Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
ndice
Dor
(=menstruao)
Dor aguda
> 6 meses
Dor crnica
Primria
Secundria
Inicia tipicamente na adolescncia, mas somente aps ciclos ovulatrios estarem estabilizados
o Esterilizao
o Grandes fumadoras
Patognesis:
Evidncia de que a DP causada por contraces frequentes e prolongadas que reduzem o fluxo sanguneo para o miomtrio
ISQUMIA
A estimulao sequencial do endomtrio pelo estrognio (fase folicular e proliferativa) seguida da progesterona (fase lutenica e secretora) resulta num aumento das reservas de cido araquidnico endometrial, precursor da produo de prostaglandinas
Durante a menstruao, o AA convertido em prostaglandina F 2- (PGF2), prostaglandina E2 (PGE2) e leucotrienos, que so mais importantes na induo das contraces uterinas que na dismenorreia
AINES
Estrognios
Menstruao
cido Araquidnic o
PGE2 PGF2
Progesterona
PGF2 e PGE2, alm de estimular as contraces uterinas, podem causar contraco do msculo liso bronquial, vesical e vascular nuseas, vmitos, diarreia e
broncoconstrico, hipertenso
Manifestaes clnicas:
o Ocorre somente em ciclos ovulatrios o Dor
inicia com o sangramento menstrual e diminui gradualmente nas 12-72 horas o Dor tipo clica, intermitente e normalmente confinada regio hipogstrica
o Graus de dismenorreia de acordo com dor menstrual,
sistmicos
impacto
nas
Diagnstico:
o CLNICO! o Anamnese completa o Exame objectivo Sintomas sugestivos de patologia plvica como endometriose, adenomiose, leiomioma uterino, DIP crnica
Ausncia de patologia plvica Sintomas
Dismenorreia Primria
Patologia diversa
do ciclo e na semana que antecede a menstruao e pode estar associada a dispareunia e disquesia
o Leiomiomas uterinos o aumento da dismenorreia
Diagnstico:
o Anamnese o Exame objectivo o Exames complementares de diagnstico se suspeita de doena
plvica:
Testes laboratoriais Estudos de imagem (ecografia TV, ecografia suprapbica) Laparoscopia
Maior eficcia se administrao coincidir com inicio de sintomas/menstruao e tomas em horrio, durante 2-3 dias
ACO:
o So tambm eficazes
o Diminuem camada endometrial onde prostaglandinas so
formadas, diminuindo contraces uterinas e sangramento menstrual que contribuem para dor o Obviamente no fazer se mulher est a tentar engravidar
DIU:
o SIU com levonorgestrel - Pode diminuir dismenorreia em 50% o DIU com cobre - pode aumentar a dismenorreia
Tocolticos:
Agentes que bloqueiam as contraces do msculo uterino
o Nifedipina
o Magnsio
Tratamentos no-farmacolgicos:
No to eficazes quanto tratamento farmacolgico
o CALOR o EXERCCIO
Dor genital persistente ou recorrente associada penetrao vaginal (coito). Causa acentuada perturbao pessoal ou dificuldade interpessoal. Pode afectar at 2/3 das mulheres durante a sua vida.
vagina
Profunda percebida no abdmen ou rgos internos
Difcil diferenciar dor genital durante o coito provocada por um factor orgnico sintoma daquela que acontece sem um substrato orgnico que o justifique situao disfuncional. Mecanismos patognicos:
o Dispareunia inicialmente orgnica em que a dor, por
condicionamento clssico, fica associada penetrao o Mulheres que viveram a primeira relao sexual de forma assustadora tendo a dor persistido, por condicionamento clssico o Mulheres que, por excitao/lubrificao deficientes, tem dor na relao o Pacientes com personalidade histrica, em que a dor um sintoma conversivo, que lhes permite o escape a conflitos com a sua sexualidade ou com seu parceiro
VAGINISMO
Espasmo involuntrio persistente e recorrente da musculatura do tero externo da vagina que interfere com a penetrao vaginal. Diagnstico = durante exame fsico
Enfoque multidisciplinar:
o Analisar a experincia da dor tipo, quando e como
Ginecolgica Intermitente
Ginecolgica Cclica
DIP aguda Endometriose Hemorragia ovrica intraqustica Rotura quisto ovrico Toro anexial S. hiperestimulao ovrica Toro/degenerescncia de mioma S. malformativo obstrutivo Traumatismo plvico Vulvovaginite, bartholinite, vulvodinia
Obsttrica
Outras
Urolgica
o
Gastrointestinais
o
Musculoesqueltica
o
Outras
o
bimanual e mobilizao do colo o febre, VS, PCR e leucocitose o Instalao sbita nuseas e vmitos Gonoccica o Mais insidiosa Sndrome colon irritvel - Chlamydia
Endometriose:
o Dor plvica aguda frequentemente associada a dispareunia
Toro Anexial:
o Se comprometimento vascular isqumico: dor intensa e sbita,
com agravamento progressivo, no lado onde ocorre, sem posio antlgica + nuseas e vmitos
Toro/Degenerescncia de Mioma:
o Pediculados: podem sofrer toro + dispareunia, dor intensa,
S. Malformativo Obstrutivo:
o jovem, criptomenorreia parcial ou total associada a
Intimamente relacionadas com o ciclo menstrual Cedem habitualmente s teraputicas analgsicas, ao tratamento etiolgico e s teraputicas que interferem com o ciclo Mittelschmerz
o Do alemo: dor no meio o Dor cclica associada ovulao
Dismenorreia
o Dor cclica associada ao catamnio o Pode ser primria ou secundria
Definio:
o dores plvicas no cclicas com durao > 3 meses ou o dores plvicas cclicas com durao > 6 meses.
Mecanismos fisiopatolgicos complexos e persistentes Causa frequentemente desconhecida (impossibilita tt etiolgico) Frequentemente persistentes, interferem com a actividade pessoal/familiar/profissional Exigem abordagem teraputica multidisciplinar Diagnstico implica considerar situaes do foro obsttrico, ginecolgico, digestivo, osteoarticular, neurognico e
Patologia Ginecolgica
Endometriose:
o A profunda e infiltrativa a causa mais frequente de dor o No h correlao entre o estdio da doena e as queixas
lgicas
Bridas plvicas:
o 2 causa mais frequente, mas devem ser excludas outras
causas o Antecedentes de laparotomia e diminuio da mobilidade dos rgo plvicos durante exame ginecolgico
Patologia Ginecolgica
plvicos
S. Congesto Plvica:
o Dor aps a ovulao + dispareunia + dismenorreia secundria + fadiga
Anamnese
o Caracterizar a hemorragia: volume, durao, cogulos (perda
o o
o
o
>80cc) DUM, possibilidade de gravidez, RS desprotegidas Histria obsttrica e ginecolgica completa Doenas sistmicas, medicao, THS Sintomas concomitantes:
Febre/arrepios: etiologia infecciosa (ITU, Infeco plvica) Histria de outras localizaes: suspeitar de coagulopatia
Hipotiroidismo se peso, fadiga crnica, intolerncia ao frio, alopecia SOP: obesidade, hirsutismo, ciclos irregulares Tumor hipofisrio: cefaleias com alteraes da viso Distrbio da regulao hormonal: recentes de peso, distrbio alimentar ou stress
Exame fsico:
o Identificar etiologia da hemorragia vaginal
o Estado hemodinmico o Palpao abdominal
o Exame plvico
Volume e localizao da hemorragia Presena de corpo estranho ou leso traumtica Produtos de concepo Leucorreia Palpao bimanual: tamanho e contorno uterino, massas anexiais, dor mobilizao
toro ovrica.
PATOLOGIA GRAVDICA:
o o o o o
Aborto espontneo Rotura de GE Descolamento prematuro de placenta normalmente inserida DPPNI Placenta prvia Hemorragia ps-parto
Life-threatening
DISFUNCIONAL
o diagnstico de excluso, que representa 85% dos casos
PR-MENOPAUSA:
o Hemorragia uterina disfuncional o Mioma uterino o Plipo uterino o Infeco
PS-MENOPAUSA
o Neoplasia
Gravidez ?
o Se sim: 1
trimestre ou mais
o Se no:
OBJECTIVOS: Controlar a hemorragia Estabilizao hemodinmica (expansores do plasma, sangue...) Estabelecer o diagnstico etiolgico (se possvel) e tratar Prevenir a recorrncia Prevenir sequelas
TRATAMENTOS DE URGNCIA:
Internamento se hemorragia activa abundante repercusses hemodinmicas hemoglobina < 7 gr/dl (transfuso!)
Internamento Recomendado:
Situao etiolgica impondo tratamento urgente Equacionar necessidade de tratamento "cirrgico" de urgncia:
o Curetagem uterina hemosttica o Sonda de Folley intra-uterina*, Histerectomia*, Laqueao das
Tratamento mdico (tratamento de segunda linha aps reposio das condies hemodinmicas, passando, logo que possvel, ao tratamento etiolgico):
o Estroprogestativos / Progestativos / Estrognios o "Hemostticos (cido mefenmico, cido aminocaprico )
Hemorragia disfuncional
o o
esquema
Tratamento de Manuteno
o o o
Ferro + cido Flico Estradiol 21 dias + Didrogesterona nos ltimos 14 dias (3 meses) Contraceptivos orais (se e enquanto desejar contracepo)
Didrogesterona 10 dias a partir do 14-17 dia (6 meses - Reavaliao - manuteno da teraputica se necessrio) Contraceptivos orais (se e enquanto desejar contracepo)