3. GUEDAJ, N. (coord.).

Le МontrôlОă НОă gОstionă poură КmцliorОră lКă

performance de l'entreprise. Paris: лНТЭТШЧsăН'Organisation, 2000. 710 p.
4. MALO,ă J.,ă MATHл,ă J.ă L'essentiel du МontrôlОă НОă gОstion,ă лНТЭТШЧsă
d'OrРКЧТsКЭТШЧ,ăНОЮбТчmОăцНТЭТШЧ, 2002. 309 p.
5. TABARA, N., BRICIU, S. AМtuКlit iă iă pОrspОМtivОă ьnă МontКЛilitКtОă iă
control de gestiune. IК Т:ăTТpШăMШХНШЯК,ă2012.ă626ăp.

AVANTAJELEă IăDEГAVANTAJELEăAUDITULUIă
INTERNăÎNăENTIT ILEăPUBLICE

Vasile SECRIERU

FЮЧМ ТКă НОă КЮНТЭă ТЧЭОrЧă rОprОгТЧЭ ă ЮЧă ОХОmОЧЭă НОă ЛКг ă КХă ЛЮЧОТă
РЮЯОrЧ rТă ьЧă sОМЭШrЮХă pЮЛХТМ.ă AЮНТЭЮХă ТЧЭОrЧă Тă КЮНТЭЮХă ОбЭОrЧ,ă
repreгОЧЭКЭОă ьЧă RMă НОă CЮrЭОКă НОă CШЧЭЮrТ,ă sЮЧЭă КМЭТЯТЭ Тă МКrОă sОă
МШmpХОЭОКг ărОМТprШМ,ă НОă КТМТă rОТОsОăТmpШrЭКЧ КăТЧЭОrКМ ТЮЧТТă ОПТМТОЧЭОă
НТЧЭrОăКМОsЭОК.ăAsЭПОХ,ăpОăНОă ăpКrЭО,ăКЮНТЭЮХăТЧЭОrЧărОprОгТЧЭ ăЮЧăsprТУТЧă
pentru auditul extern, deoarece acolo unde exist ă ПЮЧМ ТКă НОă КЮНТЭă
ТЧЭОrЧ,ă КЮНТЭШrЮХă ОбЭОrЧă ОsЭОă ьЧă mШНă ЧКЭЮrКХă ьЧМХТЧКЭă s ă pШrЧОКsМ ă ьЧă
КЮНТЭКrОăНОăХКăМШЧsЭКЭ rТХОă ТărОМШmКЧН rТХОăКЮНТЭЮХЮТăТЧЭОrЧ.ăPОăНОăКХЭ ă
pКrЭО,ăКЮНТЭЮХăОбЭОrЧărОprОгТЧЭ ăЮЧăsЮpШrЭăpОЧЭrЮăКЮНТЭЮХăТЧЭОrЧ,ăКЯсЧНă
ьЧăЯОНОrОăМ ăКМШХШăЮЧНОăЮЧăprШПОsТШЧТsЭă Т-a exercitat meseria, avem un
МШЧЭrШХă mКТă ЛЮЧă Тă ЮЧă ОХОmОЧЭă prШПОsТШЧКХă НОă МШmpКrК ТО.ă AЮНТЭШrЮХă
ТЧЭОrЧă pШКЭОă КУЮЧРОă s ă prШПТЭОă НОă pОă ЮrmКă ЮЧШră ХЮМr rТă КХОă КЮНТЭЮХЮТă
extern pentru a- ТăПШrmЮХКărОМШmКЧН rТХОă ТăК- ТăsЮs ine concluziile [1,
p.180].
AМЭТЯТЭКЭОКăНОăКЮНТЭăТЧЭОrЧăsОăЛКгОКг ăpОăЮrm ЭШКrОХОăprТЧМТpТТ:
 ТЧНОpОЧНОЧ ;
 integritate;
 obiectivitate;
 МШmpОЭОЧ ăprШПОsТШЧКХ ;
 МШЧПТНОЧ ТКХТЭКЭО;
 respectarea standardelor profesionale [2].
ImpХОmОЧЭКrОКă КЮНТЭЮХЮТă ТЧЭОrЧă ьЧă sОМЭШrЮХă pЮЛХТМă din Republica
MШХНШЯКăprОгТЧЭ ăЮЧă ТrăНОăКЯКЧЭКУОă ТăНОгКЯКЧЭКУО.ăAЯКЧЭКУОХОăНОăЛКг ă
sЮЧЭăЮrm ЭШКrОХО:
•ă ПunМ iКă НОă КuНită intОrnă rОprОгint ă ună ОlОmОntă НОă ЛКг ă Кlă ЛunОiă
guvОrn riă – КМЭТЯТЭКЭОКă НОă КЮНТЭă ТЧЭОrЧă КУЮЭ ă mКЧКРОrЮХă ОЧЭТЭ ТТă s - Тă

164
КЭТЧР ă ШЛТОМЭТЯОХОă prТЧă ОХКЛШrКrОКă Тă ТЧЭrШНЮМОrОКă ЮЧОТă КЛШrН rТă
sЭrКЭОРТМОă sТsЭОmКЭТМО,ă sЭКЧНКrНТгКЭОă Тă НТsМТpХТЧКЭО,ă ЮЭТХТгКЭ ă pОЧЭrЮă
ОЯКХЮКrОКă ТЧНОpОЧНОЧЭ ă Тă rКpШrЭКrОКă prТЯТЧНă ОПТМКМТЭКЭОКă sТsЭОmЮХЮТă
MFC,ă ТЧМХЮsТЯă Кă mКЧКРОmОЧЭЮХЮТă rТsМЮrТХШr,ă МЮă sМШpЮХă ьmЛЮЧ Э ТrТТ
generale a proceselor de guvernare;
• Кjut ăКtсtăОntitКtОКăьnăКnsКmЛlu,ăМсtă iăstruМturilОăsКlОăprinăopiniiă
iărОМomКnН riă– rШХЮХăКЮНТЭЮХЮТăТЧЭОrЧăОsЭОăНОăКăШПОrТăКsТРЮr rТăМЮăprТ-
ЯТrОăХКăПЮЧМ ТШЧКrОКăКНОМЯКЭ ăКăsТsЭОmОХШrămКЧКРОrТКХО,ăprОМЮmă ТăНОăКă
oferi rОМШmКЧН rТă pОЧЭrЮă ьmЛЮЧ Э ТrОКă КМОsЭШrК;ă prТЧă ЮrmКrО,ă
МШmЮЧТМКrОКă МШrОspЮЧг ЭШКrОă Кă МШЧsЭКЭ rТХШră Тă rОМШmКЧН rТХШră НОă
КЮНТЭăОsЭОăОsОЧ ТКХ ăpОЧЭrЮăКăКsТРЮrКăМ ăПЮЧМ ТКăНОăКЮНТЭăТЧЭОrЧăКНЮМОă ă
ЯКХШКrОăКН ЮРКЭ ăОЧЭТЭ ТТăpЮЛХТМО;
• promovОКг ă ună mОНiuă НОă Мontrolă КНОМvКtă ьntruă rОКliгКrОКă unuiă
mКnКgОmОntăОПiМiОntă iăОПiМКМОăьnăМКНrulăОntit iiă– ЧКЭЮrКăКМЭТЯТЭ ТТăНОă
КЮНТЭă ТЧЭОrЧă sОă НОПТЧО ЭОă prТЧЭr-Шă КЛШrНКrОă sТsЭОmКЭТМ ă Тă mОЭШНТМ ă НОă
ОЯКХЮКrОă ТăьmЛЮЧ Э ТrОăКăprШМОsОХШrăНОămКЧКРОmОЧЭăКХărТsМЮrТХШr,ăНОă
contrШХă Тă КХă РЮЯОrЧ rТТ,ă prОМЮmă Тă prТЧă ЧТЯОХЮХă НОă МКХТЭКЭОă КЭТЧsă ьЧă
ОбОrМТЭКrОКăКЭrТЛЮ ТТХШrăНОăКМЭТЯТЭКЭО;
• oПОrirОКăunuiăsprijinăОПiМiОntămКnКgОrilorăьnăКtingОrОКăsuММОsuluiă
— prТЧăМКrОăМrО ЭОărОspШЧsКЛТХТЭКЭОКămКЧКРОrТКХ ă ТărОгТН ăьЧăr spunde-
re pentru rОКХТгКrОКăШЛТОМЭТЯЮХЮТăРОЧОrКХăprТЧăОМШЧШmТМТЭКЭО,ăОПТМТОЧ ăКă
КМЭТЯТЭ ТХШrăьЧăМШЧПШrmТЭКЭОăМЮăХОРОКă ТărОРХОmОЧЭ rТХОăТЧЭОrЧО;
• Кjut ăОntitКtОКăpuЛliМ ăs - iăьnНОplinОКsМ ăoЛiОМtivОlОăpropusОă– ă
КМЭТЯТЭКЭОăОПТМКМОăНОăКЮНТЭăТЧЭОrЧăЯКăКЯОКă ăМШЧЭrТЛЮ ТОăsОmЧТПТМКЭТЯ ăХКă
reducerea nivelului de risc financiar, care este inerent tuturor
ОЧЭТЭ ТХШr,ăТЧНТПОrОЧЭăНОăНШmОЧТЮХ,ăХШМК ТКăsКЮăНТmОЧsТЮЧОКăКМОsЭШrК;
• oПОr ă mКnКgОruluiă Оntit iiă sigurКn Кă М ă proМОНurilОă НОă Мontrolă
intОrnă Обist ă iă ПunМ ionОКг ă – obiectivЮХă ОЯКХЮ rТТă prШМОsОХШră НОă
mКЧКРОmОЧЭăКХărТsМЮrТХШr,ăНОăМШЧЭrШХă ТăКХăРЮЯОrЧ rТТăОsЭОăНОăКăШПОrТă ă
КsТРЮrКrОărОгШЧКЛТХ ăМ ăКМОsЭОКăПЮЧМ ТШЧОКг ăНЮp ăМЮmăs-КăprОЯ гЮЭă Тă
М ăЯШrăpОrmТЭОăОЧЭТЭ ТТăpЮЛХТМОăs - ТăКЭТЧР ăШЛТОМЭТЯОХО;
• Кjut ă МonНuМОrОК,ă ьnă МКlitКtОă НОă МonsultКnt,ă ьnă КНministrКrОКă
Оntit iiă puЛliМОă – КЮНТЭЮХă ТЧЭОrЧă ОПОМЭЮОКг ă Тă mТsТЮЧТă НОă МШЧsТХТОrО,ă
МКrОăМШЧsЭТЭЮТОă КМЭТЯТЭ Тă МЮă МКrКМЭОră МШЧsЮХЭКЭТЯă Тă suЧЭă НОsП ЮrКЭОăХКă
sШХТМТЭКrОКăspОМТПТМ ăНТЧăpКrЭОКăЛОЧОПТМТКrЮХЮТămТsТЮЧТТăНОăМШЧsТХТОrО;
• este ăsolu iОăМОăoПОr ăposiЛilitКtОКăoptimiг riiărОsursОlorăОntit ii
publice – ьЧă ЮrmКă rОМШmКЧН rТХШră НОă КЮНТЭă ШПОrТЭОă pШЭă ПТă ШpЭТmТгКЭОă

165
rОsЮrsОХО,ă НКră ЧЮă ьЧă НОЭrТmОЧЭЮХă МКХТЭ ТТă Тă ШrТМЮmă НОМТгТКă ПТЧКХ ă ьТă
КpКr ТЧОămКЧКРОrЮХЮТ,ăНОШКrОМОăКЮНТЭШrЮХăТЧЭОrЧăНШКrărОМШmКЧН ;
• ьmЛun t ОstОă МКlitКtОКă mКnКgОmОntuluiă prină oПОrirОКă МonsultК-
iilorăьnăproМОsulăКНopt riiăНОМiгiiloră– opinia auditorului intern poate
КУЮЭКămКЧКРОrЮХăОЧЭТЭ ТТăs ăТКă ăКЧЮmТЭ ăНОМТгТОăМШrОМЭ ăНТЧăpЮЧМЭЮХăНОă
vedere al cost-ОПТМТОЧ ОТ;
• ofer ă institu iiloră ă КsigurКrО,ă prОМumă М ă ьnă ОntitКtОКă puЛliМ ă
Обist ă ună sistОmă НОă ОvКluКrОă НiКgnostiМ ă Кă proМОНuriloră НОă Мontrolă
intern – prТЧă ОЯКХЮ rТХОă pОrmКЧОЧЭОă pОă МКrОă ХОă ПКМОă КЮНТЭШrЮХă ТЧЭОrЧ,ă
mКЧКРОrЮХăОЧЭТЭ ТТăpЮЛХТМОăОsЭОăКsТРЮrКЭăМ ăsТsЭОmЮХăНОăМontrol intern
ОsЭОăПЮЧМ ТШЧКХ.
PОăХсЧР ăКЯКЧЭКУОХОăОЧЮmОrКЭОăsupra,ămОЧ ТШЧ mă ТăЮЧОХОăНОгavan-
taУОă sКЮă pЮЧМЭОă sХКЛОă КХОă ТmpХОmОЧЭ rТТă КЮНТЭЮХЮТă ТЧЭОrЧă ьЧă ОЧЭТЭ ТХОă
publice din Republica Moldova:
- nОМon tiОntiгКrОКă Нină pКrtОКă unit iloră КuНitКtОă Кă ЛОnОПiciilor
auditului intern – КЮНТЭЮХăТЧЭОrЧăОsЭОăprТЯТЭăМКăЮЧăОХОmОЧЭăНОăpОНОКps ă
НКră ЧЮă МКă ЮЧЮХă НОă КУЮЭШr,ă pОЧЭrЮă Кă ПТă ЮşШКr ă mЮЧМК,ă НОШКrОМОă mКТă
pОrsТsЭ ăОХОmОЧЭЮХăНОăЭОКm ă– s ăЧЮăПТОăpОНОpsТЭ;
- КЛorНКrОă nОНОПinit ă НОă НОгvoltКrОă proПОsionКl ă Мontinu ă Кă
auditorilor interni – ьЧă prОгОЧЭ ЧЮă ОsЭОă ОХКЛШrКЭ ă ЧТМТ ă sЭrКЭОРТОă НОă
НОгЯШХЭКrОăprШПОsТШЧКХ ăМШЧЭТЧЮ ăКăКЮНТЭШrТХШrăТЧЭОrЧТ,ăТКrăТЧsЭrЮТrТХОăКЮă
ХШМăСКШЭТМă ТăЧОrОРЮХКЭ;
- МomuniМКrОă insuПiМiОnt /nОМorОspunг toКrОă Мuă p r ilОă intОrОsКtОă
— comunicarea este parte lКăЭШКЭОăОЭКpОХОăОПОМЭЮ rТТămТsТЮЧТТăНОăКЮНТЭă
ТăНОăОКăНОpТЧНОăМКХТЭКЭОКărКpШrЭЮХЮТăНОăКЮНТЭ,ăМЮăp rОrОăНОăr ЮăОКăОsЭОă
ТЧsЮПТМТОЧЭ .
ТЧсЧНăМШЧЭăНОăЭОЧНТЧ ОХОăКМЭЮКХОăНОăНОгЯШХЭКrОăКăКЮНТЭЮХЮТăТЧЭОrЧăьЧă
sОМЭШrЮХăpЮЛХТМ,ăПШrmЮХ măprТЧМТpКХОХОăМШЧМХЮгТТă ТărОМШmКЧН rТ:
 Activitatea de audit intern din sectorul public din ultima peri-
ШКН ă s-a caracterizat prin continuarea procesului de consolidare a
ПЮЧМ ТОТă НОă КЮНТЭă Тă НОă ьmЛЮЧ Э ТrОă Кă mОЭШНШХШРТОТă НОă КЮНТЭ.ă CШЧso-
ХТНКrОКă ПЮЧМ ТОТă НОă КЮНТЭă ТЧЭОrЧă Кă ьЧrОРТsЭrКЭă prШРrОsО,ă ьЧă РОЧОrКХ,ă ьЧă
МООКăМОăprТЯО ЭОărОКХТгКrОКămТsТЮЧТХШrăНОăКЮНТЭăТЧЭОrЧ.
 RОpЮЛХТМКăMШХНШЯКăЧЮăОsЭОăЮЧТМКă Кr ăМКrОăЭТЧНОăs ăТmpХОmen-
teze conceptul controlului financiar public intern. Conform practicilor
КХЭШră rТ,ăТmpХОmОЧЭКrОКăКМОsЭЮТКăНЮrОКг ,ăьЧămШНăЧШrmКХ,ăьЧЭrОă7ă Тă10ă
КЧТ.ă PОЧЭrЮă ТmpХОmОЧЭКrОКă ЭШЭКХ ,ă МШmpХОЭ ă Кă МШЧЭrШХЮХЮТă ПТЧКЧМТКră

166
 pЮЛХТМăТЧЭОrЧăОsЭОăЧОМОsКr ă ămШНТПТМКrОăПЮЧНКmОЧЭКХ ăКăМЮХЭЮrТТăКНmi-
ЧТsЭrКЭТЯОă ТăКМОКsЭКăЧЮăpШКЭОăПТărОКХТгКЭ ăьЧăЭОrmОЧăsМЮrЭ.ă
Referinţe:
1. CIBOTARU, I. ArmoniгКrОКăsistОmuluiăПinКnМiКrălКăОбigОn ОlОăintОgr riiă
europene.ăTОгКăНОăНr.ăьЧăОМШЧШmТО,ă2010.ă180ăp.
2. Legea Republicii Moldova cu privire la controlul financiar public intern,
Чr.229ăНТЧă23.09.2010.ăÎЧ:ăMonitorul Oficial, 2010, nr. 231-234/730.
3. Legea Republicii Moldova cu privire la activitatea de audit, nr.61 din
16.03.2007.ăÎЧ:ă Monitorul Oficial, 2007, nr. 117-126/530.ăRОpЮЛХТМКЭăьn:
Monitorul Oficial, 2012, nr. 72-75/230.
4. Ordinul ministrului finantelor nr.113 din 15.09.2011, cu privire la
aprobarea RОРЮХКmОЧЭЮХЮТăprТЯТЧНărКpШrЭКrОКăКМЭТЯТЭ ТТăНОăКЮНТЭăТЧЭОrЧăьЧă
sОМЭШrЮХăpЮЛХТМ.ăÎЧ:ăMonitorul Oficial, 2011, nr. 166-169/1518.

EFICIENTIZAREA CONTROLUL FINANCIAR

ÎNăCONTEXTULăGLOBALIГ RII

Daniel ISAC

PrТЧăКМОsЭăКrЭТМШХăЮrm rТmăs ăМШЧЭrТЛЮТmă pe patru pКХТОrО:ăК)ăşЭТТЧ-

ТПТМă – prТЧă prОгОЧЭКrОКă sЭКНТЮХă МЮЧШКşЭОrТТă ьЧă НШmОЧТЮ,ă НКră Тă prТЧă
МШЧЭrТЛЮ ТТăpОrsШЧКХОăХКăНТsОmТЧКrОКărОгЮХЭКЭОХШrăМОrМОЭ rТТ;ăЛ) teoretic
– prin fundamОЧЭКrОКă şТă ШpОrК ТШЧКХТгКrОКă ЧОЯШТТă НОă ОПТМТОЧЭТгКrОă Кă
controlului financiar puЛХТМăьЧăМШЧЭОбЭЮХăРХШЛКХТг rТТ;ăМ)ămОЭШНШХШРТМă–
prТЧă mКЧТОrКă НОă prОгОЧЭКrОă Кă mОЭШНОХШră şТă ЭОСЧТМТХШră НОă МОrМОЭКrОă
ЮгТЭКЭО,ă ТНОЧЭТПТМКrОКă şТă КНОМЯКrОКă ТЧsЭrЮmОЧЭОХШră НОă ХЮМrЮă şТă
interpretarea rezultatelor; d) practic – ХЮМrКrОКăpЮЭсЧНăsОrЯТăНrОpЭăРСТНă
deciНОЧ ТХШrăНОăХКăЧТЯОХămТМrШ- i macroeconomic.
SМШpЮХă prТmШrНТКХă КХă МОrМОЭ rТТă ОsЭОă КМОХКă НОă Кă ТНОЧЭТПТМКă ПЮЧНК-
mОЧЭОХО,ăПКМЭШrТТăНОЭОrmТЧКЧ Тă ТăОПОМЭОХОăОПТМТОЧЭТг rТТăМШЧЭrШХЮХЮТăПТnan-
МТКră ьЧă МШЧЭОбЭЮХă РХШЛКХТг rТТ.ă OЛТОМЭТЯОХОă ШpОrК ТШЧКХОă КЯЮЭОă ьЧă ЯОdere
sЮЧЭ:ă К)ă НОХТmТЭКrОКă sПОrОТ,ă pКrЭТМЮХКrТЭ ТХШră Тă Кă mОМКЧТsmОХШră МШЧtro-
lului ПТЧКЧМТКr,ă rОspОМЭТЯ,ă ТЧsЭТЭЮ ТТХОă НОă МШЧЭrШХă ПТЧКЧМТКr;ă Л)ă ТНОЧ-
ЭТПТМКrОКăОПОМЭОХШrăРХШЛКХТг rТТăКsЮprКăПТЧКЧ ОХШrăpЮЛХТМОăьЧăРОЧОrКХ,ăНКră
Тă КsЮprКă МШЧЭrШХЮХЮТă ПТЧКЧМТКră ьЧă spОМТКХ;ă М)ă ТНОЧЭТПТМКrОКă М ТХШr,ă
mОЭШНОХШră Тă Кă mТУХШКМОХШră НОă ОПТМТОЧЭТгКrОă Кă МШЧЭrШХЮХЮТă ПТЧКЧМТКră
pЮЛХТМ.ă PrТЧă ьЧНОpХТЧТrОКă КМОsЭШră ШЛТОМЭТЯОă ЧОă prШpЮЧОmă s ă ШПОrТmă
sШХЮ ТТă pОă НШЮ ă pКХТОrО:ă МОХă КХă ПШrm rТТă Тă КНmТЧТsЭr rТТă rОsЮrsОХШră

167

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)