PRONOMINA ET ADIECTIVA PRONOMINALIA

Pronomen finitum [quia indicat personam] tertiae personae

Pronomina et Adiectiva Determinativa
is – ea – id = el, él; la, ella; el, ello (lo) ipse – ipsa – ipsum = el mismo; la misma; el mismo idem – eadem – idem = el mismo; la misma; el, lo mismo
[sirve para llamar la atención sobre el objeto que determina, [es un compuesto de is + dem: expresa IDENTIDAD]
Determina con menos fuerza que ‘ille’. singularizándole]. Por ejemplo: “ipse Moses” (el mismo Moisés). se usa cuando se refiere a algo que es conocido por la persona a la cual
“et extendens manum tetigit illum dicens volo mundare et hablamos, por ejemplo “idem liber” (el mismo libro del que hemos hablado,
confestim lepra discessit ab illo et ipse praecepit illi ut nemini tal como se usa en las notas a pie de página en los trabajos indicando que se
diceret”. Lc 5, 13-14. trata del mismo libro).
En los estudios bíblicos se usa la expresión “ipsissima verba Iesu”
(las mismísimas palabras de Jesús) para indicar aquellas palabras
que se cree salieron de los propios labios de Jesús.
SINGULARIS PLURALIS SINGULARIS PLURALIS SINGULARIS PLURALIS
MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR.
is él ea ella id ello Nom ii (ei) eae ea ipsĕ ipsă ipsŭm Nom ipsi ipsae ipsa īdem eădem ĭdem Nom iīdem eaedem eădem
- - - Voc. - - - - - - Voc. - - - - - - Voc. - - -
eius eius eius Gen. eorum earum eorum ipsius ipsius ipsius Gen. ipsorum ipsarum ipsorum eiusdem eiusdem eiusdem Gen. eorundem earundem eorundem
eum eam id Ac. eos eas ea ipsum ipsam ipsum Ac. ipsos ipsas ipsa eundem eandem ĭdem Ac. eōsdem eāsdem eădem
iīsdem iīsdem iīsdem
ei ei ei Dat. iis (eis) iis (eis) iis (eis) ipsi ipsi ipsi Dat. ipsis ipsis ipsis eīdem eīdem eīdem Dat.
(eisdem) (eisdem) (eisdem)
iīsdem iīsdem iīsdem
eo ea eo Abl. iis (eis) iis (eis) iis (eis) ipso ipsa ipso Abl. ipsis ipsis ipsis eōdem eādem eōdem Abl.
(eisdem) (eisdem) (eisdem)
Pronomina et Adiectiva Demonstrativa
[que muestra como señalando aquello que está presente o de lo cual se ha hablado]
hic – haec – hoc = éste, esta, esta cosa iste –ista – istud = ese, esa, esa cosa ille – illa – illud = aquel, aquella, aquella cosa
la que está más cerca de quien habla la que está más cerca del oyente la que está lejos del hablante y del oyente
SINGULARIS PLURALIS SINGULARIS PLURALIS SINGULARIS PLURALIS
MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR.
hic haec hoc Nom hi hae haec iste ista istud Nom isti istae ista ille illa illud Nom illi illae illa
- - - Voc. - - - - - - Voc. - - - - - - Voc. - - -
huius huius huius Gen. horum harum horum istius istius istius Gen. istorum istarum istorum illius illius illius Gen. illorum illarum illorum
hunc hanc hoc Ac. hos has haec istum istam istud Ac. istos istas ista illum illam illud Ac. illos illas illa
huic huic huic Dat. his his his istī istī istī Dat. istis istis istis illi illi illi Dat. illis illis illis
hoc hac hoc Abl. his his his istō istā istō Abl. istis istis istis illo illa illo Abl. illis illis illis

Pronomen relativum
qui – quae – quo = (el) que, (la) que, (lo) que
SINGULARIS PLURALIS
MASC. FEM. NEUTR. MASC. FEM. NEUTR.
quī (el) que quae (la) que quŏd (lo) que Nom quī (los) que quae (las) que quae (los) que
- - - Voc. - - -
cūiŭs del que, del cual, de quien, cuyo/a cūiŭs de la que, cuyo/a cūiŭs del que, cuyo/a Gen. quōrum de los que, cuyos quārum de las que, cuyas quōrum de los que, cuyos
quĕm el que, el cual quăm (a) la que, la quŏd (a) lo que, lo Ac. quōs (a) los que quās (a) las que quae (a) los que
cuī al que cuī a la que cuī a lo que Dat. quĭbus a, para los que quĭbus a, para las que quĭbus a, para los que
quō con, por lo que quā con, por la que quō con, por lo que Abl. quĭbus con, por los que quĭbus con, por las que quĭbus con, por los que
 GRAMMATICA LATINA

Pronomina ‘quis’, ‘qui’, ‘is’, ‘ille’

[A] MASCULINUM.

SINGULARIS

A.1.Sg.- Subiectum [Casus: Nominativus]: Pronomen interrogativum simplex

quis [m.f]? - quid [n]?
Pronomen.Interrogativum.Simplex.Masculinum.Nominativum.Singulare.SUBIECTUM
¿Quién? - ¿Qué cosa?
Quis saccum portat? Servus saccum portat. ¿Quién carga el saco? El siervo carga el saco.
Adjectivum interrogativum simplex
Adiectivum.Interr.Masc.Nom.Sg. [preguntando por el SUJETO] quis / qui [m]....? - quae [f]...? quod[n]...?
¿Cuál ...? ¿Cuál ...? ¿Qué ...?
Qui servus? ¿Cuál siervo?
Pronomen relativum simplex
qui [m] quae [f] quod [n]
Pron.Relativum.Masc.Nom.Sg.-SUBIECTUM (el) que (la) que (lo) que
Servus qui saccum portat est Syrus. ¿Cuál siervo? El siervo que carga el saco es Siro.
Adiectivum.Demonstrativum.Masc.Nom.Sg. Adiect.Demons.Masc.Nom.Sg.

Is / Ille servus saccum portat. El / Aquel siervo carga el saco.

Adiectivum Demonstrativum simplex Adiectivum Demonstrativum simplex
is ea id ille illa illud
el ... la ... el... el ..., aquel ... aquella... aquel ...

A.2.Sg.- Complementum directum [Casus: Accusativus]: C.D. id est in quod recta transit actio a verbo temporali activo
significata. Nulla praepositione inducitur. Respondet interrogationi:
Iulius servum vocat. Julio llama al siervo. quem? quid?
Quem servum? Servus quem Iulius vocat est Syrus. ¿A cuál siervo? El siervo al cual Julio llama es Siro.
Iulius eum / illum servum vocat. Julio llama a ese/ aquel siervo.

A.3.Sg.- Complementum definitionis seu specificationis [Casus: Genetivus Singularis]:

Iulius dominus servi est.

Cuius servi? Syrus est servus cuius dominus Iulius est.
Iulius dominus eius / illius servi est.

A.4.Sg.- Complementum termini [Casus: Dativus]

Iulius servo malum dat. Cui servo? Julio da una manzana al siervo. ¿A cuál siervo?
Servus cui Iulius malum dat est Syrus. El siervo al cual Julio le da una manzana es Siro.
Iulius ei / illi servo malum dat.

A.5.Sg.- Complementum agentis [Casus: Ablativus]

-tur 3ª p.s.Pte.Ind.Pasivo = es cargado (por + Abl.=Complemento agente)
-us Nom.Sg.Masc.2ªdcl. prep. + abl. -o Abl.Sg.2ª Dcl.
Saccus a servo portatur.
El saco por el siervo es llevado -t- 3ª p.s.; -ur = Voz Pasiva
[Sujeto] [Compl.Agente] [Vbo. en Voz Pasiva]
A quo servo? ¿Por cuál siervo?
Servus a quo saccus portatur est Syrus.
El siervo por el cual el saco es cargado es Siro.

Saccus ab eo / illo servo portatur.

El saco por ese / aquel siervo es cargado.
 PLURALIS

A.1.Pl.- Subiectum [Casus: Nominativus]:

Servi saccos portant. Los siervos cargan los sacos.

Qui servi? ¿Cuáles siervos?
Servi qui saccos portant sunt Syrus et Leander. Los siervos que (los cuales) cargan los sacos son Siro y Leandro.
Ii / illi servi saccos portant. Ellos / esos / aquellos siervos cargan los sacos.

A.2.Pl.- Complementum directum [Casus: Accusativus]:

Iulius servos vocat.

Quos servos? Servi quos Iulius vocat sunt Syrus et Leander.
Iulius eos / illos servos vocat.

A.3.Pl.- Complementum definitionis seu specificationis [Casus: Genetivus Singularis]:

Iulius dominus servorum est.

Quorum servorum? Servi quorum dominus est Iulius sunt Syrus et Leander.
Iulius dominus eorum / illorum servorum est.

A.4.Pl.- Complementum termini [Casus: Dativus]:

Iulius sevis mala dat. Quibus servis?

Servi quibus Iulius mala dat sunt Syrus et Leander.
Iulius iis / illis servis mala dat.

A.5.Pl.- Complementum agentis [Casus: Ablativus]:

Sacci a servis portantur.

A quibus servis?
Servi a quibus sacci portantur sunt Syrus et Leander.
Ab iis / illis servis sacci portantur.
[B] FEMININUM.

SINGULARIS

B.1.Sg.- Subiectum [Casus: Nominativus]:

Ancilla abest. Quae ancilla? Ancilla quae abest est Syra. Ea / illa ancilla abest.

B.2.Sg.- Complementum directum [Casus: Accusativus]:

Iulius ancillam vocat. Quam ancillam? Ancilla quam Iulius vocat est Syra. Iulius eam / illam ancillam vocat.

B.3.Sg.- Complementum definitionis seu specificationis [Casus: Genetivus Singularis]:

Iulius dominus ancillae est. Cuius ancillae? Syra est ancilla cuius dominus Iulius est. Iulius dominus eius / illius
ancillae est.
B.4.Sg.- Complementum termini [Casus: Dativus]:
Iulius ancillae malum dat. Cui ancillae? Ancilla cui Iulius malum dat est Syra. Iulius ei / illi ancillae malum dat.

B.5.Sg.- Complementum agentis [Casus: Ablativus]:

Iulius ab ancilla salutatur. A qua ancilla? Ancilla a qua Iulius salutatur est Syra. Iulius ab ea / illa ancilla salutatur.

PLURALIS

B.1.Pl.- Subiectum [Casus: Nominativus]:

Ancillae absunt. Quae ancillae? Ancillae quae absunt sunt Syra et Delia. Eae / illae ancillae absunt.

B.2.Pl.- Complementum directum [Casus: Accusativus]:

Iulius ancillas vocat. Quas ancillas? Ancillae quas Iulius vocat sunt Syra et Delia. Iulius eas / illas ancillas vocat.

B.3.Pl.- Complementum definitionis seu specificationis [Casus: Genetivus Singularis]:

Iulius dominus ancillarum est. Quarum ancillarum? Ancillarum quarum dominus est Iulius sunt Syra et Delia.
Iulius dominus earum / illarum ancillarum est.

B.4.Pl.- Complementum termini [Casus: Dativus]:

Iulius ancillis mala dat. Quibus ancillis? Ancillae quibus Iulius mala dat sunt Syra et Delia. Iulius iis / illis ancillis
mala dat.
B.5.Pl.- Complementum agentis [Casus: Ablativus]:

Iulius ab ancillis salutatur. A quibus ancillis? Ancillae a quibus Iulius salutatur sunt Syra et Delia. Ab iis / illis
ancillis Iulius salutatur.
[C] NEUTRUM.

SINGULARIS

C.1.Sg.- Subiectum [Casus: Nominativus]:

Quid est anulus? Anulus est ornamentum. Quod ornamentum? Anulus est ornamentum quod digitum ornat. Id /
illud ornamentum [sust.] pulchrum [adj.] est.
C.2.Sg.- Complementum directum [Casus: Accusativus]:

Quid Lydia in collo habet? Ornamentum habet. Quod ornamentum? Ornamentum quod Lydia in collo habet est
linea margaritarum. Lydia id / illud ornamentum amat.
C.3.Sg.- Complementum definitionis seu specificationis [Casus: Genetivus Singularis]:

Pretium ornamenti est HS (=sestertii) C. Cuius ornamenti? Ornamentum cuius pretium est HS C est anulus. Pretium
eius / illius ornamenti est HS C.

C.4.Sg.- Complementum termini [Casus: Dativus]:

Fluvius oppido aquam dat. Cui oppido? Oppidum cui fluvius aquam dat est Capua. Fluvius ei / illi oppido aquam
dat.

C.5.Sg.- Complementum agentis [Casus: Ablativus]:

Cornelius in parvo oppido habitat. In quo oppido? Oppidum in quo Cornelius habitat est Tusculum. In eo / illo
oppido habitat Cornelius.

PLURALIS

C.1.Pl.- Subiectum [Casus: Nominativus]:

Quae oppida prope Romam sunt? Ostia et Tusculum sunt oppida quae prope Romam sunt. Ea / illa oppida prope
Romam sunt.

C.2.Pl.- Complementum directum [Casus: Accusativus]:

Albinus ornamenta vendit. Quae ornamenta? Ornamenta quae Albinus vendit sunt anuli. Ea / illa ornamenta vendit
Albinus.

C.3.Pl.- Complementum definitionis seu specificationis [Casus: Genetivus Singularis]:

Pretium ornamentorum est HS C. Quorum ornamentorum? Ornamenta quorum pretium est HS C anuli sunt.
Pretium eorum / illorum ornamentorum est HS C.

C.4.Pl.- Complementum termini [Casus: Dativus]:

Fluvii oppidis aquam dant. Quibus oppidis? Oppida quibus fluvii aquam dant sunt Capua et Brundisium. Fluvii iis
/ illis oppidis aquam dant.

C.5.Pl.- Complementum agentis [Casus: Ablativus]:

Feminae ornamentis delectantur. Quibus ornamentis? Ornamenta quibus feminae delectantur sunt margaritae et
gemmae. Iis / illis ornamentis delectantur feminae.
Lea y traduzca de viva voz las siguientes proposiciones:
1.- “Is qui est a Deo hic vidit Patrem” Jn 6, 46. Is [Aquel, el] qui [que] est a Deo (viene de Dios) hic [éste] vidit [3p.s.Perf.Ind.Act. de video: ha visto] Patrem.
2.- “Quod enim in ea natum est de Spiritu Sancto est.” Mt
1, 20.
3.- “Dicit Iesus nunc clarificatus est Filius hominis et
Deus clarificatus est in eo” Jn 13,31
4.- “Alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae alii
autem sermo scientiae secundum eundem Spiritum”
1Cor 12, 8.
5.- “Et surgentes eadem hora regressi sunt in Hierusalem
et invenerunt congregatos undecim et eos qui cum
ipsis erant” Lc 24, 33.
6.- “et sanata est [fue sanada] filia illius ex illa hora” Mt
15, 28.
7.- “et omnis turba quaerebant eum tangere quia virtus de
illo exiebat et sanabat omnes” Lc 6, 19.
8.- “dixerunt ergo Iudaei quadraginta et sex annis
aedificatum est templum hoc et tu tribus diebus
excitabis illud” Jn 2, 20.
9.- “et traditus est illi liber prophetae Esaiae et ut revolvit
librum invenit locum ubi scriptum erat” Lc 4, 17.
10.- “et si monti huic dixeritis tolle et iacta te in mare fiet”
Mt 21, 21.
11.- “exclamavit autem simul universa turba dicens tolle
hunc et dimitte nobis Barabban” Lc 23, 18.
12.- “dicit ad eum mulier Domine da mihi hanc aquam ut
non sitiam neque veniam huc [adv de mov. hacia=
hacia aquí] haurire” Jn 4, 15.
13.- “hae sunt ergo feriae Domini sanctae quas celebrare
debetis temporibus suis” Lv 23, 4.
14.- “hae sunt aquae Contradictionis in Cades deserti Sin”
Num 27, 14.
15.- “is cum vidisset Petrum et Iohannem introire in
templum rogabat ut elemosynam acciperet.” Hch 3, 13.
16.- “eum dixerunt ei quia omnes quaerunt te” Mc 1, 37.
17.- “ex fructibus eorum cognoscetis eos.” Mt 7, 20.
18.- “et videbunt faciem eius et nomen eius in frontibus
eorum.” Ap 22, 4.
19.- Mt 5, 4 beati mites quoniam ipsi possidebunt terram 5
beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur 6 beati
qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi
7 51.- Huic equum, illi canem, isti asinum pigrum agricola dat.
saturabuntur beati misericordes quia ipsi
misericordiam consequentur 8 beati mundo corde
quoniam ipsi Deum videbunt.”
20.- “propter opera ipsa credite” Jn 14, 12.
21.- “ea ipsa opera quae ego facio testimonium perhibent
de me quia Pater me misit.” Jn 5, 36.
22.- “in ipsa hora exultavit Spiritu Sancto et dixit
confiteor tibi Pater Domine caeli et terrae quod
abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et
revelasti ea parvulis etiam Pater quia sic placuit ante
te.” Lc 10, 21.
23.- Haec vestis, hoc pallium, hi calcĕi dona sunt sororis meae.
24.- Huius beneficii memoriam nullum tempus umquam
delebit.
25.- Arbores illae procerae et umbrosae amoenitatem illorum
locorum augent.
26.- Has piros et illas malos pater meus manu sua sevit (de
sero).
27.- Hoc tibi nocuit, illud te iuvabit.
28.- Iuppiter rex totius mundi erat: huic omnes dii et deae
parebant.
29.- Nos libentius hos libros quam istos legĭmus.
30.- Neque illius blanditiae neque istius verba minaccia
animum huius viri constantis movebunt.
31.- Nobis illa placent, vos istarum rerum cupidiores estis.
32.- Istae umbrosae arbores et ista pulcherrima porticus domum
tuam splendide exornant.
33.- Cato ille Sapiens, clarissimus vir et prudentissimus, cum
multis graves inimicitias gessit.
34.- Notum est illud Biantis: “Omnia mea mecum porto”.
35.- Numquam in tanto odio civibus Antonius fuit, in quanto
est Lepidus: ille ernim rem publicam oppressit, hic ex pace
et victoria bellum excitavit.
36.- Caesar et Pompeius diu inter se armis certaverunt: huic
nobilitas fere omnis, illi populus favebat.
37.- Is vos interrogavit, sed ei non respondistis.
38.- Plurimae huius incepti sunt difficultates, sed eas nos
constanti animo superabĭmus.
39.- Domina vos, ancillae, vocavit; statim ad eam accurrite et
eius precepta peragĭte.
40.- Cum iis iuvenibus mihi magna est familiaritas: ii enim in
studiis et lusibus comĭtes mihi fuerunt.
41.- Consulibus illius anni senatus triumphum decrevit iisque
in foro statuas equestres posuit.
42.- In illa calamitate eos adiuvĭmus et eorum magnam curam
habuimus: eius rei ii semper memores erunt.
43.- Cato ipse litteris filium suum erudivit.
44.- Vir sapiens in se ipso omnem spem reponet sui.
45.- Nomen ipsum regis Romanis invisum erat.
46.- Qui in eodem navigio sunt, eiusdem periculi sunt
participes.
47.- Constantinus militaris gloriae cupidus fuit; idem civiles
artes et studia liberalia excoluit.
48.- In ipsis fratribus non semper eadem facies iidemque mores
sunt.
49.- Non idem labor iisdem semper iucundus est.
50.- Ciconiae nidos eosdem repĕtunt.
52.- In te ipso fons est laetitiae.
53.- Non idem donum nautis et agricolis gratum est.
54.- Vitiosi vitium ipsum amant.
55.- Homeri et Virgilii opera vobis nota sunt; ille Graecus erat,
hic Romanus.
56.- Eorundem agricolarum agri non semper pariter fertiles
sunt.
57.- Num amicarum ipsarum mores culpatis?
58.- Cur huic mulieri dona meliora quam ipsi matri tuae das?
59.- Vestis eadem eidem mulieri non semper grata est.
60.- Alexandri et Darii nomina nota sunt omnibus: illi laudem,
huic misericordiam damus.
61.- Ille crucem habet, hic triumphum.
62.- Is ad eum refert.
63.- Non erit ista virtus. [sentido despreciativo]
64.- Xenophon, Socraticus ille. [sentido enfático: “aquel
famoso”].