Komunikasyon at Pananaliksik - 1st Quarter

1
LEARNING MODULE
NOTRE DAME OF MASIAG, INC.
S.Y. 2020-2021
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika

at Kulturang Pilipino
Grade 11
Quarter 1
Name ___________________________________________________
Section ______________________________________________
Subject Teacher ______________________________________________
Class Adviser ______________________________________________
FOR PRIVATE USE

in the Notre Dame of Masiag, Inc.
Strictly not for Public Circulation
2
Foreword to Parents and Students
Welcome to Notre Dame of Masiag, Inc., Modular Learning Modality for school year 2020-2021. This Module was
prepared for use in the Archdiocesan Notre Dame Schools of Cotabato (ANDSC) system. Whenever necessary and appropriate,
the Subject Teacher made some revisions in order to best suit the needs of your particular school.
This set of Modules will be used with an accompanying official textbook available for sale or rental from the school.
For the schools that do not use a textbook, the subject teacher will provide another set of texts or excerpts that will serve as
Substitute of the textbook, which is called Appendix Text. On a regular basis, the student will be directed to do some activities
in his/her Activity/Assessment Notebook. Make sure you have these 3 sets of Materials for your classes: 1) Modules; 2)
Textbook or Appendix Texts; and 3) Activity/Assessment Notebook.
For our Blended Learning, the school will use online technologies to support our Modular Learning Delivery: the use
of online classrooms, links, video presentations, social media, emails, live calls, webinars, etc. Furthermore, the students are
highly encouraged to find supplementary ways of learning like reading materials, multimedia, online resources, and the aid of
the people in the homes. It goes without saying that the parents are the best partners of the school in the education of their
children. Now, more than ever, your children need your support in the delivery of learning.
We are hopeful that despite its few disadvantages, this new approach to education will yield the most for our students.
We also hope that this pandemic will soon end and we can see you face to face. At the beginning of this school year, may I
introduce to you the Vision-Mission and Core Values to be adapted by all the ANDSC schools starting this school year 2020-
2021. Our Module Designers have tried their best to incorporate these treasures in the Modules.
Thank you for choosing Notre Dame.
Rev. Fr. Arnold L. Fuentes, DCC
Director/Superintendent
VISION STATEMENT
Notre Dame of Masiag, Inc., a member of the Archdiocesan Notre Dame Schools of Cotabato, providing quality education
rooted in the gospel values and Marian ideals, envisions to be a center of excellence in the holistic development of human persons,
equipped with knowledge and life-enriching skills who are successful and responsible citizens contributing to the transformation of
society.
MISSION STATEMENT
We commit ourselves to provide innovative programs for dynamic learning experiences in a safe and conducive environment;
foster a culture of peace, understanding and solidarity; develop leadership and exercise social responsibility; participate in nation building
and promote love for country; and collaborate with the local church in its mission of evangelization.
CORE VALUES – N.O.T.R.E. D.A.M.E.

N Noble A Notre Damean demonstrates high moral principles that embody nobility of character especially
honesty and integrity.
O Obedient A Notre Damean exemplifies fidelity to God and loyalty to country; follows school policies, rules
and regulations; and practices desirable family values.
T Transformed A Notre Damean displays positive disposition in life and an acceptable level of self-confidence and
maturity, and shows capacity for teamwork, collaboration and solidarity.
R Respectful A Notre Damean shows high esteem and regard to oneself, others, the community, country, nature,
environment, and other faiths and cultures.
E Enlightened A Notre Damean demonstrates academic excellence, critical and reflective thinking, and guided by
one’s conscience, makes good decisions and actions based on wise judgment.
D Disciplined A Notre Damean wills and obliges to do what is right and expected, and exercises self-control in
one’s dealings with the world and others.
A Accountable A Notre Damean displays commitment and responsibility in performing one’s tasks, and shows
leadership capacities and sense of volunteerism and initiative.
M Marian A Notre Damean emulates Mary’s virtues especially faith in God, generosity, humility,
prayerfulness, purity, simplicity, and service.
E Empathetic A Notre Damean shows sensitivity and understanding of the feelings, ideas, beliefs, cultures,
traditions, and experiences of others; and shows compassion, friendship, kindness and love.
3
Deskripsyon ng Kurso
Pag-aaral tungo sa pananaliksik ukol sa kalikasan, katangian, pag-unlad, gamit at paggamit ng Wikang
Filipino sa mga sitwasyong komunikatibo at kultural sa lipunang Pilipino.
Sanggunian/ References (Links)

Dayag, Alma M. at Del Rosario. Pinagyamang Pluma: Komunikayon at Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino. Quezon City. Phoenix Publishing House Inc. 2016
https://www.slideshare.net/thaddeussoria/kahulugan-at-kahalagahan-ng-wika
https://www.slideshare.net/RainierAmparado/wikang-pambansa-opisyal-at-panturo
Mga Terminolohiya
Wika - mga simbolong salita ng mga kaisipan at saloobin. Ito ay isang behikulo o paraan ng paghahatid
ng ideya o palagay sa tulong ng mga salita na maaaring pasalita o pasulat.
Mother Tongue- Based Multi-Lingual Education - ay naging opisyal na wikang panturo mula
Kindergarten hanggang Grade 3.
Module Learning Competencies
Aralin Mga Nilalaman Kasanayang Pampagkatuto Lingo
Aralin 1 Mga Konsepto ng Wika Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan 1 Linggo
ng mga konsepto ng pangwika.
Inaasahang Pampagkatuto
Ang mga mag-aaral ay inaasahang:
a. Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konsepto ng pangwika.
Konseptong Mapa
Wika Wikang Opisyal

Wikang Pambansa
Wikang Panturo
ARALIN 1:
MGA KONSEPTONG PANGWIKA
Layunin

a. Natutukoy ang kahulugan ng wika at kahalagahan nito.
b. Nakabibigay at naiuugnay ang sariling opinyon, pananaw at hinuha patungkol sa wika.
c. Nakabubuo ng sariling sanaysay patungkol sa konsepto ng pangwika.
4
Panimula
Ang Pilipinas ay isang kapuluan. Binubuo ito nang mahigit na pitong libong pulo na nabibilang sa tatlong
malalaking pangkat ng mga pulo sa bansa: ang Luzon, Visayas, at Mindanao. Dahil sa nasabing kalagayang heograpikal,
hindi maiiwasang magkaroon tayo ng iba’t ibang pangkat ng mga pilipinong may kanya-kanyang wika at diyalekto. Ito
ang nagbibigay-daan sa napakaraming wika at diyalektong ginagamit sa iba’t ibang bahagi ng bansa.
Ang opisyal na estatistika tungkol sa mga wika at diyalekto sa ating bansa ay hango sa Census of Population and
Housing (CPH) na isinasagawa tuwing isang dekada ng National Statisitcs Office (NSO). Ayon sa datos ng CPH noong
2000, may humigit-kumulang 150 wika at diyalekto sa bansa. Tagalog ang nagungunang wika na ginagamit ng 5.4
milyong sambahayan; panagalawa ang Cebuano/Bisaya/Binisaya/Boholano sa 3.6 milyong sambahayan; pangatlo ang
Ilocano sa 1.4 milyong sambahayan; pang-apat ang Hiligaynon/Ilonggo sa 1.1 milyong sambahayan.
Paunang Pagsusulit
Panuto: Magbigay lima hanggang sampung wika na mayroon sa ating bansa at kung saan ito nagmula. Isulat ang
sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Pagganyak
Panuto: Surin ang video clip at sagutin ang mga katanungan na nasa ibaba. Kopyahin at isulat ito sa inyong
ACTIVITY/ ASSESSMENT NOTEBOOK.
Bubble Gang: Tayo’y mga Pinoy, may sariling wika!

https://www.youtube.com/watch?v=KfUMeKgJrjM
Katanungan:
1. Ano ang iyong napapansin sa video clip?
2. Bakit mahalaga ang pagagamit ng wika?
3. Paano maipahayag ng wika ang ating saloobin,kaalaman at ideya?
ANG WIKA
Pagtalakay
 Ang salitang latin na lingua ay nangangahulugang ðila´at ika´o engguwahe. Ito ang pinagmulan ng salitang
Pranses na langue na nangangahulugang dila at wika.
 Ang wika ay mga simbolong salita ng mga kaisipan at saloobin. Ito ay isang behikulo o paraan ng paghahatid ng
ideya o palagay sa tulong ng mga salita na maaaring pasalita o pasulat.
 Ayon naman kay Henry Gleason, ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga tao sa pakikipagtalastasan na nabibilang sa iisang kultura.
 Ito rin ay kaluluwa ng bansa, pag-iisip ng isang bayan, kumakatawan sa isang malayang pagsasama-sama at sa
pagkakaisa ng layunin at damdamin.
 Ito ay paghahatid ng kaisipan at damdamin sa pamamagitan ng mga salitang binibigkas.
 Ang wika ay isang penomenong pumapaloob at umiiral sa loob ng lipunan at may angking kakayahang
makaimpluwensya, magdikta, magturo, tumulong, kumontrol, manakot, pumatay, magpaligaya at lumikha ng
isang realidad sa kanyang ispesipikong kakayahan.
 Ang wika ay maaaring humubog ng ating pananaw pandaigdig (world view). Kung titingnan ang wika bilang
isang ideolohiya, maaaring magkaroon ng iba’t ibang pagpapakahulugan, pagtingin, pag-unawa at karanasan dahil
may kani-kaniyang posisyon at papel ang indibidwal sa lipunang kanyang ginagalawan at kinabibilangan.
5
 Isang disiplinang maituturing ang pag- aaral sa wika sa loob ng lipunan at ito’y kabilang sa mga bagay na dapat
pagtuunan ng pansin at pananaliksik, upang mas malinaw nating mailarawan ang mga kalagayan o katayuan nito
para sa ating ikagagaling bilang praktisyoner ng wika.
WIKANG PAMBANSA
Isang wikang magiging daan ng pagkakaisa at pag-unlad bilang simbolo ng kaunlaran ng isang bansa.
Kinikilalang pangkalahatang midyum ng komunikasyon sa isang bansa. Kadalasan, ito ang wikang ginagamit sa pang-
araw-araw na pamumuhay ng lahat ng mamamayan ng isang bansa. Ayon sa Saligang Batas ng Biak na Bato -Ang
Tagalog ang magiging opisyal na Wika ng Pilipinas.
Pagpili
Konstitusyon ng 1935, Artikulo XIV, Sek. 3
- "Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa mga na umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nag tatadhana ng iba ang batas,
ang Ingles at Kastila ang patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal". Walong PangunahingWalong
Pangunahing Wika sa BansaWika sa Bansa (Tagalog, Cebuano, Ilokano, Hiligaynon, Bikol, Samar-Leyte o
Waray, Pampango o Kapampangan, Pangasinan o Pangalatok
Suriang Wikang Pambansa (SWP)
- itinatag noong Nobyembre 13, 1936 ng Batas Pambansa Blg. 184 (binuo ng Saligang Batas Pambansang
Asamblea)
- Ang Tagalog bilang batayan ng bagong pambansang wika.
Disyembre 30, 1937
- Pinili at ipirinoklama ng Pangulong Quezon ang Tagalog bilang batayan ng bagong pambansang wika.
Manuel L. Quezon
- Amang Wikang Filipino Unang Presidenteng Komonwelt ng Pilipinas “Walang pinakamahalagasasinumang
tao kundi ang pagkakaroon ng kamalayan tungkol sapagkakaisang bansa, at bilang bayan, hindi tayo
magkakaroon ng higit na kamalayan kung walang sinasalitang wikang panlahat” – halaw mulasakanyang
talumpati sa Malakanyang.
1940
- Ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa lahat ng pampubliko at pribadong paaralan sa buong
bansa.
Bakit pinili ang Tagalog bilangBakit pinili ang Tagalog bilang Wikang Pambansa?Wikang Pambansa?
Ang Tagalog ay malawak na ginagamit sa mga pag-uusap ng mga Pilipino at marami din sa bansa ang
nakakaintindi ng wikang ito. Hindi ito nahahati sa mga mas maliliit at hiwa- hiwalay na wika, tulad ng Bisaya.
Ang tradisyong pampanitikan nito ang pinaka mayaman at ang pinaka maunlad at malawak. Higit na mararaming
aklat ang nakasulat sa Tagalog kaysa iba pang mga katutubong wikang Awstronesyo. Ito ang wika ng Maynila –
ang kabiserang pampulitika at pang ekonomiya sa buong bansa. At pinakahuli ay ang Tagalog din ang wikang
ginamit noong rebolusyon at ng mga katipunero kung saan ang salik na ito ay mahalagang elemento sa
kasaysayan ng Pilipinas.
Hunyo 4, 1946
- Ipinagkaloob ng mga Amerikano ang ating kalayaan, ang Araw ng Pagsasarili ng Pilipinas. Ipinahayag din na
ang wikang opisyal ng bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570.
1959
6
- Ibinaba ni Kalihim Jose B. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang KAUTUSANG PANGKAGAWARAN
BILANG 7. Nagsasaad na kailanma’t tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang PILIPINO ang
gagamitin.
Saligang Batas ng 1973
- Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga hakbang tungo sa paglinang at pormal na adapsyon ng
Wikang Pambansa na tatawaging FILIPINO.
1987
- Pinalabas ni Lourdes Quisumbing ng Departamento ng Edukasyon, Kultura at Isports ang Kautusan Blg 52 na
nag-uutos sa paggamit ng Filipino bilang panturo sa lahat ng antas ng paaralan kaalinsabay ng Ingles na
nakatakda sa patakaran ng edukasyong bilinggwal.
Saligang Batas ng 1987
- FILIPINO ang ngalan ng Wikang Pambansa ng Pilipinas.
Artikulo 14 Seksiyon 6 ng Saligang Batas ng 1987
- “ Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay FILIPINO. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa sa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at iba pang wika’’.
WIKANG OPISYAL AT PANTURO
Itinadhana ng batas na maging wika sa opisyal na talastasan ng pamahalaan. Ginagamit sa opisyal na
komunikasyon ng estado sa kanyang mga mamamayan at ibang bansa sa daigdig. Bago maging opisyal ang isang wika,
maraming pag aaral ang isinagawa upang malaman kung ano ang pinaka karapat dapat na wika para sa bansa. Tiniyak ng
gobyerno na tama ang pagpili ng wika para sa buong kapuluan at at nagbigyan daan ito sa pamamagitan ng pagsaalang-
alang ng ibat' ibang salik. Ayon kay Virgilio Almario ang wikang opisyal ay ang itinadhana ng batas na maging wika sa
opisyal na talastasan ng pamahalaan.
Paano naging wikang opisyal ang Wikang Pambansa?
Batas Komonwelt blg. 570
- Ang wikang pambansa ay ipinahayag bilang opisyal na wika simula Hulyo 4, 1946  Konstitusyon ng 1973
(Artikulo XV, Sek. 3)
- “Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, ang Ingles at Filipino ang magiging opisyal na wika.”
Kasalukuyang Konstitusyon (Konstitusyon ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6 & 7)
- “Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino, at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles…”
Ang wikang panturo ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal na edukasyon. Ito ang wika ng talakayang guro-
mag-aaral na may kinalaman sa mabisang pagkatuto dahil dito nakalulan ang kaalamang matututuhan sa klase. Ito ang
wika sa pagsulat ng mga aklat at kagamitang panturo sa mga silid aralan. Sa pangkalahatan ay FILIPINO at INGLES ang
mga opisyal na wika at wikang panturo sa mga paaralan. Mother Tongue- Based Multi-Lingual Education Sa K to 12
Curriculum, ang mother tongue o unang wika ng mga mag- aaral ay naging opisyal na wikang panturo mula Kindergarten
hanggang Grade 3.
Wikang PanturoWikang Panturo 19 na Wika Tagalog Kapampangan Pangasinense Iloko Bikol Chavacano
Cebuano Ybanag Ivatan Sambal Aklanon Kinaray-a Yakan Surigaonon Hiligaynon Waray Tausug Maguindanaoan. Ang
mga wika at dayalektong ito ay ginagamit sa dalawang paraan: A) Bilang hiwalay na asignatura B) Bilang wikang
panturo. Ayon kay DepED Secretary Brother Armin Luistro, FSC “Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa tahanan sa
7
mga unang baitang ng pag-aaral ay makatutulong mapaunlad ang wika at kaisipan ng mga mag-aaral at makapagpapatibay
rin sa kanilang kamalayang sosyo- kultural”
Ilan pang mahahalagang batas tungkol sa Wika tungkol sa Wika
Proklamasyon Blg. 19 (Agosto1988)
- Idineklara ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula ika-13 hanggang 19 ng Agosto kada taon.
Proklamasyon Blg. 1041 (Enero 1957)
- idineklara naman ni Pangulong Fidel V. Ramos ang buong buwan ng Agosto bilang Pambansang
Buwan ng Wika
Memorandum Sirkular Blg. 59 (Disyembre 1996)
- Nagtatadhana na ang Filipino ay bahagi na ng kurikulum na pangkolehiyo, ayon sa CHED. Nag atas
ito ng pagsasasama sa mga kurikulum ng siyam (9) na yunit ng Filipino sa mga kolehiyo at
UNIBERSIDAD
Pagsasanay
A. Panuto: Isulat sa bilohaba ang kahalagahan ng wika para sa iyo. Kopyahin at isulat ito sa inyong
ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
WIKA
B. Panuto: Iugnay ang mga natutuhang konseptong pangwika sa iyong sariling pananaw, karanasan at hinuha sa
pamamagitan ng sumusunod. Kopyahin at isulat ito sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
 Sa mga binasang tala ay nabatid mo ang masalimuot at mahabang proseso ng paghahanap ng wikang
magiging batayan ng ating wikang pambansa. Nang mapili ang wikang Tagalog ay maraming taon ang
lumipas bago ito napagtibay. Baon ang kaisipang ito, sa paanong paraan mo maipakita ang iyong
pagpapahalaga at pagmamalaki sa ating wikang pambansang Filipino? Maglahad ng limang paraang
sadyang magagawa mo at kaya ring gawin ng kabataang tulad mo.
o ____________________________________________________________________________
o ____________________________________________________________________________
o ____________________________________________________________________________
o ____________________________________________________________________________
o ____________________________________________________________________________
Pagpapahalaga
Panuto: Ngayong nabatid mo na ang mahaba at masalimuot na kasaysayan ng ating wikang pambansa,
paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa pagkakaroon natin ng isang wikang nagbubuklod sa ating mga
Pilipino? Isulat ito sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Pagtataya Panuto: Magsaliksik at kumuha ng mga datos patungkol sa mahusay na paggamit ng ating wikang
pambansa. Bumuo ng isang sanaysay na maglalahad ng kalagayan ng wikang Filipino sa kasalukuyang
panahon. Isulat ito sa inyong ACTIVITY NOTEBOOK.
8
Gawing gabay ang rubric sa ibaba para sa iyong bubuoing mga kasagutan.
Kategorya Higit na Nakamit ang Bahagyang Hindi nakamit Walang

Inaasahan (20) Inaasahan (15) Nakamit ang ang Inaasahan Napatunaya
inaasahan (10) (5) n (2)
Introduksiyon Nakapanghihikayat Nakalahad sa Nakalahad sa Hindi malinaw *Hindi nakita
ang introduksiyon. introduksiyon ang introduksiyon ang ang introduksiyon sa gianwang
Malinaw na pangunahing paksa pangunahing paksa at ang sanaysay.
nakalahad ang gayundin ang subalit hindi sapat pangunahing
pangunahing paksa panlahat na ang paksa. Hindi rin
gayundin ang pagtanaw ukol pagpapaliwanag nakalahad ang
panlahat na dito. dito panlahat na
pagtanaw ukol dito. pagpapaliwanag
ukol dito.
Diskusyon Makabuluhan ang Bawat talata ay May kakulangan sa Hindi nadebelop *
bawat talata dahil may sapat na detalye. ang mga
sa husay na detalye. pangunahing
pagpapaliwanag at ideya.
pagtalakay tungkol
sa paksa.
Organisasyon Lohikal at mahusay Naipakita ang Lohikal ang Walang patunay *
ng Ideya ang pagkakasunod- debelopment ng pagkakaayos ng na organisado ang
sunod mga talata subalit mga talata subalit pagkakalahad ng
hindi makinis ang ang mga ideya ay sanaysay.
pagkakalahad. hindi ganap na
nadebelop.
Konklusyon Nakapanghahamon Naipakita ang Hindi ganap na Napakarami at *
ang konklusyon at pangkalahatang naipakita ang nakagugulo ang
naipapakita ang palagay o pasya pangkalatahang mga pagkakamali
pangkalahatang tungkol sa paksa palagay o pasya sa mga batas,
palagay o paksa batay sa mga tungko, sa pakasa kapitalisasyon at
batay sa katibayan katibayan at mga batay sa mga pagbaybay.
inisa-isa sa katwirang inisa-isa katibayan at mga
bahaging gitna. sa bahaging gitna. katwirang inisa-isa
sa bahaging gitna.
Gamit Walang Halos walang Maraming Napakarami at *
pagkakamali sa pagkakamali sa pagkakamali sa nakagugulo ang
mga estraktura ng estraktura ng mga estraktura ng mga pagkakamali sa
mga pangungusap pangungusap at pangungusap at estraktura ng mga
at gamit ng mga gamit ng mga gamit ng mga pangungusap at
salita. salita. salita. gamit ng mga
salita.
Kabuuan
References
Alma M. Dayag (Awtor-koordineytor) at Mary Grace G. del Rosario. “ Pinagyamang Pluma”. 2016
https://www.youtube.com/watch?v=CAPMuQ38Wh4
https://www.youtube.com/watch?v=6uxGgIfSKuw
https://www.youtube.com/watch?v=APV_PkEGTkw
https://www.youtube.com/watch?v=LERL57oKnJE
Mga Terminolohiya
• Unang Wika – Ang wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao.
9
• Pangalawang Wika- Ang salitang paulit-ulit niyang naririnig at unti-unti niyang natutuhan ang wikang
ito hanggang sa magkaroon siya ng sapat na kaalaman.
• Ikatlong Wika - Nagagamit niya ang wikang ito sa pakikiangkop niya sa lumalawak na mundong
kanyang ginagalawan, ito ay magiging Ikatlong wika o L3.
• Monolingguwalismo- Nagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa kung saan ginagamit na wikang
panturo sa lahat ng larangan o asignatura.
• Bilingguwalismo- Kapag ang isang tao ay may sapat na kaalaman sa isa sa apat na makrong kasanayang
pangwikang kinabibilangan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at pagsulat sa isa pang wika maliban sa
kanyang unang wika.
• Multilingguwalismo- Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwalismo. Mayroon tayong mahigit 150
wika at wikain kaya naman bibihirang Pilipino ang monolingguwalismo.
Module learning Competencies

Aralin 2 Monolingguwalismo, Bilingguwalismo, Naiuugnay ang mga 2 Linggo
at Multilinggwalismo konseptong pangwika sa mga
napakinggan/ napanood na
sitwasyong pang-
komuniksyon sa radyo,
talumpati, mga panayam at
telebisyon.
 Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa napakinggan/ napanood na sitwasyong pangkomunikasyon

 Nakapaglalahad ng sariling pang-unawa patungkol sa konseptong pangwika
 Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at mga karanasan
Konseptong Mapa
Unang
Narito ang konseptong mapa para Wika
sa kabuoan ng aralin.
Monolingguwalismo,
Bilingguwalismo, at
Multilingguwalismo
Ikatlong Ikalawa
Wika ng Wika
ARALIN 2:
MONOLINGGUWALISMO,
BILINGGUWALISMO, AT MULTILINGGUWALISMO
Layunin
10
 Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa napakinggan/ napanood na sitwasyong pangkomunikasyon
 Nakapaglalahad ng sariling pang-unawa patungkol sa konseptong pangwika
 Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at mga karanasan
Panimula
Ang paggamit ng wika sa pakikipagtalastasan o pakikipag-usap sa kapwa ay isang katangiang uniques o natangi
lamang sa tao. Ayon kay Chomsky (1965), ang pagkamalikhain ng wika ay makikita sa kakayaha ng tao lamang at wala
sa ibang nilalang tulad ng mga hayop. Nagagamit ng tao ang wika upang makapagpapahayag ng kanya-kanyang mga
karanasan , kaisipan, damdamin, at iba pa batay sa pangangailangan at sa angkop na sitwasyon o pagkakataon kaya naman
masasabing ang wika ay natatangi lamang sa tao at hindi sa iba pang nilalang.
May mga eksperimentong isinagawa upang malaman kung ang komunikasyon ban g mga hayop ay katulad ng sa
wika ng tao pero hanggang ngayon ay hindi pa ito napatutunayan . Bagama’t may mga hayop na natuturuang magsalita
dahil nakabibigkas sila ng ilang salita o maiikling pangungusap subalit hindi ito likas at madalas na nasasabi lamang nila
ang mga salita o pangungusap na natutuhan nila kapag nauudyukan o nabibigyan sila ng insensitibo ng taong nagsanay sa
kanila. Hindi masasabing malikhain ang pangungusap na nabubuo nila dahil ito’y karaniwang bunga lang ng pag-uudyok
sa kanila. Sa kabilang banda , ang tao ay gumagamit ng wikang naaangkop sa sitwasyon o pangangailangan (Paz, et. al.
2003, pahina 4).
Kung gayo’y maituturing na isang mahalagang handog sa tao ang kakayahang makipagtalastasan gamit ang wika.
Nararapat lamang nating pagyamanin ang kakayahang ito at gamitin sa pamamaraang makabubuti hindi lang sa sarili
kundi higit na nakararami.
Paunang Pagsusulit
Panuto: Isulat ang TAMA kung ang pahayag ay tama at MALI kung ito ay mali. . Isulat ang inyong sagot sa
1. Ang katutubong wika at mother tongue ay tinatawag na Ikalawang wika.

2. Ang salitang paulit-ulit na naririnig ay unti-unting ring natututunan ang wikang ito.
3. Bilingguwalismo ay pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa.
4. Kinakailangang may sapat na kaalaman o kakayahan sa isa sa mga apat na makrong kasanayan pangwika
bago ito matawag na Bilingguwalismo.
5. Ang ating wika ay hindi aabot ng 150.
6. Noong Hunyo 29, 1974 ay naglabas ng guidelines o mga panuntunan sa pagpapatupad ng edukasyong
bilingguwal.
7. Ang unang wika ay higit na mahalaga para sa unang taon ng pagtuturo.
8. L1 ay tinatawag na Unang Wika.
9. Ingles lamang ang magiging midyum ng pagtuturo o ituturo bilang asignatura.
10. Ang bansang Pilipinas ay isang bansang multilingguwal.
Pagganyak
A. Panuto: Suriin ang larawan na nasa ibaba at sagutin ang mga katanungan. Isulat ang sagot sa inyong
Hiyum
Pahiyom
Timan
Ngiti
11
Mga Katanungan:
1. Ano ang iyong napapansin sa larawan?
2. Paano nagagamit ang iba’t ibang lenggwahe sa pakikipagtalastasan?
3. Ikaw ba ay mayroong higit na isang kaalaman na linggwahe? Magbahagi.
4. Bakit kinakailangan magkaroon ng ikalawa o ikatlong linggwahe?
B. Panuto: Magbahagi ng isa hanggang sampung (1-10) mga salita o linggwahe na iyong natutunan sa inyong
tahanan, sa komunidad at sa paaralan at bigyan ito ng pagpapakahulugan. Kopyahin at isulat ang sagot sa
inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Salita Linggwahe Kahulugan

1.
2.
3.
4.
5.
Sa puntong ito, tinuklas natin ang iyong mga nais na malaman tungkol sa
Monolingguwalismo, Bilingguwalismo, at Multilinguwalismo.
Ang matututuhan mo sa susunod na bahagi ng modyul ay makatutulong sa iyong

linawin ang mahahalagang detalye na magagamit mo sa pagbuo ng isang mabisang pagsusuri ng
isang akdang pampanitikan.
Pagtatalakay
1. Pagtalakay sa Unang Wika, Pangalawang Wika, at Iba Pa
 Unang Wika
o Wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao.
o Tinatawag din itong katutubong wika, mother tongue, arterial na wika, at kinakatawan din ng L1.
o Ang wikang ito ay pinakamataas o pinakamahusay na naipahahayag ng tao ang kanayang mga ideya,
kaisipan, at damdamin.
 Pangalawang Wika
o Salitang paulit-ulit niyang naririnig ay unti-unti niyang natutuhan hanggang sa magkaroon siya ng
sapat na kaalaman.
o Tinatawag din itong L2.
Habang lumalaki ang batà ay nagkakaroon siya ng exposure sa iba pang wika sa kanyang paligid na
maaaring magmula sa telebisyon o sa iba pang tao tulad ng kanyang tagapag-alaga, mga kalaro, mga kaklase,
guro, at iba pa. Madalas ay sa magulang din mismo nagmumula ang exposure sa isa pang wika dahil bibihirang
Pilipino ang nagsasalita lang ng iisang wika. Mula sa mga salitang paulit-ulit niyang naririnig ay unti-unti niyang
natututuhan ang wikang ito hanggang sa magkaroon siya ng sapat na kasanayan at husay rito at magamit niya na
rin sa pagpapahayag at sa pakikipag-usap sa ibang tao.
 Ikatlong Wika
o Nagagamit niya ang wikang ito sa pakikiangkop niya sa lumalawak na mundong kanyang
ginagalawan, ito ay magiging Ikatlong wika o L3.
Sa pagdaraan ng panahon ay lalong lumalawak ang mundo ng batà. Dumarami pa ang mga taong
nakasasalamuha niya, gayundin ang mga lugar na kanyang nararating, mga palabas na kanyang napapanood sa
telebisyon, mga aklat na kanyang nababasa, at kasabay nito'y tumataas din ang antas ng kanyang pag-aaral. Dito'y
may ibang bagong wika pa uli siyang naririnig o nakikilala na kalauna'y natututuhan niya at nagagamit na sa
pakikipagtalastasan sa mga tao sa paligid niyang nagsasalita rin ng wikang ito. Sa Pilipinas, kung saan may
12
mahigit 150 wika at wikaing ginagamit sa iba't ibang bahagi ng bansa, ay pangkaraniwan na ang pagkakaroon ng
mga mamamayan ng ikatlong wika.
Panuto: Kopyahin at isulat sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK ang sagot sa mga

tanong na ito:
1. Ano ang iyong unang wika? Ano naman ang ikalawa? Anong pangyayari ang nagbbibigay-daan
sa pagkakaroon ng isang tao ng ikatlong wika?
2. Sa paanong paraan nakatutulong sa iyo ang pagkatuto mo ng iba pang wika maliban sa iyong
unang wika o L1?
2. Pagtalakay sa Monolingguwalismo, Bilingguwalismo, at Multilingguwalismo

A. Monolingguwalismo
 Nagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa kung

saan ginagamit na wikang panturo sa lahat ng larangan o asignatura.
 Iisang wika na umiiral bilang wika ng komersiyo, wika ng negosyo, at wika ng pakikipagtalastasan.
 Sa dahilang napakaraming umiiral na mga wika at wikain sa ating bansa, ang Pilipinas ay maituturing na
multilingguwal kaya't mahihirapang umiralsa ating sistema ang pagiging monolingguwal.
B. Bilingguwalismo
FILIPINO + INGLES = Bilingguwalismo

 Kapag ang isang tao ay may sapat na kaalaman sa isa sa apat na makrong kasanayang pangwikang
kinabibilangan ng pakikinig, pasasalita, pagbasa, at pagsulat sa isa pang wika maliban sa kanyang unang
wika.
 Ayon kay Uriel Weinrich (1953) , isang linguwistang Polish-American, na nagsasabing ang paggamit ng
dalawang wika nang magkasalitan ay matatawag na bilinguwalismo at ang taong gagamit ng wikang ito ay
bilingguwal.
Maituturing na bilingguwal ang isang tao kung magagamit niya ang ikalawang wika nang matatas sa lahat ng
pagkakataon. Sa pananaw na ito, dapat magamit ng mga bilingguwal ang dalawang wika nang halos hindi na matutukoy
kung alin sa dalawa ang una at ang pangalawang wika. Balanced bilingual ang tawag sa mga taong nakagagawa nang
ganito at sila'y mahirap mahanap dahil karaniwang nagagamit ng mga bilingguwal ang wikang mas naaangkop sa
sitwasyon at sa taong kausap (Cook at Singleton: 2014).
Sa araw-araw na pakikisalamuha natin sa iba ay hindi maiiwasan ang pagkakaroon natin ng interaksiyon, maging
sa mga taong may naiibang wika. Sa ganitong mga interaksiyon nagkakaroon ng pangangailangan ang tao upang
matutuhan ang bagong wika at nang makaangkop siya sa panibagong lipunang ito. Sa pauli-ulit na exposure o pakikinig
sa mga nagsasalita ng wika, unti-unti'y natututuhan niya ang bagong wika hanggang sa hindi niya namamalayang matatas
na siya rito at nagagamit na niya nang mabisa ang bagong wika sa pakikipag-usap at sa paglalahad ng kanyang mga
personal na pangangailangan. Sa puntong ito'y masasabing bilingguwal na siya.
C. Multilingguwalismo
Tausug Tagalog kapampangan Maguindanaoan
Chavacano Aklanon Ybanag

13
 Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwalismo. Mayroon tayong mahigit 150 wika at wikain kaya
naman bibihirang Pilipino ang monolingguwalismo.
 Karamihan sa atin, lalo na sa mga nakatira sa labas ng Katagalugan, ay nakapagsasalita at nakauunawa ng
Filipino, Ingles, at isa o higit pang wikang katutubo na karaniwang ang wika o mga wikang kinagisnan. Sa
kabila nito, sa loob ng mahabang panahon, ang wikang Filipino at wikang Ingles ang ginagamit na wikang
panturo sa mga paaralan
Maliban sa mga nasabing unang wika (L1), ang Filipino (L2) at ang Ingles (L3) ay itinuturo din bilang hiwalay na
asignaturang pangwika sa mga nasabing antas. Sa mas mataas na antas ng elementarya, gayundin sa high school at sa
kolehiyo, mananatiling Filipino at Ingles ang mga pangunahing wikang panturo.
Isang malaking hakbang ang ginawa ng ating bansa sa pagkakaroon ng pambansang polisiya para sa
multilingguwal na edukasyon. Ito ay isang magandang modelo ng pagtuturo para sa isang bansang tulad natin na may
heograpiyang pinaghiwa-hiwalay ng mga pulo at mga kabundukan at may umiiral na napakaraming pangkat at mga
wikain sapagkat mapalalakas muna nito ang pagkatuto ng mga mag-aaral sa kani-kanilang unang wika. Inaasahang higit
nilang mauunawaan at kalulugdan ang mga aralin kung ito'y ituturo sa wikang matatas na silá at lubos na nilang
nauunawaan. Ito ngayon ang magiging bridge o tulay upang kasunod na mapalakas at mapalusog ang pagkatuto ng ating
wikang pambansa, ang Filipino at gayundin ang wikang Ingles. Sabi nga ni Pangulong Benigno Aquino III, "We should
become tri-lingual as a country. Learn English well and connect to the World. Learn Filipino well and connect to our
country. Retain your dialect and connect to your heritage."
Pagsasanay
Panuto: Punan ang mga kahon ng halimbawang nagmula sa iyong sariling kaalaman, pananaw, at mga
karanasan. Kopyahin at isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Punan ang kahon ng tawag sa Punan ang kahon ng tawag sa Punan ang kahon ng tawag sa
iyong unang wika (L1) at isang iyong pangalawamng wika (L2) at iyong pangalawamng wika (L2) at
halimbawang pangungusap gamit halimbawang pangungusap gamit magtuturing sa iyo bilang
ito. ito. multilingguwal. Kung wala ay
sumulat ka ng tatlong salitang
katutubo sa Pilipnas na alam mo.
Batay sa iyong sariling karanasan, Paano mo naman natutuhan ang Kung mayroon kang nalalamang
paano nalinang sa iyo ang iyong iyong pangalawang wika? Paano pangatlong wika, paano mo ito
unang wika? mo nagamit ang iyong ikalawang natutuhan? Kung wala, ano ang
wika sa pakikipagtalastasan? maaari mong gawin upang matuto
ka ng ikatlong wika?
Pagpapahalaga
Sa anong paraan nakatutulong sa iyo ang pagkatuto mo ng iba pang wika maliban sa iyong unang wika o L1?
Isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Pagtataya
Panuto: Panoorin ang alinman sa mga palabas pantelebisyon at pumili ng isa saka sagutin ang mga tanong.
Kopyahin at isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
 Tonight with Arnold Clavio sa episode na Marian rivera, Boobay, and Ana Feleo take the “Test of
Freindship” sa link na ito : https://www.youtube.com/watch?v=CAPMuQ38Wh4
 Isang segment ng SONA: Ilang tricycle driver, nagtigil-pasada para manood ng kaleserye ng Eat Bulaga
sa State of the Nation ni Jessica Soho sa link na ito: https://www.youtube.com/watch?v=6uxGgIfSKuw
 Bawal ang Pasaway kay Mareng Winnie sa episode na Mareng Winnie Interviews billionaire David
Consunji, 5th richest Filipino sa link na ito: https://www.youtube.com/watch?v=APV_PkEGTkw
14
 Kris TV sa episode na Are Piolo and Sarah big spenders? Sa link na ito: https://www.youtube.com/watch?
v=LERL57oKnJE
Pamagat ng Palabas: ___________________
Pangalan ng Host: __________________
Mga Naging Bisita: _______________________
1. Masasabi mo bang monolingguwal, bilingguwal, o multilingguwal ang paraan ng pagsasalita ng host ng

napili mong palabas pantelebisyon? Magbigay ng patunay.
2. Paano mo naman ilalarawan ang paraan ng pagsasalita ng kanyang bisita o mga bisita?
3. Batay sa narinig mo sa host, masasabi mo bang ang salitang ginamit niya sa pagbo-broadcast ay kaniyang
unang wika? Bakit oo o bakit hindi?
Puntos Pamantayan
4 Sa bawat sagot ay maliwanag na naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood
na sitwasyong pangkomunikasyon sa telebisyon.
3 Sa bawat sagot ay naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong
pangkomunikasyon sa telebisyon.
2 Bahayang naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong
1 Hindi naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong
https://www.tumblr.com/search/Israel+lumansang
www.youtube.com/watch?v=mS7nQ-NCR2c
https://www.youtube.com/watch?v=t23O2wrxso0
https://www.youtube.com/watch?v=LERL57oKnJE
Mga Terminolohiya
 Creole - wikang nagmula sa isang pidgin at naging unang wika sa isang lugar.
 Dayalek- Wikang ginagamit sa partikular na lugar.
 Etnolek - Ito ay barayti ng wika mula sa mga etnolingguwistikong grupo. Etnolek ay nagmula sa
pinagsamamang etniko at dialek.
 Idyolek - Iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ngunit may pansariling paraan ng
pagsasalita ang bawat isa.
 Pidgin - umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na”nobody’s native language o katutubog
wikang di pag-aari ninuman.”
Aralin 3 Mga Barayti ng Wika Naiuugnay ang mga 3 Linggo

konseptong pangwika sa
sariling kaalaman,
pananaw, at mga
karanasan.
15
 Nabibigyan ng kahulugan ang mga iba’t ibang Barayti ng Wika

 Nagagamit ang kaalaman sa teknlolohiya sa pag-unanawa ng Barayti ng Wika
 Nakikilala ang Baryti ng wika batay sa sariling kaalaman, karanasan, pananw at saloobin
Konseptong Mapa
Narito ang konseptong mapa para sa kabuoan ng aralin.
Mga Barayti
ng Wika
Idyolek Pidgin at
Dayalek Sosyolek Etnolek Register
Creole
ARALIN 3
ANG BARAYTI NG WIKA
Layunin
 Nagagamit ang kaalaman sa teknlolohiya sa pag-unawa sa Barayti ng Wika

 Nakikilala at nakapagbabahagi ang Barayti ng wika batay sa sariling kaalaman, karanasan, pananaw at
saloobin
Panimula
Ang wika ay bahagi ng bawat bansa at pamayanan, sinasaklaw din nito ang kultura, pamumuhay, at kasaysayan
ng mga taong naninirahan dito.
Dahil ang mga tao ay may pagkakaiba, maging sa pagbigkas at pagsasalita ng wika ay nagkakaroon din ng
Barayti o ‘variety’ sa wikang Ingles. Sinasaklaw ng Barayti ng wika ang paraan kung paano binibigkas o sinasalita ng
mga tao ang nalalaman nilang wika.
Ang Barayti ng wika ay dulot ng pagkakaiba ng antas ng edukasyon, hanapbuhay o trabaho, henerasyon ng
pagkabuhay o edad, pamumuhay sa lipunang kinabibilangan, at maging lokasyon o heograpiya ng isang lugar. Ang
Barayti ng wika ay bunga din ng pagkakaroon ng heterogeneous na wika na nabubuo naman ayon sa pangangailangan ng
paggamit nito na nagbubunga ng baryasyon ng wika.
Paunang Pagsusulit
Panuto: Piliin sa mga sumusunod ang tamang sagot. Isulat ang inyong sagot sa ACTIVITY/ASSESSMENT
NOTEBOOK.
1. Ang Tore ng Babel ay makikita sa anong libro ng Bibliya?

a. Genesis b. Exodus c. Leviticus d. San Lucas
2. Ang Bisaya, Illonggo at Aklanon ay napabibilang sa anong Barayti ng wika?
a. Dayalek b. Ekolek c. Idyolek d. Etnolek
16
3. Ito ay umuusbong na bagong wika o tinatawag na “nobody’s native language”
a. Creole b. Ekolek c. Idyolek d. Pidgin
4. Nabibilang ang wikang coňo sa anong barayti ng wika?
a. Creole b.Idyolek c. Etnolek d. Sosyolek
5. Ito ay inaangkop ng isang nagsasalita sa uri ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap.
a. Creole b. Ekolek c. Etnolek d. Pidgin
Pagganyak
A. Panuto: Paano mo kakausapin o babatiin ang mga kaibigan mong nakasalubong sa paaralan? Gumuhit at isulat
sa callout ang iyong sasabihin at sagutin ang katanungan sa ibaba. Kopyahin at isulat sa inyong
Sa kaibigan mong coňo

o sosyal
Sa isa sa mga guro
Ano ang mo.
sasabihin mo…
Sa kaibigan mong jejemon
Sa kaklase mong
probinsyano
Mga Katanungan:
1. Bakit kahit magkakapareho ang sitwasyon ay magkakaiba ang naging paran mo ng pagbati o pakikipag-usap
sa mga taong nabanggit?
2. Ano ang pinapatunayan nito sa pagagamit natin ng wika?
3. Sa paanong paraan tayo nagkakaiba ng pamamaraan sa pagbati o pakikipag-usap sa mga tao?
B. Panuto: Magbahagi ng dalawang pangyayari sa inyong buhay patungkol sa pamamaraan at paggamit sa

pakikipag-usap sa mga taong kakilala o pamliya. Isulat ito sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT
NOTEBOOK.
Pagtalakay
1. Heterogenous at Homogenous na Wika
Walang buháy na wika ang maituturing na homogenous dahil ang bawat wika ay binubuo nang mahigit sa isang
barayti. Masasabi lang ka sing homogenous ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit ng isang
wika (Paz, et. al. 2003). Subalit hindi ganito ang wika, sapagkat nagkakaroon ito ng pagkakaiba-iba sanhi ng iba't ibang
salik panlipunan tulad ng edad, hanapbuhay o trabaho, antas ng pinag-aralan, kasarian, kalagayang panlipunan, rehiyon
o lugar, pangkat-etniko o tinatawag ding etnolingguwistikong komunidad kung saan táyo'y nabibilang, at iba pa.
Ipinakikita ng iba't ibang salik panlipunang ito ang pagiging heterogeneous ng wika. Ang iba't ibang salik na ito ay
nagreresulta sa pagkakaroon ng iba't ibang barayti ng wika.
2. Barayti ng Wika
Hindi maiiwasan ang pagkakaroon ng barayti ng wika dahil sa pakikipag- ugnayan ng tao sa kapwa tao mula sa
ibang lugar na may naiibang kaugalian at wika. Mula sa pag-uugnayang ito ay may nalilinang na wikang may pagkakaiba
sa orihinal o istandard na pinagmulan nito.
 Dayalek
17
o Wikang ginagamit sa partikular na lugar.
Tagalog sa Morog
Dayalek ng Wikang Tagalog sa Maynila

Tagalog sa Bisaya Tagalog
Maaaring gumagamit ang
mga tao ng isang wikang katulad
ng sa iba pang lugar subalit
naiiba ang punto o tono, may magkaibang katawagan para sa iisang kahulugan, iba ang gamit na salita para sa isang
bagay, o magkakaiba ang pagbuo ng mga pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek ng lugar sa iba pang lugar.
Bagama ‘t may pagkakaiba ay nagkakaintindihan naman ang mga nagsasalita ng mga dayalek na ito.
Halimbawa: dayalek ng wikang Tagalog, ang barayti ng Tagalog sa Morong, Tagalog sa Maynila, at Tagalog sa
Bisaya. Ang isang Bisayang nagsasalita ng Tagalog o Filipino, halimbawa, ay may tonong hawig sa Bisaya at gumagamit
ng mga leksikon o ilang bokabularyong may pinagsamang Tagalog at Bisaya na tinatawag ding "TagBis" o Tagalog na
may kahalong Bisaya tulad ng Cebuano, Ilongo/Hiligaynon, Kinaray-a, Waray, Samarnon, Aklanon, at iba pa. Dito
kadalasang pinapalitan ang panlaping um ng mag. Halimbawa, 'Magkain tayo sa mall.' Hindi man ito kaparehong-
kapareho ng Tagalog sa Maynila na 'Kumain tayo sa mall’ ay tiyak na magkakaintindihan pa rin ang dalawang nag-uusap
gamit ang baryasyon ng wika sa kani-kanilang lalawigan o rehiyon.
 Idyolek
o Iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ngunit may pansariling paraan ng pagsasalita ang
bawat isa.
Madalas na nakikilala o napababantog ang isang tao nang dahil sa kanyang natatanging paraan ng pagsasalita o
idyolek. Kilalá ang idyolek ni Marc Logan kung saan mahilig siyang gumamit ng mga salitang magkakatugma sa mga
nakatatawang pahayag. Naging viral din sa YouTube ang Pabebe Girls na nakilala at ginaya pa nang marami sa nausong
dub smash dahil sa kanilang "pabebeng'" idyolek. Kilala rin ang idyolek ng mga bantog na komentarista sa radyo at
telebisyon tulad ng mga sumusnod:
“Kabayan” Noli De Castro - “Magandang Gabi, Bayan!”

Mike Enriquez - “ Hindi namin kayo tatantanan”
Ruffa Mae Quinto - “ To the highest level na talaga itoh!”
Mareng Winnie, "Bawal ang pasaway kay Mareng Winnie!"
 Sosyolek
o Ang wika ay nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong sosyal ng mga taong
gumagamit ng wika.
Halimbawa:
Kaibigan 1: Let’s make kain na.
Kaibigan 2: Wait lang. I’m calling Anna pa.
Kaibigan 1: Come on na, We’ll gonna make pila . it’s so haba na naman for sure.
Kaibiga 1: I kniw, right. Sige, go ahead na.
Ang jejemon o jejespeak ay nakabatay rin sa wikang Ingles at Filipino subalit isinusulat nang may
pinaghalo-halong numero, mga simbolo, at may magkasamang mamalalaki at maliliit na titik.
Napapabilang din ang jejetyping sa Sosyolek.
Eow phow, musZatAh nA phoW KaOW “Hello po, kamusta na po kayo?
18
Muztah? “kumusta?”
 Etnolek
o Ito ay barayti ng wika mula sa mga etnolongguwistikong grupo. Etnolek ay nagmula sa
pinagsamamang etniko at dialek.Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi nan g pagkakakilanlan
ng isang pangkat-etniko.
 Ang vakkul na tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan na pantakip sa ulo sa init man o sa ulan.
 Ang bulanon na ang ibig sabihin ay full moon.
 Ang kalipay na ang ibig sabihin ay tuwa o ligaya.
 Register
o Ito ang barayti ng wika kung saan naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng wikang ginagamit niya
sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang pormal na tono ng pananalita kung ang
kausap niya ay isang taong may mas mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakatatanda, o hindi
niya masyadong kakilala. Pormal na wika rin ang nagagamit sa mga pormal na pagdiriwang o
pangyayari tulad ng pagsimba o pagsamba, sa mga seminar o pagpupulong, sa mga talumpati, sa
korte, sa paaralan, at iba pa. Kapag sumusulat ng panitikan, ulat, at iba pang uri ng pormal na
sanaysay ay pormal na wika rin ang ginagamit. Ang di pormal na paraan ng pagsasalita ay nagagamit
naman kapag ang kausap ay mga kaibigan, malalapit na kapamilya, mga kaklase, o mga kasing-edad,
at ang matatagal nang kakilala. Nagagamit ito sa mga pamilyar na okasyon tulad ng kasayahang
pampamilya o magbabarkada gayundin sa pagsulat ng liham- pangkaibigan, komiks, sariling
talaarawan, at iba pa. Isang halimbawa nito'y ang pagsasabing "Hindi ako makakasama, wala akong
datung" kapag kaibigan ang kausap pero nagiging "Hindi po ako makakasama dahil wala po akong
pera" kapag sa guro na sinasabi ang sitwasyon.
 Pidgin at Creole
o Pidgin – umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na”nobody’s native language o katutubog
wikang di pag-aari ninuman.”
Ang pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na 'nobody's native language' o katutubong
wikang di pag-aari ninuman. Nangyayari ito kapag may dalawang taong nagtatangkang mag-usap subalit pareho silang
may magkaibang unang wika kaya't 'di magkaintindihan dahil hindi nila alam ang wika ng isa't isa. Halimbawa'y ang
nangyari nang dumayo ang mga Espanyol sa Zamboanga at makipag-usap silá sa mga katutubo roon. Dahil pareho silang
walang nalalaman sa wika ng bawat isa kayâ nagkaroon silá ng tinatawag na makeshift language. Wala itong pormal na
estruktura kaya't ang dalawang nag-uusap ang lumilinang ng sarili nilang tuntuning pangwika. Sa kaso ng mga Espanyol
at katutubo ng Zamboanga, nakalikha silá ng wikang may pinaghalong Espanyol at wikang katutubo. Pidgin ang tawag sa
nabuo nilang wika.
o Creole – wikang nagmula sa isang pidgin at naging unang wika sa isang lugar.
Halimbawa, ang sinimulang wika ng mga Espanyol at wikang katutubo sa Zamboanga ay pidgin subalit nang
maging unang wika na ito ng mga batang isinilang sa lugar, nagkaroon ng sariling tuntuning panggramatika at tinawag na
Chavacano (kung saan ang wikang katutubo ay nahaluan na ng impluwensiya at bokabularyo ng wikang Espanyol o
Kastila) at ito ngayon ay naging creole na.
Pagsasanay
A. Panuto: Batay sa iyong sariling kaalaman, pananaw, at mga karanasan, tukuyin kung sa anong barayti ng
wika nabibilang ang sumusunod na mga pahayag o sitwasyon. Isulat ang sagot sa inyong
1. Kilalang-kilala ng madlang tagapanood ang paraan ng pagsasalita ni Noli De Castro lalo na kapag
sinsabi niya ang pamoso niyang linyang “Magandang Gabi, Bayan!”
2. Nagtatagalog din ang mga taga-Morong, Rizal pero may punto silang kakaiba sa Taglog ng mga
taga-Metro Manila.
19
3. Marami ang gumagaya sa paraan ng pagsasalita ni Kris Aquino lalo na ang malutong niyang “Ah
ha ha! Okay! Darla! Halika!”
4. Nagtagpo ang mga unang nakipagkalakalang Tsino at mga katutubo sa Binondo bago pa man
dumating ang mga Espanyol. Dahil parehong walang alam sa wikain ng isa’t isa, bumuo sila ng
wikang walang sinusunod na estruktura at hindi pag-aari ng sinuman sa kanila.
5. Ang ilan sa mga ninuno ay nagpakasal sa mga dalagang taga-Binondo. Ang wikang kanilang
binuo na maituturing na hindi pag-aari ninuman ay siyang naging unang wika ng mga naging
anak nila.
6. Maririnig sa usapan nina Lauro a.k.a. “Laura” at ng kaibigan niyang si Danilo a.k.a “Dana” ang
mga salitang charot, chaka, bigalou, at iba pa.
7. Habang nakasakay sa bus si Norie ay narinig niyang nag-uusap ang dalawang babae sa unahan.
Narinig niya sa usapan ang salitang lesson plan, quiz, essay, at grading sheets. Mula rito’y alam
na niyang mga guro ang mga nakaupo sa harap niya.
8. Habang naghahanda ng report o ulat ang magkaibigang Rio at Len ay maharot at nakatawa ang
ginagamit nilang mga salita subalit nang maihanda ang mga kagamitan at magsimula silang mag-
ulat sa harap ng klase at ng guro ay biglang nag-iba at naging pormal ang paraan nila ng
pagsasalita.
9. Natutuhan ni Joven ang salitang vakul mula sa mga Ivatan nang mamasyal siya sa Batanes. Saan
man siya mapunta ngayon, kapag narinig niya ang salitang ito ng mga Ivatan ay tumutukoy sa
gamit nilang pananggalang sa init at ulan.
10. “Handa na ba kayo?” ito ang pamosong linyang binibigkas ni Korina Sanchez sa kanyang
programang Rated K. Kahit hindi ka nakatingin sa telebisyon at narinig lamang ang kanyang
pagsasalita ay tiyak na malalaman mong si Korina nga ito dahil sa sarili niyang estilo ng
pagbigkas.
B. Panuto: Basahin ang web blog ni Cris Israel Lumansang na pinamagtang WHAT IF CONYO LAHAT THE
PEOPLE HERE IN ‘PNAS. Sagutin ang mga tanong sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
What if Conyo lahat the people here in ‘Pnas
Magnanakaw 1: holdap, make bigay all your thingies! Don’t make gala or I will make tusok you!
Pulis: make suko, we made you napaliligiran!
Impeachment trial: You are so asar! I’m galit na to you!
Raliyista: Let’s make baka, don’t be takot! Don’t be sossy, join the rally!
Newscaster: Oh my gosh, I have hot balita yo everyone!
Pasahero 1: Sir, payment
Pasahero 2: Manong, faster please! I’m nagmama-hurry
Customer: Pa-buy ng water, yung naka shachet! (ice tubig)
Karpintero: Can I hammer na the pokpok?
Pari: You’re so bad, see ka ni God!
Tsismosa 1: I was like this, he was like all that, and I was like what’s your problem?
Source: https://www.tumblr.com/search/Israel+lumansang
1. Ano kaya ang mangyayari kung sa ganitong paraan magsalita ang lahat ng mga Pilipino? Ipaliwanag.
2. Kung makasanayan mo ang ganitong paraan ng pagsasalita ay maaring madala mo na rin ito hanggang sa
iyong pagtanda at maging sa iyong paghahanapbuhay. Paano kaya kung newscaster ka na ng isang
respetadong news and public affairs program sa telebisyon subalit ganito ka magsalita: “oh my gosh, I have
hot balita to everyone!” Paano maaapektuhan nito ang kredibilidad mo bilang newscaster?
3. Batay sa isinagot mo sa bilang 2, ano-ano ang gagawin mo para hindi mangyari ito sa iyo at malinang sa iyo
ang pagsasalita nang maayos ngayon pa lang?
Pagpapahalaga
Sa ano-anong pagkakataon sa buhay mo maaring makatulong ang mga kaalaman ukol sa mga barayti ng
wika? Magtala ng limang paraan. Isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
20
Pagtataya
Panuto: Pakinggan o panoorin ang sumusunod na mga programang panradyo o pantelebisyon at saka sagutin ang
mga tanong. Isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
 Batman joke time --- Batanggenyo SUPER COMEDY part 2 (Ang Batman Joke Time ay mula sa isang
programming panradyo mula sa Batangas). Maari itong marinig mula sa link na ito:https://
www.youtube.com/watch?v=mS7nQ-NCR2c
 Angelica SPOOFS Kris on Aquiknow & Aboonduh Tonight mula sa programang Banana Split sa link na
ito: https://www.youtube.com/watch?v=t23O2wrxso0
 Micheal V as Ex- President Gloria Macapagal Arroyo mula sa Bubble Gang 13th Anniversary sa link na
ito: https://www.youtube.com/watch?v=LERL57oKnJE
1. Ano-anong barayti ng wika ang kapansin-pansin sa paraan ng pagsasalita ng host sa programang panradyong
napakinggan mo?
2. Bakit kaya dayalek ng mga Batanggenyo ang napiling gamitin para sa Batman joke time?
3. Bakit sina Boy Abunda, Kris Aquino, at Gloria ang napiling gayahin o i-spoof sa mga pinanood mo? Ano
ang masasabi mo sa kanilang idyolek?
4. May mga nagamit bang jargon ang host o ang mga bisita? Kung mayroon, ano-ano ang mga ito?
Puntos Pamantayan
4 Sa bawat sagot ay maliwanag na naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood
na sitwasyong pangkomunikasyon sa telebisyon.
3 Sa bawat sagot ay naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong

2 Bahayang naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong

1 Hindi naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong


https://www.youtube.com/watch?v=XCiz3ccIuRM
Mga Terminolohiya
1. Instrumental – ito ay tumutugon sa mga pangangailanagn ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa iba.
Regualtory - ito ay tungkulin ng wika sa pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao.
2. Interaksyunal – ang tungkuling ito ay nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang
kapwa; pakikipagbiruan; at iba pa.
3. Personal – ito ay ang nagapapahayag ng sariling opinyon o kuro-kuro sa paksang pinag-uusapan.
21
4. Heurestiko – Ito ay gamit sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaamn sa paksang piang-
aralan.
5. Impormatibo - Ito ay pagbibigay ng impormayon sa paraang pasulat at pasalita.
6. Semiotics – pag-aaral sa mga palataandaan at simbolo at kung paano ito gamitin.

Aralin 4 Gamit ng Wika sa Lipunan Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika 4
sa lipunan sa pamamagitan ng napanood
na palabas sa telebisyon at pelikula
Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa

lipunan sa pamamagitan ng mga
halimbawa
 Nakapagtutukoy at Nakapagliliwanag ng iba’t ibang gamit ng wika lipunan sa pamamagitan ng

panonood na palabas sa telebisyon at pelikula
 Nakapagbubuo ng sariling pangungusap gamit ang Gamit ng Wika sa Lipunan
 Nakapagsaliksik ng mga halimbawang sitwasyon gamit ang Gamit ng Wika sa Lipunan
Konseptong
InaasahangMapa
Pampagkatuto
Narito ang konseptong mapa para sa kabuoan ng aralin.
Instrumental
1. Pagpapahayag ng
Regulatory damdamin
2. Panghihikayat
Gamit ng Wika sa Interaksyunal 3. Pagsisimula ng
Lpiunan Pakikipag-ugnayan
Personal
4. Paggamit bilang
Heuristiko sanggunian
5. Paggamit ng kuro
Impormatibo 6. Patalinghaga
ARALIN 4
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
Layunin
 Nakapagtutukoy at Nakapagpaliliwanag ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng

panonood ng palabas sa telebisyon at pelikula.
 Nakapagbubuo ng sariling pangungusap gamit ang Gamit ng Wika sa Lipunan.
 Nakapagsaliksik ng mga halimbawang sitwasyon gamit ang Gamit ng Wika sa Lipunan.
Panimula
22
Malaking ambag ng wika sa ating kultura dahil ang wika ay siyang salamin ng ating kultura. Nagagamit ang wika
sa pagkakakilanlan ng ating kultura. Sa Pilipinas, itinuturing ang Filipino na lingua franca. Batay sa pag-aaral na
isinagawa ng Unibersidad ng Ateneo sa Manila noong 1989, napatunayan na ang Filipino ay isa nang ganap na lingua
franca. Sa Pilipinas, 92% ang napatunayan na ang Filipino ay nakauunawa ng Ingles, at 41% ang nakauunawa ng
Cebuano.
Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino, “katulad ng iba pang wikang buhay, ang Filipino ay dumaraan sa proseso
ng paglinang sa pamamagitan ng mga panghihiram sa mga wika ng Pilipinas at mga di katutubong wika para sa iba’t
ibang sitwasyon, sa mga nagsasalita nito na may iba’t ibang saligang sosyal, at para sa mga paksa ng talakayan at
iskolarling pagpapahayag”.
Paunang Pagsusulit
Panuto: Piliin sa mga sumusunod ang tamang sagot. Isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/
ASSESSMENT NOTEBOOK.
1. Si Zenaida ay binasa at sinunod ang mga direksiyon kung paano sagutin ang pagsusulit. Anong Gamit ng wika
ang ginawa ni Zenaida?
a. Interaksyunal b. Instrumental c. Heurestiko d. Regulatory
2. Anong tungkulin ng wika ang may kinalaman sa pagbibigay ng impormasyon sa paraang pasulat at pasalita?
a. Interaksyunal b. Instrumental c. Impormatibo d. Personal
3. Si Mela ay nakipag-ugnayan sa mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga liham mula sa paaralan. Anong tungkulin
ng wika ang ginawa ni Mela?
4. Si Lesly ay mahilig makipagbiruan sa kapwa niya mag-aaral. Anong tungkulin ng wika ang ginawa ni Lesly?
5. Ang wika ay maaaring makapagpahayag ng sariling saloobin, damdamin at emosyon.
a. Emotive b. Metalingual c. Phatic d. Referencial
Pagganyak
A. Panuto: Kilalanin ang mga katanungan batay sa larawang makikita sa ibaba. Kopyahin at isulat ang sagot sa
Mga katangian ni Paraan ng pakikipag-

Tarzan usap ni Tarzan
Mga Katanungan:
a. Ngakakintindihan ba si Tarzan at ang mga hayop sa gubat? Bakit?
b. Batay sa kuwento ni Tarzan, nakikita mo ba ang kahalagahan ng wika?
c. Kapag ang isang lipunan ay may iba’t ibang wikang ginagamit, nagkakaunawaan ba ang mga
nainirahan dito? Sa paanong paraan
Pagtalakay
A.
Ang Wika at ang Lipunan

Ayon kay Durkheim (1985), isang sociologist, nabubuo ang lipunan ng mga taong naninirahan sa isang
pook.. Ang mga taong nasa isang lipunan ay may kanya-kanyang papelna ginagampanan. Silay ay
namumuhay, nakikisama, at nakikipagtalastasan sa bawat isa.
23
Tinutukoy naman ni W.P. Robinson ang mga tungkulin ng wika sa aklat niyang Language ang Social
Behavior(1972). Ito ay ang sumusuod: (1) pagkilala sa estado ng damdamin at pagkatao, panlipunanag
pagkakalinlan, at ugnayan; at (2) pagtukoy sa antas ng buhay sa lipunan.
Sadyang napakalaki ng gampanin ng wika sa isang lipunan. Ito ang nagbibigkis sa mga kasapi sa lipunan.
Ito ang instrument ng kanilang pagkakaunawaan; at ito ang simbolo ng kanilang pagkakakilanlan.
B. Gamit ng Wika sa Lipunan

Anim na tungkulin batay kay M.A.K. Halliday ay ang sumusunod:
1. Instrumental – ito ay tumutugon sa mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa iba. Ang
paggawa ng liham pangangalakal, liham sa patnugot, at pagpapakita ng mga patalastas tungkol sa isang produkto
na nagsasaad ng gamit at halaga ng produkto.
2. Regulatory - ito ay tungkulin ng wika sa pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao. Ito ay pagbibigay ng direksyon
gaya ng pagtuturo ng lokasyon ng isang particular na lugar; direksiyon sa pagluluto ng isang ulam; at direksiyon
sa paggawa ng anumang bagay.
3. Interaksyunal – ang tungkuling ito ay nakikita sa paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang kapwa;
pakikipagbiruan; pakikipagpalitan ng kuro-kuro tungkol sa particular na isyu; pagkukwento ng malulungkot o
masasayang pangyayari sa isang kaibigan; at iba pa.
4. Personal – ito ay ang nagapapahayag ng sariling opinyon o kuro-kuro sa paksang pinag-uusapan.
5. Heurestiko – Ito ay gamit sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa paksang pinag-aralan.
6. Impormatibo - Ito ay pagbibigay ng impormayon sa paraang pasulat at pasalita. Ang ilang halimbawa nito ay
pagbibigay-ulat, paggawa ng pamanahong papel, tesis, panayam, at pagtuturo.
Si Jakobson (2003) naman ay nagbahagi rin ng anim na paraan ng pagbabago ng wika.
1. Pagpapahayag ng damdmain (Emotive) – saklaw nito ang pagpapahayag ng mga saloobiin, damdamin, at
emosyon.
2. Panghihikayat (Conative) – ito ay ang gamit ng wika upang makahimok at makaimpluwensiya sa iba sa
pamamagitan ng pag-uutos at pakiusap.
3. Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan (Phatic) – ginagamit ang wika upang makipag-ugnayan sa kapwa at
makapagsimula ng usapan.
4. Paggamit bilang sanggunian (Referential) – Ipinakikita nito ang gamit ng wikang nagmula sa aklat at iba pang
sangguniang pinagmulan ng kaalaman upang magparating ng mensahe at impormasyon.
5. Paggamit ng kuro-kuro (Metalingual) – ito ang gamit na lumilinaw sa mga sulirain sa pamamagitan ng
pagbibigay ng komento sa isang kodigo o batas.
6. Patalinghaga (Poetics) – saklaw nito ang gamit ng wika sa masining na paraan ng pagpapahayag gaya ng
panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.
Panuto: Sagutin ang mga katanungan batay sa tungkulin ng wikang tinutukoy ng pahayag sa ibaba. Isulat ito sa
1. Ito ang tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao.
2. Ang tungkuling ito ay tumutukoy sa pagpapahayag ng sarilig opinyon o kuro-kuro sa paksang pinag-
uusapan.
3. Tumutukoy ito sa pagkuha o paghahanap ng impormasyon na may kinalaman sa paksang pinag-aralan.
24
4. Ito ang tungkulin ng wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa
iba.
5. Tungkuling ng wikang tumutukoy sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa
paksang pinag-aaralan. Isa rito ang pag-interbyu sa mga taong makasasagot sa mga tanong tungkol sa
paksang pinag-aaralan.
6. Ito ang paraan ng pagbabahagi ng wikang lumilinaw sa mga suliranin sa pamamagitan ng pagbibigay ng
komento sa isang kodigo o batas.
7. Saklaw nito ang gamit ng wika sa masining na paraan ng pagpapahayag gaya ng panulaan, prosa,
sanaysay, at iba pa.
8. Paraan ng pagbabahagi ng wika na tumutukoy sa pagpapahayag ng mga saloobin, damdmain, at emosyon.
9. Ito ay gamit ng wika upang makahimok at makaimpluwensya sa iba sa pamamagitan ng pag-uutos at
pakikiusap.
10. Saklaw nito ang gamit ng wikang nagmula sa aklat at sa iba pang sangguniang pinagmulan ng kaalaman
upang maparating ang mensahe at impormasyon.
Pagsasanay
A. Panuto: Magbigay ka ang sarili mong halimbawa para sa bawat paraan ng pagbabahagi ng wika ayon sa mga
sinasabi ni Jakobson (2003). Gawing malikhain subalit makatotohanan dahil sadyang nasambit mo ang mga
paraang ito sa iyong pakikipag-ugnayan o pakikipag-usap sa iba. Isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/
ASSESSMENT NOTEBOOK.
Mga Paraan ng Pagbabahagi ng Wika

Pagpapahayag ng damdamin Panghihikayat (conative) Pagsisimula ng pakikipag-
(emotive) Gusto mong hikayatin ang mga ugnayan (phatic)
May isang taong matagal mo ng producer at director ng pelikulang Isang bagong lipat na kamag-aral
lihim na minamahal subalit hindi Pilipino upang bumuo ng matitino ang nakita mong nag-iisa at wala
mo masabi sa kanya ang at mahuhusay na pelikula tulad ng pangkaibigan. Lumapit ka at
damdamin mo. Ilahad sa ibaba ang Heneral Luna sapagkat sawang- magsimula ng usapan para
sasabihin mo sakanya kung sawa ka na sa mga paksang paulit- mapalagay ang loob niya.
sakaling magkaroon ka ng lakas ng ulit na tinatalakay sa pinilakang
loob na ipahayag ito. tabing. Paano mo sila hihikayatin?
Paggamit bilang sanggunian Paggamit ng kuro-kuro Patalinghaga (peotic)

(referential) (metalingual) Muling isipin ang taong matagal
Lagi mong sinsabi sa kapatid Ang buwis na binabayaran sa mo nang lihim na minamahal.
mong tigilan na niya ang labis na Pilipinas ay pinakamataas sa Lumikha ka ngayon ng
pagkain sa fastfood dahil hidi ito buong Asya subalit hindi pagpapahayag ng iyong damdamin
nakabubuti sa kalusugan. Ngayon nararamdaman ng karamihan ang para sa kanya sa patalinghagang
ay gumamit ka ng sanggunian para serbisyong ibinabalik sa paraan. Maaring isang maikling
makita niyang hindi mo lang taumbayan kapalit ng mataas na tula ang ialay mo para sa kanya.
opinyon ang sinasabi mo sa kanya buwis na ito. Magpahayag ka ng
kundi may sangguniang iyong kuro-kuro kaugnay ng
magpapatunay rito. usaping ito.
B. Panuto: Ang mga sumusunod ay iba’t ibang pahayag mula sa palabas sa telebisyon at pelikula. Tukuyin ang
gamit ng wika at ipaliwanag kung bakit ito ang iyong napili. Kopyahin at sagutin ang mga tanong sa inyong
25
1. “Akala ko ba ay ok na? Nagdadrama ka na naman.’di ba nga pagdating sa kapakanan ng pamilya, walang panga-
panganay, walang ate-ate, walang bunso-bunso? Ang meron . . . kapit-bisig!”
- Maya, Be Careful with My Heart, unang episode
2. “Minsan gusto ko nanag ipagsigawan , kaya lang ako lang naman ang magmumukhang tanga. Bakit ba naman
kasi ang omplicated magmahal?”
- Basha, One Moree Chance
3. Mace: Gaano katagal bago mo siya nakalimutan?

Anthony: Matagal
Mace: Gaano nga kataga? One year? Two? Three? Four? Five?
Anthony: Importante pa ba yun? Ang mahalaga, nakalimutan
- Mace at Anthony, That Thing called Tadhana
4. Panoorin ang video na may pamagat na Word of the Lourd: Bitin sa Kanin na matatagpuan sa link na:
https://www.youtube.com/watch?v=XCiz3ccIuRM. Ang video ay may tagal na 2:57 minuto.
Isulat ang buod ng pinanood na video inyong activity notebook kung anong tungkulin ng wika ang masasalamin
sa video, Ipaliwanag kung bakit ito ang iyong napili.
Buod ng video:
Tungkulin ng Wika:
Paliwanag:
1. Pagkatapos mong sagutan ang pagsasanay B, nakita mo ba ang gamit ng wika sa mga napanood mong
pelikula o palabas sa telebisyon? Ipaliwanag ang iyong sagot.
2. Ngayong alam mo na ang kahalagahan ng wika, paano dapat gamitin ng mga pelikula o palabas sa telebisyon
ang wika? Kailan mo maituturing na mali o umaabuso ang kanilang pagagamit sa wika? Ano-ano ang maaari
mong imungkahi sa mga media practitioner upang magamit nila sa tama ang wika?
Pagpapahalaga
Panuto: Bilang isang Notre Damean, may mga pangyayari ba sa iyong buhay na hindi mo nagamit ng maayos
ang mga gamit ng wika? Ano-ano ang mga isinaalang-alang mo para ito ay maiwasto? Isulat ang sagot sa inyong
Pagtataya
Panuto: Magsaliksik ng sitwasyong magpapakita ng gamit ng wika sa lipunan. Isulat sa inyong
ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK ang mga nakalap na impormasyon at ang sanggunian nito.
Pamantayan 15 10 7
Pananaliksik Nakapagsaliksik ng mga Nakapagsaliksik ng mga Nakapagsaliksik ng mga
halimbawang sitwasyong halimbawang sitwasyon. May halimbawang sitwasyon.
pinatunayan ng mga inilahad inilahad na nagpatunay na May sangguniang inilahad
na mapagkatiwalaang sinaliksik ang halimbawa. ngunit kaduda-duda o hindi
sanggunian mapagkakatiwalaan.
26
Paraan ng Malinaw na malinaw na Malinaw na inilahad ang Hindi malinaw na inilahad
paglalahad inilahad ang nasaliksik na mga nasaliksik na mga ang nasaliksik sa mga
ng nasaliksik halimbawang sitwasyong halimbawang sitwasyong halimbawang sitwasyong
nagpapakita ng gamit ng wika nagpapakita ng gamit ng wika nagpapakita ng gamit ng wika
sa lipunan. sa lipunan. sa lipunan.
Nilalaman May ilang halimbawang May halimbawang hango sa May ilang halimbawang hindi
kapani-paniwala at hango sa mga totoong pangyayari sa kapani-paniwala at mistulang
mga totoong pangyayari sa buhay. kathang-isip lamang.
buhay.
Sanggunian/References
Dayag, Alma M. at Del Rosario. Pinagyamang Pluma: Komunikayon at Pananliksik sa Wika at

Almario, Virgilio S. Madalas. Itanong Ukol sa Wikang Pambansa: Komisyon sa Wikang Filipino [C.
2004]
Mga Terminolohiya
Austronesian – ito ay hango sa salitang Latin na auster na ibig sabihin ay “south wind” at nesos na
nangangahulugang isla.
Pagano – mula sa pananaw ng isang Kristiyanismo, sa pangkalahatan, ang isang pagano ay isang taong
gumagawa ng anumang sereminya, gawa o pagsasanay na pangrelihiyon na malinaw na hindi Kristyano.
Indio – mga Katutubong Malay ng Pilipinas
Aralin 5 Kasaysayan ng Wikang Natutukoy ang mga pinagdaanang 5 Linggo

Pambansa (Unang pangyayari/kaganapan tungo sa pagkabuo at pa-
Bahagi) unlad ng Wikang Pambansa
Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa

isang aprtikular na yugto ng kasaysayan ng
Wikang Pambansa
Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay

sa mga napakinggang pagtalakay sa Wikang
Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga

pangyayaring may kaugnayan sa pag-unlad ng
Wikang Pambansa
InaasahangAng mga mag-aaral ay inaasahang:

Pampagkatuto
 Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/kaganapan tungo sa pagkabuo at pag-unlad ng
Wikang Pambansa
 Nakapagbubuo ng sanaysay patungkol sa isang particular na yugto ng kasaysayang ng
Pambansang Wika
 Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa Wikang
Pambansa
27
 Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang
Pambansa
Konseptong Mapa
Teoryang Teoryang
Pooh-pooh Ta-ta Teoryang Yo-he-
ho
Teoryang Bow-wow
Teorya ng
Teoryang Ding Pandarayuhan
Dong
WIKA Teorya ng Pandarayuhan Mula sa

Tore ng Babel
Rehiyong Austronesyano
ARALIN 5
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
(UNANG BAHAGI)
Layunin
 Natutukoy at napapalawak ang mga pangyayari sa pagbuo ng Wikang Pambansa.

 Nakapaghahambing ng mga pangyayari sa pag-unlad ng Wikang Pambansa.
 Nakapagbibigay ng sariling opinyon batay mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa kasaysayan ng Wika.
Panimula
Hindi natin matatawaran ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang wikang pambansang magbibigkas sa
mamamayan. Gamit ang isang wika, mabilis na magkakaunawaan sa isang lipunan. Sa mga nagdaang aralin,
naunawaan natin kung paano isinilang ang wikang pambansa sa kabila ng mahigpit na isandaang wikang umiiral sa
iba’t ibang bahagi ng bansa.
Sinasabing ang mga wika sa Pilipinas ay kabilang sa malaking pamilya ng mga wikang Austronesian. Kabilang
sa pamilyang ito ang sumusunod:
 Mga wika mula sa Formosa sa hilaga hanggang New Zealand sa timog
 Mmula isla ng Madagascar sa may baybaying ng Africa hanggang Easter Islands sa gitna Pasipiko.
Ang limang daang wikang kasali sa pamilyang Austronesian ay sangwalo (1/8) ng mga wika sa mundo. Ang
relasyon ng mga wika ay sinabing nagbibigkis ng wikang katutubo sa Pilipinas sa kadahilang kahit nagsasariling wika
ay sinasabing nagbibigkis ng wikang katangian ang mga wikang katutubo sa gramatika, sa estruktura ng
pangungusap, sa leksikon, at iba pa. Ito ang itinuturing na dahilan kung bakit nagiging madali para sa isang Pilipino
ang matuto ng iba pang wikang katutubo sa Pilipinas.
Paunang Pagsusulit
28
Panuto: Piliin sa mga sumusunod ang tamang sagot. Isulat ang sagot sa inyong
1. Nilalaman ng baybayin (Alibata)
a. Nanaig ang kagustuhan ng mga pari
b. Nanaig ang kagustuhan ng mga Pilipino\
c. 17 titik, 14 na katinig at 3 patinig
d. 17 titik, 14 na patinig at 3 katinig
2. Kung tinuruan tayo ng kastila posibleng _________
a. Gawa daw ito sa diyablo
b. Tanging Ingles lamang ang gagamiting wikang panturo
c. Nagsasalita tayo nito at magiging mother tongue natin ito
d. Namayagpag ang paggamit ng panitikang tagalog
3. Layunin ng Kastila
a. Akdang pampanitikan laban sa mga kastila
b. Pinag-aralan ng mga prayle ang katutubong wika
c. Kapangyarihan, kayamanan, kristiyanismo
d. Nagkaroon ng masiglang talakayan tungkol sa wika
4. Wikang ginagamit at nauunawaan kahit saan sa panahon ng Kastila
a. Tagalog
b. Ingles
c. Espanyol
d. Bernakular
5. Ang wika nagmula sa panggagaya ng mga sinaunang tao sa mga tunog na nilikha ng mga hayop.
a. Teoryang Bow-wow
b. Teoryang Ding-Dong
c. Teoryang Ta-Ta
d. Teoryang Yo-he-ho
Pagganyak
Panuto: Isulat sa kahon ang inyong hinuha kung paano at saan nagmula ang wika. Kopyahin at
isulat ito sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Pagtalakay
Pinagmulan ng Wika
Ayon sa Propesor sa Komunikasyon na sina Emmert at Donaghy (1981) , ang wika, kung ito ay pasalita, ay isang
sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog; kung ito naman ay pasulat, ito ay inuugnay natin sa mga kahulugang
nais nating iparating sa ibang tao. Ngunit saan nga ba nagmula ang wika? Walang nakakaaalam kung paano ito nagsimula
ngunit maraming mga haka-haka at teorya tungkol sa pinagmulan ng wika.
Mga Teorya ng Pinagmulan ng Wika
1. Paniniwala sa Banal na Pagkilos ng Panginoon
- Ayon sa mga teologo ay naniniwalang ang pinagmulan ng wika ay matatagpuan sa Banal na aklat. Sa
Genesis 2:20 naisulat na ‘’ 20at pinangalanan ng lalaki ang lahat ng mga hayop , at ang mga ibon sa
himapapawid, at ang bawat ganid sa parang .” Ayon sa bersong ito, magagamit kasabay ng pagkalalang sa
tao ay ang pagsilang din ng wika na ginagamit sa pakikipagtalastasan.
- Sa Genesis 11:1-9 (Ang Tore ng Babel) naman ay ipinakikita ang pinagmulan ng pagkakaiba-iba ng wika.
29
2. Teoryang Ding-Dong
- Naglalahad sa misteryong ugnayan ng mga tunog at wika. Sinasabing tumutugon ang mga tao sa
pamamagitan ng tunog.
3. Teoryang Bow-bow
- Ang teoryang ito ang wika ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan. Ang mga bagay-bagay sa
paligid ng tao ay natutunan nilang bigyang pangalan sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha nito.
4. Teoryang Pooh-pooh
- Ang teoryang ito ay nagsasabing natutong magsalita ang tao bung ang mga masidhing damdamin ng
sakit, tuwa, lungkot, takot, pagkabigla at iba pa.
5. Teoryang Ta-ta
- Ang teoryang ito ay ang kumpas o galaw ng mga kamay ng tao na kanyang ginagawa sa bawat partikular
na aksyon ay ginagaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng taong lumikha ng tunog at kalauna’y
magsalita.
6. Teoryang Yo-he-ho
- Pinaniniwalaan ng nagmungkahi ng teoryang ito na ang tao ay natutong magsalita bunga diumano ng
kanyang pwersang pisikal.
7. Teoryang Ta-ra-ra-boom-de-ay
- Ayon sa teoryang ito, ang mga tao ay natutong magsalita sapagkat likas sa kanila ang pagsasagawa ng
mga ritwal. Halos lahat ng mga gawain tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani at iba pa at
kaakibat nito ang ritwal na kalaunan ay nilapatan ng iba’t ibang kahulugan.

Sa unang bahagi ng araling ito ay natutuhan mo ang iba’t ibang teoryang nagtangkang ipaliwanag ang pinagmulan
ng wika. Ngayon naman ay malalaman natin ang pinagmulan ng ating wikang pambansa. Maraming tanong ang sasagutin
ng paglalahad ng kasaysayang ito. Bago pa man ito italaga bilang wikang pambansa ay marami na rin itong pinagdaanan.
Ating alamin ang kasaysayan ng wikang pambansa.
Panahon ng mga Katutubo

Mayroong ng sining at Panitikan ang mga Pilipino bago dumating ang mga kastila. May sariling pamahalaan
(barangay), batas, sining, panitikan at wika ang mga katutubo noon. Mga biyas ng kawayan, dahon ng palaspas at balat
ng punongkahoy ang pinakapapel nila noon. Ang mga gawa ng mga katutubo noon ay sinunog ng mga Kastila dahil ito
raw ay gawa ng demonyo. Bybayin ang tawag sa paraan ng pagsulat ng mga katutubo na binubuo ng libinpito (17) titik:
tatlong (3) patinig at labinapat (14) na katinig. Kilala rin ang teoryang ito sa taguriang wave migration theory pinasikat
ni Dr. Henry Otley Beyer, isang Amerikanong antropologo noong 1916. Naniniwala si Dr. Otler Beyer na may tatlong
pangkat ng taong dumating sa Pilipinas na nagpasimula ng lahing Pilipino. Ang mga ito ay ang mga grupo ng Negrito,
Indones, at Malay. Nasira ang teorya ni Dr. Beyer dahil nakakita ng bungo at isang panga ang pangkat ng arkeologo na
pinangunahan ni Dr. Rober Fox sa yungib ng Tabon sa Plawan noong 1962. Ang Taong Tabon ay nagmula sa specie ng
Taong Pekking na kabilang sa homo sapiens o modern man at ang taong Java na kabilang sa Homo Erectus.
Teorya ng Pandarayuhan mula sa Relihiyosong Austrenesyano

Ang mga Pilipino daw ay nagmula sa Austronesian. Ayon kay Wilhiem Solheim, Ama ng Arkeolohiyang Timog-
Silangang Asya, nagmula ang mga Austronesian sa mga isla ng Sulu at Celebes na tinatawag na Nustantao. Dahil sa
kalakalan, migrasyon at pag-aasawa kaya kumalat ang lahing ito sa iba’t ibang rehiyon.
Panahon ng Espanyol
Ikinintal sa isip at puso ng mga Pilipino ang Kristyanismi o 3G’s ( God,Gold and Glory ). Barbariko, di sibilisado
at pagano ang mga katutubo. Ang mga Prayleng Espanyol ang naging institusyon ng Pilipino. Ang pamayanan ay
pinaghati-hati sa apat na orden ng misyonerong espanyol na pagkaraan ay naging lima; Agustino, Pransiskano,
30
Dominikano, Rekolekto at Heswita. Nagkaroon ng malaking epekto sa pakikipagtalastasan sa mga katutubo ang paghahati
ng pamayanan. Nang sakupin ng espanyol ang katutubo may sarili na itong wika na ginagamit upang makipagusap at
makipagkalakalan ngunit pinigil nila. Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga paaralaang magtuturo gn wikang kastila sa
mga Pilipino ngunit ito ay tinutulan ng mga prayle. Ang mga misyonerong espanyol mismo ang nag-aral ng mga wikang
katutubo. Nagsulat ang mga paryle ng mga diksynaryo at aklat-panggramatika , katekismo, at kumpesyonal. Noong
Disyembre 29, 1972 lumagda pa si Carlos VI ng isang dekrito na nag-uutos na gumagamit ng wikang espanyol sa lahat ng
paaralang itatag sa pamayanan ng indio.
Pagsasanay
A. Panuto: Basahin ang sumusunod na mga pangyayari at tiyakin kung ano ang naging sanhi o ano ang
ibinunga nito. Isulat sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK ang titik ng iyong sagot.
1. Sa panahon ng mga katutubo, nabatid nating ang ating mga ninuno ay nagmula sa tatlong malalaking pangkat
na nandayuhan sa ating bansa. Ano ang ibinunga nito sa pag-unlad ng wika?
a. Nahirapang makipagkalakalan ang ating mga ninuno.
b. Walang isang wikang nanaig sa bansa.
c. Hindi nag-uusap ang ating mga ninuno.
2. Ang ating mga ninuno ay nakatuklas ng sarili nilang paraan ng pagsulat at pagbasa-Ang baybayin. Nang
dumating ang mga Espanyol ay sinunog nila ang mga ito. Ano ang sanhi ng pagsunog nila dito?
a. Labis ang pagkamuhi ng mga Espanyol sa mga katutubo. Gusto nilang buwagin ang simbolo ng
pagkakaisa ng mga ito.
b. Mahirap unawain at pag-aralan ang baybayin. Hindi sila magkakaunawaan kung ito ang gagamitin.
c. Ayon sa kanila ito raw ay gawa ng diyablo, pero ang totoo naisip nilang makahahadlang ito sa
pagpapalaganap ng Kristuyanismo.
3. Noong panahon ng mga Espanyol ay ginanit ang wikang katutubo sa pakikpag-usap sa mga mamanayan.
Ano ang sanhi nito?
a. Naniniwala ang mga Espanyol na mas mapapalaganap nila ang pananalanpalataya kung wikang
nauunawaan ng mga katutubo ang gagamitin.
b. Nabatid ng mga Espanyol na mas maganda pala ang wikang katutubo kaysa sa kanilang wika.
c. Nagduda ang mga Espanyol sa kakayahan ng mga katuhibong matuto ng bagong wika.
4. Kagustuhan ng mga Espanyol ang naging epekto ng pagpapalaganap ng kristiyanismo. Ano ang ibinunga
nito?
a. Ang mga misyonerong Espanyol ay kumuha ng mga tagasalin upang makipag-ugnayan sila sa mga
katutubo.
b. Ang mga misyonerong Espanyol mismo ang nag-aral ng mga wikang Katutubo.
c. Ipinaglaban ng mga misyonerong Espanyol ang paggamit ng wikang Espanyol.
5. Ano ang ibinunga ng pagsibol ng kaisipang "isang bansa, isang diwa”

a. Gumawa ng batas ang mga Espanyol na gawing wikang pambansa ang Tagalog
b. Pinilit ng mga manghihimagsik na pag-aralan ang wikang Espanyol.
c. Nabatid ng mga manghihimagsik na ang wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang mga
kababayan nila.
B. Panuto: Isulat ang mga mahahalagang pangyayari sa bawat panahon. Kopyahin at isulat sa inyong
1. Panahon ng mga Katutubo
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
2. Panahon ng mg Espanyol
_______________________________________________________________________________
31
_______________________________________________________________________________
3. Panahon ng Rebolusyong Pilipino

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
Pagpapahalaga
Sa iyong palagay, totoo nga kayang ang wika ay malaking bahagi upang magbuklod ang mamamayan?
Ipaliwanag. Koyahin at isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Pagtataya
Panuto: Pumili ng isang panahon at sumulat ng sanaysay na tumatalunton sa mga pangyayari sa
panahong ito. Talakayin mo na rin ang naging ambag ng yugtong ito sa pagkakabuo ng wikang pambansa at
kahalagahan nito ng pagkakabuo at pag-unlad ng wikang pambansa. Isulat ang sanaysay sa inyong
Kategorya Higit na Inaasahan Nakamit ang Bahagyang Hindi nakamit Walang

(20) Inaasahan (15) Nakamit ang ang Inaasahan (5) Napatunay
inaasahan (10) an (2)
Introduksiyon Nakapanghihikayat Nakalahad sa Nakalahad sa
Hindi malinaw ang *Hindi
ang introduksiyon. introduksiyon ang introduksiyon ang
introduksiyon at nakita sa
Malinaw na pangunahing paksa pangunahing ang pangunahing ginawang
nakalahad ang gayundin ang paksa subalit
paksa. Hindi rin sanaysay.
pangunahing paksa panlahat na hindi sapat ang
nakalahad ang
gayundin ang pagtanaw ukol dito. pagpapaliwanag
panlahat na
panlahat na pagtanaw ditto. pagpapaliwanag
ukol dito. ukol dito.
Diskusyon Makabuluhan ang Bawat talata ay May kakulangan Hindi nadebelop *
bawat talata dahil sa may sapat na sa detalye. ang mga
husay na detalye. pangunahing ideya.
pagpapaliwanag at
pagtalakay tungkol
sa paksa.
Organisasyon Lohikal at mahusay Naipakita ang Lohikal ang Walang patunay na *
ng Ideya ang pagkakasunod- debelopment ng pagkakaayos ng organisado ang
nadebelop.
palagay o paksa batay sa mga tungko sa pakasa kapitalisasyon at
batay sa katibayang katibayan at mga batay sa mga pagbaybay.
inisa-isa sa bahaging katwirang inisa-isa katibayan at mga
gitna. sa bahaging gitna. katwirang inisa-
isa sa bahaging
gitna.
Gamit Walang pagkakamali Halos walang Maraming Napakarami at *
sa mga estraktura ng pagkakamali sa pagkakamali sa nakagugulo ang
mga pangungusap at estraktura ng mga estraktura ng pagkakamali sa
gamit ng mga salita. pangungusap at mga pangungusap estraktura ng mga
32
gamit ng mga at gamit ng mga pangungusap at
salita. salita. gamit ng mga
salita.
Kabuuan

Dayag, Alma M. at Del Rosario. Pinagyamang Pluma: Komunikayon at Pananliksik sa Wika at
https://www.scrib.com/document/390781298/Rubrik-sa-Pagsulat-ng-Sanaysay
Mga Terminolohiya
Bernakular- ang wika o dayalekto na ginagamit sa pagsasalita araw-araw ng karaniwang tao sa isang
particular na lugar.Madali itong intindihin dahil nakasanayan na at namulat mula sa pagkabata ang mga
taong gumagamit nito.
Lope K. Santos – Ama ng Balarila
KALIBAPI O Kapisanan saPaglilingkkod sa Bagong Pilipinas - may layuning mapabuti ang
edukasyon at moral na henerasyon, pagpapalakas at pagpapaunlad ng kabuhayan sa pamatnubay ng
imperyong Hapones.
Learning Competencies
Aralin 6 Kasaysayan ng Wikang Natutukoy ang mga pinagdaanang 6-7

Pambansa (Ikalawang Bahagi) pangyayari/kaganapan tungo sa
pagkabuo at pa-unlad ng Wikang
Pambansa
Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t

ibang awtor sa isinulat na kasaysayan ng
Wika
Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw

kaugnay sa mga napakinggang
pagtalakay sa Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng

mga pangyayaring may kaugnayan sa
pag-unlad ng Wikang Pambansa

 Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/kaganapan tungo sa pagkabuo at pag-unlad ng
Wikang Pambansa
 Nasusuri ang mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa isinulat na kasaysayan ng Wika
 Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga napakinggang pagtalakay sa Wikang
Pambansa
33
 Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang
Pambansa.
Konseptong Mapa
kasasaysayan
Kasaysayan
kasaysayan
ng Wika
ng Wika
ng Wika
Panahon ng Amerikano Panahon ng mga Hapones Panahon ng
Pagsasarili hanggang
sa Kasalukuyan
ARALIN 6
(IKALAWANG BAHAGI)
Layunin
 Natutukoy at napapalawak ang mga pangyayari sa pagbuo ng Wikang Pambansa

 Nakapaghahambing ng mga pangyayari sa pag-unlad ng Wikang Pambansa
 Nakapagbibigay ng sariling opinyon batay mga pananaw ng iba’t ibang awtor sa kasaysayan ng Wika
Panimula
Nagsimula ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika nang lagdaan ni Pangulong Sergio Osmena ang isang
proklamasyong nakasulat sa Ingles noong ika-26 Marso, 1946 na may pamagat na "Designating the Period from
March 27 to April 2 of Each Year 'National Language Week." Isinasaad ng naturang Proklamasyon Blg. 25 na ang
panahon mula Marso 27 hanggang Abril 2, taon-taon, ay magiging "Linggo ng Wika bilang pagsunod sa Batas
Komonwelt Blg. 570 na nagsasaad na kailangang gumawa ang gobyerno ng mga nararapat na hakbang tungo sa
pagsulong ng Wikang Pambansa. Saklaw ng petsa ng Linggo ng Wika ang pagdiriwang ng kaarawan ni Francisco
"Balagtas” Baltazar, isang haligi ng panitikang Pilipino, Nang panahong iyon, hiniling na ang lahat ng paaralan,
pribado man o publiko, hanggang mga kolehiyo at unibersidad, na magsagawa ng kaukulang palatuntunan sa buong
linggo upang maipamalas ang kanilang pagmamahal sa wikang pambansa.
Noong ika-26 ng Marso, 1954 naglabas ng Proklamasyon Big. 12 ang Pangulong Ramon Magsaysay na may
pamagat na"Nagpapahayag na Linggo ng Wikang Pambansa ang Panahong Sapul sa Ika-29 ng Marso Hanggang Ika-
4 ng Abril Bawat Taon" Nakasulat ang proklamasyon sa wikang Pilipino.
Inilipat muli ng Pangulong Magsaysay ang panahon ng Linggo ng Wika sa bisa ng Proklamasyon Blg. 186 noong
23 Setyembre, 1955 at may pamagat na "Na Nagsusulong sa Proklamasyon Blg. 12 na May Petsang Marso 26, 1954,
sa Pamamagitan ng Paglilipat ng Pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa Buhat sa Marso 29-Abril 4 sa Agosto
13-19 Bawat Taon." Sinasabing ang dahilan daw nito ay upang hindi lumabas sa taong pagtuturo ang pagdiriwang.
Saklaw rin ng Linggo ng Wika ang kaarawan ni Pangulong Manuel L. Quezon na siyang Ama ng Wikang Pambansa
34
Naging kontribusyon naman ni Pangulong Fidel V. Ramos ang pagtatalaga ng "Buwan ng Wikang Pambansa" tuwing
Agosto 1-31 sa pamamagitan ng Proklamasyon Blg. 1041 noong 15 Hulyo, 1997.
Paunang Pagsusulit
Panuto: Piliin sa mga sumusunod ang tamang sagot. Isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT
NOTEBOOK.
1. Ang naging rekomendasyon tungkol sa bernakular na wika.

a. Namayagpag ang paggamit ng panitikang tagalog
b. Pinag-aralan ng mga prayle ang katutubong wika
b. Turuan ang kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling wika
c. Ito ay magiging wikang pantulong sa pagtuturo
2. Nag-utos na gawing opisyal na wika ang tagalog at Niponggo.

a. namulat ang mga mamamayan
b. marunong sumulat at bumasa, may baybayin
c. “isang bansa, isang diwa”
d. Ordinansa Militar blg. 13
3. Paniniwala ng Amerikano kung bakit nila gustong ipalaganap ang Ingles.

a. Ito ay magiging wikang pantulong sa pagtuturo.
b. Upang magkaintindihan ang mga Pilipino at Amerikano
c. Hindi maiwasan ng mga guro ang paggamit ng bernakular
d. Napalitan ang director ng kawanihan ng Edukasyon
4. Bakit hindi tayo tinuruan ng Wikang Kastila
a. Turuan ang kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling wika
b. Gusto ng mga pari na mapanatili ang kapangyarihan, ayaw ng mga kastila na tumalino ang mga
Pilipino, natatakot na magkaisa ang mga katutubo
c. Ang asya ay para sa asyano, mawala ang impluwensiya ng mga Amrikano
d. Tinuro ang tagalog at niponggo sa mga paaralan
5. Layunin ng mga kastila

a. akdang pampanitikan laban sa mga kastila
b. pinagaralan ng mga prayle ang katutubong wika
c. kapangyarihan, kayamanan, kristyanismo
d. nagkaroon ng masiglang talakayan tungkol sa wika
6. Paano isinakatuparan ang ordinansa

a. Nagkaroon ng masiglang talakayan tungkol sa wika
b. Konstitusyon ng Biak na Bato noong 1899
c. Turuan ang kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling wika
d. Tinuro ang tagalog at niponggo sa mga paaralan
7. Wikang ginamit at naunawaan kahit saan sa panahon ng Kastila

a. Tagalog
b. Namulat ang mga mamamayan
c. Bernakular
d. Alamat
8. Nagkaroon ng Kaugnayan ang ingles sa buahy ng mga Pilipino

a. Hindi maiwasan ng mga guro ang paggamit bng bernakular
b. Namulat ang mga mamamayan
35
c. Gawa daw ito ng diyablo, sabagal sa pagpapalaganap ng katoliko
d. Ginamit bilang wikang panturo sa primary hanggang kolehiyo, ginamit sa wikang pantalastasan
9. Nagsasagawa ng pananaliksik, gabay at alituntunin na maging batayan sa pagpili ng wikang pambansa ng

Pilipinas
a. Kueba, bato, dahon, kahoy
b. Surian ng Wikang Pambansa
c. Namulat ang mga mamamayan
d. Komisyon ng Wika
10. Ang pangunahing proyekto ng KALIBAPI

a. pinag-aralan ng mga prayle ang katutubong wika
b. pagpapalaganap ng Wikang tagalog
c. nagkaroon ng masiglang talakayan tungkol sa wika
d. namayagpag ang paggamit ng panitikang tagalog
Pagganyak
A. Panuto: Magbahagi ng iyong hindi malilimutang pangyayari sa makulay na pagdiriwang ng Buwan
ng Wika. Pagkatapos ay sagutin ang mga tanong sa ibaba ng kahon. Koyahin at isulat ang sagot sa
1. Bakit ba natin ipinagdiriwang ang Buwan ng Wika? Ano ba ang kahalagahan nito at ano ang
kabutihang dal ang pagdiriwang na ito?
Pagtalakay
Panahon ng mga Amerikano
Pagkatapos ng mga kolonyalistang Espanyol, dumating naman ang mga Amerikano sa pamumuno ni Almirante
Dewey. Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga Pilipino. Lalong nabago ang sitwasyong pangwika ng Pilipinas dahil
nadagdag ang wikang Ingles na nagkaroon ng malaking kaugnayan sa buhay ng mga Pilipino.
Ginamit ang wikang Ingles bilang wikang panturo nang panahon iyon. Dahil sa pagnanais na maisakatuparan ang
mga plano alinsunod sa mabuting pakikipag-ugnayan, nagkaroon ng pambansang Sistema ng edukasyon sa kapuluan.
Kung relihiyon ang naging pamana ng mga Kastila sa Pilipino, edukasyon naman ang naging pangunahing ipamana ng
mga Amerikano. (Mga sundalo ang unang nagsipagturo ng wikang Ingles at sumunod ang grupong kilala sa tawag ng
Thomasites. Sa panahong ito, wikang Ingles ang ginagamit bilang wikang panturo at wilang patalastas.)
Batas Blg. 74
- Itinakda noong ika-21 ng Marso 1901 na nagtatag ng mga paaralang pambayan at nagpahayag na wikang
Ingles ang gagawing wikang panturo.
Noong 1925, sa pamamagitan ng sarbey ng Komisyong Monroe, napatunayang may kakulangan sa pagagmit ng
Ingles bilang wikang panturo sa mga eskwelahan.
36
Hindi naging madali para sa mga nagsisipaturo ang paggamit agad ng Ingles, at hindi nila maiwasan ang paggamit
ng bernakular sa kanilang pagpapaliwanag sa mga mag-aaral. Dahil dito, inirekomenda na ipagamit ang bernakular bilang
wikang pantulong.
Noong 1931, si George Butte, ang Bise Gobernador-Heneral, ay nagpahayag ng kanyang panayam ukol sa
paggamit ng bernakular sa pagturo sa Unang apat na taong pag-aaral.
Ayon sa kawanihan ng Pambayang Paaralan, nararapat na Ingles ang ituro sa pambayang paaralan sapagkat:
- Hindi magandang pakinggan ang magkahalong wikang Ingles at bernakular
- Ingles ang wika sa pandaigdigang pangangalakal
- Mayaman ang Ingles sa katawagang pansining at pag-agham
Ang mga katwiran naman ang nagtaguyod ng paggamit ng bernakular ay ang mga sumusunod.
- Kung bernakular ang gagamiting panturo, magiging epektibo ang pagtuturo sa primary
- Nararapat lamang na Tagalog linangin sapagkat ito ang wikang komon sa Pilipinas
- Ang paglinanang ng Wikang Ingles bilang wikang pambansa ay hindi nagpapakita ng nasyonalismo
Panahon ng mga Hapones
- Nagkaroon ng pagsulong ang wikang pambansa

- Ipinagbawal ang paggamit ng Ingles sa anumang aspekto ng pamumuhay ng mga Pilipino.
- Ipinagbabawal ang paggamit ng mga aklat at peryodiko mula sa Amerika.
- Ipinagagamit ang mga katutubong wika lalo na ang Tagalog.
- Itinuro ang Wikang Nihonggo sa lahat ng paaralan subalit binibigyang-diin ang Wikang Tagalog.
- Naging masiglang talakayan ang tungkol sa Wika.
Ordinansa Militar Blg. 13 ( Ipinatupad ng mga Hapones ) - Ito ay nag-uutos nag awing opisyal na wika ang Tagalog
at Nihonggo.
Philippjne Executive Commission - itinatag upang magtaguyod ng patakarang military ng mga Hapones at
propagandang pangkultura.
Jorge Vargas - namuno sa Philippine Executive Commission.
KALIBAPI O Kapisanan saPaglilingkkod sa Bagong Pilipinas - may layuning mapabuti ang edukasyon at moral
na henerasyon at pagpapalakas at pagpapaunlad ng kabuhayan sa pamamatnubay ng imperuong Hapones.
Benigno Aquino - ang nahirang director sa KALIBAPI.
Pagpapakaganap ng Wikang Pilipino - ang pangunahing proyekto ng kapisanan, katuwang nila sa SWP.
Tatlong Pangkat na namamayagpag sa usaping Pagwika sa Panahong ito:
1. Pangkat ni Carlos Ronquillo
2. Pangkat ni Lope K. Santos
3. Pangkat nina N. Sevila at G.E. Tolentino
Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa kasalukuyan
Hulyo 4, 19460
- Nakamit ng Pilipinas ang kanyang kasarinlan.
Agosto 13, 1959
37
- Pinalitan ang tawag sa wikang pambansa mula sa Tagalog. Pilipino sa bisa ng kautusang Pangkagawaran Blg. 7
– Jose Romero
Kalihim Alejandro Roces
- Nilagdaan at iniutos na ipalimbag sa wikang Pilipino ang lahat ng sertipiko at diploma sa taong aralan 1963-
1964.
1963
- Ipinag-utos na awitin ang Pambansang awit sa titik nitong Pilipino batay sa Kautusang Tagapagpaganap Blg.
60 s. 1963 na nilagdaan ni Pangulong Diosdado Macapagal.
Ferdinand Marcos
- Nag-utos na lahat ng edipisyo, gusali, at tanggapan pangalan sa Pilipino sa bias ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 96 s. 1967.
Rafael Salas
- Nilagdaan ang memorandum Sirkular Blg. 172 (1968) na nag-uutos na ang ulong-liham ng tanggapan ng
pamahalaan ay isulat sa Pilipino.
Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968)
- Nagtatagubilin sa lahat ng kawani ng pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na pangungunahan
ng Surian ng Pambansa sa iba't ibang purok lingguwistika ng kapuluan.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187
- Nilagdaan ni Pangulong Marcos na nag- uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang
sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga't maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at
pagkaraan naman sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksiyon.
Hulyo 19, 1974
- Nagpalabas ang Kagawaran ng Edukasyon at Kultura sa pamumuno ni Kalihim Juan L Manuel ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974 ng panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang Edukasyong Bilingguwal.
Pangulong Corazon Aquino
- Bilang unang babaeng pangulo, bumuo ng bagong batas ang Constitutional Commission.
Saligang Batas 1987
- Nilinaw ang mga kailangang gawin, upang maitaguyod ang wikang Filipino.
Pangulong Gloria Macapagal Arroyo

- Naglabas siya ng Executive Order No. 210 noong Mayo 2003 na nag-aatas ng pagbabalik sa isang
monolingguwal na wikang panturo. Ang Ingles, sa halip na ang Filipino.
Sa kasalukuyan, masasabing marami pa ring sagabal sa pagsulong ng wikang Filipino. Ngunit kung ang
pagbabatayan natin ang paglaganap at paggamit ng wikang Filipino, masasabi nating mabilis nga ang pagsulong nito.
38
Noong ika-5 Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg.13-39 ay nagkasundo ang Kaluponan ng KWF sa
sumusunod na depinisyon ng Filipino.
Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilan ng komunikasyon, sa pabigkas at sa
pasulat na paraan ng mga pangkating katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buha mabilis itong pinauunlad
ng araw-araw at iba t ibang uri ng paggamit sa iba t ibang uri ng paggamit sa iba t ibang pook at sitwasyon at nililinangg
sa iba't ibang antas ng saliksik at talakayang akademiko ngunit sa paraang maugnayin at mapagtampok sa mga lahok na
nagtataglay ng mga malikhaing katangian at kailangang karunungan mula sa mga katutubong wika ng bansa.
Sama-sama nating abutin ang wagas na hangaring maging wika 2 ng karunungan ang wikang pambansa.
Pagsasanay
A. Panuto: Balikan at isulat ang mga pangyayaring nagpakitang muntik nang maisantabi ang pambansang wika.
Isulat ang pangyayari sa tamang kahon. Kopyahin at sagutin ang mga tanong sa inyong
Panahon ng mga Panahon ng Pagsarili

Panahon ng Amerikano
Hapones hanggang Kasalukuyan
B. Panuto: Ibigay ang sanhi at bunga patungkol sa Kasaysayan ng Wikang Pambansa gamit ang Fishbone Organizer
na nasa ibaba. Koyahin at isulat ang sagot sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK.
Sanhi
Bunga
Pagpapahalaga
Bakit kailangang isulong ang pagtataguyod ng Wikang Pambansa? Koyahin at isulat ang sagot sa
Pagtataya
Panuto: Magsaliksik ng mga pananaw ng iba’t ibang awtor tungkol sa naging takbo ng mga
pangyayaring sa kasaysayan ng ating wikang pambansa. Isulat sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT
NOTEBOOK ang iyong nasipi at ilahad ang iyong pananaw ukol dito. Isulat kung ikaw ay sumasang-ayon o
sumasalungat sa kanilang pananaw at pangatwiranan ito.
39
Kategorya Higit na Nakamit ang Bahagyang Hindi nakamit Walang

Inaasahan (20) Inaasahan (15) Nakamit ang ang Inaasahan Napatunayan
inaasahan (10) (5) (2)
Introduksiyon Nakapanghihikayat Nakalahad sa Nakalahad sa
Hindi malinaw *Hindi nakita
ang introduksiyon. introduksiyon ang introduksiyon ang
ang introduksiyon sa gianwang
Malinaw na pangunahing pangunahing at ang sanaysay.
nakalahad ang paksa gayundin paksa subalit hindi
pangunahing
pangunahing paksa ang panlahat na sapat ang
paksa. Hindi rin
gayundin ang pagtanaw ukol pagpapaliwanag nakalahad ang
panlahat na dito. dito panlahat na
pagtanaw ukol dito. pagpapaliwanag
ukol dito .
Diskusyon Makabuluhan ang Bawat talata ay May kakulangan Hindi nadebelop *
bawat talata dahil may sapat na sa detalye. ang mga
sa husay na detalye. pangunahing
pagpapaliwanag at ideya.
pagtalakay tungkol
sa paksa.
Organisasyon Lohikal at mahusay Naipakita ang Lohikal ang Walang patunay *
ng Ideya ang pagkakasunod- debelopment ng pagkakaayos ng na organisado ang
nadebelop.
palagay o paksa batay sa mga tungko, sa pakasa kapitalisasyon at
batay sa katibayan katibayan at mga batay sa mga pagbaybay.
inisa-isa sa katwirang inisa- katibayan at mga
bahaging gitna. isa sa bahaging katwirang inisa-
gitna. isa sa bahaging
gitna.
Gamit Walang Halos walang Maraming Napakarami at *
pagkakamali sa pagkakamali sa pagkakamali sa nakagugulo ang
mga estraktura ng estraktura ng mga estraktura ng mga pagkakamali sa
mga pangungusap pangungusap at pangungusap at estraktura ng mga
at gamit ng mga gamit ng mga gamit ng mga pangungusap at
salita. salita. salita. gamit ng mga
40
salita.
Kabuuan
Pagbati mula sa aking puso! Natapos mo

nang mahusay ang proyekto ng Unang
markahan.

Komunikasyon at Pananaliksik - 1st Quarter

Încărcat de

Informații document

Titlu original

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Komunikasyon at Pananaliksik - 1st Quarter

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

1

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika

Subject Teacher ______________________________________________

Class Adviser ______________________________________________

FOR PRIVATE USE

CORE VALUES – N.O.T.R.E. D.A.M.E.

Sanggunian/ References (Links)

Module Learning Competencies

Aralin Mga Nilalaman Kasanayang Pampagkatuto Lingo

Wika Wikang Opisyal

Ang mga mag-aaral ay inaasahang:

Bubble Gang: Tayo’y mga Pinoy, may sariling wika!

Kategorya Higit na Nakamit ang Bahagyang Hindi nakamit Walang

Module learning Competencies

Ang mga mag-aaral ay inaasahang:

 Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa napakinggan/ napanood na sitwasyong pangkomunikasyon

1. Ang katutubong wika at mother tongue ay tinatawag na Ikalawang wika.

Salita Linggwahe Kahulugan

Ang matututuhan mo sa susunod na bahagi ng modyul ay makatutulong sa iyong

Panuto: Kopyahin at isulat sa inyong ACTIVITY/ASSESSMENT NOTEBOOK ang sagot sa mga

2. Pagtalakay sa Monolingguwalismo, Bilingguwalismo, at Multilingguwalismo

 Nagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa kung

FILIPINO + INGLES = Bilingguwalismo

Tausug Tagalog kapampangan Maguindanaoan

Chavacano Aklanon Ybanag

1. Masasabi mo bang monolingguwal, bilingguwal, o multilingguwal ang paraan ng pagsasalita ng host ng

Sanggunian/ References (Links)

Module Learning Competencies

Aralin 3 Mga Barayti ng Wika Naiuugnay ang mga 3 Linggo

Ang mga mag-aaral ay inaasahang:

 Nabibigyan ng kahulugan ang mga iba’t ibang Barayti ng Wika

 Nagagamit ang kaalaman sa teknlolohiya sa pag-unawa sa Barayti ng Wika

1. Ang Tore ng Babel ay makikita sa anong libro ng Bibliya?

Sa kaibigan mong coňo

B. Panuto: Magbahagi ng dalawang pangyayari sa inyong buhay patungkol sa pamamaraan at paggamit sa

Dayalek ng Wikang Tagalog sa Maynila

“Kabayan” Noli De Castro - “Magandang Gabi, Bayan!”

3 Sa bawat sagot ay naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong

2 Bahayang naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong

1 Hindi naiugnay ang mga konseptong pangwika sa napanood na sitwasyong

Sanggunian/ References (Links)

Module Learning Competencies

Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa

Ang mga mag-aaral ay inaasahang:

 Nakapagtutukoy at Nakapagliliwanag ng iba’t ibang gamit ng wika lipunan sa pamamagitan ng

 Nakapagtutukoy at Nakapagpaliliwanag ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng

Mga katangian ni Paraan ng pakikipag-

Ang Wika at ang Lipunan

B. Gamit ng Wika sa Lipunan

Mga Paraan ng Pagbabahagi ng Wika

Paggamit bilang sanggunian Paggamit ng kuro-kuro Patalinghaga (peotic)

3. Mace: Gaano katagal bago mo siya nakalimutan?

Dayag, Alma M. at Del Rosario. Pinagyamang Pluma: Komunikayon at Pananliksik sa Wika at

Module Learning Competencies

Aralin Mga Nilalaman Kasanayang Pampagkatuto Lingo

Aralin 5 Kasaysayan ng Wikang Natutukoy ang mga pinagdaanang 5 Linggo

Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa

Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay

Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga

InaasahangAng mga mag-aaral ay inaasahang:

WIKA Teorya ng Pandarayuhan Mula sa

 Natutukoy at napapalawak ang mga pangyayari sa pagbuo ng Wikang Pambansa.

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA