Sunteți pe pagina 1din 4

Universidade Federal de Santa Catarina UFSC Centro de Filosofia e Cincias Humanas - CFH Departamento de Filosofia Plano de ensino Disciplina:

: 5603 Histria da Filosofia III Curso: Filosofia. Semestre: 2012.1 Carga: horas / Crditos: 90 Horrio: 5 18.30 s 22.00 Professor: Jaimir Conte www.cfh.ufsc.br/~conte Ementa: Do Renascimento ao Iluminismo. Atividades prticas de ensino, pesquisa e extenso nesses temas. Objetivo geral: Estudar textos selecionados de alguns dos principais filsofos do perodo moderno a fim de discutir e analisar os problemas filosficos centrais relacionados particularmente a questes epistemolgicas. Objetivos especficos: * Reconhecer a importncia e o papel do ceticismo para o desenvolvimento da filosofia moderna, na medida em que o ceticismo discutido por quase todos os principais filsofos modernos - seja como um obstculo epistemolgico que, ameaando nossa capacidade de conhecer a verdade deve ser rejeitado, seja, ao contrrio, como filosofia que, parcial ou integralmente, merece ser acolhida. * Analisar alguns dos principais argumentos cticos e algumas das respostas ao ceticismo apresentadas no perodo moderno. Contedo programtico: 1. As origens do pensamento moderno e a idia de modernidade. O humanismo renascentista. A Reforma protestante. A revoluo cientfica. A redescoberta do ceticismo antigo. 2. O ceticismo de Montaigne. 3. Descartes e a filosofia do cogito. O projeto filosfico de Descartes. O ceticismo metodolgico. O problema do mundo exterior. As Meditaes metafsicas e o argumento do cogito. Anlise do argumento do cogito. A realidade do mundo exterior. 4. O empirismo: a experincia como guia. Bacon e o mtodo experimental. A teoria dos dolos, de Bacon. As afinidades entre a filosofia de Bacon e o ceticismo. 5. As teorias das idias de Locke e a crtica ao inatismo. A doutrina das qualidades primrias e secundrias. 6. A oposio de Berkeley ao ceticismo. A crtica de Berkeley noo de substncia material. A crtica de Berkeley distino entre qualidades primrias e secundrias. O imaterialismo de Berkeley. 7. O ceticismo mitigado de Hume. O princpio da cpia. Princpios da Associao de Ideias. Causalidade e hbito. A ideia de conexo necessria. Aspectos positivos da filosofia de Hume 8. O racionalismo de Spinoza. Os graus do conhecimento. O ceticismo de Spinoza e seu Anticeticismo. 9. Kant e a filosofia crtica. O idealismo transcendental e realismo.

Metodologia: O curso ser ministrado mediante aulas expositivas e mediante o estudo dirigido a partir da leitura em sala de aula de textos clssicos selecionados.
Avaliao: A avaliao ser feita com base em 3 provas sem consulta, com durao de 2 aulas de 50

minutos. A prova consistir na retomada em sala de algumas questes previamente apresentadas na forma de questionrios relativos aos textos estudados. Os respectivos questionrios devero ser entregues no dia da prova. Horrios de atendimento: 5 feira: 13h30 s 17h. Outros horrios: combinar com antecedncia por e-mail: conte@cfh.ufsc.br Local: Departamento de Filosofia Sala 11

Cronograma*
08.03.2012 Aula introdutria 15.03.2012 Montaigne 22.03.2012 Descartes 29.03.2012 Descartes 05.04.2012 Descartes 12.04.2012 1 Prova [2 primeiras aulas] 12.04.2012 Locke 19.04.2012 Locke 26.04.2012 Berkeley 03.05.2012 Berkeley 10.05.2012 Hume 17.05.2012 Hume 24.05.2012 Hume 31.05.2012 2 Prova [2 primeiras aulas] 31.05.2012 Spinoza 07.06.2012 Feriado 14.06.2012 Spinoza 21.06.2012 Kant 28.06.2012 Kant 05.07.2012 3 Prova 06 a 11.07 Recuperao * Este cronograma ser suplementado no decorrer do curso com a indicao dos textos especficos a serem estudados. Por ora tem a finalidade apenas de indicar a sequncia dos autores a serem abordados e as datas em que sero estudados.

Bibliografia bsica BACON, F. Novum Organum. Trad. Jos Aluysio Reis de Andrade. So Paulo: Abril Cultural, 1979. Coleo Os Pensadores. BERKELEY, G. Obras filosficas. Trad. Jaimir Conte. So Paulo: Editora da Unesp, 2010. LOCKE, J. Ensaio acerca do entendimento humano. Trad. Eduardo Abranches de Soveral. Fundao Calouste Gulbenkian, 1999, 2 v. MONTAIGNE, M. Apologia de Raymond Sebon. Ensaios. Trad. Rosemary Costhek Ablio. So Paulo: Martins Fontes, 2000/2001. POPKIN, R. H. O ceticismo de Erasmo a Spinoza. Trad. Danilo Marcondes. Rio de Janeiro: Francisco Alves, 1997. DESCARTES, R.: Meditaes metafsicas. Trad. J. Guinsburg e Bento Prado Jnior. So Paulo, Abril Cultural, 1975. Coleo Os Pensadores. _______ Meditaes sobre Filosofia Primeira. Trad. Fausto Castilho. Ed. bilnge em latim e portugus. Campinas, SP: Editora da Unicamp, 2004. _______ Meditaes metafsicas. Trad. Maria Ermantina Galvo. So Paulo: Martins Fontes, 2005. ESPINOSA, B. Tratado da correo do intelecto (e outros textos). Trad. Carlos Lopes de Mattos. So Paulo: Abril Cultural, 1979. Coleo Os Pensadores. _______ tica. Trad. Tomaz Tadeu. Edio bilnge latim e portugus. Belo Horizonte: Autntica, 2007. KANT, I. Crtica da razo pura. Lisboa: Trad. Manuela Pinto dos Santos e Alexandre Fradique Morujo. Lisboa: Fundao Calouste Gulbenkian, 1994. _______ Prolegmenos a toda a metafsica futura que queira apresentar-se como cincia. Trad. Artur Moro. Lisboa: Edies 70, 1987. _______ Prolegmenos a qualquer metafsica futura que possa apresentar-se como cincia. Trad. Jos Oscar de Almeida Marques. (Verso preliminar) http://www.unicamp.br/~jmarques/ HUME, D. Tratado da natureza Humana. Trad. Dborah Danowski. So Paulo: Imprensa Oficial/Editora Unesp, 2001. _______ Investigaes sobre o entendimento humano e sobre os princpios da moral. Trad. Jos Oscar de Almeida Marques. So Paulo: Editora UNESP, 2004. Bibliografia Complementar** BOLTON, M. B. Locke and Pyrrhonism: The Doctrine of primary and Secondary Qualities. In: BURNYEAT, M. (org.) The skeptical tradition. Los Angeles: University of California Press, 1983. BONJOUR, L & BAKER, A. Filosofia: Textos fundamentais comentados. Vrios tradutores. 2 Ed. Porto Alegre: Artmed, 2010. BURKE, P. Montaigne. Trad. Jaimir Conte. So Paulo: Edies Loyola, 2006. CHAPPELL, V. (org.). Locke. Trad. Guilherme Rodrigues Neto. Aparecida, SP: Ideias & Letras, 2011. COTTINGHAM, J. (Org.). Descartes. Trad. Andr Odes. Aparecida, SP, 2009. (Col. Companions). COVENTRY, A. M. Compreender Hume. Trad. Hlio Magri Filho. Petrpolis, RJ: Vozes, 2009. EVA, Luiz A. A. As afinidades entre a filosofia de Bacon e o ceticismo. Kriterion: Belo Horizonte, n. 113, Jun/2006, p. 73-97. FOGELIN, R. The Tendency of Humes Skepticism. In: BURNYEAT, M. The skeptical tradition.

(org.) Los Angeles: University of California Press, 1983. GARRET, D. (org.) Spinoza. Trad. Cassiano Terra Rodrigues. Aparecida, SP: Ideias & Letras, 2011. HOBBES, T. Leviat. Traduo de Joo Paulo Monteiro e Maria Beatriz Nizza da Silva. So Paulo: Martins Fonte, 2003. KENNY, A. Uma nova histria da filosofia ocidental. Vol. III O despertar da filosofia moderna. Trad. Carlos Alberto Brbaro. So Paulo: Edies Loyola, 2009. LANDESMAN, C. Ceticismo. Trad. Ceclia Camargo Bartalotti. So Paulo: Loyola, 2006. POPKIN, R. Berkeley and Pyrrhonism. In: BURNYEAT, M. (org.) The skeptical tradition. Los Angeles: University of California Press, 1983. SCRUTON, R. Introduo filosofia moderna. Trad. Alberto Oliva e Luis Alberto Cerqueira. Rio de Janeiro: Zahar, 1982. _______ Espinosa. Trad. Anglika Elisabeth Knke. So Paulo: Editora da UNESP, 2000. _______ Espinosa. Trad. Luis Paulo Rouanet. So Paulo: Edies Loyola, 2001. SKIRRY, J. Compreender Descartes. Trad. Marcus Penchel. Petrpolis, RJ: Vozes, 2010. SMITH, P. J. Tipos y uso de argumentos escpticos em Hume. Aret, Lima, v. XXII, n. 2, p.23157, 2010 TADI, A. Locke. Trad. Jos Oscar de Almeida Marques. So Paulo: Estao Liberdade, 2005. URMSON, J. O. Berkeley. Oxford University Press, 1982. (Trad. Jaimir Conte). http://www.cfh.ufsc.br/~conte/txt-berkeley-urmson.html VERDAN, A. O ceticismo filosfico. Trad. Jaimir Conte. Florianpolis: Editora da UFSC, 1998. ** Outras referncias podero ser indicadas oportunamente aos que desejam aprofundar-se no estudo dos autores, temas e problemas abordados no curso.

S-ar putea să vă placă și