~ARABE~ LAI _ARABE

•

LILia

OIT LIRIC'A ARMANEASCA GRAMUSTEANA

...

PROIUZBOR

EI i~i9i poet, Dina Cuvata aduna tu aesta carti - Iilici di nai rna museatili cintiti, di nai rna aleaptili di la armifiil'ii gramusteani dit tuta Machidonia iugoslava. Si, fii-alisa a fiiea marea tifiii s-incripsesc aoa indoaua zboara ti eali. $-dhefturu; s-I'i li aridhipsescu dupu terriatica a 10f. Greaua sartina !

Prota oara _. ca nu i Iisor lucru s-li aridhipsesti cintitli a noastri, Idviul cintic poati s-hiba di vreari, rna nu-I'i lipsescu actentili di peza, i di xinitii, di hazi - s-al/iumtrea. S-Iom un exemplu, bunaoara : Cara da di vini toamna. Iu va-l tritem cinticlu aest? Ghivi-

,

sit-Iu l S-plindzi una feata di. vini toamna, s-una ell vinearea-I'i, gioiiil'i I'ea calea xinitiil'ei, $-cum s-nu s-plinga, ma-l 'i fudzi s-gionili a J'ei? "Ie~i museata, s-Ui-l pit ret l" _ asi Il'i greasti virnu, dziti cinticlu.

, , , , , .

NiriiHi, ~-cu inima Iaie, feata il'i toarna zborlu a poetlui anonirn: "Ni-l pitrec, iii lu liiesc ... « Ma, lu liiasti s-nu para, ca _ mutri] ti stihuri l'i arunca pi sum frintealili niurati: .,A _ BU, avdza ti dzic mini _ / Cind a s-vifii. s-fii fat hibari, / Sa-iii mi-adar, s-mi-armutu-

5

a cintitlor gramusteani dit cartea di fata. Ma, tiva di musuteata lor prindi s-o-aspun. Ia mutrit cum 1nveadza laolu, laolu armanescu, mas tru indoaua zboara,

, - - -

anda adil'i primveara: "Na dzua, di citra seara-/ $-si pirea chiro di veara, / Nsus tu munta - nu-ari neaua, / Da Jiliei s-trandafili, I Ies fumel'i pi la cilivi ... it (Ies fumel'i). Cari ari binata pri plaiurli a noastri-s-nu-s umpli di haraua cind ghiviseasti aesti stihuri? Canda una lumi intreaga dipune aoa, tru zboara numirati! Canda li vedz fumel'iIi armanesti cum s-alina dit

,

cimpu - tu munta, eu tuta citinda dupu nisi ... I,

cihtisit Ia numta dit "Iesi, lea dado tu ubor", s-u

, ,

vide] investa "cum gioaca-n cor.] Cum s-incl'ina si s-dirina - / Ca vearga di hlambura l"

Suntu ti niagirsiri dapoia cintitli ti vitimat .. di-alihea drami, dit bana armaflilor dit alt chiro - tu a turcu1ui, cindu lipsea sa-s apira di tuti Iiietli ti li adutea aesta, rna s-cristifiil'i di andarta si cumitageadz pi capiu a lor. Atumtea iseau a nosta ,,furi" -, ca 5-1i aiba ingitan fumel'I a lor. Chiro lai, andihrist, cindu dadili l~i spigiurau natli s-nu li agir~easdi riietli a dusmanilor pi fara armfrneasca. Asi cum s-veadi tu

, ,

cinticlu Pri-atea dseana : .Pri-atea dzeana s-pri mi-

. "

vula,. / Ifii . avdzii na boati corba, I Boati corba di

armana, / Iu-si plindzea pi-a l'ei ciruna c-. / Pi na ploaci di mirminti, I Un mixun tinea dininti... ! Ma-l tinea, ma-l urnipsea: / -. Mixine, cara s-binedz, / Aoa doarmi afendi-tu, I Fendi-tu s-nu lu-agir~e~ta, / A dusmafiilor s-la piltesta l"

, ,

Ssadutem aminti, eu aesta uispeti, si cinticlu di

alivdari ti Gote Delcev s-Pii« Guii , alumtitori ti buneata, ti dreptati s-ti eliberari di sum turt ~ ca s-na fitern

8

ma ghini una idei tra vrearea faralei armanesti s-alixeasca lumea, s-u adara rna imbara, Ca Iaolu -. cum dzic a nosta - ari lac ti tuti miletli, eari pot s-lipseasti s-bineadza deadun ~i tu haraua.

Ti cintitli di vreari ti s-dzic rna ninti? Discreti,

, ,

rnisurati, eali suntu na visteari di suflit. Tuta furtia

,

lumil'ei si-a dorlui - tru un zbor, tru una metafora ! Tuta musuteata loclui, tut ponlu a duneaual'ei - tru una imagini! Ca furtiili di dar a gionilui 9i-a featil'ei, ali inveasti 9i-a nicuchirlui a l'ei - suntu si a noastri, a cathiunui di noi, li aduchim, si a noastri, anda Ii ghivisim aoa, tu carti. N athima-I'i a poetlui Dina Cuvata ti Ii aduna s-li aleapsi, di protili - ca s-na curma inirna di dar 9i s-na I'ea isihia eu eali ! Ghivisit-Ii pi aradha, cintat-li - eu boati, i rnirviulusit-li masi, s-ciudusit-va

, ,. ,J""

ca s-afla ahtari visteri! Di nai rna eu harili rnetafori

/

- va sa scot tu videala s-mini aoati, tu aest scurt prot-

zbor a meu. A9i - m£nili ali vruti suntu s£puni. Ea poati s-li la strafiili a vrutlui a l'ei eli nisi masi , .. Gionili isi vindi nelu "ti-un lai ocl -iu-a tau", cum i'li

.

dzrti a featil'ei ti u avipisea9ti ... Una feata, .Jilici

,galbini s-aduna ... I Tumbi-tumbi s-li liga, I pi la soata li-mpirta ... " Pi un plai musat, ea dit paradis, un gioni s-aduna "trandafil'i I Tut s-l'i afiiurdzasca, / Feati s-isuseasca ... (( Una alta vruta iI'i grea9ti a unui gioni:

"Seoal, xinite, scoala, / Ti fii-ai, di nu-fii ma pota ? I

Ni ta tieni ti-arustico, / Ti chicuta di apa -. / Di tu apuclu-atelu, / Di. tu avlia tea, / Dit izvurl'i dit oclifii ?" Un fieior l1'i cafta apa a unei feati, cari li toarna zborlu ca nu ari tru ti s-I'i da, rna el- poet dialihea, n'i cinta : ,,- Da-fii tu mifiili-a tali, I Minili-a talichelchi ... " Un gioni basi na feata pri fatili "mean-

9

Ali dadi, Piha al Gudu Cuvata ~i a tata-iiiu, Unci al Cuvata s-a tutlor ti le-au cintata - aesti minucl"i di lirtca armaneasca gramusteana,

DINA CUVATA

IES FUMEL'I

C-UN BtRTAT DI SOARI

Na dzua, di citra seara$-si pirea chiro di veara,

Nsus tu munta _. nu-ari neaua, Da lilici 9- trandafili,

Ies fumel'i pi la cilivi ...

Dzeana piste muntaNu-ari ni muabeti, Casili ca screti,

,

Masi ausl'i goI'i ... C-un birtat di soari$-si-aduna la stani, Pi-un cilcifii] di pita ...

16

CIRLIGLU

- Lai, Cole -. vina niheam, Ni-agirsii drIiglu ndzeana ... Cirlig s-altu noi avemMa, c-atel, Cole, nu ari!

- Va-s adram di gort uscat, Va-l bigam pi coarda noaua, S-aiiiurdzeasca di girleaua ...

MARDZINA DI-AMARI

Mardzina di-amari Trea ti na cirvani, Cirvani di mlari,

N circa ta ell sari ... Coli-Iu al Capsali, EI gionima mari,

. N calar pi m ulari _' Distimelea-arcata, Sa-I'i tina-aumbrata,

,

Plosea aspindzurata, Gura-a lui uscata

Ti chicuta di-apa ...

17

DOL'EANI

Doleani, hoara armaneasca++ N u-si va sculii girteasca.

, ,

S-nu agirsea Iimba-armaneasca l Dol'eani, hoara ell trtufii _

NCHISIRA DILl

N chisira oili ta s-ftlga, Picurarl'i nu vrea s-duca ...

-. Loat, ficiori, ncircat fumel'ili,

, ,

S-nu n-astal'i furl/i-n cali;

De-a na I'ea mul'erli sclaviS-n-avem s-feati isusiti,

. ,

Cu samurli trupusiti!

L'I-ANVIRTIRA.

Tinti dzlli di Martu, Seara prindu Pa9ti-Chihiiaz!'i ncircara, Cavala s-arcara, L'i-anvirtira furl'i,

, .

Gretl'i cu-arbinesl'i

, ,

Ta s-la fura oili, Birbetl'i, calesl'i!

, ,

LEA DADO

Mi f1te~i, lea dado~-ghini mi criscusi ! Masi nu mi-nvitasi,

, , ,

20

Ta sa stiu s-muu Ti-ari tu dufieaua ...

•

Virvarlu eu Turclu

S-indridzea ta s-bata,

. Greu polim va s-faca, Mu1ta gioiii va s-cheara, . Dadili va s- plinga, Nveasti va s-jileasca ...

DE, LAI DUMIDZALI-M

. De I lai Dumidzali- ill Pamporea tu-amari, Suira s-zghileasti, Capitanlu-aurla $-chipurlu s-lu-asuna ...

. De, lai Avi-Nicola~·· Baga-t mifiili-apunti,

Ta s-treaca giunameaGionil'i tut alepta,

, ,

Ti s-ducu tu polim ...

BRIGADERI - TIPICURARI

N a fiercurea tu hirviiCifiili-alatra, ti puvrii, .

Ca mandzirli sunt intircl'eati

,

21

Lale, s-1a bineadza ghiocluS-na bigam niheam nipotlu, Ta s-na neam uspet la dada!

OR, ARMINI MIRAT

,

Ies armifii dit Virvirii,

Vor ta s- treaca tu GirtH-

- ,

Oh, armifii mirat, Crima ti s-fitea!

, ,

La sinurlu virvirescu,

Sta virvirl'i cu tufechili ... - Du-ti Dina, pin Sufii, Pin Sufii, pin la seflu,

Ta sa scot na pasaporta, S-na tritemu tu Girtii ...

, - -- -,.

N ai rna ninti - Dina-l Culachi, Dupu Dina iasi s-Halciu,

N ai rna nipoi - Suca-l Ca psali ... Adnara noatifiili-al Halciu,

Dupu noatini, cal'i-al Suca ...

24

VOt OARFINI

Avil'i tuta s-viurtusescu,

, ,

Hristolu I'i-chirniseasti,

J

Sta-Miria-l plicirseasti

Sa-I'i da cl'eili di la morta,

,

S-di~c1'idem paradislu,

S-videm mortal'i cum bineadza ..

,

Oarfifiili-s tu-avnanghea soari, Cu lumbardzili tu mini, Chihiiadzli-s tu zlndani-

Tnt eu pundzili di gusi :

- Voi, oarfifii, s-na dat lumbardzli, Ghini na sun lumbardzli-a noaua ...

25

A, LAI COLA

A, lai Cola, eelnie mari, Di dufieaua zilipsitTa intrasi ea pruxinit,

, I

Ta sa-I'i l 'eai muntil'i al Brova!

,

en Brova nu pot s-ti-acat,

, ,

Ca Brova s-ari piradz $-de-anvlrliga ma~ firtat ... Sineti didesi s-loasi-

" ,

Bineclu lu ncilicasi, Seara Moera t-agiumsesi

, ,

N oaptea, anda fii-ti bigasi, Atlu-a tau t-lu silighisi, Ma tahina, cind ti seulasi,

,

Cripat, corblu t-lu aflasi !

Sterviu-al Gioga-l vitimara=-Turtli cara-I'i plichisira ..• Casa-l Cola o-anvirtira,

Tut ahapsi I'i-astupara ....

- Lea, tal-ViorVea, nveasta-mari,

,

Dorfii ahapsi, fira hari! Lea, tal-Costa, nveasta-fiica, Dorni ahapsi, Hra frica , ...

ZVULII, MITA, ZVULII

Zvulii, Mita, zvulii, Zvulisi Mita ti mandra :

Tu duca s-si dusi ghiniTu turnata, nfirmicatu:

Lu-astiptara ehtra n-cali,

, ,

Bana-l Mita el'i l'-u loara, Calu-al Mita vini-n hoara, Svciudusira fiicu s-mari;

c',

Masa-al Mita mirviluseast i.

Tal-Mita aurla, zghileasti, Sor-sa, Lena s-Iati numtaNi ta s-plinga, ni ta s-cinta !

CALEA DI M-POLI

Di-una screta di dimneata-

. ,

Cucuticil'i tut rna s-cinta,

Cirvinarl'i tut rna s-trecu,

28

Tut rna s-trec calea di m-Poli ...

, .

- Iesi lea dado s-na in~irn~ S-na ntribamu s-ti-atel omu,

, ,

Ti-atel omu-s-ti-atel pul'iu - .

Ta s-fudzim si noi di aua .

Ti-atel omu - Dina a nostru,

,

Dina, armaslu-n calea mari,

Calea mari ~- valea mari, Anvirtitu tu timbari l

GIONI NICAT -

Di nsus vini - ariu turbat, Riu turbat - cutrimburat - ~-aduti gioni nicat.

Ti~ la moara di Gigheanti, S-lu-aflara citat di salti ...

, , ,

$-si-adunara sotl'i-al NacaNu-l cinoasti cana , Iailu !

,

Greasti Stereea cusurin-su-

,

.,Lele-Ie! Gioni cuLari !" Deadi rpalnili, zghilea~ti"Binedu-iii-ta vini acasa ... "

,

Ssciudusira fiicu s-mari !

OI-LELE

Di-si cidzu, lea dado,

,

Steaua dill' ter.

,

Di-sicidzu pi una fcata,

29

NA-NA-NA, CUMNAT MIRAT

S-ni mutatu di la focu,

.

Tini, gione, tut nu pot!

Cipitinilu - oel'iu di-omu,

Dzua s-noapti pi-un lai ponu. ; . Cu cimeasa chindisita,

,

A~i I'i-eara invrapsita.

- Seoal, cumnate, ta s-ti lai!

- Eu, nveasta, nu-fii voi t ifiii.

Ci- iii voi Yea tru ti vi trii 1 Na-na-na, eumnat mirat , Va-s mori gioni, ninsurat l Gura Hi si muhlidza,

,

Oel'iu peana t-acita 1

Dado, m-ti mi pitriteai

, . ,

Singura, fira di soata ?

Cara dedu di-fii mi du~;uN i dicasa, ni di masa ,

Un eumnat £ira tifiii ...

Mi sculai tu hirvii,

L'eau ghiumaslu eu livenea:

- Seoal cumnate, s-ta lai fata ...

. "

- Eu, nveasta, nu voi tifiii, Ca-fii voi veatru - ti vitrii ...

32

- N a-na-na, cumnat mirat - .. Va-smori gioni ninsurat !

T rei lai mesi pi cipitifiiu, Gura muhla t-acila,

Ocl'i peana t-acitara ...

, ,

.33

" CINTITI DI XINITII

,

A~TEARNI-NI, DADO

Astearni-ni, dado, Sa-iii mi bagu _

Sum aumbra tea di fagu, Ca Iii-am cali,

Cali lunga _

Pit amari,

Dumnidza s-t-u aiba,

,

Dado-a mea turnari. . ,

TI-AL MARU~E

"_ Ti-ai, Maruse, di J'ilesta ~c

" "

Moi .Maruse-lea,

,

Ma-ta s-fen-tu ta bineadza l

, ,

_ Ca bineadza - las s- bineazda ... Eu pirintli nu-fii jilescu,

Ma Ifli plingu lailu 9-lailu-

34

Ca-~i fudzi noaptea pi luna, Cu tiruhili-ntru minaNiti-I'i dzisu oara-buna,

L 'i dzi~ blisteami. dipriuna .. _

TI-NI T-INDREDZ BINECLU

- .. Ti-iii t-indredz bineclu -.-

, ,

Gione, iu va-s nedza?

- Bineclu lu-ndregu, - _ Tu-ascheri a-Iii negu ... - Cara s-nedz tu-ascheri,

,

Mini Iu-a-fii mi-alasi?

.. ,

- Tini va-fii ti-alasu La doauli mimifii ... Una-a-Iii ti hirseasca, Alta-a-iii ti jileasca , ..

NATA ~-CHITA _. CILIUZU

Nata s-Chita -. ciliuzu,

,

Si scutea ciubafiili-n susu ...

Dusira pin Birda-n hoaraMI' erli-a lor cifta sa-s toarna, Lele-le, Murihuva 1

Murihuva _ cuscubeali,

,

35

A ua nu-ari ni turteali!

, ,

Hali-unu s- Toda, doi,

,

L'eau vilendza dinipoi

$-alaga casa di casal

S-l'i baga dufieaua s-coasa ...

VINI OARA

Vini oara ta s-ifii fug-

Tu xeani, dado, s-mi due ... Tradzi-fii calu-aoalea-calea,

Ca-iii mi-asteapta, dado} calea ... Dado, inima- iii pllndzeaSi-ocli-fii laclnii silighea ...

S-Hi dzit, dado-a gionilor,

S-vina, corghil'i, tu ubor,

Ta s-la dzicu s-un lai zbor++

,

Zborlu-iii nu i altiva,

,

S-nu treaca ti icitiva

,

Ciofiili, pit avlia mea,

Ca s-fii-u veada vruta-mea (

CHIHIIADZ - S-NU DAT DI BUN

,

Chihiiadz - s-nu dat di bun,

,

Ti n-adra t un citi un-

,

Zori s-n-adunarn deadun!

36

37

Ti n-adrat doi citi doi-

,

Zori s-na turnam nipoi! Nvalisam musata hoara,

,

Cu bisearica s-cu scoala,

, ,

Nearsirn Sel'ea - ti rna ghini-

Anda s-vedz ti lai dai ghini, Chetiri goali - si-apa nu ari! Cindu vin oili la bara,

Ti I'ea fiila cumu-si zgheara ... OJ lea feata, farsiroata-

,

S-l'eau stamna s-u dau di cheatra, S-vina noat ifiil"i, s-bea apa l

TRADZI, SCOATI-NJ PlRPIDU$EA

- Lea, Marusca .. , nveasta fiica, Ti ta stai ahit mirita,

, ,

Ca vir feata isusita? ..

- 1 fii fudzi gionli tu xeani,

Ni-am dzati-aiii, di cind lu-asteptu .. Va lu-asteptu nica tinti,

, , ,

Ta sa-s faca tispridzati, Dipreapoia mimiritu ...

- Euta iescu gionli-a tau!

- Tat, Hii gione, nu mi-aridi ...

- Gionli-a tau si-avea un semnu :

,

Tu ciciorlu-atel indreptul

38

Si-avea seasi dzeadziti ... Lea, Marusca, nveasta mica Tradzi, scoati-fii pirpidusea '

CINIA, DADO

Cinta, dado - s-mi hirsesta, 'Ca va-fii negu lai tru xeani, Tru xeani largu, diparti, Largu, largu, tu-Arbin9ii.c.:.-arbinseasti nu iii stiu ...

Y J' J

Mi sut, dado, mi-anvirtescu,

, ,

Ado cana nu-fii dnoscu ... Ocl'i, dado, rna-iii mirescu, S-ca na teara fi-mi tuchescu!

. ,

OARA BUNA.

- Cinta, dado, s-mi hirses~.~i, En tu xeani va-fii mi ducu ... - Oara- buna, hil' ea mea, Trandafila s-aiiiurdze~taDada ta s-nu o-agirge~ta ... :)-s-ai hiiri tu-a ta casa,

Ca-a mea, pusta ari-armasa l

BUNA-T DZUA, ERE NUMTARE

Una luni, citra seara-

Si s- pirea chiro di veara, Tu na padi di sum hoara ~-si fitea na numta mari, Numta mari s-arhundeasca l

,

Deadi capu ~-un xinitu :

- Buna-t dzua, bre numtare t

,

- Ghini vinisi, a bre xinite I

,

-. Numtare, s-inchirdiseasca-

Ia scutet-u nveasta aoati,

, ,

Ca Iii-a-am cusurina-veara ... - N veasta, naca ni-mi cinosti? Ai indreptu s-mi-agirsesti ...

N u-i un anu, nu-s doi ani, Suntu noaua ani di dzili !

N a-t si nelu di-arivoana,

, ,

Tihea-t fu asi nvripsita-

Em a taia, em a fiiea ...

,

Nveasta atumtea s-si ducheasti-

" ,

Clta xenlu s-siligheasti l

PUL'IU, LAI

Pul'iu, HE - caTa s-nedz-acasa, Cara s-nedz-acasa,

Tu patrida noasta-

Pisti avlii s-ti arut, .Ncl'inaciuni s-Ia dut

,

Ali dadi s-cu-al afendi;

,

S-la spufii ca mi-nsurai,

'Ni-loai s-na invistica, Multu-i musutica,

.Nica s-ageamita ...

$ED $-MI MINDUIESCU

Sed s-mi nlinduiescuMari zori iii-vini,

Ca fii-u ved giunamea Cum s-duti tu xeani!

,

Dip tu mai nipoi-Doi lai farsirot,

, ,

Doi lai frat di-anosta ...

, "

Dzeana pisti munta-

N u-ari virnu s-cinta. Nu-ari virnu s-plinga, .Masi ausli gol'i ... Vini sirbitoari-

}~ u-ari zaiafet,

,

Masi ausl 'i gol/i ...

Casili ca 9creti-

Ocl"i ma Ii plingu, Miilili la si-aduna 'Ti-un birtat di leamni,

,

C-un cilcifii] di pini ...

CARABEU,LArcf\.RABEU

- Carabeu, lai carabeu,'

N u-l vizdusi fratili-a meu?

,

- T-ul vidzui, t-ul ciniscui t

, -. ,.

-. Nu-I'i dziteai ta s-vina acasa?

,

Ca ugeacurli s-cidzura, Stizfiili s-si-azvirnuira.,

. ,

Portili I'i-si vulusira,

,

Cucuticil'i ~-amutira ...

SAPTI GIONI

,

Sapti gioni - tu] na turlii, Fugu noaptea tu hirvii, Ssnu-I'i ducheasca tu cirsii,

,

Di 18. l' ea laia tifiii ...

- Voi, Uii giani, mirat-mirat,

, ,

Cara loat di v-insurat,

, .

Nveastili iu Ii-alisat ?

,

- Pi la frat, pi la cumnat, Chiruti pit mihiladz ...

NA NVEASTA

Na nveasta - aseara, $-u scoasira ntreapa ... Multu-i niriita !

41

Nu ~u niriitii,

Ca ~- u n virina tii ... Gionli ti vrea-I'i da, Vrea ~-fuga tu xeani, Tu xeani s-diparti, Na iarna _ nil carti l

LO pIDUREA FRtNDZA S-DA

Lo pidurea frindza s-da·Cuclu iuva nu s-avdza l

Nu-ari ni cue, ni chipru s-bata-America, s-riu esta-aflata l

, ,

Fug ficiorl'i di la tata,

Trei lai mesi i imnitura,

•

Tu pampori priimnitura ...

Cind vinea oili la bara-

Ti loa fiila eumu zgheara ... Ni-aflai feata farsiroata:

,

- Iu nedz, feat a farsiroata?

,

- Neg la sopat, s-umplu apa,

Sopatlu, cari lu-ari adrataStamna vrea dari, di cheatra .. '.

GIONE-A VDZ!I

- Gione-avdzii c-a s-fudz tu xeanlMini, gione, iu-fii mi-alasi,

Fara fumeal'i? , ' '

42

-. Va-fii ti alas la rna ~-la tata , ..

- Dada ~- tata s-mini am,

Ma ti s-facu far di tini? ..

,

Du-ti gione, oara buna+Ca lilicea din Sirunii ; Du-ti gione, calea-rnbarCa lilicea di-arguvan ...

Ia-t _. na cali, ia - s-alanta,

, ,

Ia-t - aesta pit amari, Tini gione nu-ai turnari ...

TINI-NI CALU

,

Tini-ni calu, sa-iii dipun, Cu-a men Iali sa-iii mi-adun, N cl: iniciuni multi-ali dadi Si-al afendi s-la pitrecu.

Nu vru dada s-mi-aiba-n hoara, Ca s-nu-fii avda laili zboara l

N u vru fendi s-I'i-esc vitina,

,

Ca vrea-l'i negu seara pi tina!

DZEANA LA!

Dzeana lai, dzeana corbaIa-fii ti-apleaca, fa-fii-ti padi, Ta sa-iii ved casa-li dadi!

43

Dada s-ari seapti feati, Mini mi deadi diparti; S-mi fac puI'n azbuiritor, Ta s-azboir pit nior, S-cad la data tu ubor,

S-pot s-l'i grescu un ·lai zbor. S-iii tread. lailu di dor. ..

FRINDZA VEARDI

Frindza veardi di sicara, Cuclu s-bati acIo stri hoara,

~ ,

Clo stri hoara, avnanghea hoara -~.

Ciofil'] s-ducu, gioniI'i 9-vinu, Gionli ali 'Veani nu-ari s-vina, Zverca-n cali el s-u fringa-

Anda s-vina, si nu-si vina 1

44

CINTITI DI 1\1IvIPSIRI

,

NA-LEA S-HARLU

•

Pul'i alghi, linduri Uii-

Eu putes nu-rii lindidzam ! Dupu trei lai ani di dzlli Bigai masturi, s-fii-adar casa, Cu trei-patru patomati,

Cu patrudzat di geamuriDi o-adrai, fii-u niscirsii ... Mi-alinai, sidzui analtu, Bigai caplu tu firida,

Di-fii vidzui cimpurli tuti,N a-lea s-harlu, iu-si vinea,

, ,

Tut adrat, arrnutusit ,

Pin di coati scumbusit! Pisti scari - s-alina-analtu, Tradzi-ndreptu la museata:

- Casca gura, S-13. I'eau geanlu!

- Cor be, cum mi ciidisesti?

•

Alba-arosi, mavrum ata,

,

Slaba-analta, ca fidana,

Cari s-mi I'ea, va-si treaca bana ...

•

45

CARAHAXA CHINDISITA

Carahaxa chindisita-

Ii t-aladzi cas a di casa,

Di vinisi s-la easa noastra, Casa noastra, nfirmicoasaDi la u~a pin la vatra ?

Seoal, lea nveasta, Chir-Marie _. S-ta frimit na luturvii,

, ,

Luturvii ~-pirindariCostandini cidzu tu-amari ... Tu amari s-tu nigl'inaGura s-narili ma~ arina l

UNA DZEANA

Una dzeana eu rniloaha - Iu s-avea un gioni mortu, Gioni mortu s-ningrupatu ... Lu-aduc corghil'i anvirliga;

"Ah, voi eorghi, ah - voi frat ! Tutu s-tutu s-mi rriicat ,

N dreptul oelliu s-fii-alisat, S-vina dada, s-rni cinoasca . .. Ndreapta mina s-fii-alisat, S-vina fendi, S-ll11 cinoasca ... It

46

,LA PATRU-TINTI MARMURI

, .

La patru-tinti marmuri ~ ~-la seasili fintifli, , Aclo-agirsi feata di-si durfii, Singura si isusi ta.

Dusi rna-sa di rna-Iii grea, Ma-l'i grea si-u plicirsea :

- Ia scoaIa, seoal Marusea-mea.

,

Ca ~-vin cuseril'i s-ti I'ea! - Cara s-vin, lea dada-mea,

,

Da-la s-mica,da~la s-bea ~

~-pitreati-l'i, oara-buna ...

VISLU-AL TA~A

Dzilili di Viu-ThanasiBiga Costa s-faca numta. ~-insoara Tasa ma-mari, S-lu-nsura ti na stimina,

•

S-10 pini s-dusi la oi.

. ,

Dusi, dusi pin ma-n cali,

Anda s-veadi ariulu mari ...

,

Seadi Tasa, s-minduiasti-

., ,

Si s-lu calca, s-nu s-lu calca :

, ,

Si s-lu calca -l'i-eara frica,

,

S-nu s-lu calca -l'i-easti arsini;

, '

Greasti Stervea, cusurin-su :

, ,

,_ Tasa t i-fii ti minduesti?

, ) ,. t

47

Fa-fii-ta crutea, s-da-t-u ndreptu !

, J , ,

S-feati crutea - s-deadi ndreptu, M-ariteasti s- bundiseasti ...

7 , t ,

Pina seara, Ia ciliva

Ssadunara sotl/i-al Tasa ...

, .

Tut rna addu ~i zburascu, Di Ta~a ma-si pizuescu ! Greasti ~- Tasa un lai zbor:

, , ,

- Eu, Iai Teva, rna nu-ri i potu! Greasti s-Stervea, cusurin-su :

- L'ea-j-u calea s-du-ti acasa ... Seadi Tasa, s-minduiasti,

Si-si si duca l'i-easti arsini, S-nu-si si duca l'i-easti frica ...

,

Lo calea, ~-si dusi-acasa !

- Disclidi-ni, lea dado, u~a ...

- Lai Tasa, tora-fii fudzisi,

, ,

Ti turnari-ahint avofiea?

- En, lea dado, rna nu-fii potu, Ni-vidzui vislu ca va s-moru ...

NAULI NVEASTI

Un aus din Paliu-hori,

,

$-nica un, di Measi-hori - Dusira tu-arniu s-arneadza, Ni s-amara, ni nvirara .... S-avea noaua iriil'I di oi

,

$-patrudzat di picurari,

48

Vir a treidzat di cifii _

,

S-naua-lai hil'i avea, a lor.

,

Easi Iamfiea eu stihiulu, Di-~i-l'i nglita moaul 'i hil'i, $-armasira tatli gol'i,

Cu mularea di cipestru ... Deadra nsus, deadra inghios$-ai-oa ndzari na cirvani !

- Stat, voi sot, ia stat, voi frat,

, '. ~ ,

Una carti s-invripsim,

Carti alba _. vrama. lai, S-agiunga la noauli nveasti, N auli nveasti nviduiti _ .. Tuti, tuti s-baga laili,.

A tea nica ~- baga mortl:

Ca si-u fiica s-nitricuta,

, ,

Oaspita nipitricuta ...

LEA, CHAI-MANA-I MAN

Polea tutii ni-u-aligai, Lea, chai-mana-i man,

Ca a mea nveasta nu- iii aflai, Ni armina , ni-arbineasa-

Masi na hil'e di prifteasa, $-eorba, ell lumbarda-apreasa ...

49

AID!, PRI-ATEL MUNTI

,

Aidi, pri-atel munti, Dado, ti nviramu, Aidi,prota seara, Dado, ti insirnu,

,J ,

Aidi-ni biui apa,

Dado, s-Iindidzii ; Aidi-fiimi bigai, Dado, di-fii durfiii, Aidi, di-fii vidzui,

. ,Dado, un vis msatu, Aidi, , taha mini, Dado, rni nsuramu; Aidi, loamu s-plosca, Dado, s-ciliseamu,

, ,

S-bea? .giunamea tuta !

ALASA-NI-MI NICA

Ti fii-aveam, ti nu iii-aveam,

, ,

Ti fii-avearn un cal arapLoai livenea sa-fii lu-adap. Dedu-nsusu, dedu-nghiosu ... Nica-nghiosu, la tintina, Ni-aflai maia tu cupafii:

- Bunii.t -dzua, maie SOfO!

,

- Ghini vinisi, fratili-a men,

,

50

Fa-ti nclo, s-nu dai di muu, Ca eu escu puscl'i ntreaga. Puscl'i ntreaga, heavra vii ... - Mutrea-fii, maie, tu tifteri, N iea dt ani va-s binedzu ?

- Va-ni binedz niea trei dzili!

-. Alasa-fii-mi nica trei ani,

Ca iii-am fdorl'i nica flit,

,

$-rnl'earea, nica nitricuta ...

BiGA COSTA S-FACA NUMTA

Biga Costa s-Iaca numta, Feiorlu ta-s si nsoara,

,

Cilisi s-nauli hori,

N auli hori s-pal'iu hori, Cil/iseasti s-furl 'i tut. Cil'iseasti s-patrul'i cipitafii. Lu cil'iseasti s-l'ipurarlu-

, ,

EI nun ta s-l'i nciruna, L'ipurarlu s-minduiasti - .. Ti hari 51-1'i duca ?

S-dudi. l'epuru -I'i-easti arsini, Svduca birbeeu -. nu poa-l poarta ! Feati-nsus s-azbuira,

, ,

~-azbuira, analt tu niori,

Vidzu zircavili iu-si pi~tea~-arichi una zircavi ...

51

,. Onomatopee.

TU~ATEA PADI

Tu-atea -padi, padi mseata=-Tirnina, 'vurnina *

Tirnina -oi, tu chernina, Padi-rnseata si-chindisita,

, ,

Cu lilici ingirdita,

Clo s-juca dzinili-n COf,

N aua afii, aradha-aradha ...

Tu naul'i-aiii, tu bitisita,

Deadi cap un gioni-aleptu, Gione-aleptu dram tu cheptuS-aclta caplu di cor,

. ,

Trapsi trei ori anvirliga,

Svalisa, s-deadi s-di padi, Dzinili di s-ciudusira !

MARDZINA DI-AMARI

Mardzina di-amari Si-ari s- na rnivula :

, ,

Pi mivula-analtu Pasti s-na cupii,

, ,

Cupii di stearpi.

Tu-amiridz Ii-adnara, Stirparl 'i s-bigara.

52

Anda s-si sculara _' . ; .

I

Oili nu Ii-aflara,

Lele, s-li vidzura,

,

Lamiiea iu li midi!

DI TU-AMARI

Di tu-amari -. na Iiiata,

,

Dit Iiiata ies niori,

,

Ies niori curmat, curmat ...

, ,

S-iasa soarli, s-hrisuseasca-· Neaua tuta s-u tucheasca l l'ii-arcai ocl'i cita-amari-s-

iiii si spusi semnu mario .•

53

CINTITI DI VREARI

,

1\1 INILI A TALI

- More tini feata, mini va-s Iai, Pri-un ghiube, pri un ghiule, Pri-una lea Mild .. devoid .... More. na ilica - ta s-fii-u lai, Pri-un ghiube, pri un ghiule, Pri-una lea Milca devoica ...

- Nu-am sipuni gione, ta s-t-u lau ...

- Pri-un ghiube, pri un ghiule,

Pri-una lea Mi1ca devoica ... More, minili-a tali sunt sipuni, Pri-un ghiube, pri un glriule, Pri-una lea Milca devoica !

54

NIl LO SOMNUL

Mi 10 somnul s-incl'inarea, Ni-agirsii, di Iii durfiii

Sum n-aumbra di lirnofiiu ...

Ni-agir~ii si distimelea~Cara s-o-afla, s-fii-u pitreaca, Pri-un lai gioni ni isusitu ...

LIVNAI, DADO

Livnai. dado, livnai,

Di anda fii-mi pitriteai

La merlu din surinu,

La sopatlu-n piduri, Cupafiea-I'i di sturnari ... Mi lamu, fii-rni aspilam, N-mi lamu tu doauli fata, Ni arcam pi doauli brata ... Fatili, meari arosi - .

, , .

Bratili - ca gltuiiita ... Ni-arcai ocli ti n-andreapta, t iii vidzui un gioni-aleptn. Cu nelu curat di ffiina !

- Gione, citu-l vindza nelu?

- Feata, ti-un lai ocl'iu-a tau ..•

PIDURI, LAI PIDURI

Piduri, lai piduri,

. N oi, ti na liirnu -: .

,

Di lail'i dusmafii !

,

55

56

Pi. frindzli a voastri, Ti gal bini s-eadu-

, ,.

Vas-vina primveara, Di iara va- t creasca ...

,

Numasi tinireata-ni,

, ,

Niroi rna nu s-toarna ...

MORE, M$ATA MEA

Dzua-iii ti mutreamu, Noaptea-iii ti nvisamuSum un mer arosu,

)

Iu-fii ti alixeai,

Fustanea-t bigai, Cheptu-] discl'ideai, lei nu ti-afireai- 1'1 ore , msata mea!

,

-a " • NARGA, NARGA, CORLU

. Narga, narga, corluHil'iu di domnu!

Nu iii strindzi mifiili, Hil'iu di domnu,

Ca s-nu-fii frindza nealili, N ealili s-mirdzealili ...

,

$-APIRI LUNEA- TAHINA

N arga, narga, corlu, Hil'iu .di domnu,

Ca s-nu-ni muta pulbiri, Hil'iu di domnu,

Ca va- iii ncar ta samurli, Samurli s-pinusurli' Narga, narga, corlu. Hil'iu di domnu, S-nu-ni calta cicioarili, Hil'iu di dornnu, S-nu-ni calta cicioarili,

,

S-nu-iii frindza piputili ...

$-apiri lunea- tahina, Vini Iend-su, u cifta:

- ... Iu o-avet voi feata mea?

- Cu ficiorlu-i, naparti,

Lilici galbini s-aduna ... Tumbi-tumbi s-li Ega, Pi la soata li-mpirta ...

, .,

NIOl, . GURA Dr NEARI

L'ea, baga-t mintanlu, Si-ai tini ell mini, Moi, gura di fieari ,

57,

Grea, tora s-zbura l

,

L'ea, baga-t fustanea, Si-ai tini en mini,

Moi, gura di fieari, S-grea tora, s-zbura ...

, ,

L'ea, s-baga-] ~curtacaSi-ai tini en mini,

Moi gnra di iieari$-grea-iii, zbura-fii niheama r

SEMTEA NOASTRA

- Ti stai feata, ninga-amari, Birbil'io, fcata-birbil'io I

_. Asteptu amarea sl-,iii mi neaca .. ~ _ Cum s-ti neaca-ahtari msata ?

. . ,

_ Nu-am ni tata nu-am ni dada .. _

Tindi mina di-fii mi scoati,

Ta s-na ftem sora eu Irati,

,

Doil'i s-ncam tu Ioclu-a nostru, Loclu-a nostru, semtea noastra !

ASEARA. VINU DIT:.XEANI

Aseara vifiu dit xeanj,' Adza insii priimnari, Priimnari si-avirtad~' '

,

68

59

Ni-aflai vruta tu bihce, I u s-adipa lilicili, Lilicili s-vasileaclu ...

- Feata, lea feata, va t i-ntrebu, Va ti-ntrebu s-voi s-fii spuni _Citi frindza, vasileaclu?

- Gione, HE gione, mi-ntribasi, Mi-ntribasi ~i voi s-ta spunu:

Citi vramati-ai tu carti, ':;;-eiti steali sun t pi terAri frindza vasileaclu!

ARIGEAI-T FAC, LEA DADO

,

Arigeai-t. fac, lea dado -_. larna s-nu-fii mi dai!

Ma, asteapta veara,

Veara ~-prumuveara, S-vina s-cirbunarl/i ...

. ,

Atumtea vrea-fii l 'eau

,

"Vrimitic din hoara ... Vrama nu si stii,

,

Vrama va 51 nveata l

, ,

lVIOI, LILICEA MEA

Pi la poarta ta ni-tricui, Moi, Iilice-lea. Trandafila-arose -

,

Galbina trandafl.' e, Boatea ta ta u a vdzii, -

, I

Cu ma-ta ti-nciceai:

- Voi, dado, voi s-mi mirit,

J

S-iii fat numta ell simit.

, "

Cu simita s-cu stifidz!

, ,

S-vina cuscril'i hirsit-

,

Tu] adrat, armutulat, Tut calesi s-mavrumat ...

, ,., ,

IV EARAI

Iu earal-

Lea dulbera, lea pirifana ?

Ma~ na oara iii- ti-arn vidzutaTu munt iui t-aligai,

, ,

Plimta s-licrimata ...

,

tiii purtam turmaPi t pidur Ii screti,

Fira di apa, ilra di iarba ... Li dipus oili, tu Valea-mari, Iu suntu, msati-

,

Livadzli-a dzinilor l

Ni-adnam trandafil'iTut s-I'i-afiurdzeasca,

,

Feati s-isuseasca ... Cilisii s-dziiiili-~

,

~-trapsira corlu ...

60

S-ciudusea horli, . 0., moi dulbera, Moi r+: pirifane!

A CURl S-L'1 SPUN

- Ah, mi vedz, dado, Ca.-addu s-ci zburascu-

,

S-ni .dzit, lea dado,

, ,

Ca nu-am caimo! Caimo s-flrmac,

,

Pi ·geanlu-a meuAh , di nu-am, dado, A curi s-l'i spun!

-: .Ia spuni-t, hile. A maril'ei ...

- Cara I'i spu~, Ea mi virvi ... Spuni-fii, lea dado, A curi s-l 'i dzic ?

- Spuni-l'i, lea hil'e, Atl'ei di mesi. ..

,

-. S-a l'ei Iii spusu,

, ,

~-mi-nturchipsi !

AID I, LA BIHCE

- Aidi, lea feataAidi, lea neata, DoH'i la bihce !

61

~ Tani, nani, na-En nu-fii vin, lai gione, N u- iii vin la bihceSi s- ta spun tra te:

Ca dada, c-ascara. Va-fii mi-ncaci iara ...

LEA, NVEASTA

- Lea, nveasta eu oel'iu laiu --_ Ti-aligai ado tu plaiu? -Ri-aveam gionli picuraru, Lindidza, corbul tel lailu-

,

Nu-avea vira ta s-lu pllnga, Ni lumbarda s-I'i aprinda ...

lA, DzI-L'I, FEATA

Ia dzil'i , feata-a ma-ta ta-Tini la mini s-ti da!

- Tat, 1ai gione, nu zbura, Dada-a tiia nu mi da ...

,

Arivoafiea-a s-u vindea-

,

S-ea la tini nu mi da!

.

-- Dzi-I'i. lea Ieata-afendu tau-

Tini la mini s-ti da!

62

- Tat, Uii ·g.ione, nu zbura, Ta ti-a t~ia .nu mi dal

EI ciuflichea-a u vindeaLa tini nu . va- iii mi da!

-. Dzi-Hi, Ieata-a fratlor tai-

..... " . . ,

Tini la mini s- ti da!

- Tat, Hli gi~neJ nu zbura$-ni~i la tininu rni da! Zivvarea fratl'i-a .u vinda,

,

~-la tini nu va-fii mi da ...

XINIT NI-EARAM

XinitBi-caram - si- iii lindzidzii, Arustico nu-aveam,

Di-si vini-atea maiiica:

- Ia-fiitscoal, xinite, scoala, . Ti ai di nn-'fti rna pota ?

, . J

Svnu Hi: tieni ti-arustico,

,

Ti un Iairner arosu-

,

Dit merlu-atel di-avnanghea,

Di tu bihcelu-atelu?

S- vini s-a tea di mesi,

, J'

Di lu-ntriba si nisa :

- Ia-fii scoal, xinite, scoala, Ti ai di nu-fii rna pota ?

, ,

S-nu U. tieni t i-arust.icc c->

, .

T i un 1 ai giirw;ill Di pi avita tea,

63

Di tu bihcelu-atelu?

,

$-iar vini-atea mafiica, Diznou di lu intreaba : - Scoal, xinite, scoala,

Ti fii-ai , di nu-fii rna pota ?

, ,

Ni ta ticni ti-arustico, .

,

Ti chicuta di apa-

Di tu apuclu-atelu, Di tu avlia tea,

,

Dit izvurli dit ocl'i-ni ... ?

LEA, MARUSE

.

Lea, Maruse, nveasta nidi, L'ea-t vasili si du-ti ntreapa - Lsatel sopat di sum hoara,

Iu i~i tree gionil'i la stani ... Tut tricura, s-ean nu- ili gri,

, ,

Mos Constatini - gioni rna fiicu; - Da-fti, Maruse, niheam apa l

- Di iu stii ca-Iii dzic Marusa?

, ,

- Di pi crutea di scurtaca.

, ,

0, ca-iii esti feat a binoata l

$-ARlr COLI

S-arii Coli pit munta,

, ,

Lele, Iai Mandili, Uii ehihlieObo-bo, Eii Coli-rniscira !

64

Pitu muntil'i di Giumaia, S-iasa-Arvaslu,..la cilivi,

,

La cilivi, Ramna-Buca-

S-aricheasdi T ana nidi,

T ana nidi ~i-agiamita .. ,".

HAIDA, MBITITOARA

Haida, mbitatoara. Di zboarili-a taliMuslu insi furu,

, ,

Fur, prot cipitan l

$-elu-n capu s-poarta Una lai sapca,

EI pi-anumir poarta Cusa - rnalihera, . El di mesi poarta Galbini fusechi!

_ ,

PIHA

Una veara, .veara mari, Zborlu-a Ii Pilla la stani La cirarea di muldzeari ... $~dfta Piha ciscivali -_Picurarl'i-l'i didea dali. " . -" Ai, lea Piha, s-ti miritu,

S-ja dan gioni tifiisitu l

- La-esti di-aoa cilivi.. Nu-ari gioni cum voi mini ... Gionil'i ti suntu pri-aoatiTru-an na oara s-la tu fati ! - Piha, ti-t 10 Giogea hari?

, .

Ca ni oi, ni capri ari,

Oili s-capri l'i psusira ... -Neata-l Giogea I'i-zilipsii ! Giogea-ansari trap di trap. Ma Iivendu di vir tap!

PIHA

(vartanta]

Una veara, veara mari,

Piha rna s-avdza la stani ... Piha, Giogea vrea lu-alasa l

- Piha, ti- t 10 Giogea had? Ca ni oi, ni capri ari ... -Neata-l Giogea l'i zilipsii ...

DADA MEA

- Dada mea, vrei vitimariCu na cheatra cama mari:

Ti feata ai ti mirtari?

,

66

- Am ni feata, numasi una, Nu-ari tu lao rna buna I

Di noaua-afii, cilca pi dzatiDada alta rna nu-si fati ...

, ,

- Si eu pi dimindat lui featiAlba-arosi, ca mirge ana ,

N alta-analta, ca fidana,

Cari s-mi I' ea va-s treaca bana:

N uma fii-easti Constandina !

CUM S-NI FACU

Cum s-fii fac si cum s-fii adar,

,

Eu Bituli s-mi due,

La Iaili, corghi di viatra?

- Voi, lai viatra, s-voi lai frat.

" ,

N u mutrit piradz ti-a s-loat-

Feata est a s-o-ascipat l S-si-adunara viatirri tut-

, "

Ocli-ntr-ocli s-si mutrescu,

,

en gura nu si zburascu... '

-. Feata esta nu si scoala, Corba avonea ca va s-moara ...

. PRI DOl GeL'1

- Pri doi ocl 'i chindisit,

,

Lena, lea,

S-vin astara, s-ini t-I'i fur!

,

67

- Cara-va-I'i furi, iu .va-I'i dut ?

- Aidi, vrea-fii-I'i ducu .

Pri-atea dzeana,

Pri-atea dzeana, pri. mivula; , Ado s-ari s-trei .udat :

," ,

U nlu i .ti . eu s-ti nveasta,

Alant i .ti fciorlj-anosta, $7"uulu' eastidi piradz ...

AH, MOl DADO

,

Ah,· moi dado, s-moi caimena, Ti-fii ta loasi mintea Ii teti,

, , ,

T-amina~i prota-amaneti - Manetea di la .Viurvitlu l

,

Cum s.,iiii fac, dado, s-adarN u-ari ariu, ta s-mi necu,

La cilivi eu s-nu-fii iesu,

Ca ni-u-arsini di ViurVitlu:

I ,

~-ari Musa ti mirtari,

~-ari Culachi ti ndridzeari ...

TV BiHCE, NA FEATA

68

Una hoara iiicaMplina di trandafil'i, ~-t\i bihce, na feata,

Feata crusuveana,

J

- Mea-ai s-uJom, lea dado,

- Mea riu-u da, lai hil'iu,

Ca bihce nu-avem noi; . - Mea blhce vrea s-lom; $-teapi-a-s siminam -. , ~-feata va .u 10m!

NI-AMINA $-UN MERU

Pi chiupe ni-sideam.

N cap mi chiptinam s-Cheaptinli svirliciu ; Mea tricu 9- un giOlliPercea chiptinata, ' Perl'i-I'i hrisusea, Ni-amina 9-Ul1 meru, Merlu ni-lu miscai,

,

Tumtea fii-mi duchii

,

Ca lui turchipsii ...

MI.'NILI-A TALI - CHELCHI

N chisira tiehHiCu cari nchisira,

Cu viorvi, cumnat-su ...

69

Dimci s-Ic tufechea, T a s- v a tima Viorvi!

- Apa, ca-fii cripai, leaPiruseana lai!

,

- Nu-am tu ti s-Ui dau, Uti ...

, ,

- D5,- iii tn mifiili-a tali,

Mifiili-a tali - chelchi ...

AOA S-TI-AGIUNG

Aoa s-ti-agiung, ado s-ti-ajung, Vinita, salbita.

Ti-agiumsu s-ti nistricui,

Ti bisai tu dauli fata,

, ,

Dauli fata - meari-arosi,

, ,

'N-si mbupsira dauli budza,

Loai ilica ta s-mi-astergu, N-si mbupsi ilica tuta , .Nersu Ia ariu, ta s-u lau,

,

Sa mbupsi si-ariulu tut!

S-VEDZ, LEA FEAT1\.

Vrui na oara, vrui dau-ori, Vrui tu ahinti sirbitori,

Tu turnata di la oi,

Vrui, lea feata, s-vin la VOl ...

70

Vifiu acasa si-fii ti-aflai, Ifii ti-aflai bigata ghini; - $uta-t fata dta mini,

, , ,

S-vedz, lea feata, ti-adus mini, S-mlta s-tini, s-micu s-mini,

, , ,.

Ta s-na faca-a doilor ghini!

NI-ALIVDARA NA MUSEATA

~ ,

- Naparti di-Amarea Lai, Ni-alivdara na museata, ~

,

Cum s-fii fae s-mi due s-u vedu? - Eu s-la spun, a bre giuname t N calica-t atlu, duriul,

,

Iesi indzeana, l-Aviu-Viorvi, Iu-si si measti pirmitiaSirma-arosi, sirma veardi, Sirma di noaua luvii ...

TI STEPSU-L/I FECIU

,

Dada mea, dzi-I'i atilui ~

,

Ti stepsu-l'i feeiu mini-a lui" Di mi pimsi, di-fii cidzui, Moartea eli ocl'i-ni vidzui, Fluria ado fii-u chirui _. -

721,

El u 10, s-mini -1 vidzui

,

Elu-fii grea s-rni-alin analtu

Ni-lara frici s-nu-aibi s-altu,

,

LA LIVADZLI VERDZI

, , - Fcata lea feata _ Ti ti-ncaci ma-ta?

, -

_ Dada nu mi-ncaci, Ni tiva nu-fii greasti,

, ,

Masi ifii mi pitreati S-umplu apa-arati, Apa atea aratea

N u stiu iu si zvoami ...

. ,

_" Nsus lea feata _ nSllSU,

La Iivadzli verdzi,

La ti UHli analt a ;

" ,

Ado s- vitimara

Doi lai pirmitefta, Dol 'i gioni-alepta ...

MSEATA ALBEATA

, ,

Mi bigai s-mi sculai, Dada' avonea fii-u ntribai:

._ Iu lu-ai gionli-atel ti-a-fii dai?

, ,

Fir di el,mlnl s-nu rru-ai ...

_- Tat hil'e, nu-t baga-amaru, C-a-iii-t aspardza msata albeata, Mseata albeata cu-aruseata ~ ..

, ,. ,,,

L'EA-NI-T, MARU$E

L'ea-ni-t, Maruse, furca-ta,

, , ,

Toarti, s-turtem ustura-

, ,

Dada mea s-I'i-amurta gura! Intra, Maruse, tu-arizboiu.

, ,

Tasi s- tisem doaga-

. , ,

Dada mea, s-nu n-avda soacra! Intra-t. Maruse, tu-arizboi, Tasi, s-tisem saU'i-

~.' ,

Dada mea, s-nu n-avda fratl'i [

Intra-t, Maruse, tu-arizboiu,

, ,

S-na tisem virdica-

,

Dada-mea s-I'i intra frica !

LAILU vorcr

Partizan ni-earam,

Tu cimpul di Coceani, La riulu di Zletuva, La puritea di heru :

73

Na bigam na mina, Mina pliscineastc, Puntea-o-arcuteasti, Void Iu-agudeasti, Vruta lui s-alceasti, T II Uiili s-nveasti.

FEATILI

Featili-a arrnafiilor, Vrutili-a pirintalor-

Ia bigat-va jubirl'i,

J ubirl'i cu nasturl'i, S-v-ariseasea masturl'i; Masturl'i ell tehnea raua, Load. calea dit Mureaua .. '.

NI-AFLAI NA FEATA

- Vrei, lea feata, si-fii ti l'eau? Eu cristina va ti fac,

,

Na duminica dimneata, Ni-ariii pit mihiladz. Ni-aflai nl feata uvreauaMihiladzl'i-ate!'i uvresta :

, "

i4

Simbitli va ta lucredza,

,

Duminitli va ti ndredza,

, -

La bisearica va-s fierdza ...

NATHljlIA

Nathima di mat a, feata, Ti ti feati ahtari mseata,

, , ,

Di-fii-arcai ocl'i pi tini -. -

Di-fii-intrara oili tu-agru! Greu lai girime va-fii dau _ ..... Pasa pail/u, s-pail'u oaia,

Pas a schiclu, s-birbichitlu!

, ,

CUlvl S-NI FAC

Ti-fii vidzura ocl'i-

,

Na Iilici-arosi,

Rosi ca mirgeana,

N alta ca fidana,

Tu gradina xeana,

N amisa di dzeana l Cum s-fii fac, s-adarLilicea s-u-arup, Crusuva s-u due,

75

Tu firidz S7U.,a:rUCJ Fciorl'i. s:-aii~rq~easdi,,_ Feati s-isuseasca .. ~. ",

DI PI-A VDZIT

Di pi-avdzit, n-avdzam -lea llidi~ Dol 'i nu na~tiarp

Tora na vidzum,

Pri-un Iai munti-analt

• c. • " ,

N altu tujrfiii.

S .. tret tu Virvirii-·

, I·· _

Va ta fat ciudii

, .',.

Pi siraili-'al Pusu,

... ., . .

Pi cunachili-al Nasu!

,

LENA, FEATA

Lena, feata lindzida,

Ia du-rii-ti Lena la viatru, La viatllrlu di Vervea..".

- Da-fri, lea LeI1a, mina ta, Ta s-ta .ved, lea Leana,

, ,. .

Niputearea tao . Niputearea-t., Lena.. " Nu-i di alt. tiva,

Ma-i di dor s-rnirachi !

, ,' .. ,. ' ..

76. "

, .

'AIDI, CHIE

Aidi, Chie, s-n-adram vatra, Ca dada nu easte-aoati,

,

Dada s-dusi irripizari,

Implzari, ti-Arisal'i;

Voi s-vin, Chie, pasa oara, Ma iii-arsini di lai z boara -

.' ~ I

Laili zboara xli nafoara,

Di nafoara, dit uboara.

·,·i ,

CARA DA DI VINI TOAMNA

Toarnna lai -' di-asta-tcamna ! Cara da di vini tmimna _' Fuggiunamea pi tu xeani, Fudzi s-vrutlu-ali musati ... ~ .. Iesi museata, s-ta-1 pitretl -Ni-I pitrec, iii lu liescu:

A-Iai, avdza ti dzicmini-'

,

Cind a s-vifii, s-ni fat hibari,

,

'Sa-iii mi .. adar, s-mi-armutusescu,

S-ies Ia poarta - s-ifii ti-asteptu, Sa-iii t i bas tu doauli fata,

, ,

$-anamisa di mustata ...

CINTITI

,

DI PIZUIRI S-DI HAZ1

,

seOAL, LEA NVEASTA.

- A, lea nveasta - s-apiri,

Seoal, lea feata, ta s-lucram l

- Nu-apiri, ca-ntunica,

Baga-ni-ti, male, s-durfiim ...

- Picurarl'i mulgu oili,-

Seoal, lea nveasta, ta s-lucram ! - N u sunt el'i, sunt drvlnarl'i,Baga-fii-ti, male, s-durnim l. ..

- Fciorl'i aurla pit ubor,

Scoal, lea feata, s-na lucram l

- Nu-s fieiorl'i, ca-s dta1'i, Baga-ni-ti, male, s-durfiim ...

- Scoal, lea nveasta - soarli deadi, Scoal, lea feata-ni, ta s-Incram l l l - N u s-u soarli, ca ~-u luna, Baga-fii-ti, male, s-durfiim ...

V'8

DI DICSEARA PIN TAH1NA

Di dicseara pin tahina, Maria rna s-si ndridzea _' Tut ciciula rna s-biga.

Tu cut ii s-si mutrea,

Ta s-ili dzitim masala _

. , ,

Ca tini nu-ari iuva! .Tut fustanea rna s-biga, Tu cutii s-si mutrea,

,

T a s-l 'i dzitim ma~alaCa tini nu-ari iuva '

Tut piputli s-indridzea, Tu cut ii s-si mutrea,

,

Ta s-I'i dzitim masala _

Ca tini nu-ari iuva!

Ta s-I'i dzitim masala _ Fcior ti tini nu ari aoa!

LENA, HU, LAI LENA

Lena,hu, lea Lena, Lea gura ali dadi, Nu ell pirifaiiea,

Nu cu siItinatea _

~-nu ell caplu ndzeana ... Ia apleacu-l niheama,

N ghios, cita si cheptu,

79

Nghios, pi flurii multi; Gionli ti vrea s-l'eai Easti n1 bititoru -

El ti ~- bea la hani,

EI ti aspardzi casa ...

NVEASTA-L DIMe!

Dzilili di Sta-Mirii,

Un gioni fitea viu~tii; ~-cilisi nveastili tutiDi-si micara. di-si biura,

N oaptea tuta di-si cintara,· Nveasta-l Dimci u mbitara l

- Male-lea, fa-mi curbani, S-nu mi scota tu micdani, Svnu-avda Dimci di la staniCa-fii mi tal'i, mi dinica, Mi-adara codziri di pita ...

VIURGANEA

Vedz - lea dado,

Cum doarmi bichearl u ... Ca bichearlu s-doarmi

, ..

eu tigara-apreasa,

Cu ocl'i discl'isi ...

, I

Da-ni, lea dada mea-

Treidzat di flurii,

,

Ta s-fii l'eau viu.rgani,

Viurgani di sirma, Hirlu di bismeiSi-aclu di asimi l

TV TREI SUTI DI CILlVI

- Tu trei suti di cilivi, Nu-aflasi un gioni sa-ni daiMi didesi la Dimci-al ·Grasu !

,

- Casa-l Dimci-i zilipsita ... Una nercuri tu hirvii,

NIi cl'imara la viurtii,

Cu pivurlu di-arichii .. :'

BRE, LALE

Aclo-nghios, tu Valea-mari-· F eata lea, nica lea,

Ma si-avea na pirivoli, Siminata ma~l ciresi l

81

N icuchirlu '~i Iii veagl'i ... Pri luna, 'featili fura,-O-adta un I ali , una:

J

~ Bre, lale, bre silighea-mi!

Escu feata ali dadi, S-iii-escu isusita

,

La prot-nicu'ehiruOi nimisurati, Irghiladz, eu suti ...

82

CUM ADRA$I

Di putes mini ni-arisa=-> Cum adrasi, s-cum fitesi,

,') , ' .

Cum fitesi di mi-arisesi ?

, ,

Di-fii giuca9i mintea din cap -- - Tora di tini nu-aseap ...

Featili cu gioiii di gu~i,

Eu, laia-mproasta la usi ...

TiNI-T BrRNUL

, ,

Pri luna, Minca, pri' luna, Tini-t birnul- s-nu-t 'asuna,

, , ,

Ca s-avde pina-n Saruna ! N-Saruna i hani mariSvaduna gioiil'i pi beari. .. Minca do si Itea pizari,

Ti calu s-didea mulari!

,

I

BALCHITA-N CURIE

Balchita-n curre,

,

Feati nveaste s-duc ti leamni

Tuti-adnara, si-ncircara.

,

Laia Nghela u-alisara ...

- Iu earai, di-fii ti chirusi ?

,

Iasi Dencu priimnariCu tufechea pi piltari, Svsiligheastt 9-u-arichea~ti) Nghela-aurla si zghileasti l

_. Lea N ghela, gura di iieari, Suta-t fata catra cheari ,

, ,_ 'r ,

Svtrcaca gionil'i di mpizari,

Va t-aruci gorta si meari ...

, , ,

TANA MEA

Tana mea, Tana Ii dadi,

. Di putes sidzuta mpadi ...

T rei pi ti tu stiminaN-si-alichi stala di mina l

, ,

Frimtari trei tu stimina-

i

I, I'

83

I

N-si-alichi sistra' di mina' - ; Trei lari tu na stimina, _ N-si-aliehi mailu di mina ...

DOAUA MOA$I

Doaua moasi, paliu-moasi Tut imna, ma-si ciuciura,

,

Ti mirtari ~i zbura,

"Ma auslor - ti l-adram,

, ,

Tu cuprii s-I'i ngrupam ! Laili dinta nrl cidzura-

,

Di fisul' va na bigam .... Perli'i-arau na aIghiraCu buiaua va I'i dam ... "

sr NeHlSI FURNI GA

Si nehisi furnigaLa moara s-si duca, Ssmatina firina, Firina ti numta, S-frimita culat ... - Calea iii nchisii, Crusuva s-mi dueu,

,

La soata vrea-iii iesu ...

,

84

,

Eali . tu fustafii, I

. .

Mini tu dndusi",

, : .. ,~ .

N a-lea s-nica ndoa~~-

S-si adra~a multi"

,.. t ~ .',

Una num ta ntreaga!

MULT TI-ALAVnA'"LUMEA

- Feata, lea rnusata,

,

Mult ti-alavda lumea ~ S-ta dau na scimanghi, S- ni-adari na ilica; S-iii-o-aruc s-pi dzinucli [ - Gione, ~-lai giuname. Mult ti-alavda lumea,

Ca esti lucritoru,

Hrisic esti in hoara=->

,

N a-t un top di-asimi, S-iii-adari arizboiu _" . , $- ti va ta armina.:

" .

Fa-t s-un nel atiia. .'. "

, -, ,

LA, BIRBATL'I-N VALl

. .,

Ni dzua ti prindzu-oara, Ni-in~ii a priimnari -. .:

~-ti ciudii mad) . I

85,

La, birbatl'i-n vali _

,

Stranili vor lari,

Vor ~-impiticari ... Ari-ndoi di-anosta _ Mult l-acata mina Ti-mpilteri pirpodza ... Un peatic s-lu bagaTahina Iu-a hurhescu. $-ma s-avuiiisescuSeara-l bitisescu!

TI-NI STAr, DINCA

,

-- Ii-iii stai, Dinca, Ahint nvirinatu, Hint piripinsitu ?

De si di tata, de si di dada? - Niti di dada, niti di tata ... Ca-iii dzic ficiorl'i-

Cind va-fii ti-nsori?

SITIRAI SI TRIIRAI

, ,

Sitirai ~i triirai,

T rei cirnici vipt adnai·Doua-ni Ii ded imprumut,

86

$-unu iii-armasi a fieia ... Bigai ghiftil'i -lu-ntirnura, Loai vumara s-Iu-ncircai,

,

Lvdus la moara, l-mitinai,

Silighii vumara s-pasdiEa firina iii-o-angl'ita,

Insi lupIu ~it mireaua, Di-fii midi vumara greaua, Lele-le, vumara laiTi-a-fii fitai ti Arisal'i!

CALCA, GIONE, MA PI $AUA

Chihiielu s-fati nUlnta$-dlisi noauali hori,

Noaua hori - giunamea tuta, Alixist, armutusit,

, ,

Cu fustafii ~-cu giumidani ... Calca, gione, rna pi saua, S-adutem nil nveasta noaua !

,

TA NICA$I LAIA TtMBARI

Lai Culaehi - eu caplu balca, Ti ciftai tini Ia balta?

,

Nu videai ca-i balta mari,

87

88

Mari - mari, ti nicari?

Ta nicasi laia tim bari .. Ti-adunasi eli Cola-l Cota:

,

- Spuni-fii, Cola, pri iu s-trecu ? _ .. Pi Ia apuntea din vali,

S-nu ta iasa vim in cali

,

Di ta I' ea cicioar li- a tali ...

DADA MEA

Dada mea, ti-adari atia? Nveasta-ni virsa arichia ! Dado, s-nu ni-incaci inveasta, Ca. va-s fuga, di-a-fii mi-alasa, Va-fii mi-alasa tu Iiet,

,

T u Iietli fira n vet ...

AH, LA-IV-IORYI

_ Ah, lai Vioryi-lu-ali dadi,

Ti cift asi tini-n Siruna P Nveasta fii-t-u aveai - viryula !

. ,

- Ah, moi dado s-moi caimena, Ca s-eara ea ca virvula,

Vioryi nu s-dutea-n Siruna,

,

5-1' ea . cleona cama buna ...

- Ah, Iai. Viorvi-Iu-ali dadi, N u vrei casa, nu vrei parti, Ca-t vrei liri misurati,

Far sudoari amintati!

Ii

I

90

CINTITI FURE~TI,

Dr GIUNATIC, S-DI ALUlVITA

,

VELIS, cls1BA MA MARl

Velis, cisiba rna mariIu ~-avea un gioni bun, Gioni bun, gioni cristin, Lu-acitara doi ciceat :

- Gione, va t.i-nturchipsim. IIi sindzili-t virsam ?

,

- Voi, ciceata, 0 voi Uii frat, Trei dzili muhleti-ni dat,

Ca fii-am trei surari sa-iii ved ... $-trapsi ndrept la SOl' rna mari : -. Buna- t dzua, sor rna mari ...

,

- Ghini vinisi, fratili-a meu ...

- Spuni-rii. soro, ti s-fii fac,

Ti s-fii facu s-ti s-adar?

, , ,

Mi-acitaru doi ciceat-

, I

Vor mini s-mi-nturchipseasca, IIi sindzili s-fii vearsa !

- Ma ghini sindzi virsat, Dicit turchipsit mirat . ..

\

;

I

LAI, PICURARI DI LA 01

I

-. A, lai puiI'iu azbuiritor, Ti t-azboiri p .. it nior _'

, ,

N u vidzusi un nar hiro ?

- C-asear-noaptea Iu vidzui, Prit muntili di Pirisol'i ,.

, ,

ViorVi-Hisaplu s-Iu-acita,

Hali Handuli s-Iu intriba :

,

- Ia spuni, bre narhiroCiti easi arsit voi,

S-dt arrnini til'atu?

. ,

- Vinvit casi arsim nOl-·

,

Si-sapti armifii t ilernu 1

. ,

Lai - pi curari di la oi. ..

LAI COLE, LAI CIPITANE

Ii

I

Liii Cole, Hli cipitane, L'ea-t pala eu iatagani, Iesi indzeana la cut are -

,

I u si-are trei tiburi,

T rei tiburi - treili di furi! Si-aminara trei tufechi, Trei tufechi afuviroasiColi Iu-agudea tu oasi ...

- Iu, Uii Cole, iu Uti frate?

-. Ia, aoaseia, naniparti,

I

I

91

I

I

I

.1

.':

:

i

:

N aniparti _. . tu .hicati! Pri luna, Coli, pri luna, Svt-afl'i viatru din Siruna,

,

Pri 'steaua, Coli, 'pri steaua,

S- t-afl'i viatru dit Mureaua".

,

I": -

VINI NA. HIBARI-N .HOARA

Una luni di citra seara, Vini na hibari-n hoara _' Na hibari fuviroasa, S-aspireara hoara tuta,

Ca V"ianota-l vitirnara, S-ciudusira fiicu s-mari, - Cum, "Vianota-I vitimara ? ! Di tu fearit I'i.aminara, Trei tufechi I'i pliscinira, Tu frimti In agudira, Midua I'i-u-aruzvuira l

STER"VIU-AL DANG ULI .

_ .. Lai Stcrvia, Sterviu-al Danguli, Eu ta dzisu fur s-nu esi !

" t

- Ah, lailu, cara sa stiam,

,

En furu nu va-fii 'inseam" .: ,

,

Tu cimpul di V elis-Stipu _" Clo-si-avea uri: plup analtu, Plup analtui.s-fuvirosn; . . Clo s-si-adnara furl'i stoguTa s-baga.:,·Stervia tu locul Baga'sor -'sa ;s-invisead'za ...

- Dado; Stereia nu s-i ghini, Ca vidzui chiustet, di-asimi ... Lele, iieat-ili; .a meali, .

Cari Ii-a poarta, chiustet greali!

PRI-ATEA DZEANA.

Pri-atea dzeana s-pri mivuHi, lni avdzii na boati buna, Boati corba di armina,

Iu-si plindzea pi-a l'ei ciruna-, Pi na ploaci dimirminti,

Un mixin tinea dininti ... Ma-Ltinea ma-l urnipsea:

- Mixine, cara s-binedz, Aoadoarmi afendi-tu,

Fendi-tu s-nu lu-agiqe~ta,

A du~manilor. s-Ia pi1te~ta.!

GIONI A,RMIN, TI S- vtTIMA

Ca tut loclu -, soari avea, Ma, Siruna ' s-si Iiia,

~-si ·liia~-Cutrimbura.

93

Di- un armin ti s- vitirna,

Gioni armin, Vasili al Vlahu ...

- Ia scoal, seoal- Vasili al Vlahu, Ca-fti ti asteapta cetili,

Cetili a teali di furi

,

Trei tiburi, treili di furi!

- Grit-I'i s-vina a dascalui-·

•

S-invripseasea una carti, Carti alba - vrama Iai, S-l'i-u pitrecu ali dadi, Ali dadi s-al afendi ...

,

TU VALEA DI IANINA

T u valea di Ianina,

Una nveasta rna s-plindzea, Ma s-plindzea, pilicirsea. Perl'i din eap s-I'i-arupea ! Vale-sor, fa-fii-ti rna-ncaa, Sa-fii ti-ntreb ti IaninaIanina, hoara di furi, Vitirnara gionli-a meu, Cionli-a meu, prot cipitan :

Nu mi doari fieata-a lui, Ma mi doari-armata-a lui, Armata-I'i di Ianina, $-chiusteea di Bituli ...

94

95

I

COSTA, LAr

Aza n-avem Pastili, Costa - Bti,

,

Pasti nou, Pasti diznou ...

, ,

Fciori, inveasti s-alixescu, Feati, nveasti gioaca-n COf, Costa doarrni nel'is ahapsi, Cu mifiili tu biligit,

Cu hearli di cicioari ...

TREI GIGOSI

~ ,

~ Trei gigo~i di teli .Ni-deadira tu frirnti ... - Birbililu-ali dadi, Caleslu-ali dadi!

,

- Screta di biruti, Ni-aS!1arsi suratea ...

LIVENDLU

Vini hibari - oi-s-bobo !

~ ,

Eta s-si cutrimbnra L,

,

Di-un Livendu, di-un zurba ... N achi Pisot] s-lu Iigara,

Cu nor-sa s-lu adunara,

,

Giumaiaua ~-l'i tricura ... Nor-sa-l Nachi aclo-nfisa,

s :

Capitanlu-I pitidza, Numa Livendu-I'i ,biga, Ciciula I'i-u ngilbida !

MI-ALINAI PI ELEAMLU

Mi-alinai pi Eleamlu:· M u tream si nsus J Mutream ~i nghios Mutream si-amarea

J

Cum s-si area,

Chimata eum~i-amina; S-ac1o s-avea t indzaf di furi,

, , , s

Tindzat di furi- tut capitani !

" ,

Un-alantu s-si ncieea. ~ .

,

Greasti-auslu fur un zbor:

, ,

- Titet, fciori, nu va nciciat t

, , ,

Ca lumea fac bunitat, Mirita feati urfafii ...

96

UN VRAMBO

Un vrarn bo di trei dzili - ... Vinira furl.'i ~-lu Ioara,

Doisprit di-ani, sclav la furi ... - Cana seara nu-fii durfiii, Una seara rna-Iii durnii,

Di-ni vidzui un vis nibun;

Mi sculai si iIii uhtai ...

I

Cipitanlu, d-iu-si sidea,

, ,

Cipitanlu intrib.i :

- Di voi, treil'i, cari uhta?

- Eu earamu, 'ti-fii uhtai!

,

Am aoa ti-ahit chiro,

,

Cana seara nu-fii durfiii, Tora-seara, rna-iii durnii-Di-fii vidzui un vis nibun :

Ca - iii-aveam na piturnichi, Pi dzinucliu iii-u giucam, Vini, vini un xinitu-

T easi mina si iii- u 10 ... Cipitanlu s-minduiasti,

Deadi zbor, s-mi si1igheasti:

, ,

- .. Intra-], Costa, tu ducata,

L'ea-t un cal, cari ta vrei,

, ,

Vrei araplu -- tor di tor, Vre! diotlu-azbuiriror ...

Fina s-dzica - oara- buna, Costea-si treati noaua munta,

';', ,

Di si-agiumsi-n hoara loru ...

Iesi -lea dado, tu ubor,

S-mi pitret cu msatlu-t dor ... Iesi -lea dado, s-mi pitret-Berdanca tini s-u vedz,

Tis Pirin tu munt, diparti,

, .

Ceta-l Delciu iu s-alumta l

Tut alepta-s eli birbat, Cu maliherli di brat,

,

Mas di bumbi incircat-

"Nu vrem turtli s-l'i avem frat r Da] bre frat, s-na ascipat ! Macedonia n-o-alisat ...

Cote iasti dpitanlu-

Macedonia s-o-ari planlu !

S-nu plindz, dado - nu jilea, S-alt Gote ca va s-fitea,

" ,

Macedonia va-si dubea-,

,

Di Cicus pin Giumaia, Sinur ado va si-avea,

N ume-l Delciu nu-si chirea-

. ,

GOTE DELCEV $-PITU GULl

Pitu Gulisot I'i-eara,

,

Crusuva el si-u tinea, Mecitin Camen s-si bitea, Tiniri gioni aclo s-tuchea, Macedonia-si libera-

,

Crusuva si-I'i alivda, Numa-l Pitu tiiiisea!

Iesi -lea dado, s-mi pitret-

, ,

Vuivudalu-a nost s-t-Iu vedz ...

,

o LAI SIRBO, S1RBO-FRATI

A, 1ai virvar, cap rnutat, Ti ta Ioasi eta di cap

" ,

S-cilisisi sirbul eu greclu,

, ,

Caradaclu cu-arusfeti-

Ca vrei s-I'eai Machidunia 1 Turclu fudzi AnadoliaDoaua burnbi pliscinira, Lail'i turta s-arspindira, Tis Siruna dinisira ...

, ,

S-di Siruna I'i-avinara,

,

Greaua ascheri cirdisira ... Virvarlu s-si minduiasti,

, ,

Baga boatea si zghileasti!:

" ,

- 0, Eli sirbo, sirbo-frati,

Di-a mea parti ti rni patiYin tini niheam indati ...

$-a grec1ui sa-l 'i fat hibari-

99

El s-agiuna pit aman. S-tinga coarda, s-l' ea irusi, Edrene s-i-adram cinusi, Turclu si nu-aiba turnari !

NOTA

C:lntitli dit aisUi. carti, autorul Ii ar i adunara - nafoara dl p'lrintl'j a lui - s-di Ia alt arm ani gramusteafii. La trijern numa aoa, hi niagirsiri: Unci Cuvata, Unci Vasili-Cileani Cuvata, Costa Pirdu, Tata :;;1 Sutiri Teva Cuteli, Coli !?i Mita Ticonciu, Dimci VasiliConi, Tachi Momcu, Nacu "Dima Marnell, Lena Tevu Beza , tal-Mihal i Dirna Morncu, Santa Dirna Morncu, Ocea tal-viancu-Girbi, Tata Inghi1u~i, Zica Teva-Dirjava, Ita Halciu.Dimam, Vanghiu NachiMisa, Costa Pacicu- Tali, Vanghel Costov, Stervia Tugearu, Vladu Be'bi, Nasi Viox-vita.

DINA CUVATA

SUMAR

Proiusbor ..

................ I ;; 0· '" ..

5

CADRI VECL'I

Ni-avdzanl puil'i , , _ , . .. . 1.5

Tini, puiI'iu alexendaru. , , , . _ , . _ . . . . . . 15

Ies fumeli , , , , . , , . , . , . . . . . . 16

C-un birjat d.i soari , .. , , , . . . . . . . . 16

Cirliglu _. _...... 16-

~rardzina di-arnari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Dol'eani ,................................. 17

Iesi , lea dado, tu ubor ,... .. . .. 18

Nii sihati lai , _ . . . 18.

Lai s-Iu ved ,',......... 19

Hirsit, hirsi] , . . . . . . . . . . 19

K chisira o il.i , ,. 20

L'i-anvirtira , "., .. ,., ,. 20

Lea dado , . . 20r

De, liii Dumidzali-rn , .. , ,.............. 21

Brigaderi - ti picurari

• • • .. • ~ • .. • • • • • '. .. • • I .. .. '. ~ • .. .. • I .. I .. • ..

21

Est an nu-avem Ena 22

Aest an .. .. . .. .. 22

Ciriticlu ti Mavr inori . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23-

Di 1a nifur, pin 1a cheatra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 23

105

Oh, armaiii mirat 2-4

Voi, oarfiiii.... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • 2'i

A, Uti Cola 25

Toamna laie .' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Scoal, lai Mita........................................ 25

Dzilili di ti Arisal'i.................................... 27

Na marta, mirindi-oara................................ 27

Zvulii, Mita, zvulii.................................... 28

Calea di m-Poli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Gioni nicat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Oi-lele ' , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Du-ti, Lena 30

Lea, Chir'ata mea...................................... 30

Ovarlchira, oarftna ' . . . . . . . . 3 1

Lai, giane . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Na-na-najcurnnat mirat 32

CINTITI DI XINITII

'A~tearni-iii; dado .. '- ..... : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Ti-ai, Maruse .. , , .

Ti-iii t-indredz bineclu ................•................. Nata s-Chita - ciliuzlu ..............•..•..............

Vini oara .

Chih iiadz - s-nu dat di bun .. , .

Tradzi, scoati-iii pirpidusea .

Crnta, dado .

Oara buna .

Buna-t dzua, bre numtare .

Pujl/iu, JilL

~ed s-rni minduiescu..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Carabeu, Iili carabeu......... 41

Sapti gioni .. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1

Na nveasta .. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1

Lo p idurea frindza s-da............... . . . . . . . . . . . . . 42

Gione-a vdzii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Tini-ni calu . 13

Dzeana Iai 43

Fdndza veardi 44

106

34 35 35 36 36 37 38 38 39 39

CINTITI DI MIVIPSrRI

Na~lea s-harIu .

Carahaxa chindisita .. ' .

Una dzeana

La pa.tr u-t irrti marrnuri , '.

Vislu-al Ta~ ' ' : .. ' -.

Nauli nveasti ' ' ' .. : ' : .

Lea, chai-mana-i rman , ~ ..

Aidi, pri-atel murrti . . " ' , '. ".' ~

Alasa-iii-mi nica , ' .

Biga Costa s-faca numta .......................• " ; '

Tu-a.tea padi : ' '. : ; .

Mardzina di-arnari ' : .'. ' - .. ;

Di 'tu-amar i

CINTITI Dr VREARI

l\1.1nili a tali .

Mi 10 somnul .

Livnai, dado : : .

Piduri, 1£1i pidur i , , .

More, msata mea ',"

Narga, narga, corlu - .

$-apiri lunea-tahina .

Moi, gura di neari , , .. ' .

Serntea noastra , .

Aseara viiiu dit xeani

Arigeai-t fac, Iea dado

45 46 46 17 47 48 49 50 ,5,0 51 52 52

-, 53

54 54 55 55 56 56 57 57 58 58 59

Moi, Iilicea mea.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Iu earai 60

A curi s-I'i spun ' . . . . . . . . . . . . . . . 61

Aicli, la bihce '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Lea, nveasta .. IaJ dzi-l'i, feaia

Xinit ni-earan1. . .

Lea, Maruse .

~-arji Coli .

Haida, mbitrtoara

107

62 62 63

64 64 65

Piha . 65

Piha (varianta) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Dada-mea 66

Cum S-OL facu , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Pri doi oel'i. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Ah, moi dado.... .. . .. 68:

Tu bthce, nil feata 68

Ni-arnina ~-un meru.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69'

Miii.ili-a tali - chelchi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69'

Aoa s-ti-agiung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7(}

S-vedz, lea feata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7(}

Ni-alivdara na mu!7eata................................ 7 L

Ti stepsu-l "i feciu 71

La Iivadzli verdzl...................................... 72

Mseata albeata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

L'ea-iii-t, Mar use , 7J.

Lailu Voiei. ......•................................... 73-

Featili . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 74

Ni-aflai na feata , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74-

Nathima 7S

Cum s-oi fac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Di pi-avdztt 76

Lena, feata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7().

Aidi, Chie 77

Cara da eli vini toamna 77

CINTlTl nr PIZUlRl ~-DI HAZl

Sccal, lea nveasta . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Di dicseara pin tahina 79

Lena, hu , lai Lena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79-

N veasta-l Dimci , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3D'

Viurvanea .. 80

Tu trei su ti eli cilivi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1

Bre, lale 81

Cum adrasi 82

Tini-t birriul 82

, .

Balchita-n eurll . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

108

Tana Inea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 83

.Doauji rnoasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

~i nchisi furniga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

.Mult ti-alavda lumea................................... 85

La, birbatl'i-n vali , . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . 85

Ti-ni stai, Dinca " . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Sitirai ~i triirai........................................ 86

'Caldi, gione, rna pi saua , . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Til nicasi laia t im.bar i 87

Dada mea ,........................ 88

.Ah, Iat \liorvi . . . . . . . . . . . . .. 88

CINTITI FURE$TI, DI GIUNATICJ $-DI ALUMTA

Velis, cisiba rna mario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 90

Lai, pi curari di la oi.. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

Uii Cole, liU cipitane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 91

Vini na h iba.ri-n hoara , . . . . . . . . . . . . . . . . • • . . . . • • • . . . . • • • • 92

Sterviu-al Danguli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

'Pri-atea dzeana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

'Gioni arrnin, ti s-vitima................................ 93

-Tn valea ~i Ianina.................................... 94

'Costa, HLi , , . . . . 95

-Trei gigo~i............................................ 95

LivencUu .. , . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

Mi-alinai pi Eleamlu.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Un vrambo , , . . .. . . . . . 97

Cote Delcev s-Pitu Culi , , ,......... 98

0, lai sir bo , sirbo-frati........................ . . . . . . . . . . 99

Nota

.. I • • • • .. .. • .. • .. .. 9 " • .. I .. .. • • • .. • • .. .. .. .. .0 . .. I ~ • .. .. • • .. • • • .. • .. ~

101

109

Lector: CHI RATA IORGOVEANU Tehnoredactor: ELENA CALUGARU

Bun de ti par 12.06.85 Coli ed. 3,47 Coli tipar 7

Tiparul executat sub cornanda nr. 152 la Intreprinderea Poligraficii ,,13 Decembrie 1918",

str. Grigore Alexandrescu nr. 89-97 Bucurei?ti,

Republica Socialista Romania

"

EI i~i,i poet, Dina Cuvata aduna tu aesta carti - lilici di .nal ma rnuseattlt clntlt], di nai rna aleaptili dl la armanil'ii gramusteaiii dit tuta Machidonia iugoslava.

Ti s-invripsesc..ti musuteata atstor cinti~i ?

Va llpsearl una alta cartl, ta s-pot s-dzic tiva dl citi suntu sa si spuna ... Dina Cuvata aduna tru florilegilu di fa~a mu~ati poezll,

Cum va-s vldetl cltlndalul cartea, poetlu Dina Cuvata ari adunata aoa cintiti d i rna multi turltl: di vreari, di xlnlttl, di mivipslrt, di pizuiri ,-di hazl, cintiti ,.fure~tiU, di glunanc ~-di alumta, tuti - pina tu soni, cadri dit bana noastra, a~i cum fu ea die negurli a chirolui pin dt adza ...

Nahtima .. I'j a poetlui Dina Cuvata, ti Ii aduna ,-Ii aleapst, di protili - ca s-na currna inima di dor ,i s-na I'ea lsthla cu eali! Gh ivisit-Ii pi aradha, clntat-] i c~ boatl, I mirviulusit-fi rna,i, f-ciudusit-va ca s-afla ahtari visteri !

HRISTU CANDROVEANU

BDITURA MINERVA

."{