Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Curs 8 - Algebră
Inegalitatea lui Cebîs, ev s, i inegalitatea
rearanjamentelor
- Material teoretic -
Mihaela Berindeanu
Curs 8 - Algebră Inegalitatea lui Cebîs, ev s, i inegalitatea rearanjamentelor
§1 Introducere
1. Inegalitatea Cebîs, ev
APLICAT, II
Problema
Fie abc ∈ (0, ∞). Arătaţi că:
a3 b 3 c 3 a2 b 2 c 2
+ + ≥ + +
b 2 c 2 a2 b c a
Olimpiada Balcanică de Juniori
Problema
Arătaţi că pentru oricare a, b, c ∈ (0, ∞) unde abc = 1, are loc relaţia:
1 1 1
+ 3 + 3 ≤1
a3 + b + 1 b + c + 1 c + a3 + 1
3 3
1 1 1 a+b+c
+ 3 + 3 ≤
a3 3 3 3
+b +1 b +c +1 c +a +1 a+b+c
1 1 1
+ 3 + 3 ≤1
a3
+ b + 1 b + c + 1 c + a3 + 1
3 3
Problema
Pentru a + b + c = 1 arătaţi că
a b c 3
+ + ≥
1+b+c 1+a+c 1+a+b 5
a2 b2 c2 (a + b + c)2
+ + ≥
a + ab + ac b + ab + bc c + ac + bc a + b + c + 2 (ab + ac + bc)
Folosim proprietatea a + b + c = 1
a2 b2 c2 1
+ + ≥
a + ab + ac b + ab + bc c + ac + bc 1 + 2 (ab + ac + bc)
1
(a + b + c)2 ≥ 3 (ab + ac + bc) ⇒ ab + ac + bc ≤
| {z } 3
=1
a2 b2 c2 1 1
+ + ≥ 2 = 5
a + ab + ac b + ab + bc c + ac + bc 1+
3 3
2 2 2
a b c 3
+ + ≥
a + ab + ac b + ab + bc c + ac + bc 5
▶ Metoda 2: Considerăm a ≤ b ≤ c ⇒ b + c ≥ c + a ≥ a + b ⇒ 1 + b + c ≥ 1 + c + a ≥ 1 + a + b,
1 1 1
deci ≤ ≤ .
1+b+c 1+c+a 1+a+b
a b c 1 1 1
+ + ≥ (a + b + c) + +
1+b+c 1+a+c 1+a+b 1+b+c 1+a+c 1+a+b
a b c 1 (1 + 1 + 1)2 9 3
+ + ≥ · = =
1+b+c 1+a+c 1+a+b 3 3 + 2 (a + b + c) 3·5 5
Problema
Fie x, y, z > 0. Arătaţi că
Demonstraţie.
2x 1 1 2x+y 1 1
= 1 = −x
iar x+y = 1 =
x
2 −1 1− x 1−2 2 −1 1 − x+y 1 − 2 · 2−y
−x
2 2
Folosind notaţiile 2−x = a, 2−y = b şi 2−z = c, inegalitatea ce trebuie demonstrată devine:
!
1 1 1 a+b+c 1 1 1
+ + ≥ 1+ + + (7)
1−a 1−b 1−c 3 1 − ab 1 − ac 1 − bc
Observaţia 1: Pentru x > 0 ⇒ 2−x < 20 = 1, ceea ce înseamnă că a ∈ (0, 1) şi analog b, c ∈ (0, 1)
1 1 2 2
≤ 2 2 = =
1 − ab a +b 2 − a2 − b 2 (1 − a2 ) + (1 − b2 )
1−
2
!
1 1 1 1
Observaţia 2: ≤ + sau
x+y 4 x y
1 2 1 1
≤ + (8)
1 − ab 4 1−a 2 1 − b2
Analog
1 2 1 1
≤ + (9)
1 − ac 4 1−a 2 1 − c2
1 2 1 1
≤ + (10)
1 − bc 4 1 − b2 1 − c2
Problema
Fie a, b, c ∈ R∗+ . Arătaţi că
a9 b9 c9
+ + ≥ a2 b2 c2 (a + b + c)
bc ac ab
a b c
Demonstraţie. Considerăm a ≥ b ≥ c ⇒ a8 ≥ b8 ≥ c8 şi ≥ ≥ ⇔ a2 ≥ b 2 ≥ c 2 .
bc ac ab
Aplicăm inegalitatea rearanjamentelor:
a9 b 9 c 9 a b c b c a b c a ab bc ac
+ + = a8 +b8 +c8 ≥ a8 +b8 +c8 = a7 +b7 +c7 = a6 +b6 +c6
bc ac ab bc ac ab ac ab bc c a b c a b
ab bc ac
Cum a ≥ b ≥ c ⇒ a6 ≥ b6 ≥ c6 şi ≥ ≥ , deci:
c a b
ab bc ab bc ac ab
a6 + b6 + c6 ≥ a6 + b6 + c6 = a5 bc + b5 ac + c5 ab =
c a c a b c
abc a4 + b4 + c4 ≥ abc a2 b2 + a2 c2 + b2 c2 ≥ abc (ab · ac + ab · bc + ac · bc) = a2 b2 c2 (a + b + c)
Deci:
a9 b9 c9
+ + ≥ a2 b2 c2 (a + b + c)
bc ac ab
Egalitatea se obţine pentru a = b = c ⇒ a7 + a7 + a7 = a6 · 3a ⇒ 3a7 = 3a7
Problema
Pentru x, y, z > 0, arătaţi că
2z 2x 2y 1 1 1
2 + 2 + 2 ≥ + +
(x + y) (y + z) (z + x) x+y y+z z+x
Concurs Brazilia
Problema
Fie a, b, c ∈ (0, ∞) şi abc = 2. Arătaţi că:
√
a3 + b 3 + c 3 ≥
X
a b+c
Ciclic
Problema
Fie a, b, c, d > 0 şi a + b + c + d = 4. Arătaţi că
1 1 1 1
+ + + (ab + ac + ad + bc + bd + cd) ≤ 8
4−a 4−b 4−c 4−d
Demonstraţie. Considerăm că a ≤ b.
1 1
a ≤ b ⇒ −a ≥ −b ⇒ 4 − a ≥ 4 − b ⇒ ≤
4−a 4−b
a (4 − a) ≤ b (4 − b) ⇒ 0 ≤ 4 (b − a) − b2 − a2
0 ≤ (b − a) [4 − (b + a)] (16)
X 1 X
a (4 − a) ≤ 16 (19)
Ciclic 4 − a Ciclic
unde:
a2 = 4 (a + b + c + d) − a2 + b2 + c2 + d2 =
X X X
a (4 − a) = 4 a−
Ciclic Ciclic Ciclic
= (a + b + c + d)2 − a2 + b2 + c2 + d2 = 2ab + 2ac + 2cd + 2bc + 2bd + 2cd
deci relaţia (19) devine:
1 1 1 1
+ + + (ab + ac + ad + bc + bd + cd) ≤ 8
4−a 4−b 4−c 4−d
Egalitatea se realizează pentru a = b = c = d = 1.
Problema
Dacă x, y > 0 şi x2 + y 2 = 18, arătaţi că:
x3 + y 3 ≥ 6xy
x2 y 2 x4 y4
Demonstraţie. x3 + y 3 ≥ 6xy este echivalent cu + ≥ 6 dar şi cu 2 + 2 ≥ 6
y x x y xy
Aplicăm lema Titu Andreescu
2
x4 y4 (x2 + y 2 )
+ ≥
x2 y xy 2 x2 y + xy 2
Folosim proprietatea x2 + y 2 = 18
x4 y4 182
+ ≥ 2
x2 y xy 2 x y + xy 2
Dacă x < y, atunci x2 < y 2 şi y > x deci perechile sunt invers ordonate. Aplicăm inegalitatea
Cebîs, ev:
2 2 (x2 + y 2 ) (x + y)
x y + xy ≤ = 9 (x + y)
2
deci
x4 y4 182
+ ≥ (20)
x2 y xy 2 9 (x + y)
Din inegalitatea mediilor:
(x + y)2 ≤ 2 x2 + y 2 ≤ 36
deci
x+y ≤6 (21)
Problema
Pentru a, b, c ≥ 0 cu proprietatea ab + ac + bc = 1. Arătaţi că
4 a3 + b3 + c3 ≥ 3abc + a + b + c
(a + b + c) (a2 + b2 + c2 )
a3 + b 3 + c 3 = a · a2 + b · b 2 + c · c 2 ≥ (22)
3
Folosind inegalitatea uzuală a2 + b2 + c2 ≥ ab + ac + bc şi ţinând cont că ab + ac + bc = 1, relaţia
(22) devine:
a+b+c
a3 + b 3 + c 3 ≥
3
Egalitatea se atinge pentru a = b = c = 1
Problema
Pentru x, y, z ∈ R, arătaţi că
Problema
Determinaţi numerele reale pozitive x1 , x2 , ..., xn cu n ≥ 0, pentru care sunt respectate
simultan condiţiile:
n n 1 n 1
xi = 1 şi (2n − 1)
P P P
= (2n + 1) .
i=1 i=1 2 − xi i=1 2 + xi
Din x1 < x2 < ..., < xn ⇒ x21 < x22 < ... < x2n ⇒ 4 − x21 > 4 − x22 > ... > 4 − x2n de unde rezultă
că
1 1 1
2
< 2
< ... < (26)
4 − x1 4 − x2 4 − x2n
Şirurile (25) şi (26) sunt ordonate crescător, deci putem aplica inegalitatea Cebîs, ev:
!
x1 x2 xn x1 + x2 + ... + xn 1 1 1
2
+ 2
+ ... + ≥ 2
+ 2
+ ... +
4 − x1 4 − x2 4 − x2n n 4 − x1 4 − x2 4 − x2n
x1 1 1 1
= −
n n
2 2 − x1 2 + x 1 ⇒ X 1 1 1 1 1X 1 1
2
4 − x1
1 1 1 1 − ≥ · + ⇒
= + i=1 2 2 − xi 2 + xi n 4 i=1 2 − xi 2 + xi
4 − x21
4 2 − x1 2 + x1
X 1 X 1 X 1 X 1
⇒ 2n − 2n ≥ +
2 − xi 2 + xi 2 − xi 2 + xi
X 1 X 1
(2n − 1) ≥ (2n + 1)
2 − xi 2 + xi
Cazul de egalitate se atinge pentru x1 = x2 = ... = xn .
1
Cum x1 + x2 + ... + xn = 1, soluţia este x1 = x2 = ... = xn =
n
Problema
Arătat, i că în orice triunghi asut, itunghic ABC există relat, ia
ab bc ac 3abc
+ + ≤
tg A · tg B tg B · tg C tg A · tg C a+b+c
Demonstraţie. Amplific cu a + b + c
X ab
(a + b + c) ≤ 3abc
Ciclic tg A · tg B
Amplific cu tg A · tg B · tg C
X
(a + b + c) ab · tg C ≤ 3abc · tg A · tg B · tg C, unde
Ciclic
1 1 1
Din ∡A ≤ ∡B ≤ ∡C ⇒ cos A ≥ cos B ≥ cos C ⇒ ≤ ≤
cos A cos B cos C
Aplic inegalitatea Cebâs, ev
X sin A 1 X X
≥ sin A cos A
Ciclic cos A 3 Ciclic Ciclic
Problema
√ 1 1 1
Fie a, b, c > 3 care verifică ecuat, ia+ + = 1. Arătat, i că:
a2 − 3 b 2 − 3 c 2 − 3
1 1 1 √ √
√ + √ + √ ≤ 6− 3
a+ 3 b+ 3 c+ 3
6 − a2 6 − b 2 6 − c 2
+ + =0
a2 − 3 b 2 − 3 c 2 − 3
Amplific cu −1
√ √ √ √ √ √
(a − 6)(a + 6) (b − 6)(b + 6) (c − 6)(c + 6)
√ √ + √ √ + √ √ =0
(a + 3)(a − 3) (b + 3)(b − 3) (c + 3)(c − 3)
√ √ √
a+ 6 b+ 6 c+ 6
Consider că a ≤ b ≤ c ⇒ √ ≥ √ ≥ √
√ √ a− 3 b− 3 c− 3
a+ 6 b+ 6
√ ≥ √
√ √ √ √
a− 3 b− 3
⇒ (a + 6)(b − 3) ≥ (b + 6)(a − 3)
√ √ √
a, b, c > 3 ⇒ a − 3 > 0, b − 3 > 0
√ √ √ √ √ √ √ √
b 6 − a 3 ≥ a 6 − b 3 ⇔ b( 6 + 3) ≥ a( 6 + 3) ⇔ b ≥ a
√ √ √
a− 6 b− 6 c− 6 √ √ √ √ √ √ √ √
√ ≥ √ ≥ √ ⇔ (a− 6)(b+ 3) ≤ (a+ 3)(b− 6) ⇔ a 3−b 6 ≤ b 3−a 6
a+ 3 b+ 3 c+ 3
√ √ √ √ √ √ √ √
a 3 − b 6 ≤ b 3 − a 6 ⇔ a( 3 + 6) ≤ b( 3 + 6) ⇔ a ≤ b
Problema
4x + 2y+z 4y + 2z+x 4z + 2x+y
Fie x, y, z ∈ R. Arătat, i că + z + x ≥ 2x + 2y + 2z
2y + 2z 2 + 2x 2 + 2y
4x ≤ 4y ≤ 4z
1 1 1 Aplicând inegalitatea reanjamentelor, rezultă:
y z
≤ z x
≤ x y
2 +2 2 +2 2 +2
4x 4y 4z 4y 4z 4x
+ + ≥ + +
2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y 2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y
2y+z 2z+x 2x+y
Adun în ambii membri + +
2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y
4x + 2y+z 4y + 2z+x 4z + 2x+y 2y (2y + 2z ) 2z (2z + 2x ) 2x (2x + 2y )
+ + ≥ + +
2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y 2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y
După simplificare:
Problema
b+c c+a a+b 1 1 1
Fie a, b, c > 0. Arătat, i că 2
+ 2 + 2 ≥2 + +
a b c a b c
a b 1 1
• Folosind inegalitatea 2
+ 2 ≥ + ⇔
b a a b
a3 + b3 ≥ ab(a + b) ⇔ (a + b)(a2 − ab + b2 ) ≥ ab(a + b) ⇔ a2 − ab + b2 ≥ (a + b)2 ≥ 0
Problema
1 1 1
Fie numerele reale pozitive a, b, c cu proprietatea + + = 1 . Arătat, i că:
a+2 b+2 c+2
a b c
+ + ≤1
a2 + 2 b 2 + 2 c 2 + 2
Demonstraţie.
a b c 1 1 1
+ 2 + 2 ≤ 1 unde + + =1⇒
a2 +2 b +2 c +2 a+2 b+2 c+2
este suficient sa demonstram
a b c 1 1 1
+ 2 + 2 ≤ + + ⇔
a2 +2 b +2 c +2 a+2 b+2 c+2
a2 + 2a − a2 − 2 b2 + 2b − b2 − 2 c2 + 2c − c2 − 2
+ 2 + 2 ≤0⇔
(a2 + 2)(a + 2) (b + 2)(b + 2) (c + 2)(c + 2)
X 1−a
0≤
Ciclic (a2 + 2)(a + 2)
Presupun că a ≥ b ≥ c ⇒
1 1 1
2 + a2 ≥ 2 + b 2 ≥ 2 + c 2 ⇒ ≤ 2 ≤ 2
a2 +2 b +2 c +2
1−a 1−b 1−c
Demonstrez că ≤ ≤
2+a 2+b 2+c
(
1−a≤1−b
a≥b≥c⇒ ⇒ (1 − a)(2 + b) ≤ (2 + a)(1 − b)
2+b≤2+a
3b ≤ 3a ⇒ b ≤ a
1−a 3
Observat, ie: = −1 + ⇒
2+a 2+a
1−a 1−b 1−c 1 1 1
+ + = −3 + 3 + + = −3 + 3 = 0
2+a 2+b 2+c |
a + 2 b {z
+2 c+2 }
1
Deci
X 1−a
0≤
Ciclic (a2 + 1)(a + 2)
Egalitate pentru a = b = c = 1
Problema
4x + 2y+z 4y + 2z+x 4z + 2x+y
Fie x, y, z ∈ R. Arătat, i că + z + x ≥ 2x + 2y + 2z
2y + 2z 2 + 2x 2 + 2y
4x ≤ 4y ≤ 4z
1 1 1 Aplicând inegalitatea rearanjamentelor, rezultă:
y z
≤ z x
≤ x y
2 +2 2 +2 2 +2
4x 4y 4z 4y 4z 4x
+ + ≥ + +
2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y 2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y
2y+z 2z+x 2x+y
Adun în ambii membri + +
2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y
4x + 2y+z 4y + 2z+x 4z + 2x+y 2y (2y + 2z ) 2z (2z + 2x ) 2x (2x + 2y )
+ + ≥ + +
2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y 2y + 2z 2z + 2x 2x + 2y
După simplificare: