Sunteți pe pagina 1din 24

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Implicaes no projecto e na obra


ISEL
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Perspectiva dos Arquitectos Implicao nas solues construtivas Ventilao e de climatizao passiva

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

A arquitectura, na sua concepo, aborda o clima como uma varivel importante no processo projectual, assim que o sol e a sua interaco com o edifcio assume com um papel fundamental no mesmo. Nas ltimas dcadas tem surgido o conceito de Arquitectura Solar Passiva ou Arquitectura Bioclimtica e outras denominaes, que a determinado tipo de arquitectura que aborda e sistematiza estratgias possveis de adoptar e o potencial dos sistemas solares passivos face s condicionantes climticas, na arte de projectar.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

A temperatura do ar exterior e a radiao solar, so as variveis climticas que mais influenciam os edifcios, em termos de transferncia de calor. O ar e a sua temperatura a varivel indutora das trocas de calor que se do atravs da envolvente do edifcio. Esta troca determina o estabelecimento de fluxos energticos do interior para o exterior, fluxos estes que ocorrem com maior intensidade no perodo de Inverno, significando nesta altura um perodo de perdas trmicas, dando o oposto no Vero com a inverso do sentido do fluxo passando-se para uma situao de ganhos trmicos.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Como principais preocupaes surgem assim no primeiro caso, as perdas trmicas, que no Inverno constituem a razo principal para a diminuio da temperatura interior num edifcio e um dos principais aspectos a acautelar no projecto. A reduo das perdas constitu pois uma das medidas mais eficazes no sentido de melhorar as condies de conforto no interior dos edifcios.
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

ISEL

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Habitualmente estas so minimizadas com a utilizao de solues de isolamento trmico nos elementos opacos (paredes, cobertura e pavimentos) e/ou a utilizao de vidros duplos nos vos envidraados. J a situao dos ganhos trmicos por troca de calor, em que o fluxo de transferncia de calor, tem o sentido exterior interior, ocorre preferencialmente no Vero e uma situao que contribui para aumentar a carga trmica do edifcio e consequentemente a sua temperatura interna. Sendo de evitar numa situao de Vero.
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

ISEL

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Tambm a radiao solar tem um papel determinante no conforto trmico em qualquer edifcio, sendo que no Inverno constitui uma fonte de calor muito importante, contribuindo para o aumento da temperatura interior, constituindo no Vero uma fonte de calor a evitar, precisamente para evitar o aumento da temperatura interior nos edifcios. Simplificando, a arquitectura bioclimtica o projectar do edificado tendo em conta a sua interaco com o sol em termos energticos ao longo do ano.
ISEL
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

necessrio conhecer os diferentes percursos do sol ao longo do dia e para as diferentes estaes do ano no sentido de: aproveitar da melhor forma os ganhos solares para o interior do edifcio nos casos em que o contributo da radiao se afigura necessrio e; controlar a sua entrada, nos casos em que o mesmo efeito se afigura inconveniente.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

O estudo da forma do edifcio e das obstrues incidncia de radiao solar designa-se habitualmente por Geometria da Insolao ou Geometria Solar. Neste incluem-se estudo os efeitos de palas e sombreamentos do prprio edifcio, bem como os sombreamentos devidos aos edifcios vizinhos, a rvores, forma urbana do espao circundante.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

No Inverno, com a necessidade de aquecer os edifcios, a estratgia correcta ser a de captar a radiao solar disponvel. a orientao a sul aquela que propicia maiores ganhos solares. O percurso do sol no Inverno vantajoso para esta orientao, uma vez que o seu percurso se efectua para azimutes muito prximos do Sul geogrfico.
ISEL
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

10

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

No Vero, torna-se necessrio minimizar os ganhos solares, uma vez que, no seu percurso de nordeste (onde nasce) at noroeste (onde se pe), o sol v todas as orientaes, sendo que a horizontal (coberturas), que maior nvel de radiao recebe. Assim, verifica-se que o percurso do Sol, sendo prximo do znite, apresenta um ngulo de incidncia com a normal de valor mais elevado. Carrega menos ganhos solares, facilmente atenuveis se existir uma pala sombreadora sobre o vidro, no caso de uma fachada orientada a sul.
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

ISEL

I.S.E.L .

11

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

No Inverno necessrio aquecer os edifcios. Durante o perodo da manh e princpio da tarde, o percurso do Sol perto da perpendicular aos envidraados verticais de uma fachada orientada a Sul, possibilita uma maior entrada de radiao para o edifcio.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

12

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

No Inverno, uma fachada orientada a Nascente recebe pouca radiao, uma vez que o sol nasce prximo da orientao Sudeste, incidindo na fachada durante poucas horas do perodo da manh e com um pequeno ngulo de incidncia;

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

13

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

No Vero torna-se necessrio minimizar os ganhos solares de radiao. Sendo o percurso do Sol mais prximo do znite, a sua incidncia, em envidraados verticais orientados a Sul, fazse com grandes ngulos, o que reduz os ganhos solares. neste caso que a existncia de uma pala de reduzidas dimenses pode atenuar totalmente a incidncia de radiao directa.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

14

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

No Vero, numa fachada orientada a Nascente, a incidncia dos raios solares ocorre, durante longas horas da manh [inicia-se com nascer do Sol, ocorre prximo da orientao Nordeste, e termina ao meio-dia] e exerce-se segundo ngulos prximos da perpendicular aos envidraados verticais, factor que promove uma maior captao de energia solar que, nesta estao, indesejvel.
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

ISEL

I.S.E.L .

15

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Incidncia Solar No Inverno interessa promover os ganhos de radiao, pelo que se apresenta benfica a abertura de vos envidraados no quadrante Sul. No Vero interessa restringir esses mesmos ganhos, pelo que se apresenta importante que os vos sejam dotados de dispositivos sombreadores eficazes. Principalmente nos vos a Poente e Nascente. Nos quadrantes Norte, Nascente e Poente, seria desejvel que a abertura de vos se restrinja a menores dimenses, desde que isso seja aceitvel em termos das outras exigncias tambm presentes no edifcio.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

16

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Perdas de Calor Restringir a Conduo uma Estratgia Bioclimtica que, num clima temperado como o de Portugal, se deve promover nos edifcios para conseguir obter conforto no seu interior, tanto de Inverno como de Vero. Enquanto no Inverno interessa restringir perdas de calor para o exterior atravs da envolvente, no Vero torna-se mais favorvel restringir os ganhos excessivos de calor exterior de forma a manter uma temperatura mais constante no interior dos edifcios.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

17

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Ventilao Natural No Inverno, quando a temperatura exterior apresenta praticamente sempre valores abaixo das condies de conforto, interessa limitar as infiltraes. No entanto, a renovao do ar interior uma medida necessria manuteno das condies de salubridade interior dos edifcios pelo que deve ser sempre assegurado um mnimo recomendvel atravs de um sistema de ventilao, natural, mecnico ou hbrido, adequado. No Vero, a ventilao natural assume um papel de relevo no arrefecimento nocturno dos edifcios.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

18

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Inverno Estao de Aquecimento

Promover Ganhos Solares

Ganho Directo Promove o aquecimento rpido do espao. Os Vos envidraados, devem localizar-se preferencialmente no quadrante Sul

Todos os edifcios com ocupao diurna ou nocturna

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

19

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Ganho Indirecto - A Parede de Trombe absorve energia solar durante o dia fazendo-se sentir o seu efeito com mais intensidade durante a noite Tipo de Edifcio

Inverno Estao de Aquecimento

Promover Ganhos Solares

Sistemas a utilizar em zonas dos edifcios com ocupao nocturna

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

20

10

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Ganho desfasado Estufas. Comportamento semelhante ao da Parede de ao da Parede de Trombe, embora exija maior preocupao na sua desactivao durante o Vero Tipo de Edifcio

Inverno Estao de Aquecimento

Promover Ganhos Solares

As estufas, so utilizadas no periodo diurno no Inverno, devendo ser desactivadas no Vero

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

21

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Estao

Estratgias Bioclimticas

Sistemas Passivos Ganho separado colector a ar permite a introduo de ar quente em espaos com grandes necessidades de renovao de ar no perodo de Inverno

Tipo de Edifcio

Inverno Estao de Aquecimento

Promover Ganhos Solares


Interior INVERNO
Situao com pr-aquecimento do ar exterior

Edifcios com ocupao diurna e com grande n. de ocupantes. Salas de aula, auditrios, etc

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

22

11

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Inverno Estao de Aquecimento

Restringir perdas por conduo

Isolar a envolvente condio fundamental para Portugal

Principalmente nos Edifcios de Habitao

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

23

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Restringir Ganhos Solares

Sombrear envidraados

Todos os edifcios

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

24

12

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Restringir ganhos por conduo

Isolar a envolvente

Principalmente edifcios de habitao

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

25

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Ventilao

Ventilao natural

Mais importante nos edifcios de habitao

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

26

13

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Arrefecimento pelo solo

O edifcio arrefecido por contacto com o solo e o ar exterior arrefecido pelo solo e introduzido no interior

Todos os edifcios

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

27

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Arrefecimento evaporativo

Promover ventilao com pequenas velocidades de ar atravs de fontes, espelhos de gua, etc.

Todos os edifcios

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

28

14

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Arrefecimento radiativo (pouco utilizado)

Emisso da radiao por partes da envolvente do edifcio

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

29

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Sntese de Aplicao dos Sistemas Passivos


Estao Estratgias Bioclimticas Sistemas Passivos Tipo de Edifcio

Vero Estao de Arrefecimento

Promover inrcia forte

Paredes pesadas com isolamento pelo exterior

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

30

15

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Existe assim um conjunto de parmetros que influenciam directamente o conforto trmico e so diferenciados em: 1. Factores Pessoais; Actividade metablica e Vesturio; 2. Factores ambientais: Temperatura do ar; Temperatura mdia radiante; Velocidade do ar e Humidade relativa.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

31

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Conforto Trmico Quantificao: sempre baseada na percentagem estatstica de pessoas a satisfazer (PPD).
Abordagem tradicional (Fanger) Temperatura Operativa ptimas e Aceitveis* (Fanger)
Temperatura operativa ptima Gama aceitvel [10% descontentes]

Estao

Vesturio tpico Descrio

Quant. [clo] 0,9 0,5 0,05

Inverno Vero

Calas grossas, camisa de manga comprida e camisola de malha Calas leves e camisa de manga curta Fato de banho

22 24,5 27

20,0 - 23,5 23,0 - 26,0 26,0 - 29,0

* Velocidade do ar inferior a 0,15 m/s, humidade relativa = 50% e actividade metablica de 1,2 met (escritrio)

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

32

16

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Temperatura Operativa ptimas e Aceitveis* (Adaptativo) De Deer

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

33

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

numa sauna (Tar = 80 - 90C; HR = 20-30%) quando se atira gua para o forno a temperatura do ar diminui mas a sensao de calor aumenta; numa piscina o controlo da humidade relativa fundamental: um excesso de humidade perigoso porque pode originar condensaes corrosivas mas um ar demasiado seco extremamente desconfortvel; uma ventoinha em funcionamento aquece ligeiramente o ambiente mas pode constituir um meio eficaz de aumentar o conforto trmico durante o Vero; um edifcio mal isolado ou com painis envidraados muito extensos e de m qualidade dificilmente pode ser confortvel durante o Inverno, mesmo que se aquea muito o ar; uma lareira em funcionamento pode ser extremamente confortvel para quem est sentado perto do fogo mas ser motivo de desconforto para quem se senta longe.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

34

17

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Na concepo de um edifcio, a adopo de certas estratgias poder influenciar significativamente o desempenho desse edifcio em termos do conforto trmico no seu interior e, consequentemente, dos seus ocupantes. Como o consumo energtico depende das condies de conforto que os ocupantes querem atingir, se o edifcio estiver pouco adaptado ao clima ser necessrio maior consumo de energia para atingir as condies de conforto trmico pretendido. Impem-se assim metas de desempenho energtico-ambiental na concepo de edifcios com vista sua sustentabilidade.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

35

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Devem-se usar indicadores quantificveis da sustentabilidade, de modo a verificar a utilizao racional dos recursos e com a possibilidade da monitorizao contnua dos indicadores de desenvolvimento deste modelo sustentvel. Estes tm de ser coerentes e de assentar em consensos tcnico-cientficos.
Sade: Qualidade do Ar Interior e Exterior Recursos: Energia gua Materiais Ecossistemas: Contaminao dos Solos e da gua

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

36

18

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Devem ser criadas METAS DE DESEMPENHO ENERGTICO-AMBIENTAL Aumentar a qualidade do ar interior; Aumentar o conforto trmico, acstico e visual; Reduzir as necessidades energticas dos edifcios; Utilizar as energias renovveis; Micro-gerao, com ligao rede; Reduzir as emisses de CO2; Reduzir o consumo de gua potvel.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

37

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Para que a construo sustentvel se torne prtica comum, necessria uma abordagem integrada de todos os intervenientes no processo; Instituies Europeias Estados Membros Autarquias Locais Concessionrias Bancos Instituies de Crdito Seguradoras Promotores Equipa de Projecto Empreiteiros Fabricantes Utilizador Final

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

38

19

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Paredes Trombe (no ventiladas) tm a capacidade de acumular o calor dos raios solares, durante os dias de inverno de cu limpo, e noite transmiti-lo para o interior das casas. So colocadas no alado Sul e so de fcil integrao arquitectnica, visto terem do lado exterior a aparncia de uma janela, e do lado interior a aparncia de uma parede.

Dia Inverno

Noite Inverno

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

39

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Casa Shffer, Porto Santo (Com Paredes de Trombe) Arq. Gnther Ludewig

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

40

20

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Casas de Jade- Sintra (com Paredes de Armazenamento) Arq. Lvia Tirone

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

41

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Casa Termicamente Optimizada - Porto Arq. Carlos Arajo, Arq. Santiago Boissel

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

42

21

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Moradia Unifamiliar com Estufa Vale do Rosal Inverno e Vero com proteco de vegetao Arq. Fausto Simes

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

43

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Escola Secundria do Crato Arq. Lus Virglio Cunha e Arq. Rosabela Costa e Eng. Canha da Piedade
Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

ISEL

I.S.E.L .

44

22

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Colorado Court Pugh Scarpa Kodama Santa Monica, Calif.

Feilden Clegg of Bath, Edifcio BRE - Reino Unido

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

45

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Security Meets Sustainability Department of Homeland Security, Omaha, NE

Innovative Energy Armstrong World Industries, Lancaster, PA

Gensler Architects

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

46

23

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Edifcio Solar XXI INETI


Equipa: Helder Gonalves - Coordenador do Projecto Pedro Cabrito e Isabel Diniz Projecto Geral de Arquitectura Alves Pereira, M.Nogueira, Antnio Joyce, C. Rodrigues, Susana Camelo, Cristina Horta, J.M.Graa, A.R.Silva, A.Ramalho Construo OBRECOL SA
i= 2,5% i= 2,5%

Cond uta s tip o "S piro 30 0 mm no inte rio r da courete

Condutas em PVC 300 m m

Ma nilha s d e cim e nto 300m m

F S O SO DE ADMISSO DE AR

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

47

IMPLICAES NO PROJECTO E NA OBRA

SCE FORMAO DE PERITOS QUALIFICADOS - RCCTE

Bibliografia:
Conceitos Bioclimticos para os Edifcios em Portugal Helder Gonalves e Joo Mariz Graa Seminrio INETI EDIFCIOS SOLARES PASSIVOS EM PORTUGAL - Livia Tirone

Conservao de energia em edifcios, in Trmica de edifcios, Canha da Piedade ISQ, 1996. Em Ingls: Thermal Analysis and Design of Passive Solar Buildings A K Athienitis, M Santamouris, James&James, 2002 Energy and Climate in the Urban Built Environment Ed. M Santamouris, James&James, 2001 Passive Cooling of Buildings M Santamouris, D. Asimakopolous, James&James 1996 A Passive Handbook of Building Natural Climatic Design Control, N.K.Bansal, Elsevier 1994 Solar Energy and Housing Design, Simos Yannas, Architectural Association,1994 (ISBN 1 870890450) Passive Solar Architecture for Mediterranean Area-Design Handbook, JRC-CEC, 1994 Energy in Architecture-The European Passive Solar Handbook, Ed J.Goulding,J.Lewis,T.Steemers,CEC 1993. (ISBN 0 713469188) Passive Solar Buildings J.Douglas Balcomb,The MIT Press, 1992 Energy Conscious Design- A primer for European Architects, Ed. J.Goulding, J.Lewis & T.Steemers, Batsford, 1991 (ISBN 0 7134 69169) Passive Cooling Jeffrey Cook ,The MIT Press, 1989.

ISEL

Captulo: Implicaes no projecto e na obra Formador: Manuel Farmhouse Carvalhosa

I.S.E.L .

48

24

S-ar putea să vă placă și