Sunteți pe pagina 1din 87

PERDA AUDITIVA

INDUZIDA PELO RUDO


Prof. Dr. Everardo Andrade da Costa

16 Jornada da AMIMT
Belo Horizonte, novembro 2002

IMPORTNCIA
DA PAIR

GRANDE OCORRNCIA

EFEITOS PSICOSSOCIAIS

ABORDAGEM
MULTIDISCIPLINAR

DOENA PREVENVEL

RUDO: HISTRICO

Citaes bblicas e literrias

Forja dos metais

Inveno da plvora

Revoluo Industrial

Segunda Guerra Mundial

Rudo social

PAIR NO BRASIL
Pesquisas na aviao e outras pioneiras
Legislao
CLT (1943)
Legislao complementar
Portaria 3.214 (1978) as NR
Lei 8.213 (1991) e Decreto 3.048(1999)
Portarias 24 e 25 (1994) e 19 (1998)
Ordem de Servio/INSS N 608 (1998)

FONTES DE RUDO

Indstria
Trfego
Construo civil e obras
pblicas
Fontes urbanas e
domsticas
Esporte e lazer

EFEITOS DO RUDO
Na comunicao...................(45 a 65 dBA)
Na audio............................(75 a 85 dBA)
No sono.................................(35 dBA)
Estresse
Incmodo..............................(45 dBA)
No rendimento do trabalho
Dor........................................(110-130 dBA)

EFEITOS DO RUDO

SOBRE A
AUDIO

Adaptao
Fadiga
Perda Auditiva Temporria
(TTS)
Perda Auditiva Permanente
(PTS,PAIR)
Trauma Acstico

OUVIDO - RGO PERIFRICO

ORELHA MDIA
AMPLIFICAO

ESPIRA COCLEAR
RGO DE CORTI

MEMBRANA BASILAR

ENVELOPE DE ONDA

CONTRAO RPIDA

A CCLEA ATIVA

A ONDA SONORA
COMPLEXA

A COMPOSIO DOS
HARMNICOS

PAIR: SINTOMAS
Perda auditiva neurossensorial bilateral
(quantitativa)
Dificuldades para reconhecer a fala
(qualitativa)
Intolerncia a sons intensos (recrutamento)
Acfenos (zumbidos, tinnitus)
Dificuldades para localizar fontes sonoras
Outros: tonturas, otalgias
plenitude auricular
irritabilidade, insnia

EXAME MDICOAUDIOLGICO
Anamnese clnicoocupacional
Exame ORL bsico
Exames audiomtricos
Outros exames

PAIR
EFEITOS PSICOSSOCIAIS
ESTADO DE SADE
DANO OU IMPEDIMENTO
NVEL BIOLGICO
LIMITAO DE ATIVIDADE
NVEL PESSOAL
RESTRIO DE PARTICIPAO
NVEL SOCIAL
*FATORES CONTEXTUAIS:
AMBIENTAIS / PESSOAIS

. Organizao Mundial da Sade (2001))

PAIR
CARACTERIZAO

PAIR - DEFINIO
2.1. Entende-se por perda auditiva por nveis de
presso sonora elevados as alteraes dos
limiares auditivos, do tipo sensorioneural,
decorrente da exposio ocupacional sistemtica
a nveis de presso sonora elevados. Tem como
caractersticas principais a irreversibilidade e a
progresso gradual com o tempo de exposio ao
risco. A sua histria natural mostra, inicialmente, o
acometimento dos limiares em uma ou mais
freqncias da faixa de 3.000 a 6.000 Hz. As
freqncias mais altas e mais baixas podero
levar mais tempo para serem afetadas. Uma vez
cessada a exposio, no haver progresso da
reduo auditiva.

PAIR: CARACTERIZAO
O COMIT NACIONAL DE RUDO E CONSERVAO AUDITIVA,
rgo interdisciplinar composto por membros indicados
pela Associao Nacional de Medicina do Trabalho
(ANAMT), e pelas Sociedades Brasileiras de Acstica
(SOBRAC), Fonoaudiologia (SBFa), Otologia (SOB) e
Otorrinolaringologia (SBORL), definiu e caracterizou a
Perda Auditiva Induzida pelo Rudo (PAIR) relacionada ao
trabalho com o objetivo de apresentar o posicionamento
oficial da comunidade cientfica brasileira sobre o assunto .

PAIR
CARACTERIZAO
1. A PAIR sempre neurosensorial, em razo do
dano causado s clulas
do rgo de Corti.

PAIR CLULAS CILIADAS

PAIR:
CARACTERIZAO
2. Uma vez instalada,
a PAIR irreversvel
e,
quase
sempre,
similar
bilateralmente.

PAIR: CORRELAO
ANTOMOAUDIOMTRICA

PAIR: CARACTERIZAO
3. Raramente leva perda
auditiva profunda pois,
no costuma ultrapassar
os
40
dB
NA
nas
freqncias
baixas
e
mdias e os 75 dB NA
nas freqncias altas.

PAIR: GRAUS
DE EVOLUO

PAIR:
CARACTERIZAO
4. Manifesta-se primeira e

predominantemente
nas
freqncias de 6, 4 e 3
kHz e, com agravamento
da leso, estende-se s
freqncias de 8, 2, 1, 0,5
e 0,25 kHz, as quais
levam mais tempo para
serem comprometidas.

PAIR: GRAUS
DE EVOLUO

PAIR: CARACTERIZAO
5. Tratando-se de uma doena
predominantemente coclear,
o
portador
da
PAIR
relacionada ao trabalho pode
apresentar intolerncia sons
intensos, zumbidos, alm de
ter
comprometida
a
inteligibilidade da fala, em
prejuzo
do
processo
de

FONEMAS X AUDIO
TONAL

PAIR: CARACTERIZAO
6. Uma vez cessada a
exposio ao rudo no
dever haver progresso
da PAIR.

PAIR:
CARACTERIZAO

7. A PAIR relacionada ao
trabalho
,
principalmente,
influenciada
pelos
seguintes
fatores:
caractersticas fsicas do
rudo (tipo, espectro e
nvel de presso sonora),
tempo de exposio e

PAIR

SUSCEPTIBILIDADE
INDIVIDUAL
NO MESMO SUJEITO

DE UM SUJEITO PARA OUTRO


SEXO E RAA
IDADE
SOCIOACUSIA
NOSOACUSIA

PERDA AUDITIVA

INTERAO - FATORES ENDGENOS


CONDIO
FSICA
PIGMENTAO DA PELE

IDADE
DEF.MAGNSIO

TEMP.CORPORAL
ESTRESSE

FATORES
PSICOLGICOS
CONDIES MDICAS

PAIR:
CARACTERIZAO
8. A PAIR relacionada ao

trabalho geralmente atinge o


nvel
mximo
para
as
freqncias de 3, 4 e 6 kHz
nos primeiros 10 a 15 anos
de exposio, sob condies
estveis de rudo. Com o
passar
do
tempo,
a
progresso da leso torna-se

PAIR: EVOLUO

PAIR:
CARACTERIZAO
9. A PAIR relacionada ao
trabalho
no
torna
o
ouvido mais sensvel a
futuras exposies.

PAIR:
10.CARACTERIZAO
O
diagnstico
nosolgico
de
PAIR
relacionada ao trabalho s
pode ser estabelecido por
meio de um conjunto de
procedimentos
que
envolvam
anamnese
clnica
e
ocupacional,
exame fsico, avaliao
audiolgica
e,
se
necessrio,
exames

PAIR:
CARACTERIZAO
11. A PAIR relacionada ao
trabalho
pode
ser
agravada pela exposio
simultnea
a
outros
agentes,
como
por
exemplo
produtos
qumicos e vibraes.

PERDA AUDITIVA

INTERAO - FATORES EXGENOS

TEMPERATURA
AMBIENTE

CONSUMO DE
TABACO

MEDICAMENTOS
OTOTXICOS

PRODUTOS
QUMICOS
VIBRAES

PAIR:
CARACTERIZAO
12.
A PAIR relacionada ao

trabalho uma doena


passvel de preveno e
pode
acarretar
ao
trabalhador
alteraes
funcionais
e
psicossociais capazes de
comprometer
sua
qualidade de vida.
vida

PAIR: TRATAMENTO
TTS
PTS:
CURATIVO
APARELHOS
ORIENTAO
PREVENTIVO

PROGRAMA DE
CONSERVAO DA
AUDIO (PCA)
1.

Nveis de rudo

2.

Dose de exposio

3.

Levantamento audiomtrico

4.

Proteo individual

5.

Medidas de engenharia

6.

Medidas administrativas

7.

Instruo e treinamento

8.

Monitorizao

Avaliao dos Exames


Audiomtricos
em
Audiologia
Ocupacional
Everardo A. da Costa

AVALIAO DA PAIR
PRIMEIRO NVEL: Admissional
Peridicos
Demissional
SEGUNDO NVEL: Clnico
NVEIS PERICIAIS: Trabalhistas
Cveis
Previdencirias

PERDAS AUDITIVAS
OCUPACIONAIS
Protocolos de
atendimento

PROTOCOLOS
Coleta organizada e abrangente
de dados
Obteno de documentao
informatizada
Disponibilidade de informaes
clnicas e ocupacionais
Gerao de relatrios com
formatao
padronizada

RELATRIOS
NVEL DE FBRICA:
Anamnese simplificada
Audiograma padro
Relatrio complementar

ANAMNESE
SIMPLIFICADA
Identificao
Queixas auditivas,
ORL
e
sistmicas
Passado mrbido e
traumtico
Histrico familiar
Histrico ocupacional

AUDIOGRAMA
PADRO
Identificao do paciente
Grficos padronizados
Calibrao
Logoaudiometria
Observaes
Assinaturas

RELATRIO
COMPLEMENTAR
Identificao
Tabela com audiogramas
seqenciais
Observaes
Recomendaes
Assinatura

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Classificaes clnicas
Classificaes Ocupacionais
Portaria N 19

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Classificaes clnicas
Classificaes Ocupacionais
Portaria N 19

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Base: Tabela de Fowler
Calibrao da poca
Correo por idade
Mdia ponderada 7:1
Critrios de avaliao

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Classificaes clnicas
Classificaes Ocupacionais
Portaria N 19

HISTRICO
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Ouvido acidentado (1979):
Mdia (500,1000,2000 Hz) > 50 dB
Trauma acstico (1997):
Mdia (500,1000,2000,3000 Hz) > 40 dB
No contempla a PAIR!

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Classificaes clnicas
Classificaes Ocupacionais
Portaria N 19

HISTRICO
Classificaes clnicas
Goodman (1965)
Davis & Silvermann (1970)

CLASSIFICAO CLNICA
DAVIS & SILVERMANN, 1970

Mdia em 0,5-1-2 k

Grau

25 dB

Normal

26 a 40 dB

Leve

41 a 70 dB

Moderada

71 a 90 dB

Grave

>90 dB

Profunda

CLASSIFICAO CLNICA
GOODMAN, 1965

Mdia em 0,5-1-2 k Grau


25 dB

Normal

26 a 40 dB

Leve

41 a 55 dB

Moderada

56 a 70 dB

Moderad. grave

71 a 90 dB

Grave

>90 dB

Profunda

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Classificaes clnicas
Classificaes Ocupacionais
Portaria N 19

HISTRICO
Classificaes Ocupacionais
Grficas: Klockoff e cols. (1972)
Merluzzi e cols. (1979)
outras
Tabulares: Pereira (1978)
Costa (1992)
outras

MERLUZZI e cols. (1979)

PAIR

CLASSIFICAO COSTA, 1992


GRUPO Mdia 0,5-1-2 k

Mdia 3-4-6 k

O
25 dB
25 dB
O+
25 dB
25 dB (*)
I
25 dB
> 25 dB
II
25 dB
>25 dB (e 3 k > 25 dB)
III
25 dB
>25 dB (e 2 k > 25 dB)
IV
> 25 dB
> 25 dB
V
Traados anmalos
(*) Com 3 k ou 4 k ou 6 k > 25 dB

HISTRICO
Portaria N 3.214 NR 7
Decreto N 3.048 (Q2/AIII)
Classificaes clnicas
Classificaes Ocupacionais
Portaria N 19

HISTRICO
Portaria N 19

Audiograma nico (referencial)


Audiograma seqencial

AUDIOMETRIA
REFERENCIAL
CLASSIFICAO (Portaria N 19):
Dentro dos limites aceitveis
Sugestivo de PAIR
No sugestivo de PAIR

DENTRO DOS LIMITES


ACEITVEIS

SUGESTIVO DE PAIR

NO SUGESTIVO DE
PAIR

AUDIOMETRIA
SEQENCIAL
CLASSIFICAO:
Tecnicamente Estabilizado
Com piora significativa:
Sugestivo de desencadeamento
de PAIR
Sugestivo de agravamento
de PAIR

AUDIOMETRIA
SEQENCIAL
PIORA SIGNIFICATIVA:
10 dB nas mdias aritmticas
15 dB em freqncias isoladas
Portaria N 19

AUDIOMETRIA
SEQENCIAL
MEIA PIORA:
5 dB nas mdias aritmticas

NHCA, 1990

AUDIOMETRIA
SEQENCIAL
MELHORA SIGNIFICATIVA:
5 dB nas mdias aritmticas
NHCA, 1990

CONDUTAS
PREVENTIVAS - 1
No desencadeamento ou no agravamento da PAIR
(Port.19):

Definir aptido
Incluir caso no relatrio anual
Preveno da progresso da
perda auditiva
Disponibilizar cpias
(Abertura da CAT?)

CONDUTAS
PREVENTIVAS - 2
Na perda auditiva no sugestiva de
PAIR (Port.19):

Identificar concausas
Encaminhar ao especialista
Definir aptido
Prevenir a progresso da perda
Disponibilizar resultados

auditiva

RELATRIOS
NVEL DE CONSULTRIO:
Anamnese clnicoocupacional
Exame ORL bsico
Exame audiomtrico
completo
Relatrio mdico de
inter-consulta

ANAMNESE CLNICOOCUPACIONAL

Identificao
Queixas bem detalhadas
auditivas, ORL, sistmicas
Histrico pessoal e familiar
Histrico ocupacional
Hbitos extra-ocupacionais
Impresses

EXAME ORL BSICO

Otoscopia
Oroscopia
Orofaringoscopia
Rinoscopia
Seios para-nasais
Pescoo

EXAME
AUDIOMTRICO

Identificao
Audiometria tonal
Testes com diapaso
Logoaudiometria (IRF, SRT)
Imitanciometria
(BERA, Otoemisses)

RELATRIO MDICO
DE INTERCONSULTA

Identificao
Queixas auditivas, ORL, gerais
Histrico pessoal
Histrico familiar
Histrico ocupacional
Exames fsico,ORL, audiolgico
Comentrios

S-ar putea să vă placă și