Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Se denomina
al fenómeno por el cual determinados gases, que son
componentes de la atmósfera, retienen la energía que el suelo terrestre emite y una parte
de la misma la reemiten a la superficie de la Tierra. Este fenómeno evita que gran parte
de la energía emitida por la Tierra se trasmita directamente al espacio, lo que provocaría
un continuo enfriamiento de la superficie terrestre e impediría la vida.
El efecto invernadero se está viendo acentuado por la emisión de ciertos gases debidos a
la actividad humana, como el dióxido de carbono y el metano, que está produciendo un
calentamiento en la Tierra. Hay un consenso prácticamente unánime en la comunidad
científica sobre que este calentamiento se está produciendo por esta causa.
[ocultar]
G
ð
lj
mí tmt li t jt lit liti
i
tt
lt m
l
lti mmíl
mi i tmt
lm i mm lt m
mm l j
ml
l
m
l mi i t mm tm m l jm
m
ml mí
lm l
ll mí
lm
mt tm
m li mm l
m mí
ii tm
l
m i
l
l
mlt t l mmt
lti
tm
mtm mi
m
lmmmi ti
tm
l t
lt m
l
il t l m
itilt m
mímit
lm!"m
i
mtt l
l l
m l t
l
m l l
j t
m l j mí
lm
tm
j t
l
m lm
l
l mi i
m l j míi tm l
j t
m
l
l
m
mí
lm l m l j#tm
j l
t
m
l
mí
lm t l
l
mmt
l
m i l
ml
t mí li
m lt m
l
m
lli$
i mm
t
m
li t mi
ml m
lt
it mi itmi
m
l mt mtm
m l
lm it mi iimmm
j
m m
m
m
mi i iti lt mtm l m
l
ti
l(CR
li
il il i tm +*,-C .li
+!!-C m
l
i mi
tm t i
ititlmt t mm tm í
l
t
il i
t mtm
mi i il iti
mli mm ,/0/!/
míimmm
j iti
mli mm tm
mmt lt m
m i
li mmt
ll t
1 m m
mtilt mtmt l ll t2) l ti
t mi
m l
(CR l t
1 m m
lt m m t
mm t li mm
0/!&
3l
l t l mi i li mm
m
mí
lm
ml
m +/+4/! l
t
1 m m
lt mm i
4/!l
$,$4/!
l
mi i li mm it
i
tm mi m t
tl $,4/!
l
+24/! l
m i
l &%4/! l
mlt t l
m i
l,/4/! míimmm
j
m i t l
m %,
4/! lti
tl tm
l l ti t
li mm,
c ! "
Se llama Efecto Invernadero al proceso por el que ciertos gases de la atmósfera retienen
gran parte de la radiación infrarroja emitida por la Tierra y la reemiten de nuevo a la
superficie terrestre calentando la misma. Estos gases han estado presentes en la
atmósfera en cantidades muy reducidas durante la mayor parte de la historia de la
Tierra.0
Aunque la atmósfera seca está compuesta prácticamente por nitrógeno (Dr,0), oxígeno
(u ,) y argón ( ,£), son gases muy minoritarios en su composición como el
dióxido de carbono ( , £), el ozono y otros los que desarrollan esta actividad
radiativa. Además, la atmósfera contiene vapor de agua (0) que también es un gas
radiativamente activo, siendo con diferencia el gas natural invernadero más importante.
El dióxido de carbono ocupa el segundo lugar en importancia.£
La denominada
muestra el continuo crecimiento de COu en la atmósfera
desde 0r. Recoge las mediciones de Keeling en el observatorio del volcán Mauna
Loa. Estas mediciones fueron la primera evidencia significativa del rápido aumento de
COu en la atmósfera y atrajo la atención mundial sobre el impacto de las emisiones de
los gases invernadero.00
El efecto invernadero es esencial para la vida del planeta: sin COu ni vapor de agua (sin
el efecto invernadero) la temperatura media de la Tierra sería unos ££ -C menos, del
orden de 0r -C bajo cero, lo que haría inviable la vida.0u
Actualmente el COu presente en la atmósfera está creciendo de modo no natural por las
actividades humanas, principalmente por la combustión de carbón, petróleo y gas
natural que está liberando el carbono almacenado en estos combustibles fósiles y la
deforestación de la selva pluvial que libera el carbono almacenado en los árboles. Por
tanto es preciso diferenciar entre el efecto invernadero natural del originado por las
actividades de los hombres (o antropogénico).0
º
c
#ºc $
Incrementos en la atmósfera de los cinco gases responsables del D del efecto
invernadero antropogénico en el periodo 0D--u £.
)i
i t
ll
l
l
C C
tml tt
ití l
t mt lmi i l
m lR
l iitmil
i
mi il t l
it i
l
ti
l il l tii
itmil ltm
mt m
i
i
l i m t
l ti
i
itm
i i
m
itilt m
lmt
tm tii
l
m t iliit
l i
m mti lt mm liim li i
m
mi ilm
l
l t
i m m
º c!
C
tm im itmil !&% 2%%
!2%
% % $%t
C
tm i +,,& /* +2$*
+$
!/&t +$t &%t
5 m i l
*!%%6
+!6
++$6
$*6
!/%6
*%%%6
t m
t :1CC5Cli!%%+
i tíi R t i
l1
m l3m
m
j
1
&+*
) l1
m )t m ti li t
l
i
liti
l l ti t
l
l l
íil m
m l
i m
miti
li
!%%/litmi
it
tlil l ii
31
m t
m :!$9
l m i l tmi i+$9litmi+$9ltm
mt &9
l
ii i
*9 tii m l i
l mí
ll
!/mt lt
tl
mm
l ii
ti
m l
l
mím
i t l+/m tt itmi
lii t
m:+&9
m l
l l
i l l
m t i+$9
mlmi ltm9
m
l
m i
+&
tm +,2%!%%$l j
mt
li m
l ii
C#!
m
i míiitm)i
m
l m ii t
il l
im
229 l m ii t
il l
l i/,9
mii
m
i m t
i
m mít l l t
l ii
C#! l t
m l mí+/
i l1
m )t m 6l l6
+&*%t
"i
m
m
l2%9 l ii
t
tl C#!+&
.
ll
mi lC#! l t
l
m
l
lmi i
immm
j+&*,
mm i l l li m lC#! lt m
imílt mtm*7
/;C+&,/
lm
m +,2*7+,&%
l
i tíi
m
t mi i t
i i l t
l
31 t
i
l li<i
í
mmi t
ii t
t i i i t mii im l ti
m
i l
l j
it liti
:tlit m
mmli mmm
il t
t mtmi t
m iit i
mmi t í
m
m m
t im mm
llm
l
liti
t
l
i tíi
il
mm
i
l
i
liti
mti
i
ii
li
m lm
l l mt
ml
m
l
itl
i m
lt m
lm
l ii im
m
it m i
l j
m
l
m lt
ii tt l
i tíi
i
mm
ll
!%
l mm
ll
l
ii t
l
31 l
i
liti
i
lm
i
l i i tíi m
ti i:!%
=Y +&!$.
mi m
i m li mm t ít l
m l
t mm ti l l
m
i ti m
j
mitll lmi m
l mll
í li m m
=Y +&*,.
ll
mi lC#! l t
l
m
l
lmi iimmm
j
=Y )t mm i5m i
(
l =íi +&,/ l l
lC#!
it m t lt mlmi iimmm
j
l lli i
l ti t lt m
imílt mtm i l
l t tm *7/-C
i t mi l t li t
mí
m
m i l l
i m tmíl
tm i
m lt m
l
mí míimmm
j
t
l t
i m m
5
m
tmt
ii
mí
m l t
l
m l jmím
lm l
mimí l
l ttm tm
li t i
l
t t mmi t
m
i t
ií il jm
=Y 3)t 4mti tii +,& li m t
l+%9 lC#! l
t m
m
+&,%+,&6
m
l iitmil
l
ti l m
mí tmm l i
lt il
l ti t
m
li
mí
=Y +,*&Cml ' li im
mm il
tm i
C#! lt m3m il
itm t
i
l
6
t
i i t i
tm
l t
ti
l
C#! lim +,/%m tl
=Y El primer modelo estadístico de evolución del clima fue desarrollado en 0D
por Klauss Hasselmannn del Instituto Max Planck.
%
ºc
El cambio climático está sucediendo y los humanos contribuimos diariamente a
incrementarlo. En los 0 años últimos la temperatura media global del planeta ha
aumentado ,D - C, siendo desde 0D el incremento de temperatura por década de unos
,0 - C . En lo que resta de siglo, según el IPCC, la temperatura media mundial
aumentará en u-£ - C . Este aumento de temperatura supondrá para el planeta el mayor
cambio climático en los últimos 0 . años y será difícil para las personas y los
ecosistemas adaptarse a este cambio brusco.u0
En los ÿ . años anteriores, según conocemos por los registros de núcleos de hielo,
los cambios de temperatura se produjeron principalmente por cambios de la órbita de la
Tierra alrededor del Sol. En el tiempo actual, los cambios de temperatura se están
originando por los cambios en el dióxido de carbono de la atmósfera. En los últimos
0 años, las concentraciones atmosféricas de COu han aumentado en un £ debido a
la combustión antropogénica de los combustibles fósiles. El aumento constante del COu
atmosférico ha sido el responsable de la mayor parte del calentamiento. Este
calentamiento no puede ser explicado por causas naturales: las mediciones de los
satélites no muestran variaciones de entidad en la energía procedente del Sol en los
últimos £ años; las tres grandes erupciones volcánicas producidas en 0-£, 0ru y
00 han generado aerosoles que reflejaban la energía solar, lo cual produjo cortos
periodos de enfriamiento.u0
%
ð
¢
En la Tierra a partir del año 0 se dispararon las emisiones debidas a la combustión
de combustibles fósiles, tanto las de petróleo como las de carbón y gas natural.
i l
i
liti
m
ml ii
31
ti
l
m
i
m li
mmi
ititt
t
m
li
l l
im
il
m l15CC
lii t :!*
=Y l
m i
it 6
lm
i
6l l ti t
%!-C
m i
=Y m
i
tml
tm i l mi i i l
i
lm
i
l
i l
lm imti m ti t
m mil lm t il
t
tm i lt
i l
m
im t
li l lm t$7/
=Y 8
mi t
l
it tm
m l m i
t6
m i
ilili m t
t mtm; l
it
ti
M it mm
mlii i lli; ll
lil tm
i l
m lm iit i; l
it
t m
lm mi
mi m
t
m
=Y <iiiml
m m
ími
m i
ltit i l
tmi
i
l
m m iit i
llilii i
l
tmim it
i m mti
mli l i l
=Y ) m tlmi ltm ltit i
i
lii i
=Y ii m
tm
+2*% t iii
l
8iii
%+m
i
tim i l8 l
tm %+$%* t il
t iii im
m i l
t m t
ti
m l
mi
mi
m
m
5m.
m 8
t
m lC tm
8l
m i t lm
l i i tíi l15CC mi m
tm i
m titi
m
im6
mli
m l t
li l lm
l l
m
m
i i
ím t it l
i
liti
tm
i
tm mi t lm i m i
l
it il )
i i i
míliitm iii ti t i m i m i
jt
il m i ii
) mí
j
l t m li m t
l
t mtml
l
l
!-C
m i lt mtm l mi
m itmil
m ll
l
tm i C#!
mí mml$*%
m ,%
t
ili !%*%l ii
il C#!
m im l*%9 l
i l +,,% tl t t+*9
m i i ll
m i
t
i
míit mmim l
m t itm
i lm
l l!%9
l ii
ti
i m m
!/
5m(i
l)t m j l) mi i
i
l3
i m
lR i
"i
itj lB
Milm
mm$*%
tm i
t
mi C#! m mimm i l ii
il l
*%it
l C#! il t l tli*it
l !%%
!%it
l !%*%5m
m m li l l m
m i m l
tlil ii
l
m
itt
+!t
l l"im
!t
l l
t
"i
/t
l Ci+2t
l l1i
!%*%l
l iil ti m ,%%%ill
l ii
l
m
itt
mím im
t
l C#! il t im l
t
tllil !%it
l litmili i l
í
mm
ll
lil
>1> l t l
i l tl 31
l
í mm
ll
l
l m
l l
i l
i
liti
í mi
mi i m t l
í mm
ll
m j t
l m ii t
i
m
m ml
m t i
í ) l
lti
l l
l
mm
ll
mjtm l
i
liti
m i l
í mi
l t +%%%%%ill
lm ml
t i
tm
+%%%%%ill
mliti i íl!%!%!2
tiBim
l
itj l i1t m i
l mí 6ll
i
mt i l
í m t
l
líti tl l ti i
l i1t m i
l mím
t m ii t
l l
mímimil
l l+/9ilt!%% ++2%ill
t
l il t tml
Mt +2%+%Mt i m t
l$*9
!%6
Ci 1im mimlit t i m t
l
í
i
m
l#C<
jt
m l&29 li m t
lC#!
t
tl míil l*+9 l tli
m l/!9 lt
tl
!%%
iml im ii
l i
mtt tm
m i l t
m
mti
8t
mllmitil mmt im tm tm
l ttit i i
l
ti l l
t
l
í i i t
m
t
m
li
mi
tml i i mi
i i
l lm tim
t m
itl i
i m l mm lm
m iml ii
il t tml mí i
i m
imiim ttm
m i
mi tm l
it i
lm tmii ii liltmii i
m ii
m
mí
m
l 6m li
mtt ) l l l m il
l
l tmi i
mím
l li m tm !%%/!%%!&
l m mi
m l i !%%+ m
m
m i l
i l l ti t
il5m t
mil lil
>>1 l ti t
il tm +$*&;C ilimí lt
t
m
li l
m m
ími
l i l
l t i
l
it í
i
i
liti
tm
+*
l mt
i
¢ !m l
lti
ii t
li
i i tíi i
m li
m *%%t
m mi il ?!%%%
m i
m mt
i
m l
+%%í ) i l
l lmi il
li
t i
m :
+7l l ti t
lit liti
i í
i i
l
t
m
lm
i
il lt mtm lim
l
l i l
mli
i i l
l t
l
m
i
il li l lm
!7#
m i
t t
l
ti t l
mí l
i i m
it tml ti
t
m
i
l lim i
lmti lm t
m t
l
t mtm
7 ii
il 31
m t
tii
t
l mm itmil 2%9 tm +,2%!%%$
$7
tm i
t
mi il C#! t
C8$
i
itm
(!# t
t
l t
m t
l
tii +2*%
tl t mi
m l
l
m m itmil t mi
mtim l
i l
m
il i
*78lt
i l
i i i
t i im t
l
líti tl iti i l
t
l
i
liti
lm ti mm
ll
t i
l ll
ll l
ii
il 31 im t
l
m i
i
15CC:C
i
liti
!%%271
m ít i
ltmt
it m i
l¢ ¢
¢ im +,,!l
í imt
í
m
i mm
m iml ii
31 l l ti t
t
mi
!,
í imt
mm
lii t
j ti
:
l
j ti
lti
lm t C
i l
mml t
ili i
l
tm i
t
i m m
lt m
i l iiit m m itm
lim
lit
liti
i l
míl
mm l
i i t m mitim
l
it t tml t l
i
liti
mm l
m
i li t
mitim l mm
ll
i
m
i m
t i
l
C
iMm
( i
"i
m lC
i
Cliti
:mtí l
!%
lC
i
li itl
í l t
l ii t
i tmi
m i
mii t tli
l ii
t
i m m
C
im
í l
l
m
l
m imt t
í m i
m mm
llm ltm
mi t
i t l
m
m t l l ti t
t
mi
t ti
lmi mi il
tmt
l5m
t
l
'
t
m
+,,2!,
Î)
ð
' *
$
Î
&
!
! !
Î
m i Ri !+&% +*&2 7!2! ++!
. +%/* +!/ @+/+ ,2
l i ,*% 2,& 7+/% ,2
C $! *2 @!* +2$
R i
"i
** *! 7*$ &/
m i *! /, @$, *&
1tli ,& $& @+%% 2$
tmli !/% ,/ @*!* +&&
" mi /&& +$ 7*$* /&
6 !%/ $* @/2* 22
5
l
i $$ %* 7++$ &%
Î
l5m
t
l
'
t
Ci !!$$ /%2+ @+2%/ $/
+,,2 t i l
C
i
í t
"i
$&/ *2/, @+&/ +,+
itmili
m
ti m
m im 1i *&, +!$ @+!$2 +!
ii
t
C
m l)m !!, $&, @+++ +%+
i m m
l
j ti
m
mt
jt
l 1m +2* $// @+/*& //
ii
t
i m m
l
l M i
!, $& @$,* $+
*9
m t
l
i l
1
i +$% 22 +/,% +2
+,,% l mi
m
i
!%%&7!%+! m
i)it +/+ *& @+!+2 +$&
i i
m
m +,,2 t mi Bmil +, $2 @2,& +&
m
í
ii i
6
i
)mi !** $/ @*& 2
t l
m
i
t : i1t m i
l l mí
+,
m i ii
l
tm
l
l
í
i li
l
1 lm
t
l
i
íi
ímtii ml
m
l
mi
i lt +
ii
mm
liitm l
ii t 3 1 m m
:<i i
m
C#!M t
C8$ë i
itm
(!#8 l
mm
m ) /í
m
8im
l
m
m
8 C5 ml
m
m
5 C
t
liitm l
ii t t
m : mí;m
itmil
i
l t
tm
m
t
;mi ltm
i
lti mmili ltm;
!
5m l5m
t
l
tm i
m
í mmtii
mí i li
l
1 m m tml
l**9 lt
tl ii
+,,%i li
l i
C
lmtii i Ri !%%$ ll l**9 l
5m
t
l
'
t
tm i
m!
tl t l
im
+&$mt +&í l"im
t
l
mtii
l
:t
"i
'At
$
!
!
tl5í
m
ti
'i
t
1 &2,! &+/! 72!9
tl5í i
m
i
'i
t
++*2& +222& 2%&9
Mmi *2 /+% 2++9
i i !*$ $+! /!9
tlil !%,&% !&,/! &%9
t : i1t m i
l l mí
+,
í l
l
1
l
í itmili
mt l
#mi i C
m i< mm
ll
i
#C<l
í
í tmi i
l m i Rií Blti
mi
í m
tml
mi tl
Cíimim
m
i
iiil m i ii
7 9
liit mi
m@ 9
m t
l ii
t í +,,%
m
i
imi
l
ii t :t
"i
729 m i Ri
%9.7/9C7/9tmli@&9" mi%95
l
i7/9
Blmi7&9Cm
i7*9l
i7&9l
i7&9t
i7&9
8mí7/91li@+%9 t
i7&9i t t i7&9iti7&9
M
7&9(
m @+9( B l%9R
li C 7&9
Ri7&9)i7&9$
"im
im
m
i
jt
i
m t
í m im ii
t
tl mt l mi
!%%&7!%+! &9m t
l +,,%(
tt l"im
it m t m li
m mt
í
t
m
líit itit
i i mmi
l
i
i
i tl lmi ii
Cm mt
l mD)
m lii t
m:l i7!+9tmi7+9Bli 72*9<im 7!+91tli7
/*9
m
7!&95í Bj
7/9R i
"i
7+!*9 ili
%%9 m i%%96@+*93m i@!*91ml@+95
mtl
@!29) i@$9 $
)
l t t
í t
li
tm
líti liit ii
t
i m m
l
m
m t
l
i l +,,%Cí
i mii t i tmi
i
l ii
31
mi
i
l
j t
lim l
j ti
ij
l m
jt
m tl
l i l
i tmi
i
l ii
31
l
mi il í i
m l
1 tm +,,%!%%/
t
"i
mtii
5m
t
l
ii
C#! t
"i
!%%*m m tm
l!*9 l ii
t
tl l
*
Î % + ºc!
í í mm
ll
l
ti li
l
1 l5m
t
l
tm l
tmCil1i
tj t
m tmi i
ii
31
ti
5
ml
l ii
itmi t
m
l l ti t
tll
miim
l
l
í mm
ll
5
m
tm
l
i liitml ii
l
í í mm
ll
mitimím
m ií 6l
m
í lii i
lmt
l
C
i:
%imt ll
Cil1i
mtii
l5m
t
l
'
t
i l l
1
t
li
m im ii
ii
C#! Cil1i !%%*
í l
+,9 l$+9 l ii
t
tl l
*
í
i li
l
1
m tmi tmi
l
ii
t
i m m
t
l
t m
!%%2 m+!l
í
ím t
i tmi
i
lii il
mm
i t l6
+,,$
]
&
5ml
m
m l li C
i i
m !%%,l#("
+,!í m
mmlíit l ii
t
i m m
m l
mi
tm !%+!!%!%t mi
m
i
í ml m i
!%%&7
!%+!
m
lm
t
l
'
t
i i
tm l
í m
liitm ii
tC
m i C
m
l t i t
m
l m tmi
ml l#("B'i7M
/
=Y 1i
l
m i
m l
í í mm
ll
t
i tm
ml i
l m
imm
j ti
i lt
m i ii
lm
iitm
M i
i t /
m i mm
ll l2l+& i i
m !%%,"mi m
mm
m
l m
i
m li m ++ i i
m
t
lit i
i
l m
ii
t mi
m t
mí l
t
tm
tm mt il
iii
t
í t
i
l
mm
mlt
l ii
C#! l6
!%*%
m im t
l
lit l
i l it t +,,%m t í ijml
m
it m i
lim !%!%l
j ti
tl l m
t
i t
tm
mt i mt t
l6
!%%,mi
m i i tíi
líti
í i
l l ti t
l
l t
m
j
m
tím
5m ll
l
í mm
ll
mílt m m i l
2*9
tm
i
t l,*9i tm ml
í mm
ll
l
mm
m
li it
F i i
t il F
m t tl m ii t
ii
) 'iCmt l
mi i
m i
it00
t
í t
i m
mtmm
ml
í
mm
ll
i m i m
) m4i. A
l
t
ílt
tmt
jmíi t i lt i l""l
m í mm
ll
Ci 1i$%
í l3&
mm
tm ll
l
jli
liitm l t
l
t mtm!-Cm t
l
i l m itmil )i
m
ii iti l
6
í ilm limi m
j m t
mli
l
i l lm
m i l
i
l
l
t m i
mm
ll
li itm
llíit t
l i m +*;$+
m i
m""l". mii i t m tlm
it
l
m itt
l
j ti
""
m m i ii
l
i i m
""l i
mm
ll
$!
)t m lmi il
i
m t
i 6l lt m mí Ci t
t
ii
m t lm Ci
í m lm l m
l
j ti
"" mm i +29 !%!%m t
li l
!%%* im
l
i
il m i +9
m li l
+,,%)t mi
lli t
l#("mm m+%
ill
lm m
i im l mi
!%+%7!%+!lt i
mt
l
l
í
l m
l $
"
l m
il t tm tm
m í m t ""
m i
m lmi miitm
i
0 .i
l mti im
l
m i t 1iBmil)mmi i
m
m
lm i t
"" l iiim
tmt
i lt ii m l
l
l#mi iMil lC
m i
í lmm ii
< ll ml m
mt mmBm A#
l
i l"
l
tlt t
ti
l
tm
li
i l
m
mi tti m i
ii
ím t
l
m ;lm i
iiti
tm l+
m m
!%+%l t
i l l mii i ii
m
Citmm i liitmit Fit m i
l lii
ltF
m iim t
l i
í
i m ii
l
#("m t
l
mí i
lm i
ii
i m
it m i
lí tmj t
l t
it
m
i
Ci lm
míi m
it m i
l
m j t
it
t
iliit m i
ll
j
m
mil 6
i t ""
iíltmm i l
í mm
ll
#
ij
lit
lt
m iimFim
l
lt
mF F tl t
m
l
mm í
i tlit F$$
l m
ti l
j ti
lt mtml
l
m
tím
)
m
l ii
ml m i
l
i
Fl
t
i
l F
t
l
j ti
m!%*%
i li
l
m
i l15CC l ii
l
í mm
ll
mí
m im m!%!% tm !*9$%9
m li l t í +,,%$$
l m
l
tm ""Ci
tm
!2í
t
m
ii lC
i l
m m
l
í
C
B
lii
(i m5
m ll
l
l
ll
lC
m i l#("
m C
i
Cliti
m im
tml
mm
ml Ft
m
ii t
F l
t
$*
l t
l
m
i il lC
i C
i
Cliti
i
m
l
i i
l
íii l
i l m
l
mt
l322 l
)til<i7i
tmii i:
F" m
t lt mtm
m
tím
Gmi
im* tmim tm
í tm
l
F$$
Y