Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
-Rev Lalnunzira
Hmasawnna han tih hian a huam zau thei viau ang.Tun tum atan chuan kan khawtlang
bil hmasawnna chungchang kan sawi ber tur a ni ang.Kan khawtlangin kawng tinrenga
hma a sawn theih nan kan zavaia tan kan lak a pawimawh a ni.
Khawtlangin hma kan sawn theih nan chuan a chhunga chengte hian mawhphurhna
hlenchhuah tur kan nei a,kan mawhphurhna tam tak sawi tur awm zingah a pawimawh zual
han sawi ila.
1.Roreltu/hruaitu tha kan mamawh: kan khawtlangah rorelna dik leh fel,mi zawng
zawng huap hmasawnna a lo thlen theihnan tu mawhphurhna nge sang ber ang?kan chhan
dan a inang lo nuaihin a rinawm,thenkhat chuan roreltu kan thlanchhuahte mawhphurhna
kan pe lian ber ang a,thenkhat chuan mipui kan ti ang a,thenkhat chuan
tura kan lo thlanchhuah tawh te khan eng dinhmunah nge min thlen,an chhungkaw hma-
sawnna nge khawtlang hmasawnna an thlen tih hi chhut tham fe a ni thei ang.Kan khaw-
tlang hian Pathian tih,eiru lo ngam,zu leh ruihhlo laka fihlim,mi huaisen,mi zawng zawng
2.Party ruihchilh loh: India ram hi mipui kaltlanga roretu tur thlan thinna ram,democracy
ram kan ni a.Political Party ten an party tihchak nan unit an din thin a,an chakna thahrui
a ni thin.Mahse heng party unit te hian khaw tam takah kan nunhona leh inpumkhatna a
tichhe hle thin tih hi phat rual a ni lo.Party khata mite pawh hmuihmer leh chanvo tha
duh avangin an intithiamlo fo a ni.Party memberah te hian inziak lut lo ngam ila chuan
kan ram leh khawtlang tan pawh hian a tha ber,mahse kan thei mawlh si lo.Party member-
ah kan inziak lut anih pawn mahni party thatlohna hre lo khawp leh party dang thatna hmu
thei lo khawp hi chuan party hi kristian te chuan vaiho angin i ruihchilh ve lul lovang u.
Politics kan khelh chhan te pawh hi inbihchian a tul hle mai.Mahni tanghma hai nan nge
kan khawtlang hmangaih vangin politics hi kan khelh tih hi ngaihtuah tham tak a ni.Poli-
tics anih avanga thil tha lo leh fel lo leng ta viau a kan ngai thin leh rawngbawltu te pawh
mawi lo taka kan che thin hi chu politics khelh dan dik anih loh bakah Pathian pawi sawina
a ni.Politics hi kan hman thiam chuan hmasawnna thlentu a ni thei a,kan hman thiam loh
chuan thenawm khawveng,chhung leh khat,rawngbawlho leh party khata awmho pawh
3.Zu leh ruihhlo: Kan khawtlangin hmasawnna tura pawimawh tak chu kan khawchhunga
zu leh ruihhlo tihrem hi a ni.Dry area kan nih theihna tur chuan kan roreltu VC ten huaisen
taka ke an pen a ngai a,tlawmngai pawl hrang hrang-YMA,MHIP,MUP leh kohhran hrang
hrang te pawhin kan VC te kan thlawp tlat a ngai ang.Kan khawtlanga an sawi fo pakhat chu
sual do kawnga thawkte hian sawichhiat leh beihlet an tawk hlauh zawk zel an ti,he thu hi a
dik anih chuan hmasawn aiin hnungtawlh lam kan pan zawk tihna a ni ang.Hawh u,heng zu
leh ruihhlo tirem tur hian inphun lovin inlungrual takin thawk tlang teh ang u hmiang.Zu leh
ruihhlovin min chiahpiah chhung hi chuan hma kan sawn lo vang,hmangaihna leh lainatna
nen sual dovin i bei tlang ang u.4.Mipuite mawhphurhna-Thuawihna: Kan khawtlangin
hmasawnna kawng a zawh theih
nan mipui ten kan VC te leh tlawmngai pawl te thu kan awih a ngai.Khua leh tui tha chuan
an chunga roreltute thu an awih thin.Kan hun kal tawh leh kan tun hun hman mek hi han
thlir ta ila thuawihna kawngah hian eng nge kan nih le,kan inchhuang viau lo mai thei a ni.
Roreltu tha kan duh chuan mipuite pawhin dan leh dun siam te kan zawm that a pawimawh
a ni.Kan ran tlat tir dan leh chuah dan te leh kan insak danah te hian kan thuawihna a lang
em tih te pawh inenlet fo a tul.Ringtu inti si hian sawrkar phal loh kawlin kan zuar a,hengte
pawh hi khawtlang hmasawnna daltu lian tak a ni.Kan khawtlangin hma a sawn theihna tur-
5.Chhungkuaah i tan ang u: Kan khawtlangin hma a sawn theihna turin chhungtinin kan
chuan kan hlawhchham ang” a ti a.Kan khawtlang hmasawnna tura rahbi pawimawh tak
chu chhungtin ten Pathian duhzawng chhungkaw tha,kristian chhungkua kan din a pawi-
mawh a ni.Pawn lamah han inchhekarbawm viau thin mah ila kan chhungkuaah siamthat
ngai kan siamthat chuan si loh chuan hma kan sawn thei lovang.Chhungkuaa kan awmdan
hian kan tualzal nun a siam a,chuvangin kan khawtlang hmasawnna tur chuan chhungkuaa
Kan khawtlangin hma a sawn theihna tur chuan roreltu/hruaitu leh mipui ten mawhphurh-p
na kan nei theuh a.Kan khawtlang chhiat leh that hi kan zavaia mawhphurhna a ni.Kan tun
hun chauh hi thlir lovin nakin hun thlir tel ila,kan tu leh fate tana khaw nuam kan siam theih