Grade 4 EPP (ICT Entrepreneurship) LAS

4
Edukasyon
Pantahanan at
Pangkabuhayan
(ICT/ Entrepreneurship)
_______________ Markahan
MGA GAWAING PAGKATUTO

Republic of the Philippines
Department of Education
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in EPP/TLE
GRADE 4
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior
approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and the
copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO, EdD., CESO IV, DepEd R02
Assistant Regional Director : RHODA T. RAZON, EdD, CESO V, DepEd R02
Schools Division Superintendent : GILBERT N. TONG, PhD, CEO VI, CESO V, City of Ilagan
Asst. Schools Division Superintendent : NELIA M. MABUTI, CESE, City of Ilagan
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID : SAMUEL P. LAZAM, PhD
Development Team
Writers: JIMMY B. PAGARAGAN, ROSE ANN M. DACUAG, JODENE V. LAPPAY, Bigao ES, City of Ilagan
GERMILINA DAGGING, DONNALYN RODUTA, EMIROSE TAMANG, RONALYN DEL ROSARIO
ELIBETH DOMINGO, EVERSOL CORPUZ, JOAN JIMENEZ, Siffu ES, City of Ilagan
Content Editors: FRANCISCO TABERNERO, Education Program Supervisor– EPP/TLE
ROXALYN AGUSTIN, City of Ilagan, DAISY GALLO, City of Ilagan
JOVY MACANIG, JOVY A. ARZAGA, COLEEN M. ESTELLON
Language Editors: FRANCISCO TABERNERO, Education Program Supervisor– EPP/TLE
RONNIE F. TEJANO, Education Program Supervisor– English, CLMD, DepEd RO2
Layout Artists: FERDINAND D. ASTELERO, PDO II
RODERIC B. GUINUCAYA, Education Program Supervisor– ALS, CLMD, DepEd RO2
Focal Persons: FRANCISCO TABERNERO, Education Program Supervisor– EPP/TLE
EMELYN TALAUE, Division LRMS Supervisor
LESLIE DOMINGO, Education Program Supervisor– EPP/TLE, CLMD, DepEd R02
RIZALINO G. CARONAN, Education Program Supervisor–LRMDS, CLMD, DepEd R02
Printed by: Curriculum and Learning Management Division

DepEd, Carig Sur, Tuguegarao City
i
Practice personal hygiene protocols at all times
Talaan ng mga Nilalaman
Kasanayang Pampagkatuto Pahina
Nasasabi ang Kahulugan ng Entrepreneurship, Katangian ng Entrepreneur

at Uri ng Negosyo (EPP4IE-0a1, EPP4IE-0a2, EPP4IE-0b4)………………………. 1-6
Pamantayan sa Tamang Paggamit ng Computer

(EPP4IE-Oc-5, EEP4IE-Oc-7, EPP4IE-Oc-8)…………………………….………..... 7-11
Ang mga Mapanganib na Malware at Virus sa Kompyuter
(EPP4IE-Oc-5 EEP4IE-Oc-7, EPP4IE-Oc-8)……………………………………….. 12-16
Ang Gamit ng Kompyuter at Internet o

Information Communication Technology (ICT)
(EPP4IE-Oc-5, EPP4IE-Oc-7,EPP4ie-Oc-8)………………………………………… 17-20
Naipapaliwanag ang mga Panuntunan sa Paggamit ng Kompyuter,

Internet at Email (EPP4IE-Oc-5, EPP4IE-Oc-7, EPP4ie-Oc-8)……………………… 21-24
Mga Bagay na Dapat Isaalang-alang sa Pangangalap at Pagsasaayos

ng Impormasyon gamit ang Computer at Internet (EPP4IE-Oe-9)…………………. 25-30
Ang mga katangian ng Web Browser at Search Engine (EPP4IE-Oe-10) ………….. 31-36
Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Word Processor (EPP4IE-Og-13) ….………. 37-42
Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Spreadsheet Tool

(EPP4IE-Odg-14)………………………….…………………….............…………… 43-49.

(EPP4IE-Oh-15)………………………………………………..............……………. 50-54.
Pagsagot sa Email ng Iba (EPP4IE-Oh-17)…………………………….……………. 55-59
Pagpapadala ng Email na may Kalakip na Dokumento o iba pang

Media Files Title (EPP4IE-Oi-18)…………………………………….…………….. 60-65
Pagguhit at Pag-edit ng Larawan Gamit ang Drawing o Graphic Software

Paggawa ng Dokumento (EPP4 IE-0i-19, EPP4IE-Oj-21)……………….…………. 66-72
Paggawa ng Dokumentong may Larawan Gamit ang

Word Processing Tool (EPP4IE-Oj-21) ………………………………….…………. 73-79
ii
EPP 4
ICT / ENTREPRENEURSHIP
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Nasasabi ang Kahulugan ng Entrepreneurship, Katangian ng
Entrepreneur at Uri ng Negosyo
Panimula (Susing Konsepto):
Ang pamamahala ng negosyo ng isang entrepreneur ay isang pakikipagsapalaran.

Nararapat na siya ay may matatag na loob, tiwala sa sarili at kakayahan sa pagpaplano,
magaling gumawa ng desisyon, masipag sa pagtrabaho, masigasig, at marunong lumutas ng
suliranin. Ang isang entrepreneur ay napapaunlad ang pamamahal, nauunawaan ang
pangangailangan ng mga tao at handang tumulong sa pamamagitan ng kaniyang negosyo. Siya
ay hindi mapagsamantala sa pagtataas ng presyo ng paninda. Bagkus siya ay naglilingkod sa
mga nakakababa sa bahay.
Sa pangangasiwa ng negosyo, kailangang may kasanayan at kaalaman sa produktong
ipinagbibili. Ang pagtitinda ay maaaring simulan sa maliit na puhunan. Ang maliit na tindahan
at maliit din ang nauukol na pamamalakad. Kung malugi ka man ay maliit din ang epekto nito.
Ang pagtitipid ay isa ring katangiang dapat taglayin. Kasama rito ang paggamit ng ilaw at
tubig. Kailangang magtipid at magkaroon ng malasakit sa tindahan.
Magiging madali ang pangangasiwa ng tindahan bilang entrepreneur kung susundin
ang sumusunod na gabay:
1. Linisin ang loob at labas ng tindahan, gayundin ang eskaparate, garapon, at iba pang
lalagyan.
2. Ayusin ang paninda ayon sa uri na madaling makita at makuha kapag may bumibili.
3. Tiyaking malinaw ang pagkakasulat ng presyo sa paninda.
4. Kung pagkaing luto ang itinintinda, lagyan ng takip upang hindi dapuan ng langaw at
malagyan ng alikabok.
5. Magbigay ng tamang sukli at pagkukuwenta ng binilhan.
6. Maging matapat sa pakikipag-usap sa mamimili at ipamalas ang maayos na serbisyo.
Para umasenso ang negosyo, kailangan ng maingat, at maayos na pagtatala ukol dito.
Ang mga talaang dapat isagawa ay mga sumusunod:
a. TALAAN NG PAGBIBILI. Makikita sa talaang ito ang mga panindang mabilis na
nabibili o nauubos.
b. TALAAN NG MGA BINIBILING PANINDA. Ito ay talaan ng mga panindang
napamili at mga panindang laging binibili.
c. TALAAN NG MGA PANINDANG DI-NABIBILI. Nalalaman dito ang mga
panindang nakaimbak at hindi mabili.
1
Ang mga produkto ninyo ay maaaring maipagbili sa mga kaibigan, kamag-aral, guro,
kapitbahay, at magulang. Ang kasanayan at kaalaman ay malilinang sa wastong paraan ng
pagtitinda.
Ang mga produktong nagawa ay maaaring ilagay sa estante nang madaling makita ng
mga nais bumili. Gumawa ng patalastas ukol sa produktong nais ipagbili. Ang salaping kinita
ay magagamit sa pangangailangan ng pamilya. Ang nalinang na karanasan sa pagtitinda ay
makatutulong sa kakayahan kung nais magnegosyo.
Kasanayang Pagkatuto at Koda:
Naipapaliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng “entrepreneurship”

Natatalakay ang mga katangian ng isang entrepreneur
Natatalakay ang iba’t –ibang uri ng Negosyo. EPP4IE-0a1, EPP4IE-0a2, EPP4IE-0b4
Paalala: Magandang araw! Naritong muli ang mga gawaing inihanda upang lalo mong
maintindihan ang aralin. Maging matalino sa pagsagot. Humingi ng tulong sa mga nakatatanda
kung di mo maintindihan ang aralin. Maari ka ring kontakin ang iyong guro upang ika’y
matulungan. Maligayang pag-aaral!
Gawain 1
Panuto. Ibigay ang mga hinihinging impormasyon. Isulat ang sagot sa tamang kahon.
Katangian ng isang Gawain sa Mga Uri ng Talaan sa

Entrepreneur Pangangasiwa ng Pagtitinda
Negosyo
2
Gawain 2
Panuto. Ang mga larawan sa ibaba ay nagpapakita ng iba-ibang negosyo. Suriin at isulat sa
katabing kahon ang mga serbisyong inaalok dito.
URI NG NEGOSYO MGA SERBISYONG INAALOK
1. _________________________________
2. _________________________________
3. _________________________________
4. _________________________________
5. _________________________________
1. _________________________________
2. _________________________________
3. _________________________________
4. _________________________________
5. _________________________________
1. _________________________________
2. _________________________________
3. _________________________________
4. _________________________________
5. _________________________________
Gawain 3
Panuto. Basahin at suriin ang mga pangungusap. Isulat sa patlang ang titik T kung tama ang
pahayag at titik M kung mali ang pahayag.
_______ 1. Ang isang negosyo ay dapat walang personal touch, basta napagsisilbihan nang
maayos ang mga mamimili.
_______ 2. Lahat ng mamimili ay dapat komportable at nasisiyahan sa serbisyo ng
entrepreneur.
_______ 3. Kailangan sa negosyo ang pagbibigay ng serbisyong mabilis at nasa tamang oras.
3
_______ 4. Matulungin, nagsasabi nang totoo, mapagkakatiwalaan at mabilis na serbisyo ang
inaasahan sa mga empleyadong nasa negosyong panserbisyo.
_______ 5. Kahit sa anong klaseng negosyo, ang patalastas o komersyal ang pinakaimportante
para ipabatid sa madla ang tungkol sa negosyo.
Gawain 4
Panuto. Paghambingin ang Hanay A at B. Pagtapatin ang katugmang gawain ng nasa Hanay
A sa Hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang.
Hanay A Hanay B
_____ 1. Vulcanizing Shop a. Pag-ayos ng bahay
_____ 2. Home Carpentry b. Pag-ayos ng gulong
_____ 3. Tahian ni Aling Maha c. Pag-ayos ng sirang gamit sa bahay
_____ 4. School Bus Services d. Pananahi ng damit
_____ 5. Electrical Shop e. Pagsundo at paghatid ng mga bata

sa eskwelahan
Gawain 5
Panuto. Sagutin ang mga sumusunod na tanong.
1. Ano-anong mga negosyo ang makikita sa iyong pamayanan? Ilista sa ibaba.

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. Base sa inyong naitala, pumili ng isa at kapanayamin ang namamahala rito. Itanong ang
sumusunod. Isulat ang sagot sa ibaba ng bawat tanong.
a. Anong negosyo ang iyong napili?

__________________________________________________________________
b. Sino ang may-ari ng negosyo?

__________________________________________________________________
c. Ano ang pangunahing serbisyong ibinibigay nila sa tao?

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
4
d. Paano sila nagsilsilbi sa kanilang mga kustomer?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
e. Ano ang kabutihang hatid ng negosyo sa kanilang pamilya?

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Repleksyon:
Ang aking natutuhan sa araling ito ay________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
EPP LM
EPP TG
5
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Katangian ng isang Gawain sa Mga Uri ng Talaan sa

Entrepreneur Pangangasiwa ng Negosyo Pagtitinda
1. Matatag ang loob 1. Linisin ang loob at labas 1. Talaan ng pagbibili
2. May tiwala sa sarili ng tindahan 2. Talaan ng mga
3. May kakayahan sa 2. Ayusin ang mga paninda binibiling paninda
pagpaplano ayon sauri na madaling 3. Talaan ng mga
4. Masigasig Makita panindang di nabibili
5. Marunong lumutas sa 3. Malinaw ang pagkasulat sa
suliranin ppresyo
4. Lagyan ang takip ang mga
lutong aninda
5. Magbigay ng tamang sukli
6. Maging matapat
Gawain 2
URI NG NEGOSYO ANO-ANONG MGA SERBISYO ANG

INAALOK?
Beauty Parlor 1. Naggugupit ng huhok
2. Pedicure
3. Manicure
4. Make Up
5. Hair Rebond
Tonio’s Shoe/Umbrella Maker 1. Gumagawa ng payong
2. Gumagawa ng sapatos
3. Nagtitinda ng payong
4. Nagtitinda ng sapatos
5. Nag-aayos ng sirang sapatos at
payong
Ate Neneng’s Eatery 1. Lutong Ulam
2. Kakanin
3. Tinapay
4. Siopao
5. Prutas
1. Gawain 3 Gawain 4 Gawain 5

2. M 1. B Magkakaiba ng sagot
3. T 2. A
4. T 3. D
5. T 4. E
6. T 5. C
.
6
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Pamantayan sa Tamang Paggamit ng Computer
Dapat maging ligtas at kapakipakinabang sa lahat ang paggamit ng kagamitan at

pasilidad sa Information and Communication Technology (ICT) katulad ng computer, email at
Internet. Kailangan mahusay na mapag-aralan ang mga gabay sa ligtas at responsableng
paggamit ng computer, Internet, at email sa paaralan.
Pamantayan sa tamang paggamit ng computer:
1. May sandalan ang upuan at maaaring i-adjust ang taas nito.
2. Habang nagta-type mas mababa nang kaunti ang keyboard sa kamay
3. Bahagyang nakaangat ang kabilang dulo ng keyboard
4. Nakaupo nang tuwid at nakalapat ang mga paa.
5. Tama lang at hindi masyadong mahigpit ang pagkakahawak sa mouse at naiki-click
ito nang mabilis.

Naipaliliwanag ang mga panuntunan sa paggamit ng computer, internet at email.
Natatalakay ang mga panganib na dulot ng mga di-kanais-nais na mga software (virus at
malware) mga nilalaman, at mga pag-asal sa internet.
Nagagamit ang kompyuter, internet, email sa ligtas at responsableng pamamaraan.
Naipapaliwanag ang kaalaman sa paggamit ng computer at internet bilang mapagkukunan ng
iba-ibang uri ng impormasyon. EPP4IE-Oc-5, EEP4IE-Oc-7, EPP4IE-Oc-8
Paalala: Ang mga sumusunod na gawain ay susukat sa iyong kakayahan sa paggamit ng
kompyuter, internet at email. Sa tulong ng iyong mga magulang at iba pang kasama sa bahay,
sagutin ang mga gawaing inihanda para sa iyo upang lalo mong maintindihan ang layunin ng
aralin.
Gawain 1
Panuto. Basahin ang bawat aytem. Bilugan ang titik ng tamang sagot
1. Ang netiquette ay makatutulong sa iyo upang ____________________
A) maiwasan ang mga hindi kanais-nais na pag-uugali (online)
B) maging mas mahusay kaysa sa iyong mga kaibigan.
C) matuto sa paggamit ng internet.
D) humusay sa paggamit ng kompyuter.
7
2. Dapat sumagot sa lahat ng email ____________________
A) nang mabilis hanggat maaari
B) pagkatapos ng tamang agwat
C) kapag may nakuhang pagkakataon
D) pagkatapos maghintay ng pitong araw
3. Ang pag-type ng isang mensaheng email na lahat ng nasa malaking titik ay

nangangahulugang __________________________
A) maayos ang iyong pagsagot
B) ikaw ay naninigaw
C) ang mensaheng ito sa iba
D) nararapat na ipasa ang mensaheng ito sa iba
4. Ang paggamit ng smiley emoticons sa isang mensahe ay_________________

A) ganap na katanggap-tanggap
B) pampalibang sa makatatanggap ng email
C) parang bata at hindi kailnaman dapat gawin
D) gumamit lang nito kung kailangan o angkop sa pinag-usapan
5. Sa kasalukuyan, maaari ka lang magpadala ng file na hanggang__________ MB ang

laki gamit ang email
A) 40 B) 30 C) 25 D) 50
Gawain 2
Panuto. Tukuyin ang information technology (ICT) sa mga pamamaraan, kasangkapan, at

teknolohiya na tumutulong sa mga tao upang makakuha ng impormasyon.
1. Ano–ano ang mga kagamitang nakikita mo sa bahay, paaralan, at mga lugar-pasyalan

na produkto ng makabagong teknolohiya? Isulat sa ibaba.
1. ______________________________ 6. ______________________________
2. ______________________________ 7. ______________________________
3. ______________________________ 8. ______________________________
4. ______________________________ 9. ______________________________
5. ______________________________ 10. _____________________________
2. Ano-ano ang maitutulong ng mga kasangkapang pangteknolohiya sa iyo bilang mag-

aaral sa kasalukuyang panahon? Isulat sa ibaba ang iyong sagot.
1. ______________________________ 6. ______________________________
2. ______________________________ 7. ______________________________
3. ______________________________ 8. ______________________________
4. ______________________________ 9. ______________________________
5. ______________________________ 10. _____________________________
8
Gawain 3
Panuto. Isulat sa ibaba ang mahahalagang alalahanin para sa ligtas at responsableng paggamit
ng internet.
1.
2.
3.
4.
5.
Gawain 4
Panuto. Isulat sa patlang bago ang bilang ng bawat aytem ang T kung Tama ang pahayag at
M naman kung Mali ang pahayag.
_____1. Makatutulong sa mabilis na pagpapadala at pagkuha ng impormasyon ang paggamit

ng mga ICT equipment at gadgets.
_____2. Dapat gumamit ng internet sa paaralan anumang oras at araw.
_____3. Maaaring magbigay ng personal na impormasyon sa taong nakilala mo gamit ang
internet.
_____4. Dapat ipaalam sa guro ang mga nakita mo sa internet na hindi mo naiintindihan.
_____5. Ibigay ang password sa kamag-aral upang magawa ang output sa panahong liliban ka
sa klase.
Gawain 5
Panuto. Bilugan ang pinakamabuting sagot ayon sa mga dapat isaalang-alang sa paggamit ng
computer.
1. Pagpasok sa computer laboratory ang dapat kong gawin ay:
A) buksan ang computer, at maglaro ng online games
B) tahimik na umupo sa upuang itinalaga para sa akin
C) kumain at uminom
2. May nagpapadala sa iyo ng hindi naaangkop na “online message” ano ang dapat mong
gawin?
A) Panatilihin itong isang lihim
B) Tumugon at hilingin sa nagpapadala sa iyo na huwag ka na niyang padalhan ng hindi
naaangkop na mensahe.
C) sabihin sa mga magulang upang alertuhin nila ang internet service provider.
9
3. Sa paggamit ng internet sa computer laboratory, alin sa mga ito ang dapat gawin?
A) Maaari kong i-check ang aking email sa anumang oras na naisin ko.
B) maari akong pumunta sa chat rooms o gamitin ang instant messaging para maki-
pa-ugnayan sa aking mga kaibigan.
C) Maaari ko lamang gamitin ang internet at magpunta sa aprobado o mga pinayagang
websites kung may pahintulot ng guro.
4. Kapag may humingi ng personal na impormasyon tulad ng mga numero ng telepono o
address, dapat mong:
A) ibigay ang hininging impormasyon at magalang na gawin ito.
B) i-post ang impormasyon sa anumang pampublikong websites tulad ng
Facebook, upang makita ninuman
C) iwasang ibigay ang personal na impormasyon online, dahil hindi mo batid kung
kanino ka nakikipag-ugnayan.
5. Nakakita ka ng impormasyon o lathalain sa computer na sa iyong palagay ay hindi na

angkop, ano ang dapat mong gawin?
A) Huwag pansinin, Balewalain
B) I-off ang computer at sabihin ito sa iyong kabigan.
C) Ipaalam agad sa nakatatanda
Repleksyon:
Aking natutuhan sa araling ito na___________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
EPP4IE-Oc-5, EPP4IE-Oc-7,EPP4IE-Oc-8
Reyes C.(1945-kasalukuyan) Ang Information and Communication Technology (ICT) at ang
Neokonlonyal na Edukasyon sa Pilipinas.
10
SUSI NG PAGWAWASTO
Gawain 1
1. A
2. A
3. A
4. A
5. A
Gawain 2
Magkakaiba ng sagot.
Gawain 3
1. may sandalan ang upuan at maaaring I-just ang taas nito

2. habang nagta-type mas mababa nang kaunti ang keyboard sa kamay
3. bahagyang nakaangat ang kabilang dulo ng keyboard
4. nakaupo ng tuwid
5. tama lang at hindi masyadong mahigpit ang pagkakahawak sa mouse
Gawain 4
1. T
2. M
3. M
4. T
5. M
Gawain 5
1. B
2. B
3. C
4. C
5. B
Inihanda ni:
JIMMY B. PAGARAGAN
Teacher-III
11
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Ang mga Mapanganib na Malware at Virus sa Kompyuter
Malaki ang pakinabang sa atin ng paggamit ng internet.Sa pag-aaral,nagagamit natin ito
sa pagsasaliksik ng mga impormasyon sa paksang –aralin.Nakakapagpalitan tayo ng mga
mensahe at makakukuha ng mga larawan, awitin, video, at iba pa pang bagay na nagagamit sa
pag-aaral Subalit may panganib na kaakibat ang patuloy na paggamit ng internet.Isa na rito ang
pagkalat ng malware at computer virus.mahalagang malaman kung ano ang mga ito.
Ang malware o malicious software ay idinisenyo upang makasira ng computer.sa

pamamagitan ng malware, maaaring illegal na makuha ang sensitibong impormasyon mula sa
computer. Ang mga halimbawa ng malware ay virus, worm, o Trojan.
VIRUS- Program na nakapipinsala ng computer at maaaring magbura ng files at iba pa.
Mas matindi ito kaysa sa worm. halimbawa nito ay W32 SFCLMOD
WORM-Isang nakapipinsalang program sa computer na nagpapadala ng mga kopya ng
sarili nito sa ibang mga computer sa pamamagitan ng isang network. halimbawa: W32
SillyFDCBBY, W32Trresba.
SPYWARE-Malware na nangongolekta ng impormasyon mula sa mga tao nang hindi
nila alam.
ADWARE-Software na awtimatikong nagpe-play, nagpapakita o nagda-downloading o
advertisement sa computer.
KEYLOGGERS-Malware na nagtatala ng lahat ng mga pinidot sa keyboard keystrokes
at ipinadadala ang mga ito sa umaatake upang magnakaw ng mga password at personal
na data ng mga biktima.
12
DIALERS-Software na may kakayahamh tumawag sa mga telepono gamit ang
computer kung ang dial-up modern ang gamit na internet connection.
TROJAN HORSE-isang mapanirang program na nagkukuwaring isang kapaki-
pakinabang na application ngunit pinipinsala ang iyong computer, Nakukuha nito ang
iyong mahahalagang impormasyon pagkatapos mo itong ma-install. Halimbawa:JS
Debeski Trojan
Ang computer virus ay isang uri ng programa na ginawa upang makapanira ng mga
lehitimong aplikasyon o iba pang program ng computer. Ito ay kusang umuulit at nagpaparami
ng sarili. Karaniwan itong pumapasok sa mga computer nang walang pahintulot mula sa
gumagamit o user.
Narito ang iba pang mapapansin kapag may virus na ang kompyuter.
• Biglaang pagbagal ng takbo ng kompyuter
• Paglabas ng mga error message sa binubuksang websites.
• Di-pangkaraniwang ingay sa loob ng kompyuter
• Hindi paggana ng anti-virus software ng kompyuter
• Biglaang pagre-restart ng kmpyuter
• Pagbabago ng anyo ng kompyuter tulad ng desktop. display. wallpaper, cursors

Naipapaliwanag ang mga panuntunan sa paggamit ng kompyuter, internet, at email
Natatalakay ang mga panganib na dulot ng mga di-kanais-nais na mga software virus.
Nagagamit ang kompyuter, internet, at email sa ligtas at responsableng pamamaraan.
Naipapaliwanag ang kaalaman sa paggamit ng kompyuter at internet bilang mapagkukunan ng
ibat-ibang uri ng impormasyon. EPP4IE-Oc-5 EEP4IE-Oc-7, EPP4IE-Oc-8
Paalala: Magandang umaga! Sa araw na ito pag-aaralan natinang pagkilala sa mga uri ng
malware o virus na umaatake sa ating kompyuter. Pagkatapos basahin ang panimula sa itaas,
sagutin ang mga gawaing inihanda para sa iyo upang masukat ang iyong kaalaman tungkol sa
aralin ngayon. Humingi ng tulong sa mga magulang o maari mong kontakin ang iyong guro
ukol dito. Masayang pag-aaral!
Gawain 1
Panuto. Ang sumusunod ay mga paraan kung paano maiiwasan ang pagkakaroon ng
MALWARE sa computer. Isulat ang Oo kung tama Hindi kung mali.
1. Pag-update ng computer at software Oo Hindi
2. Paggamit ng account na hindi pang-administrator
3. Pagdadalawang-isip bago mag-click ng mga link o mag-
download ng anumang bagay
4. Pagdadalawang –isip bago magbukas ng mga attachment
o larawan sa email
5. Hindi pagtitiwala sa mga pop-up window na humihiling na
maingat sa pagbabahagi ng files.
13
Gawain 2
Panuto. Ano-ano ang mga uri ng Malware o Virus na maaaring makasira sa kompyuter? Isulat
sa loob ng kahon sa ibaba.
Gawain 3
Panuto. Ilarawan ang bawat malware o virus na nasa graphic organizer sa ibaba. Isulat sa
katapat na kahon ang iyong paglalarawan.
Spyware
Trojan Horse
Key Loggers
Gawain 4
Panuto. Isulat sa patlang ang mga palatandaan na ang isang kompyuter ay napasok na ng
malware o virus.
1._______________________________ 5. ____________________________________
2._______________________________ 6. ____________________________________
3._______________________________ 7. ____________________________________
4._______________________________
14
Gawain 5
Panuto. Isulat sa patlang bago ng bilang ng bawat aytem ang T kung tama ang pahayag
at M naman kung Mali ang pahayag.
_____1. Ang virus ay kusang dumdarami at nagpapalipat-lipat sa mga document o files sa loob
ng computer.
_____2. Ang biglang pagbagal ng computer ay palatandaan na may virus ito.
_____3. Ang worm ay isang malware na nangongolekta ng impormasyon mula sa mga tao nang
hindi nila nalalaman.
_____4. Ang malware ay anumang uri ng software na idinisenyo upang manira ng sistema ng
computer.
_____5. Ang Trojan Horse ay isang mapanirang programa na nagkukunwaring isang

kapakipakinabang na aplikasyon.
Repleksyon:
Aking natutuhan sa araling ito na _____________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga sanggunian:
Reyes, C(1945-kasalukuyan) Ang impormasyon ang Communikasyon Technology (ICT) at

ang Neokolonyal na Edukasyon sa Pilipinas.
Mendoza, J Lesson I: Computer Safety Guidelines.Spreadsheets and data Bases:MS Excel and
MS Access.
15
SUSI NG PAGWAWASTO
Gawain 1
1. Oo
2. Hindi
3. Hindi
4. Hindi
5. Hindi
Gawain 2
1. Biglang pagbagal ng takbo ng kompyuter

2. Paglabas ng mga error/message
3. Biglaang pagre-restart ng kompyuter
4. Pagbabago ng anyo ng kompyuter
5. Hindi paggana ng anti-virus/software
Gawain 3
1. spyware-malware na nangongolekta ng impormasyon mula sa mga tao nang hindi nila

alam.
2. Trojan Horse-Isang mapanirang program na nagkukunwaring isang kapaki-
pakinabang na application ngunit pinipinsala ang iyong computer
3. Keyloggers- malware na nagtatala ng lahat ng mga pinidot sa keyboard keystroke at
ipinadala ang mga ito sa umaatake upang magnakaw ng mga password at personal na
idea ng mga biktima.
Gawain 4
1. virus
2. worm
3. spyware
4. adware
5. keyloggers
6. dialers
7. trojan Horse
Gawain 5
1. T 2. T 3. T 4. T 5.T
Inihanda ni:
JIMMY B. PAGARAGAN
Teacher-III
16
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Ang Gamit ng Kompyuter at Internet o Information
Communication Technology (ICT)
Naranasan mo na bang magsaliksik o manglekta ng impormasyon? Bukod sa mga libro,

magasin, diksiyonaryo, at iba pa, maaari di tayong gumamit ng impormasyon at
communications technology (ICT) para rito. Malaking tulong ang internet sa pagsaliksik
tungkol sa ibat-ibang paksa. Makatutulong sa iyo ang kasalukuyang paksa upagn lubos na
maunawaan ang konsepto ng computer, internet, at ICT ,at kung paano magagamit ang mga ito
sa iyong pananaliksik.
Bago pa mauso ang kompyuter at internet, sa silid aklatan nagpupunta ang mga tao
upang maghanap ng impormasyon at kaalaman gamit ang mga aklat, diyaryo, at kung ano ano
pa na maaaring gawing sangggunian tungkol sa iba-ibang bagay. Madalas mo rin bang gawin
ito usapan ng magkaklaseng Lito at Lita?
Lita: Lito, handa ka nab a sa iuulat mo sa susunod na linggo?
Lito: Hindi pa Lito.Hindi pa ako tiyak sa paksang ibinigay ni Mr. Reyes.
Lita: Paanong hindi ka pa tiyak? Hindi ka pa ba nagsisimula sa pananaliksik mo? kalian
ka magsisimula? Biyernes na ngayon.
Lito: Oo nga. Nalilito na kasi ako, Nag-internet na ako pero napakaraming site ang
tumatalakay sa paksang ibnigay sa akin.
Lita: Gusto mo bang tulungan kita?
Sa palagay mo, mapapadali kaya ang pananaliksik ni Lito sa kanyang Takdang-gawain?
Bakit?
Naipapaliwanag ang mga panunutunan sa paggamit ng kompyuter, internet at email.

Natatalakay ang mga panganib na dulot ng mga di-kanais-nais na mga software (virus)
Nagagamit ang kompyuter, internet, o email sa ligtas at resposableng pamamaraan
Naipapaliwanag ang kaalaman sa paggamit ng kompyuter at internet bilang mapagkukunan ng
iba-ibang impormasyon.
EPP4IE-Oc-5,EPP4IE-Oc-7,EPP4ie-Oc-8
17
Gawain 1
Panuto. Kilalanin ang mga bagay sa loob ng kahon. Isulat ang sagot sa nakalaang patlang.
1. ______________________________
2. ______________________________
3. ______________________________
Gawain 2
Panuto. Sa iyong palagay, paano nakatutulong ang mga makabagong teknolohiya sa iyong
pag-aaral ngayong panahon ng pandemyang Covid 19. Isulat sa nakatalang espasyo ang iyong
sagot.
1._________________________________________________________________________
2._________________________________________________________________________
3._________________________________________________________________________
Gawain 3
Panuto. Hanapin sa Hanay B ang gamit ng mga bagay sa Hanay A. Pagtambalin ang mga ito
sa pamamagitan ng linya.
Hanay A Hanay B
Internet a. Electronic device na ginagamit upang mas mabilis na
makapagproseso ng datos o impormasyon
Kompyuter b. Isang malawak na ugnayan ng mga computer network na
maaaring gamitin ng publiko sa buong mundo
Smarthphone c. Tumutukoy sa ibat-ibang uri ng teknolohiya,gaya ng
radyo,telebisyon,telepono,smartphones,computer,at internet
ICT d. Halimbawa ng produkto ng ICT na kaiba sa simpleng mobile
phone na maaari ding makatulong sa iyo sa pangangalap at
pagproseso ng impormasyon
Email e. Napabilis ito sa tulong ng ICT
18
Gawain 4
Panuto. Sumulat ng maikling sanaysay tungkol sa kahalagahan ng teknolohiya sa
Impormasyon at Komunikasyon o ICT sa pangangalap ng mga makabuluhang impormasyon
sa internet.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Repleksyon:
Aking natutuhan sa araling ito na __________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga sanggunian:
Reyes, C (1945-kasalukuyan) Ang impormasyon ang Communikasyon Technology (ICT) at
Mendoza, J Lesson I: Computer Safety Guidelines.Spreadsheets and data Bases:MS Excel and
MS Acce
19
SUSI NG PAGWAWASTO
Gawain 1
1. Computer
2. Laptop
3. Cellphone
Gawain 2
1. Upang mapabilis ang mga gawain

2. Upang mapabilis ang komunikasyon
Gawain 3
1. A
2. B
3. D
4. E
Inihanda ni:
JIMMY B. PAGARAGAN
Teacher III
20
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Naipapaliwanag ang mga Panuntunan sa Paggamit ng
Kompyuter
Panimula/Susing Konsepto:
Ang computer ay isang kagamitang tumutulong sa atin sa pagproseso ng datos o

impormasyon. Maaari itong gamitin bilang imbakan ng mahahalagang dokumento na nasa
anyong elektroniko o soft coyp. May maliliit na computer gaya ng person al computers, laptops,
tablets, at mayroon namang mainframe computers na ginagamit ng malalaking kompanya.
Anteknolohiya ito sa imformation and communication Technology o (ICT) ay
tumutukoy sa ibat-ibang uri ng teknolohiya na ginigamit sa komunikasyon upang magproseso,
mag-imbak, lumikha, at magbahagi ng mga impormasyon, Ilan sa halimbawa ng ICT ang
radyo, telebisyon, smart phones, computer at internet.
Paano makatutulong ang mga makabagong teknolohiya ito sa pangangalap ng ibang-
ibang uri ng impormasyon?
Sa pangangalap ng impormasyon sa internet gumagamit tayo ng mga web browser gaya
ng Internet Explorer, Mozilla Fire fox, at Google chrome. Mga search engine sites naman tulad
ng Google o Yahoo ang binabasa natin upang mas mapadali ang pangangalap ng impormasyon.
• Mas mabilis na komunikasyon- Ang mga mobile phone webcam, at instant
messaging applications ay ilan lamang sa produktong ICT na tumutulong para
sa mas mabilis at mas malawak na komunikasyon.
• Maraming trabaho- Nagbukas din ang ICT ng maraming oportunidad para sa
tao upang magkaroon ng hanapbuhay tulad ng pagiging computer programmer,
web designer, graphic artist, encoder, at technician.
• Maunlad na komersiyo- malaki rin ang ginagampanan ng ICT upang mas
mapaunlad ang pangangalakal. Tinatawag na e-commerce ang pagbebenta at
pagbili ng kalakal sa tulong ng internet.
• Pangangalap, pag-iimbak, at pagbabahagi ng impormasyon- Ngayong tayo ay
nasa information age, isang mahalagang kasanayan ang matalinong pagsusuri
at pangangalap ng makabuluhang impormasyon gamit ang makabagong
teknolohiya.
21
1. Naipapaliwanag ang mga panuntunan sa paggamit ng kompyuter, internet at email.
2. Natatalakay ang mga panganib na dulot ng mga di-kanais-nais na mga software (virus)
3. Nagagamit ang kompyuter, internet, o email sa ligtas at resposableng pamamaraan
4. Naipapaliwanag ang kaalaman sa paggamit ng kompyuter at internet bilang mapagkukunan
ng iba-ibang impormasyon. EPP4IE-Oc-5, EPP4IE-Oc-7, EPP4ie-Oc-8
Gawain 1
Panuto. Suriin ang sarili kung gaano ka na kaalam sa mga natutunan sa linggong ito. Lagyan
ng tsek (/) ang tapat ng numerong nagsasabi ng antas ng iyong puntos. Apat (4) ang
pinakamataas na puntos.
1 2 3 4
Nalalaman ang mga paraan ng
pagkolekta sa iba-ibang uri ng
impormasyon.
Nauunawaan ang iba-ibang
kapakinabangan ng ICT
Nailalarawan ang mga kakayahan
ng kompyuter,internet ,at ICT
Naisasaayos ang files gamit ang
computer file system
Nag-iingat sa pagbubukas ng
mensahe o attachment sa facebook
Gawain 2
Panuto. Sagutin ang mga tanong nang may kahusayan. Isulat ang sagot sa patlang.
1. Paano mo tinitiyak na ligtas ka sa paggamit ng computer at internet sa pangangalap ng
mga impormasyon
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Sa iyong palagay, mahalaga ba ang kompyuter at internet?_____________________

Bakit?_______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ano ang madalas na dahilan kung bakit kailangan mong pumunta sa kompyuter shop?
____________________________________________________________________
4. Kung ikaw ang may-ari ng computer shop paano mo pangangalagaan ang mga
kabataang pumapasok sa iyong shop?______________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
22
Gawain 3
Panuto. Taglay mo na ba ang sumusunod na kaalaman o kasanayan? Isulat ang T kung ang
pahayag ay tama at M kung ang pahayag ay mali.
_______ 1. Naipaliliwanag ang konsepto ng computer, internet, at Information and
Communication.
_______ 2. Nailalarawan ang mga kakayahan ng computer, internet, at ICT.
_______ 3. Nauunawaan ang ibat-ibang kapakinabangan ng ICT.
_______ 4. Nalalaman ang mga paraan ng pagkolekta sa ibat-ibang uri ng impormasyon.
_______ 5. Naisasaayos ang files gamit ang computer file system.
Gawain 4
Panuto. Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Paano mo tinitiyak na ligtas ka sa paggamit ng computer at internet sa pangangalap ng

mga impormasyon? ____________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Sa iyong palagay, mahalaga ba ang computer at internet? Bakit? __________________

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Ano ang madalas na dahilan kung bakit kailangan mong pumunta sa computer shop?
_____________________________________________________________________
Repleksyon:
Aking natutuhan sa araling ito na__________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Reyes, C (1945-kasalukuyan) Ang impormasyon ang Communikasyon Technology (ICT) at
Mendoza,J Lesson I: Computer Safety Guidelines.Spreadsheets and data Bases:MS Excel and
MS Access.
23
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Magkakaiba ng sagot
Gawain 2
1. Sa pangangalap ng impormasyon sa internet. gumagamit tayo ng mga web browser

gaya ng Internet Explorer, Mozilla firefox, at Google Chrome.
2. Oo, para mapadali ang pagproseso ng datos o impormasyon.
3. Mapabilis ang gawain, at pakikipagkomunikasyon sa iba.
Gawain 3
1. T
2. M
3. M
4. T
5. M
Inihanda ni:
JIMMY B. PAGARAGAN
Teacher-III
24
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Bagay na Dapat Isaalang-alang sa Pangangalap at
Pagsasaayos ng Impormasyon Gamit ang Computer at Internet
Paano mo iniingatan ang iyong mga gamit? Mayroon ka bang lalagyan para sa mga ito?
Katulad ng mga gamit natin, dapat naisasaayos din nang mabuti ang computer files. Ang
computer file system ay ang pagsasaayos ng files at datos sa computer sa paraan na madali
itong mahanap at ma-access. Ang mga hard dis, CD-ROM/DVD-ROM, flash drives, at iba pa,
mga storage devices o imbakan na maaaring gamitin upang maingatan ang kopya ng mga files.
Mga soft copy ng files ang inaayos at iniimbak sa computer file system. Tandaan na
may dalawang uri ng files – ang soft copy at ang hard copy.
• Soft copy – ito ang mga elektronikong files na mabubuksan gamit ang computer
at application software. Maari itong maging word document, spreadsheet,
presentation, mga litrato at mga audio at video bfiles.
• Hard copy – ito ang dokumento o Imaheng nakasulat o nakaimprenta sa papel.
Lahat ng files sa ating computer ay may filename. Ang filename ay ang pangalan na
ginagamit upang madaling malaman ang isang computer file ay may filename ay ang pangalan
na ginagamit upang naka-save ng file sa computer. Kung tayo ang gagawa ng dokumento, dapat
bigyan ng makabuluhang filename ang isang dokumento.
Ang mga file ay maaaring i-save sa mga folder at sub-folder. Naisasaayos ang pag-save
at napapadali ang paghahanap kung kakailanganin itong muli. Ang computer file address ang
kumpletong pathway kung saan makikita ang naka-save na file. Ito ay binubuo ng sumusunod
na bahagi:
• Device – Ito ang hardware device o drive (local disk, Universal Serial Bus -
USB flash drive, atbp.) kung saan naka-save ang file.
• Directory o folders – Ito ay partikular na lalagyan ng mga files. Maaari itong
magkaroon ng mga subfolders, base sa uri ng file.
• Filename – ang natatanging pangalan ng isang computer file.
• File extension – tumutukoy sa uri ng computer file, halimbawa: Microsoft Word
file (.doc o .docx), Microsoft Excel file (.xls o .xlsx) at Microsoft PowerPoint
Presentation (.ppt o .pptx).
25
May iba’t ibang uri ng files na maaaring i-save sa computer:
1. document files (mga file na gawa sa pamamagitan ng software para sa word
processing, electronic spreadsheets, desktop publishing, at iba pang productivity
tools);
2. image files;
3. audio files;
4. video files, at
5. program files (ginagamit bilang pang- install ng mga application at system file
Paggawa ng Folder:
1. I-on ang iyong computer.
2. I-click ang start button na makikita sa taskbar at piliin ang Documents.
3. Katulad nito ang makikita kapag binuksan ang documents folder
4. I-click ang Organize button na makikita sa toolbar sa itaas, at kaliwa ng screen.
5. I-click ang New Folder. Pansinin na magkakaroon ng bagong folder. Kung di mo
makita ang Organize button, i-click ang New Folder na makikita malapit sa
organize button.
6. I-type sa kahon sa ilalim ng folder ang iyong pangalan o pangalan ng inyong
grupo. Ito ang magigin folder name. Halimbawa: Abel A. Antonio o Group 1A.
7. I-press ang Enter sa keyboard. Mayroon ka na ngayong folder kung saan puwede
kang mag- save ng files.
Paggawa ng Subfolder:
1. Buksan ang ginawang folder sa pamamagitan ng double click o pag-click dito
nang dalawang beses.
2. Gawin ang hakbang 4-5 sa Gawain A upang makagawa ng isang subfolder sa loob
ng folder na una mong ginawa.
3. Tingnan na magkakaroon muli ng bagong folder. I-type ang Mga Gawain bilang
pangalan nito.
4. I-press ang Enter sa keyboard. Ngayon, mayroon ka nang subfolder sa loob ng
iyong folder. Makatutulong ang folders at subfolders upang madaling mahanap
ang mga nai-save na files.
Pag-save ng File sa Folder at Subfolder:
Matapos matutuhan ang paggawa ng folders at subfolders, subukin namang mag-
save ng files sa mga ito. Sundan ang sumusunod na pamamaraan:
1. I-click ang Start button na makikita sa taskbar at piliin ang All Programs.
2. I-click ang Accessories folder at piliin ang Notepad Magbubukas ang Notepad
application gaya ng nasa larawan. Ang Notepad ay isang text editing tool na
kasama sa Microsoft Windows. Puwede itong gamitin sa paggawa ng web pages
gamit ang html coding. Sa pagkakataong ito, gagamitin lamang ang Notepad sa
paggawa ng isang text file.
3. I-type ang sumusunod sa binuksang Notepad window:
Ako si/Kami sina _________________________________________________.
Ako/Kami ay masaya dahil _________________________________________.
4. I-click ang File option na makikita sa menu bar ng Notepad window.
5. Piliin ang Save As command.
6. Bubukas ang Save As dialog box. I-type sa Filename box ang Sample File.
26
7. Sa kanang bahagi ng dialog box, hanapin ang sariling folder na naka-save sa
Documents folder. I-double- click ang folder at i- double- click din ang folder
na mga g awain upang buksan ito tulad ng nasa larawan.
8. I-click ang Save button.
9. Tiyaking nai-save nang tama ang file. Maaari mo itong tingnan sa folder na iyong
ginawa.
Pag-Copy at Paste ng File sa Folder:
Sundan ang sumusunod na proseso sa pag-copy at paste ng file sa iyong folder.
1. I-click ang Start button na makikita sa taskbar.
2. I-click ang Pictures folder.
3. Bubukas ang Pictures folder. Pumili ng larawan sa Sample Pictures folder.
4. I-click ang Organize button na makikita sa menu bar ng folder.
5. 5. Piliin ang Copy. Ginagamit ang Copy command upang gumawa ng iba pang
kopya ang isang file.
6. Buksan ang folder na Mga Larawan na ginawa mo sa Gawain B sa loob ng iyong
main folder. I-click muli ang Organize sa Menu bar at piliin ang Paste. Ang Paste
command ay ginagamit upang ilagay ang kinopyang file sa folder na nais mong
paglagyan.
7. Magkaroon ngayon ng kopya ng larawan sa loob ng subfolder sa Mga Larawan.
Pag-Delete ng File:
Maaari ring mag-delete o magtanggal ng files o folders na di na kailangan.
Sundan ang prosesong sumusunod:
1. Buksan ang subfolder ng Mga Larawan.
2. I-click ang larawang naka- save.
3. I-click ang Organize button na makikita sa Menu bar ng folder at piliin ang Delete
command. May lalabas na dialog box na na may tanong kung sigurado kang gusto
mong i-delete ang file. I-click ang ‘Yes,’ kung sigurado ka na o ang ‘No’ kung
hindi mo pala ito gusting burahin.
4. Kapag na-delete na ang larawan, mawawala ito sa folder at mapupunta ito sa
Recycle Bin kung saan maaari mo itong i-restore kung nais mong ibalik ito sa
folder.
Ang files sa computer ay dapat na maisaayos at mai-save upang madali itong ma-
access. Kailangang bigyan ng isang angkop at natatanging filename ang bawat isa at
mai-save ito sa tamang folder o subfolder. Maaari din tayong mag-delete ng mga folder
o file na hindi na kailangan upang makatipid ng espasyo sa ating storage device.
Ang computer file system ay isang sistema na dapat matutuhan upang maisaayos
ang mga nagawang dokumento at ang imporyasong nakokolekta.
Paggawa ng Subfolders:
Sa pamamagitan ng mga kasanayang natutuhan tungkol sa pagsasaayos ng files
sa tulong ng computer file system, gumawa ng tatlong folder na gamit ang mga
pangalang sumusunod:
Folder 1: Word Processing
Folder 2: Electronic Spreadsheet
Folder 3: Graphic Editing
Ilagay ang folders na ito sa loob ng subfolder na Mga Gawain.
27
Paglilipat ng Files sa Ibang Folder:
Maghanap ng dalawa hanggang tatlong image files mula sa isang folder
ng computer na iyong ginagamit. Ilipat ang mga na ito sa iyong subfolder na
Graphic Editing gamit ang cut at paste commands.
Kasanayan Pampagkatuto at Koda: Nagagamit ang Computer file system (EPP4IE-Oe-9)
Gawain 1
Panuto. Piliin at bilugan ang titik ng pinakatamang sagot.
1. Ito ay isang pamamaraan ng pag-save at pagsasaayos ng mga computer files at datos para
madali itong mahanap at ma-access.
a. Filename c. File format
b. Computer File System d. Soft copy
2. Ito ang mga elektronikong files na mabubuksan natin gamit ang ating computer at application
software.
a. Soft copy c. Device
b. Folder d. Hard copy
3. Ang bukod-tanging pangalan na ibinibigay sa isang computer file na naka-save sa file
system.
a. Filename c. Device
b. File location d. Directory
4. Tumutukoy ito sa uri ng computer file.
a. Filename c. File location
b. File extension d. File host
5. Paraan upang makatiyak na nailagay ang file sa computer system para madali itong ma-
access kung kinakailangan.
a. Pagkatapos gawin ang document file ay i-save ito sa tamang folder.
b. Bigyan ng filename na madaling tandaan at kaugnay sa dokumentong nagawa.
c. Buksan ang folder upang siguraduhing nai-save ang file.
d. Lahat ng nabanggit.
Gawain 2
Panuto. Basahin at pagsunud-sunudin and mga hakbang sa Pag-Copy at Paste ng File
sa Folder. Isulat ang sagot sa patlang
_______1. I-click ang Organize button na makikita sa menu bar ng folder.
_______2. I-click ang Start button na makikita sa taskbar.
_______3. Magkakaroon ngayon ng kopya ng larawan sa loob ng subfolder na Mga Larawan.
_______4. Piliin ang Copy. Ginagamit ang Copy command upang gumawa ng iba pang kopya
ang isang file.
_______5. Buksan ang folder na Mga Larawan na ginawa mo sa Gawain B sa loob ng iyong
main folder. I-click muli ang Organize sa Menu bar at piliin ang Paste. Ang Paste
command ay ginagamit upang ilagay ang kinopyang file sa folder na nais mong
paglagyan.
_______6. Bubukas ang Pictures folder. Pumili ng larawan sa Sample Pictures folder.
_______7. I-click ang Pictures folder.
28
Gawain 3
Panuto. Isulat ang iba’t ibang uri ng files.
Mga Uri ng Files
Repleksyiyon:
Aking natutuhan sa araling ito na___________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Batayang aklat ng Mag-aaral “Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan
Esteban, C.P. Tha Amazing World of Computers 4, Quezon City: Phoenix Publishing House,
2010“10 Types of Computer Files”.
Litigation Response Plan for Corporations. Nakalap noong 20 July 2014 mula sa http:?
www.litigationresponseplan.com/ Default.aspx?tabid=6596
29
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
1. B
2. A
3. A
4. B
5. D
Gawain 2
1. 4
2. 1
3. 7
4. 5
5. 6
6. 3
7. 2
Gawain 3
Document files
Image files
Audio files
Viedeo files
Program files
Inihanda ni:
Rose Ann M. Dacuag

Pangalan ng may Akda
30
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Ang mga Katangian ng Web Browser at Search Engine
May pagkakataong hindi sapat ang mga aklat sa silid-aralan para mahanap ang mga
impormasyong kailangan. Ang internet ay nagsisilbing malawak na mapagkukunan ng dagdag
na impormasyon at datos. Dahil sa teknolohiyang ito, naging posibleng mabilisang magsaliksik
ng makabuluhang impormasyon mula sa iba’t-ibang bahagi ng mundo.
Ang web browser ay isang computer software na ginagamit upang maghanap ng at
makapunta sa iba’t ibang websites. May kakayahan din ang web browser na ipakita ang
nilalaman ng isang website tulad ng teksto at larawan. Maaari nitong i-play ang iba pang uri
ng media tulad ng music, video, at animation.
Ang sumusunod ay ilan sa mga kilalang web browser na maaaring gamitin:
⮚ Internet Explorer – Libre itong web browser mula sa Microsoft Corporation. Inilabas
ito noong 1995 at isa sa mga pinakapopular na browser ngayon.
⮚ Mozilla Firefox - Libre rin ang web browser na Firefox mula sa Mozilla. Isa ito sa mga
pamantayan ng mga browser na magagamit.
⮚ Google Chrome - Ang Google Chrome ay isa pang libreng web browser. Inilabas ito
noong taong 2008 at patuloy na tinatangkilik bilang isa sa pinakapopular na web
browser ngayon.
Mga Bahagi ng Web Browser:

Ang web browser ay binubuo ng iba’t ibang bahagi. Bawat isa ay may sariling
gawain. Lubos na makatutulong kung alam nating gamitin ang iba’t ibang bahagi ng isang
web browser.
Bahagi ng Isang Web Browser
Browser Window Buttons – I-click ang minimize button kung nais itago ang
browser window nang pansamantala. I-click ang restore o maximize button
kung nais baguhin ang sukat ng window; I-click ang close button kung nais isara
ang browser window.
Tab Name – Dito mababasa ang pangalan ng kasalukuyang bukas na website.
Kung nais isara ang tab, i-click lamang ang X button sa gilid ng tab.
Navigation Buttons – I-click ang back button para bumalik sa webpages na
naunang binisita; I-click ang forward button kung nais balikan ang webpages na
31
pinakahuling binisita; o i-click ang reload button kung nais na muling i-update
ang website sa browser.
New Tab – I-click ang New tab kung nais magkaroon ng panibagong tab kung
saan maaaring magbukas ng bagong website.
Customize and Control Google Chrome – Dito makikita ang iba’t ibang
options at commands upang baguhin ang kasalukuyang settings ng browser.
Bookmark this Page – I-click itong hugis-bituin na button para i-save ang
address ng website. Sa ganitong paraan, madali itong mababalikan sa susunod
na kailangan itong buksang muli.
Address bar – Maaaring i-type dito ang address ng isang website na gustong
tignan. Ang website address ang tumutukoy kung saan mahahanap ang isang
website. Isang halimbawa ng website address na inilalagay sa address bar ay
www.google. com. Kung ito ay i-type mo sa address bar at pindutin ang Enter
key, makakarating ka sa home page ng website na iyon.
Display Window – Ito ang pinakamalaking bahagi ng browser na nagpapakita
ng piniling website.
Scroll bar – I-drag ito pataas o pababa upang makita ang kabuuan ng isang web
page sa browser window.
Ang Search Engine

Ang search engine ay isang software system na ginagamit sa paghahanap ng
impormasyon sa internet. Ang ilan sa kilalang search engines ay Google, Yahoo,
Alta Vista, at Lycos.
Mga Bahagi ng Search Engine Home Page
Kung magsasaliksik gamit ang internet, isang mahalagang kasanayan ang

paggamit ng search engines. Ang sumusunod ay bahagi ng isang search engine home
page (www.google.com) at ang gamit ng mga ito.
Search Field o Search Box – Dito tina-type ang keyword na gagamitin sa
pagsaliksik.
Google Search Button – pagkatapos i-type ang keyword, i-click ang button
na ito o maaari ding pindutin ang Enter key sa keyboard upang masimulan
ang pagsasaliksik.
I’m Feeling Lucky – I-click ito matapos i-type ang keyword upang direktang
pumunta sa webpage na sa palagay ng Google ay pinakaangkop sa kailangan
mo. Madalas na ito ang unang search result.
Mga Bahagi ng Search Engine Results Page

Matapos i-click ang search button, ipakikita ng search engine ang resulta ng
iyong paghahanap. Ito ay sa isang pahinang tinatawag na search engine results page na
naglalaman ng iba’t ibang websites na may kinalaman sa ipinapasok na keyword.
Search Field – kung nais maghanap muli, i-type lamang ang bagong
keyword sa search field box.
32
Search Button – pagkatapos i-type ang keyword, i-click ang button o maaari
ding pindutin ang Enter key sa iyong keyboard.
Top Links – narito ang mga serbisyong maaaring magamit sa search engine
katulad ng web, imahe, balita, videos, at iba pa.
Page Title – ang pamagat ng web page na kasama sa search results.
Text Below the Title – maliit na piraso ng teksto na sipi buhat sa webpage.
Naka-bold text dito ang mga salitang ginamit mo bilang keywords.
Matalinong Pagsaliksik Gamit ang mga Keywords
Marami sa kailangan nating impormasyon ang nasa Internet na. Kailangan na

lamang natin ng kasanayan kung paanong makukuha ang eksaktong impormasyon na
nais natin.
Mas mainam kung gagamit tayo ng higit sa isang salita kung magsasaliksik tayo.
Mahalaga rin na ang mga salitang gagamitin ay tiyak at kaugnay sa paksang ating
sinasaliksik.
Magsaliksik Gamit ang Web Browser at Internet
Tulungan natin si Marlon sa kaniyang pagsasaliksik tungkol sa paksang, “Mga

Katangiang Taglay ng Isang Magaling na Entrepreneur.” Sundan ang sumusunod na
pamamaraan:
1. Buksan ang inyong web browser (maaaring gamitin ang Internet Explorer, Mozilla
Firefox, o Google Chrome).
2. I-type ang www.google.com sa address bar ng browser at pindutin ang Enter key.
Ito ang website address ng Google search engine.
3. Pag-isipang mabuti ang keywords na gagamitin sa pagsasaliksik ng mga katangiang
dapat taglayin ng isang entrepreneur. I-type ang keywords sa search field.
4. I-click ang search button. Magbubukas ang pahinang Search Results.
5. I-click ang search result upang makita ang kabuuan ng webpage.
6. Suriin ang Search Results at tukuyin ang mga resultang pinakamakakatulong kay
Marlon sa kaniyang pananaliksik. Maaari mong tingnan ang iba pang pahinang
search results sa pamamagitan ng pag-click ng susunod na mga pahina. Tingnan
ang larawan sa ibaba.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nagagamit ang web browser at basic features ng isang
search engine sa pangangalap ng impormasyon. (EPP4IE-Oe-10)
33
Gawain 1
Panuto. Kilalanin ang sumusunod na pangungusap. Ilagay ang sagot sa patlang.

_________ 1. Uri ng website na ginagamit sa pagsasaliksik ng impormasyon sa internet. Ang
halimbawa nito ay Yahoo o Google.
_________ 2. Computer application na ginagamit upang makapunta sa iba’t ibang website.
_________ 3. Libreng web browser na binuo ng Google.
_________ 4. Bahagi ng search engine window kung saan dapat i-type ang keywords sa
paghahanap.
________ 5. Ang bantas na ginagamit upang ipaloob ang mga tiyak na paksa, pangngalang
pantangi, at eksaktong parirala sa pagsasaliksik gamit ang search engine.
Gawain 2
Panuto. Taglay mo na ba ang mga sumusunod na kaalaman o kasanayan? Maglagay ng tsek

(/) sa ilalam ng thumbs up icon kung taglay mo na ito o ang thumbs down icon kung hindi pa.
Kasanayan/Kaalaman
1. Naipaliliwanag ang konsepto ng web browser.
2. Naipaliliwanag ang konsepto ng search engine.
3. Nakapagsasaliksik gamit ang internet.
4. Nakagagamit ng angkop na keywords sa pagsasaliksik.
Gawain 3
Panuto. Basahin nang mabuti ang mga tanong at pumili sa kahon ng tamang sagot. Isulat ang
sagot sa patlang.
Internet Explorer Navigation Buttons Tab Name New Tab Search Engine
Bokmark this Page Scroll Bar Display Window Browser Window Buttons
__________________________ 1. Isang web browser na inilabas noong 1995.
34
__________________________ 2. Maaaring i-drag pataas o pababa.
_________________________ 3. Kung pipindutin ang hugis-bituin na button ay mas
madaling matutunton ang nai-save na address ng website.
_________________________ 4. Kabilang dito ang Google, Yahoo, Alta Vista, at Lycos.
_________________________ 5. Mayroon itong back button, forward button, at reload button.
Repleksiyon:
Aking natutuhan sa araling ito na__________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Sangguniang:
Batayang Aklat: Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan Esteban, C.P. (2010).

The Amazing World of Computers 4. Quezon City: Phoenix Publishing House.
Google Tutor (n.d). Understanding the Search Results Page. Nakuha mula sa
http://ww.googletutor.com/google-manual/web-search/ understanding-the search-results-
page/.
35
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
Search engine
Web browser
Goggle chrome
Search field o Search Box
Panipi (“)
Gawain 2
Ang sagot ay maaaring magkakaiba
Gawain 3
Internet explorer
Scroll bar
Book mark this Page
Search engine
Naviation buttons
Inihanda ni:
ROSE ANN M. DACUAG
36
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Word Processor
Sa paggawa ng mga ulat, mas mainam kung gagamit tayo ng mga table at tsart.
Makakatulong ang mga ito upang mas madaling unawain at suriin ang datos at
impormasyong nais nating maipakita sa ating dokumento.
Ang word processor o word processing application ay isang software na tumutulong

sa paglikha ng mga tekstuwal na dokumento, sa pag-eedit at pagsave ng mga ito sa computer
file system. Maari din nating isaayos ang mga numerical at tekstuwal na impormasyon sa
pamamagitan ng table at tsart.
Ang table ay koleksiyon ng magkakaugnay na tekstuwal na nakaayos sa pamamagitan

ng rows at columns. Ang rows ay mga linyang nakahilera pahalang, samantalang ang
columns ay mga linyang pababa. Ang cell ay ang kahon kung saan nagtatagpo ang mga
column at row.
Ang tsart ay biswal na modelo ng mga numerical na impormasyon. Gumagamit ito ng

mga imahen at simbolo upang maging mas madali ang pagsusuri ng datos.
37
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nakagagawa ng table at tsart gamit ang word
processing (EPP4IE-Og-13)
Gawain 1
Panuto. Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Ito ay isang software na tumutulong sa paglikha ng mga tekstuwal na dokumento, sa pag-
eedit at pag-save ng mga ito sa computer file system.
a. Desktop publishing application c. Electronic spreadsheet application
b. Graphic designing application d. Word processing application
2. Ito ay tawag sa koleksiyon ng magkakaugnay na tekstuwal na nakaayos sa pamamagitan
ng rows at columns.
a. column b. row c. table d. tsart
3. Ito ay biswal na modelo ng mga numerical na impormasyon. Gumagamit ito ng mga
imahen at simbolo upang maging mas madali ang pagsusuri ng datos.
a. dokumento b. spreadsheet c. table d. tsart
4. Ang column ay mga linyang_________.
a. nakahilera b. pataas c. pababa d. pakurba
5. Ano ang tawag sa kahon kung saan nagtatagpo ang mga column at row?
a. cell b. column c. row d. table
Gawain 2
Panuto. Basahin ang kuwento at sagutin ang mga katanungan tungkol dito. Bilugan ang titik
ng tamang sagot.
Ang Negosyo nina Fely at Shirley
Nagkasundo ang magkaibigang Fely at Shirley na magnegosyo upang makaipon ng
pambili ng gamit sa eskuwela sa darating na pasukan. Nagpasiya silang magluto ng meryenda
at itinda ito sa kanilang lugar.
Kumita sila ng 235.00 sa unang araw ng kanilang pagtitinda, 340.00 sa ikalawang
araw, 450.00 sa ikatlong araw, at 390.00 sa ikaapat na araw. Naging maulan ang ikalimang
araw, kaya kumita lamang sila ng 240.00
Upang malaman nila ang halaga ng kinita sa bawat araw ng pagbebenta ng meryenda,
gumamit sila ng word processor sa paggawa ng table.
Araw Meryenda Kinita
1 Banana cue Php235
2 Puto at kutsinta Php340
3 Lugaw, tokwa at okoy Php450
4 Sopas Php390
5 Biko Php240
38
Kita Php1,655
1. Ilang araw na nagtinda ang magkaibigang Fely at Shirley?
a. dalawa b. tatlo c. apat d. lima
2. Anong araw ang may pinakamalaki nilang kita?
a.una b. pangalawa c.pangatlo d.ikaapat
3. Anong meryenda ang kanilang iniluto at ibinenta sa ikalawang araw?
a. banana cue b. biko c.puto at kutsinta d.sopas
4. Bakit bumaba ang kanilang kita sa ikalimang araw?
a. tinamad sila c. naging mainit
b. naging maulan d. hindi sila nagluto
5. Anong pag-uugali ang ipinakita nang magkaibigang Fely at Shirley sa kuwento?
a. pagiging masipag c. pagiging maramot
b. pagiging masinop d. pagiging matulungin
Gawain 3
Sa paggawa ng table nina Fely at Shirley, ito ang kanilang ginawa: Una, binuksan nila
ang word processing application o Microsoft word application. Pangalawa, i-click nila ang
insert tab na makikita sa gawing itaas at i-click ang table button. Sumunod nilang ginawa ay
nagtakda ng bilang ng hanay na pahalang o rows at hanay na pahaba o columns, at pagkatapos
ay i-type nila ang mga datos sa cells ng table. Pinakahuling ginawa ay ang pag save ng file at
paglagay ng file name na Paggawa ng table.
Panuto. Pagsunod-sunurin ang mga hakbang sa paggawa ng table.

_______ I-type ang mga datos sa cells ng table.
_______ Buksan ang word processing application o Microsoft application.
_______ I-click ang Insert tab at table button.
_______ I-save ang file at lagyan ng pangalan na Paggawa ng table.
_______ Itakda ang bilang ng hanay na pahalang o rows at hanay na pababa o columns.
Gawain 4
Panuto. Pag-aralan ang paggawa ng tsart. Sagutin ang mga tanong pagkatapos. Bilugan ang
titik ng tamang sagot.
1. Buksan ang MS Word application na isang halimbawa ng word processor.
2. I-click ang Insert tab at i-click ang Insert Chart button.
39
3.Magbubukas ang Insert Chart dialog box.
4.Piliin ang default chart (clustered column) at i-click ang OK.
5. Magkakaroon ng default chart sa word document at magbubukas ang isang data sheet.
6. I-type ang mga datos dito.
7. I-save ang word document na ito at lagyan ng file name na Paggawa ng Tsart.
1. Ano ang magagawa kung i-click ang Insert tab at Insert Chart button?
a. box b. column c. table d. picture
2.Ano ang magagawa kung i-click ang chart dialog box?
a. columns b. rows c. tables d. tsart
3.Ano ang magbubukas kapag magkaroon ng default chart?
a. table b. rows c. data sheet d. tsart
4.Ano ang unang hakbang sa paggawa ng tsart?
a. buksan ang MS word application c. buksan ang publisher application
b. buksan ang EXCELL application d. buksan ang powerpoint application
5.Ano ang pinakahuling hakbang sa paggawa ng tsart?

a. pag-type ng mga datos c. pag-click ng chart button
b. pag insert ng tsart d. pag-save at paglagay ng file name sa
40
word document
Gawain 5
Panuto. (Optional) Gumawa ng badget sa mga pinagkakagastusan ng iyong pamilya para sa

isang linggo. Gawan ito ng table at pie chart. I-format din ang table at tsart upang mas
maging maganda ang iyong output.
Rubrik sa Paggawa
Antas ng Kahusayan
Kriterya
1 2 3 4
1. Nasundan nang maayos ang paggawa ng table at tsart ayon sa
napag-aralan.
2. Naipakita ang mga datos na pinagkagastusan ng pamilya para
sa isang linggo sa pamamagitan ng paggawa ng table at tsart.
3. Nai-format ang table at pie tsart para sa mas magandang
output
Batayan:
4- napakahusay 2-mahusay
3-mas mahusay 1-hindi mahusay
Repleksiyon:
Aking natutuhan sa araling ito na _________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Aklat Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan IV p109-123.
41
Google Chrome (mga larawan)
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1 Gawain 2 Gawain 3 Gawain 4

1. d 1. d 1. d 1. b
2. c 2. c 2. a 2. a
3. d 3. c 3. b 3. c
4. c 4. b 4. e 4. a
5. a 5. a 5. c 5. d
Gawain 5
Gamitin ang Rubriks
Inihanda ni:
RONALYN R. DEL ROSARIO

Manunulat
42
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Ang impormasyong numerical (dami o bilang, presyo o halaga, timbang at
populasyon) at tekstuwal na impormasyon (pangalan, produkto at aytem) ay maaaring
magbigay ng mahalagang kaalaman sa atin kung ang mga ito ay isasaayos at maipakikita
gamit ang table at tsart.
Ang spreadsheet application ay isa pang software na maaaring gamitin upang
makagawa ng mga table at tsart. Kadalasan itong may isang workbook na naglalaman ng mga
worksheets. Bawat worksheet ay naglalaman ng rows at columns. Ipinapasok ang datos sa
loob ng cells. Ang mga cells ay ang mga kahon kung saan nagtatagpo ang bawat column at
row.
Ang cell name o cell reference ay ang pangalan ng bawat cell sa spreadsheet. Ang
bawat row ay gumagamit ng numero o bilang label habang ang bawat column ay gumagamit
ng titik o letra.
Makikita ang cell reference box sa bandang itaas ng screen.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nakagagawa ng maikling report na may kasanayang

mga table, tsart at photo o drawing gamit ang iba’t ibang tools na makasanayan. EPP4 IE-0dg-
14
Gawain 1
Paggawa ng Table sa Spreadsheet
Panuto. Sa pagpasok ng mga datos sa electronic spreadsheet ang tekstwal na datos ay naka-
align sa kaliwa, samantalang ang mga numerical na datos ay naka-align sa kanan ng cell.
1. Buksan ang inyong electronic spreadsheet tool.
2. I-type ang sumusunod na datos sa nakatalagang cell. Tandaang pagkatapos i-type
ang datos sa bawat cell, pindutin ang Enter key.
Cell A1: DONNA’S PIZZA HOUSE Cell B4: 700
Cell A2: Pizza Flavor Cell C4: 200
Cell B2: Kinita sa Site 1 Cell A5: Pepperoni
Cel l C2: Kinita sa Site 2 Cell B5: 800
Cell A3: Hawaiian Cell C5: 200
Cell B3: 700 Cell A6: Seafood
43
Cell C3: 200 Cell B6: 900
Cell A4: Ham and Cheeze Cell C6: 150
3. Ayusin (adjust) ang lapad ng bawat column sa pamamagitan ng pagtatapat
sa pointer ng mouse sa linyang naghihiwalay sa dalawang column (order) at
hilahin ito. Pagkatapos mai-type ang datos at ma-adjust ang lapad ng columns ay
magkakaroon ka ng output na katulad nito.
1 DONNA’S PIZZA HOUSE

2 Pizza Flavor Kinita sa Site 1 Kinita sa Site 2
3 Hawaiian 700 200
4 Ham and Cheese 700 200
5 Pepperoni 800 200
6 Seafood 900 150
4. I-click ang File tab at piliin ang Save as. I-save ang workbook sa iyong folder at
bigyan ito ng file name na Spreadsheet Table.
Gawain 2
Pagformat ng Table sa Spreadsheet.
Panuto: Sundan ang sumusunod na hakbang Cell A1 upang mapaganda ang table
Pag-Center ng mga teksto at Pag-Merge ng mga Cells:
1. Buksan ang iyong file sa nakaraang gawain-Spreadsheet Table.
2. Gamit ang mouse, i-select Cell A1 to Cell C1
3. Sa Home tab ng ribbon ng spreadsheet, makikita ang Merge & Center button. I-click ito.
Larawan 1
4. Pansinin na ang Cell A1 hanggang Cell C1 ay naging isa na lamang at ang teksto ay
napunta sa gitna. (Tignan ang larawan 2)
Larawan 2
44
Paglalagay ng Border sa Table
1. I-select ang lahat ng cells ng table.

Larawan 3
2. Mag-right click sa loob ng selection.
3. I-click ang Format Cells.Tingnan ang larawan 3.
4. Magbubukas ang format Cells dialog box.
5. I-click ang Border tab. Magbubukas ang Border

dialog box katulad ng larawan 4.
6. Itakda ang line style at kulay ng border.
Larawan 4
7. Siguraduhing nai-click ang Outline at Inside sa ilalim ng

Presets upang mailapat ang formatting.
8. I-click ang OK. Magkaroon ka ng table na tulad ng sa larawan 5
Larawan 5
9. I-save ang file.
45
Pagpapalit ng Kulay ng Cells
1. Gamit ang mouse, i-select ang mga cells Larawan 6

na nais i-format.
2. I-click ang down arrow ng Fill Color icon
na makikita sa Home tab ng ribbon.
3. Pumili ng kulay na nais gamitin para sa cells.
4. Tingnan ang halimbawa ng output sa Larawan 7
Larawan 7
Maaari ding baguhin ang iba pang Font Properties tulad ng Font Size, Font Style,
Border at Fill Color.Ang options na ito ay makikita sa Home tab at Font Group.
5. I-save ang file.
Gawain 3
Paggawa ng Tsart sa Spreadsheet
Panuto: Subuking gumawa ng tsart gamit ang electronic spreadsheet. Sundan ang
sumusunod na pamamaraan:
Larawan 8
1. Buksan ang file na Spreadsheet Table.
Gumawa ng column chart mula sa mga
datos na napasok.
2. Gamit ang mouse, i-select ang Cell 2
hanggang Cell C7.
3. Pagkatapos ma-highlight ang cells, i-click
ang Insert tab upang magbukas ang mga options.
4. I-click ang Column option na nasa Charts group.
5. Piliin ang 3-D Clustered Column na nasa
3-D Column group.
6. Magkaroon ng tsart sa iyong spreadsheet.

7. I-save as ang file sa iyong folder. Gamit
ang bagong file name na Spreadsheet Chart.
46
Paglalagay ng Chart Title
Panuto: Mapapansin na wala pang pamagat ang tsart sa Larawan 9. Sundan ang sumusunod
na pamamaraan upang lagyan ito ng pamagat.
1. I-click ang tsart na napili. Larawan 9
2. Magbubukas ang Chart Tools tab at ang

ribbon ng options.
3. I-click ang Layout sub-tab na nasa ilalim
ng Chart Tools tab.
4. I-click ang Chart Title button at pipiin ang
Above Chart upang magkaroon ng textbook
kung saan ita-type ang pamagat ng tsart.
5. Palitan ang nakalagay na default text sa
pamamagitan ng pag-highlight nito at
napindot ng Delete sa keyboard.
6. I-Type ang bago nitong pamagat:
Kinita sa Donna’s Pizza House
Tignan ang Larawan 10
7. I-save ang file.
Larawan 10
Gawain 4:
Panuto: Pagsunod-sunurin ang mga ang mga hakbangin sa pamamagitan ng paglalagay ng

titik (A-Unang hakbang B-Pangalawang Hakbang C-Pangatlong Hakbang D-Pang-apat na
Hakbang E-Panlimang Hakbang. Isulat sa patlang ang sagot.
______1.Pagkatapos i-highlight ang mga cell na naglalaman ng datos,i-click ang insert tab.
______2.Gamit ang mouse,piliin ang cells na naglalaman ng datos na gagamitin para sa tsart
______3.Pagkabukas ng mga options sa ribbon ng Insert tab,piliin ang klase ng tsart na nais
gamitin sa Charts group.
______4.Pagkalitaw ng tsart sa spreadsheet,i-save ang file sa inyong folder.
______5.Pagkabukas ng file na spreadsheet table,gumawa ng tsart mula sa datos dito.
47
Gawain 5
Panuto: Taglay mo na ba ang sumusunod na kaalaman at kasanayan? Lagyan ng tsek ( /) ang

hanay na thumbs up icon kung taglay mo na o ang thumbs down icon kung hindi pa.
Kaalaman/Kasanayan
1. Nagagawang mag-encode ng datos sa cells ng spreadsheet

application.
2. Nakagagamit ng spreadsheet application sa paggawa ng table.
3. Naisasaayos ang lupon ng datos at impormasyon sa table at tsart.
4. Nababago (edit) ang properties ng table at tsart upang mas-
maging kaayaaya ito sa paningin.
5. Nakagagamit ng spreadsheet application sa paggawa ng tsart.
Repleksiyon
Ang aking natutuhan sa araling ito na _______________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Esteban, C.P. The Amazing World of Computers 4. Quezon City: Phoenix Publishing House, 2010
Garcia, N.B., Salac J.S.,Jardolin,F.E., Orlanda,j.,&Tayag, M.I. Spreadsheet with
Application.Valenzuela City: BookChoice Publishing,2004
Navarro, Lilibeth A. Spreadsheet and Databases. Philippines: Jemma, Inc.,2007
Aklat Eden F. Samadam, Marlon L. Lalaguna, Virgilio L. Lagui, Marilou E., Marta R.
Benisano, (Entrepreneur & ICT) Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan IV,
48
Kagamitan ng Mag-aaral pah. 125-139, EPP IV Patnubay ng Guro
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 4
1.B
2.D
3.A
4.C
5.E
Inihanda ni:
EVERSOL J. CORPUZ
Manunulat
49
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Ang electronic spreadsheet tool ay isang software na maaaring makatulong sa atin sa

pagsusuri at pagsasaayos ng mga numerikal at tekstuwal na impormasyon. Sa araling ito ay
pagtutuunan naman ng pansin kung paano gumawa at mag-format ng mga table at tsart gamit
ang electronic spreadsheet.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nakagagawa ng table at tsart gamit ang electronic

spreadsheet tool (EPP4IE-0h-15)
Gawain 1
Panuto. Basahin ang mga tanong sa ibaba. Piliin ang titik ng tamang sagot at isulat sa patlang
______ 1. Ito ay impormasyong tumutukoy sa dami o bilang, presyo o halaga, timbang at
populasyon.
a. numerical b. tekstuwal c. row d. column
______ 2. Ano ang tawag sa mga kahon kung saan nagtatagpo ang bawat column at row.
a. rows b. columns c. cells d. grid
______ 3. Ang mga impormasyong gaya ng pangalan, produkto at aytem ay tumutukoy sa ___.
a. cell reference b. worksheet c. cell name d. tekstuwal
______ 4. Ito ay ginagamitan ng numero bilang label.
a. column b. row c. box d. cell
______ 5. Ito ay ginagamitan ng titik o letra bilang label.
a. column b. row c. box d. cell
Gawain 2
Panuto. Lagayan ng tsek (/) ang kahon kung tama ang isinasaad ng pangungusap at
ekis (x) naman kung mali.
1. Ang electronic spreadsheet tool ay isang mainam na software upang makagawa tayo ng
mga table at tsart.
50
2. Sa paggawa ng table sa spreadsheet maaaring ayusin ang lapad ng bawat column.
3. Ang column ay pangalan ng bawat cell sa spreadsheet.
4. Naisasaayos ang lupon ng datos at impormasyon sa table at tsart.
5. Maaaring gamitin ang spreadsheet application sa paggawa ng powerpoint presentation.
Gawain 3
Panuto. Pagtambalin ang larawan sa Hanay A at ang impormasyong isinasaad nito na nasa
Hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang.
Hanay A Hanay B
______1. a. tsart
______2. b. cell reference
______3. c. row
Chart Title
Category 3
Category 1
0 2 4 6
Series 3 Series 2 Series 1
______4. d. cell
______5. e. column
Cell A1
51
Gawain 4
Panuto. Pagsunod-sunurin ang mga hakbangin sa paggawa ng tsart sa spreadsheet sa
pamamagitan ng paglalagay ng titik (A-unang hakbang, B-ikalawang hakbang, C-ikatlong
hakbang, C-ikaapat na hakbang at E-panlimang hakbang). Isulat ang sagot sa patlang.
______1. Pagkatapos i-highlight ang mga cell na naglalaman ng datos, i-click ang Insert tab.
______2. Gamit ang mouse, piliin ang cells na naglalaman ng datos na gagamitin para sa lahat.
______3. Pagkabukas ng mga options sa ribbon ng Insert tab, piliin ang klase ng tsart na nais
gamitin sa Charts group.
______4. Pagkalitaw ng tsart sa spreadsheet, i-save ang file sa inyong folder.
______5. Pagkabukas ng file na spreadsheet table, gumawa ng tsart mula sa datos dito.
Gawain 5
Panuto. Basahin at unawaing mabuti ang mga detalye sa iba. Gawin ang mga pinapagawa.
1. Kailangan ninyong maghanda para sa pagdiriwang na gaganapin sa inyong bahay. Inaasahan
ninyong may 30 bisitang darating. (Maaaring magtanong sa mga tindahan, o groseri para sa
presyo ng mga aytem).
a. sangkap sa spaghetti
b. sangkap sa fried chicken
c. sandwich
d. sandwich spread
e. hotdog at marshmallows
f. pineapple juice
2. Alamin ang presyong dapat ilaan sa bawat bilihin.
3. Gawan ito ng table sa electronic spreadsheet.
4. Gawan din ito ng pie chart.
5. I-format ang table at pie chart upang mas maging kaaya-aya ang mga ito.
6. Ipakita ang inyong nagawa sa iyong guro
Rubrik sa Pagpupuntos
Pamantayan Antas ng Kahusayan
5 4 3 2 1
1. Nasunod nang tama ang mga hakbang sa
paggawa ng table sa electronic spreadsheet
2. Nasunod nang maayos ang mga hakbang o
paraan sa paggawa ng pie chart
3. Nakuha ang tamang presyo ng bawat aytem
4. Wasto ang ginawang pag-format at paggawa ng
pie chart ng mga datos o impormasyon
Batayan:
5 – Napakahusay 3- Mahusay 5- Kulang pa sa Husay
52
4 – Mas Mahusay 4- Mahusay-husay
Repleksiyon:
Sa araling ito, ang natutuhan ko ay ________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Eden F. Samadan, Marlon L. Lalaguna, Virgilion L. Laggui, Marilou E. Marta R. Benisano
(1997). Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan sa Ikaapat na Baitang (Entrepreneur and
ICT)
53
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1: 1. A 2. C 3. D 4. B 5. A
Gawain 2: 1. T 2. T 3. M 4. T 5. M
Gawain 3: 1. C 2. E 3. A 4. D 5. B
Gawain 4: 1. B 2. D 3. A 4. C 5. E
Gawain 5: Maaaring magkakaiba ang mga sagot ng mga bata.
Inihamda ni:
DONNALYN B. RODUTA
May-akda
54
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsagot sa Email ng Iba
Isa sa mga bunga ng pag-unlad ng teknolohiya sa komunikasyon ang elektronikong
liham o email. Ang pagsagot sa email ay isa sa pinakamabilis na paraan ng pagpapadala at
pagtanggap ng mensahe sa ibang tao gamit ang internet na may kalakip na dokumento ang
kukompleto sa iyong kaalaman sa email.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nakasasagot sa email ng iba (EPP4IE-Oh-17)
Gawain 1
Pagsagot sa isang Email
Panuto. Ngayon, subukang gumawa ng isang liham pangungumusta ayon sa nararanasan

nating pandemikong COVID-19 at subukang sagutin din gamit ang iyong email. Sundan ang
mga sumusunod na pamamaraan sa pagsagot sa email.
1. I-click ang inbox. Buksan ang iyong email mula sa iyong kapareha na naglalaman ng
mensahe tungkol sa nararanasan nating pandemikong COVID 19.
55
2. I-klik ang “ Reply” matapos basahin ang mensahe. I-type sa lumitaw na message box tugon
sa mensahe.
3. I-klik ang “send” matapos i-type ang sagot sa naunang mensahe
Gawain 2
Panuto. Punan ang mga nawawalang titik upang mabuo ang wastong sagot sa bawat bilang.
1. Aling button ang i-click kung nais makita at mabasa ang bagong email na ipinadala
sa iyo?
I B X
2. Anong button ang iki-klik kung nais mong sagutin ang isang email?
R E Y
56
2. Alin ang -click kung nais mong maglakip ng isang dokumento o iba pang media
files sa iyong email?
A T C
4. Ano ang iki-klik kung tapos na ang paggawa ng email at handa na itong ipadala?
E N
5. Ano ang i-click para mapili ang dokumnetong ilalakip sa email?

B W S
Gawain 3
Panuto. “Sagutin Mo, Email Ko”. Gamitin ang inyong email at sagutin ang tanong sa ibaba.
I-send ang inyong sagot sa email ng iyong guro.
Mga minamahal kong mag-aaral, inaanyayahan ko ang inyong mga magulang na

magkakaroon ng Tree Planting sa ating pamayanan. Magdala ng tig-dalawang fruit bearing
trees.
Sagutin ang tanong:
Makakapunta o makakadalo ba ang iyong magulang?
Gawain 4
Panuto: Taglay mo na ba ang sumusunod na kaalaman at kaayusan? Lagyan ng tesk (/) ang
hanay ng thumbs up icon kung taglay mo na at thumbs down icon kung hindi pa.
KASANAYAN SA EMAIL
1. Nakapagpapadala ng email na may kalakip na dokumento o iba pang
media file.
2. Nakapagbubukas ng dokumentong kalakip ng isang email.
Gawain 5
Panuto. Pagsunod-sunurin ang mga paraan sa pagsagot sa email na may kalakip na dokumento.
Gamitin ang titik A, B, C, D, at E upang maipakita ang pagkakasunod nito.
________ 1. I-click ang Attach a file link.
________ 2. Buksan ang email na ipinadadala sa iyo.
________ 3. I-click ang “Browse” at “browse file” na iyong ilalakip, at i-click ang OK.
________ 4. Matapos itong basahin i-click ang “Reply”. I-type ang sagot sa mensahe na
ipinadala sa iyo.
________ 5. I-click ang “Send”.
57
Repleksiyon:
Sa araling ito natutuhan ko na ____________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Aklat
Eden F. Samadam, Marlon L. Lalaguna, Virgilio L. Lagui, Marilou E., Marta R. Benisano,
(Entrepreneur & ICT) Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan IV, Kagamitan ng Mag-
aaral pah. 161- 167, EPP IV Patnubay ng Guro pah. 51-53
58
SUSI SA PAGWAWASTO:
Gawain 1
Isasaga ang gawain ng nga bata. (Maaaring magkakaiba ang sagot dahil magkakaiba ang
sitwasyon ang nararanasan sa bawat lugar).
Gawain 2
1. INBOX
2. REPLY
3. ATTACH
4. SEND
5. BROWSE
Gawain 3
(Maaaring magkakaiba ang mga sagot ng mga bata).
Gawain 4
1. /
2. /
Gawain 5
1. C
2. A
3. D
4. B
5.E
Inihanda ni:
JOAN A. JIMENEZ
Manunulat
59
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Pagpapadala ng Email na may Kalakip na Dokumento o iba pang
Media Files Title
Maliban sa sulat nais nating ipadala sa ibang tao, maaring may mga dokumento o
gamit kalakip sa ating ipinadadala. dati inilalakip sa sulat ang mga dokumento o gamit na
nais ipadala. Ang bayad depende sa timbang nito. Dahil pinadali na ng teknolohiya ang
buhay ng mga tao,ang paglakip o paglalagay ng attachement sa mga dokumento sa isang
email ay maari na rin gawin sa mabilis,
magaan at libreng paraan.
Ang pagsagot at pagpapadala ng email na may kalakip dokumento ang ating pag
aaralan.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nakapgpadapadala ng email na may kalakip na

dokumento o iba pang media file_EPP4 IE-01-18
Gawain 1
Panuto. Taglay mo na ba ang mga sumusunod na kaalaman sa kasanayan? Isulat kung Oo o

hindi.
Kasanayan sa Email
1.Nakapagpadala ka na ba ng email na may kalakip na dokumento o iba pang
media file.
2.Nakapagbubukas ng dokumentong may kalakip na isang email
60
Gawain 2
Panuto. Pagpapadala ng mensahe gamit ang email. Sundan ang mga sumusunod na
pamamaraan.
1. Buksan ang nagawang email
sa http://www.gmail.com at i-
click ang compose. Tignan ang
Larawan 1.
2. I-type ang email address ng

Larawan 1
taong nais padalhan.
a. Kung mahigit sa isang tao
ang padadalhan ng mensahe,
maari mong i-type lahat ng
kanilang email addresses
maglagay lamang ng kuwit
pagkatapos ng isang addresses.
(Halimbawa:
jdoe@examole.com,
me@example.com,
dd@example.com
b. Siguraduhing wasto ang
email addresses para
makarating ang mensahe sa Larawan 2
taong padadalhan. Kung
napunta sa iba ang mensahe o di
kaya ay hindi talaga nakarating
may mababasa kang “Message
is undelivered”. Tignan ang
Larawan 2.
3.I-type ang “subject” ng

mensahe nais na ipapadala
Halimbawa: Photography
Studio Grand Opening. Tignan
ang Larawan 3. Larawan 3
4. Gamitin ang mouse at i-click

ang loob ng message box . I-
type ang mensahe. Tignan ang
Larawan 4.
Larawan 4
61
5. Kapag natapos mo nang mai-
type ang iyong mensahe,
hanapin ang “Send” button at
saka ito i-click. Tignan ang
Larawan 5
Larawan 5
Gawain 3
Panuto. Sa patnubay ng inyong magulang, isagawa ang mga sumusunod na hakbang sa

pagpapadala ng email na may kalakip na dokumento o iba pang media files:
1. Buksan ang nagawang email sa http:www.gmail.com
2. I-click ang Compose Mail.

Larawan 7
3. I-click ang Attach File.

4. I-click ang “Browse”

upang mahanap ang Folder
kung saan nakalagay ang
ilalakip na file. Maaari mong
ilakip ng isa isa ang mga Larawan 8
dokumento na nais mong
ipadala. Ang kabuuang laki
ng files na maaari mong
ilakip sa email ay hanggang
sa 25MB. I-click ang files na
nais ipadala. Tignan ang
Larawan 9
Larawan 9
62
5. I- click ang open. Pagkatapos i-click ang “ok” button.
6. Kung ganap ng nakalakip ang dokumento, makikita ito sa link ng attachment names
Malalaman kung ganap ng nakalakip ang dokumento. Tignan ang Larawan 10.
Larawan 10
7. I-click ang “Send ”. Makikita sa “Sent Email” kung naipadala ng tama ang iyong
file. Tulad ng ipinapakita sa Larawan 11
Larawan 11
Gawain 4
Panuto. Sa patnubay ng inyong magulang, isagawa ang mga sumusunod na hakbang sa
Pagpapasa ng mensahe ng iba:
1. Buksan ang mensaheng nais ipasa.
2. Iclick ang “forward” sa setting button.
63
4.Pumunta sa recipient address sa ”To” na kahon at itype ang address ng papasahan
5.I type kung kanino nanggaling ang mensahe bago ipasa.
6.I-click ang “Send”
Gawain 5
Pagsunud-sunurin ang mga paraan ng pagpapadala sa email na may kalakip na dokumento.
Gamitin ang titik A,B,C,D at E upang maipakita ang pagkasunud sunod nito.
_______1. I-click ang attach a file link. I-click ang browse at “browse file” na iyong ilalakip,
at i-click ang “OK”.
_______2. Hanapin ang “compose” at iclick ito
_______3. Hanapin ang “To” button at I-type ang email address ng taong padadalhan.
_______4. Buksan ang iyong email.
_______5. I-click ang “Send”.
Repleksiyon:
Napag-aralan ko sa araling ito na _________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
Teachers Guide sa EPP4 p.51-53; Learner Material p.160-167; Computer Hope:How can I an
E-mail? http://wwww.netiliteracy.Orgwp-contentupload201207Basic -Email-Skills
www.youtube.com.ph
64
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1 hanggang 4
Maaaring makipag-ugnayan sa inyong guro para sa mga gawain na ito.
Gawain 5
1.D
2.B
3.C
4.A
5.E
Inihanda ni:
EMIROSE P. TAMANG
Manunulat
65
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Pagguhit at Pag-edit ng Larawan gamit ang Drawing o Graphic
Software
Ang pagguhit ay isang mabisang paraan upang maiparating ang isang mensahe.
Maaring gamitin ang computer upang makabuo ng larawan. Gamit ang drawing software,
maaring mapadali ang pagguhit, pagkulay, paggamit ng hugis at pagdagdag ng text. Maliban
sa paglinang ng kakayahang teknolohikal ng mga mag-aaral nalilinang din nito ang pagiging
malikhain ng mga mag-aaral.
Ang kasanayan sa pag-edit ng larawan ay isa sa mga mahahalagang kasanayang
kinakailangan sa paggawa ng mga produkto gamit ang computer. Ang mga larawan ay maaring
gamitin sa dokumento, presentasyon at maging sa spreadsheet. Mas magiging kaaya-aya ang
larawan kung ito ay mababago gamit ang tamang editing tools.
Mga Kasanayang Pampagkatuto at Koda:

Nakaguguhit gamit ang drawing tools o graphics software. EPP4IE-0i-19
Nakapag-edit ng photo gamit ang basic photo editing tool. EPP4IE-0j-21
Gawain 1
Panuto. Google Drawings. Isagawa ang mga sumusunod na hakbang gamit ang google
drawing. Sundin ang mga sumusunod na pamamaraan:
1. Pumunta sa google drive, pindutin ang New, may magpakitang pagpipilian, pindutin ang
more para mahanap ang google drawings. O mag-google search at i-type google drawings.}
66
2. Palitan ang drawing size. (Pindutin ang file, page set-up, standard at gawin ang gusto
mong laki ng iyong canvass.)
3. Maglagay ng linya at hugis sa google drawing. (Pindutin ang insert, select lines or shapes,
you can change the size and color, or the types of lines and shapes)
4. Maglagay ng text o word art. (Pindutin ang insert, text box, at mag-type ng text. Ganun din
sa word art, pwedeng baguhin ang laki, ang font, kulay, at pwedeng ilipat sa anumang parte ng
iyong canvass.)
67
5. Mag-upload ng mga larawan. (Pindutin ang insert, select image, pwedeng kumiha ng
larawan sa iyong computer, web, o drives, pumili ng larawan at pindutin ang insert. Pwedeng
palakihin o paliitin ang napiling larawan)
6. Format shapes. (Pindutin ang format, select shapes, kulayan, at pwedeng baguhin ang laki
at ilagay kahit saang parte ng iyong canvass.)
7. Ayusin ang gawa. (Pindutin ang arrange sa tool bar, pindutin ang order, bring backward,
forward ang na-select na bagay)
8. Pagsunod-sunurin at i-rotate ang mga bagay. (Mag-select ng bagay,, pindutin ang ratae point
at i-ikot sa nais na anggulo. I-select lahat ng bagay, pindutin ang arrange, i-select ang
vertically, horizontally, top, middle o bottom
9. Mag-insert ng links. (Click insert, select links – go to youtube.com, select link, copy and
paste, then apply)
10. I-convert ang files . (go to file, select download as, PDF, JPEG or PNG)
For more details visit the link below https://www.youtube.com/watch?v=3WiCpNN8gOM
68
Gawain 2
Panuto. Pag-edit ng Larawan o Gamit ang Windows 10, Paint 3D
1. Buksan ang word document, pindutin ang search box sa ibabang, kaliwang
bahagi ng window i-select ang Paint 3D app.
2. I-click ang new para makagawa ng bagong canvass.
3. Buksan ang windows file, pumili ng larawan at i-drag sa canvass.
4. Pindutin ang magic select sa may itaas na tool bar. Itulak ang mga dots sa
larawan para makuha ang nais na parte kung saan nais itong gupitin.
69
5. Pindutin ang autofill background sa kanang bahagi ng window, i-drag ang linya
sa unselected na parte nan ais gupitin.
6. Pindutin ang done.
7. Pwedeng i-zoom in at out para san ais na laki ng larawan o imahe.
8. Kunin ang imahe at idrag-out sa nais na background. I-select ang background
at burahin (delete)
9. Ibalik ang imahe sa canvass. I-select ang transparency, then if you want. (Save
your work as PNG)
10. Magbukas ng bagong documento (you can use word, excel, publisher or
photoshop) Maglagay ng larawan na gamiting background, i-drag-in ang cut-
out image. I-save ang gawa sa PNG.
For more details visit the link

belowhttps://www.youtube.com/watch?v=UWALTobcDT0&t=304s
Gawain 2
Panuto. Gumawa ng drawing gamit ang linya (lines) at hugis (shapes). Sundin ang mga
sumusunod na pamamaraan:
1. Go to google drive.
2. Create google drawing
Follow the instruction on the google drawing or visit this site
https://www.youtube.com/watch?v=3WiCpNN8gOM
3. Save your work as PNG.
70
Gawain 3
Panuto. Pumili ng iyong larawan na gusto mong i-edit, at isa pang larawan o na nais mong
maging background. Sundin ang mga sumusunod na pamamaraan:
1. Gumamit ng laptop o desktop na Windows 10
2. Sundan lang ang mga panuto sa Editing Photos/Images using Windows 10, Paint 3D
3. I-save ang ginawa sa PNG (save as png)
Rubric for scoring/Rubrik sa Pagpupuntos (if necessary)

Kategorya 4 3 2 1 Puntos
Nakaangat Marunong Umuunlad Nagsisimula
Pagkamalikhain Orihinal ang Ngunit may May ilang Ang Photo
ginawang isang ginawa na ginawa na Editing ay
Photo Editing kinopya sa walang katulad katulad ng
at walang youtube. ngunit may mga isang pictures
eksaktong ginawa din na na makikita sa
pinagkopyahan kinopya babasahin /
youtube. internet site.
Attractiveness Nakikita ang Nakikita ang Nakikita ang Nakikita ang
galing at husay galing at husay anumang dumi walang
ng pagkagawa ng pagkagawa sa o marka na tamang
sa gawain na gawain na may nakasira sa pagplaplano sa
may kinalaman sa iginuhit na mga mga iginuhit
kinalaman sa natutunan ngunit gawain na may na ayon sa
natutunan may bahagi na kinalaman sa natutunan
namarkahan o natutunan
nadumihan na
hindi naman
nakakasira sa
kabuuang ganda
nito
Paggamit ng Nagamit ng Nagamit ng ayos Hindi nagamit Hindi nagamit
oras ayos at tama at tama ang oras ng ayos at tama ng ayos at
ang oras na ngunit kulang pa ang oras ngunit tama ang oras
inilaan ng may ang ipinakitang may ipinakitang at walang
pagsisikap na pagsisikap na pagsisikap na pagsisikap na
tapusin ang tapusin ang tapusin ang tapusin ang
mga gawain gawain gawain gawain
Puntos
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1-3. Makipag-ugnayan sa iyong guro para sa mga gawain na ito.
71
Repleksyon:
1. Natuto akong ______________________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Masaya akong gumawa ng ___________________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Gusto kong matuto sa paggawa ng _____________________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sanggunian:
K to 12 Teachers Guide on EPP 4
Youtube.com
Prepared by/Inihanda ni:
ELIBETH B. DOMINGO
Manunulat
72
EPP 4
Pangalan: ___________________________________________ Lebel: _______________
Seksiyon: ___________________________________________ Petsa: _______________
GAWAING PAGKATUTO
Paggawa ng Dokumentong may Larawan Gamit ang Word
Processing Tool
Sa makabagong panahon, ginagamit ang computer upang mas mapabilis ang paggawa
ng mga dokumento. Ang mga dokumento ay mas madali ring nalalapatan ng larawan gamit
ang word processor. Nagiging mas mabilis ang pagsulat nito dahil sa Word Processing
application.
Sa araling ito, gagawa ka ng dokumentong may larawang gamit ang computer.
Tutuklasin mo ang command tools na maaaring gamitin upang makabuo ng isang dokumento.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda: Nakagagawa ng dokumentong may larawan gamit ang
processing tool o desktop publishing tool ( EPP4IE-Oj-21)
Gawain 1
Panuto. Sa patnubay ng inyong magulang, subuking gumawa ng maikling dokumento gamit
ang word processor. Sundan ang mga hakbang sa ibaba.
1. Buksan ang MS Word. Magbukas ng bagong dokumento. Pansinin na gaya ng Spreadsheet
application at graphic software. Ang word processing application ay mayroon ding tools,
ribbon at tabs.
TABS
TOOLS
RIBBON
1. I-click ang mga iba’t ibang tabs at tingnan ang tools sa nakapaloob sa ribbon.
2. Mag-type ng salita o mga kataga sa blangkong dokumento.
73
3. I-highlight ang salita sa pamamagitan ng pag-click saunahang bahagi ng salita at
i-drag ang mouse hanggang sadulo ng bahagi ng salita.
4. Palitan ang text style. I-click ang alinman sa tatlong button na ito (B I U).
Ano ang naging pagbabago kung gagamitin ang tatlong button ng text formatting na ito?
5. Baguhin ang kulay ng text sa pamamagitan ng pag-highlight dito at i-click ang . Piliin ang
nais na kulay.
6. Ipagpatuloy ang pagta-type ng mga pangungusap.

7. I-set ang alignment ng pangungusap sa pamamagitan ng paglalagay ng cursor sa simula ng
pangungusap at i-click ang alinman sa buttons na ito .
Ano ang nangyari sa pag-click sa mga alignment buttons?
74
8. Mag-insert ng larawan sa pamamagitan ng pag-click sa button na ito sa Insert Menu.
9. Kumuha ng larawan sa naka-save na file.

10. I-format ang larawan sa pamamagitan ng pag-double click dito.
11. Narito ang picture tools na maaaring gamitin sa pag-edit ng larawan.
(Ang tool na ito ay makikita lamang sa MS Word 2007 at sa mas bagong bersyon)
12. Pumili ng angkop na format mula sa Picture Style.
13. I-click ang text wrapping tool at pumili ng text wrapping style. Pagmasdan ang
mangyayari sa larawan.
14. Ipagpatuloy ang pagdiskubre sa word processor.
Gawain 2
Panuto. Gumawa ng dokumento sa word processing application gamit ang iyong kasanayan
sa computer?
Ang Pilipinas ay di lamang mayaman sa likas na yaman. Ito rin ay mayaman sa masasarap
na pagkain na talagang maipagmamalaki natin sa ibang bansa.
Isa sa maaaring simulang negosyo ng isang batang enterprenuer na katulad mo ay ang

negosyo sa pagtitinda ng pagkain.
Gamit ang natutunan sa Gawain 1, gumawa ng isang flyer
na nagpapakilala sa iyong negosyo.
Gawain 3
Panuto. Ang larawan sa ibaba ay isang halimbawa ng flyer na nag-aanunsiyo. Sagutin ang
sumusunod na tanong tungkol sa flyer. Isulat sa patlang ang iyong kasagutan.
75
1. Anong pagkain ang iniaanunsiyo sa flyer?_______________________________________
2. Anong impormasyon ang makikita sa flyer?______________________________________
3. Paano naging epektibong manghihikayat ang flyer ?________________________________
Gawain 4
Panuto. Magplano. Bago magsimulang gumawa ng flyer, kinakailangang planuhin mo ilalagay
dito. Suriin at pag-aralan ang sumusunod na tanong:
1. Anong pagkain ang inyong ihahanda? Ano-anong palamuti ang kinakailangan upang
mapaganda ang presentasyon ng pagkain?
2. Anong pangalan ang mainam na gamitin para sa inyong produkto? Mapanghikayat ba ito?
3. Ano ang magiging layout ng flyer?
Gamitin muli ang Planning Pyramid upang matulungan ka sa pagplaplano.
Anong mensahe ang nais iparating

sa iyong flyer?
Anong imahe ang gagamitin mo

upang iparating ito?
Ano-anong command tools ang

gagamitin mo upang mabuo ang
flyer?
Ilagay ang plano sa Idea Board sa Ibaba:
IDEA BOARD
76
Gawain 5
Panuto. Handa ka na bang gumawa ng iyong flyers? Sundan ang mga sumusunod na hakbang:
1.Kumuha ng larawan ng mga pagkain gamit ang inyong cellphone o digital camera. (Kung
wala ang mga ito, maaaring magdownload ng libreng larawan sa internet.
2. Magbukas ng bagong dokumento gamit ang word processing application.
3.I-type ang pangalan ng inyong produkto at i-layout ito sa flyer sa pamamagitan ng Alignment
tool.
Ang Hamon: Subuking mag-insert ng Word Art mula sa Insert Menu

toolbar. Pumili ng word art style at mag-type ng salita sa Edit Word Art Text box.
4.Magdagdag ng iba pang imormasyon sa flyer.

5. Pagandahin ang mga larawan at i-layout ito sa flyer gamit ang wrapping tool.
6. I-save ang proyekto.
Gawain 6
Panuto. Balikan ang nabuong larawan.
A. Lagyan ng tsek ang angkop na sagot sa tseklis.
HINDI 00
1. Nagawa ba ang lahat ng ipinagagawa sa iyo?
2. Nagawa ba ang mga pagbabagong nais mong
gawin sa iyong flyer?
3. Naging mas kaaya-aya ba ang disenyo sa paggamit at
pagsasama-sama ng mga kulay, hugis at text?
4.Naging mabisa ba ang malikhaing flyer sa paghahatid
ng mensahe?
77
B. Lagyan ng tsek ( / ) ang hanay ng thumbs up icon kung taglay mo na o ang thumbs down
icon kung hindi pa.
Gamit ang word processor, kaya ko nang _______.
1. gamitin ang font tools para baguhin ang hitsura ng font

2. maglagay ng larawan sa dokumento
3. gamitin ang basic formatting tools sa pag-aayos ng hitsura ng larawan
sa dokumento
4. gamitin ang angkop na alignment para sa dokumento
5. mag-save ng dokomento
Suruin ang nagawang dokumento o flyers gamit ang scoring rubrics para sa antas ng
kahusayan ng pagkagawa.
Pamantayan Antas ng Kahusayan
1 2 3 4
1. Angkop ba ang pagkakagawa
ng dokumento o flyers?
2. Maayos ba ang pagkakagawa
ng dokumento o flyers?
3. Nasunod ba nang maayos ang
mga hakbang sa paggawa ng
dokumento o flyers?
Batayan 4: Napakahusay 3: Mahusay 2: Sapat 1: Kulang pa ang Husay
Repleksiyon:
Ang pinakamahalagang natutuhan ko sa araling ito ay_________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Mga Sangunian:
Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan 4 Tg.ph 59-62 LM .Pph 189-197
Amir Parmar Channel:https://www.youtube.com/watch?v=3Fa7qJdEWc4.
Baycon Group: http://www.baycongroup.com/word2007/03-word 2007.html
78
SUSI SA PAGWAWASTO
Mga Gawain 1- 3
Makipag-ugnayan sa iyong guro para sa mga gawaing ito
Gawain 4
1. Yummy Yema
2. Masarap, Masustansya, Magaan sa bulsa
3. Larawan at Presyo ng Yema
(Maaaring magkakaibang plano ang mga mag-aaral sa paggawa ng flyers.)
Mga Gawain 5-6

Makipag-ugnayan sa iyong guro para sa mga gawaing ito
Inihanda ni:
GERMELINA J. DAGING
Manunulat
79

Grade 4 EPP (ICT Entrepreneurship) LAS

Încărcat de

Informații document

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Grade 4 EPP (ICT Entrepreneurship) LAS

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

4

MGA GAWAING PAGKATUTO

Printed by: Curriculum and Learning Management Division

Nasasabi ang Kahulugan ng Entrepreneurship, Katangian ng Entrepreneur

Pamantayan sa Tamang Paggamit ng Computer

Ang Gamit ng Kompyuter at Internet o

Naipapaliwanag ang mga Panuntunan sa Paggamit ng Kompyuter,

Mga Bagay na Dapat Isaalang-alang sa Pangangalap at Pagsasaayos

Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Spreadsheet Tool

Paggawa ng Table at Tsart Gamit ang Spreadsheet Tool

Pagsagot sa Email ng Iba (EPP4IE-Oh-17)…………………………….……………. 55-59

Pagpapadala ng Email na may Kalakip na Dokumento o iba pang

Pagguhit at Pag-edit ng Larawan Gamit ang Drawing o Graphic Software

Paggawa ng Dokumentong may Larawan Gamit ang

Ang pamamahala ng negosyo ng isang entrepreneur ay isang pakikipagsapalaran.

Kasanayang Pagkatuto at Koda:

Naipapaliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng “entrepreneurship”

Katangian ng isang Gawain sa Mga Uri ng Talaan sa

URI NG NEGOSYO MGA SERBISYONG INAALOK

_____ 2. Home Carpentry b. Pag-ayos ng gulong

_____ 3. Tahian ni Aling Maha c. Pag-ayos ng sirang gamit sa bahay

_____ 4. School Bus Services d. Pananahi ng damit

_____ 5. Electrical Shop e. Pagsundo at paghatid ng mga bata

1. Ano-anong mga negosyo ang makikita sa iyong pamayanan? Ilista sa ibaba.

a. Anong negosyo ang iyong napili?

b. Sino ang may-ari ng negosyo?

c. Ano ang pangunahing serbisyong ibinibigay nila sa tao?

e. Ano ang kabutihang hatid ng negosyo sa kanilang pamilya?

Ang aking natutuhan sa araling ito ay________________________________________

Katangian ng isang Gawain sa Mga Uri ng Talaan sa

URI NG NEGOSYO ANO-ANONG MGA SERBISYO ANG

1. Gawain 3 Gawain 4 Gawain 5

Dapat maging ligtas at kapakipakinabang sa lahat ang paggamit ng kagamitan at

Kasanayang Pagkatuto at Koda:

3. Ang pag-type ng isang mensaheng email na lahat ng nasa malaking titik ay

4. Ang paggamit ng smiley emoticons sa isang mensahe ay_________________

5. Sa kasalukuyan, maaari ka lang magpadala ng file na hanggang__________ MB ang

Panuto. Tukuyin ang information technology (ICT) sa mga pamamaraan, kasangkapan, at

1. Ano–ano ang mga kagamitang nakikita mo sa bahay, paaralan, at mga lugar-pasyalan

2. Ano-ano ang maitutulong ng mga kasangkapang pangteknolohiya sa iyo bilang mag-

_____1. Makatutulong sa mabilis na pagpapadala at pagkuha ng impormasyon ang paggamit

5. Nakakita ka ng impormasyon o lathalain sa computer na sa iyong palagay ay hindi na

Aking natutuhan sa araling ito na___________________________________________

1. may sandalan ang upuan at maaaring I-just ang taas nito

Ang malware o malicious software ay idinisenyo upang makasira ng computer.sa

Kasanayang Pagkatuto at Koda:

_____2. Ang biglang pagbagal ng computer ay palatandaan na may virus ito.

_____5. Ang Trojan Horse ay isang mapanirang programa na nagkukunwaring isang

Aking natutuhan sa araling ito na _____________________________________

Reyes, C(1945-kasalukuyan) Ang impormasyon ang Communikasyon Technology (ICT) at

1. Biglang pagbagal ng takbo ng kompyuter

1. spyware-malware na nangongolekta ng impormasyon mula sa mga tao nang hindi nila

Naranasan mo na bang magsaliksik o manglekta ng impormasyon? Bukod sa mga libro,

Kasanayang Pagkatuto at Koda:

Naipapaliwanag ang mga panunutunan sa paggamit ng kompyuter, internet at email.

1. Upang mapabilis ang mga gawain

Ang computer ay isang kagamitang tumutulong sa atin sa pagproseso ng datos o

2. Sa iyong palagay, mahalaga ba ang kompyuter at internet?_____________________

1. Paano mo tinitiyak na ligtas ka sa paggamit ng computer at internet sa pangangalap ng

2. Sa iyong palagay, mahalaga ba ang computer at internet? Bakit? __________________

1. Sa pangangalap ng impormasyon sa internet. gumagamit tayo ng mga web browser

Kasanayan Pampagkatuto at Koda: Nagagamit ang Computer file system (EPP4IE-Oe-9)

Mga Uri ng Files

Rose Ann M. Dacuag