CENTRUL NAIONAL

DE EVALUARE
I EXAMINARE

EVALUAREA NAIONAL
LA FINALUL CLASEI a VI-a
Anul colar 2016 - 2017

Matematic i tiine ale naturii

TEST 1

Judeul/sectorul ...............................................................................................................................

Localitatea .......................................................................................................................................

Unitatea de nvmnt ..................................................................................................................

Numele i prenumele elevei/elevului .............................................................................................

...........................................................................................................................................................

Clasa a VI-a ....................

Biat Fat
 Naturlo Prko Komna (Parcul Natural Comana)
Thovdo an-i Rumunikani Plajin (Cmpia Romn), k-o duripen opre-tele makar o
Bukurti (Bucureti) thaj iriu (Giurgiu), o Naturlo Prko Komna (Parcul Natural Comana)
sas kerdo an-o ber 2004, kana e antrikane Rezervcie e kanrrenar vi buorenar pails
lenqe i Len Komna (Balta Comana), dikhli sar o trinto suzlo than e Rumuniaqo (Romniei) thaj
o dujto sar biodiversitta palal i Dlta Dnrii (Delta Dunrii).
Paal i bari diversitta e speienar anar so dikhel e lulud thaj e ivutre, o Prko
Naturlo Komna (Parcul Natural Comana) si les vi aver turistikane atrkcie: phiravimata e
berena, turistikane dromorre anar o ve, sade lenenqe laharimata, i khangeri Komna
(Mnstirea Comana), o veorro I xaning e akhorlina (poiana Fntna cu nuc).
An-o hon mj e nakhle beresqo, e siklvne jekhe VI-tone klasaqe gele te dikhen o
Naturlo Prko Komna (Parcul Natural Comana).
Kaj te ambolden kaj e mangimata 1 5, drabar o avutno tksto:

Rodindoj informcie palal e rezervcie save atilas te dikhen len, e siklvne dikhle kaj
paal si vi jekh rezervcia e mrgritarosqi (asvinrre), tha vi o Khelipnasqo Prko Komna
(Parcul de Aventur Comana). An-o telutno tablo si sikavde informcie palal buorenar,
kanrrenar vi e mrgritarosqi, tha vi palal i Len Komna (Balta Comana).

I Rezervcia I Rezervcia I Rezervcia I Rezervcia E I Len Komna

Karakterstike e buorosqi E kanresqi mrgritarosqi (Balta Comana)

I ria e phuvqi ( ha ) 232 250 164 1206

O makarutno uipen ( m ) 80 75 60 40

Kdo 1 0 9
1. Trujar i lahi grafma e autne amboldipnasqi.
Palal e informcie anar o tablo, o makarutno uipen e phuvqo kaj si I Rezervcia e
buorenar (Rezervaia de bujor) si:
a) 40 m
b) 60 m
c) 80 m
d) 232 m
Kdo 1 0 9
2. Trujar i lahi grafma e autne amboldipnasqi.
Palal e informcie anar o tablo, i ria e phuvqi E Rezervaciaqe e kanresqe (Rezervaia de
ghimpe) si maj bari sar i ria e phuvqi e Rezervciaqe e mrgritarosqi (Rezervaia de
mrgritaru) e:
a) 15 ha
b) 68 ha
c) 86 ha
d) 164 ha
Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 2 din 8
EN VI - 2017
 Kdo 1 0 9
3. Trujar i lahi grafma e autne amboldipnasqi.
I mapinipnasqi unitta an-e savi si xramosardi, an-o tablo, o makarutno uipen si:

a) o milimtro
b) o mtro
c) o hektro
d) i rulta
Kdo 21 11 12 13 00 01 99
4. Jekh bero kerds 1,5 km p-i strafin e panqo anar I Len Komna (Balta Comana) e
m
makarutne sigipnaa 0,5 . Gin o vaxt e gelipnasqo p-i kadaja distnca. Xramosar o rezultto
s
an-e mintur.

Kdo 1 0 9
5. An-o Naturlo Prko Komna (Parcul Natural Comana) si vi jekh zna e purane rukhana.
An-o vaxt kana dikhle o prko, o Rdu vi i Mihala, duj anar e siklvne ovtone klasaqe,
dikhle opral jekh stero maj but nevertebrtur: buburze, pajnen, kir vi jekh baro suvalo
gndko. Von kerde fotografe vi te keren flmo lena.
Trujar i lahi grafma e autne amboldipnasqi.
O ao phenipen dikhindoj e bikokalenqe ivutre si kadava:
a) i mba phurdel anar i mort vi anar e parne bukhe
b) i buburza si la duj oprutne/ thule phakha (anar i kitna)
c) e majosqo krbo si les tar telutne/ sane phakha
d) e pajanenos si les ero, kolin vi per.

Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 3 din 8

EN VI 2017
 Kaj te ambolden kaj e mangimata 6 10, drabar o avutno tksto:

Reste an-o Naturlo Prko Komna (Parcul Natural Comana), e siklvne line jekh hrta
e turistikane dromorre, e beipnasqe thana, e dikhipnasqe pnktur e iriklenqe, tha` vi
informcie palal i vrma anar kodova kurko.

E beipnasqo thana anar o turistikano drom kerdo

kaar e siklvne sine sikavde an-i pautni skca anar
e pnktur A , B , C , D vi E . P-i skca, e pnktur A ,
B vi C sine kolinrur, BAE vi BCD sine vorta
ngiur, AB = CD = 3cm vi BC = AE = 5 cm .
Kdo 2 1 0 9
6. Phenen o lungipen e segmentosqo AC .

Kdo 21 11 12 13 00 01 99
7. Dikhel pes o pnkto M, k-o makar e segmentosqo DE . Phen o mapinipen e ngiosqo DBM .

Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 4 din 8

EN VI - 2017
 Kdo 1 0 9
8. An-o vaxt e phiravipnasqo anar o prko, e
siklvne nakhavde an-o jekh tablo, makar o
so 11 thaj o so 19, e tatipnasqi sikavipen
palal jekh termomtro.
E mapinipendur sasas kerde anar so palal
so.
Palal, sikavde e kidine informcie an-e pautni
diagrma.
Trujar i lahi grafma e autne amboldipnasqi.
E tatipnasqi mapinipen k-o 19 so sasas maj
tikni sar e tatipnasqo mapinipen k-o 15 e:
a) 18 C
b) 6 C
c) 4 C
d) 1,3 C

Kdo 21 11 12 00 99
9. Sar sikavds amen e biologiaqo siklrno, e siklvne kerdine nakhavimata/xramosaripen palal
save irikl maladile an-o prko. Paov svako iriklqo misal anar i kolna A e iriklenqe
grpe kaj aj te ovel, anar i kolna B. Xramosar i ai grafma an-o punktime than anar
svako gin e kolonaqi A.
Jekh anar e iriklenqe grpe i mukhen d-jekh phandlipen/sakodoja grpa.
Coloana A Coloana B
......1 i lleka (i brza) a) usutne irikl (kaj an telal e pan)
......2 o kko b) irikl bare punrena
......3 i rrojutni papin (i c) dvesesqe irikl kaj orren
rca)
d) umblavutne irikl

Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 5 din 8

EN VI 2017
 Kdo 2 1 0 9
10. K-o mangipen e prkosqe erutnosqo (administrtoro), jekh rodipnasqi ekpa kerds jekh
rodipen palal e ivutre e panqo anar i Len Komna (Balta Comana). Von dikhle ke, nma palal
pan bera, o gin e kherutne ambe lenar sar misalqe si k-o pa de sar sasas. Phen duj ajutne
kuze palal kadava fenomno.

Kaj te ambolden kaj e mangimata 11 15, drabar o avutno tksto:

Aver turistikani atrkcia arakhli sasas E butkrne e gavesqe, kaj d-ati te keren e
tradicionlo but: e katesqe anglalkerdipen, e phuvqo but, o suvalo, o asavipen, sastruna, e
barripenqo frktoja, e zelimatenqe kanre thaj e mediinlne ara.

Kdo 21 11 12 13 00 01 99
11. Jekhe ivutrenqe kher paal o prko sine barrde drabqo ar thaj kidel pes palal 160
kilogrmur drabqo ar. Romaniqo kidipen si 60% anar so kidel pes k-o agor, e lte lulud
kidine e si jekh pa anar i ahili kantitta, o ahipen isindoj sikavindos palal i ktna. Phen
kozom lte lulud (glbenele) sine kidine.

Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 6 din 8

EN VI - 2017
 Kdo 21 11 12 00 99
12. Va te kerel i ukar dudalipen e butqo meseli kaar i anglebutqi katesqi ateliri labrel pes
jekh dud alimentisardo kaar jekh srsa tensiunar. Labrindoj e e sikavimata (simblur)
irkuitosqe elementur, rangr i skma kodo irkuitosqo kerdo anar jekh batera, jekh dud thaj
phandipnasqo konduktore vi jekh phandalo.

Kdo 2 1 0 9
13. O than e Lenqo Komna (Balta Comana), thovdo p-o telutno krso e panqo Nelov (rul
Neajlov), si les jekh baro vlo va o inkeripen e biologikane diversiteturenqe.
Phen duj argumntur palal o mukhavipen e godqe k-e kadava than/ phuv d-ati te ovel dikhlo
sar jekh iriklenqo devel (Devlikano than).

Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 7 din 8

EN VI 2017
 Kdo 21 11 12 13 00 01 99
14. K-o katesar ateliro d-ati te keren pen kherorre katesar va e irikl thaj khelimata anar
kat va e have.
Va anar jekh khelimata labrds pes jekh kotor kat e volumoa 600 cm3 thaj i densitta
g
750 . Phen i msa e katesqe kotorqi. Sikav o rezultto an-e kilogrmur.
dm3

Kdo 2 1 0 9
15. Makar 2009-2011 kerds pes jekh proikto dujtovazdipen palal i ekologiaqo e Lenqo
Komna (Balta Comana). Kadava proikto sasas les sar obiektvo o inkeripen palal i biologikane
diversiteturenqi, tha vi kodo te informisarel thaj te keren prinaripen makar e vizitatrur palal
i importnca e ivipnasqi an-o generlno hand thaj e speialne suzle thana.
Xramosar duj misal dikhindoj o hand sar si e plastikosqe valina (stkle) aresle an-o pani kaj
aj te mudaren e panqo organsmur.

BUT UKAR, RESLN KAJ O AGOR E ZUMAVIPNASQO (TESTOSQO)!

Matematic i tiine ale naturii TEST 1 Pagina 8 din 8

EN VI - 2017