INTRODUCERE LA STUDIUL ISTORIEI

BAPTITILOR
1. MOTIVE PENTRU A STUDIA ISTORIA BAPTITILOR
Este imposibil s const!im !n "iito coeent #i le$itim % & ne c!no&#te
'n pe&l&bil tec!t!l. L!c!l &cest& n! 'nse&mn c (&c "om (e"eni e)pe*i
'n istoie+ "om &"e& $&&n*i& !nei l&nsi iepo#&bile spe "iito. D& %iec&e
in(i"i( #i %iec&e $!p&e (e in(i"i,i teb!ie s pose(e con#tiin*&
&mpl&s&ment!l!i s! 'n timp #i 'n sp&*i!+ 'nt!c-t %iec&e (inte noi ne
(es%#!m e)isten*& 'n peimet!l !nei t&(i*ii+ &(ic & !n!i teitoi! pe c&e
%ie c &le$em s 'l contestm s&! %ie c &le$em s 'l contin!m+ ne (e%ine#te
c& in(i"i,i s&! c& $!p&e.
.n sens!l &cest&+ b&pti#tii epe,int 'n conte)t!l l&$ &l (enomin&*iilo
ce#tine+ o &m! &(ic&l & Re%omei Potest&nte (in secol!l &l /VI0le&+
c&e se consi(e & %i contin!&to&e& !nei t&(i*ii e"&n$1elice pe,ent 'n
E!op&+ (e0& l!n$!l m!lto secole (e istoie ce#tin. .n An$li&+ &n&b&pti#tii
2&m!& &(ic&l & Re%omei Potest&nte3 &! %ost n!mi*i b&pti#ti 'ncep-n( c!
&n!l 1456+ (& pim& con$e$&*ie c&e & p!t&t n!mele (e Biseic B&ptist s0
& nsc!t 'n &n!l 1576+ l& Amste(&m+ in Ol&n(& #i & %ost %om&t (in
emi$&n*i en$le,i. Pesec!t&*i 'n An$li&+ b&pti#tii s0&! sp-n(it !lteio &t-t
'n Ameic& (e No(+ c-t #i pe celel&lte continente+ constit!in( 'n
contempo&neit&te ce& m&i sp-n(it con%esi!ne ce#tin (e t&(i*ie
potest&nt. Se estime&, c e)ist biseici b&ptiste 'n cic& 887 (e *i+ i& 'n
cee& ce pi"e#te n!m!l ce(incio#ilo &%ili&*i+ &cest& (ep#e#te ci%& (e 187
1
milio&ne (e membii 2Ve,i Pe&mb!l!l Mt!isiii (e 9e(in* & 9!lt!l!i
9e#tin B&ptist (in Rom-ni&3.
i c1i& (&c peoc!p&e& c! pi"ie l& i(entit&te& con%esion&l p&e &
%i &n&conic 'nt0o epoc & $lob&li,ii+ !n timp 'n c&e se (ep!n to&te
e%ot!ile pent! & inte$& (i"esele i(entit*i 'nt0!n& sin$!+ (emes!l
nost! n! teb!ie c&t&lo$&t c& %iin( o peoc!p&e sect&+ ci (impoti" o
tent&ti" (e & (e,"l!i contib!*i& pe c&e mi#c&e& b&ptist & &(!s0o 'n cee&
ce pi"e#te po$es!l ce#tinism!l!i #i c1i& const!c*i& l!mii mo(ene.
8. ETIMOLO:IE I ELEMENTE SPE9I;I9E
Temen!l Baptist po"ine (in c!"-nt!l $ecesc baptistes+ !tili,&t pent!
&0l (escie pe Io&n Bote,to!l+ c!"-nt c&e este 'n!(it c! "eb!l baptizo 2 &
sc!%!n(&+ & &%!n(&3. N!mele (e baptist &p&e c& o mo(i%ic&e ope&t
'ncep-n( (in &n!l 1456 & temen!l!i &n&b&ptist 2ebote,&t3+ ne%iin( !n n!me
&les (e cte &(ep*ii mi#cii+ ci !n!l c&e le0& %ost &tib!it c& !m&e &
p&cticii lo speci%ice (e & bote,& pin imesi!ne (o& &cele peso&ne c&e pot
(ep!ne 'n pe&l&bil o mt!ie & ce(in*ei lo.
N!mele (e b&ptist+ 'n limb& $em&n <T&!%e= & %ost (&t m&i 'nt-i (e
cte e%om&to!l >?in$li+ celo c&e n! &! &ccept&t s0#i bote,e copiii+
'nt!c-t (oe&! s le o%ee &cesto& opot!nit&te& (e & se bote,& l& o "-st
m&t!. .n &cel&#i timp+ cei c&e s0&! bote,&t (in no! l& o "-st m&t!+
(!p ce 'n pe&l&bil %!sese bote,&*i pe c-n( e&! copii+ &! %ost n!mi*i
<@ie(et&!%e=2&n&b&pti#ti3+ &(ic bote,&*i (in no!.
.n cee& ce pi"e#te (e%inie& !nei i(entit*i !nit&e & b&pti#tilo+ teb!ie
peci,&t c !n &semene& (emes n! este !n!l %o&te %&cil+ 'nt!c-t ponin( (e
l& pemis& c Scipt!& constit!ie !nic!l i,"o &l c!no&#teii l!i D!mne,e!+
pec!m #i (e l& con"in$ee& c %iec&e ce(incios &e (ept!l #i (&toi& (e &
8
citi Bibli& pent! & (escopei 'n %el!l &cest& cl!,ie& neces& pent!
popi& s& "i&*+ &(!nile b&ptiste constit!ie o %&milie %o&te (i"esi%ic&t.
M&i m!lt (ec-t &t-t+ (&toit pesec!*iilo pin c&e &! tec!t+ b&pti#tii &!
&ccent!&t 'n pem&nen* libet&te& in(i"i(!l!i #i ne"oi& societ*ii (e & tole&
ce(in*& %iec!i&. Almintei+ libet&te& eli$io&s & %ost !n& (inte
pincip&lele contib!*ii pe c&e b&ptism!l & &"!t0o 'n cee& ce pi"e#te
po$es!l societ*ii mo(ene. ;iloso%!l en$le, Ao1n LocBe & scis 'n sens!l
&cest& c <b&pti#tii &! %ost pimii c&e &! pop!s l!mii libet&te& eli$io&s
(eplin+ libet&te &(e"&t #i (e&pt+ libet&te e$&l #i imp&*i&l.= Aceste
l!c!i &! contib!it l& const!ie& !nei (i"esit*i+ c&e p&e & constit!i !n&
(inte pincip&lele c&&cteistici &le mi#cii b&ptiste+ 'n &ns&mbl!l ei. De#i
e)ist pincipii !n&nim &ccept&te+ n! e)ist !n consens $ene&l 'n cee& ce
pi"e#te mo(!l 'n c&e &ceste pincipii teb!ie &plic&te. Pin !m&e+ 'n ci!(&
%&pt!l!i c to*i b&pti#tii consi(e c& o necesit&te nenen$oci&bil bote,!l pe
b&,& mt!isiii ce(in*ei peson&le #i pin imesi!ne+ n! e)ist o opinie
!nit& 'n cee& ce pi"e#te "-st& l& c&e teb!ie 'n%pt!it bote,!l. Un &lt
e)empl! &l (i"esit*ii este mo(!l &mini&n oi c&l"inist (e & 'n*ele$e
poces!l m-nt!iii. Alte &specte &s!p& co& b&pti#tii m&ni%est o !nit&te
el&ti" s&! c1i& o (i"esit&te (e opinii s!nt o(in&e& #i ol!l %emeii 'n
sl!Cie+ p&ticip&e& celo c&e n! &! c&lit&te& (e membii l& 9in& Domn!l!i+
&bo(ile esc&tolo$ice+ meto(ele 1emene!tice+ #.&.
D& 'n ci!(& &cestei (i"esit*i e"i(ente+ m&i m!l*i istoici s!$ee&,
(i"ese c&&cteistici+ c&e & p!te& constit!i pincipii (e b&, &le b&pti#tilo.
Ast%el+ T1om&s Nesttles &%im c & %i b&ptist 'nse&mn & %i oto(o) 2n! 'n
sens con%esion&l3 'n cee& ce pi"e#te Tinit&te& #i Peso&n& l!i DistosE & %i
b&ptist 'nse&mn s %i e"&n$1elic 'n cee& ce pi"e#te soteiolo$i& 2(octin&
m-nt!iii3E 'n s%-#it+ 'n opini& l!i Nesttles+ & %i b&ptist implic s %i sep&&t 'n
F
cee& ce pi"e#te eclesiolo$i& 2Biseic&0&(!n&e& ce(incio#ilo3. Pe (e &lt
p&te+ 'n pim& e(i*ie & opeei intit!l&te Istoria Baptitilor+ Robet Tobet
men*ione&, !mto&ele elemente+ c&e 'n "i,i!ne& s& s!nt com!ne t!t!o
b&pti#tiloG &!toit&te& BiblieiE memb&lit&te& &co(&t (o& celo c&e &!
p&c!s !n poces (e e$ene&eE bote,!l ce(in*ei p&ctic&t pin imesi!ne+
c& !n simbol &l !nei "ie*i e$ene&teE &!tonomi& &(!nilo loc&leE peo*i&
t!t!o ce(incio#iloE libet&te& eli$io&s #i implicit sep&&e& (inte
biseic #i st&t.
L& to&te &ceste& teb!ie &(!$&t ol!l (eosebit pe c&e b&pti#tii 'l &co(
pe(icii E"&n$1eliei 2&ccent "i,ibil #i pin pism& &1itect!ii t&(i*ion&le &
cl(iii biseicii+ 'n c&e &m"on!l oc!p po,i*i& cent&l3+ pec!m #i l!cii
(e misi!ne. Se po&te sp!ne c b&pti#tii s!nt pomotoii misi!nii ce#tine
mo(ene+ 'ncep-n( c! @illi&m 9&eH 21I5101JFK3+ cel c&e este consi(e&t
& %i pintele mision&ism!l!i mo(en.
F. RLDL9INILE ISTORI9E ALE BAPTITILOR
.n cee& ce pi"e#te oi$ine& mi#cii b&ptiste 2s!biect c&e !me&, & %i
t&t&t pe l&$ 'n c&(!l c&pitol!l!i !mto3+ se em&c cel p!*in tei opinii
(i%eite. Pim& (inte &ceste&+ c&t&lo$&t (ept <ce& 'n(,ne&* #i
optimist='#i pop!ne s (escopee oi$inile b&pti#tilo 'nc (e l&
'ncep!t!ile eei ce#tine #i s 'i &socie,e pe &ce#ti& c! (i"esele mi#ci c&e
(e0& l!n$!l &ntic1it*ii t-,ii #i !lteio & E"!l!i Me(i! #i0&! pop!s s
est&!e,e p&cticile ce#tinism!l!i pim& 2No"&*ienii+ Don&ti#tii+
P&!licienii+ P&teinii+ 9&t&ii+ @&l(en,ii #i Albi$en,ii3. Ace&st po,i*ie & %ost
s!s*in!t (e istoici &i mi#cii+ pec!m T. 9osbH+ A.M. 9&mp #i :.D.
Oc1&(. O &lt opinie este & &celo& c&e 'i (e%inesc pe b&pti#ti c& %iin(
contin!&toii mi#cii &n&b&ptiste+ po,i*ie s!s*in!t (e D. Bene(ict+ R. 9ooB+
K
T. Amit&$e+ @. R&!sc1enb!s1 s&! I. B!n&ci!. 9el (e0&l teile& c!ent
s!s*ine c b&pti#tii '#i &! oi$ine& 'n t&(i*i& mi#cilo sep&&tiste #i
(i,i(ente c&e &! (in&mi,&t 'n secolele &l /VI0le& #i &l /VII0le& "i&*&
spiit!&l (e pe teitoi!l M&ii Bit&nii+ opinie 'mpt#it pinte &l*ii (e
cte A.D. Ston$+ A.D. S1&eBespe&e s&! B.R. @1ite. ; & 'nclin& b&l&n*&
'n %&"o&e& "e!nei& (inte &ceste po,i*ii+ st!(i!l (e %&* este &(ept!l !nei
po,i*ii inte$&to&e+ &%im-n( 'n sens!l &cest& &p&i*i& mi#cii b&ptiste c& !n
po(!s &l coli,i!nii (inte teolo$i& sep&&ti#tilo en$le,i #i p&ctic& eclesi&l
& &n&b&pti#tilo continent&li+ con%l!en* s!"enit pe pm-nt ol&n(e,+ l&
Amste(&m 'n &n!l 1576.
TIPOLOGII ALE ORIGINII BAPTITILOR
B&pti#tii+ spe (eosebie (e l!te&ni+ (e e%om&*i s&! (e meto(i#ti n! &!
&"!t !n 'ntemeieto &l mi#cii+ simil& !n!i L!t1e+ 9&l"in oi @esleH. Ao1n
Smit1+ en$le,!l c&e & 'ntemei&t pim& Biseic B&ptist pe teitoi!l
Ol&n(ei+ l& Amste(&m n! & m&s b&ptist p-n l& %in&l!l "ie*ii+ i& 'n cee& ce
'l pi"e#te pe T1om&s Del?Hs+ pim!l con(!cto &l Biseicii B&ptiste (in
An$li&+ &cest& & (ece(&t %o&te timp!i!. D&toit &cest!i %&pt+ pec!m #i
(&toit (i"esit*ii+ c&e & e)ist&t 'nc (e l& 'ncep!t 'nte (i"esele $!pi+
este m&i poti"it & se "obi (espe 'ncep!t!i+ (ec-t (espe !n &n!me
'ncep!t.
D!p c!m se &minte& #i 'n c!pins!l c&pitol!l!i pece(ent+ se e"i(en*e&,
tei opinii s&! ipote,e m&Coe 'n cee& ce pi"e#te oi$ine& mi#cii b&ptisteG
1. Ipoteza ndrznea i optimistcon%om cei& b&pti#tii e)ist 'nc (e
4
l& 'ncep!t!ile eei ce#tineE 8. Ipoteza conform creia baptitii sunt
descendenii direci ai anabaptitilorE F. Ipoteza potrivit creia baptitii
origineaz n tradiia micrilor dizidente i separatiste din Anglia.

1. IN9EPUTURI ANABAPTISTE
An&b&ptitii 2(in $e&c+ 2(in no!3 M !"#$%& 2& bote,&3+ &&(&+
Nebote,toiN+ 'n $em&n 'iedert(ufer3 &! %ost pomotoii Re%omei
&(ic&le. Temen!l & %ost into(!s (e citicii lo+ c&e obiect&! 'mpoti"&
p&cticii ebote,ii &(!lilo c&e m&i %!sese bote,&i 'n copilie. Pe (e
&lt p&te+ &n&b&ptitii ce(e&! c bote,!l copiilo n! este "&li(+ i& pimele
(o"e,i istoice c! pi"ie l& e)isten*& &cesto& (&te&, (in C!!l &n!l!i 1488+
&t!nci c-n( 'n &popiee& o&#!l!i >!ic1+ (in El"e*i& %iin*& (eC& o $!p&e (e
<%&*i= con(!s (e cte Nicol&!s Dottin$e. Pincipiile (e ce(in* &le
$!pii e&! cl(ite pe en!n*!ile M-nt!ito!l!i (in Pe(ic& (e pe M!nte.
9& o p&tic!l&it&te speci%ic mi#cii &n&b&ptiste timp!ii teb!ie men*ion&t
&ici p&ci%ism!l e)tem &l pimilo &(ep*i+ &ce#ti& s!s*in-n( %&pt!l c !n
ce(incios n! teb!ie s p!n m-n& pe &m+ nici mc& &t!nci c-n( este
c1em&t s0#i &pee *&&. E)temism!l lo i0& &(!s %o&te c!-n( 'n post!& (e
& %i &c!,&*i (e lips (e p&tiotism %&* (e *ile 'n c&e loc!i&!. Pinte cei
m&i c!nosc!*i li(ei (in &ce&st peio&( se n!m&! 9on&( :ebel+ ;eli)
M&n,+ :eo$e I&Bob Bl&!ocB oi Simon St!mp%.
L& 'ncep!t!l Re%omei (in >!ic1+ >?in$li & col&bo&t c! <%&*ii=+
st&bilin( 'mpe!n c! &ce#ti& 1I &ticole &le !n!i po$&m e%om&to
&mbi*ios. .n &n!l 148F B&l1t&,& D!bm&ie & %ost con"etit l& Re%om #i &
&C!ns l& con"in$ee& %&pt!l!i c sin$!!l bote, "&li( (in pespecti"&
Scipt!ii este bote,!l ce(in*ei. Ini*i&l 'nte >?in$li #i D!bm&ie &! e)ist&
el&*ii co(i&le+ cei (oi (i&lo$-n( pe tem& bote,!l!i copiilo mici. Tept&t
5
'ns cele (o! p*i se "o (ist&n*& tept&t pent! c >?in$li & e%!,& s (e&
c!s ceeii &cesto& (e & contin!& Re%om& 'n spiit!l #i 'n c&(en*& pe c&e
<%&*ii= (oe&! s le impime mi#cii. R!pt!& s0& po(!s (e%initi"+ &t!nci
c-n( >?in$li le0& eplic&t &cesto& c <n! este c! p!tin* c& ce!l s %ie
e&li,&t pe pm-nt=.
An!l 148K m&c1e&, (ecl&n#&e& !no eples&lii s-n$eo&se 'mpoti"&
&n&b&pti#tilo &l co n!m e& 'n contin! ce#tee+ (& & co &tit!(ine
le0& &t&s st&t!t!l (e &n&1i#ti #i (i,i(en*i. Semn&l!l epesi!nii & %ost (&t
c1i& (e >?in$li+ cel c&e & (ecl&&t &n&b&ptism!l c& %iin( o cim p&sibil
(e pe(e&ps& c! mo&te&. 9& !m&e 'nte &nii 148K0148I+ to*i cei c&e se
ebote,&se &! %ost pl&s&*i s!b &c!,&e+ %iin( con(mn&*i l& (eten*ie #i s!p!#i
!n!i e$im %o&te stict 2<p-ine #i &p=3. .n &n!l 1485+ 9on&( :ebel & %ost
(ec&pit&t+ i& !n &n m&i t-,i! #i ceil&*i con(!toi &i mi#cii+ ;eli) M&nt,+
I&cob ;olcB #i D. Reim&n "o %i e)ec!t&*i pin 'nnec&e.
.nt0!n mo( p&&(o)&l+ &n&b&pti#tii &! &C!ns s %ie pesec!t&*i &t-t (e
cte c&tolici c-t #i (e cte potest&n*i. An&b&pti#tii n! s0&! (e,"olt&t c& o
mi#c&e !nit&+ nici 'n cee& ce pi"e#te (octin&+ nici 'n cee& ce pi"e#te
o$&ni,&e&. .nc (e l& 'ncep!t!i+ istoicii sem&nle&, e)isten*& & tei &m!i
(istincte c&e %iin*&! 'n c&(!l mi#ciiG &n&b&pti#tii biblici+ c&e consi(e&!
c Bibli& teb!ie s %ie sin$!& nom pent! ce(in*+ &n&b&pti#tii !nit&ieni+
c&e ne$&! (i"init&te& Peso&nei l!i Distos+ pec!m #i &n&b&pti#tii
spit!&li#ti+ c&e consi(e&! c %iec&e ce(incios po&te &"eo o inspi&*ie
(iect pin inteme(i!l D!1!l!i S%-nt.
Ace&st con"in$ee con%om cei& %iec&e in(i"i( po&te intepet& (e
!n!l sin$! Scipt!&+ & &(ic&li,&t 'nt0!n mo( #i m&i &ccent!&t mi#c&e&.
E)ec!t&e& li(eilo e(!c&*i &i &n&b&pti#tilo & &C!ns s %ie C!sti%ic&t (e cte
&ce#ti& pin pism& pincipi!l!i en!n*&t &nteio. Um&e& & %ost (ecl&n#&e&
I
!no &cte epob&bile+ c&e "o !mbi "eme (e m!lte secole ep!t&*i&
n!mel!i (e &n&b&ptist. Pinte &ceste& teb!ie en!n*&te sco&l& *&nilo (in
S&)oni&+ &c*i!ne con(!s (e T1om&s M!nt,e+ (&t m&i &les e"olt& (e l&
M!nste.
Ace&st& (in !m+ (es%#!&t 'n peio&(& 14FF014F4+ & con%im&t cele
m&i m&i temei #i &c!,e &le (!#m&nilo &n&b&ptism!l!i. Pete)t-n( c
inst&!e&, .mp*i& l!i D!mne,e! pe pm-nt+ &n&b&pti#tii &! pel!&t
contol!l &s!p& o&#!l!i #i &! inst&!&t !n e$im (e teo&e $e! (e
im&$in&t. .n cele (in !m e"olt& & %ost 'nnb!#it i& c&pii ei &! %ost
e)ec!t&*i. Un "&l (e epesi!ne % pece(ent s0& &bt!t &s!p& t!t!o
&n&b&pti#tilo+ (e#i (o& o mic minoit&te p&ticip&se l& e"olt+ timp (e m&i
m!lte secole n!mele (e &n&b&ptist %iin( socotit !n ec1i"&lent &l %&n&tism!l!i
#i &l &n&1iei.
.n ci!(& %&pt!l!i c po,i*iile e)temiste &le &n&b&pti#tilo #i0&! p!s
&mpent& &s!p& im&$inii pe c&e mi#c&e& & &"!t0o 'n epoc+ tot!#i
e)temism!l n! teb!ie s %ie consi(e&t c& %iin( c&&cteistic& pincip&l &
&cesto&. M&i m!lt (ec-t &t-t+ peson&lit*ile poeminente &le mi#cii+
pec!m B&lt1&,& D!bm&ie s&! Meno Simons+ %on(&to!l mi#cii
menonite s0&! n!m&t pinte cele m&i em&c&bile %i$!i &le istoiei
secol!l!i &l /VI0le&.
8. PERSONALITLOI MAR9ANTE ALE MI9LRII ANABAPTISTE
8.1. BALTA>AR DUBMAIER
Docto 'n telolo$ie+ Po0Recto &l Uni"esit*ii (in In$olst&(t+ D!bm&ie
& %ost con"etit l& pincipiile Re%omei. El consi(e& c Bibli& este sin$!&
J
e$!l (e ce(in* #i (e p&ctic pent! Biseic. De&cee&+ 9!"-nt!l teb!ie
pe(ic&t+ i& cei c&e 'i &ccept mes&C!l pin ce(in* s!nt bote,&*i #i
(ob-n(esc c&lit&te& (e membi &i Biseicii. .n &n!l 1484+ D!bm&ie 'ns!#i
este bote,&t &lt!i (e &l*i I7 (e membii &i Biseicii pe c&e o pstoe& l&
@&l(s1!t+ 'n &popiee (e B&sel. Bote,!l & %ost o%ici&t pin stopie.
9& !m&e & e"oltei O&nilo (in :em&ni&+ D!bmeie s0& e%!$i&t 'n
El"e*i& l& >!ic1+ (& &ici "& %i 'ntemni*&t l& o(in!l l!i >?in$li. .n &n!l
1485 & %ost elibe&t #i s0& st&bilit 'n Mo&"i&+ (e(ic-n(!0se &cti"it*ii (e
pe(ic&e #i (e sciee 2ope& s& con*ine 14 "ol!me3. Pinte temele &bo(&te
(e D!bm&ie se &%l s!biecte e"ol!*ion&e pent! epoc& especti"+ pec!m
libe&t&te& eli$io&s+ sep&&e& Biseicii (e St&t s&! necesit&te& e)isten*ei
!nei Biseici &lctite (in membii bote,&*i c& !m&e & mt!isiii ce(in*ei.
.n &n!l 148J+ D!p ce Mo&"i& #i 9e1i& &! %ost &ne)&te (e ;e(in&n( (e
A!sti&+ c&e e& c&tolic+ D!bm&ie #i so*i& s& "o %i e)ec!t&*i l& Vien&+ (&
pin ope& pe c&e & ls&t0o 'n !m& s& B&lt&,& D!bm&ie po&te %i
consi(e&t+ &lt!i (e L!t1e+ >?in$li s&! 9&l"in !n!l (inte $i$&n*ii epocii
especti"e.
8.8. MENNO SIMONS I MI9AREA MENONITL
D!p (e,&st!l (e l& M!nste+ n!mele (e &n&b&ptist & &C!ns !n sti$m&t.
Pe tot c!pins!l continent!l!i e!ope&n+ &n&b&pti#tii &! (e"enit "ictimele
!nei epesi!ni s-n$eo&se.
Istoic!l Tobet men*ione&, tei elemente c&e &! %c!t 'ns posibil
s!p&"ie*!ie& &n&bpti#tilo. Pim!l element+ & %ost 'n "i,i!ne& s& c1i&
mo(!l (e o$&ni,&e eclesi&l & &n&b&pti#tilo+ c&e &"e&! o (epen(en*
%o&te limit&t (e o o$&ni,&*ie #i c&e 'n %el!l &cest& e&! &bilit&*i s o%icie,e
se"icii (i"ine 'n secet. Al (oile& element & %ost tole&n*& pincipel!i (e
6
Desse+ c&e i0& pimit pe teitoi!l s! pe &n&b&pti#tii mo(e&*i+ i& cel (e0&l
teile& element & %ost con"etie& l& &n&b&ptism & peot!l!i Menno Simons.
Istoic!l potest&nt Leon&( &%im c <Menno Simons & (e,$op&t
!inele &n&b&ptist!m!l!i=. .n &n!l 14F5+ &cest& 'mb*i#e&, ce(in*&
&n&b&ptist+ %iin( bote,&t (e cte Obbe P1ilip+ !n &n&b&ptist ol&n(e,. 9ee&
ce & !m&t & %ost !n m&i m!lt (e !n s%et (e secol 'n c!pins!l c!i&+ Menno
Simons & cltoit (in loc 'n loc cons&c-n(!0#i 'nte&$& "i&* l!cii (e
e"&n$1eli,i #i o$&ni,ii &(!nilo &n&b&ptiste. L!i 'i e"ine meit!l (e &
%i 'nscis mi#c&e& &n&b&ptist pe o t&iectoie scipt!&l #i (e (e%i#&e &
&cestei& (e p&cticile e)temiste. D&toit in%l!en*ei ;&*ilo Mo&"ieni+
Menno Simons & pst&t p&ctic& bote,!l!i ce(in*ei o%ici&t 'ns pin
stopie+ 'nt!c-t el consi(e& c mo(&lit&te& (e 'n%pt!ie & &cest!i& n! este
c&pit&l. P-n l& mo&te& s&+ el & e!#it s pste,e !nit&te& mi#cii
&n&b&ptiste. Ulteio+ mi#c&e& & s!%eit sc1imbi+ !nii (inte membii ei
en!n*-n( l& &tit!(ine& sep&&tist %&* (e l!me #i &popiin(!0se (e
Re%om&*i. De#i &! pst&t le$t!i c! menoni*ii+ b&pti#tii se "o (e,"olt&
in(epen(ent (e &ce#ti&. P&ctic (inte &n&b&pti#ti+ sin$!ii c&e &!
s!p&"ie*!it p-n 'n contempo&neit&te s!nt menoni*ii+ &ce#ti& conse"-n(
&spi&*iile 'n&int&#ilo 'n cee& ce pi"e#te simplit&te& "ie*ii.
.n secol!l &l /VI0le&+ 'n peio&(& 'n c&e e&! s!p!#i pi$o&nei+ !n
impot&nt n!m (e &n&b&pti#ti s0&! e%!$i&t 'n Boemi& #i m&i &les 'n
Mo&"i&. .n sc!t timp n!m!l membilo com!nit*ii &n&b&ptiste &"e& s
(ep#e&sc ci%& (e I7.777 (e peso&ne. An&b&pti#tii &! %ost &peci&*i pent!
1nici& lo #i tocm&i (e &cee& nobilii mo&"ieni+ m!l*i (inte &ce#ti&
con"eti*i ei 'n#i#i l& &n&b&ptism+ &! e,ist&t ceeilo epet&te &le
.mp&t!l!i (e &0i (ist!$e. Tot!#i+ (!p pi$o&n& (ecl&n#&t 'n &n!l 1541+
(!p ce com!nit*ile le0&! %ost (ecim&te+ m!l*i &n&b&pti#ti s0&! e%!$i&t 'n
17
sit+ !nii (inte &"e#ti& st&bilin(!0se 'n T&nsil"&ni&+ 'n po)imit&te&
o&#!l!i Sibi!+ !n(e &! contin!&t s %iin*e,e c& #i com!nit&te p-n 'n C!!l
&n!l!i 1I58.
F. 9ONTRIBUOIA SEPARATITILOR EN:LE>I I NATEREA
PRIMEI BISERI9I BAPTISTE
.ncep!t!ile mi#cii sep&&tiste (in An$li& s!nt le$&te (e n!mele l!i
Robet Bo?ne 214470145F3+ cel c&e & o$&ni,&t l& No?ic1 o biseic
sep&&tist in(epen(ent+c&e %!nc*ion& 'n incint& !no c&se p&tic!l&e.
Bo?ne s0& em&c&t #i 'n c&lit&te (e sciito+ el %iin( &!to!l !no l!ci c!
e,on&n* 'n epoc+ pinte c&e se em&cG )ratat pentru *eform fr a
nt+rzia pentru Annie, pec!m #i -atru .ereri ale /eparrii01nc2inarea
fals, /lu3irea fals, 4isciplina fals i 5embralitatea fals. D&toit
pesec!*iei+ Bo?ne 'ns!#i & %ost ne"oit s se e%!$ie,e 'n Ol&n(&+ (&
mi#c&e& sep&&tist (in An$li& & contin!&t s se (e,"olte. Dinte
con(!ctoii &cestei& teb!iesc &minti*i ;&ncis Ao1nson+ DenH B&o? #i
Ao1n :een?oo(+ !ltimii (oi %iin( m&tii,&*i (&toit con"in$eilo lo
sep&&tiste.
Acest& este conte)t!l 'n c&e '#i %&ce &p&i*i& pe scen Ao1n SmHt1
214I7015183. Absol"ent &l colii Teolo$ice (in 9&mbi($e #i o(in&t c&
peot &n$lic&n (e cte episcop!l Lon(ei+ SmHt1 s0& em&c&t pin
&tit!(ine& citic %&* (e Biseic& An$lic&n. D!p ce & %ost 'ntemni*&t #i
&poi elibe&t (e m&i m!lte oi+ l!i SmHt1 i se inte,ice s m&i pe(ice 'n
incint& biseicilo &n$lic&ne+ cee& ce l0& (etemin&t s se &lt!e Biseicii
sep&&tiste. 9& !m&e & (ecet!l!i (e e)p!l,&e emis (e cte e$ele I&cob I+
SmHt1 &lt!i (e T1om&s Del?Hs se e%!$i&, 'n Ol&n(&+ l& Amste(&m #i
'n%iin*e&, o con$e$&*ie sep&&tist en$le,i.
11
L& Amste(&m+ $!p&e& & int&t 'n cont&ct c! i(ei menonite+ incl!si"
c! p&ctic& bote,!l!i ce(in*ei. Pin !m&e+ 'n &n!l 1576+ Ao1n SmHt1 &
&C!ns l& con"in$ee& c bote,!l teb!ie &plic&t (o& celo c&e '#i mt!isesc
ce(in*& #i (eci(e (i,ol"&e& con$e$&*iei pe c&e o pstoe&+ se &!to0bote&,
#i &poi e'n%iin*e&, &(!n&e& (!p ce & bote,&t el 'ns!#i &lte K7 (e peso&ne.
B.R.@1ite em&c& %&pt!l c &t!nci c-n( "este& s0& pop&$&t+ e& & $ene&t
<!n co (e oo&e #i #oc (in to&te p*ile spect!l!i e"&n$1elic+ (e l&
episcolp&li l& sep&&ti#ti.= 9& sp!ns l& &cest "&l imens (e citici+ Ao1n
SmHt1 & &%im&t c 'n &bsen*& !nei biseici &!tentice+ & %ost neces& !n &ct
&(ic&l+ &#& c!m & %ost popi!l s! bote,+ c! scop!l (e & e&#e,& biseic& pe
o t&iectoie no! test&ment&l.
.n &n!l 157J+ Ao1n SmHt1 & p!blic&t !n "ol!m intit!l&t 4eosebiri ntre
Biserici /eparatiste, o l!c&e 'n c!pins!l cei& el & &tins p!ncte impot&nte
(in p&ctic& eclesi&l+ pec!m lit!$1i& #i (i"ese mo(&lit*i (e
'nc1in&e+sl!Cie&+ pec!m #i s!s*inee& %in&nci& & biseicii. .n cee& ce
pi"e#te 'nc1in&e&+ SmHt1 consi(e& c &ce&st& teb!ie s i,"o&sc (in
inim #i n! (in c*i+ 'n &sep*i!ne& s&+ spont&neit&te& %iin( esen*i&l 'n
'nc1in&e. .n %el!l &cest&+ el s0& pon!n*&t 'mpoti"& %olosiii 9*ii (e
R!$ci!ni+ emis (e cte Biseic& An$liei. .n cee& ce pi"e#te (nici&+
SmHt1+ o consi(e& c& %iin( o p&te & 'nc1inii #i (e &cee& 'n opini& l!i+
p&ticip&e& nece(incio#ilo l& (nicie & teb!i s %ie po1ibit. .n cee& ce
pi"e#te sl!Cie& 'n Biseic+ 'nt0o m&nie c&e !lteio "& (e"eni cl&sic
pent! b&pti#ti+ SmHt1 consi(e& c e)ist (o! c&te$oii (e sl!CitoiG
spiit!&li 2pstoii3+ especti" &(minist&ti"i 2(i&conii3.
P&&(o)&l+ (&toit %iii s&le sc1imbto&e+ SmHt1 & e$et&t &ct!l
bote,!l!i+ s0& (e,is (e el+ & c!t&t s se &ilie,e menoni*ilo #i & &C!ns s %ie
18
e)com!nic&t (e popi& s& &(!n&e. .n &cest conte)t+ 'n &!$!st 1518+ SmHt1
(ece(e&,+ i& con(!cee& mi#cii este pel!&t (e cte T1om&s Del?Hs.
Acest& este conte)t!l 'n c&e & l!&t %iin* pim& biseic b&ptist (in
istoie+ o com!nit&te &lct!it (in ce(incio#i sep&&ti#ti en$le,i+ c&e l&
Amste(&m+ 'n Ol&ln(& &! int&t 'n cont&ct c! p&ctic& bote,!l!i ce(in*ei
o%ici&t (e cte menoni*i. .n &n!l 1511+ $!p&e& con(!s (e T1om&s Del?Hs
e"ine 'n An$li& #i 'ntemei&, l& Lon(& 'n ,on& Spit&l%iel(s+ pim& biseic
b&ptist (e pe teitoi!l Re$&t!l!i Unit+ !n sp&*i! 'n c&e mi#c&e& b&ptist
"& c!no&#te 'n (eceniile #i 'n "e&c!ile !mto&e o &scensi!ne
spect&c!lo&s.
DEZVOLTAREA MICRII BAPTISTE PE
MAPAMOND
1. BAPTITII DIN AN:LIA
.n &n!l 1511+ l& Spit&liel(s+ 'n "ecint&te& Lon(ei i& %iin* pim&
Biseic B&ptist (e pe teitoi!l Re$&t!l!i Unit. Aici+ mi#c&e& b&ptist se
"& (e,"olt& 'n (o! m&i &m!i c!nosc!te s!b n!mele (e b&pti#ti $ene&li #i
b&pti#ti p&tic!l&i.
1.1. BAPTITII :ENERALI
A! %ost c&te$oisi*i c! &cest n!me (&toit con"in$eilo lo &miniene c!
pi"ie l& !ni"es&li&t&te& m-nt!iii. 9on(!cto!l mi#cii & %ost ini*i&l c1i&
1F
T1om&s Del?Hs+ i& (!p (eces!l &cest!i& s!"enit 'n &n!l 1515+ &! !m&t
Ao1n M!ton #i Leon&( B!s1e.
Peoc!p&e& const&nt & b&pti#tilo en$le,i & %ost &cee& (e & &p&
libet&te& eli$io&s 'n %&*& "&l!l!i (e pesc!*ii (ecl&n#&te 'mpoti"& lo+ (&
#i (e & se (e%ini (octin& c& o mi#c&e in(epen(ent 'n &pot c! mi#c&e&
menonit. .nc (in &n!l 1511+ Smit1 #i Del?Hs &! %om!l&t o Mt!isie (e
9e(in* intit!l&t 6 4eclaraie a .redinei -oporului 7nglez de la
Amsterdam. Alte c&te1isme b&ptiste &"e&! s %ie &(opt&te 'n &nii 1541+ 1557+
15I6+ especti" 1561. 9e& m&i %&imo&s (inte &ceste& & %ost ce& &(opt&t 'n
&n!l 1541+ (e com!n &co( c! B&pti#tii P&tic!l&i %iin( intit!l&t <9ele &se
Pincipii=. Aceste& e&!G 8. *espectarea libertii de contiin9 :. /epararea
Bisericii de /tat9 ;. Autonomia Bisericii locale9 <. Botezul credinei9 =.
*eligia privit ca un act personal9 >. .onducerea democratic a Bisericii.
.n cee& ce pi"e#te e)p&nsi!ne& n!meic & B&pti#tilo :ene&li+
teb!ie men*ion&t %&pt!l c 'n &n!l 1547 e)ist&! KI (e biseici+ (& (!p &n!l
15J6+ &cti"it&te& lo & int&t 'n (eclin.
1.8. BAPTITII PARTI9ULARI
A! %ost n!mi*i 'n %el!l &cest& (&toit &t&#&ment!l!i lo %&* (e (octin&
c&l"in & pe(estinii+ con%om cei& Distos & m!it (o& pent! cei &le#i.
Mi#c&e& se n&#te 'n conte)t!l sep&&tist c&e se m&ni%est& c! "i!len* 'n
An$li& secol!l!i &l /VII0le&. Pim!l li(e m&c&nt &"e& s %ie A&cob DenH+
!n simp&ti,&nt &l l!i Robet Bo?ne. .n &n!l 15FF+ (!p ce DenH & emi$&t
'n Vi$ini&+ S&m!el E&ton #i Ric1&( Bl!nt &! &C!ns l& con"in$ee& c
mo(&lit&te& biblic (e &(minist&e & bote,!l!i este pin sc!%!n(&e+ 'n %el!l
&cest& constit!in(!0se pim& biseic & b&pti#tilo p&tic!l&i. De#i &ce#ti&
pe%e&! s se n!me&sc ?rai+ in&micii mi#cii &! %ost cei c&e le0&!
1K
&co(&t n!mele (e b&pti#ti. S!s*intoi &i Re"ol!*iei c&e "& (!ce l&
(eton&e& e$el!i 9&ol I #i l& inst&!&e& Mon&1iei 9onstit!*ion&le+
b&pti#tii se "o b!c!& (e libet&te eli$io&s 'n timp!l Potecto&t!l!i l!i
Oli"e 9om?ell 2c&e & (e"enit el 'ns!#i b&ptist3 #i m&i &les 'n timp!l
(omniei e$el!i I&cob &l II0le&+ cel c&e & pom!l$&t 'n &n!l 15J6 E(ict!l (e
Tole&n*. B&pti#tii p&tic!l&i &! 'ncec&t s0#i (e%ine&sc o i(entit&te
i(eolo$ic popie %om!l-n( 'n &n!l 15KK pim!l lo c&te1ism+ c&e &"e& s
(e"in !n epe pent! B&pti#tii c&l"ini#ti (in An$li&+ pec!m #i pent! %&*ii
&cesto& (in l!me& no!.
9e& m&i poeminent peson&lit&te b&ptist & epocii & %ost en!mit!l
p&sto #i sciito Ao1n B!nH&n 2158J015JJ3+ cel c&e & scis pinte &ltele
c&te& intit!l&t .ltoria -elerinului+ !n& (inte opeele (e e%ein* &le
lite&t!ii potest&nte.
De0& l!n$!l secol!l!i &l /VIII0le& mi#c&e& & contin!&t s se e)tin(+
bene%iciin( (in plin (e e,!lt&tele spect&c!lo&se &le M&ii Te,ii Spiit!&le+
(ecl&n#&te c& !m&e & pe(icii l!i Ao1n @esleH #i :eo$e @1ite%ile(+ (&
#i (e contib!*i& !no li(ei m&c&n*i+ pec!m Robet D&ll 21I5K01JF13+
An(e? ;!lle 21I4K01J143+ especti" @illi&m 9&eH 21I5101JFK3.
Almintei+ l& s%-#it!l secol!l!i &l /VIII0le&+ c& !m&e & p&si!nii
%enomen&le & l!i @illi&m 9&eH i& n&#tee Societ&te& Mision& B&ptist+
c&e '#i &s!m ol!l (e & s!s*ine mision&i #i (e & e&li,& t&(!cee& #i
tipie& (e Biblii #i lite&t! ce#tin. .n &n!l 1I68+ @illi&m 9&eH 'ns!#i
"& psi An$li&+ (e(ic-n(!0#i 'nte&$& "i&* l!cii (e misi!ne (in In(i&.
Secol!l &l /I/0le& & %ost s!p&n!mit <Ve&c!l po$es!l!i ce#tinism!l!i=+
%iin( o peio&( 'n c&e n!m!l ce(incio#ilo b&pti#ti & contin!&t s
spoe&sc+ &t-t 'n An$li&+ c-t #i 'n coloniile &cestei& (e peste mi+ pec!m
14
In(i&+ No!& >eel&n(+ A%ic& (e S!(+ (& #i pe teitoi!l SUA #i &l !no *i
(e pe continent!l e!ope&n+ pec!m :em&ni& s&! R!si&.
.n An$li&+ 'n &n!l 1J1F+ b&pti#tii p&tic!l&i &! p!s b&,ele Uni!nii
B&ptiste+ i& &n!l 1J61+ m&c1e&, &lipie& l& Uni!ne & b&pti#tilo $ene&li.
Peson&lit*ile poeminente 'n peio&(& especti" &! %ost Ale)&n(e
M&cl&en 21J85016173+ Ao1n 9li%o( 21JF50168F3 #i m&i &les 91&les D.
Sp!$eon 21JFK01J653.
Acest& (in !m & pstoit %&imos!l T&ben&col Metopolit&n (in Lon(&+
& e(it&t e"ist& /@ord and )ro@el+ & p!blic&t n!meo&se c*i #i este
consi(e&t c& %iin( (e (ep&te cel m&i m&e pe(ic&to (in istoie+ l!i
Sp!$eon &co(-n(!0i0se post!m titl!l (e <Pin* &l pe(ic&toilo=. A bote,&t
1K.777 (e peso&ne #i 'n &po$e!l sl!Ciii s&le pe(ic&toice#ti+ n!m!l
&sc!lttoilo c&e "ene&! s0i &!(ie,e mes&Cele e& estim&t l& ci%& (e 5777
(e peso&ne+ 'n c!s!l %iecei (!minici. .n &n!l 1JJI+ Sp!$eon (ecl&n#e&,
(isp!t& c! Uni!ne& B&ptist #i implicit c! Pe#e(intele &cestei&+ cell&t li(e
b&ptist m&c&nt &l epocii+ Ao1n 9li%o(. 9!nosc!t s!b (en!mie& (e <Do?n
:&(e=+ conto"es& & %ost $ene&t (e cee& ce Sp!$eon consi(e& & %i
(eb!t!l !nei (ec&(en*e mo&le #i c1i& (octin&e 'n s-n!l mi#cii b&ptiste+
c& !m&e & (eclin!l!i timp!l!i (e !$ci!ne+ & ce#teii $&(!l!i (e &p&tie 'n
-n(!ile ce(incio#ilo+ (& #i & <contib!*iei=!no pstoi in%i(eli+ c&e
<%ec"ent-n( te&t!l &! &C!ns s into(!c 'n biseic spect&colele l!me#ti=.
.n cee& ce pi"e#te &c!,&*iile (octin&e+ &ceste& &"e&! 'n "e(ee &(e,i!ne&
!no pstoi l& peceptele sociniene+ pec!m #i &lte &b&tei (e l& peceptele
Scipt!ii. 9ele (o! po,i*ii s0&! (o"e(it & %i ieconcili&bile+ &st%el c
Sp!$eon+ &"e& s se et&$ 'n cele (in !m (in Uni!ne& B&ptist.
E%ot!ile e(!c&*ion&le &le b&pti#tilo en$le,i s0&! conceti,&t pin
'n%iin*&e& !no cole$ii (e pesti$i!+ pec!m 9ole$i!l Bistol+ %on(&t 'n &n!l
15
15I6+ 9ole$i!l Re$entPs P&B (in O)%o(+ %on(&t 'n &n!l 1J17 s&! 9ole$i!l
Sp!$eon+ 'n%iin*&t c1i& (e $eni&l!l pe(ic&to 'n &n!l 1J45+ l& Lon(&.
.n cee& ce pi"e#te (in&mic& mi#cii b&ptiste (in An$li&+ &ce&st& &
%ost e)plo,i" p-n- l& (eb!t!l secol!l!i &l //0le&+ (& &nii c&e &! !m&t
'nc1eieii Pim!l!i R,boi Mon(i&l &! m&c&t 'ncep!t!l !n!i (eclin (!eos.
Ast%el+ (&c 'n &n!l 1J66+ pe teitoi!l Re$&t!l!i Unit 2An$li&+ O&& :&lilo+
Sco*i& #i Il&n(& (e No(3 %iin*&! 856I (e biseici c! F44.18J membii+ l&
'ncep!t!l secol!l!i &l //I0le& n!m!l biseicilo s0& est-ns l& 8187+ i&
cel &l ce(incio#ilo l& 1K8.451.
8. DE>VOLTAREA MI9LRII BAPTISTE .N AMERI9A DE NORD
Se estime&, c I7Q (in n!m!l tot&l &l b&pti#tilo s!nt loc&li,&*i pe
teitoi!l &ct!&l &l SUA+ &ce#ti& &lct!in( ce& m&i l&$ (enomin&*ie
potest&nt (in Ameic& (e No(.
8.1. APARIOIA I E/PANSIUNEA MI9LRII BAPTISTE .N
AMERI9A DE NORD
D&toit pesec!*iilo l& c&e %!sese s!p!#i 'n An$li&+ n!meo#i
sep&&ti#ti en$le,i &! t&"es&t oce&n!l #i s0&! st&bilit 'n coloniile 'ntemei&te
pe teitoi!l Ameicii (e No(. Pinte &ce#ti& se &%l&! Ro$e @illi&ms #i
Ao1n 9l&Be+ (oi p&stoi sep&&ti#ti c&e se em&c&se 'n An$li& pin l!pt&
lo &cceb 'n %&"o&e& libet*ii eli$io&se. 9ei (oi s!nt ce(it&*i c& %iin(
%on(&toii mi#cii b&ptiste (in Ameic& (e No(. .n &n!l 15F6+ @illi&ms &
'n%iin*&t o biseic b&ptist 'n o&#!l Po"i(ence (in R1o(e Isl&n(+ i& 'n &n!l
15KK+ 9l&Be & %on(&t biseic& (in o&#!l Ne?pot.
O (e,"olt&e (eosebit & mi#cii se po(!ce 'n secol!l &l /VIII0le& c&
!m&e & !n(ei (e #oc po(!se (e M&e& Te,ie Spiit!&l. .n $ene&l+ se
1I
consi(e c b&pti#tii &! %ost cei m&i m&i bene%ici&i &i c&mp&niilo (e
pe(ic&e s!s*in!te (e Aon&t1&n E(?&(s #i m&i &les :eo$e @1ite%iel(+
st&tisticile in(ic-n( %&pt!l c (&c 'n &n!l 1IK7+ pe teitoi!l Ameicii (e
No( e)ist&! m&i p!*in (e o s!t (e biseici b&ptiste+ p&t!,eci (e &ni m&i
t-,i! 'n &n!l 1II5+ &(ic 'n &C!n!l Re"ol!*iei Ameic&ne %!nc*ion&! (eC&
cinci s!te (e biseici b&ptiste.
91i& (&c %iec&e biseic b&ptist este &!tonom+ 'n mo( t&(i*ion&l
biseicile b&ptiste s0&! $!p&t 'n &soci&*ii ce&te c! scop!l (e & con%ei
biseicilo p&ticip&nte &C!to ecipoc 'n sl!Cie. Pe teitoi!l &meic&n+
e)isten*& &cesto &soci&*ii &e l& b&, &t-t citeii $eo$&%ice+ $e"&te (e
imensit&te& teitoi!l!i+ c-t #i citeii (octin&e.
Pim& &soci&*ie n&*ion&l & b&pti#tilo (in SUA & %ost %on(&t l& 'ncep!t!l
secol!l!i &l /I/0le& s!b (en!mie& (e .onvenia )rienal 2T1e Tienn&l
9on"ention3+ &"-n( scop!l (e & colect& %on(!i pent! spiCinie& !no
&c*i!ni e(!c&*ion&le+ mision&e s&! c&it&bile. 9on%om st&tisticilo p!blic&te
pe site0!l Ali&n*ei B&ptiste Mon(i&le+ 'n &n!l 8775+ pe teitoi!l SUA
%!nc*ion&! F1 (e $!p!i+ &soci&*ii s&! con"en*ii b&ptiste. 9ele m&i
n!meo&se (inte &ceste& s!nt 9on"en*i& B&ptist (e S!( 215.F77.777
membii #i KK.777 (e biseici &%ili&te3+ 9on"en*i& B&ptist (in Te)&s
28.F77.777 membii #i 4I77 (e biseici3+ 9on"en*i& B&ptist N&*ion&l
2F.177.777 membii #i 18.777 (e biseici3+ 9on"en*i& N&*ion&l & B&pti#tilo
Po$esi#ti 28.477.777 membii #i 1877 (e biseici &p&*into&e3.
8. 8. PERSONALITLOI
Dinte peson&lit*ile b&ptiste c&e &! m&c&t pin contib!*i& lo istoi&
mi#cii b&ptiste &meic&ne #i mon(i&le teb!ie &minti*iG E($& R. M!llins
21J570168J3+ psto+ teolo$ #i pe#e(inte &l 9on"en*iei B&ptiste (e S!(
1J
2168K0168J3+ pec!m #i pe#e(inte &l Ali&n*ei B&ptiste Mon(i&le 2168J3E
Ao1n A. Bo&(!s 21J8I01J643+ pe(ic&to #i po%eso l& So!t1en B&ptist
T1eolo$ic&l Semin&H+ &!to & n!meo&se c*i+ (inte c&e ce& m&i %&imo&s
m-ne % 'n(oi&l 6n )2e -reparation and 4eliverA of /ermons 9 @&lte
R&!sc1enb!s1 21J510161J3+ psto l& Ne? RoB #i <pintele E"&n$1eliei
soci&le=E M&tin L!t1e Sin$ 216860165J3+ p&sto b&ptist c!nosc!t c&
l!ptto ne'n%ic&t pent! (ept!ile peso&nelo (e c!lo&e+ l&!e&t &l
Pemi!l!i Nobel pent! p&ce s&! BillH :&1&m 2161J03+ cel m&i en!mit
pe(ic&to e"&n$1elist (in & (o!& C!mt&te & secol!l!i &l //0le&.
Pocl&m-n( impe&ti"!l naterii din nou+ el & (e"enit %&imos pent!
c&mp&niile 2c!ci&(ele3 (e e"&n$1eli,&e o$&ni,&te pe 'nte$!l m&p&mon(
c&e &"e&! s con(!c l& con"etii 'n m&s.
TENDINE CONTEMPORANE
P&&(o)&l+ ce& m&i m&e &menin*&e l& &(es& i(entit&tii (istincti"e &
b&pti#tilo n! po"ine nici (e l& mi#c&e& ec!menic& si n! se (&toe&, nici
pesec!tiei e)ecit&te (e cte biseicile n&tion&le m&Coit&e 2c! e)cepti&
biseicilo b&ptiste &%l&te in %ostele *i com!niste+ !n(e+ in conte)t!l
%!nc*ionii !no (emoc&tii im&t!e+ Tbiseicile istoiceN c&!t s0#i ec&pete
st&t!t!l (e Nbiseici n&tion&leN+ e"en(ic-n( !n e$im pi"ile$i&t c! peten*ii
(e potectie si s!pot (in p&te& St&t!l!i3.
D& 'n t&ile (emoc&tice #i pl!&liste+ !n!l (inte peicolele m&Coe
c&e 'i "i,e&, pe b&ptisti este (isol!*i&+ m&i pecis ten(in*& (e & n! se m&i
(eosebi (e &lte biseici e"&n$1elice. L!c!l &cest& se (&toe&, %&pt!l!i c
16
smin*& p!s& (e Re%om+ pec!m #i (e Nsep&&ti#tiiN secol!l!i &l /VII0 le& &
'ncol*it 'n "e&c!ile c&e &! !m&t #i & con(!s l& &p&i*i& !nei m&i %&milii (e
biseici e"&n$1elice+ &popi&te 'n cee& ce pi"e#te ce,!l #i in m&ni%est&e&.
Din (oin*& (e & col&bo& m&si" c! &ceste biseici l& e"&n$1eli,&e&
com!nit*ii #i & l!mii+ 'n m!lte loc&*ii (e pe m&p&mon(+ biseicile b&ptiste
&! incep!t s elimine (in n!mie& lo o%ici&l n!mele (e Nb&ptistN. In
con(itiile !nei e)t&o(in&e mobilit*i soci&le+ pop!l&*i& secol!l!i &l //I0
le&+ tin(e s& cee,e !n Ns&t $lob&lN+ in c&e m!lte (inte (i%een*ele
t&(ition&le+ (&c& n! "o (isp&e c! (es"-sie+ cel p!*in "o %i estomp&te+
pie,in(!0#i (in semni%ic&ti& ini*i&l. A#&(&+ !n& (inte peoc!pile m&Coe
&le mi#cii b&ptiste contempo&ne teb!ie s %ie pst&e& i(entit*ii
(octin&e popii #i estomp&e& ten(in*ei (e (isol!*ie c&&cteistic epocii.
91i& (&c& &! m!lte c&&cteistici com!ne+ m!ltit!(ine& (e biseici
b&ptiste sp-n(ite in m&i to&te *ile l!mii ci"ili,&te pe,int o m&e
"&iet&te &t-t 'n cee& ce pi"e#te speci%ic!l ce,!l!i c-t #i in pi"in*&
%omelelo (e m&ni%est&e. De %&pt+ (icton!l c&&cteistic t!t!o %omelo (e
&sociee b&ptiste esteG NBnitate in lucrurile esentiale cu privire la m+ntuire
si diversitate in toate celelalte.N
Mi#c&e& b&ptist contempo&n po&te %i imp&*it in tei c!ente
m&CoeG b&pti#tii ec!menici+ b&pti#tii e"&n$1elici conse"&toi si b&pti#tii
%!n(&ment&li#ti. 9ele m&i m&i (isp!te e)istente 'n c&(!l mi#cii b&ptiste
n! s!nt po(!se (e (i"e$en*ele (inte Aminieni si 9&l"inisti s&! (inte
mision&i#ti si nemision&i#ti 2pec!m 'n "em!ile tec!te3+ ci 'nte cei c&e
'mb&*i#e&, in mo( (i%eit c1i& pincipiile %!n(&ment&le &le mi#ciiG m&i
pecis+ limitele implic&ii in &cti"it*ile politico0soci&le pec!m #i el&*iile c!
celel&lte $!p&i (in m&e& %&milie & ce#tinism!l!i istoic.
87
1. B&pti#tii ec!menici tolee&, !n m&e spect! (e con"in$ei+
me$-n( (e l& cele m&i conse"&ti"e p-n l& cele m&i libe&le. Ei &ccept
Nmemb&lit&te& (esc1isN 2% %ec"ent&e& consec"ent & se"iciilo
(i"ine3+ m&ni%est !n intees (eosebit pent! p&ce& $lob&l+ pec!m si pent!
espect&e& (ept!ilo om!l!i 'n to&te *ile l!mii+ &! ten(in*& (e & %i m&i
(e$&b libe&li in pobleme le$&te (e mo&lit&te si (e o(ine soci&l #i
pec!m le in(ic #i n!mele+ s!nt milit&n*i (ecl&&*i 'n %&"o&e& co&$!lii
t!t!o biseicilo ce#tine (in l!me si & t!t!o celol&lte %ome (e
spiit!&lit&te eli$io&s& 'n c&(!l !nei mi#ci ec!menice mon(i&le.
8. B&pti#tii e"&n$1elici conse"&toi s!nt (e (ep&te $!p!l cel m&i
n!meos+ &cti"-n( 'nt0!n sp&*i! teolo$ic emin&mente conse"&to. Ei
pocl&m impe&ti"!l !n!i in&lt st&n(&( (e mo&lit&te+ &t-t 'n pl&n
in(i"i(!&l+ c-t #i in s%e& p!blic. In poblem&tic& soci&l+ ei s!nt &li&*ii
%o*elo conse"&to&e c&e p!n &ccent pe espons&bilit&te& in(i"i(!l!i in %&t&
societ*ii si pe "&loile m!ncii+ cinstei si 1niciei. .n ci!(& %&pt!l!i c &st%el
(e biseici coopee&, in $ene&l+ &t-t pe pl&n loc&l c-t #i inten&tion&l c!
&lte biseici ce pose( con"in$ei &sem&n&to&e+ b&pti#tii e"&n$1elici se
pon!n* impoti"& ec!menism!l!i mon(i&l+ pe c&e0l (en!n* c& pe o
mo(&lit&te peic!lo&s (e compomitee & &(e"!l!i ce#tin.
F. B&pti#tii %!n(&ment&li#ti+ milite&, &cti" 'mpoti"& teolo$iei
libe&le+ &! ten(in*& (e & %i (ispens&*ion&li#ti si pemileni#ti in teolo$ie+
&(opt !n st&n(&( 'n&lt (e mo&lit&te+ si s!nt $&t& s& (!c spiit!l sep&&tist
l& e)tem+ tec-n( (e l& sep&&e& (e St&t l& o &n!mit n!&n* (e sep&&e
%&* (e societ&te. Ei &! "e(ei po%!n( conse"&to&e in s%e& &cti"it*ii
p!blice si n! s!nt (isp!#i s col&boe,e (ec-t c! &lte biseici
%!n(&ment&liste s&! c! &lte biseici e"&n$1elice conse"&to&e. D& 'n c&,!l
81
(in !m+ %!n(&ment&li#tii 'nte!p oice %el (e coope&e in clip& in c&e
s!specte&, c o &st%el (e biseic & intetine le$&t!i si c! biseici pe c&e
ei le consi(e c& %iin( libe&le.
At-t b&pti#tii conse"&toi c-t #i cei %!n(&ment&li#ti p!n !n &ccent
(eosebit pe l!c&e& mision&&+ &t-t in t&& (e oi$ine+ c-t si peste 1ot&e.
Bine'n*eles c e)ist biseici b&ptiste c&e se 'nc&(e&, 'n ,on& (e
con%l!en* (inte $!p&e& e"&n$1elic conse"&to&e #i $!p&e&
%!n(&ment&list. Tot!#i+ m&Coit&te& biseicilo b&ptiste (in l!me se
'nc&(e&, (istinct 'nt0!n& (in cele tei c&te$oii men*ion&te &nteio.
88
MICAREA BAPTIST DIN ROMNIA
NTEMEIEREA I ACTIVITATEA BISERICII
BAPTISTE GERMANE DIN BUCURETI

L& C!mt&te& secol!l!i &l /I/0le&+ !n n!m impesion&nt (e etnici
$em&ni s0&! st&bilit pe teitoi!l Oii Rom-ne#ti+ cei m&i m!l*i (inte
&ce#ti& opt-n( pent! o&#!l0c&pit&l B!c!e#ti. E& o peio&( m&c&t (e
(esc1i(ee& pincip&telo om-ne cte Occi(ent #i implicit (e 'n%loie
economic. .n &cest conte)t+ l& F7 &pilie 1J45+ (escin(e l& B!c!e#ti+ pim!l
ce(incios b&ptist $em&n+ (!l$1e!l Ao1&nn Sc1&sc1mi(t.
Nsc!t 'n &n!l 1J87+ 'n Un$&i&+ 'n &popiee (e B!(&pest&+
Sc1&sc1im(t s0& con"eit l& ce(in*& b&ptist l& D&mb!$+ 'n :em&ni&+
%iin( bote,&t 'n &n!l 1JK4 (e %&imos!l Ao1&n :e1&( OncBen. Ime(i&t (!p
ce s0& st&bilit l& B!c!e#ti+ Sc1&sc1mi(t #i so*i& s& A!$!st& &! c!t&t s0#i
%&c !n cec (e pieteni+ pe c&e i0&! in"it&t 'n c&s& lo pent! !$ci!ne #i
st!(i! biblic. Din mt!iile contempo&nilo e,!lt c Sc1&sc1mi(t+ (e#i
n! e& !n pe(ic&to 'n,est&t e& !n e)celent com!nic&to &l E"&n$1eliei (e
l& peso&n l& peso&n. At-t el+ c-t #i so*i& s& &! pel!&t (e l& OncBen
%&imo&s& lo,inc <fiecare baptist un misionar= #i &! &plic&t0o 'n "i&*& lo. .n
sc!t timp+ c&s& le0& (e"enit neincpto&e+ &st%el c loc&*i& 'nt-lniilo & %ost
sc1imb&t 'n &telie!l (e (!l$1eie &l l!i Sc1&sc1mi(t+ c&e %o&te c!-n( se
"& (o"e(i ne-ncpto #i el.
9& !m&e & solicicitii %om!l&te (e no!& com!nit&te+ l& 8I
septembie 1J5F+ sose#te l& B!c!e#ti Albet Liebi$+ cel c&e "& (e"eni
pim!l psto &l Biseicii #i "& o%ici& pimele bote,!i l& B!c!e#ti. Biseic&
&"e& o (in&mic 'n%loito&e+ s!b e$i(& ei %!nc*ion-n( 'nc (in &n!l 1J54
8F
Ccoala 4uminical+ Asociaia )ineretului+ pec!m #i Asociaia pentru
*sp+ndirea de )ractate i Brouri. A!$!st Liebi$ & %ost !n psto c! o
pon!n*&t "i,i!ne mision&. .n &n!l 1J5K+ (!p (eb!t!l l!cii (e l&
9&t&loi+ (in Dobo$e&+ OncBen l0& 'nscin&t pe Libi$ c! coo(on&e&
p!nct!l!i (e misi!ne. 9& !m&e & &cest!i %&pt + 'n noiembie 1J54+ l&
9&t&loi &! %ost bote,&te 88 (e peso&ne+ 'n &nii !mtoi 'nte&$& loc&lit&te
con"etin(!0se l& ce(in*& b&ptist.
.n &n!l 1JIJ+ c-n( D&niel Sc1?e$le & (e"enit p&sto!l biseicii (in
B!c!e#ti+ &(!n&e& n!m& 57 (e membii. .n timp!l p&sto&t!l!i l!i Ao1&nn
D&mmesc1mi(t &"e&! s %ie bote,&*i pimii ce(incio#i om-ni. Ast%el+ l& 8I
septembie 1J65 & %ost bote,&t #i & (e"enit memb! te%&n P-"!+ oi$in&
(in Tec!ci. .n 167F+ & %ost bote,&t (e cte &cel&#i p&sto #i 9onst&ntin
A(oi&n+ cel c&e "& (e"eni l& -n(!l s! p&sto.
.n &n!l 1J65+ Biseic& B&ptist :em&n (in B!c!e#ti se m!t 'n
loc&*i& (e pe St. Pop& R!s!+ n. 88+ &(es l& c&e contin! s %!nc*ione,e #i
&st,i o Biseic 9e#tin B&ptist.
Un moment impot&nt 'n istoi& Biseicii :em&ne l0& epe,ent&t
"i,it& l!i OncBen. Bote,&t l& 8F &pilie 1JFK+ l& D&mb!$+ Ao1&nn :e1&(
OncBen "& %i c!nosc!t !lteio (ept <pintele b&pti#tilo (in :em&ni& #i
(in E!op&=. .n &n!l 1J56+ 'n c&(!l !nei c&mp&nii mision&e ini*i&te 'n
E!op& (e Est+ OncBen & "i,it&t #i teitoi!l *ii no&ste. El & pe(ic&t l&
9&t&loi+ l& B!c!e#ti #i l& B&#o". L& B!c!e#ti+ pe l-n$ mes&Cele pe c&e le0
& ostit+ el & c!t&t s o$&ni,e,e l!c&e& Biseicii #i s le t&nsmit (in
spiit!l s! mision& t!t!o membilo &cestei&. .n sens!l &cest& & %ost
o$&ni,&t !n s%&t %*esc l& c&e & p&ticip&t 'nte&$& &(!n&e.
.n pimii &ni &i e)isten*ei s&le+ (&toit speci%ic!l!i s! etnic+ Biseic&
B&ptist :em&n #i0& concent&t to&te e%ot!ile 'n (iec*i& con"etiii
8K
etnicilo $em&ni. O(&t c! "enie& l!i Liebi$+ &bsol"ent &l Semin&!l!i (in
D&mb!$+ biseic& & l!&t ini*i&ti"& (e & (!ce E"&n$1eli& #i l& om-ni. .n
sens!l &cest&+ &! %ost tipite t&ct&te+ &! %ost t&(!se imn!i+ Biblii 2'n
col&bo&e c! Societ&te& Bit&nic (e Biblii3 #i &! %ost intepinse inc!si!ni
mision&e l& I&#i+ l& Ale)&n(i&+ l& Pite#ti+ #.&. .ncep-n( (in &n!l 1677+
&!toit*ile om-ne &! ce!t Biseicii B&ptiste :em&ne s0#i limite,e
l!c&e& (o& l& etnicii $em&ni. 9on"etie& om-n!l!i l!i 9onst&ntin
A(oi&n+ (e po%esie %&m&cist #i b!n c!noscto &l limbii $em&ne+ & %c!t
'ns posibil (eb!t!l l!cii pinte om-ni+ l!c&e coo(on&te c1i& (e
om-ni. .n &n!l 1618+ (!p &bsol"ie& c!s!ilo Semin&!l!i (in D&mb!$+
&cest& "& 'ntemei& Pim& Biseic 9e#tin Rom-n B&ptist (in B!c!e#ti.
NCEPUTURILE CREDINEI BAPTISTE N
TRANSILVANIA
P-n 'n &n!l 161J+ T&nsil"&ni& & %c!t p&te (in Impei!l A!sto0
Un$&. 9e(in*& b&ptist & &C!ns pent! 'nt-i& o& pe mele&$!ile Bi1o!l!i+
'n &n!l 1JI1+ %iin( &(!s (e cte !n &n$&C&t &l Societ*ii Biblice Bit&nice+
n!mit Anton No"&B. Vobito (e limb $em&n+ m&$1i& #i om-n+ &cest&
& ini*i&t l& S&lont& M&e+ 'n pim"&& &n!l!i 1JI1+ 'n c&s& l!i A&nos L&Cos+
!n $!p (e st!(i! biblic. P&ticip&n*ii l& &cest st!(i! "o %i cei c&e "o %om&
Biseic& B&ptist (in T&nsil"&ni&. Din $!p &! %c!t p&te Mi1&i 9one& #i
Mi1&i Tot1. L& 5 &!$!st 1JI4+ cei opt membii &i $!p!l!i &! %ost bote,&*i l&
S&lont& M&e (e cte p&sto!l mision& Denic1 MeHe.
84
Impot&n*& istoic & &cestei biseici e,i( (in mision&ism!l ei "i!+
c&e & (ep#it oice %el (e b&ie etnic s&! soci&l. Ast%el+ $!p!l (e l&
S&lont& e& &lct!it (in m&$1i&i+ pim!l c&e le0& &t&t c&le& no!0
test&ment&l & %ost !n $em&n+ i& cel c&e i0& bote,&t & %ost l& -n(!l s!
$em&n. Acti"it&te& mision& & pimilo ce#tini (in S&lont& & %ost !n&
po(i$io&s. Ast%el Mi1&i Tot1 s0& (e(ic&t l!cii (es%#!&te pinte
m&$1i&i+ c! pec(ee l& S&lont&+ 'n "eme ce Mi1&i 9one& & 'ncep!t s
l!ce,e pinte om-nii (in com!nele 'n"ecin&te. P&ctic+ 9one& & (e"enit
!n mision& &l om-nilo #i c& !m&e & l!cii s&le "o l!& n&#tee ,eci (e
biseici b&ptiste 'n Bi1o #i 'n e$i!nile &(i&cente. Re"enin( l& &cti"it&te&
Biseicii (in S&lont&+ teb!ie men*ion&t c 'n &n!l 167J+ &ce&st& n!m& 167
(e membii #i &"e& 'n $iC &lte #&pte biseci misi!ne.
.n cee& ce pi"e#te speci%ic!l (octin& &l celo con"eti*i l& S&lont&+
&cest& & &"!t o pon!*&t oient&e c&l"inist. Ast%el+ 9one& %olose& %ec"ent
'n pe(icile s&le+ e)pesii+ pec!m <cei &le#i (e Domn!l= oi <(&c s!nt &le#i+
se "o poci=. .n cee& ce pi"e#te (isciplin& biseice&sc+ &ce&st& e& %o&te
se"e+ ms!ile &(opt&te 'mpoti"& celo c&e c(e&! 'n pc&t %iin(
nec!*to&e. Tot 9one& & %ost cel c&e & 'mpm-ntenit p&ctici+ pec!m
(estin&e& !ltimei bnci (in c&s& (e !$ci!ne pent! cei pl&s&*i s!b
(isciplin s&! -n(!i&l& c& ms!ile (isciplin&e s n! %ie &s!m&te (ec-t 'n
pe,en*& p&sto!l!i coo(on&to &l cec!l!i especti" (e biseici. 91i& (&c
!nele (inte p&cticile (e &t!nci+ contin! s se men*in c1i& #i &st,i+ tot!#i
(!p o $ene&*ie+ m&e& m&Coit&te & pe(ic&toilo b&pti#ti &! en!n*&t l&
i(ee& (e & m&i pop&$& (octin& &le$eii 'n %om& ei c&l"inist.
85
MIHAI CORNEA - MARELE PREDICATOR AL
NCEPUTURILOR TRANSILVANE (1844-191!
De#i se p&e c %&mili& l!i & %ost (e oi$ine om-n+ e& & %ost s!p!s
!n!i poces (e m&$1i&i,&e %o*&t speci%ic epocii #i ,onei especti"e. Pin
!m&e n!mele l!i om-nesc teb!ie s %i %ost Mi1&i 9one&+ (& 'n &n&lele
m&$1i&e este c!nosc!t (ept Mi1&lH 9onH&. 9!no#te& limb& om-n+ p!t&
con"es&*ii #i (isc!*ii peson&le+ 'n &cee&#i limb+ (& pe(ic& 'n limb&
m&$1i& c! &C!to!l !n!i t&(!cto. Ime(i&t (!p ce & %ost bote,&t+ &
'ncep!t s %&c misi!ne pinte om-ni. A &"!t !n t&lent o&toic #i o p!tee
(e con"in$ee (eosebite #i tocm&i (e &cee& & 'ne$ist&t bi!in*e spiit!&le
%omi(&bile. D. R!s1booBe+ !n!l (inte Pe#e(in*ii Ali&n*ei Mon(i&le
B&ptiste+ &!to!l & (o! st!(ii c! pi"ie l& istoi& b&pti#tilo e!openi+
sp!ne& (espe 9one& c a fost unul dintre cei mai rodnici lucrtori baptiti
europeni. Pe p&c!s!l l!cii s&le+ el & bote,&t !n n!m (e J777 (e
peso&ne+ i& &e&l!l s! (e misi!ne s0& e)tins (incolo (e $&ni*ele Bi1o!l!i+
c!pin,-n( e$i!nile Timi#o&ei+ A&(!l!i+ no(!l T&nsil"&niei+ pec!m #i
cent!l Un$&iei. Mee! pe (!m!i+ poseso!l !n!i c&&cte iepo#&bil+ b!n
s%etnic #i e)cep*ion&l pe(ic&to+ l!c&e& s& (e cpt'i & %ost pionie&t!l+ el
&(!c-n( l& ce(in* mii (e o&meni #i pl&nt-n( ,eci (e biseici.
.n timp!l "ie*ii s&le+ 9one& & p&ticip&t l& to&te con%ein*ele n&*ion&le
#i l& to&te m&ile con%ein*e (es%#!&te l& ni"el e!ope&n. Ast%el+ in &n!l
167J+ &t!nci c-n( l& Belin & &"!t loc 9on$es!l E!ope&n B&ptist+ Mi1&i
9one& & con(!s (ele$&*i& c&e epe,ent& T&nsil"&ni& #i Un$&i&+ &lmintei
el %iin( pim!l pe(ic&to o(in&t 'n &ce&st e$i!ne.
8I
S0& stins (in "i&* 'n &n!l 161I+ 'n loc&lit&te& Diosi$+ t!p!l s! %iin(
'n1!m&t 'n cimiti!l com!nei.
CULTUL I IMNOLOGIA
9e(in*& b&ptist & %ost 'nto(e&!n& simpl+ inspi&t (e !n ce, no!0
test&ment&l #i c&&ctei,&t pint0o p&ctic &semnto&e c! ce& & pimilo
ce#tini. Almintei+ con%om opiniei 'mpt#ite (e istoicii potest&n*i+
m&Coit&te& ceemoniilo #i it!&l!ilo &p!se 'n "i&*& Biseicii (!p
&sociee& Biseicii c! St&t!l+ &c*i!ne s!"enit 'ncep-n( (in timp!l (omniei
'mp&t!l!i om&n 9onst&ntin cel M&e. Pin !m&e+ e& n&t!&l c& b&pti#tii+
cei c&e epe,ent&! o mi#c&e (e e"enie l& (octinele #i p&cticile
ce#tinism!l!i pim&+ s einto(!c 'n biseicile lo o %om simpli%ic&t (e
'nc1in&e com!n.
1. STRU9TURA SERVI9IILOR DIVINE
L& 'ncep!t+ 'n peio&(ele 'n c&e n! e&! constit!i*i c& biseic loc&l+ cei
(onici s (escope &(e"!l Scipt!ii+ se &(!n&! pent! & se !$& #i pent!
& citi 'mpe!n Bibli&. D!p ce s0&! %om&t c& biseici loc&le+ st!ct!&
'nt-lniilo & 'ncep!t 'ns s se (i"esi%ice. Oele (e !$ci!ne &! (e"enit o
const&nt & 'nt-lniilo (e (!minic& (imine&*&+ (& #i & celo (es%#!&te 'n
c!pins!l seilo (e peste spt-m-n. .n c&(!l &cesto 'nt-lnii cons&c&te
!$ci!nii+ &ce#ti& c-nt&!+ cite&! p&s&Ce (in Scipt!+ (e obicei (in c&te&
Ps&lmilo+ (!p c&e 'n$en!nc1i&! #i se !$&! c! "oce t&e !n!l (!p cell&t.
L& oele (e !$ci!ne p&ticip&! n! n!m&i membii+ ci #i cei c&e &! %ost
8J
(en!mi*i 'nc (e l& 'ncep!t!i pietenii Biseicii+ c! pec(ee cei c&e
!m&! & %i bote,&*i. Ale)& Popo"ici men*ione&, 'n st!(i!l s! %&pt!l c
oele (e !$ci!ne e&! loc!l #i timp!l 'n c&e se l!&! cele m&i m!lte (eci,ii
(e & 'mb*i#& ce(in*& no! test&ment&l 'n Distos.
.n cee& ce pi"e#te se"ici!l (i"in+ &cest& & const&t ini*i&l (in citie&
!no p&s&Ce (in Scipt!+ %iin(c n! e)ist&! pe(ic&toi cons&c&*i. M&i
t-,i!+ ce(incio#ii &! (ecis s p&c!$ !n sin$! te)t+ (in te)t!l especti"
o%ein(!0se e)plic&*ii #i 'n"*t!i. Ini*i&l +pe l& &m"on se pein(&! (oi s&!
c1i& tei membii c&e 'ncec&! s eistoise&sc %&ptele oi s c&&ctei,e,e
peson&Cele pe,ente 'n te)t!l especti". O(&t c! tecee& timp!l!i cele m&i
m!lte biseici se "o limit& l& !n sin$! pe(ic&to 'n timp!l (e!lii !n!i
se"ici! (i"in+ biseicile 'ncep-n( s bene%icie,e (e pest&*i& !no
pe(ic&toi inst!i*i pin e)eci*i!+ c&e &! &C!ns s pomo"e,e c! m!lt
(e)teit&te (i"ese %ome (e e)p!nee &le 9!"-nt!l!i Scipt!ii. Ast%el+
se"ici!l (i"in & %ost cent&t 'nc (e l& 'ncep!t 'n C!!l citiii #i popo"(!iii
Scipt!ii. ;iec&e memb! "ene& l& &(!n&e+ &(!c-n(!0#i Bibli& peson&l #i
(e %iec&e (&t c-n( se &!n*& p&s&C!l pe b&,& c!i& e& const!it pe(ic&
(in ,i!& especti"+ 'nte&$& &(!n&e c!t& #i !me& citie& te)t!l!i
en!n*&t. Ace&st& e& o mo(&lit&te %o&te e%icient (e impim&e "i,!&l &
p&s&C!l!i especti". Tept&t se "& %&ce o (i%een*iee 'nte se"iciile (i"ine+
cele o%ici&te (!minic& (e (imine&*& %iin( &(es&te c! pec(ee membilo+
pe(icile %iin( const!ite 'n scop!l e(i%icii &cesto&+ 'n timp ce se"ici!l (e
(!minic se&& & pimit o conot&*ie pepon(eent e"&n$1elistic.
co&l& D!minic&l & %ost into(!s ini*i&l 'n T&nsil"&ni&+ (e cte
V&sile Bebec&+ l& 'ncep!t &ce&st& (es%#!-n(!0se 'nt0o %om %o&te
simpl. M&i pecis+ (!p %in&li,&e& oei (e !$ci!ne se &le$e& !n p&s&C (in
Scipt!+c&e e& e)plic&t ini*i&l (e cel c&e con(!ce& moment!l especti" #i
86
!lteio #i (e cte &l*i membii pe,en*i &colo. Do& m&i t-,i! "o %i
st&bilite &n!mite lec*i!ni biblice c&e "o %i pe(&te 'n to&te biseicile 2(!p
constit!ie& !nei &sociei & biseicilo3. 9-n( se p&c!$e& lec*i& especti"+
%iec&e memb! &"e& (ept!l (e &0#i e)p!ne popi& intepet&e+ n! (e
p!*ine oi co&l& D!minic&l (e$ene-n( #i (e"enin( (in ne%eicie loc!l
!no (isp!te "eb&le "iolente.
8. APLI9AREA SIMBOLURILOR
Poti"it ce,!l!i popi!+ 'n biseicile b&ptiste s!nt ec!nosc!te (o!
Simbol!iG bote,!l #i 9in& Domn!l!i. .n cee& ce pi"e#te bote,!l+ ini*i&l
pimele ceemonii &! %ost o%ici&te 'n &%&& cl(iii Biseicii+ 'n -!i s&!
l&c!i. .n c&,!l 'n c&e 'n &popiee n! e)ist& o &semene& ob*i!ne+ se
ec!$e& l& esc&"&e& !nei $opi+ c&e e& !mpl!t c! &p. Este c&,!l
pim!l!i bote, o%ici&t l& 9!tici. Biseic& $em&n (in B!(&pest& & &"!t 'nc
(e l& (eb!t !n b&ptistei! popi!.
D&toit clim&t!l!i nepietenos+ 'nc (e l& 'ncep!t!i+ bote,!ile &! teb!it
o%ici&te 'nt0o m&nie el&ti" (iscet+ l& s"-#ie& &cesto& p&ticip-n(
(o& p&sto!l #i c&n(i(&*ii. Tept&t+ pe ms! ce n!m!l ce(incio#ilo &
contin!&t s ce&sc+ se"iciile (e bote, &! (e"enit "eit&bile sbtoi
p!blice+ 'mpo(obite pin sl!Cie& co!ilo #i %&n%&elo. Ulteio+ o(&t c!
(ecl&n#&e& pi$o&nelo+ s0& e"enit l& o m&nie m&i (iscet+ bote,!ile
%iin( o%ici&te (e m!lte oi+ c1i& 'n c!s!l nop*ii.
.n cee& ce pi"e#te 9in& Domn!l!i+ &ce&st& e& loc&t 'n incint&
cl(iii Biseicii. Dintot(e&!n& &ceste se"icii &! &"!t 'n &(!nile b&ptiste
(in Rom-ni&+ !n c&&cte solemn #i contempl&ti". 9in& Domn!l!i con%ee&
!n &e (e sbto&e 'nte$ii biseici #i to*ii membii c!t&! s %ie
pe,en*i+c1i& #i cei c&e n! se p!te&! 'mpt#i. Ini*i&l+ 'n se&& (e (in&inte&
F7
9inei+ se *ine& o cons%t!ie c! 'nte&$& &(!n&e+ i& cei c&e comisese
&b&tei+ '#i mt!ise&! %&ptele 'n&inte& 'nte$ii con$e$&*ii. D&c e)ist&!
sit!&*ii (e ne'n*ele$ee s!"enite 'nte membii &(!nii se !me&
econciliee& lo+ i& cei c&e se %ce&! "ino"&*i (e o &n!mit &b&tee e&!
m!st&*i (e cte p&sto 'n&inte& 'nte$ii &(!ni. 9in& Domn!l!i & %ost
o%ici&t (intot(e&!n& (e cte sl!Citoii o(in&*i &i Biseicii+ mes&C!l (in ,i!&
especti" e& &)&t pe s!%ein*ele M-nt!ito!l!i+ i& 'n c&,!l biseicilo m&i
mici c&e e&! 'nc&(&te 'nt0!n cec p&sto&l+ 9in& e& o%eit (o& &t!nci
c-n( p&sto!l coo(on&to p!te& %i pe,ent. Pin !m&e+ !nele Biseici se
'mpt#e&! (!minic& (imine&*&+ &letele (!minic& se&&+ i& &ltele c1i& l&
'nt-lniile (in c!pins!l spt-m-nii.
F. .N9DINAREA PRIN 9UNTARE
.ncep!t!ile &! %ost c&&ctei,&te (e m!lt ent!,i&sm+ 'ncl!si" 'n cee&
ce pi"e#te 'nc1in&e& pin c-nt&e. Pent! 'nt-i& o&+ 'n &n!l 1J6I+ 'n
T&nsil"&ni& & %ost e(it&t o c&te (e c-nti intit!l&t 9-ntile Sion!l!i. E&
o c!le$ee (e 877 (e c-nti+ &p!t s!b 'n$iCie& l!i :1eo$1e imonc&+
i& &p&i*i& ei & %ost bene%ic n! n!m&i 'n cee& ce pi"e#te &spect!l m!,ic&l
ci #i cel lin$"istic &l 'nc1inii. D&toit ceeii+ c&te& (e c-nti & %ost
'mbo$*it pin &(!$&e& !no piese noi #i etipit 'n m&i m!lte e(i*ii
s!ccesi"e. .nc (in &n!l 1J66+ Biseic& (in 9!tici (e*ine& !n co mi)t
e)celent pe$tit (e cte %. Mi1&i B!m&. Pent! 'n%!m!se*&e& c-ntii
com!ne+ (& #i & c-ntii co!l!i+ cele m&i m!lte biseici &! &c1i,i*ion&t 'nc
(e l& 'ncep!t!i !n &moni!+ (!p mo(el!l biseicilo $em&ne #i m&$1i&e.
Pe l-n$ &cti"it&te& co!ilo+ !n &"-nt (eosebit 'l "& c!no&#te c! pec(ee
'n T&nsil"&ni& l!c&e& %&n%&elo. Pionieii l!cii m!,ic&le 'n biseicile
b&ptiste &! %ost Mi1&i B!m&+ V&sile Bebec& #i Teo(o Si(&.
F1
"ORMAREA UNIUNII BAPTISTE
D!p %in&li,&e& Pim!l!i R,boi Mon(i&l #i n&#tee& Rom-niei M&i+
(e"enise e"i(ent necesit&te& (e &0i !ni pe to*i b&pti#tii s!b e$i(& !nei
o$&ni,&*ii !nice+ c&p&bile s e)pime le$t!& lo %*e&sc #i s0i
epe,inte.
Pimele &c*i!ni (e o$&ni,&e &! (em&&t c& !m&e & ini*i&ti"ei l!i
R&(! T&#c+ psto!l biseicii (in 9!tici+ V&sile Bebec& #i Teo(o Si(&+
sl!Citoi 'n Biseic& (in B!teni+ pec!m #i 9onst&ntin A(oi&n+ psto!l
Pimei Biseici B&ptiste Rom-ne (in B!c!e#ti. .ncep-n( c! F7 m&i 1616+
9onst&ntin A(oi&n #i :1eo$1e Nico&+ cei (oi emis&i &i biseicilo (in
Vec1i!l Re$&t &! intepins o "i,it 'n biseicile s!oi (in T&nsil"&ni&. .n
peio&(& J017 i!nie 1616+ l& B!teni+ &e loc o con%ein* c&e se b!c! (e
p&ticip&e& !n!i $!p (e p&stoi epee,ent&ti"i pent! epoc& especti"+
&ce#ti& 1ot-n( 'n%iin*&e& !nei o$&ni,&*ii com!ne & t!t!o b&pti#tilo+
o$&ni,&*ie (en!mit ini*i&l Uni!ne& 9om!nit*ilo B&ptiste Rom-ne. .n
%!nc*i& (e pe#e(inte po"i,oi! & %ost &les 9onst&ntin A(oi&n.
9-te"& l!ni m&i t-,i! 21K015 %eb!&ie 16873+ loc&lit&te& B!teni "& %i
$&,(& Pim!l!i 9on$es &l Uni!nii. L& l!ci &! p&ticip&t epe,ent&n*i &i
celo 577 (e &(!ni+ c&e %iin*&! (eC& pe teitoi!l Rom-niei. 9on$es!l &
&(opt&t pin "ot <St&t!t!l O$&nic &l Uni!nii 9om!nit*ilo Rom-ne (in
Rom-ni& M&e=. Acest pim st&t!t (e %!nc*ion&e &l b&pti#tilo (in Rom-ni&
e& st!ct!&t 'n 1K c&pitole #i 'n 5F (e &ticole. 9on%om pe"e(eilo s&le
c!lt!l b&ptist (in Rom-ni& &"e& (in p!nct (e "e(ee o$&ni,&toic+ tei
F8
instit!*iiG Biseic& loc&l+ 9om!nit&te&+ &lct!it (in m&i m!lte biseici (e pe
&,& !nei !nit*i &(minist&ti"e com!ne+ pec!m #i Uni!ne&. 9on$es!l &
&les #i con(!cee& Uni!nii+ po,i*i& (e pe#e(inte e"enin(!0i l!i 9onst&ntin
A(oi&n+ ce& (e "icepe#e(inte l!i :1eo$1e ;loi&n+ i& ce& (e secet&
$ene&l l!i V&sile Bebec&.
L& 9on$es!l (e l& 9!tici+ (in &n!l 168J n!mele o%ici&l &l Uni!nii &
(e"enit Uni!ne& Biseicilo B&ptiste (in Rom-ni&.
"ONDAREA I ACTIVITATEA SEMINARULUI
TEOLOGIC BAPTIST DIN BUCURETI
Semin&!l Teolo$ic & l!&t %iin* c& !m&e & necesit*ii c& no!&
entit&te c!ltic s bene%icie,e (e sl!Cie& !no o&meni inst!i*i. 9! oc&,i&
pim!l!i 9on$es &l Uni!nii (es%#!&t l& B!teni+ 'n peio&(& 1K015
%eb!&ie 1687+ c& !m&e & ple(o&iei p&sto!l!i R&(! T&#c+ & %ost &(opt&t
c! !n&nimit&te (e "ot!i 1ot-e& (e constit!ie & Semin&!l!i. Desi$!+
conceti,&e& !n!i &semene& (emes ecl&m& e)isten*& !n!i cop po%eso&l
competent+ st&bilie& !n!i po%il instit!*ion&l+ el&bo&e& !nei po$&me (e
'n"*m-nt+ pec!m #i &loc&e& (e %on(!i. Pin !m&e (esc1i(ee&
Semin&!l!i & %ost &m-n&t pent! l!n& septembie+ &n!l 1681. Loc&*i&
&le&s & cl(ie& Biseicii (in B!teni. 9!s!ile &! (eb!t&t+ c! p&ticip&e&
!n!i n!m (e no! st!(en*i+ c&e %!sese select&*i c! m!lt &ten*ie (e cte
con(!cee& c!lt!l!i. Pim!l (iecto &l Semin&!l!i & %ost Io&n R. Soc&ci!+
&lt!i (e &cest& (in cop!l po%eso&l %c-n( p&te Io&n Pop& #i V&sile
Bebec&.
FF
D&toit &tit!(inii ostile & &!toit*ilo loc&le+ Semin&!l & %ost
t&ns%e&t+ ini*i&l l& A&( #i !lteio l& B!c!e#ti 28 noiembie 16813.
Pe#e(intele Uni!nii 9onst&nti&n A(oi&n & intepins (emes!ile neces&e
#i & ob*in!t (in p&te& Ministe!l!i 9!ltelo &pob&e& pent! (es%#!&e&
!n!i c!s biblic (e!l&t pe p&c!s!l & #&se l!ni. L& 9!tici+ c! oc&,i&
(e%#!ii !n!i 9on$es E)t&o(in& &l Uni!nii+ & %ost &ccept&t scimb&e&
loc&*iei. Ini*i&l Semin&!l & %ost $,(!it 'n incint& Biseicii B&ptiste
:em&ne (in B!c!e#ti+ (& 'n &pilie 168K+ c& !m&e & ini*i&ti"ei D.
E"ee :ill+ epe,ent&nt!l Bo(!l!i Ameic&n (e Misi!ne & %ost %in&li,&t
&mpl&s&ment!l (e pe St. Be,ei+ N. 86+ loc&*i& 'n c&e instit!*i&
%!nc*ione&, #i 'n pe,ent.
.n m&tie 16F1+ (&toit !nei sit!&*ii con%lict!&le s!"enite 'nte
con(!cee& Uni!nii #i & Semin&!l!i 2Io&n Soc&ci!3 pe (e0o p&te #i
epe,ent&nt!l Bo(!l!i Ameic&n (e Misi!ne 2D. E"eett :ill3 (e ce&l&lt
p&te+ Semin&!l & %ost m!t&t 'nc o (&t 'n A(e&l+ l& A&(+ (& (&toit
ci,ei %in&nci&e & %ost 'nc1is (!p o sin$! l!n (e %!nc*ion&e. .n to&mn&
&n!l!i 16F1+ Semin&!l n! s0& m&i (esc1is+ i& l& 9on$es!l (es%#!&t l&
Timi#o&& 'n peio&(& 6017 Septembie 16F1 Uni!ne& s0& scin(&t+ pent! o
sc!t peio&( pe teitoi!l Rom-niei %!nc*ion-n( (o! Uni!ni B&ptiste
2p-n l& 9on$es!l (in 16F43.
.n &n!l 16FF+ con(!cee& Noii Uni!ni+ ei& col&bo&e& c! Bo(!l (e
Misi!ne #i c& !m&e & &cestei &popiei+ Semin&!l e"ine 'n loc&*i& s&
cons&c&t (e pe St. Be,ei n. 86.
Un &lt moment (i%icil (in istoi& Semin&!l!i se cons!m 'n m&tie
16K8. :!"en!l con(!s (e $ene&l!l Ion Antonesc! (eci(e sco&tee& c!lt!l!i
b&ptist 'n &%&& le$ii+ $est 'n !m& c!i& Semin&!l & %ost 'nc1is+ i& imobil!l
(e pe St. Be,ei & %ost con%isc&t+ &ici !m-n( s %!nc*ione,e p-n l& (&t& (e
FK
8F A!$!st 16KK o #co&l (e mision&e oto(o)e. L& 1 noiembie 16K5+
Semin&!l este e(esc1is l& B!teni+ !n &n m&i t-,i!+ el e"enin( l& B!c!e#ti
pent! &0#i contin!& misi!ne& (e %om&e e(!c&*ion&l.
D!p o sc!t peio&( (e &p&ent libet&te (e + &!toit*ile com!niste
c&e &! pel!&t p!tee& 'ncep-n( (in &n!l 16KI &! (e,"olt&t o politic (e
est-n$ee contin! & libet*ii c!ltelo eli$io&se (in Rom-ni&. Semin&!l
Teolo$ic B&ptist (in B!c!e#ti & (e"enit !n!l (inte p!nctele (e m&)im
intees pent! &ceste&. 91i& (&c n! & (es%in*&t #co&l&+ st&t!l &"e& (ept!l
con%om Le$ii .n"*'m-nt!l!i s %i)e,e n!m!l (e st!(en*i c&e p!te&! %i
&(mi#i pent! & !m& c!s!ile Semin&!l!i. Tept&t n!m!l st!(en*ilo "&
%i est-ns+ &C!n$-n(!0se 'n cele (in !m 'n sit!&*i& 'n c&e n! e&! &pob&te
m&i m!lte (e tei s&! p&t! loc!i pent! &(mitee 'n &n!l especti". O $&"
imi)ti!ne & st&t!l!i & %ost consmn&t 'n &n!l 164F+ &t!nci c-n( &! %ost
(estit!i*i (e cte &!toit*i+ &t-t Io&n Soc&ci!+ (iecto!l+ c-t #i Ale)&
Popo"ici+ cel c&e (e*ine& po,i*i& (e (iecto &(C!nct. Ast%el (e &c*i!ni
epesi"e &! m&i %ost consemn&te 'n &n!l 164I+ &t!nci c-n( & %ost (emis D.
Ae&n St&nesc1i s&! 'n 1654+ &t!nci c-n( (. Ale)& Popo"ici+ c&e (e*in!se
%!nc*i& (e (iecto timp (e no! &ni+ & %ost l& -n(!l s! (estit!it #i &nc1et&t.
.n peio&(& 1656016JJ+ (iecto&t!l Semin&!l!i & %ost &si$!&t (e (. Io&n
B!n&ci!+ i& (in &n!l 16JJ #i p-n 'n pe,ent con(!cee& instit!*iei & %ost
e)ecit&t (e (. V&sile T&lpo#+ cel c&e & o$&ni,&t 'ncep-n( (in &n!l 1667
t&ns%om&e& Semin&!l!i 'n Instit!t Teolo$ic (e :&( Uni"esit&.
9el m&i n!meos $!p (e semin&i#ti 'nm&tic!l&*i & %ost 'ne$ist&t 'n
c!pins!l &n!l!i #col& 164J01646+ &t!nci c-n( &! p&ticip&t l& c!s!i !n
n!m (e 178 semin&i#ti.
F4
LUPTA PENTRU LIBERTATE RELIGIOAS I
PERSECUTAREA MICRII BAPTISTE DIN
ROMNIA
1. PERIOADA INTERBELI9L 21616016K43.
D!p %om&e& Rom-niei M&i+ &!toit*ile cent&le #i cele loc&le+
&c*ion-n( 'n st-ns le$t! c! ie&1ii Biseicii Oto(o)e M&Coit&e &! (!s
o politic concet&t (e 1*!ie & biseicilo #i & ce(incio#ilo b&pti#ti.
Semn&l!l & %ost (&t 'n &!$!st 1616+ pin (eci,i& &!toit*ilo &(ene (e
'nc1i(ee & biseicilo (in &,& C!(e*!l!i especti". .n $ene&l+ 'n epesi!ne
e&! &n$en&te &m&t&+ C&n(&mei&+ pec!m #i &!toit*ile &(minist&ti"0
loc&le+ i& C!st%ic&e& pesec!tii b&pti#tilo e& %!n(&ment&t pin lo,inci
pec!m <& %i om-n 'nse&mn & %i oto(o)= s&! pin etic1et&e& b&pti#tilo c&
%iin( o ce(in* stin+ o sect peic!lo&s+ (!nto&e ne&m!l!i+ i(ei c&e s0
&! 'n(cin&t #i &! contin!&t s se pepet!e,e pinte om-ni.
.n peio&(& &nteio& &n!l!i 16K4+ istoic!l Ale)& Popo"ici i(enti%ic opt
m&i "&l!i (e pi$o&n G
&3. Pim& pi$o&n 168701681E b3. A (o!& pi$o&n 168F0168KE c3. A tei&
pi$o&n16840168IE (3. A p&t& pi$o&nE e3 A cince& pi$o&n 16FIE %3. A
#&se& pi$o&n 16FJE $3. A #&pte& pi$o&n 16FJE 13. A opt& pi$o&n 16K10
16KK.
.n %iec&e (inte &ceste peio&(e+ con(!cee& 9!lt!l!i & %c!t
n!meo&se sesi,i &(es&te &t-t o%ici&lit*ilo loc&le+ c-t #i 9onsil!l!i (e
Mini#tii (e l& B!c!e#ti+ ce-n(!0le &cesto& sist&e& &c*i!nilo epesi"e #i
ce&e& !n!i c&(! le$&l pietenos pent! ce#tinii b&pti#tii. Un ol (ecisi" 'n
stop&e& s&! (imin!&e& "&l!ilo (e pesec!*ie l0&! C!c&t #i pe#e(in*ii
F5
Ali&n*ei Mon(i&le B&ptiste+ cei m&i &cti"i 'n inte"en*iile %c!te pe l-n$
&!toit*ile om-ne %iin( A.D. R!s1booBe #i :eo$e T!ett.
.n T&nsil"&ni&+ libet&te& (e m&ni%est&e p!blic & ce(incio#ilo
b&pti#ti %!sese le$i%e&t pint0!n o(in &l &!toit*ilo &!sto0!n$&e emis
'nc (in &n!l 1J64. .n octombie 1685+ c& !m&e & !no liti$ii le$&te (e
se(i!l 9om!nit*ii B&ptiste (in A&(+ 9!te& (e 9&s&*ie (e l& B!c!e#ti &
(ecis c (ecet!l emis (e cte &!toit*ile &!sto0!n$&e n! m&i p!te& %i
&plic&t pe teitoi!l st&t!l!i om-n #i pe c&le (e consecin* com!nit*ile
b&ptiste (e pe teitoi!l Rom-niei n! m&i e&! ec!nosc!te c& entit*i le$&le.
Din i!nie+ 168I+ o(&t c! 'nloc!ie& minst!l!i V&sile :ol(i#+ &mic &l
episcop!l!i &(e&n :i$oie 9om#&+ cel m&i 'n(-Cit pesec!to &l
b&pti#tilo (in epoc+ sit!&*i& b&pti#tilo se &melioe&,. No!l minist! &l
c!ltelo Ale)&n(! L&pe(&t! & (isp!s stop&e& pi$o&nelo pe 'nte$
teitoi!l *ii. M&i m!lt (ec-t &t-t l& pop!nee& ministe!l!i (e esot+
$!"en!l pe,i(&t (e Ion 9. Bti&n! & &pob&t 'n #e(in*& (es%#!&t l& 81
noiembie 168I ec!no&#tee& con%esion&l & b&pti#tilo (in T&nsil"&ni&+
&#& c!m %!sese e& stip!l&t #i (e cte &!toit*ile &!sto0!n$&e. Pinte cei
m&i m&i pieteni &i b&pti#tilo om-ni s0&! n!m&t 'n peio&(& especti"+
Nicol&e Tit!les!+ minist!l (e e)tene+ pec!m #i Ion :. D!c&+ minist!l (e
intene. A#&(&+ pent! o peio&( (e timp+ b&pti#tii (in T&nsil"&ni& &!
%!nc*ion&t 'n e$im (e con%esi!ne eli$io&s ec!nosc!t 'n "eme ce %&*ii
lo (in Vec1i!l Re$&t contin!&! s %ie 'nc&(&*i l& st&t!t!l (e &soci&*ie
eli$io&s.
.n c!pins!l &n!l!i 168J+ D. A.D. R!s1booBe & "i,it&t (in no!
B!c!e#ti!l+ s0& 'nt-lnit c! Pe#e(intele 9onsili!l!i (e Mini#tii Vintil
Bti&n!+ c! minist!l (e e)tene Nicol&e Tit!les!+ pec!m #i c! minist!l
c!ltelo+ co& le0& ce!t s e)tin( (ept!ile #i libet*ile c-#ti$&te (e cte
FI
ce(incio#ii b&pti#ti (in T&nsil"&ni& l& ni"el!l 'nte$ii *i. L& F1
M&tie+especti" 5 Apilie 168J+ P&l&ment!l Rom-niei & &(opt&t poiect!l
Le$ii 9!ltelo+ &#& c!m %!sese el pop!s (e $!"en+ ec!nosc-n( 'n %el!l
&cest& mi#cii b&ptiste c&lit&te& (e c!lt eli$ios ec!nosc!t pe teitoi!l
Rom-niei.
9! to&te &ceste& pi$o&n& 'mpoti"& b&pti#tilo & contin!&t+ c!lmin-n(
c! ms!ile e)teme intepinse (e $!"en!l $ene&l!l!i Ion Antonesc!.
D&toit intii Rom-niei 'n cel (e0&l Doile& R,boi Mon(i&l 'mpoti"&
SUA #i &li&*io si+ b&pti#tii &! %ost c&t&lo$&*i 'nc o (&t &$en*i &i !no
inteese stine+ i& ms!ile l!&te 'mpoti"& lo &! %ost (eosebit (e (!e. L&
8J Decembie 16K8+pint0!n (ecet0le$e semn&t (e $ene&l!l Ion
Antonesc!+ c!lt!l ce#tin b&ptist c&e pint0!n (ecet &nteio %!sese
eto$&(&t l& st&t!t!l (e &soci&*ie eli$io&s & %ost DES;IINOAT+ to&te
popiet*ile &cest!i& %iin( con%isc&te. To&te biseicile &! %ost 'nc1ise #i c1i&
m&i m!lt (ec-t &t-t &! e)ist&t inten*ii (e (epot&e & t!t!o ce(incio#ilo
b&pti#ti 'n T&nsnisti&. Din ne%eicie !n!l (inte cei m&i %e"en*i s!s*intoi
&i &cestei inten*ii cimin&le & %ost tocm&i &1im&n(it!l Veni&min Pocit&n+
"ic&!l P&ti&1iei Oto(o)e Rom-ne+ (& (in %eicie (&toit 'n%-n$eilo
s!"enite pe %ont!l (e est 2St&lin$&( #i S!sB3+ &cest poiect b&b& n! &
m&i %ost p!s 'n &plic&e.
Istoic!l Ale)& Popo"ici &peci&, c o pi$o&n (e intensit&te& celei
'n(!&te (e b&pti#tii om-ni n! se m&i pomenise pe continent!l e!ope&n
'nc (in secol!l &l /VII0le&. To&te biseicile b&ptiste &! %ost 'nc1ise #i
t&ns%om&te 'n (epo,ite+ m&$&,ii+ sli (e (&ns #i c1i& $&C(i!i. Mii (e
o&meni &! %ost con(&mn&*i l& &ni $ei (e temni*+ penitenci&ele (in
9&&nsebe#+ B&#o"+ 9en!*ie etc.+ %iin( !mpl!te p-n l& e%!, (e
ce(incio#i b&pti#ti. E $e! (e estim&t #i istoio$&%i& om-n n! & %c!t
FJ
nicio(&t o pioit&te (in & (e,"l!i n!m!l celo c&e &! %ost 'ntemni*&*i+
tot!&*i #i c1i& m&s&c&*i 'n s-n$eo#ii &ni 16K8+ 16KF #i 16KK. Din pc&te+
'n to&t &ce&st peio&( ie&1ii Biseicii Oto(o)e+ n! (o& c n! s0&! op!s+
(& &! s!s*in!t+ &! pomo"&t #i c1i& &! p&ticip&t 'n mo( &cti" l& &c*i!nile
epesi"e (e!l&te 'mpoti"& ce(incio#ilo b&pti#ti. A! %ost tipite m&ni%este
#i c1i& c*i c! con*in!t (e%imto+ 'ncep-n( c! &n!l 16K8 & &"!t loc o
tent&ti" (e popo*ii (e 'n$lob&e & b&pti#tilo l& oto(o)ie+ con(!ctoii
Uni!nii &! %ost &nc1et&*i 'n nen!m&te -n(!i+ (& c! to&te &ceste&+ (e#i
&%l&*i 'n ile$&lit&te+ (e#i s!p!#i !nei pi$o&ne c!nte+ b&pti#tii n! #i0&!
&b&n(on&t ce(in*&+ i& mi#c&e& & contin!&t s %iin*e,e 'n <s!bte&n=.
D!p pb!#ie& e$im!l!i &ntonesci&n+ c& !m&e & ins!ec*iei &m&te
(es%#!&te l& 8F A!$!st 16KK+ biseicile b&ptiste &! %ost e(esc1ise+ i& pin
Decet!l0Le$e pom!l$&t (e cte m&Cest&te& s& e$ele Mi1&i I+ l& F1
Octombie 16KK+ mi#c&e& b&ptist &i cei membii #i simp&ti,&n*i se
&popi&! con%om !no estimi o%ici&le (e ci%& (e 177 777 (e peso&ne+ e&
(in no! ec!nosc!t c& entit&te c!ltic pe teitoi!l st&t!l!i om-n.
8. EPO9A POST0BELI9L 16K4016J6 2DI9TATURA 9OMUNISTL3.
D!p %in&li,&e& ,boi!l!i+ bene%iciin( (e &C!to!l &m&tei so"ietice+
P&ti(!l 9om!nist Rom-n & pel!&t contol!l (eplin 'n to&te secto&ele
societ*ii om-ne#ti. Ale$eile (es%#!&te 'n to&mn& &n!l!i 16K5 &! %ost
%&!(&te+ P&ti(!l 9om!nist &(C!(ec-n(!0#i po,i*i& (e p&ti( (e
$!"enm-nt. L& F7 Decembie 16KI+ e$ele Mi1&i I & %ost const-ns s
&b(ice+ i& Rom-ni& & (e"enit o%ici&l Rep!blic& Pop!l& Rom-n.
L& 1F Apilie 16KJ+ & %ost &(opt&t 9onstit!*i& noii entit*i st&t&le+
(oc!ment c&e $&&nt& sciptic libet&te& eli$io&s pent! to*i cet*enii
Rom-niei. 9! to&te &ceste&+ 'ncep-n( c1i& (in l!n& m&i &!toit*ile
F6
com!niste &! (ecl&n#&t ope&*i!ne& (e (epot&e & mo#ieilo #i & *&nilo
'nsti*i 'n B$&n+ pinte cei (isloc&*i n!m-n(!0se #i n!meo#i
ce(incio#i b&pti#ti+ c&e po"ene&! c! pec(ee (in e$i!ne& B&n&t!l!i.
No!& Le$e & 9!ltelo+ &(opt&t 'n "&& &n!l!i 16KJ+ c1i& (&c ec!no#te&
e)isten*& c!lt!l!i b&ptist+ con*ine& cel p!*in tei m&i p-$1ii pin inteme(i!l
co& st&t!l p!te& inte"eni 'n &cti"it&te& &cest!i&. .n sens!l &cest&+ Po%.
Ale)& Popo"ici+ men*ione&, aprobarea statutului, pe"e(ee (&toit cei&
m&i bine (e C!mt&te (inte &ticolele st&t!t!l!i &! teb!it mo(i%ic&te pin
(ict&t!l ministe!l!i pent! c& mi#c&e& s pime&sc ec!no&#tee c!ltic. O
& (o!& imi)ti!ne %o&te $&" e& recunoaterea -resedintelui Bniunii pin
(ecet $!"en&ment&l+ l& pop!nee& Ministe!l!i 9!ltelo. Pin !m&e+
pe#e(intele c!lt!l!i+ teb!i& s %ie o peso&n &%l&t 'n $&*iile &!toit*ilo.
.n s%-#it ce& (e0& tei& p-$1ie inte"en*ionist e& posibilit&te& retragerii
recunoaterii+ 'n c&,!l 'n c&e peso&n& &%l&t 'n po,i*i& especti" e%!, s
coopee,e 'nt0!n mo( s&tis%cto c! con(!cee& ministe!l!i. A#&(&+ (in
p!nct (e "e(ee le$isl&ti" %!sese ce&t c&(!l pent! c& &cti"it&te& c!lt!l!i s
%ie s!p!s contol!l!i &!toit*ilo (e st&t com!niste.
.n b&,& Decet!l!i Le$e 8JK (in 16K4+ c! pi"ie l& o$&ni,&e&
Ministe!l!i 9!ltelo+ & %ost 'n%iin*&t po,i*i& (e 'mp!tenicit &l ministe!l!i
c! C!is(ic*ie l& ni"el (e C!(e* s&! (e &ion. .mp!tenici*ii e&! n!mi*i #i
(emi#i (in %!nc*ie (e cte Sec!it&te& st&t!l!i. Menie& lo e& &cee& (e &
contol& &cti"it&te& biseicilo+ & com!nit*ilo #i c1i& & c!lt!l!i c! scop!l
(e & compomite Biseic& #i (e &0i (isce(it& pe ce(incio#ii b&pti#ti. N! (o&
c 'mp!tenicit!l e& &bilit&t s p&ticipe l& to&te se"iciile Biseicii+ incl!si"
l& cele e,e"&te pin st&t!l e)cl!si" membilo+ (& el se implic& &cti" 'n
"i&*& &cestei& cen,!-n( listele c! cei c&e !m&! s %ie bote,&*i+ oi c! cei
nomin&li,&*i pent! & %i &le#i 'n 9omitet!l (e con(!cee &l biseicii
K7
especti"e. O &lt &cti"it&te (e s!bmin&e & pesti$i!l!i Biseicii B&ptiste
oc1est&t #i p!s 'n scen (e cte 'mp!tenici*i & %ost ec!t&e& (e
in%om&toi+ po"eni*i (in -n(!ile biseicii. Tept&t+ &ceste peso&ne c&e se
p&e c penet&se to&te st!ct!ile c!lt!l!i &! (e"enit in%om&toi &%l&*i 'n
e"i(en*& Sec!it*ii st&t!l!i. .mp!tenici*ii 'ncep!se s se &mestece (iect+
c1i& #i 'n &cti"it&te& (e c-m!ie spiit!&l & Biseicii+ i& pstoii c&e
e%!,&! s &ccepte imi)ti!ne& e&! (estit!i*i #i li se e%!,& &cces!l l&
&m"o&ne. Un &semene& &b!, (e p!tee & %ost sin$!l& c1i& #i 'n bloc!l
com!nist+ nici o &lt *& c! e)cep*i& Uni!nii So"ietice+ ne'n(,nin( s
ec!$ l& o &semene& p&ctic. Peio&(& pent! c&e !n psto e& (estit!it #i
implicit e)p!l,&t o%ici&l (in sl!Cie e& %o&te (i%eit+ "&iin( (e l& c-te"&
,ile+ l& c-*i"& &ni s&! c1i& pe o peio&( ne(etemin&t.
Un ol poeminent 'n ope&*i!ne& (e est-n$ee & libet*ii b&pti#tilo+ l0&
&"!t 'ncep-n( (in & (o!& (ec&( & &n!l!i 1641+ minist!l c!ltelo Io&n
9onst&ntinesc!0I&#i. ;ost po%eso l& ;&c!lt&te& (e Teolo$ie Oto(o) (in
B!c!e#ti+ &$ent &l Sec!it*ii #i "ec1i milt&nt com!nist+ 9onst&ntinesc!0I&#i
s0& em&c&t pin ,el!l s! (e & s!$!m& libet&te& c!ltelo e"&n$1elice.
D!p ce st&t!l & %ost eo$&ni,&t (in p!nct (e "e(ee &(minist&ti" 2&p&i*i&
&io&nelo3+ n!m!l com!nit*ilo b&ptiste & %ost est-ns l& #&se+ (!p c!m
!me&,G A&(+ B&#o"+ B!c!e#ti+ 9l!C+ O&(e& #i Timi#o&&. Scop!l
&!toit*ilo e& &cel& (e contol& m&i e%icient &cti"it&te& !n!i n!m m&i
mic (e entit*i #i (e & e(!ce 'n %el!l &cest& &"-nt!l mision& &l b&pti#tilo. .n
&nii P47+ !n& (inte cele m&i m&i po"oci pent! b&pti#tii om-nii & %ost
ope&*i!ne& (e e$lement&e & se"iciilo (i"ine. .n ci!(& n!meo&selo
memoii timise pe &(es& ministe!l!i (e cte con(!cee& c!lt!l!i &
com!nit*ilo #i c1i& & n!meo&se biseici loc&le+ 'ncep-n( c! ce& (e0& (o!&
C!mt&te & &n!l!i 1648 o&!l se"iciilo (i"ine & %ost est-ns (&m&tic+
K1
biseicile b&ptiste p!t-n( o%ici& sl!Cbe (o& (!minic&+ 'n inte"&l!l o& 601K.
91i& (&c moti"&e& o%ici&l & &c*i!nii con*ine& slo$&n!i pec!m
necesit&te& (e & contin!& m!nc& pe o$o&ele p&tiei+ l& s&te+ s&! impot&n*&
o(i1nei m!ncitoilo (e l& o&#e+ *int& pincip&l & &!toit*ilo e&
(es%in*&e& se"ici!l!i (i"in (e (!minic& se&&+ c&e &"e& #i &t!nci o
component e"&n$1elistic pepon(eent #i c&e &t$e& (e e$!l %o&te
m!l*i "i,it&toii. Po%eso!l Ale)& Popo"ici sem&nle&, %&pt!l c pe to&t
(!&t& ministei&t!l!i l!i 9onst&ntinesc!0I&#i+ e$lement&e& & %ost &plic&t
c! st#nicie+ pinte cei m&i &cti"i &$en*i &i semn&lii 'nclcilo
e$lementii+ m&i &les 'n ,onele !&le+ n!m-n(!0se tocm&i peo*ii
oto(oc#i. Pstoii c&e s0&! 'mpoti"it ope&*i!nii (e e$lement&e &
se"iciilo (i"ine &! %ost (estit!i*i. O(&t c! imp!nee& &cestei&+ se ce(e& c
mi#c&e& b&ptist (in Rom-ni& pimise o lo"it! let&l+ (& ce(incio#ii
b&pti#ti s0&! epli&t 'n no!l c&(! con%eit pin e$lement&e #i #i0&!
contin!&t e%ot!ile mision&e. Pin !m&e+ (!p !n &n (e inte(ic*ii sticte
n!m!l con"eti*ilo c&e cee&! s %ie bote,&*i #i c&e e& com!nic&t (e
cte 'mp!tenici*i con(!ceii ministe!l!i & cesc!t+ cee& ce & con(!s 'n cele
(in !m l& (emitee& m&el!i in&mic &l b&pti#tilo+ minist!l Io&n
9onst&ntinesc!0I&#i+ pec!m #i l& &b&n(on&e& (eci,iei (e e$lement&e &
se"iciilo (i"ine.
O &lt tent&ti" (e bloc&e & po$es!l!i ce(in*ei b&ptiste & %ost #i (eci,i&
(e & 'n$(!i &cces!l l& &m"on!l biseicii (o& psto!l!i &!toi,&t #i
(i&con!l!i c&e e& &bilit&t s 'l 'nloc!i&sc &t!nci c-n( pim!l n! e& (e
%&*. ;!sese &!toi,&*i !n n!m %o&te mic (e pstoi+ %iec&e (inte &ce#ti&
%iin( &bilit&*i s pe(ice (o& 'n &n!mite loc&lit*i c&e e&! stip!l&te %o&te
cl& pe c&net!l %iec!i&. 9!m pent! o(in&e& !n!i (i&con+ n! teb!i&!
%c!te (emes!i l& Ministe pent! & se ob*ine o &pob&e pe&l&bil+
K8
sp!ns!l biseicilo b&ptiste l& &ce&st no! po"oc&e & %ost o(in&e& !n!i
m&e n!m (e (i&coni. .n epoc+ (i&con!l & (e"enit (&toit const-n$eilo
speci%ice !n "eit&bil 'nloc!ito (e psto+ cee& ce & pemis e)isten*& !nei
contin!it*i &t-t (e neces&e pent! (e!l&e& se"iciilo (i"ine s&! pent!
o%iciee& &ctelo (e c!lt.
Un p!nct (e m&)im tensi!ne 'nte &!toit*ile com!niste epe,ent&te (e
'mp!tenici*i #i biseicile b&ptiste l0& epe,ent&t #i o%iciee& bote,!ilo.
.mp!tenici*ii '#i &o$&se (ept!l (e & (& &"i, %&"o&bil s&! ne%&"o&bil
pent! s"-#ie& bote,!ilo #i (e & cen,!& list& c! cei c&e !m&! s %ie
bote,&*i. Ini*i&l+ 'n Rom-ni&+ b&pti#tii o%ici&! bote,!i 'n &%&& incintei
biseicilo+ 'n &lbiile !no -!i s&! & !no l&c!i+ (& &!toit*ile &! noti%ic&t
biseicile s const!i&sc b&ptistiee 'n intei!l cl(iilo #i &! inte,is
o%iciee& &cesto& 'n &e libe. 9!m 'mp!tenici*i n! m&i e&! (isp!#i s0#i (e&
&co(!l pent! s"-#ie& bote,!ilo+ m&i &les 'n c&,!l c&n(i(&*ilo c&e
po"ene&! (in &%&& sp&*i!l!i b&ptist+ s0& l!&t (eci,i& c& bote,!ile s %ie
o%ici&te no&pte&+ 'n ,one #i loc&*ii c!nosc!te (o& (e cei 'n c&!,. 9-n(
especti"ii e&! (em&sc&*i se (ecl&n#&! &nc1ete #i epes&lii.
co&l& D!minic&l & %ost #i e& po1ibit+ moti"-n(!0se c (o& st&t!l
(e*ine (ept!l (e & &"e& #coli. 9& !m&e+ % pe& m!lt !mo&e+
con(!cee& c!lt!l!i & (ecis sc1imb&e& n!mel!i colii D!minic&le 'n O&
Biblic. De#i (e"ene& imposibil (es%#!&e& pe cl&se+ tot!#i c1i& #i 'n
no!l %om&t biseicile &! contin!&t s bene%icie,e (e !n timp speci&l
cons&c&t e)e$etii te)t!l!i biblic #i &plicii (e 'n"*t!i l& "i&*&
ce(incio#ilo (in contempo&neit&te+ 'nt0!n sp&*i! 'n c&e '#i p!te&! &(!ce
contib!*i& !n n!m impot&nt (e membii.
Pe l-n$ &c*i!nile concet&te+ (e!l&te 'mpoti"& c!lt!l!i c& entit&te+
%iec&e ce(incios b&ptist+ c&e &"e& c!&C!l (e &0#i po%es& ce(in*& & &"!t (e
KF
'n(!&t i$oile e$im!l!i. N! (o& c & %ost s!pim&t oice %om (e
'n"*m-nt eli$ios+ e)cept-n( &cti"it&te& Semin&!l!i (in B!c!e#ti+ c&e &
%ost s!p!s !nei politici (e contol #i contin! est-n$ee 2"e,i c&pitol!l
&nteio3+ (& &cces!l tineilo b&pti#ti 'n sp&*i!l !ni"esit& om-nesc & %ost
estic*ion&t #i m!lt "eme inte,is. Apoi+ 'n to&t peio&(& %iin*ii
e$im!l!i com!nist+ e)cept-n( c-te"& c&,!i i,ol&te & %ost po1ibit
const!ie& (e noi loc&#e (e c!lt. Este c!nosc!t sit!&*i& Biseicii (in
Oi$ne#ti & cei cl(ie %!sese (-m&t c& !m&e & (e"&st&to!l!i
c!tem! po(!s 'n pim"&& &n!l!i 16II #i cei& i s0& e%!,&t sistem&tic
elibe&e& &!toi,&*iei (e const!c*ie+ 'n ci!(& %&pt!l!i c membii biseicii
se &(!n&! 'n incint& !n!i cot. M&i m!lt (ec-t &t-t+ &!toit*ile se %olose&! (e
(i"ese pete)te pent! & tece c1i& l& (emol&e& !no c&se (e !$ci!ne+ &#&
c!m & %ost 'n c&,!l Biseicii Spe&n*& (in A&(+ & Biseicii B!C&c+ (in &cee&#i
loc&lit&te s&! & Biseicii B&ptiste (in loc&lit&te& 9omne#ti 2A!(e*!l B&c!3.
E& inte,is tipie& #i into(!cee& (e Biblii s&! (e lite&t! ce#tin 'n
*&+ to*i cei c&e &! p&ticip&t l& &semene& ope&*i!ni s!p!n-n(!0se !no
isc!i e)teme. Pstoii e&! !mi*i #i &nc1et&*i 'n (ese -n(!i (e cte
o$&nele (e Sec!it&te+ m!lte (inte &ceste &nc1ete %iin( &comp&ni&te (e
&c*i!ni b!t&le 'mpoti"& celo'n c&!,. 9&sele & n!meo#i li(ei b&pti#ti &!
%ost pec1e,i*ion&te #i (e"&st&te s!b pete)t!l i(enti%icii #i con%iscii
m&tei&lelo (e pop&$&n( eli$io&s+ (& #i & (em&scii le$t!ilo pe c&e
&ce#ti& le &"e&! c! &l*i li(ei b&pti#ti (e peste 1ot&e. S!nt (e notoiet&te
c&,!i (e (es%&cee & cont&ctelo (e m!nc s&! (e e)m&tic!l&e &
ce(incio#ilo b&pti#ti (in sp&*i!l !no !ni"esit*i &!to1tone. M&i m!lt (ec-t
&t-t n!meo#i ce(incio#i b&pti#ti &! %ost &est&*i #i !lteio con(&mn&*i l&
'nc1iso&e pent! "in& (e &0#i %i po%es&t ce(in*& 'nt0!n st&t epesi". E)ist
#i peso&ne c&e &! %ost &s&sin&te+ pinte &ceste& n!m-n(!0se p&sto!l
KK
R&(! 9!ce! 2(ece(&t 'n 16II+ 'nt0!n st&ni! &cci(ent !tie3+ Pet! 9lip&
2&est&t pent! c!lp& (e & %i into(!s Biblii pe teitoi!l URSS #i lic1i(&t 'n
'nc1iso&e3+ S&bin Teo(osi!+ e"&n$1elist 'n Olteni&+ &s&sin&t l& loc!l (e
m!nc l& "-st& (e 86 (e &ni+ D&niel P!#&n+ e"&n$1elist 'n A!(e*!l
M&&m!e#+ lic1i(&t 'n timp!l !n!i inteo$&toi! pent! c & e%!,&t s
col&boe,e c! Sec!it&te&+ T&i&n Bo$(&n+ &s&sin&t 'n (ecembie 16JF+ l&
"-st& (e 84 (e &ni s&! p&sto!l V&sile :1em&n+ !cis l& 8 noiembie 16JJ.
PROVOCRI CONTEMPORANE
O(&t c! "ictoi& Re"ol!*iei (in Decembie 16J6+ sistem!l com!nist &
s!comb&t #i pi$o&n& concent&t & st&t!l!i tot&lit& 'mpoti"& ce(incio#ilo
b&pti#ti s0& 'nc1ei&t. .n no!l c&(!+ t&s&t pin &cce(ee& Rom-niei 'n -n(!l
st&telo (emoc&tice &le l!mii+ ce#tinii b&pti#ti (in Rom-ni&+ contin! s se
con%!nte c! po"oci e)teio&e+ c!m & %i e&cti"&e& %!n(&ment&lism!l!i
epesi" oo(o)+ c! pec(ee l& ni"el loc&l s&! tent&ti"& &!toit*ilo politice
(e & &se"i biseicile !no inteese (e p&ti(. E)ist n!meo&se po"oci
c&e s!"in (in inteio!l mis#cii+ pinte &ceste& n!m-n(!0seG
necesit&te& (e%iniii !nei i(entit*i popii &t-t 'n conte)t!l !nei societ*i
pepon(eent oto(o)e+ c-t #i 'n c&(!l (i"esit*ii %&miliei e"&n$1elice+
(imin!&e& intees!l!i pent! spiit!&lit&te #i pent! sl!Cie+ %enomen
c&cteistic !nei societ*i &%l&te 'n poces &"&ns&t (e sec!l&i,&e+ (& #i
pst&e& ec1ilib!l!i #i !nit*ii (octin&e 'n conte)t!l coli,i!nii c! ten(in*e
c&im&tice+ libetine s&! c1i& %!n(&ment&liste. D!p o peio&( m&c&t (e
epesi!ne %*i# (in p&te &!toit*ilo st&t&le+ (& #i (e o ce#tee n!meic
K4
e"i(ent+ ten(in*& &ct!&l este c&ctei,&t m&i (e$&b (e st&$n&e. .n pl&n
&c&(emic+ (!p st&bilie& no!l!i c&(! le$isl&ti"+ &lt!i (e Instit!t!l
Teolo$ic B&ptist #i ;&c!lt&te& (e Teolo$ie B&ptist (in c&(!l Uni"esit*ii
(in B!c!e#ti+ instit!*ii c!ltice &%&l&te 'n s!bo(ine& (iect & Uni!nii
B&ptiste (in Rom-ni&+ 'ncep-n( (in &n!l 1661+ l& O&(e&+ %!nc*ione&,
Uni"esit&te& Biblic Em&n!el.
A#&(&+ 'n po%i(& m!ltiplelo po"oci oi$in&te &t-t 'n inteio!l c-t #i 'n
e)teio!l s!+ pec!m #i & ten(in*ei (e st&$n&e+ 'n cee& ce pi"e#te ce#tee&
n!meic+ n! po&te %i tec!t c! "e(ee& po$es!l e"i(ent pe c&e mi#c&e&
b&ptist (in Rom-ni& 'l c!no&#te 'n contempo&neit&te+ 'n cee& ce pi"e#te
pl&nt&e& (e noi biseici+ %om&e& tineilo sl!Citoi+ implic&e& 'n misi!ne&
inten&*ion&l+ ini*iee& (e p&tenei&te c! entit*i b&ptiste sit!&te pe &lte
mei(i&ne+ 'n%in*&e& (e instit!*ii 2#coli+ %!n(&*ii+ o%elin&te3 #.&. To&te &ceste
e&li,i (in pe,ent+ coobo&te c! bi!in*ele ep!t&te 'n tec!t+ (& #i c!
'n"*mintele pe c&e le0&m e)t&s (in 'n%-n$eile s!%eite+ ne 'n(ept*esc
s spem c b&pti#tii (in Rom-ni& &! 'n&inte& lo !n "iito binec!"-nt&t.
BIBLIOGRA"IE
K5
1. BUNA9IU+ Io&n+ Istoria Bisericilor Baptiste din *om+nia+ E(it!& ;cli&+
O&(e&+ 8775.
8. BUNA9IU+ Io&n+ -ropovduirea n Bisericile .retine Baptiste+ E(it!&
Uni!nii Biseicilo 9e#tine B&ptiste (in Rom-ni&+ 16I5.
F. BUNA9IU+ Io&n V BUNA9IU+ Otniel+ Istoria Baptitilor+ 9!s p!blic&t
(e E(it!& Uni"esit*ii (in B!c!e#ti.
F. BUNA9IU+ Io&n+ .ursul de Istorie al Baptitilor pe(&t l& Instit!t!l
Teolo$ic B&ptist (in B!c!e#ti+ Dep&t&ment!l ID.
K. LEONARD+ Bill A. 2E(.3+ 4ictionarA of Baptists in America+ InteV&sitH
Pess+ 166K.
4. NETTLES+ T1om&s+ -rin Darul i pentru /lava Eui+ E(it!& Re%om&tio+
O&(e& 8775.
5. OLIVER+ Robet+ Istoria Baptitilor .alviniti din Anglia de la Fo2n Gill
p+n la ..D. /purgeon+ E(it!& ;cli& 8776.
I. POPOVI9I+ Ale)&+ Istoria Baptitilor din *om+nia 8H=>I8JHJ+ E(it!&
;cli&+ O&(e&+ 877I.
J. RA@LIN:S+ D&ol(+ 4octrine Baptiste ?undamentale+ E(it!&
Uni"esit*ii Em&n!el (in O&(e&.
KI