Sunteți pe pagina 1din 45

WELCOME YOU

ALL

RASA
VANGMAYA

1
RASA PRAKASHA
SUDHAKARA
Presenter Guide
Dr. D. Seetarama kishore Dr. vinay R kadibagil
Final yr pg scholar Asso prof

Department of RS&BK
S.D.M College of Ayurveda and Hospital 2
3
History

4
PRATHAMA ADHYAYA

Shiva vandhana Saraswathi vandhana

Mangala
charanam

Ganesha vandhana Parada vandhana

5
Granthanu kramanika
• Paradotpatti, Parada shodhana, 18 Samskaras, 4Types
of Bhandhana, Parada bhasma, Dhathus shodhana,
Marana, Its Gunas, 8Maharasa, Uparasa Shodhana
Marana Its Gunas, Ratna- Guna, Dosha, Shodhana
Marana& their Druthi karana. Parada Kramana, Ranjana
& Druthi
• 100 ( Shata sankhya ) Rasaushadhies
• Oushadhi – Divyoushadhi, Rasaushadhi, Sidhaushadhi,
Mahaushadhi
• Yantra, Puta, Musha, Dhathu Kauthika
• Vajikarana yogas, Shukra sthambhaka yogas
6
• Paradothpathi varnana – Near Himalaya- Girindra
mountain
• Parada Ashtadasha samskaras – Mentioned Names
• Parada doshas –
Dosha – Mala, Visha, Vahni, Mada, Darpa
Prabhava- Murcha, Mrutyu, Madha, Sphota, Shiro
bhrama
SaptaKanchuka doshas – Bhumija, Girija, Varija,
Tamraja,Lohaja, Nagaja, Vangaja
5 + 7 = 12 Doshas
If they are not Removed They will not get Rasasidhi and
That Parada leads to Mrutyu
7
ASHTA DASHA SAMSKARAS
1. Swedana Samskara- Drugs ( Triphala, Trikatu etc...) +
Parada – Mardana -- Dolayantra Swedana with Kanji for
3days

2. Mardana Samskara – Mardana of Parada with Same


drugs for 3 days , 4th day Ushna Kanji or Ushna jala
Prakshalana , Loha Khalva is Best for Mardana samskara,
If Tamra khalva is used Parada gets stick to it

3. Murchana Samskara – Sarja kshara, Yavakshara, Pancha


lavana, Amla dravya Mardana for 3 days – Nashta
pishtatva ( Parada dosha and Saptakanchuka dosha will
reduce ) 8
4. Uthapana Samskara – Swedana with Kanji for 3 days ,
Mardana with Amla dravya in Dhupa for 1 day
5.
PATHANA SAMSKARA

Urdhva pathana
• Mardana with Same
drugs and keep in
• Paka in • Mardana for 2 days Yantra
• Keep in Yantra (6
Tiryak
Teevragni for • Teevragni for 3 to 4 Pathana
hrs fire) take out
Chathuryama parada after
hrs
(12 hrs) Swangasheeta

Adhah pathana

6. Rodhana Samskara - Keep Parada in a pot with


Saindhava & Samudra lavana + Jala for 3 days and 4th
day prakshalana with Ushna jala or Ushna khanji
9
7. Niyamana Samskara – After Rodhana parada attains
Chanchalatva guna , Parada is subjected to Swedana for 3
days on Mrudvagni to control its Chanchalatva

8. Deepana Samskara – Bhubhuksha Vyapakatva


Swedana, Mardana, Prakshalana procedures followed by
this Parada attains Mukha for engulfing Dhathus

9. Grasamana Samskara – Vida or Beeja has to be given in


1/64, 1/32, 1/16, 1/8 part of Parada which has Mukha
(Vida vidhi)
- VIDA VIDHI (reference of vida and beeja from Ra. Chu)

10. Chaarana Samskara – Abhraka bhakshana , Jala yantra


(Similie to Kachapa yantra)
10
11. Garbha druthi Samskara – Abhraka satva, Swarna
makshika satva, Ghosha krushta tamra satva keep in
Musha which is kept in Khadhirangara filled satvapatana
koshti Abhraka satva alone remains which is subjected
to Chaarana samskara (by this process parada becomes
Triguna Jarita) Dhathu jarana in parada- Garbha druthi
explained about Ghoshakrushta
12. Bahya druthi Samskara - Garbha
Druta Druti
• By doing this process Abhraka
satwa
Parada

Parada bhandhana happens


By doing Shiva Parvati puja
Bahya druti Sidhi will be done
ABHRAKA SATVA BECOMES
DRAVA
11
13. Jarana Samskara – Process of Jarana is
followed it is Useful for Lohaveda but not for
Dehaveda
14. Ranjana Samskara – Rasaka and Rakta ghana
used After Ranjana & Kramana Parada
Becomes Sakshath Maheshwara
15. Sarana Samskara – useful for Vedha samskara
Dathura Pushpakriti
Kachalavana
16. Kramana Samskara – churna
AndhaMusha
Beeja = Kalka dravya
Parada
Su. Svarna + Su Rajata

Dhamana / Fire Kalka dravya


12
This samskara is explained by Nandhi raja
17. Vedha Samskara – By this Lower metals can be
converted in to Higher metals
Vedhanartha Taila, Vedha prakara, Lepavedha, Kshepa
vedha, Kuntha vedha, Dhumra vedha, Shabdha vedha

18. Sevana samskara – Deha shodhana, Snehana, Svedana,


Vamana, Virechana Should have Parada in Shastrokta
vidhi
Deha,lohakara , Sarva roghaghna & Sarva sidhikara

13
DWITIYA ADHYAYA
• Parada bhandhas BHANDHAS SAMANYA LAXANA
• 4 Bhandhas – Jalauka Pakwa Bhandha

Khota Pishti Bhandha

Pata Parpatika

Bhasma Bhuthisamo (Making


Bhasma with other
drugs )

• 4 Sadhana for Bhandha


Mulika - Uttama
Mani- Madhyama
Swarna - Adhama
Naga & Vanga - Adhamadhama
14
• Mulika bhandha – 5 methods are explained
Parada becomes Rakshasa Vakthra, Mardana &
Swedana Procedures are followed , keep parada in
Dhanya madhya for Pachana about 1yr and keep in
Dathura phala and subject to Swedana with Dathura
patra swarasa for (100 times) New phala each time
then Swedama in Dathura taila If we Keep in Mukha
– Veerya sthambha
(This Parada converts Vanga to Rajata )
• Vajra Bhandha – 2 Methods are Explained
Parada + swarna - Mardana then add Vajra
If we Keep in Mukha– Mrutyu nashaka , Deha lohakara

15
• Abhraka druthi bhandha – Abhraka druthi +
Ashtasamskarita parada – 6 hrs Mardana
• Hema druthi bhandha
Morning Suryavarta rasa Mardana

Night Prakshalana with Khanji

• Vajra druthi bhandha – BEST BHANDHA


Brahmana jati Vajra + Ashta samskarita Parada mardana
with ghrita kumari rasa
Musha is Prepared with Suryakantamani
Dhathu bhandha - 5 methods
6 hrs for swedana
After taking it out
Nimbu svarasa
Gomutra prakshalana
Bhurja patra Parada gutika
16
Then keep inside Dathura phala Subjected to Lavaka puta
• Puthi bandha -
Vajra musha
4th method 1 pala Shudha Vanga
of dathu bhandha + 1Pala Shudha
Teekshna loha

Pound the obtained Jarita Loha along with Ashta


samskarita Parada, Dathura swarasa bhavana and
prepare pottali.
Swedana with Triphala kwatha for 7 days
Ghrita kumari swarasa – 6 hrs
Bhang kwatha – 3 days
Fill this Parada in Kachakupi & is corked with herbs
Keep it for Fermentation for 2 Mnths
17
THRUTHIYA ADHYAYA
• Varna bhedha of Parada bhasma

• Hingulotha parada vidhi


• Sveta bhasma ( Rasa karpura) ?? Hingulotta parada, Gairika,
Khatika, Saindhava lavana, Shudha Kasisa, Shu.Sphatika
Mardana with Jala for 3 hrs , Lavana mishritha amla dravya
for 3 hrs
• Fill in musha – Damaru yantra subjected to Agni for about 36
hrs
• Udaya bhaskara rasa - ( Red colour , Rasa Sindhura)
• Kajjali + Nimburasa bhavana (6 hrs in Sunlight) – Dry then Fill
in Kachakupi and keep in Valuka Yantra for 3 days & night
• Tamrabha Udaya bhaskara rasa will be obtained 18
• Thalastha Rasa Bhasma – (red)
• Melt Gandhaka in Loha patra and then add Parada it
is subjected to Kupipakva rasayana for 36 hrs (Mridu
madhyama teekshna)
• Rasa Manikya ?? - (Parada Manikya varna bhasma )
• Shu. Naga melt and pour on Shu. Parada add Shu.
Gandhaka 2 days mardana make kajjali add Kumari
swarasa marana for 1 day dry in sun subjected to
Kupipakwa rasayana for 48 hrs ( looks like Aruna
Kamala chavi – Red lotus )
Sharava samputa
• Shadguna Gandhaka Jarana –
SUBJECTED TO KUKKUTA PUTA --------- ------ Parada,
Gandhaka,
Nimbuswarasa
Ishtika
19
• Rasa Pottali – Parada + Amalasara gandhaka - Kajjali
then Prepare Parpati. Powder it and Bhavana with
Tambula patra swarasa
• Prepare bolus make a pottali, Dathura patra swarasa
lepa for 7 times Keep pottali Under pit for 36 hrs
• Krishna bhasma - Parada + Gandhaka Mardana with
Hamsa padi dasa for 3days , Loha patra paka 12 hrs
( Yaama Chathustayam)
• Rasa Parpati – 2 methods – Parada, Tamra bhasma,
Gandhaka, Ghrita ( Melt Gandhaka add Tamrabhasma,
Parada ... Continue parpati procedure )
• Anya Parada bhasma - By using Musha, Kshara, Lavana
By consuming best Parada Bhasma person attains Moksha
20
CHATHURTHA ADHYAYA
• Dhathu Shodhana Marana-
Types Sub types
Swarna Rasaja, Khanija
Rajata Khanija, Sahaja, Kritrima
Tamra Nepala, Mlecha
Loha Kantha, teekshna, munda
Naga
Vanga Mishra, Khura
Saurashtra ( Kamsya )
Reeti ( Pittala) Reetika, Kakatundi
Vartaka

• When Rasaja is used for rasa vedha it gives 14 colours


• All Dathus from Swarna to Vanga Shodhana, Marana
Bhasma laxanas have been explained
21
• Kamsya nirmana vidhi - 4 parts Tamra+ 1Part Vanga ,
keep tamra in musha melt and add Vanga stirr using
lohadarvi and pour in Iron patra model
• Should not keep Gritha and taila in it

• Vartaka Loha nirmana vidhi -


Loha+Kamsya+Tamra+Pittala = Vida loha or Vartaka
loha
• Acc to R.R.S. It is considered as Panchaloha
22
PANCHAMA ADHYAYA
• Maharasa-
• Gagana, Rasaka, Tapya, Vaikrantha, Vimala, Sasyaka,
Shaila sambhuta, Rajavarta {Instead of Chapala –
Rajavarta has been explained}
1. Abhraka –Sveta Rakta, Peeta, Krishna -- Peenaka, Naga,
Manduka, Vajra (4x4=16 types)
• Vajraabhra is best
• Naagabhra similar to Halahala Visha (poisonous)
• Dhanyabhraka has not explained but the word
Dhanyabhra is used
– Shodhana, Marana Bhasma guna explained
– Chandhrika yukta abhraka sevana dosha, Satvapatana,
Satvamarana, Abhraka satva bhasma guna are explained
23
2. Rajavarta – Rakta & Neela mishra varna
- Shohana, Marana, Bhasma guna, Satva patana
3. Vaikranta – Laxana, 8 types , Shodhana Marana Bhasma
guna, Satvapatana & Its Prayoga
4. Sasyaka – Utpatti , Neela marakata chaya,
- Shodhana – Dolayantra swedana withMahisha mutra and
Gomutra, Marana, Bhasma guna, Satvapatana, Sasyaka
satva & Bhunaga Satva
- Mudrika nirmana ( Equal qty of Sasyaka satva &
Bhunaga satva Ring should be prepared)
5. Vimala bhedha - Hema, Raupya, Kamsya, Shodhana,
Marana, Satva patana, Satvaprayoga

24
6. Shilajithu / Shaila sambuta – two types Gomutra,
Ghana saraka
• Gomutra variety is Sasatva Sarvaroga heena
• Utpatti, Swarna garbha shilajith, Shudha shilajith
pariksha, Shodhana – Swedana , Guna, Marana
• Karpura shilajith – Laxana, Shodhana, Guna
• ( No Marana & Satva patana)
7. Rasaka – Types – Dardara (good for Satvapatana)
Karavellaka ( good for medicinal purpose ) attains
Yashada by satvapatana shodana, marana,
satvapatana

25
• Makshika – Swarna, Rajata
• Swarna has 16 varnas – Swarna makshika has
9 varnas , Shodhana, Marana, Bhasma guna,
Swarna makshika and Tapya makshika
satvapatana

26
SHASHTA ADHYAYA
• Uparasa – Talaka, Tuvari, Gandha, Kankushta, Kunati,
Gairika, Anjana, Kasisa
1. Talaka - Dala (Patra tala) , Ashma (Pinda taila)
Dala is rasayana, Haratala shodana, Guna, Satvapatana
2. Kankshi - Peetika , Phullika
• If we rub on Cloth it gives colour, Shodana, Satvapatana
only for dhathuveda noot for oshadha
• Guna, Used for Beeja jarana (Shu.Swarna,Shu.Rajata)
3. Manashila – Types –Shyama (Best), Rakta, Khandika
Shodhana, Gunas, No Marana, Satvapatana
4. Anjana – 5 types, Gunas of each one, Anjana shodhana,
Satvapatana, No marana 27
5. Gandhaka – 4 Types Sveta, Peeta (Amala sara),
Krishna, Rakta.
• If we apply Sveta Gandhaka over loha marana (Lepath
loha maranam)
• Peeta – Shukapicha used for Rasa rasayana
• Rakta – Shukathunda-Laxarasa, Dathu ranjana, Parada
bhandhana
• Krishna varna is Dhurlabha
• Shodhana with Bhudhara yantra and milk
• Gandhaka guna, Balivasa, Gandhaka taila patana
Gandhaka druti procedure
• Kushta, Charma rogahara gandhaka yoga
• Nomarana
28
6. Kankushta – Utpatti, 2 Types Nalika, Renuka
- Tamala vruksha(Gambose) niryasa kept in Bamboo
after drying it is taken as Kankushta. It will become
Nalika akriti
- Shodhana, No Marana & No Satvapatana as itself is
Satva, Kankushta dosha shanthi
7. Kasisa – Types – Saikata(Sikata), Pushpakhya(for
netra roga)
• Shodhana – Satvapatana , Shudha kasisa prayoga
8. Gairika – Shodhana, No Marana and Satvapatana (As
it is satvarupa),Guna

29
SADHARANA RASA
1. Navasadara – or Chullika
• Use, Lohadravana, Rasajarana Gunas – Deepana,
Gulma, Pleeha, No Shodhana, No Marana
2.Varatika – Peeta - 1 ½ , Tanka bhara-1tanka,
Padhaunatank (Kanishtika) – ¾ tanka, Shodhana,
Bhasma guna, No Marana
-Vida(Sarva doshahara)
3. Agnijara – Laxana
4. Girisindhura – Utpatti- Dried Exudate by Sunlight in
between Parvata ACC to Author in Vimarsha-
Contraversial drug), Guna –Rasa bhandhana,
Dehalohakara 30
5. Hingula – (Darada) 3Types – Shuka tundika, Hamsapada(uttama),
Charmara (Heena satva) , Hamsapada is Pravalabha, Shalakadya
• Shodhana – Keep Pieces of Hingula insie Kushmanda phala, Then
make it Pottali by Vasthra and Swedana in Lakucha Swarasa for 3
hrs
• Shudha hingula guna, Parada obtained from Hingula/ Darada is =
Shadguna gandha jarita Parada

6. Mruddarashrunga – Utpatti – Gujarat, Abhu mountains


• It is with Dala(Layers) and Peeta varna Guna – Litharge , Satva –
Naga , No Shodhana, No Marana
• Use for Kesaranjana,Virechaka( Kampillaka , Gauripashana – not
explained)
• Samanya shodhana of Sadharana rasa is with 3 Times Bhavana
with Beeja pura rasa
31
SAPTHAMA ADHYAYA
• Navaratnas
Navaratna Navagraha English

Manikya Surya Ruby

Mukta Chandra Pearl

Pravala Mngala Coral

Tarkshya Shudha Emerald

Pushparaga Guru Topaz

Vajra Shukra Diamond

Nila Shani Saphire

Gomeda Rahu Zircon

Vaidurya Ketu Cats eye


32
1. Manikya – Types – Padmaraga (Sresta), Nila gandhi
• Dosha -8 Sachidra, Mrutsna , Laghu, Karkasha, Chipita,
Vaktra, Sukshma, Vishada,
• Guna, Grahyalaxana
2. Mukta - Thyajya Mothi Laxana , Mothi Guna
3. Pravala- Grahya Pravala laxana , Thyajya Pravala Laxana
, Pravala guna
4. Tarkshya- Grahya Tarkshya laxana, Thyajya Tarkshya
Laxana, Tarkshya guna
5. Pushparaga - Sreshta Pushparaga laxana , Thyajya
Pushparaga laxana , Pushparaga guna
6. Vajra - types – 3 Types - Purusha heera (best), Sthree
heera (secondary), Napumsaka Heera(least)
33
• Shodhana- 1 Yama Swedana with Kulutha toya
• Marana 3 methods – Makthuna shonita bhavana,
Kasamarda rasa bhavana, Neelajwala veerudha
• Heera bhasma yoga – Vajrarasayana,
Vajrapottalirasayana, Vajrarasayana shadguna
sidhiprada, Heera bhasma guna
7. Neelam – Types –Indranila(uttama), Jalaneela
• Sreshta nilam laxana, Thyajya nilam laxana, Nilama guna
8. Gomeda - Sreshta gomeda laxana – Thyajya Gomeda
laxana, Gomeda guna
9. Vaidurya - Sreshta Vaidurya Laxana, Vaidurya guna

34
SHODHANA OF ALL RATNAS
Dolayantra Swedana With respective liquids
Manikya Amlavarga rasa/ Kwatha
Mukta Jayanthi swarasa
Pravala Kshara (yava, Tambhuka., Surya)
Pushparaga Godugda
Perojaka Kanji
Vajra Kulatha kwatha
Nilam Nilivruksha patra swarasa
Gomeda Gorochana + Jala
Vaidurya Triphala kwatha

Tala gandhaka shila samanvitham Mardhayelakucha varina khalu


Ashtabhisthu Putanairvina Pavim Ratna bhasma bhavathini nischitham
Marana of all Ratnas (by this heera bhasmikarana is not possible)
- Ratna druthi vidhanam
- Ratnadruthi laxana
35
ASHTAMA ADHYAYA
• Jwara roga – Jwarankusha rasa(3), Jwarari rasa, Taruna
jwarari rasa, Jwaraghni vati, Jwara kunthaka rasa,
Jwarari rasa, Surya rasa, Prathigna vachaka rasa
• Atisara sangrahani (Specially mentioned) – Ananda
bhairavi vati, Atisara bhairavi vati, Kanaka sunhara rasa,
Grahani kapati rasa, Atisarahara churna
• Pandu – Amrutasrava rasa, Pandunashana rasa(2),
Pandu sundhara rasa
• Yakshma – Mruganka rasa, Hemagarbha pottali rasa
(2), Raja mruganka rasa, Lokanatha rasa

36
• Sannipataja jwara – Suchikabharana rasa,
Panchavaktra rasa(2), Sannipataja rasa,
Sannipata bhairava rasa
• Ashmari & vrudhi – Trivikrama rasa
• Kushta – Talakeswara rasa , Kushtakutara rasa,
Kushtaghna rasa, Switra lepa, Sarveswara rasa
• Meha roga – Mehabadha rasa
• Mudavata- Mahavahni rasa
• Udara – Vidhyadhara rasa
• Arsha – Trinetra rasa

37
NAVAMA ADHYAYA
• 64 Divayoushadhies names – For Bhandha,
Bhavana, of those Jara, Daridhrya nashana
• 68 Rasaushadhies – For Jarana, Niyamana,
Marana
• 68 Mahaushadhies – For Bhandhana, Marana
etc..
• 68 Sidhaushadhies – Deha lohakara

38
DASHAMA ADHYAYA
• Yantra - definition – 40 Yantras are enumerated (no
description ) Urdhva adhah tiryak are explained in 1st
chapter
• Musha – Synonyms – Kumudhika, Koshtika, Karaharika,
Pathini, Vahni mithra
• yoga musha, gara musha, varamusha, varna, Rupya, vida,
vajra, Vrunthaka, Gosthani , Malla, Pakva, Mahamusha,
Manjusha, Garbhamusha, Mushala are explained in detail
• Koshti - use, Angara, Pathala, Gaara, Tiryak Pradhmana are
explained
• Puta - Maha puta , gaja, varaha, kukkuta, kapotha , Gobara,
Mruthbhanda, Baluka, Bhudhara, Lavaka are explained
• Chagana synonyms are mentioned
39
EKADASHO ADHYAYA - DATHU KAUTHUKA
• HEMAKARANA - 20 methods
Rasaka +Shu. Hingula+ Shu Tapya + Shu. Gagana+ Shu. Kunati equal
qty Raktha snuhi paya mardhana for 7 days
Keep in Jala yantra for 3 days then tamra / rajata/ naga should be
melted & poured in 1/1000 part of this preperation - they will
turn in to Gold

•RAUPYA KARANA – 17 methods


- Sphatika like transparent Shankiya (gouripashana) 50g – 200g
Nimbu rasa- 2 hr paka in mrutpatra – swanga sheeta
Shudha Tamra 5 tola melt then add above in 1/64th part i.e. 8 ratti
thus Thara will be obtained

• MAUKTIKA KARANA - Kruthrima method told


Kruthrima Pravala karana told
How to make moukthika to Sarva guna yukta has been explained 40
DWADASHO ADHYAYA
• Vajikari gutika (vanari gutika)
• Vajikara leha (Shatavaryadi lehya)
• Vajikara leha (dwithiya) (Shrungatakadhilehya)
• Vajikara Leha (tritiya) ( Kamadeepthikarileha)
• Vajikara Leha (chathurtha) (Mashadi leha)
TRAYODASHA ADHYAYA
• Veerya sthambakari vatika (Prathama, dwithiya,
tritiya)
• Veerya sthambakari gutika lepartha (chathurtha)
• Shukra sthambhaka churna
41
GRANTHAKARA VAMSHA
• Gowda jathia Brahmana kulotpanna Shri
Padhmanabha is the Father of Yashodhara
bhatt vaidhya ( the author of this book)
• Jeernabhigaha – Junagada – in Saurashtra i.e.
Gujarat in Bharat, Padhmanabha bhatt his son
Yashodhara kavi – Granthakara

42
DISCUSSION & CONCLUSION
• Hindhi commentory Easy Language to understand
• All chapters are classified in to Adhyayas
• Detailed explanation of Ashtadasha samskaras
• 4 Parada bhandhas, Parada bhasma
• Maharasa, uparasa, Sadharana rasa
• 100 Rasaushadhies, Divyoushadhies, Sidhaushadhies
• Explained Vajikarana yogas
• There is no explanation of Paribhasha

43
Refference
• Rasa prakasha sudhakara – Hindhi
commentory by --- S. N. Mishra

44
45

S-ar putea să vă placă și