Sunteți pe pagina 1din 39

kidev

49 wigni, romelic unda


waikiTxo, sanam cocxali xar

wigni 42

gamomcemloba palitra L
Tbilisi, 2015
UDC (uak) 821.111-31
b-935

`kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~


`gamomcemloba palitra L~-ma mkiTxvels ukve SesTavaza mso-
flios araerT qveyanaSi popularuli proeqti _ `50 wigni,
romelic unda waikiTxo, sanam cocxali xar~. proeqtSi Sevida
mkiTxvelis arCeuli 50 saukeTeso wigni msoflio da qarTuli
literaturis saganZuridan. proeqti warmoudgenlad warmate-
buli aRmoCnda, yoveli axali wignis gamosvlas mouTmenlad
moelodnen...
`50 wignis~ Semdeg `gamomcemloba palitra L~-ma yvela drois
wignTa wigni _ `biblia~ gamosca, magram amiT proeqti ar dasru-
lebula. mravalaTasiani mkiTxvelis TxovniT msoflio da qarTu-
li literaturis saganZuridan kidev 49 wigni SeirCa. sabolood,
am biblioTekis sruli kompleqti 100 wignisgan Sedgeba da moi-
cavs seriebs: `50 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam cocxali
xar~; `biblia _ mTavari wigni, romelic unda waikiTxo, sanam
cocxali xar~ da `kidev 49 wigni, romelic unda waikiTxo, sanam
cocxali xar~.
es wignic msoflio literaturis am unikalur biblioTekas
ekuTvnis.

Cover image © File licensed by depositphotos.com/Veneratio


© gamomcemloba palitra L, 2015
yvela saavtoro ufleba daculia.

ISSN 2298-0849
ISBN 978-9941-21-804-0
emili bronte

qariSxliani
uReltexili
inglisuridan Targmna
levan inasariZem
`samwerlo-saojaxo amqris~
Rirseuli wevri

irlandiidan inglisSi gadmoxvewili anglikanuri eklesiis mRvdelis


patrik brontesa da misi colis, marias, eqvsi Svilidan (xuTi qaliSvili
da erTi vaJi hyavdaT) oTxi saqveynod cnobili mwerali gaxda da adreul
asakSi gardacvlili ori ufrosi gogonac ar iqneboda maTze naklebi,
rom dasclodaT.
SeuZlebelia, emili bronteze, miT umetes, mis biografiaze werde da
misi aranakleb saxelganTqmuli da-Zmebis (gansakuTrebiT ki yvelaze cno-
bili dis _ Sarlot brontes) cxovrebas auaro gverdi.
sxvaTa Soris, rodesac Sarloti mamamisma skolaSi miiyvana, sadac
ufrosi debi ukve warCinebiT swavlobdnen (swored isini, romlebic male
gardaicvalnen. emili mogvianebiT mivida im skolaSi), maswavlebels mis
pirad saqmeSi Cauweria: `Sarlot bronte. miviReT 1824 wlis 10 agvistos.
wers gaugebrad. cota Tvlac icis. kargad keravs. araferi icis geogra-
fiis, gramatikis, istoriis an etiketis Sesaxeb~.
is skola kovan-brijSi mdebareobda da SeRavaTian fasSi aswavlidnen
sasuliero pirebis qaliSvilebs. Sarlotma mxolod erTi weli dayo iq,
emilim _ naklebi, magram amis miuxedavad, ise kargad daamaxsovrdaT go-
gonebs, imdeni niuansi CaebeWdaT gonebaSi, rom Semdeg Zalian STambeWda-
vad aRweres TavianT romanebSi (magaliTad, Sarlotma lovudis pansionis
prototipad gamoiyena `jein earSi~).
mamam ori ufrosi da Sin daabruna, radgan iqaurma havam daaavada isini,
Tumca danarCeni sami jer kidev skolaSi iyo.
ufros gogonebs Sin dabrunebam da mkurnalobamac ar uSvela da male
orive gardaicvala. SeSinebulma mamam (bavSvebs deda kiboTi maSin mou-
kvdaT, rodesac emili sami wlisa iyo) danarCeni gogonebic saswrafod
wamoiyvana kovan-brijidan.
tuberkulozi wyevlad Tu genetikur daavadebad eqcaT patrik bron-
tes Svilebs: xuTi maTgani, maT Soris emilic, am sens emsxverpla, xolo
rodesac sakmaod axalgazrda, 38 wlisa, Sarlot brontec gardaicvala,
imis miuxedavad, rom Sinaurebi sikvdilis mizezad toqsikuri fexmZimo-
bis problemebs, muclis tifs (gadaedo moaxlisgan, romelic cota xniT
adre gardaicvalao) da gauwyloebasac asaxelebdnen, eqimma daskvnaSi
mainc tuberkulozi Cawera, TiTqos bronteebi mxolod am daavadebiT unda
daxociliyvnen.
isev dasavleT iorqSirSi davbrundeT, hauorTSi, sadac samma dam: Sar-
lotma, emilim, enma da maTma Zmam _ brenuelma ZiZis, mamisa da aRmzrdeli
qalis meTvalyureobiT ganagrZes cxovreba. oTxivem 8 Tu 10 wlis asaki-
dan gamoavlina literaturuli niWi: Txzavdnen ambebs TavianT gamogonil
qveynebze, moigones inglisis ararsebuli kolonia afrikaSi, romlis de-
daqalaqSic sul SuSis Senobebi idga da aseve erqva _ glas-Tauni, werdnen
leqsebs.
debSi ufrosi Sarloti iyo da 15 wlisa rom Sesrulda, pirveli swo-
red igi gagzavna mamam rou-hedis sakmaod karg skolaSi da rodesac oTx
weliwadSi swavla daasrula da imave skolis maswavlebeli gaxda, jamagi-
ris nawiliT SuaTana da _ emili waiyvana rou-hedSi, magram isev da isev
nestiani havis gamo jansusti emili ukan daabruna da mis magivrad umcro-
si _ eni Caricxa skolaSi.
cxadia, emilic, misi debic da Zmac weras agrZelebdnen, oRond, ro-
gorc im drois TiTqmis yvela prozaikosma, maTac poeziiT daiwyes (Zma
kargad xatavda kidec).
bronteebma im droisaTvis aprobirebuli meTodiT moindomes pirveli
nabijebis gadadgma, _ cnobil poetebs gaugzavnes TavianTi leqsebi gasa-
cnobad da rekomendaciis misaRebad.
Sarlotma, romelic rogorc ufrosi, `samwerlo-saojaxo amqris~
meTaurad iyo aRiarebuli, im drois inglisSi yvelaze popularuli
poeti robert sauTi airCia. sxvaTa Soris, oriode sityva am saintere-
so adamianzec unda vTqvaT: poeti-romantikosi, baladebisa da odebis
avtori, mogzauri, didxans espaneTsa da portugaliaSi nacxovrebi, sadac
rainduli romanebi Seiyvara da inglisurad Targmna (maT Soris saqvey-
nod saxelganTqmuli `amadis galeli~), CvenTvis misi erTaderTi zRapriT,
`sami daTviT~, ufro aris cnobili. xom gaxsovT: `vin SeWama Cemi fafa?!
vin iwva Cems sawolSi?!~
hoda, am kacma axalgazrda poet qalebs pasuxad moswera: raRac
poeturi aris TqvenSi, magram Zalianac nu gaerTobiT da qalis mTavari
movaleoba ar daiviwyoTo. anu, `Tanamedrove eniT~ rom vTqvaT, `qalis
saqme samzareuloao~.
bronteebma maTdami aseTi damokidebulebis sawinaaRmdegod `uebari
wamali~ gamoigones _ samivem mamakacis saxeli aiRo fsevdonimad da Ta-
vianTi leqsebi sami avtoris erT krebulad gamosces: `Zmebis~ _ karer,
elis da eqton belebis leqsebis wignma sruli fiasko ganicada _ mxo-
lod... ori egzemplari gaiyida!
am dros emili ukve 28 wlisa iyo da moxuci uSvilo deidis naanderZe-
vi fuliT debTan erTad skolis gaxsnasac apirebda, amisaTvis isini bel-
giaSi frangulis Sesaswavladac iyvnen ramdenime weli, mere iqve TviTon
aswavlidnen inglisurs, inglisSi dabrunebulebi skolis gasaxsnelad
mzad iyvnen, magram raRac ver aewyo...
ase rom, mwerloba erTaderTi gza iyo da debi ar danebdnen: amjerad
cal-calke, oRond isev `kacuri fsevdonimebiT~ romanebi gamoaqveynes:
`karer belma~ (Sarlot brontem) _ `maswavlebeli~; elis belma (emili
brontem) _ `qariSxliani uReltexili~ da eqton belma (en brontem) _
`agnes grei~ da... isev warumatebloba!
samagierod, amas maleve mohyva Sarlotis `jein eari~, romelic
bestselerad iqca da am romanma danarCeni bronteebis romanebic maleve
`gayida~.
oRond, samwuxarod, emili brontes dideba sikvdilis Semdeg ewvia:
jer Zma gardaicvala, mis dakrZalvaze emili gacivda da egreT wodebuli
`swrafi WleqiT~ or TveSi aResrula.
yvelaze didxans (Tuki amas `didi xani~ SeiZleba ewodos) Sarlotma
icocxla _ is Svidi wlis Semdeg, 38 wlisa gardaicvala, magram moaswro,
rom Tavisi debis da, gansakuTrebiT, emilis brwyinvale romanisaTvis dam-
saxurebuli dideba moepovebina _ faqtia, rom `piari~ maSinac saWiro
yofila.
arada, `qariSxliani uReltexili~ is romania, romelic Janris yve-
la moTxovnas akmayofilebs da samarTlianad iTvleba inglisuri prozis
brwyinvale nimuSad.
sxvaTa Soris, kritikasa da mkiTxvels mwerlis sikvdilis Semdeg emi-
li brontes poeziac `gaaxsendaT~ da dRes mis leqsebs (`mogonebani~,
`tyve~ da sxv.), inglisuri poeziis specialistebi Selis, bleiqisa da
baironis Sedevrebis gverdiT moixsenieben...

zviad guruli
Tavi 1

1801 weli. axlaxan davbrundi Cemi sabinadros patronisgan.


es aris erTaderTi mezobeli, romelic uTuod Tavs momabezre-
bs. aqauroba marTlac lamazia! mTel inglisSi versad naxavs
kaci sazogadoebisgan ase gakideganebul, myudro adgils. mi-
zanTropisTvis miswrebaa! mister hiTqlifsa da me ki am si-
martovis gaziareba mogviwevs. gadasarevi vinmea! albaT verc
ki mixvda, rogor gamiTba guli, cxeniT misulma rom Cavxede
warbebSi Camalul Sav, eWvian TvalebSi, rodesac Cemi saxelis
gagonebaze TiTebi Semala JiletSi.
_ mister hiTqlifi brZandebiT? _ vkiTxe me.
pasuxad Tavi damiqnia.
_ mister loqvudi gaxlavarT, Tqveni axali mdgmuri, ser.
vifiqre, CamosvlisTanave gxlebodiT da mekiTxa, _ Cemi da-
Jinebuli TxovniT, `SaSvebis karmidamoSi~ davsaxlebuliyavi,
uxerxuloba xom ar Semiqmnia TqvenTvis. wuxel yuri movkari,
orWofobdao...
_ `SaSvebis karmidamo~ Cemia, ser, _ Semawyvetina Tval-
mowkurulma, _ amitom aravis SevaSlevineb xels, me ki Semi-
Zlia uxerxuloba Sevuqmna mavans. SemobrZandiT!
es sityva ise gamoscra kbilebSi, rogorc `jandabaSic
wasulxaro~, rom vityviT xolme. WiSkarmac TiTqos kveri
daukra am JReradobas da ar SeRebula. axla vfiqrob, rom
swored am garemoebam mibiZga, mipatiJebas davyolodi. Zalian
damainteresa am Cemze zviadma martosulma.
rodesac Tvali hkida, rom Cemi cxeni mkerdiT miawva kars,
ineba da urduli gadaswia, mere uxmod gamiZRva mofilaqnebul
gzaviwroze da ukve ezoSi Sesulma calybad gasZaxa msaxurs:

7
_ jozef, mister loqvuds cxeni CamoarTvi da cotaodeni
Rvinoc gamoayole xels.
gulSi gavivle, meti msaxuri amas ar eyoleba-meTqi, rac
misma brZanebam mafiqrebina. arc qvafenilze amosul sarevelas
glejs vinme da cocxal Robeebad amosul buCqnarsac saqone-
li kreWs-meTqi.
jozefi xnieri kaci aRmoCnda, beberic ki eTqmoda, oRond
Warmagi da brge ki iyo.
_ RmerTo, Sen gviSvele! _ uxalisod Caiburtyuna Tavis-
Tvis, cxenis sadave CamomarTva da iseTi saxiT Semomxeda, rom
mivxvdi, RvTis daxmareba TviTon ufro esaWiroeboda sadilis
mosaneleblad da mis wamoZaxilTan Cemi moulodneli gamoCena
araviTar kavSirSi ar iyo.
mister hiTqlifis sacxovriss `qariSxlian uReltexi-
lad~, an `saqared~ icnoben. sityva `qariSxliani~ am SemTx-
vevaSi TvalsaCinod miuTiTebs borcvze mdgari saxlis garSe-
mo avdarSi atexil atmosferul aurzaurze. marTlac, qarian
amindSi aqauroba albaT sruliad daucveli iqneba. qvena qaris
siZlieres, am maRlobs rom aniavebs, kaci dagvaluli naZvebi-
Ta da cal mxares gadaxrili, ufoTlo, ekliani buCqebiTac
mixvdeba, totebi mzisken rom gauSveriaT, TiTqos mowyalebas
SesTxoveno. sabednierod, arqiteqtori am yvelafers mimxvda-
ra da sakmaod mkvidri saxli augia: viwro sarkmlebi Rrmad
aris qvis kedlebSi Casmuli, kuTxeebi ki didroni gamoSverili
qvebiTaa daculi.
sanam zRurbls gadavabijebdi, SevCerdi, rom Tvali Semevlo
winakedelze uxvad mimobneuli mdidruli bareliefebisTvis,
gansakuTrebiT ki imisTvis, sadarbazo karis Tavs rom amSve-
nebda. CamofSvnili grifonebisa da patara urcxvi biWunebis
aurzaurSi TariRi gavarCie: `1500~ da iqve saxelic: `herTon
ernSo~. erT-or sityvas albaT vityodi da saxlis sityvaZvir
patronsac movayolebdi saxlis ambavs, magram misma mzeram mi-
maxvedra, rom swrafad unda Sevsuliyavi, andac ukanve gavbru-
nebuliyavi, me ki sulac ar mwadda, misi moTmineba gamomecada,
sanam saxls Signidanac ar SevaTvalierebdi.

8
erTi safexuri da ukve misaReb oTaxSi aRmovCndiT _ saxls
arc vestibiuli hqonda da arc derefani. aSkaraa, aq `saxls~
misaReb oTaxs eZaxian. es oTaxi samzareulosa da sastumro
oTaxs moicavs xolme, `qariSxlian uReltexilSi~ ki, darw-
munebuli var, samzareulos poziciebi aqvs daTmobili da sul
sxva oTaxSia moqceuli. yovel SemTxvevaSi, xmebi da WurWlis
wkaruni kedlis iqidan Semomesma. sakmaod Soridanac. uzarma-
zar buxarTan ki xrakvis, xarSvisa da cxobis kvalic versad Se-
vniSne. arc spilenZis qvabi bzinavs sadme da arc Tunuqis sawu-
rebi kidia kedelze. Tumca erT kuTxeSi kalis TvalSisacemad
mbzinavi WurWliT, vercxlis doqebiTa da tolCebiT saxura-
vamde asuli muxis Taroebi SevniSne. saxuravis qveS Weris kva-
li ar Canda. saxlis anatomia sruliad naTliv warmoudgeboda
dainteresebul Tvals, garda im adgilebisa, sadac xis dgami
idga, nazuqebiT, Zroxis barklis, cxvris apoxtisa da Roris
SaSxis naWrebiT daxvavebuli. aseTi safaris qveS Tavad dgami
TiTqmis aRar Canda. buxris Tavze aTasnairi ugvani Tof-iaraRi
daemwkrivebinaT, maT Soris ori wyvili sacxeno pistoleti.
ornamentad ki kideze sami cali WrelaWrula Tunuqis qila
ido. iataki TeTri, gluvzedapiriani qvisa ego; uxeSad Sekru-
li maRalzurgiani skamebi mwvaned SeeRebaT. ori Savi da ufro
mZime skam-savarZeli ki CrdilSi iyo mimaluli. Taros qveS muq­
wiTuri Zukna pointeri iwva, gars awkmutunebuli lekvebi Se-
moxveoda. sxva SesaZromebSi danarCeni ZaRlebi SeyuJuliyvnen.
bina da dgami uCveulo ar iqneboda, Crdiloeli fermeri-
sa rom yofiliyo, jiuti ieri da Zlieri kidurebi rom aqvT
xolme, rasac briji da getrebi ufro amkveTrebs. aseTi saxlis
patronis naxva, Tavisi savarZeli rom aqvs da gverdiT patara,
mrgval magidaze qafqafa ludiT savse kaTxa udgas, nebismier
saxlSi SeuZlia kacs, nasadilevs rom Seiaros vinmesTan aTio-
de kilometris radiusSi. magram mister hiTqlifi ucnaur
kontrats qmnis Tavisi saxliTa da cxovrebis wesiT. garegnu-
lad Savtuxa boSas hgavs, samosiTa da manerebiT jentlmens,
cxadia, soflis skvairebis fonze: marTalia, daudevrad ac-
via, magram kargi aRnagobisaa, saxe ki moRuSuli aqvs. SeiZleba

9
vinmem ifiqros, ca qudad ar miaCniao, magram guli meubneba,
rom mTlad asec ar unda iyos saqme. instinqturad vgrZnob,
rom mister hiTqlifis TavdaWerilobis mizezi misi Tvisebaa
_ saqveynod ar gamofinos Tavisi grZnoba-ganwyobileba. siyva-
rulic da siZulvilic farulad SeuZlia da sxvasac kadniere-
baSi CamoarTmevda, aSkarad rom Sehyvareboda an SesZuleboda
vinmes. ara, nametani momdis: zedmetad uxvad vawer Cems Tvise-
bebs. mister hiTqlifs SeiZleba sul sxva mizezi hqondes, sava-
raudo nacnobebTan Sexvedrisas xeli damalos, CamorTmevis ma-
givrad. vimedovneb, rom Cemi gonebrivi wyoba gansakuTrebulad
moeCveneba. Cemi Zvirfasi dediko metyoda xolme, ojaxur keras
ver eRirsebio da SarSan zafxuls davumtkice kidec Tavs, rom
marTla ar viyavi keris Rirsi.
mTeli Tve zRvis napiras gavatare, amindmac xeli Semiwyo,
da swored im dros aRmovCndi erTi mSvenieri arsebis axlos:
Cems TvalSi namdvili qalRmerTi iyo, sanam yuradRebas momaq-
cevda. marTalia, sityvierad arasdros mixsenebia siyvaruli,
magram sulelic ki mixvdeboda mzeriT gamoxatul grZnobas
_ sulian-xorciana miyvarda. bolos, rogorc iqna, igumana
da sapasuxo mzeriT Semomxeda _ mis mzeraze utkbesi araferi
menaxa. da me ra vqeni? sircxviliT vaRiareb _ Cems naWuWSi
Sevikete, lokokina rom Seimaleba xolme niJaraSi _ da gul-
grilad davuwye yureba. yoveli Tvalis Sevleba ufro da ufro
civi mixdeboda, sanam is sawyali Tavis grZnobebSi ar daeWvda.
bolos ki gaugebrobiT gaognebulma, Tan albaT fiqrobda, et-
yoba, rame SemeSalao, dedamisi daarwmuna, gasclodnen iqau-
robas. situaciis aseTi usiamovnod ucnauri SemobrunebiT
ugulo da angarebiani kacis saxeli davimkvidre, xolo ramde-
nad daumsaxureblad, amis Sefaseba oden me ZalmiZs.
buxarTan Cemi maspinZlis pirdapir davjeqi. amasobaSi Ca-
movardnili dumilis gaqarwyleba ki dedaZaRlis moferebiT
vcade, romelsac lekvebi mietovebina da uknidan mglurad me-
pareboda kanWebTan. zeda tuCi aewia da TeTri kbilebi ise dae-
kriWa, rom nebismier wams Caeso fexSi basri eSvebi. moferebaze
gabmuli RreniT mipasuxa.

10
_ jobia, ZaRls Tavi daaneboT, _ Tavisi ZaRliviT Semomi-
Rrina mister hiTqlifma da Zuknas wixli uTavaza, rom uare-
sisgan davexseni, _ moferebas miCveuli ar aris, gasaryvnelad
ki ar gvyavs, _ mere gverdiTa karisken wadga nabiji da kidev
erTxel gasZaxa: _ jozef!
jozefi raRacas CifCifebda sardafis siRrmeSi, amosvlis
piri ki ara da ar uCanda. amdenad, Cems batons mouwia masTan
Casvlam da me vis-a-vis Sematova Tavis anCxl Zuknasa da or ban-
jgvlian, av qofaks, romlebic dedaZaRlis kvalad, eWvian mze-
ras ar macilebdnen da Cems yovel gafaCunebaze ijagrebodnen.
vinaidan maTi eSvebis axlodan gacnobis araviTari survili ar
mqonda, gaunZrevlad jdoma vamjobine. magram gavifiqre, usi-
tyvo Seuracxyofas ver mimixvdebian-meTqi da aRrenil trios
Tvalebis Wutva da saxis pranWva davuwye, Cemi aseTi saxis da-
naxvam ki qalbatoni ise gaaRiziana, rom bewvi yalyze daudga,
Cemken gamoeqana da wina TaTebiT muxlebze Semomaxta. xelis
kvriT movicile da SuaSi magida moviqcie, rom Tavi damecva.
am ambavma oTaxSi myofi mTeli saZaRleTi amimxedra: sxvadasx-
va zomisa da asakis eqvsi oTxfexa megobari TvaliT SeumCneve-
li kuTxeebidan da bunagebidan gamoZvra da gamosasarCleblad
oTaxis SuagulSi Rrena-wkmutuniT moiyara Tavi. vigrZeni,
rom gansakuTrebuli Seteva quslebsa da frakis kalTebze mo-
dioda, amitom cecxlis saCxreks wamovavle xeli da SedarebiT
didi zomis Tavdamsxmelebs gavumklavdi. miuxedavad amisa, iZu-
lebuli gavxdi, yviriliT qveyana Tu ara, saxlSi myofni mainc
Semeyara, rom daeSoSminebinaT adamianis megobrad wodebuli
arsebebi.
mister hiTqlifi da misi msaxuri sardafidan gaRiziane-
buli, magram flegmaturi gamometyvelebiT amovidnen. ver
vityvi, CveulebrivTan SedarebiT wamiT mainc auCqares fexs-
meTqi, imisda miuxedavad, rom keriasTan gamZvinvarebuli uTa-
nasworo brZola mimdinareobda. sabednierod, samzareulodan
daxmarebam sulze momiswro: winsafaraweuli, mklavSiSvela
da saxeaWarxlebuli janiani dedakaci tafamomarjvebuli Se-
moiWra Cven Soris. am iaraRiTa da dacacxanebiT SeZlo ZaRle-

11
bis damorCileba da, rogorc magiurad Camdgari qariSxali,
ise Cawynarda situacia, mxolod aqoSinebuli qali darCa Cem
winaSe, romelic ise boboqrobda, rogorc zRva qarian amindSi
da swored am dros Semovida scenaze saxlis patronic.
_ aq ra jandaba xdeba? _ ikiTxa man da iseTi TvaliT Se-
momxeda, rom am agdebulma damokidebulebam kinaRam Tavi da-
makargvina.
_ marTlac ra jandaba xdeba! _ xmadabla warmovTqvi, _
eSmakiT Sepyrobili kolti ufro mSvidad iqceoda, vidre am
mxecebis xrova, ser. amaTTan ucxo kacis datoveba igivea, rac
vefxvebis galiaSi Segdeba!
_ ZaRli ise ar daiyefebs, rame Tu ar dainaxao, _ SeniSna
man, waqceuli magida wamoayena da boTli Cem win dadga, _ ZaR-
li fxizlad unda iyos... Wiqa Rvinos inebebT?
_ ara, gmadlobT.
_ xom ar dagkbines?
_ davekbine da _ damkbens Cems beWeds davamCnevdi, _ mister
hiTqlifs saxe damcinavma Rimilma Seurbila.
_ kai, kaco, _ Tqva man, _ aRelvebuli CanxarT, mister
loqvud. cotaodeni Rvino ar gawyenT. am WerqveS stumari im-
denad Zviri sanaxavia, rom me da Cems mwevrebs, Cemi nebiT rom
binadroben aq, uxeirod gamogvdis maTi miReba. janmrTelobas
gisurvebT, ser!
me Tavi davukari da sapasuxod misi sadRegrZelo Sevsvi.
mivxvdi, rom ZaRlebis gaanCxlebis gamo gabutva Cemgan ara-
naklebi uxeiroba iqneboda. garda amisa, arc is msurda, rom
saxlis patronisTvis garTobis sababi mimeca, vaida, iumoris
grZnobis Semotevisas aseTi survili gasCenoda. man ki, albaT,
sifrTxiles Tavi ar stkivao _ rac unda yofiliyo, ar Rir-
da, kargi gadamxdeli mdgmuris momdureba, _ sityvaZvirobaze
xeli aiRo da Cveuli nacvalsaxelebisa da maSveli zmnebis ga-
motovebiT im saganze Camoagdo sityva, romelic CemTvis friad
mniSvnelovani eCvena: Cem mier gansamartoeblad SerCeuli sa-
cxovrisis avkargianobaze wamoiwyo saubari. sakmaod goneba-
maxvilurad msjelobda yvela im Temaze, romelsac ki SevexeT.

12
sanam Sin wavidodi, mxneoba movikribe da xalisiT vuTxari,
xvalac SemogivliT-meTqi. aSkarad ar eama mosalodneli gan-
meorebiTi SeWra. miuxedavad amisa, Cemsas mainc ar daviSli da
sityvas Sevasruleb. ar damijerebT da saocrad komunikabe-
lur adamianad vgrZnob masTan SedarebiT Tavs.

Tavi 2

guSin SuadRisken, nisli Camowva da acivda. TiTqmis ga-


dawyvetili mqonda, Cems kabinetSi buxarTan viqnebi-meTqi,
imis magivrad, rom `qariSxliani uReltexilisken~ davdgomo-
di talaxian velobze mimaval gzas. nasadilevs (Tormetidan
pirvelamde vsadilob xolme; mne, namdvili matrona, romelic
saxlTan erTad mergo, viTarca nawili ganuyofeli, ver an ar
asrulebs Cems Txovnas, rom sasadilod xuTisTvis gaSalos
sufra) kibeze rom avedi da lamis iyo, sizarmacem damjabna,
oTaxSi Sesulma Camuxluli msaxuri gogona davinaxe, jagri-
sebiTa da qvanaxSiris saTlebiT garSemortymuli, romelsac
jojoxeTurad aemtverebina iquroba _ nakverCxlebis Caqro-
bas lamobda. am sanaxaobam anazdad ukanve gamomabruna. qudi
aviRe da eqvsiode kilometris gavlis Semdeg hiTqlifis WiS-
kars mivadeqi, ufro sworad, pirveli fafuki fantelebis ko-
riantels mivaswari.
borcvis Tavze miwa TrTvils gaeyina, susxiani qari ki Zval-
rbilSi atanda. kankali damawyebina. jaWvi rom verafriT gavx-
seni, gadavZveri, mofilaqnebuli biliki gavirbine, xurtkmlis
meCxeri buCqebi rom miuyveboda, karze iqamde vakakune, sanam
falangebi mimtyunebda da ZaRlebi atexdnen ymuils.
_ uxiagi binadrebi! _ gavivle gonebaSi, _ mag Tqveni stu-
marTmoZuleobisTvis marTlac martoobisTvis xarT gasawiri.
dRisiT ra damaketinebs kars urduliT! ar menaRvleba, mainc
Seval! raki ase gadavwyvite, sakets xeli vtace da TavgametebiT
davuwye kars janjRari. jozefma daZmarebuli saxiT gamomxeda
fardulis mrgvali sarkmlidan.

13
_ aq ram mogiyvanaT? _ gamomZaxa, _ batoni Txebis bakSia.
Tuki masTan dalaparakeba gnebavT, ezos unda SemouaroT.
_ SigniT aravin aris, rom kari gamiRos? _ gavZaxe msaxurs.
_ qalbatonis meti aravinaa. is ki, mTeli Ramec rom ubra-
xunoT, ar gaaRebs.
_ ratom? ver gadascemT Cems vinaobas, jozef?
_ arasdidebiT! mag saqmeSi me ver Caverevi, _ buzRuniT mi-
pasuxa da Tavi Semala.
xvavrieli Tovli wamovida. is iyo, meore mcdelobisT-
vis saxelurs Cavavle xeli, rom axalgazrda kaci gamoCnda
ezoSi, upaltoos mxarze fiwali gaedo. damiZaxa, gamomyevio
da samrecxaos rom CavuareT, mere mokirwyluli ezoc gada-
viareT, sadac qvanaxSiris farduli, Wa da samtrede iyo, mi-
vadeqiT did, Tbil oTaxs, sadac wina dRiT ukve gaxldiT.
uzarmazari buxridan gamomavali cecxlis Suqze sasiamovnod
iyo gaCaxCaxebuli. buxarSi qvanaxSiri, torfi da SeSa iwvo-
da. magidaze uxvi samxari ewyo, qalbatoni maSin pirvelad
vnaxe, arada, misi arsebobis Sesaxeb manamde araferi vicodi.
Tavi davukari da Sevicade, skams mainc SemomTavazebs-meTqi.
Semomxeda savarZelSi mjdarma, magram arc ganZreula da arc
krinti dauZravs.
_ saZageli amindia! _ SevniSne me, _ vSiSob, Tqveni kari
dazianebuli ar iyos, misis hiTqlif, radgan Tqveni arxeini
msaxurebis gamo mTeli ZaliT momiwia dabraxuneba, rom vinmes-
Tvis mimewvdina xma.
bagec ki ar Seurxevebia. mivaCerdi _ is sapasuxod momaCer-
da. ase miyurebda mainc, civi, upativcemulo, gaurkveveli da
TiTqos nawyeni mzeriT.
_ dabrZandiT, _ mommarTa axalgazrda kacma uxeSi xmiT, _
male mova.
davemorCile. Cavaxvele. mere yaCaRana iunonas gavexmiane,
romelmac kudis aprexiT maniSna, gicanio.
_ mSvenieri cxovelia! _ xelaxla vcade saubris wamowyeba,
_ lekvebis darigebas xom ar apirebT, madam?

14
_ Cemebi ar gaxlavT, _ Tavazianma maspinZelma ise civad mi-
pasuxa, rom TviT mister hiTqlific ki ver SeZlebda xmaSi
amdeni susxis garevas.
_ ah, Tqveni sayvareli arsebebi albaT maT Soris iqnebian,
_ ganvagrZe me da muTaqas davxede, zed knutebis msgavsi arse-
bebi rom isxdnen.
_ ucnauri arCevania siyvarulisTvis! _ zizRiT SeniSna.
saubedurod, mkvdari kurdRlebi aRmoCnda. kidev erTxel Ca-
vaxvele da buxrisken miviwie, Tan am saRamos gafuWebul amindze
vcade xelaxla sityvis Camogdeba, _ gareT ar unda gamosuliya-
viT, _ Tqva da wamodga, rom buxridan ori feradi qila CamoeRo.
Tuki manamde arasakmarisi sinaTlis gamo xeirianad verc ki
vxedavdi, axla saSualeba momeca, aRnagobiTac Semefasebina da
saxis nakvTebzec davkvirvebodi. gamxdari eTqmoda, qalobaSi
pirvel nabijebs dgamda, tankenari iyo da iseTi mSvenieri saxe
hqonda, Tavis dReSi rom ar mixilavs msgavsi silamaze _ nazi
nakvTebi da natif yelze dayrili TavTuxisferi, ufro swo-
rad, oqrosferi kululebi saocar sanaxaobas qmnida. Tvalebs
aRar ikiTxavT? cotaodeni keTilganwyoba rom Seeria mzeraSi,
vityodi, win ver aRudgeba kaci-meTqi. ise ki, unda vTqva, Cemda
sabednierod, Cemma eWvianma gulma maTSi oden zizRi ki ara,
usasoobac gaarCia, romelic egzom uCveulo iyo mis asakSi.
qilebi metismetad maRla ewyo da miwvdoma gauWirdeboda, ami-
tom wamoviwie, rom xeli wameSvelebina, magram iseTi saxiT mo-
mibrunda, rogorc albaT Zunwi Tu Semoubrundeboda adamians,
oqros daTvlis dros rom misdgomoda vinme.
_ Tqveni daxmareba ar mWirdeba, _ kbilebSi gamoscra, _
Tavadac mivwvdebi.
_ bodiSi momiTxovia, _ swrafad davixie ukan.
_ Cai Tu SemogTavazes ukve? _ mkiTxa, Sav qvedakabaze win-
safari gainaskva da Cais foTliT savse kovzi miitana CaidanTan.
_ erT finjanze uars ar vityodi, _ vupasuxe.
_ Tu SemogTavazes-meTqi, ukve? _ gamimeora kiTxva.
_ ara, _ misi cnobismoyvareoba naxevrad RimiliT davakma-
yofile, _ albaT, swored Tqven unda SemogeTavazebinaT.

15
Caiani kovzi Caabruna qilaSi da isev savarZelSi Cajda nawye-
ni saxiT. kriala Sublze naoWi gauCnda, wiTeli qveda tuCi
ki ise gamoswia, satirlad momzadebulma bavSvebma rom ician
xolme.
amasobaSi axalgazrda kacma, buxarTan gaWimuli rom idga,
mxrebze gacveTili kurtaki moigdo da ise almacerad gamomxe-
da, TiTqos Cven Soris memkvidreobiTi mtroba yofiliyo. davin-
teresdi, netav msaxuria Tu ara-meTqi: misi samosic da metyve-
lebac sakmaod uxeSi da im ufrosobas moklebuli iyo, rome-
lic ase mkafiod gamoixateboda mister da misis hiTqlifebis
saubarSi. xSiri, wablisferi kululebic dauvarcxneli hqon-
da, qilvaSebi ki jagariviT gafanCvoda loyisTavebTan; mklavebi
glexiviT garujvoda. miuxedavad amisa, Tavi araTu Tavisuflad,
ampartavnuladac ki eWira, Tan diasaxlisis winaSe msaxuris
muyaiTobas arafriT gamoxatavda. raki am saxlSi misi statu-
sis zusti mimaniSnebeli veraferi SevniSne, gadavwyvite, saer-
Tod ar SememCnia misi uCveulo qceva da xuTiode wuTSi mister
hiTqlifis Semosvlam gamomiyvana uxerxuli situaciidan.
_ rogorc xedavT, ser, dapirebisamebr, gewvieT! _ xali-
sianad Sevagebe sityva, _ da vSiSob, amindis gauaresebis gamo
naxevar saaTs am WerqveS momiwevs Tavis Sefareba, Tuki Tqveni
nebac iqneba.
_ naxevar saaTs? _ kiTxviTi intonaciiT gaimeora man da
tanisamosidan TeTri fantelebi CamoiferTxa, _ gamkvirvebia,
raRa maincdamainc am qarbuqSi moiwadineT gamoseirneba. Tu
iciT, rom SeiZleboda, WaobebSi agbneodaT gza? Sebindebulze
aqaurebsac ki ekargebaT zogjer gza. axla, SemiZlia, mogaxse-
noT, amindis gaumjobesebis araviTari Sansi ar arsebobs.
_ iqneb romelime Tqveni biWi gaviyolo gzis gamkvlevad?
RamiT ki CemTan davtovebdi. vinmes xom ver maaxlebdiT?
_ vera.
_ ara, marTla! Tu arada, Cemsave gamWriaxobas unda vendo.
_ hm! Cais momzadebas ar apireb? _ gaxeda gacrecilkurta-
kian Wabuks, gamWol mzeras xan me rom mesroda, xan axalgazrda
ledis.

16
_ egec apirebs dalevas? _ hkiTxa qalma hiTqlifs.
_ moamzadeT, kargi? _ imdenad ukmexad iTqva es sityvebi,
rom SevkrTi. naTqvamis tonma masi cudi buneba gamoamJRavna.
mister hiTqlifs gadasarevs veRar vuwodebdi. rodesac su-
fris gawyoba dasrulda, magidasTan mixmo, _ aba, ser, moaCo-
CeT Tqveni savarZeli, _ da Cven yvelani, maT Soris, gauTleli
Wabukic, mrgval magidas SemovusxediT. samxrobisas asketuri
dumili gamefda.
gavifiqre, Tuki caze saavdro Rrublebi me Sevyare, maTi ga-
fantvac Cemi valia-meTqi. yoveldRe aseTi moRuSulebi da mdu-
mareni xom ar isxdebodnen sufrasTan. sruliad warmoudgen-
lad meCveneboda, rom raoden uxiasiaTonic unda yofiliyvnen,
aseTi moqufruli saxeebi maTi yoveldRiuri niRabi yofiliyo.
_ ucnauria, _ daviwye me, rodesac pirveli finjani gamov-
cale da meoris dasxmis imediT, Cemi WkuiT Sesaferi interva-
li gamovnaxe. _ ucnauria, rogor cvlis Cvens gemovnebasa da
gagebas Cveuleba. bevri ver warmoidgenda bednierebas aseT sa-
myarosgan mowyvetil adgilas, sadac Tqven cxovrobT, mister
hiTqlif, me vityodi, Tqveni ojaxiTa da Tavaziani qalbatonis
gverdiT, romlis genia Tqvens saxlsac marTavs da Tqvens gul-
sac...
_ Cemi Tavaziani qalbatoni! _ Semawyvetina da saxeze eS-
makeuli damcinavi ieri aRebeWda, _ da sad aris es Cemi Tava-
ziani qalbatoni?
_ misis hiTqlifi, Tqveni meuRle, vigulisxme.
_ aha, ai, Turme ra yofila! e. i. Tqveni TqmiT, misma sulma
mfarveli angelozis adgili daikava da `qariSxlian uRel-
texils~ dahfarfatebs, roca misi sxeuli saflavSi ganisve-
nebs?
mivxvdi, rom uxeSi Secdoma momivida da myisve misi gamoswo-
reba vcade. Tvalebi unda gamexila da damenaxa, rom masa da
axalgazrda qalbatons Soris metismetad didi iyo asakobrivi
sxvaoba, rom col-qmrad Semeracxa. erTi ormocis iqneboda,
gonebrivi Zalebis gafurCqnis xanaSi, rodesac mamakaci iSvia-
Tad Tu moityuebs xolme Tavs, gogo siyvaruliT gamomyvebao

17
_ msgavsi ocneba asakSi SesulTa nugeSia xSirad. meore ki
Cvidmetisac ver iqneboda.
uceb almurma gadamkra _ es gauTleli, Cais rom ylurwa-
vs da daubaneli xeliT ZiZgnis purs, misi qmari gamodis?
hiTqlifi-umcrosi iqneba, cxadia! am gogos Tavi cocxlad
daumarxavs da ai, Sedegic: am glexuWas Camokidebia kiserze,
imis magivrad, rom gareT gaexeda da daenaxa, amqveynad ramde-
ni kargi pirovneba dadis! samwuxaroa da dasanani _ albaT
rogor inanebda Tavisi arCevanis gamo, me rom daminaxa. es
cota qedmaRlurad ki JRers, magram sinamdvileSi sulac
ar aris ase. Cemi mezobeli nametnavad saZaglad meCveneboda.
me ki, gamocdilebiT vicodi, rom sakmarisad momxibvleli
gaxldiT.
_ misis hiTqlifi rZlad mergeba, _ mipasuxa mister hi-
Tqlifma, TiTqos varauds midasturebso. saubrisas man gogo-
nasken ucnaurad gaixeda _ ucnauri siZulviliT savse mzeriT,
Tu, ra Tqma unda, misi saxec iseve gadmoscems sulis saTqmels,
rogorc yvela sxva adamianisa.
_ ah, cxadia, _ axla vxvdebi. es Tqven xarT keTilismyofe-
li feriis mflobeli, _ SevniSne da mezobels gavxede.
weRandelze uaresi Secdoma davuSvi. Wabuki gawiTlda, xeli
momuSta aSkara surviliT, rom moeqnia kidec. magram dafiqr-
da da brazi moiSora, Tumca ki Cemdami wyena uxeSi qilikiT
gamoxata, rac, vamjobine, saerTod ar SememCnia.
_ varaudebSi magrad giWirT, ser, _ azri gamoTqva Cemma
maspinZelma, _ arc erT Cvengans imisi privilegia ar gaaCnia,
rom Tqveni keTili feriis mflobeli iyos. misi Tanamecxedre
gardacvlilia. vTqvi, Cemi rZalia-meTqi, maSasadame, Cemi vaJis
coli unda iyos.
_ da es axalgazrda...
_ Cemi vaJi ar gaxlavT, cxadia.
hiTqlifma ise gaiRima, TiTqos am torebiani daTvis mis va-
Jad warmodgena nametnavad gambedavi xumrobis tolfasi iyo.
_ me herTon ernSo mqvia, _ SemomiRrina axalgazrdam, _ da
girCevT, pativi sceT am saxels!

18
_ upativcemuloba arc gamomixatavs! _ mivuge da gulSi
davcine mis ampartavnebas, romliTac gamomicxada Tavisi vi-
naoba. didxans miyura _ saWirod ar miviCnie sapasuxod Semexe-
da, vaiTu, xmamaRla gamecinos an erTi sila gamomtyuos-meTqi.
am saTno ojaxur wreSi Tavs ukve aRar vgrZnobdi Tavdajere-
bulad. am ojaxis damTrgunveli mec mTrgunavda. vifiqre, awi
vifrTxileb, rom am WerqveS mesamed aRar momiwios fexis Se-
modgma-meTqi. puroba rom davasruleT, raki amasobaSi sityvis
dasvelebac aravis mosvlia azrad saubris gasabmelad, avdeqi
da sarkmelTan mivedi, rom gamego, amindi xom ar gamokeTda-
meTqi. uamuri suraTi gadameSala: naadrevad daRamebuliyo,
wyvdiads ki ca da borcvebi qarbuqisa da sulisSemxuTveli
Tovlis WidilSi aezila.
_ gamyolis gareSe Sinamde ara mgonia, mivaRwio, _ dascda
Cems bages, _ gzebs albaT sul dafaravda Tovli. gawmendili
romc iyos, Tvalwin araferi Cans.
_ herTon, cxvrebi daabinave. qarTaSi rom davtovoT, daina-
mqrebian. gamosasvleli ficriT amoukete, _ ubrZana hiTqlifma.
_ me raRa vqna? _ gaRizianebulma vikiTxe.
pasuxi aravis gaucia. movixede da mxolod jozefi SemrCa
xelSi, ZaRlebisTvis saTliT Svriis salafavi rom mohqonda,
da buxarTan daxrili misis hiTqlifi, Cais qilis adgilze
dadgmisas gadmovardnili asanTis kolofidan amoRebuli Re-
rebis dawviT rom iqcevda Tavs. jozefma saTli rom dadga Zirs,
oTaxs kritikuli mzera moavlo da gabzaruli xmiT wamoiwyo:
_ gaocebas var pirdapir! aq ras udgaxarT? aq unda iyoT
usaqmod, roca yvela ezoSi muSaobs?! magram ginda giTxraT
kacma da gind _ ara, Seayare kedels cercvi! unair Cvevebs
Tqven arasodes moiSliT da dedaTqvenis ar iyos, eSmaksac ar
ascdebiT!
jer vifiqre, mWevrmetyvelebis es nimuSi me meZRvneba-meTqi
da im ganzraxviT wavedi am beberi naZiralasken, rom gareT ga-
meZaxebina, magram misis hiTqlifis pasuxma SemaCera.
_ Se bebero mliqvnelo da cilismwamebelo! _ gakapasda
gogona, _ imdens axseneb am eSmaks, ar geSinia, xeli rom gta-

19
cos da cocxlad wagiyvanos? Cems moTminebaze nu TamaSob, be-
bero, Torem erT Txovnaze uars ar metyvis eg Seni satana: jer
dagepatroneba, mere Cagavlebs xels da Tan wagiyvans! moica!
amas daxede, jozef, _ ganagrZo misis hiTqlifma da Tarodan
mogrZo, viwro, Savydiani wigni CamoiRo, _ axla giCveneb, ro-
gor vostatdebi jadoqrobaSi: cotac da mTlad gavuSinaur-
debi. SemTxveviT ar momkvdara wiTuri Zroxa, revmatizmis Se-
tevac uflisgan rodi gegzavneba saCuqrad!
_ ui, Se codviano! codviano! _ akriaxda beberi jozefi,
_ ufalma gvaridos avi da boroti!
_ ara, Se uwminduro! ukve ganwiruli xar! gzidan Camo-
mecale, Torem Tavbeds gawyevlineb! ukve davamzade yoveli
Tqvenganis cvilisa da Tixis figurebi. pirveli, vinc Cem
mier moniSnul zRvars gadmocdeba... ara, ar vityvi, ra dae-
marTeba, Tavadac dainaxav! momwydi Tavidan, icode, Tvals ar
gacileb!
patara alqajs lamaz TvalebSi moCvenebiTi siave gaukrTa
da jozefma, Tavsdatexili risxvisgan lamis fexi rom aeria,
gacla amjobina, Tan gzadagza burtyunebda _ `avsuli, avsu-
lio~. vifiqre, rom axalgazrda ledis qcevis safuZveli erT-
gvari garToba iyo, amitom, rodesac martoni davrCiT, vcade,
Tavi Semebralebina...
_ misis hiTqlif, _ seriozulad mivmarTe, _ momiteveT
SewuxebisTvis. Cemi varaudiT, aseTi saxis patrons gulic ke-
Tili unda gqondeT. mimaniSneT, rogor mivide Sinamde, Torem
marto rom davadge gzas, imaze ufro gamiWirdeba saxlamde
misvla, vidre Tqven londonamde CaRweva!
_ ra gziTac mosulxarT, imave gzas gauyeviT, _ mipasuxa,
savarZelSi Caimala sanTliT xelSi da kalTaSi didi wigni Cai-
do, _ mokle rCevaa, magram metis Tqma arc me SemiZlia.
_ ese igi, Tuki gaigebT, rom sadme WaobSi Cafluli an da-
namqruli mipoves, Cems sikvdilSi Tqvens wil danaSauls sul
ver igrZnobT?
_ me rogor unda vigrZno? me mainc ver gagacilebT. Robem-
de misvlis uflebasac ar momcemen.

20
_ Tqven? ras brZanebT, am sibneleSi karis zRurblzec ki
ver gTxovdiT nabijis gadmodgmas! _ wamoviZaxe, _ me gzis swa-
vleba gTxoveT, is ki ar miTqvams, mister hiTqlifi daarwmu-
neT, vinme gamomayolos-meTqi.
_ ki magram, vin? aq mxolod hiTqlifi, ernSo, zila, joze-
fi da me varT. aba, romeli girCevniaT?
_ nuTu fermaSi erT biWs mainc ver vnaxavT?
_ vera. meti aravinaa.
_ gamodis, aq momiwevs Ramis gaTeva.
_ amaze maspinZels moelaparakeT. me arafer SuaSi var.
_ imedi maqvs, Wkuas iswavliT da awi borcvebSi yials aRar
daiwyebT, _ samzareulodan momesma hiTqlifis mkacri xma, _
aq Tu apirebT Ramis gaTevas, icodeT, stumrebisTvis komforti
ar maqvs gaTvaliswinebuli. mogiwevT, hernTonis an jozefis
sawolze dawveT, cxadia, patronTan erTad.
_ SemiZlia, savarZelSic daviZino, aqve, _ mivuge me.
_ ara! ara! ucxo ucxoa, gind mdidari iyos da gind Raribi,
ar minda, rom aq vinme imyofebodes, rodesac me ver vidgebi
darajad, _ utaqtod momaxala.
am Seuracxmyofelma sityvebma moTminebis fiala amivso.
raRac warmovTqvi aRSfoTebis gamosaxatad, win Cavuqrole,
ezoSi rom gavvardniliyavi da ernSos SevefeTe. ise bneloda,
rom kaci TvalTan TiTs ver miitanda, amitom sanam am wkvaram-
Si gasasvlels vipovidi, ezoSi momiwia trialma, amasobaSi ki
iseTi ram gavigone, rac am WerqveS mcxovrebTa erTimeorisadmi
Tavaziani damokidebulebis magaliTad gamodgeboda. axalgazr-
da kaci Tavidan Cems daxmarebas apirebda.
_ parkamde mainc mivacileb, _ Tqva man.
_ jandabamde mihyolixar! _ dauyvira batonma, Tu vinc iyo
misTvis, _ cxenebs vinRa mixedavs?
_ saqme adamianis sicocxles exeba da cxenebis erTi saRamo
datoveba ra bedenaa? vinme xom unda gahyves! _ CaerTo misis
hiTqlifi imaze ufro sulgrZelad, vidre vifiqrebdi.
_ oRond Tqveni brZanebiT ara! _ Seawyvetina herTonma, _
Tu ase geZvirfasebaT, jobs, gaCumdeT.

21
_ keTili, imedia, misi landi ar mogasvenebT. mister hi-
Tqlifs ki meti mdgmuri ar eRirseba, sanam `SaSvebis karmida-
mo~ sul ar daiqceva! _ geslianad miaxala.
_ naxeT, naxeT, rogor iwyevleba! _ burtyunebda jozefi,
romelsac kinaRam Sevejaxe.
moxuci Soriaxlo damjdariyo da lampris Suqze Zroxebs
wvelida. uceb lampari avitace, uaxloesi karisken gavwie da
gavZaxe, _ xval dagibrunebT-meTqi.
_ batono! batono! lampari gamtaca! _ aRrialda bebruxa-
na da gamomekida, _ ZaRlebo, Cemo gnaSer! Cemo mgelav! daiWi-
reT qurdi! eciT!
karis gaRebisas orma banjgvlianma urCxulma, kiserTan rom
amixrWiala eSvebi, Zirs damca da lamparic Caqra. hiTqlifisa
da ernSos gamqirdavma, Seuracxmyofelma xiTxiTma sul gada-
miyvana Wkuidan. sabednierod, ZaRlebs nanadirevisTvis TaTe-
bis dabijeba, wkmutun-Rrena da kudebis qneva ufro xiblav-
daT, vidre kbilis gakvra. Tumca ki zeze wamodgomis ufleba
ar momces, sanam maTma gulborotma patronebma ar inebes Cemi
gaTavisufleba. bolos, uqudom da mrisxanebiT akankalebulma
vubrZane im naZirlebs, _ dauyovnebliv gamiSviT, sicocxle
Tu ar mogbezrebiaT-meTqi. am sityvebs ramdenime erTmaneTTan
daukavSirebeli muqarac mivayole, rac msmenels ukidegano si-
mwariT mefe liris vaebas moagonebda.
metismeti aRelvebis gamo cxviridan sisxli wamskda, magram
hiTqlifs xiTxiTi ar Seuwyvetia, me ki _ buzRuni da sayvedu-
rebi. ar vici, es ambavi riT dasruldeboda, rom ara is piro-
vneba, romelic imwuTebSi Cemze gonieri da Cems maspinZlebze
ufro sulgrZeli aRmoCnda. es zila gaxldaT, sqel-sqeli mne,
romelic ambis sakiTxavad gamovida. ufiqria, stumarze viRa-
cam albaT xeli aswiao. da raki batons ver Seutia, Tavisi
sityvieri artileriis cecxli asakiT umcros salaxanaze mi-
marTa.
_ mSvenieria, mister ernSo! _ iyvira qalma, _ aba, awi ras
izamT?! male Cvens karTan mosuli xalxis xocvac daviwyoT?
vxedav, aRar damedgomeba am saxlSi _ SexedeT am sawyals, Zli-

22
vs sunTqavs. saxlSi SebrZandiT, me mogxedavT. mSvidad, mSvidad
ideqiT.
am sityvebis Tqma iyo da erTi tolCa yinuliviT civi wyali
Semomasxa saxeSi da samzareuloSi SemaTria. mister hiTqli-
fi ukan gamogvedevna. mxiarulebis uCveulo naperwkali myisve
Cauqra da Cveuli pirquSobiT Seecvala.
sisuste vigrZeni, Tavbruc damexva da araqaTi sul gamome-
cala, amitom uneburad maT WerqveS Ramis gaTevaze daTanxmebam
momiwia. mister hiTqlifma zilas daavala, erTi Wiqa arayi da-
alevineo da oTaxSi gavida. mnem ki, aqoSinebulma rom Seasrula
davaleba, ramac cota gamomacocxla, dasaZineblad gamiyvana.

Tavi 3

rodesac kibeze avyavdi, mnem mirCia, sanTels xeli moafare


da ar ixmauroo, radgan saxlis patrons Turme ucnauri da-
mokidebuleba hqonia im oTaxTan, romelSic CemTvis loginis
gaSlas apirebda. miTxra, aq Tavisi nebiT aravis daabinavebso.
ratom-meTqi. momigo, ar vicio, am saxlSi ukve meore welia var
da imden ucnaurobas vawydebi, jobia, arc ki davinteresdeo.
iseTi gaognebuli viyavi, rom kiTxvis dasma azradac ar mom-
svlia, kari mivxure da TvaliT sawols davuwye Zebna. mTel
avejeulobas skami, komodi da muxis skivr-yuTi Seadgenda, ro-
melsac zeda mxares ise hqonda oTxkuTxedi Riobebi amoWri-
li, kacs etli egoneboda. nakeTobas mivuaxlovdi, Sig Sevixede
da mivxvdi _ erTgvari taxti unda yofiliyo, romelic imi-
saTvis SeeqmnaT, rom ojaxis TiToeul wevrze calke oTaxis
aucileblobisTvis Tavi aeridebinaT. faqtobrivad, sakuWnaoc
iyo, Siga fanjris rafa ki masSi myofs magidis magivrobasac
gauwevda. panelebiani gverdiTa kedlebi gavxseni, sanTlianad
Sevedi, isev davxure da SvebiT amovisunTqe _ hiTqlifis Tu
sxva nebismieris fxizeli Tvalisgan Sors viyavi.
rafaze, romelzec sanTeli davde, erT kuTxeSi obmokidebu-
li wignebi ewyo. rafa nakawrebiT iyo dafaruli. nakawrebi sxva

23
araferi iyo, Tu ara mTavruliT da nusxuriT dawerili erTi
da igive saxeli: qeTrin ernSo, zogjer qeTrin hiTqlifiT rom
icvleboda da qeTrin linToniT sruldeboda.
gulgrilad mivayrdne Subli fanjaras da xelaxla gada-
vavle Tvali: ernSo, hiTqlifi, linToni, _ sanam Tvalebi ar
mimelula. magram xuTi wuTi ar iqneboda am garindebaSi gasu-
li, rom wyvdiadidan TeTri, cocxali asoebiT aalda uamravi
qeTrini. Tavi gavaRviZe, rom garsmojaruli saxelebi gamedevna
da ra davinaxe: Cemi sanTlis ali erT-erT Zvel wigns elamune-
boda, haerSi ki ukve xbos tyavis suni trialebda. sanTels na-
mwvisi movacile, baliSebSi movkalaTdi da dazianebuli tomi
aviRe. gulisrevisa da sicivis SegrZnebisgan Tavs ucnaurad
vgrZnobdi. saxareba aRmoCnda, gacrecili beWdiTa da obSepa-
ruli. forzacze ewera: `qeTrin ernSos wignebidan~ _ Tari-
Ri ki saukunis meoTxediT gvabrunebda ukan. wigni davxure da
meore wigns mivwvdi, mere mesames, bolos ki, saTiTaod yvela
gadavaTvaliere. qeTrinis biblioTeka gemovnebiT iyo SerCeu-
li, wignebis mdgomareoba ki imas mowmobda, rom am wignebs Ta-
vis droze arcTu mTlad pirdapiri daniSnulebiT iyenebdnen:
TiTqmis verc erTi Tavi ver gadarCenoda melniT Tu fanqriT
gakeTebul komentarebs (an komentarismagvar najRabnebs), amw-
yobis mier datovebuli mindvrebi TiTqmis aRar Canda. zogi
komentari wydeboda, zogi bavSvis xeliT nawer dRiurs moga-
gonebdaT. erT-erTi damatebiTi gverdis zeda nawilSi (albaT
pirvel mnaxvels saganZurad rom moeCveneboda) xalisiT Se-
vavle Tvali jozefis karikaturas, naCqarevad Sesrulebuls,
magram sakmaod gamomsaxvelobiTs. ucnobi qeTrinisadmi inte-
resi gamiRvivda da myisve misi gaxunebuli ieroglifebis gaSi-
fvras Sevudeqi.
`saSineli kviradRe! _ ase iwyeboda Semdegi paragrafi, _
netav mamaCemi isev aq iyos. hindli _ saZageli Semcvlelia,
hiTqlifs mkacrad eqceva. me da h. ajanyebas vapirebT _ am sa-
Ramos gadamwyvet nabijs gadavdgamT.
mTeli dRe wvimda da eklesiaSi ver wavediT, amitom jozefs
sxvenSi mouwia mlocvelTa Sekrebis mowyobam. sanam hindli da

24
misi coli qveda sarTulze buxars eficxebodnen siamovnebiT
_ da am dros bibliis kiTxvis garda yvelafriT iyvnen dakave-
bulni, Tavs davdeb amaze _ me, hiTqlifsa da im sacodav meguT-
ne biWs locvaniT xelSi zemoT asvla dagvevala. gverdigverd
dagvsxes xorblis tomaraze. vkankalebdiT da voxravdiT, Tan
imedi gvqonda, rom jozefsac Sescivdeboda da Tavissave sake-
TildReod mokle qadagebas wagvikiTxavda. amaod davSveriT!
zustad sam saaTs gastana kiTxvam. amis miuxedavad, kibeze rom
CavdiodiT, Cems Zmas eyo Tavxedoba da wamoiZaxa: `ase uceb mor-
CiT?~ winaT kvirasaRamoebze TamaSis ufleba gvqonda xolme,
oRond ar unda gvexmaura; axla ki sakmarisia, rameze gagveci-
nos da umalve kuTxeSi gvayeneben!
_ gaviwydebaT, rom batoni gyavT aq! _ gveubneba Cveni ti-
rani, _ upirvelesad mas gavanadgureb, vinc moTminebas da-
makargvinebs! siCumesa da wesierebas moviTxov. ee, biWo, es Sen
iyavi? frensis, genacvale, Tma moawiwkne, gverdiT rom Cauvli:
gavigone, rogor gaatkacuna TiTebi, _ frensisma mondomebiT
daqaCa Tmaze, mere qmarTan mivida da muxlebze Camoujda. Ti-
Tqmis erTi saaTi isxdnen ase, patara bavSvebiviT, kocnaobdnen
da aTas sisuleles ambobdnen _ msgavsi sisuleleebis ybedoba
Cven Segvrcxveboda. SeZlebisdagvarad myudrod movewyeT: Ta-
roebis qveS niSebSi SevZveriT. is iyo, Cveni winsafrebi gadava-
bi, rom fardad Camomefarebina da _ Tavlidan jozefi dabrun-
da, raRac mizeziT rom iyo gagzavnili. farda Camomiglija,
sila gamawna da miRriala:
_ batoni miwaSi ar gaciebula, SabaT dRes jer ar gau-
vlia da saxarebis sityvebi wesiT yurSi unda CagesmodeT,
Tqven ki kotrialobT da buzebs iTvliT! grcxvenodeT! wa-
mojeqiT, Tqve saZaglebo! gana cotaa aq sulis margebeli
wigni? ageRoT da wagekiTxaT. wamojeqiT da Tqvens sulebze
ifiqreT!
amis Tqma iyo da xeli dagvavlo, rom buxarTan cota axlos
davesxiT, saidanac alis susti sinaTle Zlivs aRwevda im nag-
vis furclebamde, ZaliT rom SemogvaCeCa. didxans ase jdoma
ar SemeZlo: movkide Cems turtlian toms yuaze xeli da ZaR-

25
lebis qoxSi Sevagde, Tan ganvacxade, kargi wignebi ar momwons-
meTqi. hiTqlifmac imave adgilas SeuZaxa Tavisi wigni. ai, am
dros atyda erTi ambavi...
_ mister hindli! _ akivlda Cveni kapelani, _ aq modiT,
batono! mis qeTim `xsnis muzarads~ yua Semoaglija, hiTqli-
fma ki `daRupvamde pirdapir gzas~ daabija fexi. saSinelebaa,
am gziT siarulis nebas rom rTavT. afsus, Zveli batoni, erTi
gemoze gawkeplavda am eSmakis fexebs, magram vai, rom aRar
aris!
hindlim buxrispira samoTxe datova, erTs xelSi gvtaca
xeli, meores _ sayeloSi da samzareuloSi gagviZaxa, sadac
jozefma sazeimod ganacxada, rom Tuki beberi niki dagvavleb-
da xels, veRar gadavurCebodiT. aseTi dawiokebulebi davde-
qiT Cven-Cvens kuTxeSi da eSmakis gamoCenas davuwyeT lodini.
Tarodan es wigni CamoviRe, samelnec movayole, gavaRe ezoSi
gamavali kari (cotaodeni sinaTle rom Semosuliyo) da ocio-
de wuTi weraSi gavatare drois gasayvanad. magram Cemi amxanagi
CemsaviT momTmeni rodia: mTavazobs, mwvelavi qalis mosasxami
gadavifaroT da WanWrobebs gavuyveTo. mSvenieri azria: Tuki
beberi avyia dabrundeba, ifiqrebs, misnoba amixdao. gareT ki
Tundac wvimac wamosula, imaze meti nesti da sicive ver Se-
gvawuxebs, vidre aq.

***
me mgoni, qeTrinma ganzraxva aRasrula, radgan Semdegi wi-
nadadebebi sxva rames gviambobs: Zalian aris gaRizianebuli.
`verasdros vifiqrebdi, rom hindli ase amatirebda, _ wers
gogona, _ Tavi ise mtkiva, rom baliSzec ki ver damidia. mainc
ver davixev ukan. sawyali hiTqlifi! hindli mawanwalas eZaxis
da aRar aZlevs uflebas, rom CvenTan erTad ijdes da Wamos.
mec mafrTxilebs, aRar eTamaSo, Torem saxlidan gavagdebo.
sul mamaCvenis lanZRvaSia (ena rogor ubrundeba!), hiTqlifs
bevri ramis nebas rTavdao da ificeba, am biWs me mivuCen ad-
gilso~.

26
***
fergadasul furclebze CamTvlima da Tvali Cemdauneburad
xelnaweridan beWdur teqsts Cavayole. wiTeli ornamentebiani
tituli davinaxe _ `samocdaaTgzis Svidjer da upirveles
samocdaaTgzis pirvelTagan~ _ RvTivkeTili sityvai, warmo-
Tqmuli gimerdenis saydarsa Sina maRalRirs jebz brender-
hemis mier~. Zilmoreulma, tvins rom viWyletdi, netav jebz
bdrenderhemi rogor ganaviTarebs saTqmels-meTqi, baliSze
mivesvene da CavTvlime. ai, sazizRari Caisa da sazizRari ganw-
yobis efeqti! es Tu ara, aba, ase sxva ra gamifuWebda Rames? mas
mere, rac gancda viswavle, iseTi Rame ar maxsendeba, im Rames
rom Seedrebodes. jer ar damviwyeboda, sad vimyofebodi, rom
sizmari mestumra. mezmana, TiTqos dila gaTenebuliyo da Sin
mivdiodi, etikad ki jozefi momyveboda. gzebi erTi metris si-
maRlis Tovls daefara. da sanam tanjva-wvalebiT mivikv­levT
gzas, gamyoli msayvedurobs, _ piligrimis argani ratom ar
wamoiReo. meubneba, argnis gareSe, Sin verasodes Sexvalo. Tvi-
Ton ki udierad moiqnevs kombaliviT magarTavian xelkets, ro-
melic, rogorc vxvdebi, xsenebuli argnis movaleobas unda
asrulebdes. wamierad gavifiqre, amisTana iaraRi ra jandabad
minda sakuTar saxlSi mosaxvedrad-meTqi. mere sul sxva azri
mewvia: Sin ki ara, sul sxva gziT mivdivarT: Turme, cnobili
jebz brenderhemis qadagebis mosasmenad davdgomivarT gzas,
rom `samocdaaTgzis Svidjer~ movisminoT da uecrad romeli-
Rac Cvenganma _ jozefma, mqadagebelma Tu me _ Caidina `upir-
veles samocdaaTgzis pirvelTagan~ da sajaro gankicxvasa da
gankveTas eqvemdebareba.
saydarSi SevdivarT. me, sinamdvileSi, or-samjer Camivlia
mis win. saydari or borcvs Soris RartafSi dgas, romelic
Waobidan maRla miuyveba da romlis torfnaris nesti, ro-
gorc amboben, balzamiviT moqmedebs iqve dakrZalul ramde-
nime micvalebulze. saxuravi kargad aris Semonaxuli. magram
ramdenadac mRvdels aq per annum oden oci girvanqis Semo-
savlis da ori Tvali saxlis imedi SeiZleba hqondes, romli-
danac sul male erTiRa darCeba, sasuliero pirTagan veravin

27
bedavs am mivardnili mxaris samwysos saTaveSi Cadgomas, miT
umetes, Tuki Worebs davujerebT, aqauri mrevli mRvdels Sim-
SilisTvis ufro gaimetebs, vidre jibeSi Caiyofs xels, rom
Tundac erTi peniT gauumjobesos sulier moZRvars cxovrebis
pirobebi.
magram Cems sizmarSi saydari mrevliT iyo savse, jebzs yve-
la yuradRebiT usmenda, is ki qadagebda _ RmerTo maRalo, ra
qadageba iyo! TiToeuli oTxas oTxmocdaaT nawilad iyofoda,
romelTagan yoveli eklesiis kaTedridan mimarTvaze naklebi
arafriT iyo da yovel maTganSi calke codva ganikiTxeboda.
sad gamoZebna amdeni, ver getyviT. sityva `codvas~ sruliad
Taviseburad ganmartavda da albaT qristes mier Zmas yoveli
calkeuli SemTxvevisTvis gansakuTrebuli codva unda Caedi-
na. Zalian ucnauri Tvisebebis codvebze saubrobda, iseTebze,
aqamde rom verc ki warmovidgendi.
oh, rogori daRlili viyavi. rogor vijRanebodi, vamTqna-
rebdi, Tavi meqindreboda, magram isev vfxizldebodi. xelebs
viCqmetdi, viwkmetdi, Tvalebs visresdi, vdgebodi da vjdebo-
di, jozefs ki mujluguns wavkravdi xolme _ macnobe, odes-
me Tu dasruldeba es qadageba-meTqi. bolomde mosmena mqonda
mosjili. bolos, rogorc iqna, miaRwia `upirveless samoc-
daaTgzis pirvelTagan~. am gaWirvebis dros STagoneba mewvia:
erTi suli mqonda, wamovmdgariyavi da jebz brenderhemisTvis
meTqva, iseTi codvili xar, qristiani rom ver Segindobs-me-
Tqi.
_ ser, _ wamoviZaxe, _ am oTx kedelSi jdomiT gadavitane
da Sevinane Tqveni diskursis oTxas oTxmocdaaTive Tavi. sa-
mocdaaTgzis Svidjer davixure qudi da wamovdeqi, rom wav-
suliyavi, samocdaaTgzis Svidjer Cemda gaugebari mizeziT
maiZuleT, isev davmjdariyavi. oTxas oTxmocdameaTe Tavi ukve
metismetia. Zmano wamebulno, miuzReT mas! daamxeT da gaaca-
mtvereT, raTa sadac icnobdnen, iqac veRar icnon!
_ maS, is kaci Sen xar! _ daiZaxa jebzma da baliSze zurg-
miyrdnobili dadumda, _ samocTaaTgzis Svidjer daijRane _
samocdaaTgzis Svidjer davimSvide suli, _ samwuxarod, es

28
adamianuri sisustea, romlis mitevebac SeiZleba! modis sa-
mocdaaTgzis pirvelTagan upirvelesi. Zmano, aRasruleT mis
Tavsa zeda sasjeli daweril. yvela wmindans es pativi rgebia!
daskvniTi sityvis mosmena iyo da iq myofni piligrimis arg-
nebiT xelSi wamocvivdnen adgilebidan da SuaSi momiqcies; me
ki, saerTod rom ar gamaCnda Tavdasacavad iaraRi, Cem gverdiT
yvelaze axlos mjdari da amave dros yvelaze daundobeli Ta-
vdamsxmelis, jozefis, argans davuwye jajguri. am zedaxoraSi
ramdenime keti gadajvaredinda. Cemken gamoqneuli sxvebs xv-
deboda gograSi. mTel saydarSi braxabruxi atyda. erTmaneTs
esxmodnen Tavs, mezobelma mezobelze aswia xeli: brenderhemi,
seiris mayureblad rom ar mjdariyo, xis piupitrze braxuniT
gamoxatavda aRelvebas, Tan iseTi braxuniT, rom Cemda Svebad,
gamomaRviZa. netav ram momgvara aseTi sazareli sizmari? je-
bzis atexili aliaqoTi rogor unda aixsnas? mxolod da mxo-
lod naZvis xis totiT, romelic qaris dabervaze exeTqeboda
fanjaras da xmeli girCebiT exaxuneboda minas! jer undoblad
mivugde garemos yuri, mere, simSvidis damrRvevi rom vipove,
gverdi vicvale da Zils miveci Tavi. isev cudi sizmari vnaxe
_ pirvelze uaresic ki, Tuki SeiZleba masze uaresi iyos rame.
amjerad maxsovda, rom muxis yuTSi Tu sxvenSi viweqi da
garkveviT mesmoda qarbuqis stvena da Tovlis WraWuni: minaze
SeuCereblad moxaxune naZvis totis xrWialsac mkafiod var-
Cevdi da cudi sizmris mizezad vracxdi. magram am xrWialma
ise momabezra Tavi, rom gadavwyvite, Tu movaxerxeb, rogorme
unda SevaCero-meTqi. hoda, mec avdeqi, cxadia, sizmrad, da fan-
jris gaReba vcade. sagduli alaTaze mirCiluli aRmoCnda: es
jer kidev manamde mqonda SemCneuli, vidre daviZinebdi, magram
damviwyeboda. `radac unda damijdes, mainc unda SevaCero!~ _
CavibuzRune, muSti vkari minas da xeli gavyavi abezari totis
dasaWerad; mis magivrad xeli gaToSil, patara TiTebs vtace!
Tavzari dameca; xelis ukan Semoweva vcade, magram pawia TiTebi
Zlierad Camfrenodnen da ar miSvebdnen; gamwarebuli xma me-
vedreboda: `SemomiSviT! SemomiSviT!~ `vin xarT?~ _ vekiTxe-
bodi da Tan xelis warTmevas vlamobdi. `qeTrin linToni, _

29
momigo acaxcaxebulma xmam (raRa maincdamainc linToni? TiTo
linTonze xom oci ernSo mainc mqonda wakiTxuli?!). _ Sin
movaRwie: WaobSi ameria gza!~. fanjaraSi Zlivs gavarCie bavSvis
saxe. SiSma gamasastika: raki davrwmundi, ucnobs xelis kvriT
ver movicilebdi, patara maja fanjaraSi Semovayofine da ga-
texil minaze gavasmevine, vidre sisxli ar dasdinda da zewrebi
ar dasvara; magram ucnobi mainc wuwunebda, _ SemomiSviTo,
Tan Ronivrad miWerda TiTebze. lamis gadavirie SiSiT. `rogor
SemogiSvaT? _ vkiTxe, rogorc iqna, _ Tu gindaT, rom Semo-
giSvaT, xeli mainc gamiSviT!~ TiTebi gamiSva, xeli Semovacure
gatexil minaSi da amonamtvrevs wignebi mivafare, Tan yurebze
mivifare xelebi, rom mTxovnelis sawyalobeli xma aRar ga-
megona. lamis TxuTmet wuTs ase viyavi, magram CamovuSvi Tu
ara xelebi, isev is aslukunebuli xma momesma! `gaswi! _ da-
vuyvire, _ oci welic rom ar moscildeT am fanjaras, mainc
ar SemogiSvebT!~ _ `oci weli ukve gavida, _ kvnesoda xma,
_ oci weli! oci welia, rac miusafari davwowialeb!~ mere
minaze fxaWuni gaisma da miyudebuli wignebi ise gadmocvivda,
TiTqos garedan xeli hkreso. wamoxtoma vcade, magram kunTic
ki ver gavamoZrave. SiSiT natori avRrialdi. Cemda sacbunad,
aramxolod sizmrad avRrialebulvar: Cems oTaxs aCqarebu-
li nabiji mouaxlovda; viRacam Zlieri xeliT SemoaRo kari
da Cemi sawolis Tavze datanebul sarkmlebSi Suqi gamokrTa.
acaxcaxebuli vijeqi da Sublidan ofls viwmenddi. Semosuli
aSkarad yoymanobda da raRacas butbutebda TavisTvis. bolos,
naxevrad CurCuliT da uimedo intonaciiT warmoTqva:
_ aris aq vinme?
vifiqre, ajobebs, Tuki Cems aq yofnas ar davmalav-meTqi,
radgan hiTqlifis xuSturebi rom vicodi, SeiZleboda Zebna
gaegrZelebina, xmas Tu ar amoviRebdi. am ganzraxviT gavaRe pa-
neluri kari. Cemma saqcielma ra qmedebac gamoiwvia, male ar
damaviwydeba.
saRamur sacvlebiani hiTqlifi zRurblze idga, sanTeli
TiTebze eRvenTeboda, saxe ki iseTi TeTri hqonda, rogorc mis
zurgs ukan _ kedeli. muxis panelebis pirvelsave gaWrialebaze

30
ise Seakankala, TiTqos eleqtrodenma daartyao. sanTeli xe-
lidan gauvarda da Sors daeca, ise Zlier Relavda, rom Zl­i­v­s
aiRo.
_ aq oden Tqveni stumaria, ser, _ xmamaRla gavZaxe, rom
silaCris momdevno gamovlinebisgan damexsna, _ Cemda samwuxa-
rod, saSineli sizmris gamo ZilSi vkvnesodi. momiteveT, rom
Zili dagifrTxeT.
_ RvTis risxva Tqven da jandaba, mister loqvud! miwac
gagskdomiaT da... _ daiwyo Cemma maspinZelma da sanTlis ska-
mze dadgma scada, raki Zala aRar Seswevda, rom xelSi sWero-
da. _ am oTaxSi vin SemogiyvanaT? _ ganagrZo man, Tan xelebi
momuSta, frCxilebi xelisgulebSi Seiso da kbilebic erTma-
neTs daaWira, rom acaxcaxebuls rogorme kawkawi SeeCerebina,
_ vin-meTqi! axlave gavuZaxeb am saxlidan!
_ Tqvenma msaxurma zilam Semomiyvana, _ vupasuxe, wamovx-
ti da naCqarevad Cacma daviwye, _ sulac ar mewyineba, Tqvens
muqaras Tu aasrulebT, mister hiTqlif: axi iqneba masze! aSka-
rad sacodavi stumriT undoda, daemtkicebina, rom aq raRac
uwminduri budobs. marTlac asea: oTaxSi avsulebi budoben!
marTalic brZandebiT, daketili rom gaqvT es oTaxi. amisTana
bunagSi Ramis gaTevisTvis madlobas mainc aravin gadagixdiT!
_ ras gulisxmobT? _ mkiTxa hiTqlifma, _ an ras akeTebT?
daweqiT da gaaTieT Rame, raki aq brZandebiT. oRond, RvTis gu-
lisaTvis, aseTi sazareli xmauri aRar atexoT. megona, daniT
yels sWrian-meTqi!
_ is patara Winka rom Semoteuliyo fanjaraSi, ueWvelad
damaxrCobda! _ mivuge, _ sulac ar minda, Tqvenma stumarT-
moyvare winaprebma mdevnon. dedis mxridan naTesavad xom ar
gergebaT maRalRirsi jebz brenderhemi? an is onavari qeTrin
linToni, Tu ernSo, Tu rac erqva, albaT elfebis mogdebu-
lia... miTxra, oci welia miusafari davexetebio... etyoba, co-
dvebis gamo miezRo, sasufeveli rom ver pova!
sityva ar mqonda dasrulebuli, rom am or saxels, wignSi
mijRabnil hiTqlifsa da qeTrins Soris kavSiri gamaxsenda,
_ es kavSiri gonebidan amomvardnoda da uceb wamomaxsenda.

31
gavwiTldi windauxedaobis gamo; magram metad rom aRar meCve-
nebina, vacnobiereb daSvebul Secdomas-meTqi, umal davamate:
_ simarTle giTxraT, ser, naxevari Rame...
isev Sevdeqi, _ kinaRam wamomcda, Zveli wignebis Tvaliere-
baSi gavatare-meTqi, _ amiT xom gavcemdi Cems Tavs _ ara mar-
to beWdur nawils, aramed xelnawersac gavecani-meTqi. morigi
Secdoma rom ar gamparvoda, davZine:
_ rafaze amokawruli saxelebis amokiTxvaSi gavatare. erT-
gvari TavSesaqcevia, romelsac Zilis mosagvrelad mimarTavs
kaci _ rogorc krialosans, an msgavs...
_ ki magram, ratom miyvebiT axla amas? _ miyvira gamZvina-
rebulma hiTqlifma, _ rogor bedavT... Cem WerqveS? RmerTo!
xom ar gagiJebula, ase rom melaparakeba! _ gacofebulma hi-
Tqlifma Sublze itkica xeli.
ar vicodi, mwyenoda misi naTqvami Tu axsna-ganmarteba game-
grZelebina; magram ise SeZruli meCvena, rom Semecoda da Cemi
sizmrebis moyola ganvagrZe. mtkicebas movyevi, aqamde `qeTrin
linToni~ arasdros msmenia-meTqi, magram araerTxel amoki-
Txuli gonebaSi CamebeWda da warmosaxvaze kontroli rom
davkarge, am gvarsaxelma erTgvari saxe SeiZina-meTqi. sanam
vesaubrebodi, hiTqlifi sawol yuTSi Sevida da rom movrCi,
ukve lamis Tvalsmifarebuli ijda. mis gaxSirebul da areul
sunTqvas rom davukvirdi, mivxvdi, moreul mRelvarebas ebr-
Zoda. rom ar meCvenebina, vxvdebi, ra dReSic xar-meTqi, sak-
maod xmaurianad ganvagrZe tualetis dasruleba, Tan saaTze
viyurebodi da monologSi gamovTqvamdi samduravs, rogor
Wianurdeba es Rame-meTqi.
_ jer samic ar aris! me ki Tavs davdebdi, eqvss gadascda-
meTqi! aq dro aSkarad erT adgilzea gaCerebuli. rodesac da-
saZineblad wavediT, aSkarad rva saaTi iyo!
_ zamTrobiT yovelTvis cxraze vwvebiT da oTxze vdge-
biT xolme, _ warmoTqva Cemma maspinZelma da kvnesis dafarva
scada; da rogorc misi xelis Crdilis moZraobiT davaskveni,
cremli Camoiwminda Tvalidan. _ mister loqvud, _ ganagrZo
man, _ SegiZliaT, Cems saZinebelSi gadmoxvideT; ase adre Tu

32
CaxvalT dabla, amiT mxolod gaafuWebT situacias. Cemi Zili
ki isedac eSmakebs daafrTxobina Tqvenma bavSvurma saqcielma.
_ Cemic, _ Sevepasuxe. _ jobia, ezoSi viyialo gamTeniamde,
mere ki Cems gzas davadgebi. awi Cemi SemoWrisa nuRar Sege-
SindebaT. sazogadoebaSi siamovnebis miRebis survilisgan ukve
srulad var gankurnebuli, gind soflad viyo da gind qala-
qad. gonieri adamiani sakuTari TaviT unda kmayofildebodes.
_ warmtaci sazogadoebaa! _ buzRuniT warmoTqva hiTqli-
fma, _ aiReT sanTeli da sadac gnebavT, iq mibrZandiT. mec
axlave SemogierTdebiT. ise, ezoSi Casvlis imedi nu geqnebaT,
ZaRlebi gvyavs aSvebuli. saxls guSagad iunona udgas, ase
rom... SegiZliaT mxolod kibeze iaroT da talanebi Semoia-
roT. aqedan mousviT da rac gindaT, is giqniaT! or wuTSi mec
moval!
davemorCile, Tumca mxolod oTaxidan gavedi _ gza aRar
gamigrZelebia, radgan ar vicodi, viwro talani saiT wami-
yvanda da swored am dros gavxdi uneblie Semswre Cemi mas-
pinZlis saqcielisa, ramac misi crurwmena gasca, ase aSkarad
rom ewinaaRmdegeboda missave racionalur azrovnebas: mister
hiTqlifi sawolTan mivida da fanjara gaaRo, mere ki ucn-
auri da Seukavebeli sityvebi dascda mis bageT: _ `Semodi!
Semodi! _ aqviTinda, _ qeTi, modi! modi, erTxel mainc modi!
Zvirfaso, sayvarelo! dRes mainc gaigone Cemi xma, qeTrin!~
moCvenebam ki moCvenebisTvis Cveuli Wirveuloba gamoavlina
da arsebobis araviTari niSani ar miucia; mxolod Tovli da
qari SemoiWrnen SeSlilebiviT, Cemamdec ki moaRwies da san-
Teli Camiqres.
sulieri tkivilis Semotevisas iseTi sevda daeufla, mis
bodvas rom axlda Tan, TanagrZnobam maiZula, hiTqlifisTvis
misi ganusjeloba mimetevebina da gavecale imaze dardiT, ra-
tom movusmine-meTqi saerTod mis naTqvams, amave dros Tavs ga-
vuwyeri, rad movuyevi-meTqi Cemi koSmari, ramac aseTi tkivili
mohgvara; Tumca mizezs mainc ver Cavwvdi. fexakrefiT Cavedi
qveda sarTulze da samzareuloSi Sevedi, sadac moelvare naR-
verdali erTad movaquCe da sanTeli avinTe. araferi iZvroda,

33
mxolod zoliani ruxi kata gamoZvra nacridan da buzRuna
`miauTi~ momesalma.
ori naxevrad mrgvali skami TiTqmis srulad evleboda gars
kerias; erTze me gavizmore, meoreze ruxi cica axta. orives
ruli gvereoda, sanam simyudroves araferi gvirRvevda, ma-
gram mere jozefi Camofratunda xis kibiT, romelic Werisken
agrZelebda gzas da asaZromis miRma qreboda; sxvenSi saZro-
mialo hqonia-meTqi, gavifiqre. buxarSi Cem mier gamococxle-
buli naRverdlis liclics avi mzera esrola, meore skamze
mokalaTebuli cica Camoagdo, moTavsda da samduimian CibuxSi
TuTunis Catena daiwyo. mis savaneSi Cems yofnas albaT imxela
kadnierebad afasebda, rom SemCnevadac ki ar uRirda; uxmod
aiRo Cibuxi, pirSi Caido, gulxeli daikrifa da nafazi daar-
tya. siamovnebiT mowevaSi xels ar vuSlidi; ukanasknelad rom
gamouSva bolis qula da ukanasknelad CaisunTqa Rrmad, iseve
medidurad adga da gavida, rogorc Semovida.
ufro moqnili nabijebis xma moisma; piri gavaRe, dila mSvi-
dobisa rom meTqva, magram maSinve davmuwe, radgan herTon ern-
Sos vkide Tvali: dilis locvas aRasrulebda sotto voce, rac
imaSi gamoixateboda, rom xelSi moxvedril yvela nivTsa da sa-
gans eSmakebSi gzavnida, sanam kuTxe-kunWuls Cxrekda niCbisa an
baris saZebnelad, rom gzidan Tovli gadaexveta. skamis sazur-
gidan gamomxeda, nestoebi dabera da iseve ar mosvlia azrad,
rom Tavazianobis gamo mainc daekra CemTvis Tavi, rogorc Cems
mezoblad mwoliare katisTvis. misma mzadebam mimaxvedra, rom
saxlidan gasvla ukve SeiZleboda, mec Cemi magari skamlogini
mivatove da vifiqre, ukan gavyvebi-meTqi. amas mimixvda da niC-
biT sasadilo oTaxis karisken mimiTiTa, yru xmiT mimaniSna,
saiT unda wavsuliyavi, Tuki adgilsamyoflis Secvla mqonda
ganzraxuli.
`saxlis~ kari SevaRe, sadac qalebi ukve dafusfusebdnen:
zila Zlieri daberviT aCaRebda buxarSi cecxls; misis hi-
Tqlifs cecxlTan Caemuxla da alze wigns kiTxulobda. Tva-
lebi xeliT hqonda buxris sicxisgan dafaruli da TiTqos
Tavidan bolomde kiTxvaSi Cafluliyo. mxolod wamierad ga-

34
moerkva, rom mosamsaxure daetuqsa, radgan am ukanasknelma
naperwklebi Seafrqvia, da ZaRlisTvis ekra xeli, romelmac
lamis saxeze miado cxviri. mister hiTqlifis danaxva ki ga-
mikvirda. buxarTan idga, Cemken zurgiT da sawyal zilas sa-
yveduris qar-cecxlSi atarebda, romelic isedac wamdauwum
saqmes scdeboda, winsafris kuTxeebs iwevda da guliswyromiT
kvnesoda.
_ Sen ki umaqnisi xar, _ ganurisxda Cemi Sesvlisas rZals
da arcTu sawyeni sityva `ixvi~ Tu `cxvari~ hkadra, rasac
Cveulebriv, ganawyeneba mohyveba xolme, _ oinbazobas ar iSli,
ara? am saxlSi yvela muSaobs, puris fuls mainc Souloben,
Sen Cems kiserze zixar! SeeSvi mag mavneblobas da rame saqmes
mokide xeli. TvalSi eklad rom mesobi, amas gazRvevineb, wyeu-
lo jaglago!
_ SeveSvebi, radgan uari rom giTxraT, maiZulebT, _ upa-
suxa axalgazrda ledim, wigni dakeca da savarZelze daagdo,
_ magram xels arafers movkideb, enac rom mogZvreT amdeni
lanZRviT! arafers gavakeTeb, garda imisa, rac me msiamovnebs!
hiTqlifma xeli aswia da mosaubrem usafrTxo distanciaze
daixia _ aSkarad icoda am xelis simZime. sxvis saqmeSi rom ar
Cavreuliyavi, dabneuliviT mivedi buxarTan, TiTqos mec gaTbo-
ba mindoda, xolo kamaTze warmodgenac ar mqonda. orivem, al-
baT TavazianobisTvis, SuRli Sewyvita; hiTqlifma, cdunebas
ar avyveo, xelebi jibeSi Caiwyo, misis hiTqlifma tuCze kbili
daiWira da moSorebiT mdgar savarZelTan mivida, sadac, sityva
ar gautexavs da, am WerqveS Cemi yofnis bolo momentamde qan-
dakebasaviT gauZrevlad darCa. male davtove iqauroba. sauz-
meze uari vTqvi da SeriJraJebulze gamovedi haerze, romelic
sufTa da uZravi yinuliviT civi iyo.
baRis bolomde ar viqnebodi misuli, rom saxlis patronma
momaZaxa, WaobiT wavideT, mec gamogyvebio. kargia, rom gacile-
ba SemomTavaza, radgan aremare Tovlis uswormasworo okeaned
qceuliyo. amozneqil-Cazneqili adgilebi niadagis maRlobebsa
da dablobebs sulac ar Seesabameboda: bevri ormo piramde amo-
vsebuliyo TovliT. mTeli mTagrexili ki _ qvissamtexloebTan

35
damuSavebuli qanebiT _ rukidan sul gamqraliyo, romelic
Cems mexsierebas guSindeli gamoseirnebidan hqonda SemorCeni-
li. guSin gzis erT mxares eqvsi-Svidi iardiT erTmaneTisgan
daSorebuli boZebi SevniSne, romlebic mindvris gaswvriv Cae-
yolebinaT; qvis boZebs Tavebi kiriT hqonda gaTeTrebuli, bnel
RameSi an dRevandeliviT didTovlobisas gzamkvlevad rom ga-
moeyenebina mgzavrs, Tan Rrma Waobebs Soris gamaval mtkice
bilikzec miuTiTebda kacs. magram axla Tu alag-alag momCi-
nar WuWyian laqebs ar CavTliT, am TeTr tiloze gzamkvlevi
boZebis kvali sruliad gamqraliyo; Cemma Tanmxlebma saWirod
scno, rom wami da wuTi gafrTxileba eZlia CemTvis _ aq mar-
jvniv gauxvie, iq marcxnivo, sadac Cemi warmodgeniT, sruliad
sworad mivuyvebodi gzis klankils. mTeli gza TiTqmis ubrad
viyaviT, `SaSvebis~ parkis SesasvlelTan SeCerda _ awi gza
aRar agerevaTo. damSvidobebisas Tavis dakvras davjerdiT da
gzas gumaniT gavudeqi, radgan parkis darajis qoxSi jer aravin
iyo Sesaxlebuli. parkis karidan `SoSiebis sabudramde~ ori
milia manZili, magram mgoni, me karga oTxamde davigrZele gza
xeebs Soris xetialiT, rodesac an gza mebneoda, an xelaReba
TovlSi vecemodi da Zlivs vdgebodi _ es is usiamovnebaa, ro-
melsac mxolod is Seafasebs, visac gamoucdia. ase iyo Tu ise,
rodesac Sin Sevdgi fexi, saaTma Tormetjer dakra. gamoviTva-
le da `qariSxliani uReltexilidan~ saxlamde TiTo milis
gamovlisTvis TiTo saaTi momindomebia!
mne da misi xelqveiTebi yiJiniT Semomegebdnen, _ aRarc ki
velodiT Tqvens gamoCenaso: Turme hgonebiaT, rom wuxel gzaSi
daviRupe da axla Tavs imaze imtvrevdnen, Cemi cxedris Zebna
rogor daewyoT. yvelas vTxove, damSvidebuliyvnen, raki co-
cxalsa da uvnebels mxedavdnen. TaviT fexamde galumpuli vi-
yavi. zeviT avedi, mSrali tanisamosi Cavicvi da oTaxSi naxevar
saaTze meti win da ukan viare, raTa bunebrivi siTbo aRmedgina,
mere kabinetSi gavedi. knutiviT uRono viyavi, ise gamomcloda
Zala; rodesac msaxurma qafqafa yava momarTva janze mosayva-
nad buxris piras mokalaTebuls, sixarulis gamoxatvis Tavic
aRar mqonda.

36
Tavi 4

carieli fliugerebi varT, ra! me, romelsac gadawyvetili


mqonda, yvelanairi sazogadoebisgan Tavi Sors dameWira da beds
madlobas vwiravdi, rom iseT adgilas momaxvedra, sadac ada-
mianebTan urTierToba iSviaTi siamovnebaa, me, susti adamiani,
gariJraJamde vcdilobdi sulieri simxnevis aRdgenasa da mar-
toobiT mogvrili sevdis daZlevas, magram mainc iZulebuli
gavxdi, far-xmali dameyara. movimizeze, saxlTan dakavSirebul
RonisZiebebze minda saubari-meTqi da misis dins, vaxSami rom
momarTva, vTxove, CemTan damjdariyo; Tan gulSi vnatrobdi,
netav Cveulebrivi Worikana aRmoCndes-meTqi, radgan ase an ga-
maxalisebda an WorebiT momTenTavda da Zils momgvrida.
_ aq didi xania cxovrobT? _ daviwye me, _ mgoni, Teqvsme-
ti weli miTxariT...
_ Tvrameti, ser: me aq qalbatons gadmovyevi, rodesac aqeT
gamoTxovda _ Tavdapirvelad misTvis unda mimexeda, xolo
misi gardacvalebis Semdeg, batonma mned damniSna.
_ aha!..
dadumda. gavifiqre, misis dins Woraoba Tu uyvars, albaT
mxolod pirad saqmeebze-meTqi, rac CemTvis nakleb saintereso
iqneboda. magram erTxans kalTaze muStebdayrdnobilma, Se-
fakluli saxe rom Sefiqrianeboda, saTqmels Tavi mouyara da
ganagrZo:
_ eh, mas mere dro sagrZnoblad Seicvala!
_ ho, _ gavepasuxe, _ albaT uamravi cvlilebis momswre
iqnebiT...
_ gaxlavarT... da bevri usiamovnebisac, _ dasZina.
`oh, iqneb Cemi saxlis patronze gadavatanino saubari, _ ga-
vifiqre, _ dasawyisisTvis urigo ar iqneboda! im lamazi qvri-
vi gogonas ambis gagebazec uars ar vityodi: vin aris, aqauria
Tu, rac ufro marTali mgonia, egzotikuri arsebaa, romelTa-
nac pirquSi indigenae1 naTesaobas ar aRiareben?~ mec avdeqi da

1
indigenae _ aq: namdvili, naRdi

37
jiqur vkiTxe misis dins, _ ratom aqiravebs mister hiTqlifi
`SoSiebis karmidamos~, roca TviTon uares saxlsa da uares
adgilas cxovrobs-meTqi.
_ gana imdenad mdidari ar aris, rom mamuls kargad moua-
ros? _ davinteresdi.
_ mdidari, ser? _ warbebi aswia mnem, _ sarCo-sabadebeli
ar aklia, fuli imdeni aqvs, rom daTvlas ver auva kaci; Tan
yovelwliurad emateba. diax, batono, imdenad SeZlebulia,
rom amaze ukeTes saxlSic Tavisuflad icxovrebda! magram
is, me vityodi... metismetad xelmomWirnea! `SoSiebSic~ rom
ecxovra da gaego, kargi mdgmuri gamoCndao, ramdenime aseu-
lisTvis uyoymanod daTmobda aqaurobas. ucnauria, rogor
SeuZlia adamians iyos aseTi Zunwi, roca qveynad aravin gaaCnia!
_ mgoni, vaJi unda hyoloda.
_ hyavda kidec. moukvda.
_ da is axalgazrda qali, misis hiTqlifi, misi vaJis qvrivia?
_ diax.
_ saidan aris?
_ eh, ser, is xom Cemi awgansvenebuli batonis qaliSvilia: misi
qaliSvilobis gvaria linToni. mag bedSavis ZiZa me viyavi! netav
mister hiTqlifi aq gadmobargdebodes, isev erTad viqnebodiT.
_ ra, qeTrin linToni? _ gaognebulma SevZaxe. magram naxe-
var wuTSi gavacnobiere, rom Rameul koSmarad movlenili qe-
Trini is ver iqneboda.
_ Cemamde am saxlSi linToni cxovrobda?
_ diax.
_ es ernSo viRaa, herTon ernSo, hiTqlifTan rom cxo­
vrobs, naTesavia?
_ ara, is cxonebuli misis linTonis ZmiSvilia.
_ e. i. axalgazrda qalbatonis naTesavia?
_ diax. qmaric mamidaSvilad ergeboda: erTi dedis mxri-
dan, meore mamis mxridan. hiTqlifs colad mister linTonis
da hyavda.
_ maTi saxlis sadarbazo karis Tavze amokveTilia `ernSo~.
Zveli gvaria?

38
_ meti rom ar SeiZleba, ser. maTi ojaxis ukanaskneli STa-
momavalia herToni, rogorc Cveni _ mis qeTi. anu linTone-
bisas vgulisxmob. `uReltexilze~ ukve iyaviT? kiTxvisTvis
bodiSi momiTxovia, magram xom ver metyodi, Cemi qeTi rogor
aris?
_ vin, misis hiTqlifi? garegnulad srulad jansaRad ga-
moiyureba da Zalian lamazic eTqmis. magram bednieria-meTqi,
ver vityodi.
_ RmerTo Cemo, arc mikvirs! batoni rogor mogewonaT?
_ uxeSi kaci Cans, misis din. ase ar aris?
_ xerxis piriviT uxeSia da uxiagi! ajobebs, rac naklebad
geqnebaT masTan saqme.
_ albaT cxovrebaSi bevri ram gadaxda, amitomac gauuxeSda
guli ase. misi ambavic gecodinebaT.
_ Tavidan bolomde, ser! mxolod ar vuwyi, sad daibada, vin
hyavda mSoblebi da sul Tavidan rogor Caigdo xelSi fuli.
herToni ki wiwilasaviT gaputes da gareT gauZaxes. mxolod
TviTon ver xvdeba eg sacodavi, rogor TaRliTurad gaacures!
_ misis din, keTil saqmes izamT, Tuki Cems mezoblebze ra-
mes momiyvebiT. vgrZnob, romc davwve, ruli ar momekideba, ase
rom, qeniT sikeTe da erTi saaTi damiTmeT, waviWoraoT cota
xans.
_ oh, didi siamovnebiT, ser! mxolod sakeravs movitan da
davsxdeT, ramden xansac gnebavT. magram gaciebuli unda iyoT,
caxcaxebT. jobia, xels rame cxeli sasmeli movayolo, rom
SeTbeT.
keTili qali facifuciT gavida oTaxidan, me cecxlTan mivi-
CoCe; Tavi mixurda, tanSi ki macivebda. metismetad aRelvebuli
viyavi, nervebi dawyvetaze mqonda da tvini mereoda. amis gamo
Tavs uqeifod vgrZnobdi, Tan guSin da dRes Tavsgadaxdenili
ambebic mafiqrebda, rame seriozuli kvali ar datovon-meTqi.
mne male dabrunda, oxSivaradenili TasiTa da sakeravis kala-
TiT; fafa buxarSi, Taroze dado, ar gacivdeso da TviTon iqve
Camojda, aSkarad gaxarebuli imiT, rom ucxvirpiro adamiani
ar gamovdeqi.

39

S-ar putea să vă placă și