ) + 4 f (n + 1 ) + f (n ) = 0
(
f (n ) = C1 − 1 − 3 ) n
(
+ C2 − 2 + 3 ) n
f (n + 3 ) − 3 f (n + 2 ) + 3 f (n + 1 ) − f (n ) = 0
( )
f (n ) = C1 + C 2 n + C 3 n 2 ⋅ 1n = C1 + C 2 ⋅ n + C 2 ⋅ n 2
f (n + 2 ) − 2 f (n + 1 ) + 2 f (n ) = 0
π
hallamos 1± i = 2 , arg (1 + i ) = . La solución general es de la forma:
4
nπ nπ
f (n ) = C1 2 n 2 cos + C 2 2 n 2 sen
4 4
f (n + 4 ) + 2 f (n + 3 ) + 4 f (n + 2 ) − 2 f (n + 1 ) − 5 f (n ) = 0
λ 4 + 2 λ3 + 4 λ 2 − 2 λ − 5 = 0
1) 3 f (n + 2 ) − 2 f (n + 1) − 8 f (n ) = 0
2) 3 f (n + 3) + 3 f (n + 2 ) + 3 f (n + 1) + f (n ) = 0
f (0 ) = 1 , f (1) = 2 , f (2 ) = 3 .
3) 4 f (n + 2 ) − 8 f (n + 1) + 5 f (n ) = 0
4) f (n + 3) − 8 f (n ) = 0
5) f (n + 4 ) − f (n + 2 ) + 2 f (n + 1) + 2 f (n ) = 0
de coeficientes constantes.
k-ésimo orden :
f (n + k ) + a1 f (n + k − 1 ) + + a k f (n ) = g (n ) , a k ≠ 0 ........(7)
no homogénea.
g (n ) = r n u (n ) ,
f (n ) = r n u~ (n ) .
~
f (n ) se busca de la forma:
~
g (n ) = u (n ) sen α n o g (n ) = u (n ) cos α n ,
~
Aquí y en (2) u~ (n ) y u~ (n ) son polinomios, cuyos grados se determinan de
f (n + 2 ) − 4 f (n + 1) + 3 f (n ) = 2 n ⋅ (n + 1) ..........(8)
correspondiente es: f (n ) = C1 ⋅ 3 n + C 2 .
2 n + 2 ( A ⋅ n + 2 A + B ) − 4 ⋅ 2 n +1 ( A ⋅ n + A + B ) + 3 ⋅ 2 n ( A ⋅ n + B ) = 2 n (n + 1 )
Haciendo n = 1 , se tiene:
4 A – 8 A +3 A = 1 , A=-1
8A+4B–8A–8B+3B=1 , B=-1
f (n ) = −2 n ( n + 1 )
~
Por lo tanto, la solución particular de la ecuación dad es:
En los siguientes ejercicios hay que hallar las soluciones generales de las
1. f (n + 2 ) − 2 f (n + 1 ) − f (n ) = n .
2. f (n + 2 ) + 2 f (n + 1 ) + f (n ) = 3 n . 32 , f (0 ) = 0 f (1) = 0 ,
3. f (n + 2 ) + f (n ) = sen 2 n , f (0 ) = 0 , f (1) = 1
4. f (n + 3) − 3 f (n + 2 ) + 3 f (n + 1 ) − f (n ) = e n .
5. f (n + 3 ) + 8 f (n ) = 2 n .
se llama estable, si para cualquier ∈> 0 existe δ (∈) > 0 tal que para
iniciales: f (0 ) = f 0 , f (1) = f1 , , f (k − 1 ) = f k −1 ,
el conjunto de desigualdades:
Lím [ f (n ) − f (n )] = 0
*
condición:
n→ ∞
f (n + k ) + a1 f (n + k − 1 ) + + a k f (n ) = g (n ) ,
ϕ (n + k ) + a1 ϕ (n + k − 1 ) + + a k ϕ (n ) = 0 ,
2 f (n + 2 ) − 2 f (n + 1 ) + f (n ) = 0 . .............................................(10)
Solución
Lic. GUILLERMO MAS AZAHUANCHE 209
UNIVERSIDAD NACIONAL DEL CALLAO
ESCUELA DE POST GRADO DE INGENIERIA DE SISTEMAS
f (n + 2 ) = f (n + 1 ) + f (n )
1
2
nπ nπ
f (0 ) = f 0 , f (1) = f1 , tiene la forma: f * (n ) = f 0 cos 4 + ( f1 − f 0 ) sen 4
1
2n 2
nπ nπ
0 − f * (n ) = + ( f1 − f 0 ) sen
1
n2
f 0 cos <∈
2 4 4
nπ nπ
f 0 cos + ( f1 − f 0 ) sen
4 4 f 0 + f1 − f 0
≤ ≤
2n 2 2n 2
≤ f 0 + f1 − f 0 ≤ f 0 + f1 + f 0 ≤ 2 ( f 0 + f1 )
∈
para todos los n ≥ 0 . Por esta razón, si f 0 + f1 < , también
2
∈
δ (∈) = , entonces para f 0 < δ y f1 < δ se cumple la desigualdad
4
nπ nπ
f 0 cos + ( f1 − f 0 ) sen
4 4 =0.
Lím =
n → ∞ 2 n2
1. 8 f (n + 2 ) + 2 f (n + 1) − f (n ) = 0 3. f (n + 2 ) + f (n ) = 0
2. 4 f (n + 2 ) − 4 f (n + 1) + f (n ) = 0 4. f (n + 2 ) − 6 f (n + 1) − 7 f (n ) = 0
iguales a uno, mientras que los módulos de las demás raíces, si tales existen,
asintóticamente.
ecuación (1) a averiguar cuáles son los módulos de las raíces de la ecuación
característica (2)
2 f (n + 2 ) − 2 f (n + 1 ) + f (n ) = 0
1± i 1± i 1
Sus raíces son: λ 1, 2 = , se tiene: λ 1, 2 = = <1 y, por
2 2 2
f (n + 2 ) − 2 f (n + 1 ) + 5 f (n ) = 0
Ambas raíces son en valor absoluto mayores que la unidad, lo que significa
1. a 0 f (n + 3 ) + a 1 f (n + 2 ) + a 2 f (n + 1 ) + a3 f (n ) = 0
2. f (n + 4 ) + p f (n + 2 ) + q f (n ) = 0
3. f (n + 5) + p f (n ) = 0
4. a f (n + 5) − b f (n ) = 0 , a≠0 , b>o
Nota: Debemos hacer notar que faltaría estudiar la estabilidad de la solución nula
w +1
λ= , transforma el interior del circulo unidad del plano λ en el semi plano
w −1
Problemas adicionales
Solución.
(d) decaen hasta cero cuando el tiempo tiende al infinito y por lo tanto
representan sistemas estables. Puesto que las respuestas al impulso en los
Si la respuesta a la entrada decae hasta cero cuando el tiempo tiende a
infinito, el sistema es estable. En sus gráficas las respuestas de (a) , (b) y
casos (c) y (e) no tienden a cero, éstas representan sistemas inestables.
h ( t) h(t)
1 te t
et
t t
1 2 3 4 1 2 3
(a) (b)
h(t) h(t)
1 e − t sen 3 t
π t
π 3 2π 3
t (d)
t sen ϖ t
(c)
(e)
n si n = 0 , 1 , ó 2
fn =
5 f n −1 − 8 f n − 2 + 4 f n −3 en caso contrario
Hallar la solución total con las condiciones de frontera
1
C1 = −2 , C 2 = 2 , C 3 = −
2
2.) Hallar la solución total de la ecuación homogénea correspondiente a:
a r − 2 a r −1 + 6 a r −3 − 5 a r − 2 = 0
con las condiciones de frontera: a 0 = −1 , a1 = 0 , a2 = 1
j +1 si i = 0
A ( i , j ) = A ( i − 1,1 ) si i > 0 , j = 0
A ( i − 1 , A ( i , j − 1 ) ) en otro caso
a) Usar inducción matemática para probar que:
• A (2 , n ) = 3 + 2 n , ∀n∈ N
• A (3, n ) = 2 n + 3 − 3 , ∀n ∈ N
Nota: Use el resultado: A ( 1, n ) = n + 2
b) Calcular: A(2, 5) y A(3,3)
14. Considere la recurrencia:
n si n = 0 o n = 1
fn =
f n −1 + f n − 2 en caso contrario n > 0
Demuestre que la formula de Moivre para la sucesión de Fibonacci es:
n
1 − 5
n
1 1 + 5
fn = −
5 2 2
15. Considere la recurrencia:
n si n = 0 , 1 , ó 2
fn =
5 f n −1 − 8 f n − 2 + 4 f n −3 en caso contrario
r= 0
2 ar − ar −1 + 3 ar −2 = r 2 , r≥2
r= 0
a n = a n −1 + 2 n − 1 a n − a n −1 = 3 n 2 a n − 3 a n −1 = 7 n 5
a) b) c)
a1 = 1 a 0 = 7 a 0 = 2
a n − 3 a n −1 = 3 n 5 a n = 3 a n −1 − 4 a n −3 + n 2 a n = 4 a n −1 − 4 a n − 2 + n
d) e) f)
a 0 = 2 a 0 = 11 , a1 = 1 , a 2 = −1 a 0 = 1 , a1 = 3
en
Sugerencia: Considere el cambio de variable b n =
n!
34. Encuentre la solución de la ecuación de recurrencia:
a r − r a r −1 = r ! , dado que: a 0 = 2 para r ≥ 1
ar
Sugerencia: Considere el cambio de variable b r =
r!