AUTONOMI DAN

AKAUNTABILITI DALAM
PENGURUSAN
KEWANGAN
Autonomi dalam Pengurusan Kewangan
Akauntabiliti dalam Pengurusan Kewangan
Implikasi ketidakpatuhan
 DEFINISI AUTONOMI - UMUM
Definitions of AUTONOMOUS on the Web:
 (of political bodies) not controlled by outside forces; "an autonomous
judiciary"; "a sovereign state"
 existing as an independent entity;
 (of persons) free from external control and constraint in e.g. action and
judgment
wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn
 Autonomy (Ancient Greek: "law" "one who gives oneself his own law") is a
concept found in moral, political, and bioethical philosophy. ...
en.wikipedia.org/wiki/Autonomous
 Self-governing. Governing independently; Acting on one's own or
independently; en.wiktionary.org/wiki/autonomous
 autonomy - immunity from arbitrary exercise of authority: political
independence
 autonomy - personal independence
wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn
KATEGORI AUTONOMI
 Full autonomy – applies when a school takes decisions
within the limits of the law or the general regulatory
framework for education, without the intervention of outside
bodies (even if they have to consult higher authorities);
 limited autonomy – when schools take decisions within a
set of options predetermined by a higher education authority
or obtain approval for their decisions from a higher authority.
 Schools are considered to be without autonomy when they do
not take decisions in a given area.
 the administrative body and/or local authority may choose
whether or not to delegate their decision-making powers in
certain areas to schools.
AUTONOMI DALAM PENDIDIKAN DI
MALAYSIA
 Sekolah Kluster
 Sekolah Berprestasi Tinggi
 Sekolah Amanah
 Universiti Awam
Sekolah Kluster

 Sekolah kluster ialah satu jenama yang diberi

kepada sekolah yang dikenal pasti cemerlang
dalam klusternya daripada aspek pengurusan
sekolah dan kemenjadian murid.
 Tujuan – melonjakkan kecemerlangan sekolah
dalam sistem pendidikan Malaysia dan
membangun sekolah yang boleh dicontohi oleh
sekolah dalam kluster yang sama dan sekolah lain
di luar klusternya.
 Akauntabiliti Pemimpin Sekolah Kluster
 Berpandukan:
 Key Performance Indicator (KPI)
Pengurusan sumber manusia dan fizikal
Sumber kewangan
Pembanguan profesionalisme staf
Program kurikulum dan kokurikulum
berkesan
Lulusansekolah berkualiti: pencapaian
akademik, kokurikulum dan sahsiah
 Autonomi Sekolah Kluster
Autonomi yang diberikan juga merupakan autonomi
terpimpin yang memerlukan kepada:
 Pematuhan piawai yang berikut:
 Akta Pendidikan 1996
 Sistem Pendidikan Kebangsaan
 Akta Tatacara Kewangan 1957, Pekeliling dan
Garis Panduan dan Surat-surat siaran
 SKPM
 Senarai bidangan autonomi
Sekolah Kluster Kecemerlangan
1. Pengurusan sekolah
2. Pengurusan sumber manusia
3. Pengurusan sumber kewangan dan sumber
fizikal
4. Pengurusan dan pelaksanaan kurikulum
5. Pengurusan dan pelaksanaan kokurikulum
SEKOLAH BERPRESTASI TINGGI

 SURAT PEKELIL/NG /KHT/SAS B/LANGAN 13 TAHUN

2010
 Salah satu subbidang NKRA Pendidikan adalah Sekolah
Berprestasi Tinggi (SBT).
 Bidang Keberhasilan Utama Negara (National Key Results
Area -NKRA) Ketiga iaitu Meluaskan Akses Kepada
Pendidikan Berkualiti dan Berkemampuan
 Sekolah Berprestasi Tinggi (SBT) ditakrifkan sebagai
sekolah yang mernpunyai etos, watak dan identiti yang
tersendiri serta menyerlah dalam semua aspek pendidikan.
AUTONOMI KEWANGAN SESEBUAH
INSTITUSI PENDIDIKAN

1. Kuasa Pengurusan Kewangan Kerajaan

2. Konsep Pusat Tanggungjawab
3. Sekolah PTj
4. Universiti Awam
STRUKTUR KUASA DALAM PENGURUSAN
KEWANGAN
YDP
AGONG

JEMAAH
J/K PARLIMEN MENTERI
AKAUN
AWAM

MENTERI
KEWANGAN
PENGURUSAN KEWANGAN SEKTOR AWAM
Siapa Bertanggungjawab?

 “ Pengelolaan Kumpulan Wang Disatukan

Persekutuan dan penyeliaan, pengawalan dan
arahan semua perkara berhubung dengan hal
ehwal kewangan Persekutuan …… diletak hak
pada Menteri”

 Seksyen 6(1), Akta Acara Kewangan 1957

PENURUNAN KUASA

 Menteri kewangan boleh menurunkan kuasanya

kepada pegawai pengawal yang juga ketua pegawai
perakaunan untuk melaksanakan tugas pengurusan
kewangan di agensi masingmasing

 Seksyen 15(a)1, akta tatacara kewangan 1957

 Pegawai pengawal pula secara bertulis boleh
melantik pegawai-pegawai di bawah jagaannya
untuk melaksanakan tugas dan tanggungjawab
bagi pihaknya.
 Walau bagaimanapun, pegawai pengawal tidak
boleh melepaskan diri dari tanggungjawab
tersebut.
 Pegawai perakaunan ialah seorang pegawai yang
ditugaskan berkenaan wang atau barang-barang
awam.
 Pegawai perakaunan termasuklah setiap pegawai
awam yang dipertanggungjawabkan dengan
tugas-tugas pengurusan kewangan.

 Akta Tatacara kewangan 1957

TANGGUNGJAWAB PEGAWAI PERAKAUNAN

1. Pungutan, Penerimaan, Perakaunan Wang

Awam;
2. Perbelanjaan Wang Awam;
3. Penerimaan, Jagaan, Pelupusan.
KONSEP PUSAT TANGGUNGJAWAB (PTJ)

 A responsibility center is an organizational unit

headed by a manager, who is responsible for its
activities and results. In responsibility accounting,
revenues and cost information are collected and
reported on by responsibility centers.
 4 TYPES OF RESPONSIBILITY CENTRES
 1. Cost Centre:
 A cost or expense centre is a segment of an organisation in
which the managers are held responsible for the cost
incurred in that segment but not for revenues.
Responsibility in a cost centre is restricted to cost. For
planning purposes, the budget estimates are cost
estimates; for control purposes, performance evaluation is
guided by a cost variance equal to the difference between
the actual and budgeted costs for a given period. Cost
centre managers have control over some or all of the costs
in their segment of business, but not over revenues. Cost
centres are widely used forms of responsibility centres.
4 TYPES OF RESPONSIBILITY CENTRES
 2. Revenue Centre:
 A revenue centre is a segment of the organisation which
is primarily responsible for generating sales revenue. A
revenue centre manager does not possess control over
cost, investment in assets, but usually has control over
some of the expense of the marketing department. The
performance of a revenue centre is evaluated by
comparing the actual revenue with budgeted revenue,
and actual marketing expenses with budgeted
marketing expenses. The Marketing Manager of a
product line, or an individual sales representative are
examples of revenue centres.
 4 TYPES OF RESPONSIBILITY CENTRES
 3. Profit Centre:
 A profit centre is a segment of an organisation whose manager is
responsible for both revenues and costs. In a profit centre, the
manager has the responsibility and the authority to make decisions
that affect both costs and revenues (and thus profits) for the
department or division. The main purpose of a profit centre is to earn
profit. Profit centre managers aim at both the production and
marketing of a product.
 The performance of the profit centre is evaluated in terms of whether
the centre has achieved its budgeted profit. A division of the company
which produces and markets the products may be called a profit
centre. Such a divisional manager determines the selling price,
marketing programmes and production policies.
 4 TYPES OF RESPONSIBILITY CENTRES
 4. Investment Centre:
 An investment centre is responsible for both profits and
investments. The investment centre manager has control over
revenues, expenses and the amounts invested in the centre’s
assets. He also formulates the credit policy which has a direct
influence on debt collection, and the inventory policy which
determines the investment in inventory.
 The manager of an investment centre has more authority and
responsibility than the manager of either a cost centre or a profit
centre. Besides controlling costs and revenues, he has
investment responsibility too. ‘Investment on asset’ responsibility
means the authority to buy, sell and use divisional assets.
 PUSAT TANGGUNGJAWAB (PTJ)

 Aktiviti (Pejabat) yang bertanggungjawab menyediakan

anggaran belanja mengurus
 PTJ adalah mana-mana pejabat yang merupakan
pemegang waran Kerajaan Persekutuan yang mempunyai
kuasa berbelanja dan membuat pengagihan waran kepada
Pusat Kos di bawah tanggungannya (PP Bil 10 Tahun
2008)
 KATEGORI SEKOLAH

BANTUAN PENUH
BANTUAN MODAL

SEKOLAH PTJ
Sekolah Harian (Menengah) SEKOLAH BUKAN
Sekolah Menengah Teknik Vokasional/ PTJ
Sekolah Berasrama Penuh/ Sekolah harian
Sekolah Sukan/ (Rendah dan
Sekolah Pendidikan Khas/ Menengah)
Sekolah Seni
BIL SEKOLAH
1 Sekolah Rendah Harian
2 Sekolah Menengah Harian
3 Sekolah Berasrama Penuh
4 Sekolah Teknik / Vokasional
5 Sekolah Sukan Malaysia
6 Sekolah Seni Malaysia
7 Sekolah Rendah Pendidikan Khas
8 Sekolah Menengah Pendidikan Khas
9 Sekolah Rendah Agama Bantuan Kerajaan
10 Sekolah Menengah Agama Bantuan
Kerajaan
KETUA PTJ
Jabatan Pelajaran Negeri (JPN)
Bahagian Pengurusan Sekolah
Berasrama Penuh / Sekolah
Kecemerlangan (BPSBP/SK)
Bahagian Pendidikan Teknik
Vokasional (BPTV)
Bahagian Sukan (BS)
Bahagian Kokurikulum dan
Kesenian (BKS)
Bahagian Pendidikan Khas
(BPKhas)
Bahagian Pendidikan Islam (BPI)
SEKOLAH BERTARAF PUSAT TANGGUNGJAWAB
• konsep pengurus mengurus
• fokus kepada pengurusan yang berpengetahuan,
bertanggungjawab, komited, tiada kecacatan (zero defects),
moral, integriti dan etika.
• pembuatan keputusan pada peringkat di mana ia diperlukan.
• Sekolah berperanan mengawal dan mengurus kewangan yang
disalurkan daripada Ketua Pusat Tanggungjawab.
• Sekolah bertanggungjawab menyediakan anggaran belanjawan
mengurus tahunan, perbelanjaan dan pembayaran mengikut
peruntukan yang diluluskan, menyimpan rekod,
bertanggungjawab dalam semua aktiviti kewangan termasuk
audit.
KRITERIA SEKOLAH BERTARAF PUSAT
TANGGUNGJAWAB
1. sekolah yang mempunyai pengurusan kewangan
yang cemerlang selama tiga tahun berturut-turut.
2. Pengurusan kewangan sekolah baik, tiada
teguran dan tiada audit bersyarat.
3. Penghargaan kepada pengurusan dan sekolah
mendapat imej yang baik.
 Sekolah Bertaraf Pusat Tanggungjawab
2 jenis peruntukan:
• Peruntukan mentadbir sekolah seperti bantuan per kapita
dalam bentuk mata pelajaran dan bukan mata pelajaran.
• Bantuan peruntukan kerajaan berbentuk waran yang meliputi
pemberian gaji dan emolumen, elaun perjalanan dan
pengangkutan guru-guru dan kakitangan, gaji guru ganti,
perbelanjaan bagi penyelenggaran sekolah, LPBT (bantuan
perbelanjaan berulang tahun) /LPK.
Proses pengagihan peruntukan

Sekolah bertaraf PTJ:

 Pengagihan melalui waran bantuan kerajaan
 Kawalan peruntukan dengan buku vot
 Segala bayaran melalui Jabatan Akauntan Negara
 Penyata akaun adalah berpusat dan dikemukakan
kepada Ketua Audit Negara
Proses pengagihan peruntukan

Sekolah bertaraf bukan PTJ:

 Menerima peruntukan secara geran melalui
Jabatan Pendidikan Negeri.
 Per kapita geran (PCG) untuk mata pelajaran dan
bukan mata pelajaran.
 Kawalan perbelanjaan adalah melalui buku tunai
 Geran yang diterima daripada JPN dibayar ke
akaun sekolah.
Kelebihan sekolah bertaraf PTJ

 Kawalan lebih terjamin serta tidak berlaku

penyelewengan dan kekurangan peruntukan.
 Pemantauan prestasi perbelanjaan sekolah teratur.
 Bayaran gaji dibuat secara berpusat dan tidak
berlaku kelewatan pembayaran gaji.
 Kawalan perbelanjaan dan pembayaran dibuat
terus oleh Ketua Audit Negara.
PERBANDINGAN DENGAN NEGARA LAIN

 Amerika Syarikat – pendidikan tanggungjawab state (kerajaan

negeri). Dilaksana melalui school district. Kerajaan pusat tidak
memiliki peranan yang kuat.
 Di UK – kawalan bajet sekolah diberi kepada Board of
governors dan schools’ principals.
 Kanada – amalan yang serupa dengan USA.
PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN

 Legaliti.
Pengurusan kewangan mestilah mematuhi
semua undang-undang dan peraturan yang
digubal untuknya
 Akauntabiliti.
Memikul amanah untuk menjalankan aktiviti
yang ditentukan secara bertanggungjawab ke
atas kejayaan ataupun kegagalannya
UNDANG-UNDANG DAN PERATURAN KEWANGAN
 Perlembagaan Persekutuan
 Akta Prosedur Kewangan 1957
 Arahan Perbendaharaan
 Pekeliling / Surat Pekeliling Perbendaharaan
 Surat Pekeliling Akauntan Negara Malaysia
 Surat-surat Perbendaharaan
 Akta Audit 1957
 Akta Pendidikan 1996
 Peraturan Akaun dan Audit 1962
 Tatacara Pengurusan Kewangan dan Perakaunan
Sekolah
5 PERINGKAT PRINSIP LEGALITI

1. Terimaan wang awam

2. Simpanan wang awam (custody)
3. Pengeluaran wang awam
4. Bayaran wang awam
5. Perakaunan wang awam
LEGALITI TERIMAAN WANG AWAM

 Tiada apa-apa cukai boleh dikenakan tanpa undang-undang

 Kutipan hasil (cukai/yuran) hanya boleh dibuat berasaskan
akta (Perkara 96 Perlembagaan Persekutuan)
 Pinjaman kewangan hanya boleh dibuat di bawah kuasa
Undang-Undang Persekutuan (Perkara III Perlembagaan)
Kerajaan persekutuan tidak dibenarkan meminjam wang kecuali
selepas mendapat kebenaran dari parlimen.
Kerajaan negeri tidak dibenarkan mendapat pinjaman kecuali
dari kerajaan persekutuan atau selepas mendapat kebenaran
dari kerajaan Persekutuan.
LEGALITI SIMPANAN WANG AWAM
(CUSTODY)
 Semua hasil yang dikutip mestilah dimasukkan
dalam Kumpulan Wang Disatukan (Perkara 97
Perlembagaan) –kecuali hasil kutipan berkaitan
Agama Islam seperti zakat, fitrah dan lain-lain.
LEGALITI PERBELANJAAN WANG AWAM

 Tiada apa-apa perbelanjaan/pembayaran boleh

dibuat daripada Kumpulan Wang Disatukan kecuali
apabila peruntukan yang ditetapkan bagi sesuatu
maksud perbelanjaan telah dibenarkan dari segi
undang-undang.
 Accountability - Definition

 Kebertanggungjawaban
 “Liability to give account for something to
somebody; responsibility to fulfil obligation”.
(Chambers 20th Century Dictionary)
 Akauntabiliti ialah obligasi seseorang untuk
memberi jawapan dan penjelasan mengenai
tindakan dan prestasinya kepada pihak yang
berhak untuk mendapatkan jawapan dan
penjelasan tersebut.
 AKAUNTABILITI
The following are the basic features or characteristics of
accountability which shows its nature:
1. Accountability cannot be delegated:
2. Accountability cannot be reduced:
3. Accountability is always upward:
4. Accountability is unitary:
5. Accountability standards:
6. The extent of accountability:
ACCOUNTABILITY CANNOT BE DELEGATED

 Accountability cannot be delegated as in the

case of responsibility.
 Even if the superior delegates his responsibility
to his subordinates, he stands still accountable
to his superiors.
 ACCOUNTABILITY CANNOT BE REDUCED

 Superiors are accountable for the acts of the

subordinates.
 In other words by delegating his authority, the
superior cannot reduce his accountability.
ACCOUNTABILITY IS ALWAYS UPWARD

 Authorityand responsibility always goes

downwards and accountability goes upwards.
 A subordinate remains accountable to the boss
above him.
 ACCOUNTABILITY IS UNITARY
 Accountability is always unitary.
 A subordinate should be accountable to only one boss.
 In case he is made accountable to more than one boss
there will be a confusion and friction.
 Different bosses may give their own orders and expect
different performances.
 So it is essential that a subordinate is accountable to
only one boss.
 ACCOUNTABILITY STANDARDS

The responsibility and accountability should

be precisely fixed so as to see whether the
assigned task is completed or not.
There should be specific standards for
judging the accountability.


 THE EXTENT OF ACCOUNTABILITY

 The extent of accountability of the subordinate

depends upon the extent of responsibility
assigned and authority delegated to him.
 This means, the subordinates are accountable
only for the acts done by them within the limits of
their authority.
AKAUNTABILITI SEKTOR AWAM

Akauntabiliti ditakrifkan sebagai tanggungjawab

individu atau organisasi yang menjalankan tugas
dan tanggungjawab menguruskan sumber-
sumber awam melalui perwakilan kuasa.
Mereka yang menerima kuasa itu perlu
melaporkan balik kepada pihak yang mewakilkan
kuasa segala yang dicapai melalui kuasa yang
diterima.
Mereka juga adalah bertanggungjawab tentang
bagaimana mengguna kuasa yang diwakilkan
UNSUR PENTING DALAM AKAUNTABILITI

1. Amanah (integrity)
2. Ketelusan (transparency)
3. Mematuhi semua undang-undang dan
peraturan
4. Menggunakan sumber-sumber dengan
cekap dan berkesan
OBJEKTIF AKAUNTABILITI
1. Alat kawalan
2. Sistem kerja yang tersusun
3. Menjamin wang digunakan dengan teratur,
cekap dan tanpa pembaziran
 KEPENTINGAN AKAUNTABILITI

 Tanpa akauntabiliti, perwakilan kuasa hanya akan

merupakan penyerahan kuasa sahaja tanpa
menggariskan apa yang sepatutnya dihasilkan
melalui penggunaan kuasa.
 Hanya melalui akauntabiliti Perbendaharaan akan
dapat menjalankan peranan kawalan perbelanjaan
dalam konteks kelonggaran syarat-syarat pusat
yang mengawal perbelanjaan
 AKAUNTABILITI DALAM KERAJAAN

 Amanah rakyat kepada kerajaan dari segi pelbagai

program dan aktiviti.
 Kepentingan bagi melaksanakan program dan aktiviti
dengan cekap dan berkesan.
 Mematuhi undang-undang dan peraturan-peraturan yang
ditetapkan.
 Nilai dan etika kerja yang mulia.
 JENIS AKAUNTABILITI PENJAWAT AWAM
Akauntabiliti Fiskal / Kewangan
 pematuhan kepada undang-undang, peraturan dan arahan
berkaitan kewangan, serta integriti dalam laporan kewangan dan
akaun.
Akauntabiliti pengurusan
 Kecekapan dan keberkesanan pihak pengurusan dalam
menggunakan sumber awam seperti wang, tenaga manusia dan
sumber lain bagi mencapai objektif yang telah ditetapkan
Akauntabiliti program
 Perlaksanaan perjanjian program khususnya spesifikasi output
dan impak seperti yang telag dipersetujui dengan pihak
pengurusan atasan dan pihak berkuasa kewangan.
 PENGURUSAN KEWANGAN SEKTOR AWAM

 Melibatkan proses perancangan, perlaksanaan dan

pengawalan penggunaan aset dan sumber
kewangan awam.
 Merangkumi peruntukan pembayaran, pemberian,
pengawalan, pengelolaan wang dan aset awam
serta tanggungjawab mematuhi akta-akta dan
peraturan pengurusan kewangan selaras dengan
dasar kerajaan.
AKAUNTABILITI KEWANGAN PENJAWAT AWAM

1. Membelanjakan peruntukan yang diberikan

kepada agensi, program, aktiviti atau projeknya
mengikut prancangan dan anggaran, sistem,
prosedur dan peraturan semasa;
2. Mengutip hasil dengan cepat dan cekap
3. Mendapatkan pulangan terbaik bagi setiap
ringgit yang dibelanjakan; dan
4. Menyenggarakan aset dan stor di bawah
kawalannya dengan baik.
PERLAKSANAAN AKAUNTABILITI AWAM DI MALAYSIA

1. Syarat undang-undang seperti:

 Perlembagaan
 Undang-undang
 Peraturan
 Arahan Perbendaharaan
2. Kawalan Parlimen
 Parlimen
 Jawatankuasa Kira – Kira Wang Negara
 Perbendaharaan
 Kementerian/Jabatan
 AKAUNTABILITI AWAM KERAJAAN PERSEKUTUAN

J/K Kira-kira
Wang Negara Jawapan
Parlimen Kepada
Laporan
Audit

Laporan Akaun Awam Belanjawan

Audit Telah
Diaudit
Waran &
Akaun Awam Waran Am Belanjawan Sub Waran

Ketua Jabatan Kementerian/

Audit Akauntan Perbendaharaan Jabatan
Negara Negara

Call Pusat
Circular Tanggungjawab

Laporan Data urusniaga Harian

Audit Pejabat
Perakaunan
PERBENDAHARAAN

PEGAWAI PENGAWAL

PEG. PERAKAUNAN
 TUJUAN AKAUNTABILITI DALAM PENGURUSAN
KEWANGAN
‘Biar pengurus mengurus’
Perbendaharaan telah menurunkan kuasa dalam melakukan:
- Perbelanjaan
- Agihan
- Pindaan peruntukan
Bagi belanjawan mengurus dan belanjawan pembangunan
Perbendaharaan telah melonggarkan syarat dan peraturan
pusat berkait perbelanjaan, rujukan cadangan untuk
persetujuan Perbendaharaan di kurangkan
Merupakan jaminan bahawa wang awam diurus dengan cekap
IMPLIKASI TIADA AKAUNTABILITI

1. Kekurangan / kemerosotan amaun kutipan hasil

2. Pembaziran penggunaan sumber kewangan, tenaga
kerja atau penggunaan masa
3. Kelewatan menyiapkan sesuatu projek atau
melaksanakan sesuatu program atau aktiviti yang
kurang berkualiti
4. Penyenggaraan aset dan stor dengan kurang
sempurna – berlaku pembaziran wang dalam
pembelian aset dan stor
5. Melumpuhkan pengurusan perkhidmatan awam
6. Membuka peluang untuk rasuah, salah guna dan
penyelewengan
LANGKAH MENINGKATKAN AKAUNTABILITI

1. Pihak pengurusan menjelaskan akauntabiliti

setiap tugas dan tanggungjawab
2. Wujudkan sistem akauntabiliti – sistem ini
mengandungi spesifikasi tanggungjawab bagi
setiap pekerja dan jenis tugas yang perlu
dipertanggungjawabkan kepadanya.
3. Akauntabiliti didokumenkan melalui undang-
undang, prosedur, peraturan dan arahan yang
spesifik.
LANGKAH MENINGKATKAN AKAUNTABILITI

Memantapkan sistem kawalan kewangan:

1. Sistem belanjawan yang berkesan bagi
pengagihan dan pembahagian peruntukan
kewangan
2. Mengawas dan mengawal penggunaan tenaga
manusia, aset dan perkhidmatan
3. Mewujudkan sistem perakaunan yang cekap
dan kemaskini
 LANGKAH MENINGKATKAN AKAUNTABILITI

1. Sistem pengawalan dan pengawasan seperti

audit dalam dimantapkan
2. Melakukan penguatkuasaan agar arahan dan
peraturan dilaksanakan dengan tegas
3. Penerapan nilai murni
INDEKS AKAUNTABILITI PENGURUSAN
KEWANGAN KEMENTERIAN/ JABATAN DAN
AGENSI KERAJAAN PERSEKUTUAN DAN NEGERI

 Jabatan Audit Negara memperkenalkan IA bertujuan

untuk memudahkan pengukuran kualiti secara objektif
bagi pengurusan kewangan Kementerian, Jabatan dan
AgensiKerajaan.
 IA disediakan selaras dengan teras RMK-9
mengukuhkan keupayaan institusi dan pelaksanaan
dengan mengujudkan KPI bagi mempertingkatkan
Sistem Penyampaian Perkhidmatan Awam.
INDEKS AKAUNTABILITI PENGURUSAN
KEWANGAN KEMENTERIAN/ JABATAN DAN
AGENSI KERAJAAN PERSEKUTUAN DAN NEGERI

IA diberi berdasarkan kepada tahap pematuhan peraturan

kewangan berhubung dengan kawalan terhadap:
 pengurusan,
 bajet,
 terimaan,
 perbelanjaan,
 pengurusan kumpulan wang amanah/akaun amanah dan
deposit serta aset, inventori dan stor.
KAWALAN PENGURUSAN
1. Struktur Organisasi - mewujudkan suatu
struktur organisasi yang berkesan
2. Sistem dan Prosedur - memastikan sistem
dan prosedur adalah teratur.
3. Jawatankuasa-jawatankuasa & UAD -
memastikan jawatankuasa telah berfungsi
dengan berkesan
4. Pengurusan Sumber Manusia -
menguruskan sumber manusianya dengan
cekap.
 STRUKTUR ORGANISASI
 1. Carta Organisasi
 2. Penurunan Kuasa
 3. Senarai Tugas
 4. Pembahagian/Pengasingan Tugas
PENURUNAN KUASA
• Kewajipan kewangan dan perakaunan bagi pegawai-
pegawai bawahan yang bekerja di bawah seseorang
Pegawai Pengawal mestilah dinyatakan dengan jelas
olehnya dan khususnya setakat mana mereka itu
dibenarkan menjalankan bagi pihaknya, tugas-tugas yang
menjadi tanggungjawabnya mestilah dinyatakan dengan
bertulis. [AP11(a)]
• Sekiranya berlaku sesuatu luar aturan, Pegawai
Pengawal sepatutnya boleh menentukan dengan mudah
siapakah yang bertanggungjawab… [AP11(b)]
SENARAI TUGAS

• Senarai tugas bagi setiap pegawai perlu

disediakan dengan lengkap dan jelas
menunjukkan hubungkait antara penyelia
dengan pegawai bawahan serta rakan
sejawat dalam organisasi yang sama.
• Senarai tugas ini juga perlu sentiasa
dikemaskinikan
(PKPA 8/1991)
PEMBAHAGIAN / PENGASINGAN TUGAS
• Pengasingan Tugas adalah konsep utama dalam
kawalan dalaman dan merupakan salah satu yang
paling sukar dan kadang-kadang yang paling mahal
untuk dilaksanakan.
• Pada dasarnya, pengasingan tugas diwujud untuk
pencegahan penipuan dan penyelewengan.
• Ia adalah pelaksanaan kawalan checks and
balances yang sesuai terhadap suatu fungsi atau
aktiviti individu.
• (PKPA 8/1991)
PEMERIKSAAN MENGEJUT
• Pegawai Pengawal dan Ketua Jabatan hendaklah dari semasa ke
semasa menjalankan atau melantik pegawai lain untuk
menjalankan pemeriksaan mengejut atas sebahagian atau
keseluruhan kewajipan kewangan atau perakaunan (termasuk
perakaunan Aset Awam) yang dilakukan oleh pegawai-pegawai di
bawah kawalannya. (AP 308)
• Ketua Jabatan hendaklah mengadakan pemeriksaan mengejut
secara berkala dan tidak kurang sekali dalam tempoh 6 bulan ke
atas tiap-tiap peti besi, bilik kebal, peti wang tunai, laci atau bekas-
bekas lain untuk menyimpan wang dalam jagaan seseorang dalam
jabatannya yang diamanahkan dengan penyimpanan Wang Awam,
setem atau barang-barang lain yang berharga. (AP 309)
AKAUNTABILITI PENGETUA / PENTADBIR
 Pengetua perlu memastikan bahawa akaun-
akaun yang diselenggara dan diurus boleh
dipercayai dan segala urus niaga dijalankan
dengan betul, teratur, memenuhi peraturan,
dan ikhlas.
 Dapat mewujudkan kecekapan dalam
pengurusan kewangan bagi meningkatkan
kualiti dan produktiviti sekolah serta dapat
mengelakkan pembaziran.
AKAUNTABILITI PENGETUA / PENTADBIR

 Dapat mencapai satu kaedah kawalan yang

berkesan bagi memastikan bahawa
pengurusan wang awam adalah mengikut
undang-undang dan peraturan yang ditetapkan
(Pekeliling Perbendharaan Bil. 1, 2002).
 Dari
aspek legaliti, perlu mematuhi semua
undang-undang dan peraturan yang ditetapkan.
AKAUNTABILITI PENGETUA / PENTADBIR
Akauntabiliti program:
 Dasar
sekolah adalah selaras dan boleh
mencapai matlamat yang ditetapkan.
 Sesuatu
perancangan itu menepati matlamat
dan mencukupi untuk mencapai matlamat.
 Perancangan yang teliti telah dibuat dengan
mengambilkira suasana dan keadaan tempat.
AKTA PENDIDIKAN 1996
PERATURAN-PERATURAN PENDIDIKAN (AKAUN DAN AUDIT) 2002

 Peraturan-peraturan ini terpakai bagi institusi

pendidikan Islam dan institusi pendidikan kerajaan
atau bantuan kerajaan yang menerima bantuan
kewangan kerajaan.
 Bantuan kewangan ialah sumbangan dalam
bentuk wang atau bukan dalam bentuk wang.
 Pengurus sekolah ialah guru besar atau pengetua
yang bertanggungjawab bagi pentadbiran dan
pengurusan sesuatu institusi pendidikan.
AKTA PENDIDIKAN 1996
PERATURAN-PERATURAN PENDIDIKAN (AKAUN DAN AUDIT) 2002
Penyata Kewangan Tahunan
 Pengurus sekolah bertanggungjawab bagi
penyediaan suatu penyata kewangan tahunan
bagi tahun berakhir 31 Disember tiap-tiap tahun
mengikut prinsip perakaunan yang diterima umum.
 Pengurus sekolah bertanggungjawab
mengemukakan penyata kewangan kepada Ketua
Pusat Tanggungjawab yang kemudiannya
hendaklah mengemukakan penyata kewangan
tahunan itu kepada Bahagian Audit tidak lewat dari
31 Mac tahun yang berikutnya.
AKTA PENDIDIKAN 1996
PERATURAN-PERATURAN PENDIDIKAN (AKAUN DAN AUDIT) 2002
Tanggungjawab Ketua PTJ
 Ketua PTJ bertanggungjawab untuk memastikan
penyata kewangan tahunan dikemukakan kepada
Bahagian Audit mengikut peraturan yang
ditetapkan.
 Mengambil apa-apa tindakan atas apa-apa
laporan atau pertanyaan audit.
AKTA PENDIDIKAN 1996
PERATURAN-PERATURAN PENDIDIKAN (AKAUN DAN AUDIT) 2002
Rekod Kewangan
 Buku Tunai
 Resit Pelajar
 Resit Pejabat
 Penyata Bank
 Penyata Penyesuaian Bank
 Daftar Kutipan Harian
 Daftar Bil
 Buku Tunai Runcit
 Jadual Kedatangan Murid
AKTA PENDIDIKAN 1996
PERATURAN-PERATURAN PENDIDIKAN (AKAUN DAN AUDIT) 2002
Rekod Kewangan

 Daftar Penghuni Asrama

 Buku Cek Sekolah
 Daftar Stok Buku Resit
 Daftar Aset dan Inventori
 Baucar
 Baucar Kecil
 Pesanan Tempatan
IMPLIKASI KETIDAKPATUHAN

1. Akta Pencegahan Rasuah

2. Surcaj
3. Tindakan tatatertib
 AKTA PENCEGAHAN RASUAH 1997

 Secara spontan-tanpa rancangan

 Dirancang / satu daya usaha
 Kemukakan dokumen palsu
 Penyalahgunaan kuasa
 HUKUMAN DENDA (SURCAJ) AKAN DIKENAKAN

 Gagal mengutip hasil dan cukai,

 gagal menyimpan akaun atau rekod dengan
lengkap dan kemas,
 Terlibat dan sabit dengan sesuatu kehilangan atau
kerosakan harta-harta kerajaan.

Seksyen 18 Akta Acara Kewangan (Disemak

1972)
HUKUMAN DENDA (SURCAJ) AKAN DIKENAKAN

 Membuat bayaran tidak mengikut

peraturan
 Pembayaran yang tidak dijamin dengan
sempurna
 Gagal membuat pembayaran
 Kelewatan dalam membayar

Seksyen 18 Akta Acara Kewangan

(Disemak 1972)
HUKUMAN DENDA (SURCAJ) AKAN DIKENAKAN

 Gagal mengutip hasil dan cukai,

 Gagal menyimpan akaun atau rekod
dengan lengkap dan kemas,
 Terlibat dan sabit dengan sesuatu
kehilangan atau kerosakan harta kerajaan.

Seksyen 18 Akta Acara Kewangan

(Disemak 1972)
JUMLAH SURCAJ

 Sejumlah wang yang tidak melebihi amaun

yang dikutip, pembayaran, kekurangan atau
kerugian atau nilai harta benda yang telah
musnah, mengikut mana yang berkenaan.
JUMLAH SURCAJ

 Berhubung dengan kegagalan untuk

menyimpan akaun-akaun atau rekod, dengan
teratur atau gagal membuat pembayaran,
atau kelewatan dalam membuat pembayaran,
pihak Suruhanjaya boleh mengenakan surcaj
ke atas orang tersebut sejumlah wang yang
ia fikir adalah berpatutan.
PERKAITAN AUTONOMI DAN
AKAUNTABILITI
School autonomy and accountability:
Are they related to student performance?
• In countries where schools have greater autonomy over what is
taught and how students are assessed, students tend to perform
better.
• In countries where schools account for their results by posting
achievement data publicly, schools that enjoy greater autonomy
in resource allocation tend to show better student performance
than those with less autonomy.
 In countries where there are no such accountability
arrangements, schools with greater autonomy in resource
allocation tend to perform worse.