Золотая Орда

ұ
– 2015
1
94 (100-87)
63.3 (04)
- 81
ұ
ғ ғ
ұ
, ғ ғ
hD ғ ғ
ғ ғ
ғ ғ ( )
ұ
, ғ ғ
, ғ
-81 ұ ұ / ғ ғ
ғ ғ ғ– ұ «әG-PRINT», қ0ҚҢғ – 182 ғ
ISBN 978-601-7376-20-8
,
, XIII-XV ғ
, , , , ,
, ,
, ғ
-
, ,
.
ұ«
( ) XIII-XV ғұ , ,
», № ңҢ Ққғ0қғқ0ҚҢ ғ (Ңқ3қ/ 4), Ққ0 «
Қ4Ұ», ұ «
», ұ «
, » .
ғ
Ұ4 (Қ00-87)
ң3.3 (04)
: 1375 . БIV .
.
: әNoЯК НОsМrТpЭТo РОoРrКpСТМК TКЭЭКrТКО mКРnКОӨ (
) 1730 . .
ISBN 978-601-7376-20-8 © ғ ғ ғ , қ0ҚҢ

© «әG-PRINT», қ0ҚҢ
2
( , XIX – XX ),
ғ
, ,
, ғ
,
, - ,
,
, - ғ ,
XIII-XV
, ,
, , ,
ғ
, ,
ғ -
.
ғ ,
, , ,
ғ
,
( )
ғ
,
,
, , -
, , ( -
) , ,
, , ғ
, ,
(« »)
« »ғ , ,
,
ғ , : « »
« », « » « »ғ « »
« », « », « » « » ғ ғ
ғ
, ,
, , , ғ ғ
, XIII-XV
ғ
,
,
ғ
( )
ғ
, ,
3
-
ғ
,
, ,
ғ
, ,
ғ ,
ғ ғ ғ ғ ғ
ғ ғ
« - » ғ
ғ
-
( , , , ғ)ғ ,
( ),
ғ ,
, ,
ғ -
XIV-XV ғ , ғ
, ҚҰҰ0 ғ « »ғ
ҚҰҰҢ ғ ғ ғ « i » ҚҰқҮ ғ
,
( ) 40 (!) ,
,
ғ ,
ғ
, ғ ,
, ,
ғ ,
( , ),
ғ ,
,
( , , , , ғ) ғ
ғ ғ XIX ,
,
ғ
, , -
, , ,
ғ
XIV
ұ ,
,
, , ғ
- ,
, ғ
,
( – , ) -
,
ғ
, - , ,
- ,
ғ
, ,
4
, ғ
- ,
,
( )ғ
XIX – XX ,
ғ ,
,
XIII-XV
ғ
, , -
, ғ
– , , ,
ғ ,
ғ
, ,
ұ « » – , « » – ,
« »– ,« »( )– , ,« »–
, « » – , « » – ( ғ « »)ғ
ғ , , , ,
43 ( ), ғ ғ -
, Қ0- ,
( ) «
»ғ
, ,
ғ
,
ғ
« »,
, ғ
, ғ
( , , )ғ , ,
,
ғ
XV-XVII ғ
ғ
« », ,
- ғ
, ,
,
ғ
« » ( ),
ғ « »
, ғ ,
, ,
ғ
-
,
ғ ,
ғ – ,
, , ,
, , ғ
5
,
,
ғ
, ,
ғ ,
,
, ғ
,
ғ
. .
6
.
ҚққҚ ғ
, ,
, , “ ”;
“ ” ғ , “
”
, ҚқҚҰ
ғ ,
;
ғ
,
; ,
;
, “ ”
- ғ
,
,
, ғ
ғ
ғ - ,
, БII ;
, “ ”
ДRichard J., 2005, p.21–22; Larner J., 1999, p.10; Phillips
J.R.S., 1988, p.60; ғ, ҚҰңҚ, II, ғ44Қ,44ҰЖғ , -
,
ғ - ,
ғ
,
; ,
V
, ғ
,
ғ , ,
,
“ ” ДHuygens R.B.C., 1960, p.141,150–
152; Richard Jғ, ҚҰҰң, ЩғҚ4ҮЖғ ,
, , ғ
, ,
, ғ ,
, “ ” ; ,
ДHuygens R.B.C., 1960, p.141,146;
,
; ғ Zarncke F., 1876, s.58–59; Bezzola G.A., ҚҰҮ4, ЬғҚүЖ; ,
ғ
,
7
, ғ ,
-
[Huygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ4ҮЖғ , ,
ғ
, , ; ,
, V ғ
, “ ”
, V ғ
“ ” ,
ғ V
ғ
V
ғ
V . V
III, , ,
ғ
IV , ҚҚ 30 ҚқҚҢ
ғ 400
, ү00 ,
; ғ IV
; , , ,
,
ДBurns J., 2001, p.537; Readings in Medieval History, 1997, p.421; Powell J.A., 1986, p.41–42].
, III
ғ , , ,
,
ғ ,
ғ III
,
; , ,
, ДWhalen B.E., 2009, p.129,133,146; Powell
J.A., 1986, p.16,41–42].
Vineam Domini ҚқҚ3 , ,
ғ ,
ғ III ,
ғ
, Quia maior,
ДWhalen B.E., 2009, p.129,133,146; Mastnak T., 2002, p.136–137; Tyerman C.,
2001, p.133; Watt J.A., 1999, p.120; Readings in Medieval History, 1997, p.443; Powell J.A., 1986,
p.19].
,
ғ
,
ДReadings in Medieval History, 1997, p.443; Richard
J., 1992, p.255; Powell J.A., 1986, p.63].
,
ғ
IV ,
8
4
ДMastnak T., 2002, p.143; Readings in Medieval History, 1997,

p.445; Powell J.A., 1986, p.47,68].
,
;
ғ ,
; ,
ғ , ,
;
ғ
,
ғ , V
, ғ
,
,
ДClaverie P.-V., 2013, p.52; Powell J.A., 1986, p.74–75,77,115,128; Van Cleve T.C.,
1972, p.110–111].
V
; ,
III, ғ
II
VI
ҚқҚҮ ;
ҚқҚү ,
ДLock P., 2006, p.92,168; Powell J.A., 1986, p.117,123,137;
Van Cleve T.C., 1969, p.388,390–3Ұ3Жғ
, ,
ҚқҚү ғ ҚқҚү
, ДClaverie P.-V., 2013,
p.52; Lock P., 2006, p.92–93,168; Powell J.A., 1986, p.117,137,144–Қ4ҢЖғ
Ң ҚқҚҰ ,
, ДLock P., 2006, p.92–93; Powell J.A., 1986,
p.117,175; Van Cleve T.C., ҚҰңҰ, Щғ4ҚҚЖғ Қққ0
, ;
ДPowell
J.A., 1986, p.76–ҮҮ,ҚҚҮ,ҚңҰ,ҚҮҮЖғ ҚққҚ ,
I Ң00
; ,
Қ0-
ДClaverie P.-V., 2013, p.62,74; Barber M., Bate K., 2010, p.125,
nota 2; Lock P., 2006, p.93–94; Powell J.A., 1986, p.76–77,117,184–ҚүҢ,ҚҰ0Жғ ,
, V
ғ
,
ғ ҚқҚ4
I
ДClaverie P.-V., 2013, p.13;
Powell J.A., ҚҰүң, Щғқң,ҚҚҢЖ; Қққ0 IV
Д ., 2011; Whalen B.E., 2009,

p.154–155; Richard J., 1998, p.53–54; Hamilton B., 1996, p.244; Bezzola G.A., 1974, s.18; .,
ҚҰңҚ, III, ғ3ҚЖғ
ДBarber M., Bate K., 2010, p.108; Jacques de Vitry, 2008, p.38–39; Bird
J.L., 2005, p.26; Jacques de Vitry, 1998, p.72–73; Richard J., 1998, p.36; Hamilton B., 1980, p.348–
9
349; Brincken A.-D. von den, ҚҰҮ3, ЬғқҰ4Жғ
ғ
,
,
ДRichard J., 2005, p.29; Jackson P., 2005, p.21; Jackson P., 2001,
p.95; Richard J., 1998, p.8; Bezzola G.A., 1974, s.21; Brincken A.-D. von den, 1973, s.109–110;
Soranzo G., 1930, p.14].
V ,
ғ ,
“ ”,
, ғ
« ». , V
ғ ҚқҚ3 ,
; III
, 666 , ғ
ң00-
, III
ДJackson P., 2005, p.13;
Richard J., 1996, p.306; Powell J.A., 1986, p.18; Burns R.I., 1971, p.1391; Southern R.W., 1962,
p.42, nota 10].
,
ғ , Қққ0 ,
ДPowell J.A., 1986,
ЩғҚҮҰЖ; 1
“ ”
ғ , , , ,
, , ,
, үҮ3 ДClaverie
P.-V., 2013, p.61; Pelliot P., 1996, p.117–123; Richard J., 1996, p.314; Hamilton B., 1996, p.243–244;
Klopprogge A., 1993, s.136–137; Powell J.A., 1986, p.161; Bezzola G.A., 1974, s.13–Қ4Жғ
,
, ДRachewiltz I. de,
ҚҰҮҚ, Щғ40Жғ ,
, , ,
ДWhalen B.E., 2009, p.154–

155; Hamilton B., 1996, p.243; Richard J., 1996, p.314; Bezzola G.A., 1974, s.13–Қ4Жғ
; IV ,
[ ., 2011; Whalen B.E., 2009, p.154–155; Richard J., 1998, p.53–54; Hamilton B., 1996,
p.244; Bezzola G.A., 1974, s.18; ғ, ҚҰңҚ, III, ғ3ҚЖғ
ҚққҚ ;
“ ,
” ДJacques de Vitry, 1998, p.200–201; Huygens R.B.C., 1960, p.152],
1
ҚқҚҮ III V
, ғ ҚқҚү
,
ДClaverie P.-V., 2013, p.46,53; Lock P., 2006, p.246–қ4ҮЖғ ҚқҚҰ ,
,
ғ ,
, ;
,
ДPowell J.A., 1986, p.160–161; Van Cleve T.C., 1969, p.421].
10
“ ” ДHoogeweg H., 1894, s.258;
Eckhart J.G. von, 1723, II, МШХХғҚ4қүЖғ ,
,
, БIII
[Claverie P.-V., 2013, p.61; Pelliot P., 1996, p.130–131,135; Hamilton B., 1996, p.246; Klopprogge
A., 1993, s.136–137; Bezzola G.A., 1974, s.14,18–қ0Жғ , “
” ;
, – ғ ҚққҚ
,
ДZarncke F., ҚүҮҮ, ЬғңҚқЖ;
, “ ”
,
II
ДClaverie P.-V., 2013, p.74; Lock P., 2006, p.93; Powell J.A., 1986,
p.184; Van Cleve T.C., 1972, p.132–133,135].
,
ұ
,
[Richard J., 2005, p.31; Richard J., 1996, p.140; Richard J., ҚҰҢҮ, Щғқ33, ЧШЭК ңЖғ ,
, , ,
, ғ , ,
“ ”
, ДHuygens R.B.C., 1960, p.144–Қ4ҢЖғ
( ,
, )ғ ,
“ ” , ,
, ДZarncke F., 1876, s.54; Jackson P.,
2005, p.48; Richard J., 1996, p.143,146; Bezzola G.A., 1974, s.16; Rachewiltz I. de, 1971, p.40].
“
”ұ
Қғ , –
ҚққҚ III Қ3 ҚққҚ ғ
“
”, “ ” “ ” - ДZarncke F.,
1877, s.612–613; Annales monastici, 1866, p.66–67; Chronica Albrici monachi Trium Fontium,
ҚүҮ4, ЩғҰҚҚЖғ
ғ ғ
қғ ,
“ ” - ДChronica Albrici monachi Trium Fontium, 1874, p.911].
3ғ ,
, , “ , ”
[Richard J., 2005, p.41–51; Jacques de Vitry, 1998, p.177–191; Huygens R.B.C., 1960, p.141–148;
Zarncke F., 1876, s.45–56; Giles J.A., 1846, p.48–ҢҢЖғ ,
IV
ДHuygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ4ҰЖғ
Қү ҚққҚ , ;
ДJacques de Vitry, 1998, p.12; Klopprogge A., 1993, s.136–137; Huygens
R.B.C., 1960, p.54–55].
4ғ ,
– ҚққҚ ДKlopprogge A., 1993, s.136–137; Huygens R.B.C., 1960, p.60–
62; Annales monastici, 1866, xvii, p.69–74].
Ңғ ,
ДRichard J., 2005, p.52–54; Jacques de Vitry, 1998,
p.192–195; Huygens R.B.C., 1960, p.148–149; Zarncke F., 1876, s.57–58; Giles J.A., 1846, p.55–57].
,
ДHuygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ4ҰЖғ
11
, “ ”;
, ДRichard J., 2005, p.31; Richard J., 1996, p.140;
Richard J., ҚҰҢҮ, Щғқ33, ЧШЭК ңЖғ “ ”ғ
ңғ ғ
, ғ
, ,
ДRichard J., 2005, p.54–56; Zarncke F., 1877, s.613–614; Zarncke F., 1876,
s.58–ҢҰЖғ , ,
; ,
ғ
, ;
ұ “ ”
ДZarncke F., ҚүҮң, ЬғҢүЖ - ДZarncke
F., 1877, s.614; Zarncke F., 1876, s.58–59].
Үғ “ ”
[Hoogeweg H., 1894, s.258–259; Eckhart J.G. von, 1723, II, coll.1427–1428].
, ,
ДHuygens R.B.C., 1960, p.141–Қ4үЖ;
ғ
“ ” ,
, - - (ӨСКЧМКЧК),
; ,
ДHuygens R.B.C., 1960, p.141; Richard J., 2005, p.32; Richard J.,
1996, p.140–Қ4ҚЖғ - -
[Huygens R.B.C., 1960, p.141–Қ43Ж, “ ”
, ДHuygens R.B.C., 1960, p.143;
Zarncke F., ҚүҮң, ЬғҢүЖғ ,
- - ,
ДHuygens R.B.C., 1960, p.143–Қ44Жғ
, “ ” “ ”
,
ҚқҚҚ ғ
; , , ,
-
II, ҚқҚ0 ДPubblici L., 2007, p.72;
Richard J., 2005, p.33,44, nota 5; Jackson P., 2005, p.38; Rachewiltz I. de, 2004, p.699; Biran M.,
2001, p.46; . ., ҚҰҰҰ, ғҢ0–51; Morgan D.O., 1996, p.160; Sinor D., 1995, p.262;
Bosworth C.E., 1968, p.193–194].
“ ”
[Huygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ44Ж,
ҚқҚҢ ДRichard J., 2005, p.27,36,44, nota 7; Bosworth C.E., ҚҰңү, ЩғҚңңЖғ
, ,
- -
, Ққ04 Д . ., ҚҰҰҰ, ғ4Ң; Jackson P., 1997, p.429–430; Morgan
D.O., 1996, p.160; Bosworth C.E., 1968, p.165; . ., 1963–ҚҰҮҮ, I, ғ4Қ3–415].
, , “ ”
ҚқҚҮ
ДHuygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ44Ж;
ғ ,
, , ;
,
ДHuygens R.B.C., 1960, p.144–Қ4ҢЖғ
,
, , ДJackson P., 2005, p.48; Richard J., 1996, p.143].
12
,
ғ ,
- ғ , -
; ,
ҚқҚҢ ғ
, - , , -
II ,
“ ” Д . ., ҚҰҰҰ, ғҢҢ; Richard J., 1996, p.143;
Bosworth C.E., 1968, p.165,168,184; . ., 1963–ҚҰҮҮ, I, ғ4ҚңЖғ
, - ,
-
Д . ., ҚҰҰҰ, ғүҢ–86; Richard J., 1996, p.143; МФОЧУКЧ ., 1988,
s.112; . ., ҚҰҮү, ғңҮ–68; Bosworth C.E., 1968, p.168].
; ,
,
[Richard J., 2005, p.33–34; Jackson P., 2005, p.38; Rachewiltz I. de, 2004, p.699; . .,
ҚҰҰҰ, ғүқ; Sinor D., 1995, p.262; Roux J.-P., 1993, p.177–ҚҮүЖғ ,
, “
” ДHuygens R.B.C., 1960, p.146–147].
“ ”,
ғ
[Zarncke F., 1877, s.612–ңҚ3Ж, , ,
ғ
Қққ0 ҚққҚ ғ
, , - ,
ДDashdondog B., 2012, p.54–56; Powell J.A., 1986, p.171; Lane G., 2009,
p.124–126; Pubblici L., 2007, p.125; МФОЧУКЧ ., 1988, s.112; Allsen T.T., 1987–1991, p.11;
Bedrosian R., 1979, p.94–95,98; . ., ҚҰҮү, ғң4–65; Bezzola G.A., 1974, s.18; Boyle J.A.,
1968, p.310–311; Bretschneider E., ҚҰңҮ, I, ЩғқҰ4Жғ
, IV
- - , , - ,
ДHuygens R.B.C., 1960, p.147].
“ ”,
, , ,
, “ ” ДHuygens R.B.C., 1960,
p.147–150; Richard J., 2005, p.51; Hoogeweg H., 1894, s.259; Zarncke F., 1876, s.56].
, ,
ғ
, ғ
Қққ0
, - '- , ,
ғ , , ,
ғ
ДLane G., 2009, p.124–126; May T., 2007, p.121; Boyle J.A., 1968,
p.310–311; Bretschneider E., 1967, I, p. 94, II, p.111].
, ДRichard J.,
қ00Ң, Щғ 3үЖ, ,
, ғ
ұ
,
Қү ҚққҚ ДLane G., 2009, p.124–126; Pubblici L., 2007, p.125; Allsen T.T., 1987–1991,
p.11; Richard J., 1996, p.145; Bedrosian R., 1979, p.98; . ., ҚҰҮү, ғңҢ; Boyle J.A., 1968,
p.310–311; Bretschneider E., 1967, I, p.294].
13
,
,
, ҚққҚ
[Dashdondog B., 2012, p.56; Tvaradze A., 2012, s. 258–259,272].
, ,
;
ғ ,
V ғ ,
, “ ”
II ДHuygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ4ҮЖғ

I,
;
ҚққҚ V [Powell J.A., 1986, p.185; Zarncke F., 1876, s.9; Ex
Chronico S. Martini Turonensi, 1882, p.467–468; Ex Chronico Turonensi, 1822, p.300–301].
,
ғ ,
III Қққ3 ,
, , ,
[Epistolae saeculi XIII, 1883, p.178–180, no.251–252; Annales ecclesiastici Caesaris Baronii, 1864–
1883, XX, a.1224 xvii–xx, p.483–484; Klopprogge A., 1993, s.158–ҚҢҰЖғ
, ,
ДDashdondog B., 2012,
p.48,50,54–56; Powell J.A., 1986, p. 71; Lane G., 2009, p.124–126; Pubblici L., 2007, p.125;
МФОЧУКЧ ., 1988, s.112; Allsen T.T., 1987–1991, p.11; Bedrosian R., 1979, p.94–95,98;
. ., ҚҰҮү, ғң4–65; Bezzola G.A., 1974, s.18; Boyle J.A., 1968, p.310–311; Bretschneider E., 1967, I,
ЩғқҰ4Жғ ,
“ ”ғ
“ ” ДEx Chronico S. Martini Turonensi, 1882, p.467–468; Ex
Chronico Turonensi, 1822, p.300–30ҚЖ;
“ ” - , ,
ДChronica Albrici monachi Trium Fontium, 1874, p.911; Richard
J., 1996, p.14].
, ,
, ,
ДRyccardi de Sancto Germano notarii Chronica, 1938, p.110–111; Continuatio
Claustroneoburgensis secunda, 1851, p.623–ңқ4Ж;
“ ”,
Д ғ
Huygens R.B.C., 1960, p.146].
.
, - “ ”,
Ққ0ү ; ,“
қ0 ” ДChronica Albrici monachi Trium Fontium, ҚүҮ4, ЩғүүҰЖғ ,
,
Қққ0 ғ
Қққү
-
, қҢ Қққү ДMay T., 1996, p.19; Boyle J.A.,
ҚҰңү, Щғ330Жғ , ,
ұ
2
,
ғ
2
ғ“ ” - ДRyccardi de Sancto Germano notarii Chronica, 1938, p.110–
111]; “ ( ) ” ДContinuatio Claustroneoburgensis secunda, 1851,
p.623–624]; “ ” ДCaesarii Heisterbacensis Dialogus miraculorum, 1851,
14
,
,
ғ , IБ Д ОЬ ОРТЬЭЫОЬ НО ЫцРШТЫО
IX, 1907, no.621, coll.397–3ҰүЖ, қҢ Ққ3Қ ,
-
ғ
,
Қ4
Ққ30 ғ , IБ
-
Қ0 ғ , ,
Ққ30 ,
ДDashdondog B., 2012, p.60; Peacock A.C.S., 2006,
p.138; Richard J., 2005, p.61–62; Claverie P-V., 1999, p.605; JЮЯКТЧī ʻӘṭā MКХТФ, 1991, p.504;
. ., ҚҰҮү, ғҮ3–74; Gibb H.A.R., 1969, p.703; Boyle J.A., 1968, p.333–334].
,
ДClaverie P-V.,
1999, p.612–613; Richard J., 1961, p.245; Davidsohn R., 1927, no.27, p.383–3ү4Жғ
,
, ғ
[Klopprogge A., 1993, s.154; Bezzola G.A., 1974, s.29; Richard J., 1973, p.220; Richard J., 1966,
Щғ4ҢңЖ, 30- БIII ДJackson
P., қ00Ң, ЩғҢҰЖғ , , ,
;
, ,
Ққққ ғ ,
“ ” , Ққ3ң
ғ , ,
Ққ30- ; ,
, ҚққҢ ,
Қққү , VI ДHamilton B., 1980, p.257,374].
,
ғ “
” ;
“ , ”,
ғ ,
“ ”ғ “ ”,
“ ”,
“ ”; ,
- ғ
, , -
ДDavidsohn R., 1927, no.27, p.383–3ү4Ж,
ғ ,
Ққ30- ; ,
ғ ,
, ; , ,
ғ , ,
,
ғ , ,
;
,
II, p.250–қҢҚЖ; “ ” ДHeinrici Chronicon Livoniae, 1955, s.186–187; Heinrici

Chronicon Lyvoniae, ҚүҮ4, Ьғ3ҚңЖ; “ ” - ДChronica Albrici monachi Trium Fontium,
1874, p.911].
15
, “ ” ДMatthaei Parisiensis, Chronica
majora, 1872–1883, III, p.488–489; Lane G., 2009, p.33–34; Pubblici L., 2007, p.179Жғ
, “ ,
”; “ ”,
, ғ
, , “ ”
“ ” - ДRyccardi de Sancto Germano notarii Chronica,
1938, p.110–ҚҚҚЖ; , ,
, ғ , ,
,
ғ
; ,
ДDeWeese D., 1978–1979, p.53].3 ,

,
ғ
; , ,
ғ
“ ” Ққ3ң ,
ДFerri S., 1915, p.216; Pfister F., 1911, p.294].4 ,
; III “
” -
ғ5 , “ ”
“ ” - ;
, , , ғ6
3
,
[DeWeese D., 2006, p.52].

4
“ ” “ ”,
Б
ғ “ ”,
, , ғ ,
J2 ( ), БII ,
; (J1) (V ),
ғ , (J 3),
J 2
БII
[O’өШСОЫЭв M., 2013, p.31–32; Hahn T., 2009, p.211; Boyle J.A., 1974, p.217; Ross D.J.A., 1963, p.50; Cary G., 1956,
p.11,38; Ferri S., 1915, p.239].
5
, ғ
ғ ,
;
Д ЮцЫОЭ- КПОЫЭц M., 1994, p.343; Cary G., 1956, p.130–131; Anderson A.R., 1932, p.66Жғ
, ;
“ ”, ,
IV ДBoyle J.A., 1974, p.217; Ross D.J.A., 1963, p.33; Cary G., 1956,
p.9; Anderson A.R., 1932, Щғқ0, ЧШЭК ҚЖғ
“ ” - ,
VII ДKШЯпМЬ S., 2011, p.125–126, nota 3; Jackson P., 2005, p.145; Jackson P., 2001, p.94;
Alexander P.J., 1978, p.1,12; Ross D.J.A., 1963, p.34; Cary G., 1956, p.130–131; Anderson A.R., 1932, p.44–4Ң,4үЖғ
, БII “ ”,
ДJackson P.,
2010, p.33; Jackson P., 2001, p.94; Ross D.J.A., 1963, p.35; Cary G., 1956, p.72–73,130–132; Anderson A.R., 1932, p.65].
6
, -
[Jackson P., 2010, p.33; Cary G., 1956, ЩғҚүЖ
( ) ДJackson P., 2001, p.93; Connell Ch.W., 1973, p.128; Bigalli D., 1971, p.16];
, - ,
ДJackson P., 2010, p.33; әЮЫЧОЭЭ ӨС., өКХМСц P. ., 1991, p.160, nota 38; Anderson A.R.,
1932, p.45,79].
16
“ ”,
,
ғ ,
, “ ”,
ғ7
, “ ” II ,8
“ ” “ ”,
ДBurnett Ch., 1984, p.163–166; Sudhoff K., ҚҰҚҢ, ЬғҰЖ;
, “ ” ғ
, ДO’өШСОЫЭв M., 2013,
p.17; Lerner R.E., 1983, p.21–22Ж, “ ”
Ққ40 - “ ’
- - ’ ” ( ) ДJackson P., 2005,
ЩғҚҢқЖғ , ,
,
ғ9 , ,
,
ғ10
“ ” “
” Ққ3ү ДMatthaei Parisiensis, Chronica majora,
1872–1883, III, p.488–489].11 ,
“ ”
,
[Sinor D., 1977, X, p.41Жғ , ,
“ ”
ғ
- ,
7
, “ / ”
Қққ3 ДEpistolae saeculi XIII, 1883, no.251–252, p.178–180;
Annales ecclesiastici Caesaris Baronii, 1864–1883, XX, a.1224 xvii–xx, p.483–484; Klopprogge A., 1993, s.158–ҚҢҰЖғ
, ,
, - ДHeinrici
Chronicon Livoniae, 1955, s.186–187; Heinrici Chronicon Lyvoniae, 1874, s.3ҚңЖғ , -
Ққққ “ ” ДChronica
Albrici monachi Trium Fontium, 1874, p.910–ҰҚқЖ; ,
, Ққ3қ ҚқҢқ ғ
8
, “ ” (өО
КЫЭО ЯОЧКЧНТ МЮЦ КЯТЛЮЬ); ғ ,
, , , ғ
, , ,
IIғ Ққ3ү “ ” ;
, , ,
ДBurnett Ch., 2012, p.38–48,50,64–66; Cardini F., 2001, p.96; әЮЫЧОЭЭ ӨС., өКХМСц P. ., 1991, p.153;
Van Cleve T.C., 1972, p.305,310].
9
“ - ”, ;
, - үҮ3 ғ
, - ,
, , , ғ
- , , -
ДBurnett Ch., 1984, p.154;
Saunders J.J., 1969, p.116–117].
10
, , “ ”
(MТЫКЛТХТК ЦЮЧНТ); “ ” , ,
ғ , “ ”
ё , БII “ ”
(IЦКРШ ЦЮЧНТ);
ДәЮЫЧОЭЭ ӨС., өКХМСц P. ., 1991, p.153–154,156–159,161].
11
, - , ,
, Ққ40 ҚқҢҰ ғ
17
“ ”ғ12 , Ққ30-
ғ
,
ғ13
, ,
ғ , , ,
Ққ3Ү
ДMatthaei Parisiensis, Chronica
majora, 1872–1883, III, p.396–399; Chronica Albrici monachi Trium Fontium, 1874, p.941–942;
Annales Colonienses Maximi, ҚүңҚ, Щғү4ңЖ;
ғ ,
,
ДJackson P., 2005, p.59].14
, Ққ30-
,
ДRichard J., 1998, p.44;
Soranzo G., 1930, p.37–38; Bullarium Franciscanum Romanorum Pontificum, 1759–1768, I,
no.xcvii, p.100–Қ0ҚЖғ ,
, , ,
ДSchiel J., 2011, s.52; Baldwin M.W., 1985, p.469;
Soranzo G., ҚҰ30, Щғ3қЖғ , IБ Қ3 Ққ40 ДBullarium Ordinis FF.
Praedicatorum, 1729, no.cxcviii, p.108–109; Annales ecclesiastici Caesaris Baronii, 1864–1883, XXI,
a.1240 xxxix–xliii, p.225–226; Epistolae saeculi XIII, 1883, no.765, p.664–665; Acta Honorii III,
1950, no.261, p.338–34ҚЖ ,
ғ ,
IБ ғ
12
“ ”
, ғ
,
ДJackson P., 2005, p.60; Richard J., 1999, p.83; Morgan D.O., ҚҰүң, ЩғҚҮңЖғ
, ,
ғ
,
ғ
- Қққң ғ
- , ғ
- Ққ3Қ ,
, ғ
,
ДMay T., 2004, p.234–235,237; Morgan D.O., 1986, p.175; Hodgson M.G.S., 1968, p.477–479].
, ,
- III (ҚққҚ–1255) [May T., 2004, p.234; Saunders J.J., 1969, p.121; Hodgson M.G.S., 1968, p.422)]
, , - -
- - ДMay T., 2004, p.235; Morgan D.O., 1988, p.44–45; Lewis B., 1969, p.127; Saunders J.J.,
1969, p.120–121].
13
(1239–Ққ4Қ)ғ ,
,
ғ , , -
- II,
ДRichard J., 2013, p.104; Lock P., 2006, p.173–175; Jackson P., 2005, p.23–24; Housley N.,
1999, p.577–578; Jackson P., 1987, p 32–60; Painter S., 1969, p 463; Les Gestes des Chiprois, 1906, p.725–736; ’EЬЭШТЫО НО
Eracles, 1859, p.413–422; Continuation de Guillaume de Tyr, 1859, p.526–561].
14
Ққ34 ,
Ққ3ң ДMay T., 2012, p.132,134; Bedrosian R., 1979, p.172].
18
1. . ., 1Ұ63–1977ғ Ұ ғ– ұ ” ”ғ
2. . ., 1Ұ78ғ ұ ҚҚ3ң–ҚққҢ ғ– ұ
“ ”ғ
3. . ., 1ҰҰҰғ 3- ғ 3ғ -
ұ Қ0ҰҮ–Ққ3Қ ғ / ғ ғ ғ( ғ)ғ – ұ “ ”ғ
4. ., 2011ғ (БII–БIII ғ) // өОЮЬЯЮХЭғЫЮ –http://deusvult.ru/66-
krestonostsy-i-gruziya.html
5. ., 1Ұ61ғ ғ Қ–4ғ / ғ ғ, ғ ғ ( ғ)ғ – ұ
ғ
6. Acta Honorii III (1216–1227) et Gregorii IX (1227–1241) e regestis vaticanis aliisque fontibus collegerunt
notisque adornarunt, 1950ғ TăЮЭЮ .L. (ed.) // Fontes. Pontificia commissio ad redigendum codicem juris canonici
orientalis. Series III. Vol. III. – Romae: Typis pontificae universitatis gregorianae.
7. Alexander P.J., 1978. The Medieval Legend of the Last Emperor and Its Messianic Origin // Journal of the
Warburg and Courtauld Institutes. Vol. 41. – London: Warburg Institute, University of London. – P. 1–15.
8. Allsen T.T., 1987–1991. Mongols and North Caucasia // Archivum Eurasiae Medii Aevi. Vol. 7. –
Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. – P. 5–40.
9. Anderson A.R., 1932ғ ӘХОбКЧНОЫ’Ь GКЭО, GШР, КЧН MКРШР, КЧН ЭСО EЧМХШЬОН NКЭТШЧЬғ – Cambridge, MA:
Medieval Academy of America.
10. Annales Colonienses Maximi, 1861. Pertz K. (ed.) // Monumenta Germaniae Historica, Scriptores. Vol.
XVII. – HКЧЧШЯОЫұ әОв НОЧ әЫјНОЫЧ HКСЧғ – P. 723–847.
11. Annales ecclesiastici Caesaris Baronii, 1864–1883. 37 Vols. / Raynaldus O., Laderchii J., Theiner A.
(eds.). – Barri-Ducis: L. Guerin.
12. Annales monastici, 1866. Vol. III. Annales de Prioratus Dunstaplia (1–1297); Annales monasterii de
Bermundseia (1042–1432) / Luard H.R. (ed.). – London: Longman, Roberts, and Green.
13. Baldwin M.W., 1985. Missions to the East in the Thirteenth and Fourteenth Centuries // A History of the
Crusades. Vol. V. The Impact of the Crusades on the Near East / Setton K.M., Zacour N.P., Hazard H.W. (eds.). –
Madison: University of Wisconsin Press. – P. 452–518.
14. Barber M., Bate K., 2010. Letters from the East. Crusaders, Pilgrims and Settlers in the 12 th–13th
centuries. – Farnham, UK; Burlington, VT: Ashgate Publishing.
15. Bedrosian R., 1979. The Turco-Mongol Invasions and the Lords of Armenia in the 13th–14th centuries.
Ph.D. Dissertation. – Columbia University, New York.
16. Bezzola G.A., 1974ғ өТО MШЧРШХОЧ ТЧ КЛОЧНХтЧНТЬМСОЫ SТМСЭ (Қққ0–ҚқҮ0)ұ ОТЧ әОТЭЫКР гЮЫ ЫКРО НОЫ
V ХФОЫЛОРОРЧЮЧРОЧ. – Bern: Francke Verlag.
17. Bigalli D., 1971. I tarЭКЫТ О Х’ӘЩШМКХТЬЬОғ RТМОЫМСО ЬЮХХ'ОЬМКЭШХШРТК ТЧ ӘНКЦШ MКЫЬС О RЮРРОЫШ әКМШЧОғ –
Firenze: La nuova Italia editrice.
18. Biran M., 2001ғ “LТФО К MТРСЭв АКХХ”ұ TСО ӘЫЦТОЬ ШП ЭСО QКЫК KСТЭКТ // JОЫЮЬКХОЦ SЭЮНТОЬ ТЧ ӘЫКЛТМ КЧН
Islam. Vol. 25. – Jerusalem: Hebrew University of Jerusalem, Institute of Asian and African Studies. – P. 44–91.
19. Bird J.L., 2005. Crusade and Conversion after the Fourth Lateran Council (1215): Oliver of Paderborn and
JКЦОЬ ШП VТЭЫв’Ь MТЬЬТШЧЬ ЭШ MЮЬХТЦЬ RОМШЧЬТНОЫОН // EЬЬКвЬ ТЧ MОНieval Studies. Vol. 21/1. – Chicago: Illinois
Medieval Association; Morgantown, WV: West Virginia University Press. – P. 23–47.
20. Bosworth C.E., 1968. The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000–1217) // The
Cambridge History of Iran. Vol. 5. The Saljuq and Mongol Periods / Boyle J.A. (ed.). – Cambridge: Cambridge
University Press. – P. 1–202.
21. Boyle J.A., 1968. Dynastic and Political History of the Il-Khans // The Cambridge History of Iran. Vol. 5.
The Saljuq and Mongol Periods / Boyle J.A. (ed.). – Cambridge: Cambridge University Press. – P. 303–421.
22. Boyle J.A., 1974. The Alexander Legend in Central Asia // Folklore. Vol. 85/4. – Boston; New York:
Published for the American Folklore Society. – P. 217–228.
23. Bretschneider E., 1967. Mediaeval Researches from Eastern Asiatic Sources: Fragments towards the
Knowledge of the Geography and History of Central and Western Asia from the 13 th to the 17th century. 2 Vols. –
New York: Barnes & Noble.
24. Brincken A.-D. von den, 1973. DiО “NКЭТШЧОЬ ӨСЫТЬЭТКЧШЫЮЦ ШЫТОЧЭКХТЮЦ” ТЦ VОЫЬЭтЧНЧТЬ НОЫ ХКЭОТЧТЬМСОЧ
HТЬЭШЫТШРЫКЩСТО ЯШЧ НОЫ MТЭЭО НОЬ Ққғ ЛТЬ ТЧ НТО гаОТЭО HтХПЭО НОЬ Қ4ғ JКСЫСЮЧНОЫЭЬғ – K ХЧ; АТОЧұ ә СХКЮ VОЫХКРғ
25. Bullarium Franciscanum Romanorum Pontificum: constitutiones, epistolas, ac diplomata continens
Tribus Ordinibus Minorum, Clarissarum, et Poenitentium a seraphico patriarcha Sancto Francisco institutis concessa
ab illorum exordio ad nostra usque tempora, 1759–1768. 4 Vols. / Sbaraglia J.H. (ed.). – Romae: Typis Sacrae
Congregationis de Propaganda Fide.
26. Bullarium Ordinis FF. Praedicatorum, 1729ғ VШХғ Iғ ӘЛ ӘЧЧШ ҚқҚҢ КН Ққү0 / RТЩШХХ TСғ, әЫцЦШЧН Ә.
(eds.). – Romae: typis & sumtibus H. Mainardus.
19
27. Burnett Ch., 1984. An Apocryphal Letter from the Arabic Philosopher al-Kindi to Theodore, Frederick
II’Ь ӘЬЭЫШХШРОЫ, ӨШЧМОЫЧТЧР GШР КЧН MКРШР, ЭСО EЧМХШЬОН NКЭТШЧЬ, КЧН ЭСО SМШЮЫРО ШП ЭСО MШЧРШХЬ // VТКЭШЫұ
Medieval and Renaissance Studies. Vol. 15. – Berkeley, CA: University of California Press. – P. 151–167.
28. Burnett Ch., 2012. Maestro Teodoro, il filosofo di Federico II // Tabulae del Centro Studi Federiciani. Vol.
24. – Jesi (Italia): Fondazione Federico II Hohenstaufen di Jesi Onlus. – P. 37–72.
29. әЮЫЧОЭЭ ӨС., өКХМСц P. ., 1ҰҰ1. Attitudes Towards the Mongols in Medieval Literature: The XXII Kings
of Gog and Magog from the Court of Frederick II to Jean de Mandeville // Viator: Medieval and Renaissance
Studies. Vol. 22. – Berkeley, CA: University of California Press. – P. 153–167.
30. Burns R.I., 1971. Christian-Islamic Confrontation in the West: The Thirteenth-Century Dream of
Conversion // The American Historical Review. Vol. 76/5. – Washington: American Historical Association;
Chicago: University of Chicago Press; London: Oxford University Press. – P. 1386–1434.
31. Burns J., 2001. Fullness of Power? Popes, Bishops and the Polity of the Church, 1215–1517 // The
Medieval World / Linehan P., Nelson J.L. (eds.). – London: Routledge & Kegan Paul. – P. 534–556.
32. Caesarii Heisterbacensis monachi Ordinis Cisterciensis Dialogus miraculorum, 1851. 2 Vols. / Strange
J. (ed.). – Coloniae: Sumptibus J.M. Heberle (H. Lempertz).
33. Cardini F., 2001. Europe and Islam. – Oxford: Blackwell Publishing.
34. Cary G., 1956. The Medieval Alexander. – Cambridge: Cambridge University Press.
35. Chronica Albrici monachi Trium Fontium, a monaco Novi Monasterii Hoiensis interpolate, 1874.
Scheffer-Boichorst P. (ed.) // Monumenta Germaniae Historica, Scriptores. Vol. XXIII. – Hannover: Bey den
әЫјНОЫЧ HКСЧғ – P. 631–950.
36. Claverie P-V., 1999ғ L’КЩЩКЫТЭТШЧ НОЬ MШЧРШХЬ ЬЮЫ ХК ЬМчЧО ЩШХТЭТqЮО ШММТНОЧЭКХО (Қққ0–1223) // Le
Moyen Age: revue d'histoire et de philologie. Vol. 105/3–4. – Bruxelles: De Boeck Editions. – P. 601–613.
37. Claverie P.-V., 2013ғ HШЧШЫТЮЬ III ОЭ Х’OЫТОЧЭ (ҚқҚң–ҚққҮ)ғ лЭЮНО ОЭ ЩЮЛХТМКЭТШЧ НО ЬШЮЫМОЬ ТЧцНТЭОЬ НОЬ
Archives vaticanes (ASV). – Leiden, the Netherlands; Boston, MA: Brill Academic Publishers.
38. Connell Ch.W., 1973ғ АОЬЭОЫЧ VТОаЬ ШП ЭСО OЫТРТЧЬ ШП ЭСО ‘TКЫЭКЫЬ’ұ ӘЧ EбКЦЩХО ШП ЭСО IЧПХЮОЧМО ШП MвЭС
in the Second Half of the Thirteenth Century // The Journal of Medieval and Renaissance Studies. Vol. 3/1. –
Durham, NC: Duke University Press. – P. 115–137.
39. Continuatio Claustroneoburgensis secunda, 1851. Wattenbach W. (ed.) // Monumenta Germaniae
Historica, Scriptores. Vol. IX. – HКЧЧШЯОЫұ әОв НОЧ әЫјНОЫЧ HКСЧғ – P. 613–624.
40. Continuation de Guillaume de Tyr, НО ҚққҰ р 1261, dite du manuscrit de Rothelin, 1859. Beugnot A.-A.,
Langlois A. (eds.) // Recueil des historiens des Croisades. Historiens occidentaux. Vol. II. – Paris: Imprimerie
royale. – P. 489–639.
41. Dashdondog B., 2012. The Mongol Conquerors in Armenia // Caucasus during the Mongol Period – Der
KКЮФКЬЮЬ ТЧ НОЫ MШЧРШХОЧгОТЭ / TјЛКМС Jғ, VКЬСКХШЦТНгО SғGғ, ГТЦЦОЫ Mғ (ОНЬғ)ғ – Wiesbaden: Reichert Verlag. –
P. 53–82.
42. Davidsohn R., 1927ғ EТЧ әЫТОПФШНОб НОЬ НЫОТгОСЧЭОЧ ЮЧН ОТЧ UЫФЮЧНОЧЛЮМС НОЬ ПјЧПгОСЧЭОЧ JКСЫСЮЧНОЫЭЬ
// Quellen und Forschungen aus italienischen Archiven und Bibliotheken. Bd. 19. – Berlin: De Gruyter. – S. 373–
388.
43. DeWeese D., 1978–1979. The Influence of the Mongols on the Religious Consciousness of Thirteenth
Century Europe // Mongolian Studies. Vol. 5. – Bloomington, IN: Indiana University; Research Center for
Language and Semiotic Studies. – P. 41–78.
44. DeWeese D., 2006. Stuck in ЭСО TСЫШКЭ ШП ӨСТЧРīг KСāЧұ EЧЯТЬТШЧТЧР ЭСО MШЧРШХ ӨШЧqЮОЬЭЬ ТЧ SШЦО SЮПТ
Accounts from the 14th to 17th centuries // History and Historiography of Post-Mongol Central Asia and the Middle
East: Studies in Honor of John E. Woods / Woods J.E., Pfeiffer J., Quinn Sh.A., Tucker E. (eds.). – Wiesbaden: Otto
Harrassowitz Verlag. – P. 23–60.
45. Eckhart J.G. von, 1723ғ ӨШЫЩЮЬ СТЬЭШЫТМЮЦ MОНТТ ÆЯТ, ЬТЯО SМЫТЩЭШЫОЬ ЫОЬ ТЧ ШЫЛО ЮЧТЯОЫЬШ, ЩЫæМТЩЮО ТЧ
Germania, a temporibus Maxime Caroli M. Imperatoris usque ad finem seculi post C.N. XV. gestas enarrantes aut
illustrantes. 2 Vols. – Lipsiae: apud Johann Gottlieb Gleditsch.
46. Epistolae saeculi XIII e regestis pontificum romanorum selectae, 1883. Bd. I / Pertz G.H., Rodenberg K.
(eds.). – Berolini: Monumenta Germaniae Historica.
47. ’EЬЭШТЫО НО EЫКМХОЬ, ОЦЩОЫОЮЫ, ОЭ ХК МШЧqЮОЬЭО НО ХК TОЫЫО Н’OЮЭЫО-MОЫ, М’ОЬЭ ХК МШЧЭТЧЮКЭТШЧ НО
“Х'EЬЭШТЫО” НО GЮТХХКЮЦО, КЫМОЯОЬqЮО НО SЮЫ, 1859. Beugnot A.-A., Langlois A. (eds.) // Recueil des historiens des
Croisades. Historiens occidentaux. Vol. II. – Paris: Imprimerie royale. – P. 1–481.
48. Ex Chronico S. Martini Turonensi, 1882. Holder-Egger O. (ed.) // Monumenta Germaniae Historica,
Scriptores. Vol. XXVI. – HКЧЧШЯОЫұ әОв НОЧ әЫјНОЫЧ HКСЧғ – P. 458–476.
49. Ex Chronico Turonensi, auctore anonymo, S. Martini Turon. Canonico, 1822ғ RОМЮОТХ НОЬ СТЬЭШЫТОЧЬ НОЬ
GКЮХОЬ ОЭ НО ХК ЫКЧМОғ TШЦО БVIIIғ ӨШЧЭОЧКЧЭ ХК ЬОМШЧНО ХТЯЫКТЬШЧ НОЬ ЦШЧЮЦОЧЬ НОЬ ЫчРЧОЬ НО PСТХТЩЩО-Auguste
et de Louis VIII, depuis l'an MCLXXX jusqu'en MCCXXVII / Brial M.-J.-J., Baquoy P.-Ch., Monsiau N.-A.,
Arthus-Bertrand C. (eds.). – Paris: de l'Imprimerie royale. – P. 290–320.
50. Ferri S., 1915ғ PОЫ Х’ОНТгТШЧО НОХХ'ӘХОЬЬКЧНЫОТНО НТ АТХТМСТЧШ НК SЩШХОЭШ // әШХХОЭЭТЧШ НОХХК Rғ өОЩЮЭКгТШЧО
di Storia Patria per l'Umbria. Vol. 21. – Perugia: Presso la R. Deputazione di storia patria. – P. 211–219.
51. Les Gestes des Chiprois, 1906. Paris G., Mas Latrie R. de (eds.) // Recueil des historiens des Croisades.
өШМЮЦОЧЭЬ КЫЦцЧТОЧЬғ VШХғ IIғ – Paris: Imprimerie royale. – P. 651–872.
20
52. Gibb H.A.R., 1969ғ TСО ӘТвūЛТНЬ // Ә HТЬЭШЫв ШП ЭСО ӨЫЮЬКНОЬғ VШХғ IIғ TСО LКЭОЫ ӨЫЮЬКНОЬ, ҚҚүҰ–1311 /
Setton K.M., Wolff R.L., Hazard H.W. (eds.). – Madison, Wisc.: University of Wisconsin Press. – P. 693–714.
53. Giles J.A., 1846. Incerti Scriptoris Narratio de rebus in bello sancto gestis a.D. 1217–1218. – Londini: D.
Nutt.
54. МФОЧУКЧ ., 1988ғ ЫјСО NКМСЫТМСЭОЧ јЛОЫ ГОЧЭЫКХКЬТОЧ ЮЧН НТО SОТНОЧЬЭЫКЬЬОЧ ТЧ НОЫ “RОХКЭТШ НО
өКЯТНО ЫОРО” // UЫКХ-ӘХЭКТЬМСО JКСЫЛЮМСОЫғ IЧЭОЫЧКЭТШЧКХО ГОТЭЬМСЫТПЭ ПјЫ ЮЫКХТЬМСО ЮЧН КХЭКТЬМСО Forschung. Neue
Folge. Band 8. – Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. – S. 99–124.
55. ЮцЫОЭ- КПОЫЭц M., 1994ғ SЮЫ ХОЬ ЫШЮЭОЬ НО Х’EЦЩТЫО MШЧРШХұ ШЫНЫО ОЭ ЫСцЭШЫТqЮО НОЬ ЫОХКЭТШЧЬ НО ЯШвКРО
aux XIIIe et XIVe ЬТчМХОЬ. – Paris: H. Champion.
56. Hahn T., 2009. The Indian Tradition in Western Medieval Intellectual History // Medieval Ethnographies:
EЮЫШЩОКЧ PОЫМОЩЭТШЧЬ ШП ЭСО АШЫХН әОвШЧН / RЮЛТцЬ Jғ-P. (ed.). – Farnham, UK: Ashgate Variorum. – P. 209–230.
57. Hamilton B., 1980. The Latin Church in the Crusader States. The Secular Church. – London: Variorum
Publications LTD.
58. Hamilton B., 1996ғ ӨШЧЭТЧОЧЭКХ өЫТПЭұ PЫОЬЭОЫ JШСЧ’Ь PЫШРЫОЬЬ ЭСЫШЮРС ЭСО IЧНТОЬ // PЫОЬЭОЫ JШСЧ, ЭСО
Mongols and the Ten Lost Tribes / Beckingham Ch.F., Hamilton B. (eds.). – Aldershot, UK; Burlington, VT:
Ashgate/Variorum. – P. 237–269.
59. Heinrici Chronicon Livoniae = HОТЧЫТМСЬ LТЯХтЧНТЬМСО ӨСЫШЧТФ, 1955. Arbusow L., Bauer A. (eds.) //
Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae historicis separatum editi. Bd.
XXXI. – Hannoverae: Impensis Bibliopolii Hahniani.
60. Heinrici Chronicon Lyvoniae, 1874. Arndt W. (ed.) // Monumenta Germaniae Historica, Scriptores. Vol.
XXIII. – HКЧЧШЯОЫұ әОв НОЧ әЫјНОЫЧ HКСЧғ – P. 231–332.
61. Hodgson M.G.S., 1968ғ TСО IЬЦā'īХī SЭКЭО // The Cambridge History of Iran. Vol. 5. The Saljuq and
Mongol Periods / Boyle J.A. (ed.). – Cambridge: Cambridge University Press. – P. 422–482.
62. Hoogeweg H., 1894ғ өТО SМСЫТПЭОЧ НОЬ K ХЧОЫ өШЦЬМСШХКЬЭОЫЬ, ЬЩтЭОЫОЧ әТЬМСШПЬ ЯШЧ PКНОЫЛШЫЧ ЮЧН
KКЫНТЧКХ-әТЬМСШПЬ ЯШЧ Sғ SКЛТЧК, OХТЯОЫЮЬғ – TјЛТЧРОЧ: Litterarischer Verein in Stuttgart.
63. Housley N., 1999. The Thirteenth-Century Crusades in the Mediterranean // The New Cambridge Medieval
History. Vol. V. c.1198–c.1300 / Abulafia D. (ed.). – Cambridge, England: Cambridge University Press. – P. 569–
589.
64. Huygens R.B.C., 1960. Lettres de Jacques de Vitry (1160/1170 – Ққ40) цЯшqЮО НО SКТЧЭ-Jean-d'Acre. –
Leiden, the Netherlands: Brill Academic Publishers.
65. Jackson P., 1987. The Crusades of 1239–41 and Their Aftermath // Bulletin of the School of Oriental and
African Studies, University of London. Vol. 50/1. – London: School of Oriental and African Studies. – P. 32–60.
66. Jackson P., 1997. Prester John Redivivus: A Review Article // Journal of the Royal Asiatic Society. Vol. 3.
– Cambridge, UK: Cambridge University Press. – P. 425–432.
67. Jackson P., 2001. Christians, Barbarians and Monsters: The European Discovery of the World beyond
Islam // The Medieval World / Linehan P., Nelson J.L. (eds.). – London: Routledge & Kegan Paul. – P. 93–110.
68. Jackson P., 2005. The Mongols and the West, 1221–1410. – Harlow, UK: Pearson Longman Publishing.
69. Jackson P., 2010ғ MОНТОЯКХ ӨСЫТЬЭОЧНШЦ’Ь EЧМШЮЧЭОЫ аТЭС ЭСО ӘХТОЧ // TЫКЯОХХОЫЬ, IЧЭОХХОМЭЮКХЬ, Кnd the
World beyond Medieval Europe / Muldoon J. (ed.). – Farnham, UK; Burlington, VT: Ashgate Publishing. – P. 31–
54.
70. Jacques de Vitry, 2008. Histoire orientale = Historia Orientalis / Donnadieu J. (tr.). – Turnhout, Belgium:
Brepols Publishers.
71. Jacques de Vitry, 1998ғ LОЭЭЫОЬ НО ХК ӨТЧqЮТчЦО ӨЫШТЬКНО, ЭОбЭО ХКЭТЧ цЭКЛХТ ЩКЫ R. B. C. Huygens /
Duchet-Suchaux G. (tr.). – Turnhout, Belgium: Brepols Publishers.
72. JЮЯКТЧī ʻӘṭā MКХТФ, 1ҰҰ1. Gengis Khan il conquistatore del mondo / Scarcia G.R. (tr.). – Milano: Arnoldo
Mondadori Editore.
73. KШЯпМЬ S., 2011. The Origin of the Cumans in the Russian Primary Chronicle // Chronica. Annual of the
Institute of History, University of Szeged. Vol. 11. – Szeged, Hungary: Institute of History, University of Szeged. –
P. 125–134.
74. Klopprogge A., 1993ғ UЫЬЩЫЮЧР ЮЧН ӘЮЬЩЫтРЮЧР НОЬ КЛОЧНХтЧНТЬМСОЧ MШЧРШХОЧЛТХНОЬ ТЦ 13. Jahrhundert:
ein Versuch zur Ideengeschichte des Mittelalters. – Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag.
75. Lane G., 2009. Daily Life in the Mongol Empire. – Indianapolis, Ind.: Hackett.
76. Larner J., 1999. Marco Polo and the Discovery of the World. – New Haven and London: Yale University
Press.
77. Lerner R.E., 1983. The Powers of Prophecy. The Cedar of Lebanon Vision from the Mongol Onslaught to
the Dawn of the Enlightenment. – Berkely; London: University of California Press.
78. Lewis B., 1969ғ TСО IЬЦā īХТЭОЬ КЧН ЭСО ӘЬЬКЬЬТЧЬ // A History of the Crusades. Vol. I. The First Hundred
Years / Setton K.M., Baldwin M.W. (eds.). – Madison: University of Wisconsin Press. – P. 99–133.
79. Lock P., 2006. The Routledge Companion to the Crusades. – London: Routledge.
80. Mastnak T., 2002. Crusading Peace: Christendom, the Muslim World, and Western Political Order. –
Berkeley: University of California Press.
81. Matthaei Parisiensis, monachi Sancti Albani, Chronica majora, 1872–1883. 7 Vols. / Luard H.R. (ed.). –
London: Longman Publishing.
21
82. May T., 1996ғ ӨСШЫЦКqКЧ NШвКЧұ TСО ТЫЬЭ MШЧРШХ MТХТЭКЫв GШЯОЫЧШЫ ТЧ ЭСО MТННХО EКЬЭғ MКЬЭОЫ’Ь
Thesis. – Indiana University.
83. May T., 2004. A Mongol-IЬЦсʿьХь ӘХХТКЧМО?ұ TСШЮРСЭЬ ШЧ ЭСО MШЧРШХЬ КЧН ӘЬЬКЬЬТЧЬ // JШЮЫЧКХ ШП ЭСО
Royal Asiatic Society. Vol. 1. – Cambridge, UK: Cambridge University Press. – P. 231–239.
84. May T., 2007. The Mongol Art of War. Chinggis Khan and the Mongol Military System. – Yardley:
Westholm.
85. May T., 2012. The Conquest and Rule of Transcaucasia: The Era of Chromaqan // Caucasus during the
Mongol Period – өОЫ KКЮФКЬЮЬ ТЧ НОЫ MШЧРШХОЧгОТЭ / TјЛКМС Jғ, VКЬСКХШЦТНгО SғGғ, ГТЦЦОЫ Mғ (ОНЬғ)ғ –
Wiesbaden: Reichert Verlag. – P. 129–151.
86. Morgan D.O., 1986. The Mongols. – Oxford: Blackwell Publishing.
87. Morgan D.O., 1988. Medieval Persia, 1040–1797. – London; New York: Pearson Longman Publishing.
88. Morgan D.O., 1996. Prester John and the Mongols // Prester John, the Mongols and the Ten Lost Tribes /
Beckingham Ch.F., Hamilton B. (eds.). – Aldershot, UK; Burlington, VT: Ashgate/Variorum. – P. 159–170.
89. O’өШСОЫЭв M., 2013. The Indies and the Medieval West. Thought, Report, Imagination. – Turnhout,
Belgium: Brepols Publishers.
90. Painter S., 1969. The Crusade of Theobald of Champagne and Richard of Cornwall, 1239–1241 // A
History of the Crusades. Vol. II. The Later Crusades, 1189–1311 / Setton K.M., Wolff R.L., Hazard H.W. (eds.). –
Madison, Wisc.: University of Wisconsin Press. – P. 463–486.
91. Peacock A.C.S., 2006. Georgia and the Anatolian Turks in the 12th and 13th centuries // Anatolian Studies.
Vol. 56. – London: British Institute of Archaeology at Ankara. – P. 127–146.
92. Pelliot P., 1996. Deux passages de LО ЩЫШЩСцЭТО НО HКЧЧКЧ, ПТХЬ Н’IЬККМ // PЫОЬЭОЫ JШСЧ, ЭСО MШЧРШХЬ КЧН
the Ten Lost Tribes / Beckingham Ch.F., Hamilton B. (eds.). – Aldershot, UK; Burlington, VT: Ashgate/Variorum.
– P. 113–137.
93. Pfister F., 1911. Die Historia de preliis und das AlexandОЫОЩШЬ НОЬ QЮТХТМСТЧЮЬ // MјЧМСОЧОЫ MЮЬОЮЦ ПјЫ
Philologie des Mittelalters und der Renaissance. Bd. 1, Heft 3. – MјЧМСОЧұ VОЫХКР GОШЫР өғАғ ӨКХХаОвғ – S. 249–
301.
94. Phillips J.R.S., 1988. The Medieval Expansion of Europe. – Oxford, New York: Oxford University Press.
95. Pogossian Z., 2012. Armenians, Mongols and the End of Times: An Overview of 13 th century Sources //
Caucasus during the Mongol Period – өОЫ KКЮФКЬЮЬ ТЧ НОЫ MШЧРШХОЧгОТЭ / TјЛКМС Jғ, VКЬСКХШЦТНгО SғGғ, ГТЦЦОЫ
M. (eds.). – Wiesbaden: Reichert Verlag. – P. 169–198.
96. Powell J.A., 1986. Anatomy of a Crusade, 1213–1221. – Philadelphia, PA: University of Pennsylvania
Press.
97. Pubblici L., 2007ғ өКХ ӨКЮМКЬШ КХ MКЫ Н’ӘгШЯғ L’ТЦЩКЭЭШ НОХХ’ТЧЯКЬТШЧО ЦШЧРШХК ТЧ ӨКЮМКЬТК ПЫК
ЧШЦКНТЬЦШ О ЬШМТОЭр Ьedentaria (1204–1295). – Firenze: Firenze University Press.
98. Rachewiltz I. de, 1971. Papal Envoys to the Great Khan. – London: Faber & Faber.
99. Rachewiltz I. de, 2004. The Secret History of the Mongols. A Mongolian Epic Chronicle of the Thirteenth
Century. – Leiden, the Netherlands: Brill Academic Publishers.
100. Readings in Medieval History, 1997. Geary P.J. (ed.). – Peterborough, Ont.: Broadview Press.
101. ОЬ ОРТЬЭЫОЬ НО ЫцРШТЫО IБұ ЫОМЮОТХ НОЬ ЛЮХХОЬ НО МО ЩКЩО ЩЮЛХТцОЬ ШЮ КЧКХвЬцОЬ Н’КЩЫчЬ ХОЬ ЦКЧЮЬМЫТЭЬ
originaux des archives du Vatican, 1907. 4 Vols. / Auvray, L.H.L. (ed.) – Paris: Albert Fontemoing.
102. Richard J., 1957ғ L’EбЭЫшЦО OЫТОЧЭ ХцРОЧНКТЫО КЮ MШвОЧ РОұ RШТ өКЯТН ОЭ PЫшЭЫО JОКЧ // ӘЧЧКХОЬ
Н’лЭСТШЩТОғ VШХғ қғ – PКЫТЬұ ӨОЧЭЫО ЫКЧхКТЬ Н'лЭЮНОЬ лЭСТШЩТОЧЧОЬ. – P. 225–244.
103. Richard J., 1961ғ UЧО ХОЭЭЫО МШЧМОЫЧКЧЭ Х’ТЧЯКЬТШЧ ЦШЧРШХО? // әТЛХТШЭСчqЮО НО Х’лМШХО НОЬ ӨСКЫЭОЬғ VШХғ
119. – PКЫТЬұ SШМТцЭц НО Х’EМШХО НОЬ МСКЫЭОЬ. – P. 243–245.
104. Richard J., 1973ғ UХЭТЦКЭЮЦЬ ЦШЧРШХЬ ОЭ ХОЭЭЫОЬ КЩШМЫвЩСОЬұ Х’OММТНОЧЭ ОЭ ХОЬ ЦШЭТПЬ НО РЮОЫЫО НОЬ
Tartares // Central Asiatic Journal. Vol. 17. – Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag. – P. 212–222.
105. Richard J., 1992ғ ҚҚүҮ, ЩШТЧЭ НО НцЩКЫЭ ЩШЮЫ ЮЧО ЧШЮЯОХХО ПШЫЦО НО ХК МЫШТЬКНО // TСО HШЫЧЬ ШП HКЭЭТЧғ
Proceedings of the Second Conference of the Society for the Study of the Crusades, Jerusalem-Haifa, 2–6 July 1987
/ Kedar B.Z. (ed.). – Jerusalem: Yad Izhak Ben-Zvi, Israel Exploration Society. – P. 250–260.
106. Richard J., 1996. The Relatio de Davide as a Source for Mongol History and the Legend of Prester John
// Prester John, the Mongols, and the Ten Lost Tribes / Beckingham Ch.F., Hamilton B. (eds.). – Aldershot, UK;
Burlington, VT: Ashgate/Variorum. – P. 139–158.
107. Richard J., 1998ғ LК PКЩКЮЭц ОЭ ХОЬ ЦТЬЬТШЧЬ Н’OЫТОЧЭ КЮ MШвОЧ ӘРО (БIIIe–XVe ЬТчМХОЬ)ғ – RШЦОұ лМШХО
ЫКЧхКТЬО НО RШЦОғ
108. Richard J., 1999. Byzance et les Mongols // ByzantiЧТЬМСО ШЫЬМСЮЧРОЧұ IЧЭОЫЧКЭТШЧКХО ГОТЭЬМСЫТПЭ ПјЫ
Byzantinistik. Bd. 25. – Amsterdam: Adolf M. Hakkert. – P. 83–106.
109. Richard J., 2005. ӘЮ-НОХр НО ХК PОЫЬО ОЭ НО Х’ӘЫЦцЧТОғ L’OЫТОЧЭ ХКЭТЧ ОЭ ХК НцМШЮЯОЫЭО НО Х’ӘЬТО ТЧЭцЫТОЮЫОғ
QЮОХqЮОЬ ЭОбЭОЬ ТЧцРКХОЦОЧЭ МШЧЧЮЬ КЮб ШЫТРТЧОЬ НО Х’КХХТКЧМО ОЧЭЫО ЫКЧМЬ ОЭ MШЧРШХЬ, 1145–1262. – Turnhout,
Belgium: Brepols Publishers.
110. Richard J., 2013. L’КЭЭТЭЮНО НЮ ЩКЩО GЫцРШТЫО IБ ОЧЯОЫЬ ХОЬ ЬШЮЯОЫКТЧЬ ЦЮЬЮХЦКЧЬ // LК МШЫЫОЬЩШЧНКЧМО
ОЧЭЫО ЬШЮЯОЫКТЧЬ, ЩЫТЧМОЬ ОЭ МТЭцЬ-цЭКЭЬұ КЩЩЫШМСОЬ МЫШТЬцОЬ ОЧЭЫО Х'OЫТОЧЭ ЦЮЬЮХЦКЧ, Х’OММТНОЧЭ ХКЭТЧ ОЭ әвгКЧМО
(XIIIe–НцЛЮЭ БVIe ЬТчМХО) / ӘТРХО өғ, PцqЮТРЧШЭ S.(eds.). – Turnhout, Belgium: Brepols Publishers. – P. 101–106.
22
111. Ross D.J.A., 1963. Alexander Historiatus: A Guide to Medieval Illustrated Alexander Literature. –
London: Warburg Institute, University of London.
112. Roux J.-P., 1993ғ HТЬЭШТЫО НО Х’ОЦЩТЫО MШЧgol. – PКЫТЬұ LТЛЫКТЫТО ӘЫЭСчЦО КвКЫНғ
113. Ryccardi de Sancto Germano notarii Chronica, 1938. Garufi C.A. (ed.) // Rerum Italicarum Scriptores.
Vol. VII/2. – Bologna: Nicola Zanichelli.
114. Saunders J.J., 1969. Matthew Paris and the Mongols // Essays in Medieval History Presented to Bertie
Wilkinson / Sandquist T.A., Powicke M.R. (eds.). – Toronto: University of Toronto Press. – P. 116–132.
115. Schiel J., 2011ғ MШЧРШХОЧЬЭЮЫЦ ЮЧН КХХ KШЧЬЭКЧЭТЧШЩОХЬұ өШЦТЧТФКЧТЬМСО EЫгтСХЮЧРОЧ ТЦ НТКМСЫШЧОЧ
Vergleich. – Berlin: Akademie Verlag.
116. Sinor D., 1977. Inner Asia and Its Contacts with Medieval Europe. – London: Variorum Reprints.
117. Sinor D., 1995. Western Information on the Kitans and Some Related Questions // Journal of the
American Oriental Society. Vol. 115/2. – New Haven: American Oriental Society. – P. 262–269.
118. Soranzo G., 1930ғ IХ PКЩКЭШ, Х’EЮЫШЩК МЫТЬЭТКЧК О Т TКЫЭКЫТғ – Milano: Vita e pensiero, Pubblicazioni
өОХХ’UЧТЯОЫЬТЭр ӨКЭЭШХТМК НОХ SКМЫШ ӨЮШЫОғ
119. Southern R.W., 1962. Western Views of Islam in the Middle Ages. – Cambridge, MA: Harvard
University Press.
120. Sudhoff K., 1915ғ EТЧ НТтЭОЭТЬМСОЫ әЫТОП КЧ KКТЬОЫ ЫТОНЫТМС IIғ ЯШЧ ЬОТЧОЦ HШПЩСТХШЬШЩСОЧ MКРТЬЭОЫ
TСОШНШЫЮЬ // ӘЫМСТЯ ПјЫ GОЬМСТМСЭО НОЫ MОНТгТЧғ әНғ Ұ, Hғ Қ/қғ – Leipzig: Verlag von Johann Ambrosius Barth. – S.
1–9.
121. Tvaradze A., 2012. Der Westfeldzug von 1219–ҚққҚұ өТО “MШЧРШХОЧОЫаКЫЭЮЧР” ТЦ KЫОЮгПКСЫОЫХКРОЫ
von Damiette und im christlichen Kaukasus // Caucasus during the Mongol Period – Der Kaukasus in der
MШЧРШХОЧгОТЭ / TјЛach J., Vashalomidze S.G., Zimmer M. (eds.). – Wiesbaden: Reichert Verlag. – P. 251–307.
122. Tyerman C., 2001. What the Crusades meant to Europe // The Medieval World / Linehan P., Nelson J.L.
(eds.). – London, New York: Routledge & Kegan Paul. – P. 131–145.
123. Van Cleve T.C., 1969. The Fifth Crusade // A History of the Crusades. Vol. II. The Later Crusades,
1189–1311 / Setton K.M., Wolff R.L., Hazard H.W. (eds.). – Madison, Wisc.: University of Wisconsin Press. – P.
376–428.
124. Van Cleve T.C., 1972. The Emperor Frederick II of Hohenstaufen: immutator mundi. – Oxford: Oxford
University Press.
125. Watt J.A., 1999. The Papacy // The New Cambridge Medieval History. Vol. V. c.1198–c.1300 / Abulafia
D. (ed.). – Cambridge, England: Cambridge University Press. – P. 107–163.
126. Whalen B.E., 2009. Dominion of God: Christendom and Apocalypse in the Middle Ages. – Cambridge,
MA: Harvard University Press.
127. Zarncke F., 1876. Der Priester Johannes // Abhandlungen der Philologisch-Historischen Classe der
K ЧТРХТМС SтМСЬТЬМСОЧ GОЬОХХЬМСКПЭ НОЫ АТЬЬОЧЬМСКПЭОЧғ әНғ ү/Қғ – Leipzig: S. Hirzel.
128. Zarncke F., 1877ғ ГЮЫ SКРО ЯШЦ PЫТОЬЭОЫ JШСКЧЧОЬ // NОЮОЬ ӘЫМСТЯ НОЫ GОЬОХХЬМСКПЭ ПјЫ иХЭОЫО өОЮЭЬМСО
GОЬМСТМСЭОФЮЧНО гЮЫ әОП ЫНОЫЮЧР ОТЧОЫ GОЬКЦЭКЮЬРКЛО НОЫ QЮОХХОЧЬМСЫiften deutscher Geschichten des
Mittelalters. Bd. 2. – Berlin: Weidmann. – S. 611–615.
23
ғ ғ
ғ
- ғ
ғ ғ
қ004
ғ
ғ XV ғ -
Д ., қ004Жғ , ғ
ғ ДPelliot P., 1922-
1932; Soranzo G., ҚҰ30Жғ
. . [ ., қ0Ққ ; ., қ0Ққ ;
., қ0Қ4 ; ., қ0Қ4 ; ., қ0Қ4 ;; ., қ0ҚқЖғ
, ғ
ғ
, , , ғ
ІІ ,
І ,
ғ Ққ4Қ ғ ,
,
ғ , ,
ғ ғ Ққ4Қ ғ
,
ДC ғ; Sarnowsky Ju., 1994. P. 253-260].

Ққ40 ғ
ғ , ғ Ққ4Қ ғ
ғ ,
[ . ., 1979; .,
2004. ғ 334-335, 344; Trunte N., 2006. S. 315-356]ғ
– ,
, , , ,
ҚҢ ғ, ғ ’’
- - ’’ғ
- ғ
ғ , , ,
ДTrunte N., 2006. S. 316-319, 330, 345-346; . .,
2006. ғ Қ4ҰЖ.
,
ғ
ғ
ғ , ,
, , ғ ,
ғ II Қ3 Ққ4Қ ғ IV (
) , , ғ
ғ ,
,
ғ , ғ
24
, , ,
ғ ,
, ғ ,
, ғ
, ,
ғ II
, ,
ғ ,
, ғ ,
Қ Ққ4Қ ғ ,
Д , 2012. C. 33, 126-127, 131-133, 154, 174-176].
IБ
ҚҰ Ққ4Қ ғ ,
( ) ,
ғ II
IV, Ққ4Қ ғ,
, ,
( )ғ
, ,
ғ IV ,
,
ғ Қ Ққ4Қ ғ ,
,
ғ II, , қ0 Ққ4Қ ғ
ғ , ғ
,
, ғ ,
– , ,
ғ
, ғ
ғ
,
[ , 2012. C. 154, 160-164, 174-176, 181-183, 282].
IV ғ
, ,
Д
2012, C. 159, 186-ҚүүЖғ
III Ққ4Қ ғ ,
ғ , , ,
ғ , , , ,
ғ
ғ ғ
ғ ,
, ғ IV
, ғ
,
ғ II ,
( )
ғ ғ
ғ ғ
ҚҰ Ққ4қ ғ ,
,
ғ , ғ
қ Ққ4қ ғ ғ
, , ғ
25
Д . ., 1979; , 2012. C. 191-193, 195-
198, 202-қ0Ү, қүҢ; ғ ., 2005. C. 275-280].
, Ққ4Қ-Ққ4қ ғ, ғ
,
ғ
ғ
ғ
ғ ,
ғ
ғ ,
, ,
ғ
( , II )
ғ ,
ғ , қҢ Ққ4Қ ғ
ғ
,
[ , 2012. C. 250, 275-279; . ., 1979].

,
ғ
, ғ
ғ ,
І ғ
, ғ
ІІ , ,
ғ
, , , ғ
,
ғ ,
ғ
,
, , , , ғ
, ғ
( ), ғ
, , ,
ғ , ,
, , ,
ғ
, , , , ,
ғ ,
, ғ
- ,
[ . ., 1979].
,
ғ
, - ғ
ғ ғ
,
ғ ,
ғ
ғ ,
ғ
ғ Ққ4Қ-Ққ4қ ғ
, Ққ4Ң ғ -
ғ
26
ғ
ғ -
-
– ғ
, ғ
, ғ
ғ ,
ғ ғ
ғ XIV ғ
[ . ., 2012. ғ 33Ң-339].
ғ Қ4қү ғ
ғ ,
, ,
, Қ4ҚҰ ғ , Қ433 ғ
ғ
Д ., 2004. C. 53-54].
ғ ,
ғ Қ4ҚҚ ғ
- ,
ғ ,
ғ Қ4Ққ ғ
- ғ -
ғ - ғ
ғ
- ,
ғ Қ4қү ғ
ғ , ғ ң Қ4қү ғ,
ё ё ғ ,
ғ - ғ ,
- ғ
, ғ , ё ё
Қ4қү ғ ғ ,
Қ4ҚҰ Қ4қү ғ , ё ё
- ғ ғ Қ4ҚҰ-Қ4қ3 ғ
ғ
Қ4қү ғ
Д ., 2004. ғ Ң3-55, 58-59].
,
ғ
,
ғ ,
Қ40ү ғ ғ ё
ғ ,
, , ғ
, -
ғ , Қ4ҚҰ ғ
ё ё -
- ғ , -
ғ - , ,
, ғ
, ғ ,
,
ғ
( ) ғ ,
Қ3үҮ ғ ,
27
ғ ,
Ұ0- ғ XIV ғ ғ
ғ
- , ,
ғ -
,
, ғ
ғ ,
, ғ
, ғ
[Agoston G., 1995. ғ 267-274; ., 2012. C. 54-63; . ., 2012. ғ 44-47].
, ғ -
, Қ3Ұң ғ
ғ ІІ c
,
ғ Қ4ққ ғ
ғ ғ Қ4ҚҰ ғ
ғ ғ Қ4ққ ғ
Қ4ққ ғ ,
ғ
ғ Қ4қҰ ғ
ғ , , ,
, , , ,
VIIIғ - -
- ғ
,
ғ Қ430 ғ
ғ ,
- ғ - ІІғ
, Қ4қҮ ғ
Қ4қү ғ ғ -
, ,
, ( ,
)ғ -
, Д . .
2012. ғ ҚҚҚ-127; . ., 2007. ғ Үң-78, 93-96; ., 2004. ғ 4Ұ-57]
ғ ғ , Ққ44 ғ
,
ғ -
ғ
ғ , , ғ
ё ғ
ғ ғ , ғ
ғ ғ
ғ ғ
ғ ғ ,
ғ ,
ғ
,
ғ ғ
,
ғ , ,
ғ
28
, -
ғ
ғ
ғ
ғ
ғ
ғ
, Д І.,
2012. C. 153-172; І., 2011. C. 208-231; . ., 1979; .,
. ., 2011; , 2002ғ ғ 4Қ-57; Guzman G., 1985. . 227-244;
., қ0Ққ ғ C. 340-362; ., қ0Ққ ғ C. 158-183; ., ғ ҚҰҢҮғ ғ
66-67; Pelliot P., 1922-1923. P. 4-27; Pelliot P., 1924. S.262-302, 311-327; Pelliot P., 1932. P. 12-39].
, ІІ
, ,
ғ Ққ4Ң ғ ,
ғ ,
, , , ғ
I ,
- , ғ
IV , –
ғ ,
ғ
, ҚқҢ0 ғ ғ
ғ
, (
ІІ )ғ Ққңү ғ [ .,
. ., қ0ҚҚ; ғ ғ, қ00Ңғ ғ 30Қ-330; ғ ғ, ҚҰҰҰғ ғ ң4Ж.
ғ , ,
( )ғ
қң Ққ4Ү ғ
[ . ., 2009. C. 74-77;
. ., . ., қ00қғ ғ 3Ңң-357]. 3 Ққ4ң ғ IV
, ғ
-
ғ
Д ғ, 2004. C. 763-ҮңңЖғ қҮ Ққ4Ү ғ
,
, ң Ққ4Ү ғ ,
ғ Ққ Ққ4Ү ғ
,
Д ғ, қ004ғ ғ ҮңҮ, ҮңҰ-770].
ққ Ққ4ү ғ ,
IV
ғ қ3 Ққ4ү ғ
ғ ,
ғ
IV ,
ғ ҚқҢ3 ғ
, , , , ғ
, ғ
,
ғ ҚқҢ4 ғ IV
ғ ,
ҚқҢ3 ғ
ІІғ ҚқҢ4-ҚқҢҢ ғ
29
Д . .,
. ., 2002. C. 263-265, 358-360; . ., қ0Ққғ ғ ҚҰ-22].
, ғ Ққ4ң ғ
ғ
ғ IV
ғ -
ғ
ғ –
( ) , ғ
ғ
ғ , ,
, ғ
, ,
ғ
, , , ғ ,
ғ , ҚқҢ3 ғ
, ғ ,
- ғ
( II ), , ғ
ғ
, ғ ,
, - ғ ҚқҢ4 ғ
, ғ
ғ , ғ
IVғ , , - - -
ғ - -
- ғ IV
ғ
( ) ,
ғ ,
, ғ
IV
- Д ., . ҚҰҢҮғ ғ ңң-67, 69-71,
111-116; , 2002ғ ғ Қү-22; ., қ0Ққғ ғ ҚҮҢ-181].
IV,
ғ ҚқҢҢ ғ ,
ғ ,
ғ ҚқҢҮ ғ
,
, ғ , IV
, ғ ҚқҢү ғ
ғ
ҚқҢҰ ғ
ғ қҢ , қҚ
ү Ққң0 ғ ғ
( ),
ғ Ққң0 ғ
ғ
IV -
ғ
ҚқҢү-ҚқҢҰ ғ,
Д . ., 2006. C. 345-346, 349; . ., 2009.
30
C. 80, 82-83; Hardi Đ., 2002. C. 205; . ., . . 2002. C. 362-364, 370-371;
. ., қ0Ққғ ғ ққЖғ
, Ққң0
ғ қҚ
ғ
ғ
ғ Ұ Ққң0 ғ
ІІ
ғ ,
ғ ,
ғ
ғ ,
[Ulanowski B., 1885. S. 321-322].
Ққңқ Ққң4 ғ
ғ IV ғ
ғ ,
ҚқңҢ ғ , , ,
, ғ , ,
ғ ,
, ғ
Д . .
қ004ғ ғ қ4-30; Gladysz M., 2012. S. 356-357].
Ққүң-ҚқүҮ ғ ,
ғ – ( ) ( )ғ
ғ
ғ ,
ғ ұ Cumageria ( ),
, , ( ), ( - ), ( ), ( ),
( ), ( )ғ ,
, ғ
, ҚқүҰ ғ үҮ% ғ
, ғ
, -
ғ Қ30Ү ғ
[ . . қ004ғ ғ қ4-30; . ., 2006. C. 183-188; ., . .,
2011].
,
ғ Қ3қ3 ғ ғ
ғ
ғ
ғ
( , -
)ғ ,
ғ
, ғ
, -
ғ , ғ ,
, , ,
ғ
, Қ3Қ4 ғ Қ3Қ4 ғ
ғ
ғ
ғ
ғ ғ
ІІ ( Қ3ҚҮ
31
ғ, Қ3Қү ғ
)ғ Қ3Қң ғ Қ30ү ғ
ғ
- ғ ,
, ,
, ғ
, - ғ
Қ3қҚ ғ, , ғ
ғ Қ3қ3 ғ ,
,
, (
)ғ
[ ., қ0Қ4 ғ ғ үҮ-90, 94-102; қ0Қ4 ғ ғ үҚ-90; ., қ0Қ4 ғ
ғ 3қ-36].
Қ340 ғ XII
ғ , (
) ,
, , ғ
, ,
, ғ
ғ ,
ғ ,
ғ ,
ғ
ғ
, , ғ
ғ ғ
ғ
ғ ,
ғ
, ғ
, - ғ
,
Д , қ00Ұғ ғ ү4Қ-ү43; ғ ғ,
ҚҰ40ғ ғ ҰҚ-93; . ., қ00ңғ ғ Қү3-188].
Қ3Ңң ғ III ғ ,
ғ
ғ
ғ III
ғ , ұ ’’
, ,
, ,
, ,
, ,
, -
, ’’ғ Қ3Ңү ғ
IV
,
ғғ
, ғ
Д . ., 2012. C. 68; Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae,
1860. P. 581; Codex Diplomaticus Prussicus ,1848. S. 107].
Қ3ҰҰ ғ
ғ
ғ IБ
,
32
Қ40Қ ғ, ғ Ң0- ғ XV ғ
ғ
ғ Қ4Ңү ғ , Қ4ң0 ғ
ғ ’’
’’ , ,
, ғ
- ғ - ғ
- Қ4Ң4 ғ
ғ ,
, ғ
, , ғ -
, ғ
ғ -
, - ғ
ғ
- ғ
,
Д ., .; ғ, қ004ғ ғ үҢ;
. ., қ00Қғ ғ қҰ3-329].
,
, ғ
ІІІ ғ ғ 40-60-
ғ ІІІ ғ ғ
ғ
ғ XV ғ
, - - ғ
Ққ4Қ ғ
ғ ғ
ғ
ё ё Қ4қү ғ
- Қ4Ққ ғ
ғ
40-50- ғ XIII ғ, ,
ғ ҚқҢ3-1254, 1259-1260, 1264-

ҚқңҢ ғ ғ IV
ғ
1. . ., 1940. XIII XIV ғ

// ғ ғІІІғ ғ
2. . ., ., 2011.
// ғ http://articlekz.com/article/10934
3. . ., 2012ғ , , Қ4Қ0-Қ430 ғ і
4. . ., 1999. ғ ғ ғ ғ ғ , ғ ғ , ғ ғ
ғ -
5. . ., 2005. II / ғ ғ ғ ғ ғ ғ
6. . ., 2012. XIII ұ
// ғ Ң-3.
7. . ., 2006. ғ і - і
- і Є і ғ ғ
8. ., 2009. і і є і і і і 40-50- ғ
ІІІ ғ// і і і і і іұ і ғ і
33
9. ., 2004. ғ ,
( XV – XVI ғ)ғ ғ
10. . ., 2007. і і іғ ғ ІІғ і ғ ғ
11. ., 2004. - БIII –
БIV ғ і , ғ і
12. ., . ғ
http://tatarica.narod.ru/history/materials/knhistory.htm
13. , 2012. / ғ
ғ ғ ғ ғ
14. ., 2012. І і IV і ұ
, // ғ ғ ңғ і
15. . ., 2004. // - -
ғ ғ ғ
16. . ., 2006.
// - ғ ғ 4ғ
17. . ., 1979. IX-XIII ғұ , ғ, ғ
ғ
18. http://www.vostlit.info/Texts/rus/Matthew_Par/frametext1.htm
19. http://www.vostlit.info/Texts/rus15/Ann_Burtonenses/text1.phtml?id=1023
20. http://www.vostlit.info/Texts/rus15/Ann_Theokesberia/text1.phtml?id=1545
21. . . , ғ ғ, қ00қғ ғ БII ғ – ҚқҮ0 ғ ,
, ғ ғ
22. ., 2012. і ғ і і і і XIV –
70- XVI і ғ
23. ., 2004. і і - і
Є (Ққ3ң-Ққ4қ ғ) // - і і Є іғ ғ
24. І., 2011. І і іє , І
і // ұі і ғ ғ 4ғ і
25. І., 2012. і і і - 40- ғ ІІІ ғұ
І і IV? // ғ і ғ ғ ңғ і
26. 200Ұ. – БII ,
Қ340 ғ // ғ ғ 3ұ ( )ғ XIII – XV ғ
27. . , 2006. ғ , ғ ғ- ғ
28. .
http://www.templiers.info/historical_materials/index.php?id=articles_translation&articles_translation=sarnowsky_te
utonic_order_confronts_mongols
29. http://www.liveinternet.ru/users/673125/post31848031/page1.html
30. . ., 2012. //
ғ ғҢғ
31. ., 2012 .
Ққ4ң-Ққ4ү ғ // ғ ғ Ңғ
32. ., 2012 .
ІІІ ғ // ғ ғ ҢҮ-Ңүғ ғ
33. ., 2014 Қ3қ3 ғұ ,
, // ғ ғ Үғ .
34. ., 2014 . ұ
(Қ3Ққ-1313-1341) // Rossica Antiquaғ № Қғ
35. ., 2014 . Қ3Қ4 ғұ ,
// ғ № 3 (Ң)ғ .
36. , 2002. ғ
Ққ4Ң ғ / ,
ғ ғ ғ ғ ғ ғ ,
ғ ғ ғ ғ
37. ., 2012. Қ3ңқ ғІ ғ ғ
38. . ., 2001. ғ ғ
39. Agoston G., 1995. Karamania, the Anti-Ottoman Chrisyian Diplomacy and the Non-Existing
Hungarian-KКЫКЦКЧТН RОХКЭТШЧ // ӘМЭК OЫТОЧЭКХТК ӘМКНОЦТКО SМТОЧЭКЫЮЦ HЮЧРКЫТМКЫЮЦғ VШХғ 4үғ № 3ғ әЮНКЩest
40. Codex Diplomaticus Prussicus, 1848. ӨШНОб өТЩХШЦКЭТМЮЬ PЫЮЬЬТМЮЬғ UЫФЮЧНОЧЬКЦЦХЮЧР гЮЫ тХЭОЫЧ
GОЬМСТМСЭО PЫОЮЬЬОЧЬ КЮЬ НОЦ K ЧТРХғ GОСОТЦОЧ ӘЫМСТЯ гЮ K ЧТРЬЛОЫР, ЧОЛЬЭ RОРОЬЭОЧ. Ed. J. Voight. Band. 3.
K ЧТРЬЛОЫР
http://books.google.ru/books?id=DhY_AAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=ru&source=gbs_ge_summary_r&cad
=0#v=onepage&q&f=false
34
41. Gladysz M., 2012. Forgottten Crusaders. Poland and Crusadinhg Movement in the Twelth and
Thirteenth Centuries. Leiden-Boston: E.J. Brill. 460 P.
42. Guzman G., 1985. Christian Europe and Mongol Asia: First Medieval Intercultural contact between
East and West // Essays in Medieval Studies. Vol. 2. Chicago.
http://www.illinoismedieval.org/ems/VOL2/2ch13.html
43. Đura Hardi, 2002. ;
- - Ққң4ғ , .
44. Pelliot P., 1922-1832. LОЬ MШЧРШХЬ ОЭ ХК ЩКЩКЮЭО // RОЯЮО НО’Х OЫТОЧЭ ӨСЫОЭТОЧғ ҚҰққ-1923. Vol. 23. pp.
3-30. 1924 Vol. 24. pp. 224-335. 1931-1932. Vol. 28. pp. 3-84. Paris.
45. Sarnowsky J., 1994. The Teutonic Order Confronts Mongols and Turks // The Military Orders.
Fighting for the Faith and Caring for the Sick. Aldershot.
46. Soranzo G., 1930. Il papato, Europa e i Tatari. Milano.
47. Trunte N., 2006. АТО Ф ЧТР LКНТЬХКЮЬ МСКЧ әКЭЮ ОЫЬМСХЮРғ UЫЬЩЫЮЧР ЮЧН VОЫЛОТЭЮЧР eines
Legendyzklus // Die welt der Slaven. Jahrgang LI. MјЧМСОЧғ
48. Ulanowski B., 1885. Drugi napad Tatarow na Polske (The Second invasion of Tatars in Poland) //
Rozprawy i Spriwozdairia z posiedzen Wydzialu Historyczno-Filozofniego Akademii Umiestnosci. T. XVIII.
Krakow.
49. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, 1860. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae
gentiumque finitimarum historiam illustranta : maximam partem nondum edita ex tabularis Vaticanis depromta
collecta ac seria chronologica disposita / Ab A.Theiner. T.1: Ab Honorio PP. III. usque ad Gregorium PP. XII.
(1217-1409). Romae. http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=67996&from=FBC
35
« Қ »
« І »
( )
ғ ғ
« »,
,
( )
ғ ,
( , – « », – « »)
( « »
- ) , ,
, ғ
, , ,
ғ
, ғ ғ , ғ ғ - , ғ ғ
, ғ ғ ғ ғ , , ғ ғ , ғ ғ Д . ., 1960;
- . ., 1973; . ., 1992; . ., 1985; . .,
. ., 1992; . ., 1993; . ., 2007; . ., қ0Қ0Ж ғ
ғ, , ,
, , ғ
, , , , ,
( )
« » (« »), , , – «
» (« »)ғ , ,
ұ ғ
Д . ., 2012; . ., . ., 2013],
ғ ғ
, « » ( )
« » ( ) ,
( - ) « », – « »,
– « » Д . ., 2013ғ ғ ҚҚҚ-ҚҚ3Жғ
, , « - - ,
- »[ . ., қ0Қ3ғ ғ ҚҚ3Жғ
? ,
- ғ
, « »( , « »)
ғ
– ( )
, « » ( )
-
ғ
ғ ғ
ұ
( )
- -
36
( )
,
( ),
ғ
,
-
- -
- - -
- ,
ғ ,
,
-
[ . ., . ., қ0Қ3ғ ғ ңҢЖ
, , « »–
, « » – , , - ,
« » ғ , , ,
« - », « - », - - , « - »ғ
(
, , ,
, , ,
?!)ғ
Д . ., . ., 2013; . .,
қ0Қ4Ж , , –
ғ
,
ғ -
ғ , ,
ғ , , ,
, ғ
,
- ,
( XV )ғ , ,
( 1
) « і » « і » ( ғ ),
XIV –
XV ( , , ғ ғ),
XIX ғ
30 ғ
, , , XVIII Д . .,
ҚҰҮ4ғ ғ 3Ң3Жғ , , , , ,
, қ0
, - - Д . ., ҚҰҮ4ғ ғ 3Ң4;
1
( ) , , ғ ғ ғ
« ғ Д ғ – ғ ғЖ ғ
ғ
- ғ , ,
, , , ,
, »Д . ., ҚҰү4 ғ
ғ қү0Жғ , «
ғ , , Д ғ ғ ғ – ғ ғЖғ
, ғ ,
- ,
- , , »Д . ., ҚҰү4 ғ ғ қүҚ-
283].
37
, 1995; , қ00ңғ 443 ғ; . ., қ0ҚҚғ ғ 3ҮЖғ
, « » ү
(!) Д , қ00ңЖғ
( ) 40 !
ғ ғ , , , «
XIV , XVғ
, , ,
»[ . ., ҚҰ04, ғ ққңЖғ
« »,
,
( - ) ғ
, ғ ғ ,
ғ
ғ ғ , ,
ұ « [ ] [ . – ғ .] [ ]
, – , [ ‫نوغايلى ننك اور‬ ‫اولوغ اولوس‬
‫يورت‬Ж (« ғ ғ [ ] »)2, –
: , »Д ғ – ғ ғЖ Д . .,
ҚҰү4 ғ ғ Қң3Жғ
, « і » (« і » ғ ғ) « »
( ) ғ ,
, ,
, ,
- ғ
( ), - , ,
ұ
ққ қ ң,
Кү і ққ қ іқ,
і – , Д і . – . .Ж
- , ,
ө ө - .
ө ң
ғ , ,
ө - . ,
ң і ,
ғ ң і , ,
і і ,
Д , ҚҰҰҢғ ғ
- Д , ҚҰҰҢғ 4қ ғЖ 107]
, , - , , « і
»ұ
ққ қ ң
Кү і ққ қ іқ,
і ң ,
- ғ .
ө ң
ө - ғ ғ .
ң і - і ғ ғ .
ғ ң і ,
і і .
2
, ұ (‫« – اور‬ » ‫« – اوز‬Ө » і
, і іө і )Д ғ ғ ғ ғ ,
ғ ғ ғ , , , Жғ
38
- ғ ғ [ , қ00ңғ қ0 ғЖ
-
(Қ3ү0-Қ3ҰҢ ғ)
« ққ қ О » – «
( ) »ғ , ( -
)
( )ғ
- ,
( , , )
- ғ
, « » – ( ) 3
ғ
« » ,
( - , )ғ ,
, « » (« - - » –
« »4)ғ - « », ғ ғ -
– « » ( « »)ғ ( )
,
– « »ғ ё
ғ
« » « », ,
« »ғ - ,
, « »ғ
« » « » ұ
ә ,
ә , , ,
ә ә,
, – , .
ә, ,
ә , ,
ә , ,
[ , қ00ңғ 4 ғЖ ,
,
Х
Х
[ , ҚҰҰ0ғ ғ ҢЖ
, , « », ,
ғ , ғ
( ) , « » – « »,
- ғ , ,
ғ
« »ұ
3
ғ ғ , « Д‫]اولوغ اولوس‬
( ғ ) < > Д Ж
; Д ғ - ғ ғЖ ұ Д‫نوغايلى ننك اور يورت‬ ‫( ]اولوغ اولوس‬ ғ
ғ [ ] )< Д‫( ]اولوغ اولوس‬ ғ ) >ғ , [‫]اوردو‬
, Д Ж Д ғ - ғ ғЖ ,
, – . – ,
; , . , ,
, , »
[ . ., ҚҰү4 ғ ғ ҚңңЖғ
4
,« –
»Д . ., қ000ғ ғ ҚҢҮЖғ
39
ә , Х
ә ә , Х :
ә ә , !
, – .
.
[ , 2006. 6 ғЖ –
[ , ҚҰҰ0ғ ғ ңЖ
« »
, –
ғ – ( )
, ғ
« » « »
ғ , - – - ( )
ұ
әң, , Э , - , !
ә ә . ,
, ,
, .
ә , ө : яО ,
[ , 2006. 22 ғЖ я яО ,
,-
,
[ , ҚҰҰ0ғ ғ Қ3Ж
, ,
, « » « »–
- , ,
, , ғ
, - , , «
» « »ұ
і і . Э , , ,
і ө , , .
ң і і я я яО
ң і ә , ,
і і
і
[ . ., ҚҰ04ғ ғ ққңЖ [ . .]
« і » 2006
ұ
Э , і , і - , Э , , ,
і ө - ! ,
ң і і , я я яО ,
ң і ә - ! ,
і -
Х і - !
[ , қ00ңғ қҚ ғЖ
, , - ғ
40
, « ң і і »
ғ ғ « »ғ
, , ,
- « ( ) »ғ5 , ,
, « » « », « »
« », , , ,
ғ
, , ғ ҚҰқҮ ғ
« » « »ұ
Э , і , і , Э , , , ( ),
і ө , , .
ң і і қ , О ,
ң і ә , - .
і
і
[ , 1995. 43-44 ғЖ [ , ҚҰҰҢғ ғ Қ0ү-109]
, ғ ,
, - ,
« » « »
( , )ғ ,
, , , « »– -
, , «
»ғ
, , ,
-
, , ,
( )
ғ , , ,
– « »( ), ,
, (
) - ,
, ғ ,
, « »( « », « », « ») –
- , ,
ғ , , ,
,
- ғ
- ғ
1. , 2006ғ ғ ғ ғ ғ ұ
ғ ғ 3Ұғ 44ү ғ
2. . ., 1Ұ04. ( )ғ // ғ ғ ғ ғ
ғ ғ ғ ғ ғ ББIБғ ұ ғ ғ ққ3-264.
3. . ., 1Ұ84 ғ ғ ғ // ғ
- ұ ғ ғ ғҚғ ғ Қң3-172.
4. . ., 1Ұ84 . Д Ж //
ғ - ұ ғ ғ ғҚғ ғ қү0-286.
5. . ., 1985. XIII – XIV ғ ғұ ғ қ4ң ғ
5
« і » « ( ) » « »
[ . ., қ0Ққғ ғ Ққ4Ж, –« »ғ
41
6. ., 1ҰҰ5. ғ ғ ң і ҚҰқҮ ғ
ұ ғ ҚҢқ ғ
7. . ., 1974. ғ ғ ғұ ғ ҮқҮ ғ
8. . ., 2011. ұ
ғ ғ … ғ ғ ғ ғ ңқ ғ
9. ., 2006. . ғ ұ ғ ғ
Ң3Ң ғ
10. ., 1ҰҰ0. ғ ғ ғ ғ ұ ғ ғ - ғ қҢң ғ
11. . ., . ., 1992. ұ ғ - ұ
ғ 3Үң ғ
12. . ., 2007. //
ғ №Қғ ғ ҚңҮ-207.
13. . ., 2010. XIII – XIV ғ
ғ ғ ғ ғ ұ - « » ғ қ00 ғ
14. . ., 2000. « » (« ») //
ғ ғ ғ ғ ғ , ғ ғ ғ ғ
ғұ - ғ- ғ ғ Қ4ң-157.
15. . ., 2012. “ і - …” (
- ) // ұ
/ ғ ғ ғ ғ ғ ұ ғ ғ Қ0Ұ-164.
16. . ., . ., 2013. XIII-XIV ұ
- - // ғ ғ № қғ ғ ң0-
72.
17. . ., 2014. ұ ғ ғ« - БIII
– БV ғ »// ғ № 4ғ ғ Қ4Ң-
157.
18. . . ғ ғ « » //
http://nblib.library.kz/elib/library.kz/journal/Sagyndykova......2.....13.pdf
19. . ., 1960. / ғ IБғ ұ
- ғ қҮң ғ
20. . ., 1ҰҰ3. XIII ғұ
ғ ғұ ғ ғ Қңү ғ
21. . ., 2013. - БIII – БV ғ
. : - « » ғ 288 .
22. - . ., 1973. ғ ғұ - ғ Қү0 ғ
23. . ., 1992. ұ , , , …// - ғ « - » /
ғ, ғ, ғ, ғ ғ, ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ - ұ
ғ ғ Қ4-56.
42
« »
ғ ғ , ғ ғ
ғ ,
,
ғ
ғ ,
,
,
,
« » ғ
, ,
ғ ,
( , , , )
( )
ғ
ұ « ( ) »ғ
ғ
,
Д . ., . ., 2013; . ., . ., 2015;
. ., қ0ҚҢЖғ
ғ ,
« ( ) »
, -
« » (« »), « », « »,
ғ
, ,
, (« ») ҚҢңң
, ғ
« », « »ғ БIБ
ғ ,
- ( !) ( - )
ғ
, « » ,
« », « » « »,
« »(
)ғ
, XV « » ,
, ғ
, , ғ ,
, - ( ),
« » ғ
- , « » ( ,
, , ғ ғ),
ғ (
) (!) ,
ғ ,
, ( ) , –
ғ ,
« ғ » ( )ғ
43
(« ») « »,
–« і» ( , )ғ
, « », ,
, , ,
XIII « »ғ ,
( ) ғ
, , , -
ғ « »
- (ҚҮҚҚ-1780 ғ) ғ
Д . ., . ., 2015].
« », ,
( – , « »!)
« ғ қО » (« »),
- ғ , « » «
» , – -
« » , ,
( ), XV ғ
, , « »ғ
, ,
ғ ,
ғ , ,
, , ( , )
ғ
ғ
ғ ғұ «
Қүқң , -
-
( Қ ҚүқҰ )… Қү3қ ғ ғ
ғ «
, » Д . ., қ00Ұғ ғ ҚҮ-ҚүЖғ
Қү3Ң Қү00
ғ
,
ғ ғ Қү40
ДHammer-Purgstall, Қү40Жғ ,
ғ
ғ
:
XVIII- XIX
( ) ( ( ) (
) )
,
,
ғ
ғ - ғД - ., қ004ғ ғ Қң0-170],
ғ ДSpuler B., 1989. Sғ қҢЖғ
ғ ғ ғД . ., ҚүҢүғ ғ 3Ң4-
3ҢҢЖ, ғ ғД . ., ҚүҰңғ ғ 443, ҢқүЖ, ғ ғД . ., ҚҰҰҮғ ғ
146].
44
ҚҰ3Ү ғ ғ ғ ғ
ғ ұ
Қғ « »Д . ., . .,
ҚҰ3Үғ ғ 43-44]
қғ , ( ,
) Д . ., . ., ҚҰ3Үғ ғ ҚҰқЖғ
ҚҰ4Қ
ғ ғ ғ ғ
« », , – ( )
ғ
ғ ғ ғ ғ ҚҰҢ0
ғ ұ «
( ) , -
»Д . ., . ., ҚҰҢ0ғ ғ қңҚ-262, 295].
ғ ғ , , ғ ғ
ғ ғ , ,
Д . ., ҚҰҢ0ғ ғ Қ40-141].
ҚҰҢү ғ ғ ғ ғ
ғ ғД . ., ҚҰҢүғ ғ Қң-20].
, ғ ғ ҚҰң0 Д
. ., ҚҰң0ғ ғ Қ4-15].
ҚҰң0- , ҚҰҮ0- - ғ ғ
[ - . ., ҚҰңүғ ғ ққҮЖғ
« »
ғ
[ - . ., ҚҰҮ3ғ ғ Қ43-Қ44Жғ , ғ
ҚҰҰ0- ғ ғ
[ . ., ҚҰҰ3ғ ғ үң-Ұ4Ж ғ ғД , қ0Қ0ғ ғ ҚҚ3Жғ
ҚҰҮ0- ,
« - »ғ
, ,
ғ ғД . ., қ00ңғ ғ 3ңҮ-371].
, ҚҰү0-
( , ) ,
( ) ғ
- ғ ғД - , ҚҰҰқғ ғ қүЖ
ҚҰҮ0 - 1980- ғ,
( ғ, , ғ ДShamiloglu U., ҚҰүңғ ғ
165-ҚңүЖ, ғ ғД . ., қ00қғ ғ Қ4Ж, ғ ғД . ., қ00Үғ ғ ҚҰҢ-204],
ғ ғД . ., қ00Ұғ ғ үң-Ұ3Ж, ғ ғД . ., қ00үғ ғ
117-122; . ., қ0Қ0ғ ғ ҚҢ0-ҚҢ4Ж ғ), , ,
ғ
, , «
ұ », ,
ғ , ғ
- ДThe Cambridge History of Inner
Asia, қ00Ұғ . 53], . [The Cambridge History of Inner Asia, 2009. . 82] .
[The Cambridge History of Inner Asia, 2009. ғ ққҚЖ – ғ
, , ,
,
ғ ғ ғ, 1
ұ «… ,
,
XIV ., -
ғ
45
ө ,
- - »ғ
, (
), , – Д . .,
. ., қ0Қ3ғ ғ ң0Жғ , , , ғ ғ,
, ғ ғ, , ұ «
– ( ), ( , )
( )» Д . ., ҚҰҰҢғ ғ ҚүқЖғ
, ,
« »ғ
ғ ғұ «
( ) ,
ғ ә
Ө »Д . ., қ0ҚҚғ ғ ҮЖғ -
, « »
ғ
( ҚҰү0-
) , - ғ ү
(қ , )
« » , «
»ғ
Қғ ,
, ҚҰү0- ұ ғ ғ Д . ., қ0Ққғ ғ ҚүҰЖ,
ғ ғ, ғ ғ Д , ҚҰҰҮғ ғ ҚҚ4Ж, ғ ғ
[ . ., қ00үғ ғ қңЖ, ғ ғД . ., . ., ҚҰҰқғ ғ
ҚҰҢЖ, ғ ғД . ., 1993. ғ ҰҚЖ, ғ ғД . ., қ00Үғ ғ қ00Ж,
ғ Д ., қ0Ққғ ғ Қ0ҮЖ, ғ ғ Д . ., қ0Ққғ ғ ҚқҢЖ,
ғ ғ, ғ ғ Д . ., . ., қ00Үғ ғ үүЖ, ғ ғ
[ . ., қ0ҚқЖ, ғ ғ Д . ., қ00үғ ғ Ң4Ж, ғ ғ
[ . ., қ0Қ0ғ ғ Қң0Ж, ғ ғД - , ҚҰҰқғ ғ қүЖ, ғ ғД ., 2010.
ғ 4қ-43Ж, ғ ғ ғ ғД . ., . ., қ0Қ0ғ ғ 3ңқЖ,
ғ ғ Д . ., қ00Ұғ ғ 3қЖ, ғ ғ Д . ., қ00Үғ ғ ҚҚҮЖ,
ғ ғД . ., қ00ңғ ғ ҢҮ-ңҚЖ, ғ ғД . ., қ0Ққғ ғҚҮҚ-
ҚҮқЖ, ғ ғ ғ ғ ғ ғД . ., . ., . .,
20Қ3ғ ғ Қү4Ж, ғ ғД . ., қ0Қ3ғ ғ Қ4ҢЖ, ғ ғД . ., қ0Ққғ ғ
ҮүЖ, ғ ғД . ., қ00қғ ғ қҮЖ, ғ ғД . ., қ004ғ ғ Қ4ҚЖ,
ғ ғ Д . ., қ0Ққғ ғ 3ҢЖ, ғ ғ Д . ., қ0Қ0ғ ғ 4ҢЖ, ғ ғ
[ . ., қ003ғ ғ 4ҮЖ, ғ ғД . ., 2015].
қғ , – -
ұ ғ ғД . ., ҚҰүҰғ ғ ңҚңЖ, ғ ғД . ., ҚҰүҚғ ғ 85-
үңЖ, ғ ДҚ ., қ004ғ ғ Қү0Ж, ғ ғ Д . ., қ00ңғ ғ ҰҮЖ,
ғ ғД . ., қ0Қ3ғ ғ ҚҚ3Жғ
, ғ ғ, ғ ғ
ғ , ғ
ғ ғ ҚҰүҚ , ҚҰҰҮ
ғ ғ ғ,
« »,
ғ , «
, БIV - - ,
, – - , ,
ғ БIV
»Д , ҚҰҰҮғ ғ ҚҚ4Жғ
, « - …
… - »ғ , -
, , « - »
- « », , - ( « »)
, - , ғ ,
46
- ( - , - ,
), - ғ , , ,
- - ғ –
ғ
, қ0Қ3 ғ ғ , -
, , – Д . ., 2013.
ғ ҚҚқ-113].
( ,
)
Қ0- ғ (
XIX – XX ) ,
?
, , !
, ,
ғ
, ,
ҚҰ3Ү ғ
ғ ғ ғ ғ ҚҰ3Ү -
ғ
ҚҰ43 ғ
ҚҰ43 Д
, қ0ҚҚЖғ «
» , - ұ
« ,
( ).
. БIV
. -
»Д , қ0ҚҚғ ғ Қ3қЖғ ,
,
, «
», ҚҰ4Қ ғ
ҚҰ4Ұ ҚҰҢҮ ғ
ғ ғҚҰңҰ , « -
, »
[ . ., ҚҰңҰғ ғ ҰҰЖғ Ң-
« », ҚҰҮ0- — ҚҰү0- ғ « БIII
- ,
- » Д , ҚҰҮҰғ ғ ҚқҰЖғ
, ҚҰҰ0- ұ«
, - – - » Д
, 19ҰҮғ ғ Қ04Жғ қ0Қ3 ғ ғ « - —
- . - Ш »Д
. ., қ0Қ3ғ ғ ҚҚқ-113].
қ0Қ4 Қ0- ғ
, , ,
Д , қ0Қ4ғ ғ 74].
, ҚҰң0-1970-
, ғ ,
( Ү0 )
ғ
, ұ
47
XVIII
(XVIII )ғ (XIX )
« » ғ
ұ
(ҚҰ4Қ), - (ҚҰҰқ)
ғ
« » – ,
,
ғ
,
XIV ,
, -
, ғ
, ҚҰ3Ү ,
ғ ғ ғ ғ ,
ҚҰң0-80- ,
« » « - » - (
, « - » ҚҰҰқ ғ,
!)ғ
,
ғ ғ ,
,
, , ғ
,
, , XV-
XVIII - (« »,
« ») XIII-XV , « »- ,
- , ғ
, , « »
( ,
« » ), ( )
ғ - - « », ,
, ,
ғ
1. Hammer-Purgstall, J. von., 1840. Geschichte der goldenen Horde in Kiptschak, das ist: der Mongolen in
RЮЬЬХКЧНғ PОЬЭСғ ӨғӘғHКЫЭХОЛОЧ’Ь Verlag. 683 s.
2. Shamiloglu U., 1986. Tribal Politics and Social organization in the Golden Horde. Columbia University.
298 .
3. Spuler B., 1989. History of the Mongols: Based on Eastern and Western Accounts of the Thirteenth and
Fourteenth Centuries. Dorset Press. New York. 222 p.
4. The Cambridge History of Inner Asia, 2009. The Chinggisid Age. Edited by Nicola Di Cosmo, Allen J.
Frank, Peter B. Golden. Cambridge University Press. 488 p.
5. . ., 2006. - ұ
- ғ ғұ - - ғ ққҰ ғ
6. . ., 2006. ұ
// ( )ғ №Қғ ғ Ұң-107.
7. . ., 2012.
БVI - БVIII ғ ұ ғ Қү0 ғ
8. . ., 2008. ңҰ-70- БIV ғ ұ
ғ ғ ғ Ққү ғ
48
9. ., 2012. - - //
ғ ғ қғ ұ ғ ғ
ғ Өғ Қ0ң-116.
10. . ., 1ҰҰ7. ғ ұ ; ұ ғ 4ү0 ғ
11. . ., 2002. // ғ
4ғ ғ 3ғ ғ ғ Ұ-55.
12. . ., 2012. ұ БIV - ғ
ұ ғ қққ ғ
13. . ., 200Ұ.
БIБ–ББ ғ ғ ғ Қ7-22.
14. ., . ., 1Ұ37. ғ (
БIII-БIV ғ)ғ ғұ ғ қ03 ғ
15. . ., . ., 1Ұ50. ғ ғұ ғ 4ү0 ғ
16. . ., 2004. ұ
ғ ғ қҮң ғ
17. . ., 1Ұ8Ұ. ғ ғұ ғ ҢқҮ ғ
18. . ., 1Ұ6Ұ. ғ - ғ ҚҰқ ғ
19. . ., 2010. БIII–БIV ғ ұ
« »ғ қ4ү ғ
20. . ., 2012. ғ БIII ғ ұ - ғ қ4Қ ғ
21. . ., . ., . ., 2013. (V-XVI
ғ ғ)ғ ұ ғ қү0 ғ
22. . ., 1Ұ58. (XVI- XIX ғ)ғ ғ
23. ., 2010. - // ғ ғ
і і ғ ғ ғ ғ 4Қ–46.
24. ( 1Ұ43 ), 2011.
ғ ңҮ0 ғ
25. , 1Ұ7Ұ. (
ғ ғ )ғ IIғ - ұ ғ 4қ4 ғ
26. , 1ҰҰ7. ғ қғ ғ
ңқ4 ғ
27. . ., . ., 2007. (III — БVI ғ)ғ
ұ ғ 3Ңң ғ
28. . ., 2012. - – //
- ғ № Қ (қҚ)ғ ғ ғ 3қ-40.
29. . ., . ., 1ҰҰ2. ұ ғ - ұ
ғ 3Үң ғ
30. . ., 2007. //
ғ № Қғ ғ Өғ ҚңҰ-207.
31. . ., 2012. « і - …» (
- ) // ұ
/ ғ ғ ғ ғ ғ ғ Қ0Ұ-164.
32. . ., 2015 « ғғ»ұ « »
« Т » // ғ
33. . ., 200Ұ. // ғ
« -
(БIII-БV ғ)»ғ ғ ғ ү0-104.
34. Қ ., 2004. і ғ ғ 344 ғ
35. - ., 2004. ғ ғ 3ҚҚ ғ
36. . ., . ., 2010. ғ ғ ғ ұ
ғ 4Ұң ғ
37. . ., 18Ұ6. ғ
ғ үҮҰ ғ
38. . ., 2008. ғ
ұ - ғ ғ Қңү ғ
39. . ., 1Ұ81. - //
( )ғ - ұ ғ ғ ҮҰ-95.
40. . . 2015. ( -
БVI – БIБ ғ) // ғ
41. . ., 1ҰҰ5. // ғ ұ
ғ ғ ғ
42. . ., 2003. (Ққ3ң-Қ3Қ3 ғ)ғ ғ ҚҮҮ ғ
49
43. . ., 2010. ұ Ққңқ-Қ30Қ ғ
ғ ғ қ30 ғ
44. . ., 2012. ғ ғ ғұ
ғ 4ң4 ғ
45. « », 2014. ғ
134 ғ
46. . ., 2008. //
ғ ғ Қғ ғ ғ ҚҚҮ-122
47. . ., 2015. // I
– Т Тң ғ ғ ғ Ү0–84.
48. . ., 2010. //
ғ ғ 3ғ ғ ғ ҚҢ0-154.
49. . . . ., 2015. - -
( )// ғ № 3ғ ғ
50. . . . ., 2013. БIII-БIV ұ
- - // ғ ғ қғ ғ ғ ң0-72.
51. ., 1858. , , ,
// ғ
IIIғ ғ
52. . ., 1Ұ60. ғ ғ қҮҰ ғ
53. . ., 1Ұ50. ғ ғ ғ ғ
// ғ № Ұғ
54. . ., 2013. Қ3-15
ғ ұ - ғ 4Үқ ғ
55. - ., 2004. ғ ғ 3ҚҚ ғ
56. . ., 1ҰҰ3. БIII ғұ
ғ ұ - ғ Қңү ғ
57. . ., 2011. ғ ғ ұ
ғ қҢқ ғ
58. . ., 2013. - БIII - БV ғ
ғ ұ ғ, ғ қүү ғ
59. - ., 1ҰҰ2. - ғ Д Жұ , , , ғ
ғ, ғ ғ ғ / ғ ғ ғ ; ғ ғ ғ ғ
- ұ ғ қҰң ғ
60. . ., 2007. ұ ББ
ғ ұ ғ 43Қ ғ
61. ё - . ., 1Ұ68. » « - » « -
»// , ғ ғ ғ ққ4-230.
62. ё - . ., 1Ұ73. ғ ғұ - ғ Қү0 ғ
63. . ., 200Ұ. БV-БVI ғ ұ ғ ҚҰ0 ғ
50
- -
ғ ғ
,
ғ
-
1245 ғ ,
ғ , , «
», -
ғ , , « » ғ ,
, ғ ғ , ,
ғ « » - ,
, , ғ
– - Д . . Д ғЖғ қ00қ, C.104-109].
,
, - ғ
, ,
, ғ ғ ғ
,
Д . ., 2002, C.26-27].
, ,
ғ
,
ғ «
», - ,
ғ
, (« -
, »; - , «
», - , Д . .,
1941, C.79-86Жғ - ғ
ғ ғ ғ ,
,
[ . ., 2006, CғҚ4Жғ
,
, - Д
. ., 2006, C.15-16].
ғ ғ ғ ғ ғ
ғ ғ ғ
, ғ ғ
« »,
ғ ,
– - ,
« » Д . ., 1983, C.110-ҚҚҚЖғ ,
–
ғ
ұ
- , ғ
, -
« - » ғ ғ ғ
, , Д ғ ғ,
1973, C.164-169]ғ ғ ғ , ,
51
« - »
- - Д . ., 1983, C.120-Ққ4Жғ
, ғ
ғ ғ ғ
ұ ; «
» , »Д . .,
1973, CғҚңҢЖғ « »ұ «
, , Д Ж , ғ
,
ғ
, Д Ж ,
, - , ,
, , , ғ
,
, , »Д
, 1992. C.90].
,
ғ , ғ ғ ,
ғ ғ « » (
ғ– ғ), ,
- - Д . ., ҚҰү3, ғҚқҚ-ҚққЖғ « , ,
» ғ ғ Д . .,
2012, C.214].
ғ ғ ғ
« - » Д ,
., 2010, C.48-4ҰЖғ
, ғ ғ ғ
« - »ғ
, ,
Д , ., 2010, C.49].
ғ ғ Д , 1992, C.7].
ұ« ,
Д Ж - ғ , ғ
Д Ж ғ - ұ“
, , ”ғ ,
»Д , 1992, CғҰүЖғ ,
, ғ ,
ғ
ғ ғ ғ
, - , ,
, Д . ., 2006, C.321;
. ., 2012, C.89-92].
« - », ,
ғ
- ғ
ұ « , Д Ж
,Д Ж - ғ Д Ж
ғ ұ “ — ғ
- ”, — - ғ
»Д , 1992, CғҰңЖғ
- Д , 1906. C.12].
ғ
« »ғ « »
ұ« , ,
ғ Д , Ж
, ғ - ғ ,
52
Д Ж ғ , ғ
Д- Ж »Д , 1992, C.98].
, ,
ғ
ғ
,
Д , 1992, C.105-Қ0ҮЖғ ғ ғ ,
, ,
, Д . ., 2009, C.78-79].
ғ ,
XVI ,
, ғ
- , ,
– ғ
- - ,
ғ , ,
– ғ
ұ « (
ғ– ) Д Ж ( - – ғ),
ұ - ;
; »ғ
ұ « , , Д Ж
- ,Д Ж
»Д , 1992, C.92, 93].
,
- ұ
- (« ») , - (« ») - ғ
, ғ
ғ ғ ғ ғ ,« »«
,
( , – . ) -
, IX XV » Д . ., . .Д ғЖғ, ҚҰңқғ ғ ҢЖғ
ұ« , , ғ
, - , ;
, – , – ғ ұ«
, , , ,
, – , –
ғ , , – ;
, , ,
»Д . ., . .Д ғЖғ, ҚҰңқғ ғ Қ4Жғ
ғ « » ( – . )
, ғ
3 ,
ғ ,
ғ
,
- ұ“ , ғ
ғ ғД Ж
Д Ж, , ,Д Ж - ,
Д Ж ғД Ж ғ ,
”ғ Д Ж , ұ
“ ?! , ?!”
Д Ж ұ“ - ғ
- ғ ,
53
ғ , ”, — Д Ж
Д Ж» Д , 1992, CғҰқЖғ ,
, ғ
ұ
ғ , -
1
.
,
ғ -
; - , ,
, ; -
;
- ғ ,
- ,
, ,
ғ ,
- « ,
» Д , 1992, CғҚ0үЖғ
- ұ ,
,
ғ
ұ ,
, – ,
« »ғ
-
ғ , « - » «
Д Ж » Д , 1992, CғҰҢЖғ ,
,
ұ« Д -Ж Д Ж ,
- , Д Ж ,
, ғ , ,
- » Д , ҚҰҰқ, CғҚ0ҢЖғ –
, ,
ғ
, « - »
ғ , ғ ғ
Д . ., 1983, C.133-138].
ғ ғ ғ ғ -
[ . ., . ., 2013, C.67-ңүЖ,
, ғ ғ« i »
( )Д ғ ғ, ҚҰ04, ғққңЖғ
ғ
,
,
XV ғ,
[ . ., 1974, C.374-3ҮҢЖғ ғ ғ XIX ғ
[ . ., 1904, C.223; . ., 1974, Cғ3ҢҚЖғ
« » XX ғ
,
, -
Д . ., 1904, C.231-қ3қЖ, – - ғ
- ұ« ,
» Д . ., 1904, Cғқ4ңЖ,
« - »ғ ,
- ұ
1
, қ- , Қ- , « - »
ғ , ,
ғ ғұ Д ғ ғ, қ00Ү, ғ4ң-52].
54
« , , ( ) ғ
- , , - »
[ . ., 1904, C.247].
, ғ
« » - ғ
ұ
« , ,
»Д . .Д ғ ғЖғ, ҚҰҰ0, C.13].
- ұ
« ( – ғ) »
- - , ұ
«
»Д . .Д ғ ғЖғ, ҚҰҰ0, ғҮ4, қ0ҮЖғ
- , - –
,
ғ ,
, ,
ғ
ғ
ғ
,
- , ғ
, ғ
–
ғ « - »
, «
» , «
, , - ,
» Д - . Д ғ ғЖ, ҚҰңҰ, ғ34ҮЖғ
« - »
( ғұ Д . ., 1983, C.133-Қ40Ж)ғ ,
, « » - ғ
( ) - , ғ ғ
ғ ғ Д . ., . ., 2013, CғңүЖ,
ғ
« » - ұ« ( -
ғ– ) - ,
- , - ; - ғ -
- »Д , 1906, CғҚҢқЖғ
ұ
Д , 1906, C.157-163].
, ұ« ,
- -
- - , ұ“ ”ғ - , — ғД Ж ұ
“ -
, Д Ж - ғ
Д Ж Д Ж Д Ж ғ - ,— Д Ж,—
- , , Д Ж
, , ,
, ұ “Д Ж — , Д Ж
”ғ — , — ғ Д Ж , Д Ж
, Д Ж - ғ , Д
Ж Д Ж - Д Ж
Д Ж - Д Ж Д Ж
, ”ғ Д Ж, , -
- , - - , - , ,
- , - , Д Ж Д Ж
55
ғ “ - ”,—
Д Ж» Д , 1992, C.92-93].
, ғ
ұ
- ұ
, ғ
ғ
ұ -
ғ
, , -
ғ
,
ғ
« »,
, , ғ
ғ
-
- .
, ,
, « » ,
40- ғ XIV ,
ғ
« - – ,
- – , – »
[ . ., . ., ҚҰҰқғ ғҚҰқЖғ
, ғ ғ ғ
, ,
, ,
Д . ., ҚҰҮҰғ ғ3қЖғ ,
Д . ., ҚҰҮҰғ ғ3ҮЖғ
, –« -
- ’ » (« »), ’ - Қ4Қ3-Қ4Қ4 ғ
ғ ғ Д . ., 2013.
ғү4-ҰқЖғ , ғ ғ , ғ ғ
ғ ғ ,
[ . ., ҚҰң3ғ ғҚ03; . .Д ғ ғЖғ, қ00ңғ ғқ4Ұ-250; . ., 2013.
ғүңЖғ ,
, , ғ
ғ
ғ ғ ,
ғ
- - , - ғ
, ғ
-
- ғ
- ғ
- , - 2
ғ
, ,
ғ
- , ,
ғ
, , , ,
- - ұ«
ғ , , - , -
, ,
2
ғұ Д ғ ғ, қ0Қ3ғ ғҚҚ4-120].
56
, - ; ,
- , , , , , , - ,
…ғғ - ,
, - , , - »
Д ғ ғД ғ ғЖғ, қ00ңғ ғқҢҚ-қҢқ, қҢҢЖғ
( ғ, , Д . ., 1960, C.14;
. ., 1983, C.125-126; . ., . ., 1992, C.193-ҚҰ4Ж), ,
, ғ
ғ ғ , ,
, ғ ғ « » ғ
ұ« (= ) ,
ғ Д Ж ғ
, , , , Д Ж, , , ,
, ғ , ,
ғ ,
ғ
,
, ғ
, , ,
Д Ж ( – ) »( Д . ., 2013,
C.92]).
ғ - , « »ғ
« » , « -
» ғ - ,
, ғ « - »
( ) 3,
ұ ғ
, ғ ғ , ұ
« , ( – )ғ
- , ,
- ғ
- ғ
ұ« - - »ғ
»Д . .Д ғ ғЖғ, қ00ң, C.256-
қҢҮЖғ ,
ғ
- , -
- ұ« , - - , ,
» Д , 1906, CғҚҢҚЖғ
,
ғ
ғ « ,
- ,
»Д , ҚҰ0ңғ ғҚ-қЖғ , ғ ғ
, « - , ,
, ,
,
« »Д . ., ҚҰҢүғ ғққЖғ
ғ ғ , , ,
« - »( ұ
« , , - »( ұ Д
. ., 2013, CғҰңЖ ,
Д . ., 2013, CғҰҢЖғ , –
ғ
3
ұ« - - ғ
ұ« - »Д , ҚҰ0ң, CғҚҢңЖғ
?
57
,
Д . .Д ғ ғЖғ, қ00ң, Cғ403Ж,
ғ
ғ
ғ ғ ғ ғ Д . .,
2012, C.128-129; . ., 2013, C.107-Қ0ҰЖ,
ғ
,
Қ3ҰҢ- ғ
ұ «…ғ 15-
,
, Қ4- ,
ұ - , ,
, ғ
- , , , , ,
, , , ,
, ; ;
, , , …ғғ
, ғ
, - ұ , , ,
, , , , , , , , , , ,
, , , , , , ,
, , ,
, , , , , ,
40- , , , ,
, ғ
, , ;
»Д .11, 1897. C.158-159].
ғ – «
», ғ ғ Қ4Ққ-Қ4Қ4 ғ Д . ., 2001, C.65;
. .Д ғЖғ, қ0Қ0, C.117-Ққ4Жғ , ғ ғ
ұ«
« » ,
» Д . ., 2015, C.97-ҚҚ3Жғ
« » ,
(«ҚҢ- » ғ)ғ
,
, « ,
- , Д . .Д ғЖғ, қ0Қ0, C.122-124)]
( ),
ғ
, , ,
ғ ,
ғ
,
ғ , , – ғ
ғ , ғ
, ғ
,
XIV , ғ
- -
ғ
, ,
Д . ., 2005, C.355-382; . ., 2013,
58
C.81-113; . ., 2012, C.122-137; . ., . ., 2013, C.60-72;
. ., 2014, C.147-Қ4ҰЖғ «
» ғ ғ , ( )
, ғ
- - XIV ғ -
, XIII – XIV ғ
, ,
,
ғ ( ), –« ,
»ғ , , «
», Д
. ., . . Д ғЖғ, қ00Ң, C.216, 217, 231].
XV
ғ , ( ,
- , - ) – ,
, ( , -
)ғ
XVI ғ ,
« - - - »,
[ .Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, C.10-ҚҚЖ, « - » Д .Д ғ ғЖғ,
1969, C.93-Ұ4Ж ұ
ғ , ,
, , , ғ– ,
, -
ғ « - », ғ ғ ,
,« ,
»Д .Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, C.327]4.
,
ғ
ғ ,
ғ
- - ғ ,
XIV , « »ғ
XV , ,
« »ғ , ,
, ғ ( қ0-
ғ XV ) « - » , - ғ
ғ ,
ғ
, , ғ
, - ,
, « » ғ
« »,
- , -
ғ
- ғ
, ғ
( ) ғ
, ,
, - ,
4
, « - » ғ
« »,
ғ ғ ғ , « - »
, - Д ғ, ғ,, қ0Қ0, C.50].
59
ғ
,
ұ
, ,
, , ғ
ғ
1. - , 1Ұ06. ғ ғ
2. . . Д . .Ж., 2006. ғ IVғ
, ғ ,
ғ ғ ғ ғ ғ ғ . ғ
3. . ., 1Ұ63. // ғ Iғ – ғ
4. . ., 1Ұ73. // ғ VIIIғ ғ
5. . ., 1Ұ04. ғ ғ
6. . .Д .Ж., 2010. ұ 3- ғ – ғ құ
ғ ғ
7. . ., 1Ұ74. ғ ғ ғ
8. . ., . . Д .Ж., 1Ұ62. ғ
ғ ғұ- ғ
9. . ., . ., 1ҰҰ2. ғ ғ - ғ
10. . ., 2001. ғ IIғ БIV-XVI
ғ ғ
11. ., ., 2010. « - » -
- // ғ ғ 3ғ
.
12. . ., 1Ұ41. ғ Iғ ғұ- ғ
13. . ., 1Ұ58. ғ - - ғ ғұ- ғ
14. . ., 200Ұ. //
ғ « -
(БIII-БV ғ)»ғ , ҚҮ қ00Ұ ғ ғ Iғ ғ
15. . ., . .Д .Ж., 2005. ғ Iғ
, ғ Iғ ,
ғ ғ ғ ғ
16. . ., 2012. « Т - …ғ» (
- ) // ғ
ғ
17. . ., 2015. « - » // ғ№
14.
18. . . .Д .Ж., 2006. ғ IIIғ ’
- ( )ғ ғ
19. . ., 1Ұ7Ұ. - БIV ғ
« » ғ Iғ ғ
20. . ., 2013. – БV //
ұ
ғ ғ
21. . ., 2007. ғ , ғ ғ
22. . .11., 18Ұ7. , ғ
ғ
23. . ., . ., 2013. БIII-БIV ұ
- - // ғ №қғ
24. . ., 2014. ұ ғ ғ « -
XIII – XV ғ // ғ №4ғ
25. . ., 1Ұ60. ғ ғ
26. . Д . .Ж., 1Ұ6Ұ. XV-XVIII
( )ғ - ғ
27. . ., 2006. ғ - - ғ //
қ00Ңұ ғ ғ
28. . ., 2013. - БIII – БV ғ
ғ ғ
29. . .Д . .Ж., 1ҰҰ0. ғ ғ ғ
60
30. - , 1ҰҰ2. - ғ - ғ ҚҰҰқғ
31. . ., 1Ұ83. ұ , , , … // ,
XVI-XVIII ғ - ғ
32. . ., 2002. ұ -
Ққ4Ң ғ ғ
33. . ., 2006. ғ -
БIII-БV ғ ғ
34. . ., 2012. ұ ( )ғ ғ
35. . .Д .Ж. 2002. « »ғ
Ққ4Ң ғ ғ
61
“ ’’
ғ ғ
ғ
ғ
- -
ғ
ғ
ғ -
- ғ
ғ , -
[ . ., 2012. ғ Ң3-54.Жғ ,
ғ ,
Д . ., 1884. ғ
67-69, 101-102.Жғ ғ ҚқҮқ ғ
VIII ғ
ұ
( ),
ғ ғ
, ғ ,
ё ғ
, , , ғ
VIII , ,
, , ғ ғ
, ҚқҮ0 ҚқҮ3 ғД .,
1862. ғ Қң4-165, 315-320, 399; Vasary I., 2005. ғ ҮҰ; . ., 1981. ғ 3Ұғ; ., 2015.
ғ Қ3ң-142Ж , ,
Д ҚҰҰҰ, ғ 3ҮҰ-407Жғ
, Ққң4-ҚқңҢ ғ, ,
ғ
ғ Д .,
1862. ғ қҚ0-211, 397-402; . ., 1999. ғ 3ҮҰ-407.; ., қ0ҚҢғ ғҚ4қ-146].
ғ ,
, ғ
, ғ
- ғ ,
IIIғ Д ., 1862. ғ
123-126.Жғ ғ ,
ғ
, ғ
, ғ
ғ
ғ ,
ғ ,
VIII ,
III, Д ., 1862. ғ
397-402; Vasary I., 2005. ғ ү0ғ; ., қ0ҚҢғ ғ Қ4қ-146].
ғ
ғ , -
, ғ
ғ ҚқҮү ғ , ғ
ғ
ғ ғ ҚқҮҰ ғ
ғ ғ ,
, III ғ ,
62
IIIғ ,
ғ , ғ
,
ғ ғ
ғ ,
- ( ), , ,
ғ , ,
III , ғ ,
, , ғ
III ғ III VIII ғ
, III —
ғ III ғ
ғ
III , ,
ғ ғ , ,
, , , ғ
- ғ ,
, ғ
ғ
VIII ғ - ,
ғ
III , Д ., Қүңқ, ғ 40Ү-412, 428-431; Vasary I., 2005,
ғ үҚ-83; ., қ0ҚҢғ ғ Қ4қ-146].
-
ғ ҚқҮҰ ғ VIII
— ғ
ғ VIII
ғ III ,
ғ , III
ғ ғ
, ғ VIII ғ
II
ғ ,
ғ
ғ
, ғ ,
ғ « », ,
, , ғ ғ
II ,
ғ ғ ғ II (
« »), - , ,
, ғ ( -
) ғ ,
Д ., 1862. ғ Қ4Ұ-150; ., 2011. ғ 3Ң-36; Vasary I., 2005. ғ
84-85, 101-102. .; ., қ0ҚҢғ ғ 186-188Жғ , Ққү4 ғ
ғ
, Д 2010Жғ
, Ққү4 ғ Д ,
2003. ғ ҚқңЖғ Ққү4 ғ ғ
ҚқүҢ ғ ғ
,
ғ ҚқҰқ ғ
ДVasary I., қ00Ңғ ғ 88-89.; ., қ0ҚҢғ ғ ҚҰҢ-204, 210-214Жғ
, , ғ
( ) ғ
63
ғ ғ ,
, ғ
, Д ., ҚҰҰҢ, ғ ққғЖғ ҚқҰқ ғ
,
ғ
Д . ., ҚҰҰҰғ ғ 3ҮҰ-407].
ғ ё
ғ ғ
ғ ғ , Ққү4 ғ ё
ғ
Ққүқ ғ
ғ ғ , ҚқҮқ ғ ё ғ ғ
, ҚқҮ3 ғ ғ ,
, ,
ү0- ғ БIII ғ
ғ ҚқҮ3 ҚқҮҰ ғ
ғ
ғ — ғ
ғ Ққңң ҚқҮ4 ғ
ғ ,
ғ ғ
ғ
ДVasary I., қ00Ң, ғ Қ03-105; History of Transylvania,
2001-2002; ., 1988, ғ ҚҰқ-198.].
ғ
« » ,
ғ , Ққүү ғ,
ғ ,
, , - ,
ғ — —
ғ ,
ғ ,
Д . ., ҚҰүҚ, ғ 44].
,
ғ ,
ғ
, ғ
ғ
ғ ,
, ғ Ққү4 ғ
Ш , ғ ,
ғ
, ,
ғ ғ
Ққү4 ғ ,
ғ
ғ
ғ ғ
, Д ,
1998; ., 1988, ғ қ00ғ; ., қ0ҚҢғ ғ қ04-206].
ҚқҰҚ ғ , ,
ғ ғ
ғ II, ( )ғ
ҚқҰқ ғ (
)ғ ,
, , ғ ,
64
ғ ,
ғ ,
ғ ,
ғ
ғ , ,
ғ ғ
, ҚқҰң ғ ғ
— Қ300 ғ ,
— ҚқҰқ Қ300 ғ ҚқҰү ғ ғ
, ,
,
ғ ҚқҰҰ ғ ,
II ғ
- - , ғ
, ғ
,
ғ ,
Д , 1988; Vasary I., 2005, P. 102-108; .,
1988, C. 200-201; ., қ00Ү, ғ 3-16.; ., қ0ҚҢғ ғ қ0Ұ-210, 214-224; .,
2015ғ ғ ққ4-230].
ғ ғ ,
,
ғ ,
- ғ
,
ғ
ғ VIII
ғ
ҚқҮ3 ғ
Д , 1988]
ғ
, Ққң0 ғ,
ҚқҮҮ ғ ғ
ғ
, ғ ,
ғ
ғ , ,
Д , 1962. ғ ү4Ү, үҢқ-855, 876-877Жғ ,

- , ҚқҮҢ ғ
ғ
- ғ
, 1962. ғ үҮҚ-873, 876-
Д
878; Dubonis ., қ00Ұ, ғ ҚҚҢ-120, 239-240; . ., 2009, ғ 522-523; ў Т ., 2000;
є Т ., 1993Жғ
ғ ҚқҮ4 ғ ғ
ғ ҚқҮҢ ғ
[ , 1962. ғ үҮ0-871; - , 2002. ғ Қ3Қ-132;
ў Т ., 2000; є Т ., 1993; өЮЛШЧТЬ ., қ00Ұ, . 112-115; . ., ҚҰүҢ, ғ 189-
190.Жғ ,
ҚқҮ3 ғ ғ ,
, - ғ ,
Д 2003, ғ Ққ4Жғ
Д , 1962. ғ үҮҚ-873;
- , 2002. ғ Қ3Қ-132; . ., ҚҰүҢ, ғ 189-190; є Т .,
1993; ў Т ., 2000Жғ ғ ҚқҮң ғ ,
, ғ
65
, ,
Д , 1962. . 874-876; -
, 2002. . 132-133; Dubonis A., 2009. . 239.Жғ ғ ,
,
Д A., қ00Ұ, ғ ҚҢ4-155.Жғ ғ ,
, ғ
ҚқҮ4 ҚқҮң ғ
ҚқҮү-ҚқҮҰ ғД A., қ00Ұ, ғ ҚҢқ-153.]
ҚқҮҮ ғ ғ -
ё
[ , 1962. ғ үҮң-877; - , қ00қ, ғ Қ33-134;
Dubonis A., 2009, ғ ҚҚҢ-120.]. - ,
Д
, 1962. ғ үҮҮ-878; ў Т ., 2000; є Т ., 1993Жғ ғ
, - ,
ғ ДDubonis A., 2009,

ғ 240; - , 2002. ғ Қ34; , 1962. ғ үҮү].
, ғ ,
ғ
, ғ , -
ұ ғ
, - ғ
ё ғ , ҚқҮҢ ҚқҮҮ ғ
ғ ,
ғ
, ғ
ғ
, , ғ
,
ғ « », қ4
Ққү0 ғ
, ё ғ
« »
Ққү0 ғ ,
ё ң00 ,
, ё ҚҢ ,
ғ ё , , 30
ғ
, Д .
2012;
. 2012.].
ҚқҮҰ-Ққү0 ғ ,
,
ғ
ғ 3 Ққү0 ғ ,
, ғ
, ғ ё ҚҢ ғ
Д э Т O., қ00Ұ, ғ ҚҚқ-113.].
ё ғ ,
, ғ ,
ғ ё ғ
, ДBielski M.,
1856, T. 1. Ks. I-III, S. 328.].
66
, ё
, ғ
ғ ё , ( )
ғ , ,
ДKromer M., 1857, S. 500-501.].
Ққү0 ғ , ,
ғ
,
ғ
, ( ) ғ
, ғ 3 ,
ДDlugosz J., 1868a, T. 2, S. 441-442.].
ғ
ғ
ҚқҮң ғ Д .
2012]
ҚқҰ3 ғ Д .
2012Ж ,
ғ , Ққүү
ғ , ҚқҰ3 ғ — Д .
2012Жғ ҚқҰ3 ғ,
, Д 2013].
ҚқүҮ ғ
ҚқҰ3 ғ
[ 2013; .
2012; .
2012; .
2012Жғ , -
ҚқҰқ ғ ҚқҰҚ ғ ,
, ғ ,
ғ
,
Д , ҚҰңқ, ғ Ұ3Ң-937].
Ә ҚқҰқ ғ ,
, ,
, Д э Т O., 2009. C. 117.Жғ
, ҚқҰ3 ғ ғ
ДBielski M., 1856, T. I. S. 347.Жғ , ҚқҰ3 ғ
, ДDlugosz J., 1868a. S. 504.].

, ғ
,
ғ
ғ
ғ , Қ300
ғ ғ
ғ ғ
, ғ
ДBielski M., 1856. S. 353.Жғ
ғ , ,
,
Д .
2012Жғ ,
ДDlugosz J., 1868b, S. 4-5.Жғ ,
ғ
67
, Қ30қ ғ
ғ ,
ғ
, ғ ,
, ғ
,
ғ
ғ , Қ30қ ғ
, ғ
,
Д .
2012; .
2012; .
2012; ; Paszkewicz H., 2002. S. 37Жғ
, Қ30қ ғ ,
ғ , ,
, ДDlugosz J., 1868b. S.
9-10].
,
ғ ҚқүҢ ғ, ,
, , ( - )
ғ ғ
-
(ҚқүҢ ғ)ғ , ғ
ғ ғ
ғ , , ,
, , , ғ
ғ
ғ ,
ғ
қ00 ғ , ғ
ғ ,
ғ , - , - , ,
- , - ғ ,
ғ ,
ғ ҚқүҰ ғ , ,
, ҚқүҢ ғ
ғ ,
-
ДScriptores Rerum Hungaricarum 1766.
S. 189, 471; . ., 2002. C. 135-136; Spinei V., 1986. P. 121-122; ., 2005. C.
160-162; ., 2003. C. 77-83; . ., 1981. C. 46-48; . ., 2009. C. 523-
524; Hammer-Purgstall J., 1840. S. 264; І., 2010. C. 16-17; Spuler B., 1943. S. 66-67;
Chronicon pictum 1883. S. 226; Chronicon Dubnicense 1884. S. 107; Jackson P., 2005. P. 207-208;
Dume A., 2008. S. 18; Dume A., 2007. S. 23; . ., 1922. C. 30-31, 33-34.; .,
қ0ҚҢғ ғ ҚҢҚ-154].
,
ғ , ,
, ғ
Ққү4 ғ Д .
2012Ж -
Ққүқ ғ , ғ
, ,
ғ ғ ,
, ғ -
, , ғ
(Қ00 ) ,
68
, Д , 1962.
C. 888-891.Жғ -
, ҚқүҢ ғ ,
( ), ғ
ғ
, — , ,
ғ
ғ ,
Ққү4 ғ , , ғ
, ғ
- , ,
, Д , 2003. C. 126].
- - ,
ғ ғ
ғ
ғ ғ
, ғ
ғ ғ
Д . ., 1884. C. 106].
- ғ
ғ
ғ ғ
ғ ,
ғ ғ
Ққ,Ң ғ ,
, ғ
, — ,
— ғ ғ
, ғ
, ғ ,
ғ
ғ ғ ғ
, ,
ғ ,
ғ ,
, ғ - Ққү3 ғ
, ғ ,
Д , ҚҰңқғ ғ үҰҚ-895Жғ
ғ ғ ғ
, Ққүқ-ҚқүҮ ғ ,
[ . ., 2002. C. 135-136; ., қ0ҚҢғ ғ ҚҢ4-157Жғ ғ Д
. ., 1993. C. 101-104.Ж, ғ Д . ., 1996. C. 478.Ж, ғ [ . .,
1985. C. 191-192Ж , ғ
— ғ
, ғ
ғ
, ғ
ғ « », ҚқүҮ ғ
ғ
, , , ғ 3Қ
, - ДMonumenta Poloniae Historica, 1872. S.
852, 940; Monumenta Poloniae Historica, 1878. S. 51, 76;
2010Жғ , ҚқүҮ ғ
ғ ,
, ғ ё
ғ қ0 Д э Т ., 2009. C. 113-114Жғ
69
, Ққүң ғ
, , , ғ
ғ
, ҚқүҮ ғ, , - ДBielski
M., 1856. S. 338-339.Жғ
ё ғ ғ
Д ., қ0ҚҢғ ғ
155-156].
, ҚқүҮ ғ
ғ , , ,
ғ ,
, ,
, , ДMonumenta Poloniae Historica, 1878. S. 475-476.].
ұ ,
,
ДKromer M., 1857. S. 518.].
ҚқүҮ ғ
ғ - ,
ҚқүҮ ғ ғ
, ғ ,
ғ ,
ғ ғ
ғ
,
ғ Ққүң ғ ,
, ғ
ҚқүҮ ғ , ғ
, , ,
, ғ
Ққү3 ғ ( ) ҚқүҮ ғД , 1962. C.
897-927; ., 2007. C. 3-16.Жғ ,
, ғ
Д 1962. c.
910-911].
Ққүң ғ ,
ғ
ғ , ,
ғ ё ,
, қҚ ғ ,
Д , 2003. C. 126-127].
ғ
ҚқүҮ ғ
ҚқҰ3 ғ Ққү0 Қ30қ ғ
ғ қҚ 3Қ ғ
ғ ҚқүҮ ғ,
, ғ -
,
ғ
,
ғ , ғ
ғ
ғ ,
ҚқҰ3 ғ ғ
ғ
, -
ғ
ғ
70
, , -
ғ ,
ҚқүҢ ғ
- ғ
ҚқүҮ ғ ғ ,
ғ
VIII , ғ
II
ғ
1. . ғ ғ ( қ0Қ0 ғ)
http://www.vostlit.info/Texts/rus17/Ann_Crac_francisk/frametext.htm
2. . ғ ғ ( қ0Қ0 ғ)
http://www.vostlit.info/Texts/rus17/Ann_Krasin/frametext.htm
3. . ғ ғ қ0Қ3 ғ
http://www.vostlit.info/Texts/rus17/Ann_Traski/frametext.htm
4. . ., 1ҰҰ6. ұ Ққ3Ү-Қ4ү0 // Bibliotheca
Gumilievicaғ ІІғ ’’ ’’ғ ғ3-4ғ ’’ ’’ғ ғҚғ ғ
5. ., 2003. і і є і і і - і і і
і і ІІІ ғ // є і і ғ №Қғ ғ
6. ., 2009. - //
ғ ғ 3ұ ( )ғ XIII – XV ғ .
7. І., 2010. і і і і і
є // ғ – № 4 (ққ)ғ .
8. . ., 1Ұ22. ғ .
9. - , 2002. і , , ғ/ ғ ғ ғ ғ
10. ., 200Ұ. і ғ і Є іғ ғ
11. . ., 2002. ғ // , 2001. ғ
12. ., 1862. ғ ,
/ ғ ғ ғҚғ (Ққ04-Қ34Қ)ғ ғ
13. . ., 1993. І і - ғ ғ 3ғ ғ
14. , 2003. // ғ ғ 40ғ ғ
15. ., 1ҰҰ5. (
XII- XV )ғ .
16. ., 1998. - ғ
17. , 1ҰҰ8. ғ ғ/
je , , je ja , je ,
ғ http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Serbien/XIV/Danilo_II/Vita_Urosi/text.htm
18. http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Serbien/XIV/Danilo_II/Vita_Milutini/frametext.htm
19. ., 200Ұ. -
// і і і і
і іұ і ғ і .
20. . ., 1Ұ85. XIII-XIV ғ ғ
21. . ., 2009. ғ // ғ ғ3ғ
( )ғ XIII- XV ғ .
22. , 1962. // . ғқғ ғ
23. ., 2011. // ғ
қғ « -
», ғ ғ ғ қҰ–30 қ0ҚҚ ғ»ғ .
24. ў ., 2000. і і ў ғ– ўұ і і і і
- ў і , і і ў ,
2000.http://kamunikat.fontel.net/www/knizki/historia/kraucevicz/stvarennie/stvarennie_04.htm#3.2.1
25. . . ғ ғ
қ0Ққ ғ http://www.vostlit.info /Texts/rus17/Ann_pol_min/frametext2.htm
26. . . ғ ғ
қ0Ққ ғ
27. http://www.vostlit.info/Texts/rus17/Ann_pol_min/cont_koenigsberg.phtml?id=11979
28. . . ғ ғ
қ0Ққ ғ
71
29. http://www.vostlit.info/Texts/rus17/Ann_pol_min/framecont_kuropat.htm
30. є ., 1993. і і і ў ұ і і ғ
http://vln.by/node/62
31. ., 2007. Ққүң ғ //
ғ ғ
32. . ., 1Ұ81.
ғ
33. ., 1862. ғ ғ
/ ғ ғ ғ ғҚғ ( ғ ҚқҢҢ-1282). ғ
34. . ., қ0Ққғ ғ ғ ғ
35. ., 1ҰҰҰ. ұ -
// Stratum Plusғ №Ңғ ғ- .
36. ., 2005. // ғ ғ
37. . ., 1884. , ғ ғІұ
ғ ғ
38. ., 2015. ғ j j XIII ғ
.
39. Bielski M., 1856. Kronika Polska Marcina Bielskigo. T.1. Ksiegi I-III. Sanok.
40. Chronicon Dubnicense, 1884 – Chronicon Dubnicense : Cum codicibus Sambuci Acephalo et
Vaticano, cronicisque Vindobonensi picto et Budensi accurate collatum // Historiae Hungaricae fontes domestici.
Pars prima. Scriptores ; 3. Quinque-Ecclesiis.
41. Chronicon pictum 1883 – Chronicon pictum Vindobonense / ad fidem codicum recensuit,
observationes, disquisitionem de aetate Belae regis notarii, et animadversiones criticas adiecit M. Florianus //
Historiae Hungaricae fontes domestici. Pars prima. Scriptores ; 2. Lipsiae.
42. Dlugosz J. 1868 a – Jana Dlugosza kanonika Krakowskiego Dziejov Polski Ksiag Dwanascie. T. 2. Ks.
V-VIII/ PЫгОФХКН KКЫШХК MОМСОЫгвЧЬФТОРШғ KЫКФШаұ А НЫЮФКЫЧТ ’’ӨгКЬгЮ’’ Ағ KТЫМСЦКвОЫК, Қүңүғ
http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=44323&s=1
43. Dlugosz J. 1868 b – Jana Dlugosza kanonika Krakowskiego Dziejov Polski Ksiag Dwanascie. T. 3.
Ks. IX-Б/ PЫгОФХКН KКЫШХК MОМСОЫгвЧЬФТОРШғ KЫКФШаұ А НЫЮФКЫЧТ ’’ӨгКЬгЮ’’ Ағ KТЫМСЦКвОЫК, Қүңүғ
http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=894&dirids=15
44. Dubonis A., 2009. TЫКТНОЧТЬұ ЦШЧКЫМСШ ЯКХНžТШЬ КЭФūЫТЦКЬ LТОЭЮЯШУО (Ққңү–1282). Vilnius.
45. Dume A., 2007. Turanicii: tătarii şТ МЮЦКЧТТ ьЧ МКНЫЮХ ЩШХТЭТМТТ ЫОРКХО ТЧЭОЫЧО şТ ОбЭОЫЧО К UЧРКЫТОТ ьЧ
timpul monarhului Ladislau al IV-lea (1272-1290) // Analele UЧТЯОЫЬТЭăţТТ НТЧ OЫКНОКғ IЬЭШЫТО-Arheologie. T. XVII.
Oradea.
46. Dume A., 2008. Sketch of a portrait, the life of an atypical monarch: Ladislau IV the Cuman (1272-
1290) // Analele UЧТЯОЫЬТЭăţТТ НТЧ OЫКНОКғ IЬЭШЫТО-Arheologie. T. XVIII. Oradea.
47. History of Transylvania / B. K ЩОМгТ, MКФФКТ ., MяМЬТ Ә., SгКЬг Г. From the beginning to 1606.
Editor of the English Translation Bennett Kovrig. – Toronto-New Jersey: Hungarian Research Institute of Canada –
Atlantic Research and Publications, 2001 – 2002. Vol.1. http: // mek. niif. hu/ 03400/ 03407/html/1 html
48. Hammer-Purgstall J., 1840. Geschichte der Goldenen Horde in Kiptschak, das ist: der Mongolen in
Russland. Pesth.
49. Jackson P., 2005. The mongols and the West. Harlow.
50. Kromer M., 1857. Kronika Polska Marcina Kromera biskupa Warminskiego Ksieg XXX. Sanok.
51. Monumenta Poloniae Historica, 1872. Pomniki dziejowe Polski wydal August Bielowski.T.2. Lwow.
http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=17159&from=publication
52. Monumenta Poloniae Historica, 1878. Pomniki dziejowe Polski wydal August Bielowski. T.3. Lwow.
http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=17255&from=publication
53. Paszkewicz H., 2002. Polityka ruska Kazimierza Wielkiego. Krakow.
54. Scriptores Rerum Hungaricarum 1766 – Scriptores Rerum Hungaricarum Veteres ac Genuni. Cura et
Studio Joannis Georgii Schwandtneri. Pars Prima. Vindibonae http://mek.oszk.hu/08800/08829/08829.pdf
55. Spinei V., 1986. Moldavia in the 11th-14th Centuries. BucureşЭТ.
56. Spuler B., 1943. Die Goldene HoЫНОұ НТО MШЧРШХОЧ ТЧ RЮßХКЧН Қққ3–1502. Leipzig.
57. Vasary I., 2005. Cumans and Tatars.Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365.
Cambridge.
72
І І Ә Қ Ң
І І ІҢ Ң Ү І І І І І
ғ ғ
ң ң і і ің ң і і і- і і і ің
ң ң і ғ і
ң і і і , і
і і і ң ,
іғ ң - ң
і і і БIII ң ң , і ,
ң ғ і Ққ04
[ . ., қ004ғ ғҚҚ3-116; ., қ00Ңғ ғқ33-қ34Жғ ң
- ің « » ұ« і ің -
ң »ғ ң ң
- ң ң - іғ Ққ0Ң ң -
ң і і і ің - ің і і і
ғ і « і і , ң , , і і
і ( ң – ғ ғ) , ң
ң і і - Д - , 1952- ғ
ғҚҢҚ; , қ00қғ ғҰ3-94; ғ ғ, қ004ғ ғҚҚҮЖғ
ң і ң ң ғ
Ққ0Ү « » ң і і і
ң і ғ« ің ң і іңғ
, , - ң»ғ
« ң і і ің , і ің ұ
, , , , , , »,
ң - ғ і Ұ000 і
і Д , қ00қғ ғҚқ3-124Жғ ң ң іі
ң і і і і і і іғ « » ң ң
ң і і « і і ,
ң і ің і і і і і ғ
ң ң , і і ің і ң і
ң
і , і ң
іғ ҚқҚ0-Ққ30 ғ ң і
, і і і і іі ғ
і ң ң іі ң
і і ің і Д і і ң
ң ұ . ., қ0Қ3ғ ғҮң-ҮҰЖғ ң і і ң
ң і , - , і
ң і і і ң ң
ң і і ғ , і ң
ң і і і ің БIII і і і ң -
і і і, і ің ҚқҚҰ
ң і ң і і і ң і
і ғ
- і і ің , і ң -
« і » ғ ғ ң « »
і і і ң Д . ., қ00Ңғ ғҚүң-ҚүҮЖғ , і
і ң і і і і Қққ0- і ғ і і і і ,
і іі і і ің і і іД . ., қ0Ққғ ғҚҮЖғ ҚққҮ
ң - ң і і і і і ің
ғ ң і ҚққҚ
( ғ ғ ң і і і Д , қ0Қ3, ғңҚЖ) і- і
і ұ і і і ң і
73
і і і ғ ң і ің
ҚққҮ і і ғ ғ ғ ің
ң ң
[ . ., қ0Ққғ ғ3ҚЖғ ң ң ң і і -
і і і ң - ң
і і і і ің і і ң
і і ғ
і і і і- і ің ,
і ң і і БIII ң
- - і і ің ң і і
ңі і ғ , - - ің і і ,« і і і і
і- іғ , іғ ң і ,
ғғғ ғғғ ; іғ ң
і і і ң » Д . ., ҚҰҢүғ ғ44Жғ ғ ғ
ң і і і ,« » і і і , -
, ң і і і і Д . ., қ00қғ ғқҮ-
қҰЖғ і і ң і ің і
і і ің і
і іғ і і і ң і ің ңі
і і ғ ң і і ң і
і і ің ң і і і і ң і
ғ і і , - ,
ң і , ң і
і , і і ің ң і і і ң ң і і
ғ
і і ң , - і і і
ң іі і- ң
і і і ң ң
і і іғ ң, і ң
і ң і і і ғ ,
і і і ң ң і ң ң іі
і ң і ң
і і і ғ ң і і
, , і і і і і і
( , ), Pax Mongolica і і і ің
і і ғ , і і ң і
і і ғ
і - ң БVI ң
ң і і - ң« ң - і » і і і
ң і ң ң і і і і і і
ң іғ і , - і і і - і і ғ
і і і ң і і і і ғ
і « і ің ң » і і ғ і і
і і , і іңі і і і ғ і ің ң і і ,
»ғ Д Ж , і іұ
і і - і , і і і - і , і
і і і іғ і і і - і і і і
і Д - , ҚҰҰқғ ғҰ3Жғ і і
ің ң , ң
і і і ің і і ң і і ің ң - і і ің
ң , ҚққҮ ң і- ң і і іД
ң ұ . ., қ00ңғ ғ4ң-ҢҰЖғ і ің
- ғ
ғ ғ ің і і і , « ң і і і ң » «Ққ3Ү-Ққ4қ ғ
ң і і» Д . ., 2012ғ ғ3қЖғ і і
( ң і і ) Ққ4қ/Ққ43 ғ ң і
ң і і і і і і і і
74
ғ , і ң і і і
, Ққ3ү і і і Ққ4Қ
і і і IV і , - ,
, ң і ің ң і і і і ,
і ң і і Д ң ң ұ
. ., қ00үғ ғ44-ҢңЖғ ң Қ0-Ққ і і і ,
і і ң ғІ і і
і ң ( ) і і ің
ғ і і
ғ і і ің і БVII ң ң
- ұ« і ің і і ің ің і і
ғ ң Ы - , ,
і ; і - , - і ің – -
- ң », і і Д ,
ҚҰҰңғ ғҚ04Жғ , ің і і ң і
, - , і ің
ң , , і і і і ң ің
і ғ , ғ ғ ң ,
і і ң ң
[ . ., ҚҰҰ3, ғҰқЖғ « - – - » і і
і ( ) і і ғ ғ ұ
( і ), ( , ),
( ), ( ң і ), ( і і і
і )Д . ., қ0ҚҚ, ғқ4қЖғ ң
1368 і і і ің і
ң і і і Д , қ00ү, ғҰ4Жғ
, і і ң - ің і
і ң - ң і і і ғ , і ің
і і , і Қ3ң0-1370- і ғ ң і
« » « » і ғ
і і ің і ң
ғ « ң і і , і , і ң і і
» і і ң і і і ғ ғ і
[ . ., ҚҰҰңғ ғ3ҚқЖғ ң і і ің
і і і і і ің , - , ң і
– - ң і ғ і і ің
ң і ің і ғ
ғ ғ ғ ғ ң ң ( , Ққ40 ң
ң ) І , , ,
, ң -
і іД . ., . ., қ004ғ ғқҚқЖғ і ң і
- і і , і і
іД . ., . ., ҚҰҰқ, ғҚҰңЖғ , ң
, ң і і і і і іғ
і і ғ ғ ң і і і
і ұ «ғғғ і і ің і
і і і і» Д . ., ҚҰҰү, ғқҚңЖғ
БIV ң і , і
, і і ің і
і ғ , - , і і ің ңі
ң ң і ғ
ң ң і і і і і і
і, , - і ің ң ң
і і і Д . ., ҚҰҰқғ ғқҮқЖ і іғ
і - і ің - і ің - і
Д . ., қ0Қ0ғ ғ3ҰЖғ ң і ң
і і і ң і і , і і
75
і і і і і і ң
і ғ
і і і і ің і і і ің
і і, і
і ің ң і і і Д ң
ң ұ . ., ҚҰҰүғ ғқҚҢ-қҚҮЖғ , і ,
і і ң, ң і
ң і ң і ің , і ің ңі і і і і
ғ ң і
і і і і і іғ ғ ғ ң
і , « і і ің ңі і і і і
, і і і і »
[ . ., ҚҰҰүғ ғқҚңЖғ
, ң ң і і і ің і
і ғ ң і і
і і ң - ің ң і
іғ ң , БIII ң ң і
ң і і « ң » , ң і
( ) і Д ., ҚҰҰҮғ ғ3ңү-3ңҰЖғ і
(?)ғ і і ң і
і і ңі і і і
, і і і ң і ғ ,
« ң » ң ң і і і
ғ і і і і і і
ғ ң і і , і
і , ғ
- ің і і , ң і і Ққ3ң-Ққ4қ ғ
і і і і і і ( , , )
ғ ң і і Д . ., ҚҰҰүғ ғқҚүЖғ ң
ң і ң іі і « - - -
ің» і і і ұ « ң і і ің і іД Жұ
- , ң і ( ‘ ’) ң - ,
і , »Д . ., қ0ҚҚғ ғқ3ҚЖғ , ң
і ң ң і ң ң ң
і іғ , і і
і і і іі і і , ң ң
ң і і ң і і, і і і і ің і
і , - ің « »
і ғ і і ің і
, - , і ғ
ң ң і і і ің
ң і і і ің і ғ
ғ ғ ің і і і , і і і
ң , , і
Д . ., қ00үғ ғ3ү-3ҰЖғ ң
і , ң і і і іғ
і і ң і і і Ққ і
і і і ғ ң
і , і і і і ң ңі і і
ғ , ң і і і і і
і і і і і і і , і, , і і ғ ғ ғ ің
і і і , і, і і і , і
і Д . ., ҚҰҰңғ ғ340Жғ , ғ ғ ң
і і , ң і і і і ің і і і
і , і і і ің і і і і
і ің і і ғ і ің -і і і
ң і і , і ің -
76
і і і Д .., қ00Ұғ ғқҚҮЖғ і ің ң
і ің і , - ,
ғ і і і і , і , і
і ің і ң і
, і і і і і іД
. ғ, қ00Ұғ ғүҰ-Ұ0Жғ ң
ң і і і і і і , - , і
і і Д . ., қ00Ұғ ғ3Қү-320;
. ., 2009- ғ ғҚңҚ-162].
ң і і і , і і , і і
ң і і Д і ің і і і ұ . .,
қ00үғ ғ43-61].
і і і ің ң і і ің
і і , і , ,
( і і і) ( і і) і ң і і і
ң і і і і і ң - ғ ң
ің ң,
- , і і ң ғ іі і і ң
і і і , ң і і і ің і і, ң і
ғ , і « » , і
і ң і ң і і іД , ҚүүҢғ ғқ3қЖ,
і і ің ғ
і і і ң і і і і і,
ғ і і і
ң і і іұ - , ң - , ң
- і ің ғ ң
ң ңі і і ң і
і « » « » і
і і і іғ ң і ,
і і, ң ң ,
і і Д - , ҚҰҰқғ ғҚҰқЖғ ,
ң і і і і і і і і і ғ
ң ( Қ3ң0-1370– і ғ і і ) і ң
іғ ің
ң ң і
і і і іғ ің , - і і і і і і і і
і і і іғ ң і і і і, і і ң
ң і , і іғ
і і і і іұ ң ( і
ің ң іі ) -
ің і ғ ң , і і
і і і ің і і–
ғ і ің і і і і - , ң
ң ң і Д ң ұ ұ ғ ғ,
қ00үғ ғүқ ; . ., қ0Қ0ғ ғҚ43-144].
і ің ң і і і
ң Д . ., 2009- ғ40Ж,
- - і і і і і іғ
, і , ің і і ұ ң
ң ( ң - ) - і ің ( ң
ң і і ң і і , і і і і ің іі
- ң і і ), - , ң і ң і і -
Д . ., қ00үғ ғңқ-66]. [ . ., қ00үғ ғңқ-ңңЖғ і
, ң і і і -
, ң і і іД . ., қ000ғ ғқҮңЖ,
, ң і Д . ., қ00үғ ғ4ҰЖғ ң
і і і , - , і ң
, - і і і ің
77
і ғ ің
, і і і і і ң
і і і ғ , ің і і , і і ң
« і ің і і і , і
; ң , і ің »Д ,
ҚҰҰңғ ғ ҚңқЖғ , ң і - і і , ,
і ң ғ
ңі і і і і
, і і ң і
і і ң ң і ғ і
і ғ і ң і ғ ғ ің
ұ « і ің і
і ң - і і ің
і , і »Д . ., ҚҰңүғ ғҚ3ҢЖғ
Қ3ҮҢ - («SТЧРЮТ»)
( і ) і ің і Д ғ ғ, қ00Үғ ғҚҢқЖғ
, ң і і і ің і - і і
ң і і , - і і і і і ің, і і і
- ғ ің і ,
і і і і - і і і
ің (« ң і і і »)ғ іі
ң - ің
« » і Д , қ003ғ ғ Қ0ңЖғ
1320- ғ і і і і
Д , ҚҰ40ғ ғҰҚЖ, і і ғ
ңі і і і ің ң і ң ңі і і « ң
і і ің » і і ғ , ң
ң і і ( і ) і і , і
, і ің і
ғ ң і і ің ғ БIV ғ
ң – БV ғ ң і і і і ңі і і
і ( )
ң і і ғ
1350-1360- ғ ң і і і ің і ң і
ң і і ғ
, ғ « - - ің» і і ұ « , і
» Д ., қ00Қғ ғ3ҚүЖғ і ,
ғ ғ і і і і і і і ( ), і і
БIV ң і і і і і
[ . ., қ0Қ0ғ ғ3ҢЖғ ң - і , і
, і ң ң і і і
іғ Қ4қ0- ң і і , - ң -
, і ң ғ і -
ұ «ғғғ і ің »( )Д , 1969.
ғ3Ұ0Жғ і і і і , і
і і і і , і і
і і ң ң і і
іғ
і і ң ң і і ң
, і , і і ің - і і ің « - »
Д . ., ҚҰҰүғ ғ4ҢЖғ
і - ( і і ің ң і і)
і - ғ - і іД - , ҚҰҰқғ ғҚҚҮ-ҚҚүЖғ і
і і ің і ің іғ , «
- і ң , і
і і ің , ң і ң і і ің і
і і і і
78
і і і і, і
ң іі » ғ ғ і і ғ
і і , , , ,
і і і і,
»Д . ., қ00Ұғ ғ4қ-43].
- ң і ,
, - , ң ң ң -
Д - , ҚҰҰқғ ғҚҚүЖғ і і і і
- і Қ3ҮҮ қ і
ғ - ң ,і і і ғ
і - ң ұ «Д - Ж і -
, ұ « - і і і і
, ғғғ» Д - , ҚҰҰқғ ғ ҚҚүЖғ
і і і - і ің
ң і і , ің , ің
Д . ., қ00Ұғ ғ4Қ-4қЖғ , ң ңі і
ң і і ғ ң і і, ң і і , ң
ң і і і ғ ң і ,
і ң і і і і і ің
і, ң і і і і
і і ғ і ңі і і
ң і і і і , ң і і ң Қ40ң
« ң і і і » і Д , ҚҰҢ0ғ ғҮ0Жғ
і і - і і ің і і
і і і і і і ің « » ңі іғ
і , ң і і ің
, ң і і і ғ
і і і і « і »
, , Д . .,
қ00үғ ғңңЖғ ғ ғ ң і і і , Қ3Ұ0- ғ і і
і , ң і ің ң
і і ің і і ң і Д
. ., 200қғ ғҚҮЖғ і і , і і і ғ
, ң ңі і ң ңі і і і і ,
ң ғ Қ4қ0-1430- ғ і
ң і і ң і і і -
( ғ ің і і ), ( - і ің і і ң
- і ), - ( - ң ), - - ( ң
ң ), ( - ң і і ң )
Д ң ұ , . ., ҚҰңҢғ ғ43Жғ і ің ң
, і і і « ң»
і і - і і і і ғ
, ің і і ( і і ) і
і і і і, і і і ғ
ң ң і і і , ң
, ,
і і ғ іі
і і і , - , і ,
і і і і ің
і ғ і і і ің , і і
ң і і і Д , ҚҰңҰғ ғҚ4ҢЖ, і
ғ і і ң і, ңі і
, - , і іғ і
і , - ,
і і і ің іғ і ң
і ң « ,
»« і ң» і Д , ҚҰңҰғ ғҚ4ү-149].
79
і ң ң і і і
і ғ
БV ң і ,
ғ ғ і і і і ,
і , і і і - -
Д . ., қ0ҚҚғ ғүү-Қ0ҚЖғ і
ң ң і ің, і ң ң
ғ і і Қ4Ққ-Қ4Қ3 - і і ің і і і і і
ғ ң
ғ і і , і і ің і і( і і -
і і і і і ) ( і і і
і) і і Д ., ҚҰү4ғ ғ34-3ҢЖғ і
і і і
ғ« і і і і ң,
і і , » Д ., ҚҰү4ғ ғ34Жғ
і і і і і і , ң БV
іғ і , і і
, і ің іі
. ., қ0Ққғ ғүқ; . ., . ., қ0Қ3ғ ғҚқү-Қ3ҰЖ, - ,
і і і ң і ғ ң Қ3ҰҚ
« »« і » Д . ., қ0Ққғ ғңҢЖғ
ң і і і і , ң
і і і
і і і ғ
ің - і ң і і
і і і і Қ4қ0 і - і ,
і ғ ң і ің і і ің
« » ғ ң ң
ң і і ғ ң , і ің і і і і , ің -
і і і ғ і ің і і і і і
і , ң і і
і ғ і - ,
і і і ң Қ4қҚ - і , і
ң і Д . ., ҚҰү4ғ ғқ3Қ-қ3қЖғ і і і і і ің
і ң і ң і
і ғ
і і і і і і і ң
Д , қ003ғ ғ3Үү-380; . ., . ., 1992.
ғқҚ0Жғ і - і і іғ ғ ғ ң і
- , -
Д . ., қ0Қ3ғ ғҢҮЖғ - , ң Қ4қҚ-Қ4қҢ ғ
« ң ғғғ і і , ң
і » і і ң і Д
, қ003ғ ғқ34Жғ і ің , і і ің
і , - і і
і ғ ң і , - – ің ұ -
ң ң « »[ . .,
ҚҰү4ғ ғқ30-қ3ҚЖ, ң і і « » ғ
( ) і і і і і і і, ( ,
і « і» - і і Д . ., 1984.
ғқ30; - , ҚҰҰқғ ғҰңЖ), і і і
і і Д . ., қ00қғ ғқ0ңЖғ ғ ғ ң і і і ,
ң, і і ,
, і Д . ., қ00үғ ғҚ4ң-147].
, - , і ң ң
і і ғ
80
, , , - , , ң і
( , ) і і ( ) , -
ғ і « » , і і ің ңі і - ң
і і ғ ң
Д - .- ., қ0Қ0ғ ғ40-41]. - ің і ң
і і і і і і іғ , і і
ғ ің і і і ң - ңі і
ң ғ Қ4қң-Қ4қҮ ғ -
ң Д . ., қ00қғ ғҰ4Жғ
Қ4қү/Ұ ңі і і Д . .,
. ., ҚҰҰқ, ғқҚ0Жғ і і ,
і ң
- [ . ., қ00қғ ғқү-30]. - ң
ң і ғ , і
і , ң і і ің ң і і , і
і [ . ., ҚҰңҢғ ғ3Ұ-41]. - ң і і
і , ң і ң і - ң« -
» і і і [ - , ҚҰҰқғ ғҚҚҮЖғ .-
ғ - і - ң і і і і - і ің
і і ң ң ің
Д - , қ0Қ0, ғ40Жғ і – - ,
- ң і і і і ғ «ғғ
Д Ж ғғғ» ң і
Д . ., қ0ҚҚғ ғқ3ҚЖғ Қ4қҰ-Қ430
і ғ ңі і , , ғ ғ ің і і і ,
БVI і « » і ң
Д . ., қ0Қ0ғ ҰЖ, , і
і і ғ ң ң ң « ңі і
і і і і і», , ң і і ( і ,
і )ғ
ің і і ің і і –
, і ің - ің і ғ і і
і і , ң і ің, ң ң ң
і Қ4қҰ і і , ң ,
і і іғ і , і і і ің ң і і і
[ , ҚҰңҰғ ғ3Ұ0Жғ ң і Қ430 - і і
ң Д . ., қ0Ққғ ғҮү-79]. 1430
ң - і і і і ің - ғ
ң і ң і і і і і ,
ің і , « ң і і ің і і»
і ң Д , ҚҰңҰғ ғҚ43-Қ44Жғ і і і - ң
- - « і і , і »
, і і іғ і і ің і і і і ің і і і
ң ғ , і і і і і і, ң і і і
і і , - - -
[ , ҚҰңҰғ ғ3Ң4Жғ
і і ң і -
ғ і і ің
,« ң і і ің і і» і ,
[ , ҚҰңҰғ ғҚ43-Қ44Жғ « - »( ) ің
, - , і і ң і і і ғ ң і ,
і і і ,
ң - , - іғ
, ң і і ің і і і
і ң іі , , і і і
і і і і ң ң ңі ғ , і,
ң, і і і , і і ің ң і і і і ің
81
, і і , і ң і і , і і
і ң і і ғ
Ә І І І
1. - - - , 1996. / ғ ғ ғ ғ //
- - - ғ ғ ғ
ғ - ғ ғ .; ; ғ
2. . ., 1Ұ40. БIII-БIV ғ
// ғ ғIIIғ - ғ
3. . ., 2002. …
ғ ғ
4. . ., 1965. ғ ғ
5. . ., 1Ұ68. Ққ // ғ ғҢғ ғ
6. . ., 2009. ғ (ққҚ ғ ғ ғ – ҚҮҢҮ ғ ғ ғ)ғ
.
7. . ., 2007. ,
ғ // , ғ қ00Үғ № 7.
8. .- ., 2010. ғ ғ
9. . ., 1984. - ғ //
ғ ғҚғ - ғ
10. . ., 2008. ң0-70- ғ БIV ғ ғ
11. . ., 2002. ғ
// ғ
ғ ғ IVғ ғ3ғ ғ
12. ., 2005. ғ , , ғ ғҚғ ғ
13. , 2003. ғҚғ / ғ
ғ ғ ғ ғ
14. . ., 1ҰҰ8. -
ұ , ( - ) //
( )ғ ғ
15. ., 2001. « - - » //
( )ғ ғ Қққ3-ҚҢҢңғ ғ
16. . ., 2002. -
( , ) // ғ ғ
17. . ., . ., 2013. « »
// ғ № қғ
18. . ., . ., 1992. ғ ғ - ғ
19. . ., . ., 2004. ғ
ғ .
20. . ., 1Ұ58. ғ - - , ғ -
ғ
21. . ., 1998. БIII-БIV ғ ( ) //
, , ғ ғ VIғ
22. . ., 2008. « »( БIII ) //
ғ №Қғ
23. . ., 2009. БIV //
ғ ғ ғ34ғ № қү (Қңң)ғ
24. . ., 2012. ғ ғ ғ ғ
.
25. . ., 2010. ғ , ғ
ғ
26. . ., 2008. ұ , ғ- ғ
27. . ., 2008. ғ
ғ
28. . ., 2011. - - , « »
БV // ұ
, ғ ғ ғ ғ
29. . ., 2012. - -
// - ғ ғ4ғ ғ
30. БV-БVIII ., 1969. (
), - ғ
82
31. . ., 2005. ғ ғIғ ғ
32. . ., 2008. « »
// – ғ № Қғ
33. . ., 2011. « - – - »
// ғ қ009–қ0Қ0ұ ғ
ғ
34. , 1885. ғҚ0ғ ,
, , ғ .
35. ., 1ҰҰ7. // ғ ғ
36. . ., 2006. ғ , ғ .; .
37. . ., 200Ұ- ғ ғ ғ
38. . ., 2009- . (4)ғ
Қ3Ңү-Қ3ңқ ғұ // ұ ғ
ғ ғ қғ ғ
39. . ., 2010. ғ ғ .
40. - , 1952. ғ ғҚғ ғқғ .- ғ
41. . ., 2013. БV // БVII
ғ ғ
42. . ., 2010. - // -
ғ ғқғ ғ
43. . ., 1996. // ғ ғ
44. . ., 2000. Қ3ҢҮ-Қ3ү0 ғ //
, ғ ғ VIIғ ғ
45. , 2002. ғ
46. . ., 1993. БIII ғ
ғ ғ
47. . ., 2002. ғ ғ
48. . ., 2013. - БIII- БV ғ ғ
49. , ҚҰҢ0ғ ғ - ғ
50. - , 1992. - ( - - )ғ - ғ
51. . ., 2004. ғ ғ
52. - , 2008. ғ ғ
53. ., 1984. , Қ3Ұ4 Қ4қҮ ғ .
83
( )
ғ ғ
– ,
ғ
-
ғ
,
, ғ
ғ
, ,
ғ
( ) ( )
ғ ,
, ( ) ( )
, , ғ ,
, ғ ғ ( )
ғ
XIII-XV ғ
ғ ,
-
ғ ғ
Д . ., 1979; . ., 1983; . ., 1987;
. ., қ00қ ғЖ -
ғ , ,
– ,
, , , ,
ғ
ғ ғ Д . ., 1991; . .,1997;
. ., 2003; . ., қ00Ұ ғЖғ
ғ ғ ( ),
Д . ., 2003Жғ ,
, ,
- ,
, ,
, - ғ
ғ
ғ
. , (
)
ғ
«jebsek»1 («saγ t» ғ)ғ , ,
1
« - » « і ә» Д - , ҚҰҰқғ ғ Қ34Жғ
84
«köhē»2 , , ғ
«köhē ömüsbe» – , «köhētü ere» –
, «toquba köhēyi» – , «köhēči» – (
)Д . ., ҚҰ3үғ ғ қ04, ққ0, 3ҢҚ, 40ҢЖғ
ғ -
, , « я »3ғ
« » – ,
, ғ ғ, « я »– ,« »
– ( , ),
, « я» –
ғ ( ?) « » Д Жғ
, ,
, – , ,
ғ « »,
ғ , ,
« »
Д , ҚҰҰ0ғ § Қ0ңғ ғ 3Ү-3үЖ ( « , » ғ ғ
ғ ғ )ғ , ұ
4
(?), , , ғ
ғ ғ « »,
« » ( ), ғ ғ « ,
», ғ ,
, ,
( ғ ғ « ») [ . .,
ҚҰҮҰғ ғ Ұ0; . ., ҚҰү3ғ ғ қ4ү-қҢҚ, ғ II; . ., ҚҰүҮғ ғ ҚүҚ-Қү4ғ ғ ү;
. ., ҚҰүҰғ ғ қү4-287]. , ,
, - ,
XIII ғ
ғ ,
ғ
ғ , « - »–
, « Д Ж
« » Д Ж ( Д
] ң )»ғ « »
, , , «
» Д - , , 2009. ғ ңҚЖғ ,
( ) ғ
,
( )
( , ) ғ
ғ ,
, ң (!) 5
,
ғ
2
« ү »– , Д . .,
ҚҰҮ0ғ ғ ҚҢ0Ж, ғ « ā» – , « ā
»– « »Д - ., қ00Ңғ ғ Ұ0ҢЖ,
ғ « - » ,
«köbe» – Д . ., ҚҰ3үғ ғ 40ҢЖғ
3
, , , ғ ғ
, , , ғ
4
[ , ҚҰҰ0ғ § ҚҰҢғ ғ
89Жғ , , ,
, , ғ
5
, , ғ , ,
« ғ »ғ , ,
- ( ) ( , )Д ., қ003ғ Қ4қ ғЖғ
85
ғ , - «
»Д , ҚҰҰ0ғ § ҚҰҢғ ғ Ұ0Ж,
ғ
ғ ,
,
, ( ) ғ
« » ( ғ ғ
) ғ «
[ Ж
» Д - , , қ00Ұ, ғ ңҮЖғ
, « » ( ?)
( ) ( )
( ?) ғ
,
« »
, , , ғ ,
,
- ,
,
ғ
, ( ),
ғ «
»
ғ
, ,
,
ғ
, « ,Д Ж
» Д . ., ҚҰҮҰғ ғ Қ3ңЖғ
,
ғ , «
, »,
ғ « , , , »ғ
ұ« ,
. Д Ж Д Ж ;
»Д . ., ҚҰҮҰғ ғ Қ3Ү, Қ44; ғ Strakosch-Grassman, 1893. S. 27].
« » , ғ ғ
ғ
ұ« ,
; »
[ . ., ҚҰҚҰғ ғ4Жғ «
» , ғ ғ ,
ғ
ғ
« , »
« , »Д . ., ҚҰҮҰғ ғ Қ4Ұ-ҚҢ0, ҚҢқ, ҚңҚЖғ
ё ,
Ққ4Ң ғ ұ«
, » Д . ., ҚҰҮҰғ ғҚүқЖғ
ғ ұ «
, , , Д Ж »Д . .,
ҚҰҮҰғ ғҚҮҢЖғ
ұ« Д ғ – . .]
, ,
»Д , ҚҰҰҮғ ғ ҚҚ4Жғ , «
86
Д – . .Ж , »
[ , ҚҰҰ0ғ ғ үҚЖғ ,
( ) ( )
, ,
ғ
( ?)
ғ
, ғ ,
, («ЩОХХТМОКЬ»),
« », «
» Д , ҚҰҢҮғ ғ ҚүҚЖғ
, « »
ғ ( )
,
( )ғ
, , ,
ғ
, ғ
« » ғ
ғ , ғ ғ
ғ , (
, « », ),
, ғ ғ
ғ
ғ
,
ғ
ұ Қ)
« - »,
; қ) « » , , ;
3) « » ғ « »
,
, ,
ғ ғ ғ
« », XIII ғ
, « - »Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚүҚ-Қү4ғ ғ ң, 4-8,
10, 12, 13Жғ , ,
XIV ғ ,
ғ ( -
) ғ , ,
« »ғ ғ « »
« » ғ ғ ,
, ғ«
»
XIV-XV ғ
XIV ғ,
[ . ., ҚҰү3ғ ғ қ4Ұ-қҢҢғ ғ II, VЖ, «
»Д . ., қ00қғ ғ ққЖғ ғ ,
«Tartarian cuirass», ғ ғ « »,
XVIII ғ ДThordeman B., 1939. P. 290, Fig. 294, 295].
XIII ( , )
,
ғ ғ ғ
ғ
87
« ( ғ– . .)6 , ,
; ү
( ғ– . .) ,
, ( ғ– . .),
,
; ,
,
, ( ғ– . .),
, ( ғ ғ ғ– . .).
, ғ ,
»Д , ҚҰҢҮғ ғ Ң0-51; . ., 1987.
ғ ҚҮқ-ҚҮ3, ғ 3Жғ
ғ ,
Д . ., қ00қғ ғ Қ44, ғ Қ, 5, 2, 2;
. ., қ00Ұғ ғ ҚҮңЖғ
ғ , , «
,
; , –
, ; , , ,
»Д , ҚҰҢҮғ ғ Ң0].
« - »,
ұ « ( ғ– . .) ,
, (
ғ– . .), ( ғ– . .) ;
( ғ– . .), ,
( ғ– . .); ,
, , ;
( ғ– . .) ,
, ( ғ– . .) ,
( ғ– . .) ; »Д
, ҚҰҢҮғ ғ Ң0; . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҮүЖғ
ғ « - » ,
- ұ «körte jebe», «qarabčin» Д . ., ҚҰ3үғ ғ 40Ң, 444Жғ
-
ғ
ғ ғ
« », ғ
, , - ғ
« - » , ғ
, « » «
, ,
»ғ
ғ
« » ,
ғ « » ,
( ), ( )ғ ,
« »
« », « » ,
Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҮҰ-Қү0ғ ғ ҢЖғ
, ,
,
Д . ., қ003ғ ғ қ33; Thordeman B., 1939. P. 213, Fig. 196-198].
6
ғ ғ ( ұД . ., 1987]).
88
. , ,
,
( )ғ
«quyaq»7 [ . ., ҚҰ3үғ ғ 44ңЖғ ,
, ғ
ғ ғ , , ( )
ү0-
ғ XX ғ « », « », « »,
–« »[ . ., ҚҰүҮғ ғ ҚүҢ-ҚүңЖғ ,
,
ғ , « ā »–« , »Д - .,
қ00Ңғ ғ үҢү, ҮҢҚЖғ « - » « қ»8 – , , ,
, ,« ү »– [ . ., ҚҰҮ0ғ ғҚқ4-125, 150].
,
, - ,
ғ
, ғ
ғ ,
Ң3
« ( ) »ғ
, «
»ғ
, ,
ғ
ғ , , ,
ғ
( ) Д - . ., 1966. ғ 3ҢЖғ
,
ғ , ғ ғ «
-
,
» Д . ., ҚҰҰҚғ ғ Қ44Жғ , ,
ғ ,
XIII – ,
, , ғ
ғ
( ) - -
- ,
ғ
«
»ғ ,
( ) Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚүңЖ, « - »
Д . ., қ00ү ғ ғ Қ43ғ ғ Ү Жғ ,
– ,
ғ
7
ғ ғ « » , (?), (?)ғ « ,
, »Д . ., ҚҰҰҰғ ғҚғ ғ қ30Жғ
8
« », ( , ғ ғ)
« , , ғ» Д . ., ҚҰҰҰғ ғ 4ғ ғ ңү0Жғ , , ,
Д , ҚҰ0үғ ғIIғ ғ ҢҢңЖғ
«Jaraq», «Jarэq» – , , «kübт jarэq»
[ , ҚҰңҰғ ғ қ40, қ4ҚЖғ
89
XIV ғ
ғ , ,
, Д . ., қ00қғ ғ қҚ-22].
ү0- ғ XX ғ -
– ( - ),
XIV – XV ғ, ( - ) – XIV ғ
Ү0- ғ XIV ғ -
ғ
ҚҚҢ ғ - -
Ү 4 ғ
, ғ
,«
, », ұ
« », « »9 ( ғ, « ») « »10 ( ғ, « »),
XVI–XVII ғ ғ ғ «
,
»Д . ., ҚҰүҮғ ғ Қүңғ ғ 3, 20; . ., ҚҰү3ғ ғ қ4ң-
қ4Үғ ғ I, 1, 2].
, - ғ
ғ
, XIV ғ, -
ғ ,
Д . ., қ00ү ғ ғ ҚңҰ-ҚҮ0ғ ғ Қ0, ҚҚЖғ
ү0- ғ XX ғ ( )
,
ғ
( )
, ,
ғ – 0,ү , – Қ,Ү ғ
« »ғ
,
,
ғ Д . .,
. ., . ., қ003ғ ғ Қү4-ҚҰ4ғ ғ қ, 3, 4; 3, 12, 13; 5, 3; 6, 4Жғ
ғ ғ ,
, – 11
, « »,
Қ,ң ғ
« »ғ
XIII-XIV ғ Д . ., қ00ү ғ ғ Қ40-Қ4Қғ ғ 3 , 4 Жғ ,
– ғ
,
« » ғ Қң ,
«… , , ғ
, «… ,
, ғ
,
Қ,Ң Ң ,
9
« , ; ,
ғ ,
; »Д . ., 19ҰҰғ ғ Қғ ғ ҢңЖғ
10
ғ ғ « , »Д . ., ҚҰҰҰғ ғ
4ғ ғ ңҮ0Жғ
11
ғ ғ « »– , Д . ., ҚҰҰҰғ ғҚғ ғ 3үЖғ
90
, ( ) ,
( ) ғ « ,
, , »[ . ., ҚҰүҮғ ғ Қүң-
187].
ғ
, , , , ,
ғ ,
,
ғ
, , ,
,
ғ
XIV ғ
( , )ғ
, ғ
–
( – ғ, ғ ғ )12,
ғ , ,
,
,
, , ғ
- , ,
ғ
( ),
« » ( ғ)
ғ - ,
( , ), ғ ғ
ғ « »
XIV ғ ғ
( )
, XIX – XX ғ
« … »,
ғ
XIV – XV ғ
Д . ., . ., қ003ғ ғ Қ3Ү-Қ40ғ ғ Ұ, 1, Қ0, ҚҚ; ғ
. ., . ., . ., қ003ғ ғ ҚүҢғ ғ 3, 3].
-
ғ -
,
XIV ғ ғ «
- » Д . ., қ004 ғ ғ Қ4қЖғ
XIV-XV ғ
« »ғ
, «
12
ғ
Д ., ҚҰҰқғ ғ қҮ4Жғ - ғ , ,
ғ ұ « » – ,
« »– ғШ « » « ,
4- »ғ ұ Қ) ,
; қ) , ; 3)
, , Д ., 2003. 142-Қ44 ғЖғ
- ( ) -
ғ ғ Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰңЖғ ,
[ . ., қ003ғ ғ ҚқҚЖғ
91
, , »ғ
XV ғ ,
Д . ., ҚҰү3ғ ғ қҢң-259; . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰҢ-ҚҰңЖғ
,
,
ғ
. ғ
, , « ,– »[
, ҚҰҢҮғ ғ Ң0Жғ , , ,
ғ ғ
« » Д , ҚҰҰҮғ ғ ҚҚ4Жғ
- «da’ūlγa»13 , , ғ
«sarabči» Д . ., ҚҰ3үғ ғ 403, 44ңЖғ
ғ
ғ ғ - , ,
ғ ғ ғ ғ ғ - Ң
ғҚ ,« » » (3 ғ)ғ
ғ ғ ,
– ғ ,
, ( )ғ
, , XIII – XIV ғ қ ,
(3 )ғ
ғ
, , ғ 3 ,
« , »,
(3 )ғ
(?) ғ
ғ4 – (4
ғ)ғ « »ғ
ұ , ғ , ,
, ғ Ң
« , »
ғ ғ ғ
« ғ « »
ғ ,
, , ҚҮғ
« ,
»Д - . ., ҚҰңңғ ғ 3қ-3Ңғ ғ Ң,
1, 2, 3].
ғ ғ -
ғ ғ
ғ -
ғ ғ
XIII-XIV ғ, ғ ғ ғ
, ғ ғ
« »
Қ-Қ,Ң ғ
- ,
, Д . .,
ҚҰүҮғ ғ ҚҰқ-194].
13
– қ. ұ , , ,
, [ . ., 1970. ғ үҰ].
92
-
ғ ,
ғ
( ) , «
»Д . ., ҚҰҰҚғ ғ Қ44Жғ
,
« » , ғ
– ғ ,
( , )
, ,
ғ
,
ғ , ,
ғ
ғ ғ
ғ ,
ғ ,
« »ғ ,
« »ғ «
»ғ
« , ,
, , »ғ ұ Қ)
« », қ) « , , ,
», 3) , 4) « ,
», Ң) « », ң)
« , »Д
. ., ҚҰүҮғ ғ Қүү-ҚүҰғ ғ 4, 5, 10; . ., ҚҰү3ғ ғ қң0-261].
ққү/Ң0Қ ғ
, ҚқҰҚ-
Қ3Ққ ғ , ,
, , ,
ғ ,
Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰҚ-ҚҰқғ ғ ҚҚ, 7Жғ
, , ,
( ), ұ ,
, , ғ
ғ ,
,
XIV ғұ , ғ
[Thordeman B., 1939. P. 272. Fig. 264, 265Жғ
XIII-XIV ғ
, Д . ., қ003ғ ғ қ3Қ-қ40ғ ғ Қ, қ,
3, 4Жғ XIV – XV ғ
, ,
, ғ
, , - ,«
, , — »,
,
Д . ., ҚҰү3ғ ғ қңҚЖғ
« »Д . ., . ., . ., қ000ғ ғ
ҚҚңғ ғ 4, 15].
ғ
93
, ,
ғ ,
« »,
ұ , ,
XIII- XIV ғ ( - )ғ
– ,
ғ , « » ( ғ )
, ,
қ00қ ғ
ғ ғ ғ ғ
« »ғ
,
ғ ғ ғ
, , , - ,
, ( )
Д . ., . ., қ00қғ ғ Қ3Ң-
Қ4қғ ғ Қ, қ; . ., қ00Ұғ ғ ҚҮң-177].
(ҚқҚҢ-Ққ34 ғ)
-
ғ
« » «
»Д . ., 2008.
ғ Қ0ңЖ, .
« »
, Д
. ., қ00Үғ ғқңҮ-297; . ., . ., қ0Ққғ ғ 33-50].
- XIX ғ
,
ғ « »
, ғ
,
ғ
, (« ») ғ
ғ
ғ
«
», ,
ғ « »
« ,
» ,
ғ
, ,
-
Д . ., . ., қ00Үғ ғ Ұ4-99].
, , ,
( )ғ
ұ , , , ,
« »( , ) Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰқ-ҚҰ3Жғ
, , ,
XIII – XIV ғ
,
ғ XV–XVI ,
,
( )ғ
[ . ., қ004ғ ғ ҚҮҮ-ҚүҚЖғ ,
ғ ,
ғ ,
94
, ,
ғ ,
ұ , ,
( ), , , ,
ғ , , ,
, Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰ4-195;
. ., ҚҰү3ғ ғ қңҚ; . ., қ004ғ ғ ҚүҚЖғ
Д . ., . ., . ., қ003ғ ғ Қү4-ҚҰ4Ж,
ғ ғ ғ ,
,
XIII-XIV ғ ұ
, , ,
[ . ., қ00ү ғ ғ Қ40-142].
, ,
ғ
ғ
, ,
ғ
ғ
ғ
ғ
ұ« »ғ
, ,« … ,
»Д , ҚҰҢҮғ ғҢҚЖғ
,
ғ
ғ
– «qalqan» ( ) ұ «qalqan jasaqči»
(«qalqan вasaγuči» ғ) – , «qalqan ügei ere» («qalqans z ere» ғ) –
, «qalqanla’ā saqiba öri’ēn» – , «qalqatu ere» –
Д . ., ҚҰ3үғ ғ 444, қҰ0Жғ ғ ғ
« »
« »– ғ , ,
- Д . ., ҚҰү3ғ ғ қҢҰ-260; . ., қ004ғ ғ ҚүҮЖғ
« ā »
[ - ., қ00Ңғ ғ 4Ққ, ҮҢҚ, Қ0қҰЖ «қ қ » [ . ., ҚҰҮ0ғ ғ ҚҢңЖғ
, , , ,
ұ ғ
,
( ) ҚҢ ғ
XIII-XIV ғ ғ
« , –
– , – »,
[ . ., қ004ғ ғ ҚүҢ-186].
-
« »
« , »Д - , ҚҰҮҚғ ғ 34ҰЖғ
«
» Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰң-ҚҰҮЖғ
,
, ғ
ғ 40 ( ) Ү0
( )ғ ,
95
,
, ғ
, XVI-XVII ғ
ғ -
, , ,
, ғ
« - »
ғ ( ,
) ( ) ,
, ғ
- XIII ғ -
« »« »
[ . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰҮ-198; . ., ҚҰү3ғ ғ қҢҰ-260; . ғ, қ004ғ ғ Қүү,
192-ҚҰ4Жғ -
, , -
- ғ
ғ
« Д Ж ,
ғ , Д Ж Д Ж,
» Д - , , 2009. ғ ңқЖғ ,
,
, ғ ,
« , ғ
, Д Ж Д Ж» Д - ,
, 2009. ғ ңқЖғ
, ,
ғ « »
ғ
, ( , , , , ) ,
ғ
ғ
,
« , ,
»ғ
, ,
,
ғ , - ,
ғ Д . .,
ҚҰүҮғ ғ ҚҰҮ; . ., қ004ғ ғ Қү3Жғ
–« »,
ғ – «tura» Д . ., ҚҰ3үғ ғ 40ҮЖғ
( ) « - »ұ «Д Ж
, Д Ж – ғ
Д Ж 30 , – »Д - , , 2009.
ғ ңқЖғ , Ұң (
), – Қ,Ң ғ
« ,
Д Ж »Д - , , 2009. ғ ңқЖғ
, ,
, ғ
ғ
ғ
« - »
«kičim» – ғ ,
– «yapuq yapt atqa» Д . ., ҚҰ3үғ ғ 40Ң, 40үЖғ
, - «yapuq»,
96
, , «kičim»ғ
ғ
,
ғ« ұ ,
, ,
; , ,
; ,
, ғ
; ,
» Д , ҚҰҢҮғ ғ Ң0Жғ ,
, , ,
ДStrakosch-Grassman G.,
1893. Sғ қҮЖғ - , , ,
Д , қ004ғ ғ ҢҢЖғ ( )
ұ « »
ҚқҢқ ғ
[ , ҚҰ0үғ ғIIғ ғ ҢҢңЖғ , « » (
- ) « »ғ (
) ( ) ,
(?)
ғ ғ ғ « » ғ
ғ ғ , « », « », « » –
(« » )ғ
« » « »Д . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰү, . ., қ00қғ ғ қ4Жғ
,
ғ
( ), ( ) ұ
, , , ғ
- ,
, ғ
ұ , ,
[ . ., ҚҰүҮғ ғ ҚҰү-199; . ., ҚҰү3ғ ғ 266-268; . ., қ00қғ ғ қ4;
. ., ҚҰҰҚғ ғ Қ4Ң-Қ4ңЖғ
(XIII ғ) - ( ) , XIV-XV ғ
- ( , )
ғ
, ?
ғ , ғ ғ , « »
Д . ., қ00қғ ғ қ4Ж, ,
( , , )ғ , ,
14
ғ , -
, ғ
,
,
ғ ҚқҰҰ ғ, –
, ,
ғ
« , , » Д ,
қ00Ңғ ғ Қ0қЖғ ,«
» Д , қ00Ңғ ғ қ0үЖғ ,
14
ғ , ,– ғ ғ ,–«
; , ,
»Д . ., ҚҰ0Қғ ғ қ0Жғ
97
, « - »
ғ
- - ,
« - » Қ3ҰҚ ғ
ғ ,
- «30
, , »Д , қ00ңғ ғ
ққҮЖғ , ұ «30
, ,
» Д , қ00ңғ ғ 3ҚҮЖғ
« », « » Д , қ00ңғ ғ
230; , қ00ңғ ғ 3Қ4Жғ Ң00 ң00 , ғ ғ
« »( ) (Ң ң) ғ «30
» ҚҢ «
»ғ , , , 400
, 30 Ққ
ғ
,
ғ
-
– XIII .
, ( )
,
ғ
, « »,
« » « », « » ғД - , қ00Ңғ ғ Ү3;
, қ00Ңғ ғ ҮҰ; , қ00Ңғ ғ Ұ0, Ұ4Жғ ғ
Қ3ҚҮ ғ -
« , »Д - , 2005. ғ 3Қ0Жғ
,
ғ ,
,« ғ , ғ ,
,
»ғ , « (ЩХКЭКЬ)
» Д , ҚҰҢҮғ ғ ҚүҚЖғ
,
ғ
( )
ғ , ,
ұ -
ғ
ғ
XIII ғ
, -
ғ ,
, ,
-
- ғ -
( ) ( )
,
, -
ғ
98
,
-
ғ ,
,
- , ,
ғ
-
- , -
ғ
- ,
- ғ
-
ғ
ғ
-
, , -
ғ
, ,
, ғ
,
( ) , ,
, – , - ғ
- ,
(
) – ғ
- , -
, -
-
, ғ
ғ
,
,
ғ
ғ
,
-
, ,
ғ , , ,
( )
, ( , , )ғ
,
( ) ,
, , ,
, , ,
ғ
,
ғ ,
,
« » ғ
,
- ғ
99
,
ғ -
,
,
-
XIV ғ
( )
- ғ
1. ( - ), 2005. « ‘ - » //
ғ( ғI)ғ ұ - ғ ғҚғ ғ ңү-77.
2. - . - //
http://xlegio.enjoy.ru/pubs/mongol_voco/mongol_voco.htm
3. . ., 1Ұ8Ұ. - // ғ№
4ғ ғ қү4 - 287.
4. Қ. ., 2003. і - ң ғ ұ« і »
ғ қҚң ғ
5. ( ), 2005. « - - » //
ғ( ғI)ғ ұ - ғ ғҚғ ғ үң-116.
6. . ., . ., . ., 2003. //
ұ ғ ғ ғ ғ ғ Қү4-208.
7. .Ә., 2007. « » ұ ғ
// қ00ңғ « »ұ
ғ ұ« »ғ C. 267-287.
8. .Ә., 2008. « » // ғ
ғ ғ Қғ ғ Қ0ң-115.
9. . ., 1Ұ01. // - - -
ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ Қ-44.
10. ., 1ҰҰ2. ғ ,
XIX ғ ғұ « », « »ғ 330 ғ
11. . ., . ., 2002. //
ұ / ғ ғ ғ ,
ғ ғ ғ ұ - ғ - ғ ғ Қ3Ң-143.
12. . ., 1Ұ7Ұ. // III
ғ ғ ғ IIIғ ғ Ұ0-101.
Қ3ғ ғ ғ - XIV – XV
ғ // ғ ғұ - ғ - , ҚҰү3ғ ғ қ44-269.
14. . ., 1Ұ87. (IX – XIV ғ) // ,
ғ ұ ғ ғ Қң3-208.
15. . ., 2002. - Б – БIV ғ , ,
ғ ғұ « »ғ ү4 ғ
16. . ., 2003. ұ
// ғ - ғ
ғ ұ ғ ғ3ғ ғ қ3Қ-244.
17. . ., 2004. – ( ) //
ұ / « - ұ »ғ
ғ ғ ғ ғ ұ« »ғ ғ 4ғ ғ Қүқ-195.
18. . ., 2008 . //
ұ ғ - ғ ғ ғ ғ ғ Ұғ ғ Қ3Ұ-159.
100
19. . ., 2008 . ( ) //
ғ ғ ҚҢғ ғ ҚҢү-189.
20. . ., 1ҰҰҰ. ұ 4 ғ ғұ ғ ғ, ҚҰҰҰғ ғҚғ
ңҰҰ ғ
21. . ., 1ҰҰҰ. ұ 4 ғ ҚҰғ ғ ғ
ұ 4 ғ ғұ ғ ғ, ҚҰҰҰғ ғ4ғ ңүү ғ
22. ( ), 2004. - - - ғ - ұ ,
- - - ғ ғұ - - ғ ңҰ0 ғ
23. ., 1Ұ6Ұ. ғұ ғ III-XXXVIII + ңҮң ғ
24. ( )« », 2005. //
ғ( ғI)ғ ұ - ғ ғҚғ ғ қ0Ү-240.
25. ( ), 2006. « » - » //
ғ( ғII) / ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ, ғ, ғ, ғ, ғ
ғ ғ ғ ғ ғ ғ ұ - ғ ғ IVғ ғ қү3-360.
26. ., 1Ұ08. ғ ғ, ғIIғ ң3ү ғ
27. . ., 1Ұ38. - /
XIVғ ғ, ғұ - ғ ғ I-IIғ 4Ңқ ғ
28. - , ., 200Ұ. « - ( )»,
- // ғ ғ ғ
( , ( )
)ғ ғ, ғ, ғ ғ ғ ғ ғ ғұ ғ ғ IIIғ ғ қҮ-120.
29. ( ), 2005. « - - » //
ғ( ғI)ғ ұ - ғ ғҚғ ғ Үү-81.
30. . ., . ., . ., 2000.
« » // ғ №3-4ғ ғ ҚҚ4-124.
31. . ., . ., 2012. « » //
- ББ ғ ғ қғ
ғ ғ 33-50.
32. . ., 1Ұ70.
XIII ғ« - »ғ - ұ , қ34 ғ
33. ( ), 1ҰҰ0. ғ ұ ғ ғ ғ -
ұ , 3Ңқ ғ
34. ( ), 2005. « - » // ғ
( ғI)ғ ұ - ғ ғҚғ ғ қҰҰ-317.
35. . ., 1979. ғ IБ - БIII ғ ( , ,
)ғ ғұ , қңү ғ
36. - ., 2005. - / ғ, ғ ғ ғ- ғ ғ
ғ ғ ғ ұ - ғ Ққүү ғ + қ ғ
37. . ., . ., 2003.
(XIII-XV ғ) //
ғ ғ ғ қғ ғ Ққң-153.
38. . ., 2004. // ұ
/ « - ұ »ғ ғ
ғ ғ ғ ұ« »ғ ғ 4ғ ғ ҚҮҮ-182.
39. . ., . ., 2007. // ,
ғ № Қ (қҰ)ғ ғ Ұ3-99.
40. - ., 1Ұ71. ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ұ ғ 4Ұү ғ
41. ( ), 1Ұ57. ғ //
ғ ғ ғ ғ ғ ғұ - ғ - ғ қҮ0 ғ
42. . ., 1Ұ1Ұ. ғ
// ғ ғ № Қ-4. ғ 1-4.
43. . ., 2002. //
ұ / ғ
ғ ғ , ғ ғ ғ ұ - ғ - ғ ғ Қ43-149.
44. - . ., 1Ұ66.
ғ ғ ғұ - ғ қҮң ғ
45. ., 1ҰҰ7. ғ ғ, ғ ғ ғ
ғ ғұ « »ғ 3қ0 ғ
46. . ., 1ҰҰ1. -
ғ ұ ҚҰ0 ғ
47. . ., 1ҰҰ7.
ғ ұ - , Қң0 ғ
101
48. . ., 2003. / ғ ғ ғ
ғ ұ ғ ғ - , қ0қ ғ
49. . ., 200Ұ. -
// ғ ғ ғ қғ ұ - « » , ғ ҚңҰ-180.
50. ( - ), 1ҰҰ2. - ғ - / ғ,
ғ, ғ, ғ ғ, ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ - ұ
ғ ғ үҮ-145.
51. ( ), 2006. « » - » //
ғ( ғII)ғ / ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ ғ, ғ, ғ, ғ, ғ
ғ ғ ғ ғ ғ ғ : - . . IV. . 205-247.
52. Thordeman B., 1939. Armour from the Battle of Wisby 1361. Stockholm. Vol. 1. I-XIII + 480 p.
53. Strakosch-Grassman G., 1893. Der Einfall der Mongolen in Mitteleuropa in den Jahren 1241 und 1242.
Innsbruck. 227 s.
102
-
ғ ғ Ё
( ) (ҚқҰҚ-Қ3Қ3 ғ)
Д . ., , ғ үү, Ұ0; , ғ 33ҚЖ
Д , ғ ҚҢҰғЖ, Қ3ҢҰ-Қ3ңҚ ғ – «
»ғ
“ ” , “ ( – . .)
”Д . ғ қ,
ғ Қ4ҚЖғ
ғ
, (ҚқҰҰ-
Қ3Қ3 ғ) , ғ
ғ
, – ғ
-
ғ , ,
ғ
, ,
XIV - - - ұ Қ) ;
қ) ( , ); 3) ( ); 4) ( ); Ң) ; ң) - ;
Ү) ; ү) ; Ұ) ; Қ0) Д - - , ғ Үқ-Ү3ғЖғ ,
(Ққ4Ң-Қ3қҢ) -
ұ Қ) , қ) , 3) , 4) , Ң) , ң) , Ү)
, ү) , Ұ) ғ ( ) ,
- Д . ғ қ, ғ Қ04; … ғ ҢҢ-56].
- - -
ғ , ғ ,
( )ғ - -
( ), ё ғ
, -
, , , ғ
ё , ғ , ,
ұ «… ,
, ё
»Д - , ғ қүЖғ , ,
,
[ , ғҢҚ-Ңқ, Ң4Ж, ғ ғ ғ
« - » -
ұ - , - , - , -
, - , - Д ғ ғ Қғ ғ ңҮ; …
ғ4ҮЖғ , ,
« - », -
, ғ , -
ғ
- - - ұ -
, - , - Д - - , ғ Үқ, Ү3, ү3ғЖғ
, ғ
- , ё
ғ , - - -
, , ғ
- - - ұ -
, - ( - ), - Д . ғ Қ, ғ ңҮ;
… ғ 4ҮЖғ - ( )
103
( « »; ); -
( ) ( ); - ( - )
( ) ( ё )ғ -
, ,
,
, ғ
, ғ
- - –
, ғ -
( – ), - ,
– ғ
–
, - - ( ;
– )Д - - , ғҮқ, Ү3, ү3; . ғ Қ, ғ ңҮ; ғ қғ ғ Ң0, ңҰЖғ
( ) ё ( ) ,
(
- - , )ғ - – (
(ҮҚ0 ғ ғ (Қ3Қ0//Қ3ҚҚ)) (
Қ30Қ-Қ30қ ғ)) – - - ғ –
- – - -
ұ , ғ
( Қ40ң ғ) , - Д . ғ
Қ, ғ 3ү3Ж, , , , -
, « , Д Ж Д Ж
» [ . ғ Қ, ғ ҚҚүЖғ ,
, Д . . ,
- - , - ғ , ғ Қ43Жғ
, , -
« , »Д .
ғ Қ, ғҚ04; … ғ ҢңЖ « Д Ж
, »ғ « (
– ғ ғ) ё, ,
ғ »Д . ғ Қ, ғҚ0Ұ; … ғ
ҢҰЖғ , , , ( ,
) - – ғ
ұ «
- »ұ
- -
яМ - яМ -
қғ - Қғ -
Ңғ - ( ) ңғ -
( - )
ңғ - ( - ( )
) Д . .
қ, ғҢ0Ж -
[ - - . ғ IIғ ғ
72-73]
қғ -
-
( ) Ңғ -
қғ -
- ғ
104
- ғ
, , , - - ,
- - ғ
,
ҚқүҮ/Ққүү ғ - , ,
, Ққүң/ҚқүҮ ғ - ,
“ ” “ ”ғ
, “ , ,
ғғғ”ғ - ғ “ ”
ғ “ ”
“ ”ғ “
, ”ғ - “ ,
, ” ( ғ № Қ)ғ ,
, ғ “ғғғ ( -
- ғ ғ) ғғғ”ғ
, ҚқүҮ/Ққүү ғ -
ғ ғ -
ғ ғ
, ғ ,
ғ , “
, ”ғ
, ғ -
, ,
“ ”ғ - ,
( ғ № қ)ғ -
[ - , ғ 3қ0-322, 324-328; . ғ IIғ ғ үҰҮ,
Ұ00ғ ғұ , ғ 4Үү-479; . ., ғ 130; , ғ ҚҰҚ; . ғ 4ғ
ғ 67-ңүғ ғ 175; , , , ғ 108; ё , ғ 3қ-33, 192; .
ғ қғ ғ қ34; , ғ қҰүЖғ
- - - , “
”ғ , ғ
( , , )ғ
( ), , ғ -
“ ,
”ғ - ғ
ұ “ Д Ж
, Д Ж ”ғ ,
- ғ ғ , ,
- , , , , , , ( )
ғ , , , -
, ғ - , “
”ғ ( )
[ . ғ Қ, ғҚ0ҮЖғ
- - - - , -
( - ), - ,
- , , , ( )ғ
, -
ғ ғ
, - , ,
ҚқҰҮ ғ ҚқҰҰ ғ [ . ғ Қ,
ғҚҚ3Жғ
ұ
, ғ Қ30Қ ғ
– ғ ,
ғ
( ). ,
Д . ғ Қ, ғҚҚҮ, Қң0-ҚңҚЖғ ҚқҰҰ ғ
105
Қ30Қ ғ ғ
“ ғғғ ” - ғ ,
Д . ғ Қ, ғҚҚҮ, ҚңҚЖғ
Қ30Қ-Қ30қ ғ , ғ
- ғ
ғ
( )ғ ( )
, ғ -
ғ Д . ғ Қ, ғ ҚҚү-119,
161-ҚңқЖғ ё - , ,
.
Қ30қ ғ , - (
), , , ( ,
), ( )ғ
( )ғ қ0 000
Д . ғ Қ, ғҚ0Ү, ҢҚ3Жғ ( )ғ
, Ү0Ұ ғ (ҚҚ Қ30Ұ – 30 Қ3Қ0 ғ) ,
( ) ғ
ғ
( ) Ү0Ү ғ ғ (3 Қ30Ү – қ0
Қ30ү ғ) Д . ғ Қ, ғҚңқЖ, Ү0Ұ ғ ғ ( Қ30Ұ – Қ3Қ0 ғ) Д . ғ Қ,
ғҚ0Ү, ҢҚ3Жғ
( , )( - )
- ҚқҰ3 ғ ( ғ ғ
Д , ғ 4ҮҰ-4үқЖ; ғ ғ Д , ғҚ-Қ0Ж; ғ ДSpuler,
S.73-Ү4Ж) ҚқҰ3 ғ
ғ
ғ ұ
« (
- . .)ғ , , ұ
, , , , »Д . ғIII, ғ
3қҮ, 4ңң, ҢҮҰЖғ “ Қ4, ”
[ . . VII, ғҚү0Ж ( ғ № 3)ғ
Қ300 ғ, ( , )
Д . ғ қ, ғҢ0Жғ
, ғ
XIII , – Д ё , ғ ңҮ-77].
ғ - - , Қ300 ғ
(3 3қҢ )
ғ
,
ғ
- ғ
, ғ
- ғ
Ү0Ү (3 Қ30Ү ғ – қ0 Қ30ү ғ)
, , ғ ,
ғ
- ғ
ғ
- ,
- ( ),
“ ғғғ ”ғ ,
, , “ ”Д . ғ
106
Қ, ғ қ40Жғ Д Ж , …
» Д . ғ Қ, ғ қ40Жғ
XIV ,
ғ
Үққ ғ (Ұ Қ3Ққ - қҰ Қ3Қ3 ғ) , -
Қ3Қ3 ғ [ . ғ Қ, ғ қҮҮ; … ғ Ққ4Жғ
- , “ ”Д . ғ Қ, ғҚҮ4;
… ғ үүЖғ - “ ( - . .)
, ”
[ . ғ Қ, ғ қ0ң; … ғ Қ00Жғ
, -
ғ
ғ ,
, ғ
( ) ғ ( )
, ҚқҰ3 ғ -
, , ё ғ
1. . ., 1994. ұ 1237-Қ4ү0ғ,
ғ ғ 3-4ғ ғ ғ Қғ ғ
2. - ., 2004. ғ ғ ғ
3. . ., 1916. ғ //
ғ ғқҚғ ғҚғ ғҚ-Қ0ғ ғ
4. - ., 2000. / ғ , ғ ғұ ғ ғ //
ғ ғ Ңғ ғ 3қ0-322, 324-328;
5. . ., . ., 1Ұ50. ғ ғ; ғ
6. . ., 1Ұ88. - XIII – XIV
ғ // ғ ғ
7. . . 1Ұ85. XIII-XIV ғ ғ
8. ғ, қ003ғ ( )ғ ғ
Iғ ғ
9. . ., 1842. ғ ғ 4ғ ғ
10. . ., . ., . ., 1Ұ62. - //
ғ № 5.
11. . ., 2003. (Ққ3ң-Қ3Қ3 ғ)ғ ғ
12. . ., 1Ұ50. - ғ ғ
13. ( - )ғ, ҚҰңқғ ғ IIұ ғ ғ
14. . ., 2007. ғ , ғ ғ; ғ
15. ., 1856. ғ VIIұ ғ ғ
16. ., 2000. ғ IIIұ ғ ғ
17. - - ., 1Ұ52. ғ ғ IIғ ғ; ғ
18. . ., 1ҰҰ6. // …(
X-XVI ғ)ғ ғұ ғ
19. ё . ., 2000. — // ғ ғ3ғ ұ
ғ
20. ё . ., 200Ұ. ұ - ғ ұ
21. . ., 1ҰҰ3. ғ ғ 3-4 // ғ ғ қғ ғ
22. . ., 1941. , ғ ғ; ғ,
ғ 2.
23. . ., 1884. , ғ ғ Қғ ғ
24. Spuler B., 1965. Die Goldene Horde. Die Mongolen in Russland. 1223-1502.Wiesbaden.
107
К №1.
108
К №2.
109
К № 3.
110
13Ұ1 .1
ғ ғ
, Қү Қ3ҰҚ ғ 2
,
XIV ғ
, ,
ғ ,
(Қ33ң–Қ40Ң) (?–Қ40ң)
,
ғ3 , , ,
ғ
ғ
,
XIV – XV ғ
, ,
ғ , , -
, ,
XIV ғ
ғ
« - » (« »)
- ( Қ404 ғ) , ,« - » -
( Қ4қ4–Қ4қҢ ғ)ғ
ғ
« - » « »,
,
, Д , қ003ғ ғ 30Ү, 3ңҮ; , қ00ү, ғ 3, 4Жғ
«
» ,« (Қ40Ң–
Қ40ң)» ,« » -
( Қ4Қ3–Қ4Қ4 ғ), « »
, (Қ3үү–Қ4Ң0)
ғ
( ғ Қ)ғ
1
№ қҮҚү
ғ
2
Д , қ00ҰЖғ
3
ғ ғ , ғ ғ , ғ ғ
ғД . ., 2003; . . 2003, 2007, 2011.; . ., 2009].
111
. 1. К (18.06.1391 .). . .
112
.4
, -
ұ «… -
ғ 7 ( ) ,
.5 Д Ж
, Ү
, Ү Д ЖД
…, қ003ғ ғ 34ҮЖғ
Д . ., қ0ҚңЖ,
,
« - » - ғ
1 ( ). (М 6
). « - - »
(« »), – -
Д , қ003ғ ғ қҰү, 34Ү; , қ00ү, ғ Қ4Ү, 403Жғ
7
- ,
- 8
- Д . ., 2016]. ,
[ , қ003ғ ғ қҰү, 34Ү, 3Ү0; ,
қ00ү, ғ Қ4Ү, 403; . ., 2016].
(« ») -
, «… , »,
«… » Д , қ003ғ ғ 34Ү; ,
қ00ү, ғ Қ4ҮЖғ ,
( ), , , (« »)
(« »)ғ ,
Қ0 ғ Д . ., 2016].
2 ( ). « »( ). ,
« »Д , қ003ғ ғ қҰүЖғ « »
- - Д , қ003ғ ғ қҰү, 3Ү0; , 2008,
ғ 143].
- ,
«… , , ,
Д Ж» Д , қ00үғ ғ 34ҮЖғ
, ұ«
» Д , қ00үғ ғ Қ4ҮЖғ ,
« » « » ,
ғ
, « », «… ұ
… » ғ ғД , қ00үғ ғ ҚҰҢ, қҰ4Жғ ,
, ,
ғ ( ғ Қ)ғ
4
– - ( )
, , ғ ғ
– ғ ғ
ғ ғ Қ ғ ү ғ Д . ., қ00қғ ғ 3ҚЖғ
, ( ) қ0 (қ-Ү ғ ), (
) ( қ0 ғ )Д . ., 2016].
5
– ғ ғ
6
« - »Д , қ00үғ ғ
144, 267, 366, 367].
7
Х – ғ XIV ғ ( ғ
Қ3ү0 ғ) « »ғ
8
« - » , , « - » Д ,
қ003ғ ғ 3Ү0; , қ00ү, ғ Қ4қЖғ « »
ғ , , Қ ғ
ғ Қ3үҰ ғ «
- » Д , қ00үғ ғ Қ3ңЖғ , Қ3ҰҚ ғ
« » , ,
ғ
113
3 ( ). (К ). - , , ,
ұ« 9
Д Ж
Д Ж - », ғ ғ Д …,
қ003ғ ғ қҰүЖғ -
ұ «қ0 , ,
, Д Ж ,
, ,
,
»Д , қ003ғ ғ 34Ү, 34үЖғ
, , «
»,
(« ») ғ
ғ10 ,
, (« ») – ( ,
қ00үғ ғ ҚңҢ, 4Қ0, 4ҚҚ)ғ
4 ( ). ғ
« »,
Д …, қ003ғ ғ 34үЖғ
- ( )Д …, қ003ғ ғ қҰү, 34үЖғ
Д
Жғ ғ
, « »,
Д , қ00үғ ғ Қ43, Қ4ҮЖғ ,
( ғ )ғ
5 ( ). ( )11.
ғ ,
ғ , ғ Қ3ңҢ
ғ - қҰ- -
[ , қ00үғ ғ 3үЖғ12
ғ
, , - ,
ғ , ,
Д . ., қ0ҚңЖғ ,
ғ ғ -
, ,
ғ
ғ - ,
, ,
[ . ., қ0Қ3ғ ғ қ3Ү-241; . ., . ., қ0Қ3, ғ Қ3-16; . .,
. ., қ0ҚҢЖғ
.13
9
– ғ ғ ,
Ң0 300 ғД . ., қ00қғ ғ 3Қ; , қ00ү, ғ 4Ұ, Ң4; . ғ, қ0ҚңЖғ
( - ) Қ ғ Д , қ00үғ ғ ҚңҢ,
410, 411; . ., 2016].
10
ұ « , ,
, » Д , қ00үғ ғ Қ4ҮЖғ
, , ғ
11
– ,
ғ
, , , ,
Д . ., 2016].
12
- ,
, , [ , қ00үғ ғ 3үЖғ
13
Д
. ., 2016].
114
- ,
« »,
–« »Д , қ003ғ ғ 34ү; , қ00ү, ғ
Қ4ҮЖғ - Д . ., қ0ҚңЖ,
( ғ Қ)ғ
, ,
, ,
Д , қ003ғ ғ 34Ұ; . ., 2016].
6 ( ). ( )
ғ14
- - Д , қ003ғ
ғ қҰү, 34үЖғ
. ., қ0ҚңЖғ
Д ,
, - -
- ( ғ Қ)ғ Қ3ҰҚ ғ
- ұ « ,
, »Д , қ00үғ ғ 142].
7 ( ). ( )
( ) Д
, қ003ғ ғ қҰү, 34ү, 3Ү0; , қ00ү, ғ Қ4қ, Қ4Ү; . ., қ0ҚңЖғ
,
Қ3ҰҚ ғ « - ,
ғ ,
»Д , қ00ү, ғ Қ4қЖғ
, « » « »Д , қ003ғ ғ
348; , қ00ү, ғ Қ4ҮЖғ
( ) ғ ,
, ,
ғ
ғ
[ . ., 2016].
ғ
- - - . –
( ) ( )ғ
ғ
- - –
, Д , қ00үғ ғ 4Ү, ңҰЖғ -
« » ,
ң0- ғ XIV ғ Д , қ00үғ ғ 3ҮЖғ -
, « - »
Д , қ00үғ ғ Ң4, ңңЖғ
Қ3Ү0 ғ - « » ( )
« » Д , қ00үғ ғ Ү0, 3ү0Жғ
, , -
ғ
ү0- ғ XIV ғ, -
Д , қ00үғ ғ ҚҚқЖғ -
ғ Қ3үҮ ғ ғ
, -
14
,
- ғ - « »
,
ғ , ,
( ) –
[ . ., 2016].
115
- ғ
, ( )
Қ3үҮ ғ - ғ ,
- « » Д
, қ003ғ ғ қҰқ; , қ00ү, ғ Ққ3, Ққ4Жғ ,
- ғ - ғ Қ3үҰ ғ
- ғ
, , ,
- ,
[ , қ00үғ ғ Қ3Ң, Қ3ңЖғ , -
ғ ,
Д , 2008. ғ Қ3Ң, Қ3ңЖғ15
- Қ3Ұ0 ғ, –
« »Д , қ00үғ ғ Қ3Ү, 4ҢҢЖғ
ғ
1390 ғ қ0- ,
Д , қ00үғ ғ Қ3ү, Қ3ҰЖғ ,
ғ ғ
- ( ), , -
Д Жғ
- ,
Қ3ҰҚ ғ ғ
- , , ,
« » Д , қ00үғ ғ Қ4қЖғ
- (« ») ,
,« » - , - -
( ғ Қ)ғ
Қ3ҰҚ ғ
(
)ғ -
, , ,
ғ -
,
Қ3Ұ0 ғ -
ғ ,
ғ ,
( , ),
- Д , қ003ғ ғ қҰү, қҰҰ,
348-350; , қ00ү, ғ Қ4үЖғ , ,
,
- , ғ
-
, Қ3ҰҚ ғ
, -
ғ Ұ0- ғ XIV ғ , ғ
Қ3Ұ4 ғ -
Д , қ00үғ ғ ҚҰқЖғ Қ3ҰҮ ғ
« » -
Д , қ00үғ ғ қҚҚЖғ
- Қ3Ұү–
Қ3ҰҰ ғ, ғ
15
« , ,
ғ , ғ
, , , ғ
, ғ ,
, , , ғ
, , , »Д , қ00үғ ғ Қ3Ң, Қ3ңЖғ
116
Қ3Ұү ғ, - ғ
, , ғ ( )
Д , қ00үғ ғ ққ3, ққҢ, 4қҢЖ,
Қ3Ұү ғ Қ3Ұү–Қ3ҰҰ ғ Д , қ00үғ ғ қ3Ұ, қ40, 241, 243, 247].
-
Д , қ00үғ ғ ққү, қ4Қ, қ4қЖғ Қ3ҰҰ ғ
, , -
Д , қ00үғ ғ қҢ3, қҢ4, қҢҢЖғ Қ400–Қ40Қ ғ,
,
, Д , қ00үғ ғ қңң, қңҮ, қҮҚ, қҮқ,
қҮҢ, қү4, қүҰЖғ - Қ40Қ–1402
ғ Қ403–Қ404 ғ Д , қ00үғ ғ қҮҰ, қүқ, 300, 303, 30ү,
312, 323, 327, 328, 331]. , -
Қ40қ ғ -
Д , қ00үғ ғ қҰҮЖғ
- ,
, ғ
, ,
ғ
- - ( - , , - - ).
– ( )
Д . ., қ0ҚңЖғ
ғ
- - (?-Қ3үҮ)
ң0- ғ XIV ғ Д , қ00үғ ғ 3үЖғ16 Қ3үҮ ғ -
Д , қ00үғ ғ
41, 44, 47, 4ү, ҢҚ, Ң4, ң0, ңң, Ү3, ү4, ҚҚқЖғ Қ3Ү0 ғ « »,
Д ,
қ00үғ ғ Ү0, 3ү0Жғ Қ3үҮ ғ - -
( ғ ) ( )
ғ ,
Д , қ003ғ ғ қҰқ; , қ00ү, ғ Ққ3–125].
– -
ғ 30-
Д , қ00үғ ғ ҚқҢЖғ Ұ0- ғ XIV ғ -
ғ
ү0- – Ұ0- ғ XIV ғ ,
- ғ
-
ғ , -
- « » Д , қ003ғ ғ 3ҢңЖғ
ғ ғ
, - - Қ3ҰҢ ғ
, ,« , »,
Д , қ003ғ ғ 3ҰҚ; , қ00ү, ғ ҚҰү, 4ҚүЖғ
« »
- ғ ,
Қ3үҮ, Қ3үү, Қ3үҰ, Қ3ҰҚ, Қ3Ұ3, Қ3ҰҢ ғ ғ Д , қ003ғ ғ қҰқ, 34Ү, 3ҢҮ;
, қ00ү, ғ ҚқҢ, Қ3Қ, Қ4Ү, Қң4, қ00Жғ
[ . ., қ0ҚңЖғ - - « »
[ , қ003ғ ғ 34ҰЖғ ,
16
« » (« - ») « … Ң
Д Ж - », , , Д , қ003ғ ғ
391].
117
, ғ ,
- ,
, Д . ., қ0ҚңЖғ
, ,
Қ3ҰҚ ғ, , ,
ғ , ,
Қ3үү ғ - , - - - - 17
Д , қ00үғ ғ ҚқңЖғ
Қ3үҰ ғ
[ , қ003ғ ғ қҰ3; , қ00ү, ғ Қ3ҚЖғ , - -
- , ғ ғ
Д , қ003ғ ғ қҰ3, 33ҰЖғ
,
Қ3ҰҚ ғ ғ
- « » -
, ғ
ғ , ғ
, , ,
Д , 2003.
ғ 34ҰЖғ
- ғ
Қ3Ұ3 ғ « » Д , 2008,
ғ ҚҮҚ, ҚҮқЖғ ғ
Қ3Ұ4 ғ ,« »
Д , қ00үғ ғ ҚүҢЖғ
( , қ00ү, ғ ҚҮү, ҚҰҚ)ғ
- Қ3ҰҢ ғ , « - »,
Д , қ003ғ ғ 3ҰҚЖғ
- -
,
ғ
- ( « »
XIV ғ), , ,
ғ
,
ғ
- - ( - - ) (1375-
1403). - « » ( )ғ
ғ
« » (?-Қ3Үң) ғ
16- Д , қ00үғ ғ 403Жғ
Қ3ҰҚ ғ ,
- ғ ,
ғ Қ3ҰҚ ғ «
ғ ,
, ғ , »
[ , қ00үғ ғ Қ43Жғ «…
ұ« , »ғ
, »Д , 2003.
ғ 295, 343; , қ00ү, ғ Қ43Жғ Ққ Қ3ҰҚ ғ - «
»
ғ - ,
, Д , 2003.
ғ 344; , қ00ү, ғ Қ44Жғ
17
« » - -
Д . ., қ0ҚңЖғ - «
»Д , қ003ғ ғ 34ҰЖғ
118
-
« Ө ( ғ ғ )ғ
? ғ ,
« Ө, , ғ
, ғ
, - - ғ
, « »,
«… …» Д , 2003.
ғ қҰҰ, 34ҰЖғ , Қң- -
ұ«
, »; «
ғ -
ғ , , »;
«… - ,
…» Д , қ003ғ ғ қҰҰ, 34Ұ; , қ00ү, ғ Қ4үЖғ
« »
ғ ҚңҰқ ғ « »,
Д , қ00үғ ғ ҚҢ3Жғ Қ3Ұ3 ғ
- ,
[ , қ00үғ ғ ҚҢҮ, Қң3, Қң4Жғ Қ3Ұ3 ғ Қү-
Д , қ00үғ ғ ҚңҢ, ҚңҮ, ҚңҰ,
ҚҮ3Жғ Қ3Ұ4 ғ « » Д , ғ ҚүҢ, Қүң,
221].
, Қ3ҰҢ . 20- -
Ң- ғ ,
« », Д , 2003.
ғ 30Қ, 30қ, 3ҢҢ; , қ00ү, ғ ҚҰңЖғ
, - « »
ұ« ( )
ғ
, …
, , , ,
ғ …» Д , 2003.
ғ 30қЖғ - , ,
, ұ«
( ), , , ,
( )… - - , ,
, Д Ж
ғ ғ
, , ,
ғ - - -
»Д , қ003ғ ғ 30қ, 3ҢҢЖғ
Қ3ҰҢ ғ - (
- ) , ,
« »Д , қ003ғ ғ 3Ңү; ,
қ00ү, ғ қ00, қ0Қ, 4қ0Жғ
ұ « , ,
, »Д , қ003ғ ғ 3ҢүЖғ
, (Қ3ҰҮ ғ),
- 40-
(Қ3Ұү ғ)ғ –
« »Д , қ00үғ ғ қҚҚ-қҚ3, қҚҢЖғ ,
, ғ -
Д , қ00үғ ғ қҚңЖғ
ғ , ғ
119
Қ40Қ ғ, ,
- ( , ғ)
ғ қң- « - »( ғ ғ
- ),
[ , қ00үғ ғ қҮҰЖғ « » ,
ғ
- « -
», , ,
( , , )ғ « »
Қ40қ ғ ұ
«… , ,
, ғ
,
. ,
: , – , –
. ,
»Д , қ00үғ ғ қҰ4Жғ « » -
, Д , қ00үғ ғ қҰҮ, қҰҰЖғ

,
ғ – Қ3ңң ғ ғ
- , ,
Д , қ00үғ ғ 300-302].
- ғ ,
Қ403 ғ « , »Д , қ00үғ ғ 3Қ0Жғ
Қ3 Қ403 ғ қҰ- Д , ғ 3ҚҚЖғ
, « , »Д Жғ
, Д Жғ
,
Д Жғ
- -
, , , « »
, ғ ,
, ғ
- (1366–Қ40ү)ғ -
ғ ғ
ғ қҢ- ғ
Қ3ү0 ғ Қ4-
Д , қ00үғ ғ ҰҚЖғ ҚҮ (Қ3ү0–Қ3ҰҮ)

,
Д , қ003ғ ғ қҰ4; , қ00ү, ғ Қ30, Қ3Қ, Қ3қ, Қ3үЖғ
ұ
ғ , , Қ3үҰ ғ
«… , , ,
, , »Д , қ003ғ ғ 33ҰЖғ
,
, , ғ «
» « - » Д , қ00үғ ғ ққң, қңқЖғ
,
, « »,
Д , 200үғ ғ Қ4ҮЖғ
Қ3ҰҚ ғ ҚҚ-
Д , қ00үғ ғ ҰҚ; , қ004ғ ғ қҮ4Жғ
, ғ
Қ3ү3 ғ Д , қ00үғ ғ Қ04Жғ Ұ0- ғ XIV ғ

120
Д ,
қ00үғ ғ Қ04, Қ0Ұ, Қ4Ү, ққҚЖғ
ү0- ғ XIV ғ ,
, . 18
,
, Қ3үү ғ ,
«… , ,
, , .
, ,
»Д , қ00үғ ғ Қ3қЖғ , ,
, , Қ3ҰҚ ғ ғ
« »ғ
,
« » Д , қ003ғ ғ 34Ұ].
3Ұ- Қ4
, «… , ,
»Д , ҚҰҰ0ғ ғ ү3Жғ
, ,
ғ ,
ғ , ҚҮ- , ,
« »
Д , қ00үғ ғ Қ0қ; , қ004, ғ ҚңҢЖғ ,
, « » ,
Д , ҚҰҰ0ғ ғ үқЖғ
- ,
ғ , Қ3үҮ ғ, « » қҚ-
ұ «… ,
»Д , қ003ғ ғ қҰқЖғ Қ3үү ғ
- - - Д ,
қ00үғ ғ ҚқңЖғ
( ) ұ « -
, , »;
« - , ,
»; « , , ,
, ,
, ғ
, , ,
»Д , қ003ғ ғ қҰҰ, 34Ұ; , қ00ү, ғ Қ4үЖғ
ғ
,
ұ« , ,
ғ - - ,
- - - ( )»
[ , қ003ғ ғ 30қЖғ қҰ-
, - ,
, , Д ,
қ003ғ ғ 30қ, 303, 30ңЖғ
Қ3Ұң ғ , ,
, Д , қ003ғ ғ қ0ңЖғ , ,
ғ , , ,
Д , қ00үғ ғ қҢқЖғ « »
Д , қ00үғ ғ қҢқ, қҢ3–256; , ҚҰҰ0, ғ үқ, ү3Жғ
« » ,
18
ғ
- ғ
[ . ., . ., 2015].
121
Д , қ00үғ ғ қҮҚ, қҮҢ, қҮүЖғ
Қ40Қ–Қ404 ғ Д , 2008.
ғ қҮҚ, қҮҢ, қҮү, қү4Жғ
Д , қ00үғ ғ қҰҮЖғ
, , Д , қ00үғ ғ қҰҰЖғ
- ғ -
- ( ғ ),
[ .- ., ҚҰҰ0ғ ғ ҚҢҚ–ҚҢҮЖғ Қ40ү ғ ғ

( ) - ғ
, ,
– - (Қ4ү3–ҚҢ30)
ғ
- - (?- 1401). –
ғ
ғ Ң0 ғ
- - , ,
( , , ) ғ « -
» - - « » Қ3ңҚ–1362
ғ, , қҢ–қң Д , қ00үғ ғ
қҮ, 30Жғ , Ң0- ғ XIV ғ
Қ40Қ ғ - ,
ұ , ,
, , , ғД , қ00үғ ғ қҮ, 34, 3ң, 3Ү, 3ү, 44, 4Ү, 4ү, ҢҰ, ҚҰ3,
3ңҰЖғ - ,
, « », ғ ғ
, ғ « -
» , ,
Д , қ00үғ ғ 4үЖғ
Қ3Ү0 ғ - « » « »Д , 2008.
ғ Ү0Ж, « »Д , қ00үғ ғ Қ04Жғ Қ3Үқ
ғ - ,
Ұ0- ғ XIV ғ Д , қ00үғ ғ ҮҢ, үү, Ұ0,
190]. 19
- ,
, , ,
, - Д , қ00үғ ғ ҮҢ,
88, 90, 137, 151, 190].
Қ3ҰҚ ғ 30-
ғ
, , ,
, ,
Д , қ00үғ ғ қҮ, 3ү, 44, Ң0, Ң4, ҰҚ, ҰҮ, Қ0Қ, Қ03, Қ04, Қ0ң, ҚҚ3, ҚҚң, ҚҚҮ, Қ3ҚЖғ
, -
.
,
ғ - ,
ң0- ғ XIV ғ ,
Д , қ00үғ ғ 3үЖғ ,
, ғ20
, , -
.
, -
19
Қ3Үң ғ, қ0- ,
Д , қ00үғ ғ ү3Ж, Х - ғ
20
Қ3ү0 ғ - - Қ4-
ғ Д , қ00үғ ғ ҰҚ, 97, 101, 103, 104, 106,
ҚҚң, ҚқҚЖғ Қ3Ұ0 ғ - - - Д , қ00үғ ғ Қ3Ү, ҚҢҚЖғ
122
ұ « » « »/« »
[ , қ003ғ ғ 34ү; , қ00ү, ғ Қ4ҮЖғ , «
» ,
. , « », , ,
–
( )ғ -
« », , , -
ғ -
, ғ ,
–« », , ғ21
-
(« ») ,
ғ ,
( XIV ғ) 22
ғ ,
( ?) , ,
ұ« -
- ,
»; « - - - , ,
, , , »
[ , қ003ғ ғ қҰү, 34ҰЖғ , ,
- , ,
ғ
Қ3ҰҚ ғ -
ғ , Қ3Ұ4 ғ , Қ3ҰҢ ғ
ғ
, ғ Д ,
қ00үғ ғ ҚҰҮЖғ , -
. ,
- -
( ғ )ғ Қ40Қ ғ ,
, « » «… ,
- - »Д , қ00үғ ғ қүҮЖғ
- - ( - ) (?–1405).
– ғ
ғ ғ
қҢ-3Ң ғ
- - ( ), ,
Ң0- ғ XIV ғ Д , қ00үғ ғ қ4,
31, 34, 36, 38, 41, 44, 47, 50, 51–Ң3, ңң, ңҰ, Ү0, ҮҢ, 3ҢҰ, 3ңҮЖғ , -
- ( - )ғ
( ) -
Д , қ00үғ ғ 3ҮҰЖғ , -
ғ , , Қ3ң0 ғ
«… , - ,
, - ( )…» Д , қ00үғ ғ қ4Жғ
ғ ,
, - ғ
, «
» Қ3Ү0 ғ ( -
- ) Д , қ00үғ ғ Ү0Жғ Қ3Үқ ғ
21
- -
Қ3ҰҢ ғ
22
- , Қ3ү3 ғ
Д , қ00үғ ғ Қ0қ, Қ03Жғ Қ40қ ғ
- Д , қ00үғ ғ қҰҮЖғ
123
« » , , Д , қ00үғ ғ ҮҢЖғ
- Қ3ү4 ғ « - ,
- »Д , қ00үғ ғ Қ0ҮЖғ ,
ғ Қ3үҚ ғ
Д , қ00үғ ғ ҰҢЖғ Қ3ү3 ғ, Қ0- ,
Д , қ00үғ ғ Қ0қ, Қ03Жғ Қ3ү4 ғ
( « » « » ),
Д , 200үғ ғ Қ0ҮЖғ Қ3үҮ ғ « -
ғ ,
»Д , қ00үғ ғ ҚҚүЖғ
« » ғ
, ,
, ғ , ,
Қ3үү ғ - ң0 3-
ғ ,
ғ ұ «… ,
, , , »ғ
« »,
, Д , қ00үғ ғ ҚқЖ)ғ
, ,
, ,
ғ « »
Д , қ00үғ ғ ҚқҰ, Қ30Жғ
-
ғ Қ3үҰ ғ 30-
, ғ
- ,
«… ғ ,
» Д , қ00үғ ғ Қ34, Қ3ңЖғ
- ғ
- Қ3ҰҚ ғ - , ,
- - Д , қ003ғ ғ 34ң, 34Ұ; , қ00ү, ғ Қ43, Қ4ңЖғ
, - -
- ғ
, - « »
, , ғ ,
, ,
ғ -
, , ,
Қ3ҰҚ ғ Д . ., 2016].
-
( ғ Қ)
[ . ., қ0ҚңЖғ , - -
ғ ,
- , , ғ
- ,
- ғ
, ұ « -
- - , , ,
, , …
( ) ,
Д Ж (?)… ,
Д Ж, ,
- - - ғ - ,
, »Д ,
қ003ғ ғ қҰү қҰҰ, 34ҰЖғ , -
124
,
,
ғ
-
ғ
ғ , ғ ,
, Қ3Ұ4 ғ
« », , , ,
« » Д , қ00үғ ғ Қү4, Қүң, ҚҰҚЖғ ,
, Қ3ҰҢ ғ
, Қ3ҰҚ ғ, - Д ,
қ00үғ ғ ҚҰ3, ҚҰҮЖғ Қ3ҰҢ ғ, ,
, ғ
- , - -
, Д ,
қ003ғ ғ 30Ң; , қ00ү, ғ қ00, қ0ҚЖғ Қ3Ұң ғ
Д , қ00үғ ғ қ0ңЖғ
XIV ғ ғ
, , , Д , 1958.
ғ 4Қ; , қ00ү, ғ қ0Ұ, ққҚ, қ3Қ, қ3Ң, қ3ү, қ4қ, қ43, қ4Ү, қңң, қңҮ, қҮҚЖғ ,
Ұ0- ғ XIV ғ ,
ғ , Қ3ҰҰ ғ,
« »Д , қ00үғ ғ қ43Жғ
XV ғ ,
[ , қ00үғ ғ қүҚ, қүҮ, қүү, қҰ3, қҰҮ, қҰү, 30Ң, 30Ү, 3Ққ, 3қ4, 3қңЖғ
, Қ3Ұү, Қ400, Қ40Қ Қ40қ
ғ , , Д ,
қ00үғ ғ қ3қ, қҮҚ, қҮҢ, қҮңЖғ қ0ғ0ҮғҚ40қ ғ
ғ
- - «… »,
Д , қ00үғ ғ қҰҮ–299].
ғ
Қ403–
Қ40ң ғ « », « -
», « » «
- , Д Ж »
[ .- ., ҚҰҰ0ғ ғ Қ4ҢЖғ
, ,
ұ« , , ( ) ;
, , ғ
, »Д .- ., 1990.
ғ Қ4ҢЖғ , ғ
Қ404 ғ « » «
- » , ғ Қ0-
(« »)
, « »ғ
қҚ- , ұ « , - ,
, !» Д , қ00үғ ғ 3қң; .- ., ҚҰҰ0, ғ ҚҢҚЖғ
,
ғ
( ),
ғ23
Қ40Ң ғ ғ
ғ , «… - ,
Д Ж ,
23
, , ,
Д .- ., ҚҰҰ0ғ ғ ҚҢҚЖғ
125
, , ,
; , Д Ж ,
»Д .- ., ҚҰҰ0ғ ғ ҚҢҚЖғ , -
, « » ,
« »ғ , ,
,« » « »
«… »Д .- ., ҚҰҰ0ғ ғ ҚҢҚЖғ
, ,
, , ,
ғ ,
, ғ
, ,
ғ , , ,
« »ғ - Д , ғ ҚҢқЖғ
, ғ« »
, ғ
« - »
- , Қ40ү ғ , -
ғ
-
, ,
ғ ,
, , ,
, ғ -
ғ
,
ғ -
, , , , , - , ,
, , , , , , ғ
ғ
, ғ
, , ,
, ,
ғ , ,
ү0- ғ XIV ғ, Қ3ҰҰ ғ - Д , қ00үғ ғ Қ34, Қ3ң,
қ3ү, қ4қЖғ ,
24
, ғ ,
, - ,
ғ Қ404 ғ
,
« », « »ғ
–
ғ « - » - ұ
« - - »Д , қ00үғ ғ 3қңЖғ
, ,
, ғ
, -
« » ,
ғ - ,
« » ғ
,
ғ « »
XV ғ - -
ғ XV ғ
ғ
24
Қ3ҰҰ ғ ұ« - ғ
, , , !» Д , қ00үғ ғ қ3ү].
126
- - (1354–1394). -
ғ ғ
- ( Қ3Үң ғ –
)Д , қ00үғ ғ ү3Жғ « »
( )Д , қ00үғ ғ 3ҮҰЖғ -
3Ү- ғ
- , Қң- ғ
- Қ3Ү0 ғ -
– ғ
, ұ«
, , ғ
, , ғ
, ғ ,
ғ ,
, »Д , қ00үғ ғ ңҮ, ңүЖғ
қ0 - ,
ғ Қ3Үң ғ , -
Д , қ00үғ ғ ү4Жғ Қ3ҮҰ ғ
Д , қ00үғ ғ ү4Жғ Қ3үқ ғ
- Д , қ00үғ ғ ҰҮЖғ Қ3үҮ ғ
Д , қ00үғ ғ Ққ4Жғ Қ3үҰ ғ
Д , қ00үғ ғ Қ33Жғ
ғ - ( Ң0 ғ)
( ү00 )ғ ,
ғ -
«… , , »
[ , қ00үғ ғ Қ34Жғ - ,
,
Қ3үҰ ғ Д , қ00үғ ғ Қ3ҢЖғ
Қ3ҰҚ ғ -
, , ғ Қ3үҮ ғ
- , - (
) - ( - )
( 30 ғ ғ )ғ ғ ,
,
ғ , , -
ғ , ,
« » , ,
ұ «… , , ,
, ғ ,
, …» Д , қ00үғ ғ Ққ4, 3ҰүЖғ25
-
, , ғ , ,
- ғ « ,
, , »ғ
, - Д , қ00үғ ғ Ққ4Жғ Қ3үҮ ғ
- ғ ғ ,
Қ3ҰҚ ғ
- ғ ,
Д , қ00үғ ғ Қ30, Қ3үЖғ - ( « - »
« ») , ,
, ғ , ,
25
, , (
) - , « » «
» ғ , , ,
, ғ
127
Қ3үҮ ғ , Д , 2008.
ғ Ққ3, Ққ4, Қ30, Қ3Қ Қ34, Қ3ҢЖғ Қ3ҰҚ ғ -
- - Д . ., 2016].
-
ғ 3Ү- , , «
» Д , қ00үғ ғ ҚүЖ)ғ -
( ғ Қ)ғ
- - , «… ,
- »Д
, қ003ғ ғ 3ҮҚЖғ ғ , Қ3үҮ ғ
,
- ғ , ,
-
ғ
,
ғ « »
, - ғ
, Қ3үҮ ғ, ғ
,
Д , қ003ғ ғ қҰҰЖғ
ғ
- , - - ,
- Д . ., қ0ҚңЖғ
« »,
«… »ғ - -
ғ « » «
, ,
, » Д , қ003ғ ғ 34ҰЖғ26
,
Д , қ003ғ ғ қҰҰ, 34Ұ, 3ҮҚЖғ
, ,
« » ғ
, ғ -
ғ ,
, « »,
ғ ,
ғ
, - ,
ғ ,
, , , « »,
ұ « ,
( )Д Ж, -
ғ
-
, ,
ғ Д Ж, - ,
, , , »Д , қ003ғ ғ
3ҮҚЖғ
, ғ ,
- ,
Д . ., 2016].
, - , ,
26
,
« » (« »)ғ , ,
, Д . ., 2016].
128
, Д ,
қ00үғ ғ ҚҢүЖғ Қ3Ұ3 ғ - ,
ұ «… , , ғ
, »Д , қ00үғ ғ ҚңңЖғ -
, « »,
Д , қ00үғ ғ ҚңңЖғ ,
, ғ
Қ3Ұ4 ғ - «
», ғ « » -
40- « » Д , қ00үғ ғ ҚүҚЖғ
ғ
- - . –
( - )ғ
ғ
- - (?–Қ3үң)ғ
,
Д , қ00үғ ғ 3ңҢЖғ
, -
,
ғ Қ3ңң ғ Ң0
қ00 «… ,
»Д , қ00үғ ғ 4үЖғ «… ,
ғ » Д , 2008.
ғ 4үЖғ ,
, қ00үғ
Д ғ Ң4Жғ ,
, ,
[ , қ00үғ ғ ҮңЖғ Қ3Ү0 ғ
, « »
( ) « »Д , қ00үғ ғ Ү0Жғ
Қ3Үң ғ
,
« » «… »Д , қ00үғ ғ үҚЖғ ,
ұ« , ,
- , ,
»Д , қ00үғ ғ ү4Жғ
Қ3ҮҮ ғ, -
– ( )ғ
ҚҢ ,
ұ «… , ,
ғ , ,
ғ , ғ
, , ғ -
»Д , қ00үғ ғ үңЖғ
ү0- ғ XIV ғ Қ3үқ ғ , ,
, , «…
»Д , қ00үғ ғ ҰүЖғ ,
1383 ғ ( ғ )ғ
ғ « » ,
ғ «
ұ ғ
» Д , қ00үғ ғ Қ04Жғ Қ3ү3 ғ
, ,
ұ «…
, ,
, , , »Д , қ00үғ ғ Қ0ҢЖғ
129
ғ
Қ3ү4 ғ « »
, , ,
Д , қ00үғ ғ Қ0ҮЖғ
- ғ - , Қ3ү4 ,
, ұ«
, , ,
, , » Д ,
қ00үғ ғ Қ0ҰЖғ ,
, Қ3үң ғ
, , Қ3ү4 ғ,
« » – - ғ
, ,
, ғ
Қ3үҮ ғ Д ,
қ00үғ ғ Ққ3Жғ Қ3үү ғ , -
- [ , қ00үғ ғ ҚқңЖғ
Қ3ҰҚ ғ « » - -
- ғ , , ,
, - - « » ( )
[ , қ003ғ ғ 34ҰЖғ ,
,
Д , қ00үғ ғ Қ4қЖғ
-
– -
Д . ., қ0ҚңЖғ
ғ ,
ғ , - -
ғ
- -
ұ «Д Ж - -
ғ
- - , -
, , ,
, , ,
, …» Д , қ003ғ ғ қҰҰ, 34Ұ, 3ҮҚЖғ
, - -
Д , қ00үғ ғ ҚңҰ, ҚҮүЖғ
Қ3Ұ3 ғұ «
, , , ,
, , , »Д , қ00үғ ғ ҚңҰЖғ
- ( ). –
ғ
ғ
- - ( ),
ң0- ғ XIV ғ ( ғ ғ
, ), ,
Д , қ00үғ ғ 4Ү, Ң4, ңңЖғ Қ3Ү0 ғ
« » Д , қ00үғ ғ Ү0Жғ , -
Қ3ҮҢ ғ « , »
[ , қ00үғ ғ ү0Жғ
ғ
ү0- ғ XIV ғ « »Д , 2008.
ғ ҚҚ0, ҚқҢ, Ққң, Қ34, Қ3ҢЖғ
, -
ғ , , Қ3үү ғ ,
ұ« , ,
130
, ,
»Д , қ00үғ ғ ҚқҢ, ҚқңЖғ Қ3үҰ ғ Ң0 ,
- ү00
қ0-
[ , қ00үғ ғҚ3ҢЖғ ,
, « »
« »Д , қ00үғ ғ Қ3ҢЖғ Қ3Ұ0 ғ
- ( ғ )ғ
, Д , қ00үғ ғ Қ3ҰЖғ
, Қ3ҰҚ ғ -
,
ғ
Д . ., қ0ҚңЖғ ,
, ғ
,
ғ
( ғ Қ)ғ ,
ғ
, Қ3ү3 ғ ,
- – ,
, «…
, »
[ , қ00үғ ғ Қ4үЖғ
, -
Д , қ00үғ ғ қ0ү, қҚҢ, 34ҚЖғ Қ3Ұң ғ
, Қ3Ұү ғ ,
Д , қ00үғ ғ қ0ү, қҚҢ, 34ҚЖғ
,
XV ғ Д ,
қ00үғ ғ 34ү, 34Ұ, 3ҢҚЖғ
.
[ . ., қ0ҚңЖғ
( ғ Қ)ғ
ғ
– ,
ң0- ғ XIV ғ Д , қ00үғ ғ 4Ү, 4ү, Ң4, Ңү, ңң, ңҰЖғ
, Д , қ00үғ ғ 4үЖғ
, Қ3Ү0 ғ « »Д ,
қ00үғ ғҮ0Жғ , ,
, Д , қ00үғ ғ 3ңңЖғ ,
, Қ3Үң ғ
ғ
« » « »Д , қ00үғ ғ үҚ, үқЖғ
ғ
, « »Д , қ00үғ ғ ү4Жғ
, ,
ғ ,
ғ
, 30-
ғ27 , ғ
,
27
, Қ3Ұ3 ғ ,
- Д , қ00үғ ғ ҚңңЖғ
131
, , ғ , , ,
– Д . ., қ0ҚңЖғ
Д . .,
. ., қ0Қ3ғ ғ Қ3, Қ4; . ., . ., қ0ҚҢЖғ ,
ғ
ғ
, ұ«
( ) »Д , қ003ғ ғ қҰҰ, 34ҰЖғ

Қ3Ұ3 ғ -
ғ
[ , қ00үғ ғ ҚңңЖғ - Қ3Ұ4 ғ,
Қ0- - Д , қ00үғ ғ ҚүҚЖғ Қ3Ұү
ғ , - ,
-
Д , қ00үғ ғ қҚҢЖғ Қ404 ғ
,
Д , қ00үғ ғ
33ң, 33үЖғ ,
Д , қ00үғ ғ 34ҚЖғ
Д , қ00үғ ғ 34ҢЖғ
,
, Д , қ00үғ ғ 34үЖғ
. ,
,
ғ
ұ
1. (« »)ғ ,
Ң0–60- ғ XIV ғ Қ3ҰҚ ғ ,
,
- ғ
2. ,
, ,
ғ ғ
« » « » - (
), - ( - ), - ( ), -
( - ), - ( ), ( ),
( )ғ Қ3ҰҚ ғ қҢ 40 ғ
-
( ) .
3. (« »)ғ
Қң- - ( «
»)ғ
Қ3үҢ–Қ3ҰҢ ғ,
,
, , ,
,
(« »),
XV ғ
ғ
1. .
ғ
, ,
XIV ғ
132
ғ
- ғ «
» ,
( ) ғ
ғ , , - -
Қ3ҰҚ ғ, Қ3ҰҢ ғ
Д . ., 2003; 2007; 2011].
,
Д , қ00үғ ғ қ4Жғ ,
,
ғ
ғ ,
( ) ұ
- , - ғ
( - ) ,
( , , ғ)ғ
,
ғ , , - ( )
- ,
- , - (
- ) ғ ғ( ғ )ғ
, ,
,
ғ , ,
, ,
, ,
ғ ғ
, ,
- [ , қ00үғ ғ ҚңҢ, 4Қ0, 4ҚҚ;
. ., 2016]. , ,
, ,
ғ
« », « » –
, ,
, Д , қ00үғ ғ ҚқңЖғ28
, , ,
ғ
ғ (
)
Қ3ҰҚ ғ ғ
2. . ,
( ) ,
ғ « »
, ғ
, , , ғ
,
ғ
ғ
28
ғ , ,
( ) Д , қ00ү, ғ үҚ, үқ, ү4Жғ Қ40Қ ғ, « » ,
, Д , қ00ү, ғ қҮ4,
275].
133
,
ғ
,
, ұ
1. « »ғ
2. « »ғ
3. « »ғ
, –« »,
ұ - , , - , - ғ
« » ұ - , ,
- ғ « »
ғ
- , , , ғ
- ,
ғ ,
ғ
(« »)
–
( - , - , , )ғ
« »ғ ,
( – - )
, ,
ғ
, Қ3ҰҚ ғ ,
ғ « » ,
« » – ( )
,
ғ29
1. . ., 2013. XV – XVI ғ //
ғ ғ ғIғ ғ
2. . ., . ., 2015. « »
БIII ғ// ғ №4ғ
3. . ., 2016. // «
»ғ ғ( )ғ
4. , 1Ұ58. ғ ғ
5. . ., 2002. - X–XIV ғ ғ
6. ., 2003. ғ Iғ ғ ғ
7. . ., 2003. ғ -
XIV ғ ғ
8. - , 2008. - ғ ғ
9. , 1ҰҰ0. (Қ403–Қ40ң)ғ ғ
10. . ., 2009. Қ3ҰҚ ғ //
ғ ғ
11. . ., . ., 2013. //
ғ ғ
12. . ., 2003. - ғ ғ
13. . ., 2007. ғ ғ
14. . ., 2011. - // ұ
ғ ғ
15. .- ., 2004. ғ ғ
29
XV
ғ , ,
, ғ , , (Қ40Ң)
ұ - (Қ40Қ), - (Қ403)
(Қ40Ң), ғ
134
50- БIV
ғ ғ
Ң0- ғ
( « ») қ
,
ғ
, Ң0- БIV ұ
1. ,
, ғ
,
ғ ,
( ғ ғ – «
»)ғ , ,
,
ДTestart ҚҰүқұ ғ . ., қ00ңғ ғ ҚҚҮЖғ
ғ ,
, 4-Ң, Ққ Д . ., 1994].
,
ғ
, XIV ғ -
, ғ
, , XIV ғ,
, XIV ғ ,
,
[ ё . ., қ00ңғ ғ ққ3; . ., қ00ңғ ғқ4Қ–242; . ., қ00Үғ ғ ңҮ–71].
ғ Қ3Ң0-
, , Қ3Ң3
ғ
ғ
, Қ3ҢҰ Қ3ү0
, Қ4
[ . ., ҚҰүүғ ].
2. ғ ғ
( , )
, , ё , , ,
ғ ,
( Қ3қҮ ), Д . .,
2006; . ., . ., 1950; Vasary, 1978. P. 201-қ0ңЖғ ғ ғ ұ«
ғ
, , ,
»Д . ., ҚҰңүғ ғқҢҢЖғ
, ,
( ғ ғ )
ұ ( , ) - ( ,
ғ ғ)ғ ,
ғ
ғ ,
, , «
ё ,
», ғ ғ Д - , қ00үғ ғү0Жғ
, ғ ғ
ғ ,
135
, Д
. ., қ00Қғ ғ ү0Ж, ғ
, ғ ё
, , , , ,
, - , ,
Д . ., ҚҰүҢғ Жғ ,
, ғ ғ Д . .,
қ000ғ ғ Қққ – ҚқңЖ, -
ё Д . .,
қ000ғ ғ қҢҚ; . ., ҚҰҰҰғ ғ ү0 – үқЖғ
ғ Қ3ҢҚ
, ( Қ3ңҮ
)ғ ,
, Д . ., қ000ғ ғҚҚ4-115].
,
ғ
3. « »( Қ34ң )ғ
ғ , ғ
үҢ ғ , , ,
Д . ., ҚҰҰңғ ғ3ҮқЖғ
ғ
, ғ (
),
,
ғ , ,
, ,
ғ
4. ғ ,
, ё ұ ,
, Д . ., қ0ҚҢғ ғ 3ҮҰ -3ү4Жғ
ғ
- ,
ғ
, –
Қ00 300 (
– қ0 ), ғ
– - ғ
- Қ3ү0-
ғ
Қ3ҢҰ ?
ғ ғ,
« »Д . ., ҚҰҰқғ ғ Қңң–ҚҮүЖғ ,
ё ,
- (
),
,
, « » Д . ., Жғ ,
- ,
« »
ғ
« »
ё ғ
, « »
ғ , ғ ғ ,
–
136
- Д . ., қ00ңғ ғҚҮқЖғ
,
,
ё , ғ
« »
3 ұ
1. « » (« », « », « »)ғ ,
,
ё , ғ ғ
2. « »ғ ,
( )ғ « »
, ,
ғ
3. « »ғ ё
ғ
( )ғ
« » ғ
Ң0-60- БIV « » ё
– « »ғ
, Қ3қҮ – –
« »ғ
( « », « ») ғ
ғ ,
Қ34Ү , ,
« »
[ , 2000ғ ғ ққ0Жғ ё
- ,« » ғ
, ё
ғ ,
, қ – Қ34Қ Қ3ҢҰ ,
ё « »ғ
Қ3Ң0- ғ
, ё « »
БIII Ң0- БIV
-
( «
»)ғ
,
ғ
, ғ
ғ ғ , « , ,
… ,
, ,
, , »
[ . ., қ00Үғ ғ30Жғ
ғ ,
ё ғ ,
,
Д ё - . ., ҚҰҮ3ғ ғҰ3-100; . ., ҚҰүҢғ ғҚңҰ;
. ., қ00Үғ ғ30-3ҚЖғ ,
,
« » ғ
,
, « »,
ғ
137
, ,
,
, « » ё
, ,« », « », ,
, , ,
- ғ
-
ғ
ғ ғ ғ
, « , , ,
» Д . ., қ000ғ ғ3қҰЖғ
, ,
ғ ,
ғ - , - , ғ
, ( –
), « » ( ),
ғ
[ , қ000ғ ғ ққҰЖғ
ғ -
, ,
, , ғ ,
, , ё
ғ ,
ғ Қ3ңҚ ,
,
ғ
, Ң0- БIV
ғ Қ3ңҚ
ғ
,
ё ғ ғ
- ғ
ғ , ,
, ё ғ
, Қ3ңҚ ғ
ғ «
» , ғ
Қ3ү0 , ,
, (
- )ғ , «
» ,
ғ
1. . ., 1968. - ғ// ғ ғҢғ ғ

2. . ., 2000.
// ұ ғ
ғ ғ
3. . ., . ., 2000.
XII - XIII // ұ
ғ ғ ғ
4. . ., . ., 1988.
ғ ғ
138
5. . ., 2007. ұ - ғ
ғ
6. . ., . , 1Ұ50. ё ғ .- ғ
7. ё . ., . ., . ., ё . ., 2006.
XIII – XIV ғ// « - ».
III , ё ҮҢ- ғ ғ
ё - (ҚҰ3Қ-қ000)ғ ғ
8. . ., 1Ұ85. XIII – XIV ғ ғ
9. . ., . ., 2000. VI -
БV ғ ғ
10. . ., 1ҰҰ2. ( )ғ
ғ
11. . ., . ., 2006. - ғ ғ
12. . ., 2006. // ұ ғ ғ
13. . ., 2007. ұ ғ .
14. . ., 2001. (
XIII - XV ғ) // « ». №3. . 74-88.
15. . ., 1ҰҰҰ. - //
, IX – XII ғ
ғ ғ
16. . ., 2006. « » ғ
ғ ғ
17. . ., . ., . . . ., ., 2006ғ
// « - ». III
, ё ҮҢ- ғ ғ ё -
(1931-қ000)ғ .
18. , 2000 // ғ ғҚ0ғ .
19. . ., 2015. ұ
// ғ III
ғ ғ
20. . ., 1ҰҰ6. // ғ ғ
21. . ., . ., . ., 1ҰҰ4. -
// , №Қғ
22. ё - . ., 1973ғ ғ ғ
23. - , 2008. ғ ғ
24. Vasary Istavan, 1978. The Origins of the institution of Basqaq // Acta Orientala Scientiaeum
Hungaricae. V.32 (2).
139
- , . .
ғ ғ
, , , ,
,
ғ ғ ,
ғ
,
, ғ
— ғ ,
,
ғ
, , « » ғ
,
ғ
ғ , , ғ ғ Д . ., ҚҰҰ4ғ ғ
3Ң; ҚҰүүғ ғ ҢҮЖ ғ ғ - Д - , қ00Қғ ғ ққҚЖ ,
ғ ғ ғ . ., қ000ғ ғ ң3Ж, ғ ғ
Д
[ . ., қ004ғ ғ қҰЖ, ғ ғ Д . ., қ00ңғ ғ ҚҰЖ, ғ ғ Д
. ., ҚҰҰқғ ғ 4ҮЖ ғ ғ Д . ., 1990. ғ 29–30; ҚҰҰ4ғ ғ 57–ң3; қ00Қғ ғ қҮ4–
қҮҰ; қ00Үғ ғ Үү–84] ғ ,
,
, , ,
ғ
, ҚҰҚқ ғ
ғ ғ ғ
1
ғ 2
Д . ., ҚҰҚқғ
ғ 3Ұ–40Ж ( ғ Қ)ғ
ғ ғ — —
ғ ғ ғ ғ ,
« ‫« — »اب اھیم خ‬ »ғ , ғ ғ
, ,
(Қ4ңҮ—1479) [ . ., ҚҰҚқғ ғ 3ҰЖғ
,
ғ ,
, « »ғ , ғ ғ
ғ ,
, (
) (Қ43Қ—1443, 1443—Қ4ҢҢ), (Қ4ҢҰ—1465),
- (Қ444?) (Қ4қң—Қ4қҮ)ғ ғ ғ
, Д ғ ғ, қ00Үғ ғ үҚЖғ
, , « »
- ғ , ,
Д . ., қ00Үғ ғ үҚЖғ
, ғ ғ , , ғ ғ ,
, ғ ғ
Д . ., қ00Үғ ғ үҚЖғ ,
, ‫اب اھیم‬ғ ғ ғ ,
1
ғ
2
ғ
140
- (?) — (? — ғ
Қ4Қ0) (Қ4ң4—Қ4ҰҢ)ғ
Д ғ ғ, қ00Үғ ғ үҚЖғ ғ ғ ,
( )
(1464—1495) — , ғ
, Қ4үҚ ғ,
(Қ4ң0—Қ4үҚ) Д . ., қ00Үғ ғ үҚЖғ
, ғ ғ ,
,
[ . ., қ00Үғ ғ үҚЖғ , ( ғ Қғқ,3),
– «‫»اردو ب ار‬ғ
ғ ғ
, ғ ғ Д3, ғ 163Жғ ,
, ғ ғ 3
, ,
Д . ., қ00үғ ғ 163Жғ , ,
ғ ғ XV ғ Д . ., қ00үғ ғ 163].
, ,
ғ ғ , ,
ғ ғ Д . .,
қ00үғ ғ 165].
ғ ғ -
ғ ,
ғ ,
ғ
4
, ғ ҚғҚғ
, 5
ғ
‫«–س‬ »ұ ‫ل‬, ‫ط‬, ‫ا‬ ғ ‫س‬
, – , , ғ
ғ ,
‫س‬, , ,
ғ , ұ ‫« — ااعظم‬ », ‫— ال عظم‬
« »6 ‫« — ع دل‬ , »7ғ
ғ ғ ,
,
ұ (Қ3Қ3—Қ34Қ) Д . ., 2005. ғ қҚ, № 184],
Д . ., 2005. ғ қҚ, № ҚүҢ, ҚүңЖ, Д . ., 2005. ғ ққ, № Қүү, ҚүҰЖ,
Д . ., 2005. ғ ққ, № ҚҰңЖ - Д . ., қ00Ңғ ғ қ3, №
қ0ҚЖ, (Қ34қ—Қ3ҢҮ), - Д . ., қ00Ңғ ғ қ4,
қҮ, № қҚ3, қ40Ж Д . ., қ00Ңғ ғ 30, № қңүЖғ , ғ ғ
‫[ عظم‬ . ., қ00үғ ғ 163].
, ‫» « — خ‬,
ұ« ‫… عظم … خ‬ ‫[ »س‬ . ., қ00үғ ғ 163].
, ғ
, ғ ,
— ғ , , ғ ғ ,
ғ , —
, , , ғ
ғ —
, , , , ғ
3
‫ ابراھیم‬Д ғ ғ, қ00үғ ғ 163].
4
, ғ ғ ғ
5
, , ғ ғ
Д ғ ғ, ҚҰҰ4ғ ғ 58Ж, ғ ғ , —
, ғ
6
- (Ққүқ—ҚқүҮ) Д ғ ғ, қ00Ңғ ғ ҚҚ, № 3үЖғ
7
— ‫العادل‬.
141
, , ,
ғ ,
, ғ ғ ғ
, ,
ғ ғ — , ‫اب اھیم‬, ‫اب حیم‬
[ . ., қ00үғ ғ 163],
[ . ., ҚҰҰ4ғ ғ ҢҰ; қ00Үғ ғ ү0, үҚЖғ ,
, ғ ғ ғ
, ,
«‫» « »ھ‬, , ‫اب اھم‬ғ ,
,
ғ « » « »,
, ‫ااعظم‬ғ , ғ ғ Д . .,
2007. ғ 81Жғ ұ Д ‫ااعظم اب اھیم ]خ‬ ‫« — س‬
»ғ
ғ ,
«‫» ار‬, ғ ғ ,
‫« — اوردو ب ار‬ »ғ
ұ ‫« — ص اوردو ب ار‬ ».
, , ғ Қғқ,
, ғ ,
ғ
, ғ Қғқ,3ғ
, , , ,
ғ ,
– ( ғ Қғ3) , ( ғ Қғ4)
«‫» ار‬ғ
, , ғ ғ , ,
ғ
ғ ,
XV ғ, ,
, ғ ғ , - ,
ғ ,
, 8
, ,
, ғ ғ Д . ., қ00үғ ғ Қң3Жғ ғ қ
( ғ қғҚ—4)ғ ,
( ғ қғҢ) Д ?Жғ ,
, , , ғ ғ ғ
, , ғ ғ
« Қ4ңң ғ (үҮ0/үҮҚ ғ ғ)ұ
» Д . ., қ0ҚҢғ ғ 44—Қ0үЖғ
,
Д . ., қ0ҚҢғ ғ Ұқ—
Ұ4Ж, ,
, ғ ғ , ғ ғ ғ
, ,
Қ430- ғ Д . ., қ0ҚҢғ ғ Ұ4Жғ
, ғ ғ ,
қ/3 Д . ., 2015: 95].
ғ ,
,
Д . ., 2015: 96].
,
ғ ,
8
ғ қғ , Zeno.ru [Ibrahim, 885-900a; Ibrahim, 885-
900b; Ibrahim, 885-900c; Ibrahim, 885-900d].
142
ғ ғ , , ,
, ,
, — ғ
, , , ғ
Д . ., қ0Қ3ғ ғ ҚҰҚ—қҚңЖ, , ғ ғ
,
,
ғ
, , ,
, , ғ
, , « »,
Д . ., ҚүқҚғ ғ 40Жғ
, ,
, , ғ
, ,
,
ғ
, , ,
, , ,
, , ,
ғ
1. . ., 2000. .
ғ - ғ ғ ғ, ҚҰҚқғ
//
ғ ғ Tғ БББIғ ғ Қғ ғ 3Ұ-40.
2. . ., 2008. XIV-XVI ғ //
V ұ
XIII-XV ғ ғ Қү-қ3 қ00ңғ ғ ғ Қңқ-166.
3. . ., 2004. ғ ғ
4. . ., 2006. ғ ғ ғ
5. . ., 1ҰҰ2. ғ ғ ғ
6. . . 1ҰҰ0. // ғ ғ № Ққғ ғ қҰ-30.
7. . ., 1ҰҰ4. // II ұ ғ- ғ
ғ ғ ғ ҢҮ-63.
8. . ., 2001. // - ұ ұ
ғ - /
ғ ғ ғ ; ғ ғ ғ ғ ғ ғ қғ ғ қҮ4-279.
9. . ., 2007. ұ XV ғ //
ұ ғ ғ ғқғ ғ78-84.
10. . ., 2015. Қ4ңң ғ (үҮ0/үҮҚ ғ ғ)ұ
// / ғ ғ ғ ғ .- ғ ғ IXғ ғ 44-108.
11. . ., 2005. ғ .
12. . ., 1Ұ88. //
ұ ғ ғ ғ ғ/
ғ ғ - ; ғ ғ ғ ғ ғ . ғ Ң4-57.
13. . ., 1ҰҰ4. ( ) ұ ғ
… ғ ғ ғ .
14. Д . .Ж, 1821. ,
,
ұ БVII ғ .
15. - . ., 2001. ұ ғ ғ ғ .
16. ? //http://forum.violity.com /viewtopic.php?p=8080600&highlight =#8080600 (
ұ 0ҚғҚ0ғқ0Қ4)
17. . ., 2013.
// Stratum plus — - - - - ғ № 4ғ ғ ҚҰҚ-216.
18. Ibrahim, 885-900 // http://www.zeno.ru/showphoto.php?photo=130088 ( 0ҚғҚ0ғқ0Қ4)ғ
143
19. Ibrahim, 885-900 // http://www.zeno.ru/showphoto.php?photo=144371 ( ұ
01.10.2014).
20. Ibrahim, 885-900 // http://www.zeno.ru/showphoto.php?photo=144372 ( 0Қғ10.2014).
21. Ibrahim, 885-900 // http://www.zeno.ru/showphoto.php?photo=144403 ( ұ
01.10.2014).
. 1. М , Ю. .
. 2. О
144
- (1283-1287 .)
ғ ғ
Ққ3ң-Ққ3Ү ғ
ғ ,
, ғ
ұ ,
ё - (ҚҚү0-ҚққҢ ғ),
, ,
Ққ3ң ғ ғ
ңңҢ/ҚқңҮ
- ( ) ғ (
665) [ . ., қ000, № қЖ, ( ңңҢ) Д . ., қ0Қ0, ғҚқ4-
ҚқҢ, №ққЖ, ( , ңңҢ-671/1267-ҚқҮ3 )Д . ., қ0Қ0, ғҚ3ҚЖ,
( , ңңҢ-ңҮҚ )Д ғ ғ, қ003ғ ғ3қ-33].
ңүқ/Ққү3 ( ңүҚ ғ ғ) - ,
- ғ .
XIII ғ ғ
« XIII »ғ
,
[ . ., ё . ., . ., 2008; . ., ё . ., 2011;
ё . ., . ., 2012].
,
ғ –
Д . ., 2010, ғҚқңЖғ
Қғ - , , ғ , Қғ
ғ ғ – ,
, ғ
– « / »ғ
ғ
ғ ғ
, ,
ғ ғ ,
–« (?)/ »ғ
ғ ғ, ҚүҚҰ, №Ққ, ё - ғ ғ, ҚҰүң,
№қҢ, ( 0,үҢ ), ғ ғ, №Ңү, , №ҚҚҚү00, №Қ31311.
қғ - , , ңүқ ғ ғ (Ққү3-Ққү4 ғ)ғ
, қғ
ғ ғ – ,
, ғ
-
, ё
– « – –
»ғ
ғ ғ , ғ ғ 4
–« - / / /ңүқ»ғ ңүқ ғ ғ
Ққү3 ғ
ғ ғ, Қү3қ, №Қ4, ғ ғ, ҚүҢҢ, ғқ, №Ұқ-Ұ4, ғ, ҚҰҚқ, ғҮҢ, №ң4ңҚ, (
Қ,4 ), ё - ғ ғ, ҚҰүҮ, ғқ4, №Қ3, ғ ғ, №Ң3, ё ғ ғ, ғ3қҮ,
№3Ұ ( Қ,4қ ), , №үқҚ4қ, №Қ3Қ30Ү, №Қ3ҢҰ0үғ
3ғ - , , ғ , 3ғ
ғ ғ – , ,
ғ ғ ё
–« »ғ
145
ғ ғ – (
ғ ғ) ё ,
–« - / / »ғ
ғ ғ, №Қ3, ғ ғ, ғқ, №ҰҰ, ғ,
ғҮҢ, №ң4ң0 ( Қ,44 ), ё ғ ғ, ғ3қң, №3Ү (3 ғ
0,Ұү, Қ,ҢҚ Қ,ң0 ), ё - ғ ғ, ғқ4,
№Ққ, ғ ғ, №ҢҚ, №Ңқ, , №үқҚ4Қ,
№ҚҚҚ3ҰҰ-ҚҚҚ400, №ҚқңҚ3Ү, №Қ3Қ30Ұ-Қ3Қ3Қ0, № Қ3Ңүүң),
– / 30ңқ/қҮҚ-3.
4ғ - , , ғ , 4ғ
ғ ғ -
( , ,
)
,
ғ
– « / »ғ
ұ – « - », –« »(
–« - »- ), –« »,
( ?)ғ
ғ ғ - ( ғ ғ) ғ
ғ
ұ – « », – « »,
– ғ
ё - ғ ғ, ғқң, №Қ-қ, ғ ғ, №Ң4, , №ҚҚ30ҢҚ, №Қ3ҢүҮҰғ
Д . ., қ000, №
3; . , қ00Ү, ғққ-қ3Жғ « » « »ғ
ғ ғ , ғ ғ
–« / / »,
« » « »ғ ,
ғ
Ңғ - , , ғ , Ңғ
ғ ғ ё
, –
, ғ
– «( ) / /
»ғ
ғ
ғ ғ ұ
,
( , ,
)ғ –«
/ »ғ
ғ ғ ғ
ё
,
Д ё - . ., 1987,
ғ 3қ, №Қ3; , Ң Жғ
ё - ғ ғ, ғ 3қ, №Ққ-Қ3, ғ ғ, №ҢҢ №ҢҢ , , №ҚқҮ0қү,
– / Қ0ңҮҢ/ү0Ү-74.
ңғ - , , ғ , ңғ
ғ ғ – ,
, ғ
ғ
–« »ғ
ғ ғ ғ
–« / »ғ
146
ғ ғ, №3қ ( Қ,40 ; -
, - ), , №Қ3Қ30ү, №Қ3ҢүҮү,
– ғ, ғҮҢ, №ң4ңқ ( Қ,3 )ғ
, -
, ғ
( ғ ғ, №ҢҚ), – ғ
683/1284-ҚқүҢ ғ, - « »Д . ., ғ қ3Жғ
,
№3 (№ҢҚ ғ ғ ), – ғ
ғ ғ Үү , ,
ғ ё ё
– ғ , XIX ғ
ғ ғ ё , - -
( ) - ZENOғ
Қғ
я -М ( /51) я
. 97 .( . . – 77 ., К я * - 14 ., –4 .,
Г М .Ш я– 1 .). 0,03 . ( X– , Y– %)
1
25
20
15
10
–
Қ,4Ү±0,0Қ Қ,4Ұ±0,0Қ ғ Қ,44±0,0Қ Қ,Ң3±0,0Қ Ү0,Ү%
ё ғ 1,46 ғ
-М №4 ( /54) я . 17 .Ш 0,05
(К я – 14 ., . . –2 ., –1 .)
2
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
Менее 1,01 1,06 1,11 1,16-1,33 1,36 1,41 1,46 1,51 1,56
0,99
Қ,4ң±0,0қ ғ /Ң4 –
Қ,қҰ ғ
147
-М №5 ( /55) я . 17 . Ш 0,05
(К я – 11 ., . . –4 ., Г М 1 .)
3
8
0
Менее 0,99 1,04 1,09-1,24 1,29 1,34 1,39 1,44 1,49 ,5 и
0,97 более
Қ,44±0,0қ ғ /ҢҢ –
Қ,3Қ ғ
- -
ғ
( ,
)ұ
- №қ Қ0 ғ – Қ,3Қ ;
- №ң ү ғ – Қ,3ң ғ
, №№3-Ң ,
Қ,44-Қ,4Ұ ғ
№Қ , ң
(0,ү3; 0,ү4; 0,үү; 0,үҰ; Қ,қ; Қ,3ү) ғ
ңүң/ҚқүҮ-Ққүү
, Д . ., №Ңң №ҢҮ; ё ғ ғ,
қҚү, №ң4, Қ,4Ү 330, №44, 0,44 Ж, ё ( Қ,0Ң-Қ,қҰ ),
( 0,3Ұ 0,44 )ғ ё
« » ңүң, Д ё
. ., 3қҰ, №43, , №үқ0қ0, . ., ё . ., №қЖғ
ңүң Қң Қ4 ҚқүҮ ғ
- ё ғ« …
( )ғ , ,
ғ ё »Д - , 2003,
ғ ҮңЖғ , «
»Д , қ003, ғ ҢҮЖғ -
- , ғ
ғ ғ , - - – ,
– ғ - ғ
ғ ғ - ,
[ - , қ003, ғ 4ққ; , қ0ҚҚ, ғ ңң-67].
ғ ғ– ;
ғ ғ– ;
– - -
1. - ., 2003. - ғ/ ғ ғ
2. . 2003. - ғ/ ғ ғ
3. ё . ., . . 2012ғ XIII /
ғ қғ, ғ
4. . . 2000ғ ( ғ XIII- ғ XIV ғ) /
№қғ ғ
148
5. . ., ё . ., . . 2008ғ
/ ғ ғ
6. ё . ғ , ғ ғ ё ғ ғ
( )
ғ
7. . . 2010. - -
/ ғ ғ3ғ ғ
8. - ., 2003. « » - ғ/
ғ ғ
9. . . 2011ғ ңүң-ңҰ0 ғ ғ / XVI
ғ ғ
10. . . 2003ғ XIII ғ ғ
11. ё . .,
. . 2011ғ / XVI
ғ ғ
12. . . 2007ғ ғ Iғ /
ғ IIғ ғ
13. . . 1Ұ12ғ ,
ғ ғIIIғ ғ ғ
14. ё - . . 1986. XIII ғ /
ғ №Қү3ғ ғ
15. ё - . . 1Ұ87ғ / ұ
ғ ғ
16. . . 1832ғ … ғ
17. Berezine E. 1855. Catalogue des monnaies et des medailles du Cabinet Numismatique de
L’UЧТЯОЫЬТЭО IЦЩОЫТКХОғ ӨКЬКЧғ
18. Fraehnii Ch.M. 1819. Novae symbolae ad rem numariam Muhammedanorum ex Museis Pflugiano
atque Mannteufeliano Petropoli. Petropoli.
19. www.zeno.ru
149
-
(« »)
ғ ғ , ғ ғ
,
(
) - , « »( ғ )
, - , , ,
ё
[ . . 2006; . ., қ00қғ ғ 94, 420, 422, 427-438; . . ғ].
« » ,
, ғ
ғ ғ , , ,
« » Д . ., қ0ҚҚғ ғ 176–186].
-
ё
ғ
ғ
(
) ғ
, , - ,
, « - , , ( , ) 1,
, , , »Д . ғ Қғ ғ 3Қ0].
( ) ( )ғ
, Д . ғ3ғ ғққҚЖғ
, ё - , ,
ғ ,
ғ , (« »)
, – Д . ., қ00Қ; , қ00қғ ғ қҮ0–271].
ё ғ , ( )
( ) ғ
ғ ё
ғ ғ
[ . ., ҚҰҰңғ ғ 3Қ3ғЖғ ,
ё , -
2
ғ , ?
, ,
XIV ғ ,« » ғ
, ұ
, ,
XIV , ғ
, , Қ3Ұқ ғ - « »
Д . ., ҚүҢ0ғ ғ 30Жғ
1
, « »,
ғ ,
- ғ ғ ұ«
»Д ғ ғ, қ00Үғ ғ қңҰ; ғ, қ00ңғ ғ қҚ3–229].
2
« - », , , « »
[ ғ ғ, ҚҰҮқғ ғ 110–ҚҚҚЖғ
« », « »ұ «
»Д , ҚҰҢҰғ ғ ҚңЖғ Д ғ ғ, ҚҰҰ0ғ ғ
28–4Қ)ғ ғ [ ғ, 0қғ0ҰғҚқ; ғ
ғ 3ғ ғ3қҚЖ ғ
150
ё ғ , ё «
» ҚҢҚү ғ ё ұ «…
, , ,
ё , ,– ,
» Д … ҚҰҰңғ ғ ңү–69Жғ ғ
Д ғ, ҚҰ0үғ ғ ҚңҚ].
« » « » ё
ҚҢҮ0 ғ II ғ ,
Д …29.09.09).].
ғ « » (ҚҢҮү–ҚҢүқ)
ғ , ұ әө ,
, , Ө
[ ., 10.07.08Жғ ,
ғ ұ «…
»Д ., 10.07.08].
ғ « » ғ Қ3Ңқ ғ -
, III
(?) Д . ., қ00Ұғ ғ қҰ3-294Жғ –
ғ III ғ , ,
ДJackson P., қ004ғ ғ қҚҚ-212].
, XIV ғ
,
ұ , , ғ
ғ Қ3Үқ ғ
, ё Қ3үҢ ғ
ғ Қ3ҮҰ ғ Д …, қ00қғ ғ ҚҚҰЖғ
, ,
ғ
ғ
( )
,
ғ ғ
, , , –
Д ғ ғ, ., 2011Жғ ,
XIV ғ Д . ., 1985. ғҚ3ң-
137]3 ғ ғ Қ33Ұ ғ « »
[ . ., ҚҰүҢғ ғ Қ3ң-137Жғ -
( )Д . ., . ., . ., ғ қҮ0-271].
- ұ
«… …» ұ « Д Ж
…»Д . ғ Қғ ғ Қ0ңғЖғ
- ғ ғ« »« - - - » ұ«
: Х ā , , , , ҹā , ā , , ā , ā ,
Хā - »Д , . 3Ұ ].
ғ , « » ,
ғ , Қ33Ү ғ
, , « ё »
[ . ., . ., ғ 247Жғ ,
ғ
ғ
–
, ё ё
ғ
3
ё ё ғ ё -
[ ғ, ҚҰҰңғ ғ қ4Ң–250].
151
/ , ,
, ,
ғ , ,
ё ,
Д ұ ҚҮғ0ҰғҚқ)].
,
/ ғ
, «
»Д . ., . ., . ., қ004ғ ғ қ4].
/ ,
ғ
, ғ
, , « »ғ
,
ғ
ё – ғ
ё ,
ғ
- –
, ғ
ұ , ё
ғ , ,
, ,
ғ
,
ғ « »
ғ
, , ё
ғ
ғ , ғ ұ« ,
, - ,
…» [ ғ, ғ ҚүҚ-182].
ё , ғ
[Weiers M., S. 101–120].
, ұ
,
ё , Д . ғ Қғ ғ 251].
, ұ «… ,
, ё , , –
, – … …
… …» Д . ғ Қғ ғ Ү3].
- , «
»Д . ғ Қғ ғ Ұ4Жғ ғ
« », 4
, , ғ (
) 5
ғ - ,
, , , , , «
4
, , ё , -
ғ
5
« - » , « »ғ
, «
( ?) ( ) » « »,
, « » Д ғ ғ, ҚҰҮқғ ғ 110–ҚҚҚЖғ
, ( )
ғ - , , ё
- Д ғ ғ Қғ ғ ҚҚ0–111].
152
» ё Д , ғ қғ ғ қ4ң; . ғ Қғ ғ ҚҚ0–
111].
« » ұ « ,6
Д Ж ,
…» Д . ғҚғ ғ қңң].
« - - »
ұ « , , Д Ж
ё ё, , ,
ғ
, – »Д . ғҚғ ғ қҢҚ].
- , , Д . ғ 3ғ ғ қққ].
ё , ё
, ё [ . ғҚғ
ғҚҮҮ]7ғ , ( ),
ғ ( )8ғ
« » ДBoyle J.A., 1968. V. 5. P. 374]. - ,
,
Д . ғ Қғ ғ Ұ4].
- « ё »
ғ
,
- ,
ғ , , ,
, ғ ғ
,
ұ , , ,
ё , , , ,
ғ
, ё
ғ
,
ғ
,
ғ
-
ғ ,
, ғ ұ « ,
ө , ,
– » Д ., ғ4Қғ],
ғ ұ «… (Х ) ,
»Д ., қүғ0Қғ0үғ ғҚҮ3].
, ғ -
( ), - , ,
( ) , ,
6
ғ
7
ғ ұ «Д…Ж 1440–
1502) , »
[ ., 11.11.11].
8
, - , , ,
Д ғ ғ, ғ ғ ғ ҚҰүЖғ - Д ғ ғ Қғ ғ
ҚҚқЖғ ё Қ3ҢҮ ғ Д ғ ғ, ғ ғ, ғ ҚҰҮ)ғ
, , ,
- , Қ3ҚҢ ғ , ( )- ғ ғ -
, ғ
153
ғ
ғ
[ ғ ., 2012].
ғ ,
9
ұ « , ( )
…» Д . ., 29.05.10; . қ00Ұғ ғ
70Жғ , , , ,
ғ
ғ
ғ
, ғ ғ ,
- , –
- , Д . ., . .,
ғ қүң].
- ( ) –
ғ ё
ғ , « - 10
, , ,
»Д ғ ғ Қғ ғ 3Ұ4].
- ғ
,
Д . ., ҚҰүҚғ ғҚқң; . ., . ., ғқңҰ].
ғ ғ , Д . ғ3ғ ғ ҢҮ0–577].
,
, « » ұ
– – [
., 1997. ғ Үқ]ғ , ,
« » Д . ғ 3ғ ғ 3қҚЖғ « »
, (?) ғ
, - ё - -
[ . ғ 3ғ ғ 3ҚҰ–320]11.
XIII – XIV ғ
ғ
ё ; « » – « - » ,
« » ; «
»; ғ
,
ғ XIV ғ, ё ғ ғ ,
–
ғ , ё
[Bretschneider E., 1888].
,
ғ , ,
, ё
ғ ( )
ғ
, ғ –
, ё
ғ Д . ., ҚҰҰҮғ ғ ҚҚҢЖғ
, ё
ғ ғ ё
9
- , Қ33қ ғ
10
– ғ
11
, « » « »
ғ , ,
, ғ ,
ғ ё , -
[ ғ ғ, ғ Ққ3Жғ
154
- , ҚҮҮқ ғ « » -
867 ғ ғ (Қ4ңҚ ғ ғ ғ), -
[ . ., 1үүҮғ ғ қ40Жғ «
» Қ40ү ғ, ,
Д … 06.09.11].
« » ғ ,
, ( ) ,
ғ
, , - -
, «
»ғ
ғ
, , ,
« » ғ
, ғ
,
, ғ
ё ғ ғ ё -
ғ ғ ( ғ 4), « » ,
, ё ,
Д ё - . ., ҚҰңң; ҚҰҮ3ғ ғ43, ҚҚҚ–ҚҚқ, ҚҚҮ ғ; . ., қ00Ұғ ғ
166–167].
« »ғ « »,
« » , ғ
, ,
ғ
« » ұ , , ғ
,
, , ,
, ғ XIV ғ
ғ ,
,
ё Д . ., ҚҰҮҰғ ғ ҚҢқ].
,
ғ « », – ғ
( ),
( ), –
( ),
ғ
, , ,
ғ
ғ ,
« ё » , ,
« » ғ
,
–
–
–
–
-
155
1. . ., 1850. ғ - (1392–Қ3Ұ3)ғ .
2. . ., 2002. ғ ғ
3. // www.bulgarlar.info/index.php? Opti
on=comcontent&task=view&id=67&Itemid=36 ( : 17.09.12).
4. . // istrodina.com/rodina_arti cul.php3?id=898&n=49 (
: 02.09.12).
5. . ., 2009.
XIX–XX ғ , ғ қҰ3–294.
6. . (1578–1582) // www.vostlit.info/ ( ұ
10.07.08).
7. ., 1908. / ғ ғ ғ ғ ғұ - ғ ғ
,
8. . ., 1981. // ғ № 40Ңғ ғ 126;
9. . ., . ., . ., 2001 .
- // ұ ё ғ ғ, ғ қң0–
297.
10. . ., . ., . ., 2004. Қ3ҰҚ ғ //
ғ ғ, ғ қҚғ ғ 21-26.
11. . - - - Д Жғ ғ 3Ұ ғ
12. II
156Ұ // www.vostlit.info/ ( ұ қҰғ0Ұғ0Ұ)ғ
13. . ., 1985. III–XIV ғ ғ,
14. . ., 1990. ғ ғ
15. , 2003. / ғ ғ ғ ғ ғұ , ғ Қғ
16. , 2009. / ғ ғ ғ ғ ғұ , ғ 3ғ
17. . ., .
, Lebeau // -
« – , , ,
« қ0ҚҚ»ғ
18. БVI . ., 1996. ғ ғұ ғ
19. ( )ұ ұ 2002. ғ
ғ ,
20. . // www.gumilev-center.ru/ ehkonomika-zolotojj-ordy/ (
ұ ҚҚғҚҚғҚҚ)ғ
21. . ., 1979. IX–XIII ғұ , ,
ғ ғ
22. . ., 2012. XIV
ё ғ ,
23. . ., 2006. XIV ( )/ ғ
ғ ғ ғ – Saarbrucken: Lambert academic publishing, 2012.
24. . . ғ
ғ
25. . , , …
ғ ҚҮ3 // www.vostlit.info/ ( ұ қүғ0Қғ0ү)ғ
26. . ., 2011.
// ғ ғ, ғ 176–186.
27. . . 2007. « » //
ғ ғ,
28. . ., 2006. - (
БIV – БVI ғ)ғ ғ,
29. . .
// ааағФвЫРвгғЫЮ/?ЩКРО=қҮҮ ( ұ қҰғ05.10);
30. . ., 2009. ғ ,
31. 1959./ ғ ғ ғ , ғ ғ , ғ ғ ғ
ғұ ,
32. . . . , 1997. ғ
– ғ ғұ ,
156
33. ., 1997. / ғ //
ғ ғ– ғ ғ– / ғ ғ,
ғ ғ ғ ғ ғұ , ғ 88–189.
34. , . ., 1996. // /
ғ ғ ғ ғ ғұ , ғ қү0–526.
35. , // bibliotekar.ru/rus/56.htm/
( ұ 0ңғ0ҰғҚҚ).
36. . ., ., 1887. XVIII
ғ ғ қ40ғ
37. . ., 1972. XVII–XVIII ғ ,
38. ё - . ., 1966.
ғ ғ ғ,;
39. ё - . ., 1973. ғ ғ,
40. . //
ғ ғұ , ҚҰҰңғ ғ қ4Ң–250.
41. ., 1995. / ғ ; ғ ғ ғ ғ– ұ
,
42. , 1984., ғ , Қ3Ұ4-Қ4қҮ ғ / ғ ;
ғ ғ ғ / ғ ғ ғ ғ ұ ,
43. Bretschneider E., 1888., MОНТæЯКХ ЫОЬОКЫМСОЬ ПЫШЦ EКЬЭОЫЧ ӘЬТКЭТМ SШЮЫМОЬғ LШЧНШЧ,
44. Boyle J. A. 1968., The Cambridge History of Iran. Cambridge, V. 5. P. 374.
45. Jackson P. 2004. The Mongols and the West 1221–1410. New York, . 211-212.
46. Weiers M. Tschinggis Khans politisches und territoriales Erbe // Erbe aus der Steppe. S. 101–120.
157
XIII-XIV .
ғ ғ
ғ XI-XII ғ
- ғ
Д , қ0Қ3ғ ғ Қ0Ұ-ҚҚ4Жғ
, ,
ғ
, , ҚҚҚ4 ғ,
, , , ,
, ,
[ , II, Қү43ғ ғ ҢЖғ
, , ,
Д , I, ҚҰқңғ ғ қ3ңЖғ XII ғ
, , , [ , III, Қүүүғ ғ ҚңҚ;
, ғ Қңң-ҚңҰЖғ - , ,
,
( , ,
, )ғ
, , XIII ғ
ғ ,
ғ
« » «
»Д , Қүү4ғ ғ ңЖғ
, ,
« », «
» Д , III, Қүүүғ ғ ҚңҰЖғ
( , II- ғ XIII ғ) -
[ , ҚүҚ3ғ № ҚЖ,
ғ
,
ғ , -
, -
ғ
,
« », XIII-XIV ғ, ,
, ғ
ғ
, ,
- ,
, , ғ ,
XII ғ
( Ш-
), ғ БII ғ
, ,
Д , ҚҰҰ3ғ ғ Қ34-Қ3үЖғ
ғ ғ ,
, БII ғ
Д , қ004ғ ғ 3қүЖғ ,
,
Д Жғ ,
, ,
158
,
ғ ғ ғ
, ,
[ , қ0ҚҢғ ғҮҢЖғ ,
ғ ,
, ,
, ғ
, ғ ғ ғ ғ
,
Д , Қүү4ғ ғ ҚҢҮЖ,
[ , ҚҰҚ0ғ ғ үқЖғ , I-
ғ XIII ғ, ,
ғ ғ ғ ,
,
- Д , ҚҰҰ0ғ ғ ң3-64].
-
ғ
[ , ҚҰҰүғ ғ ҚҢң-160]. ҚқҚқ ғ
Д , ҚҰҰ0ғ ғ ң3Ж, ғ
,
, Д ,
ҚҰүқғ ғ 43ҢЖғ -
Д , ғ 43үЖғ
, , ,
XII-XIII ғД , ғ ҢҢ0Жғ ,
,
[ , қ0Қ3ғ ғ Ң3ҚЖғ
-
ғ
, ,
ұ , , , ,
, ғ , , , ,
,
ғ
ғ ғ ғ ғ Д , қ000, ғ ҚҮ4-ҚҮү; , қ00қғ ғҰҢ-ҰҮЖ,
, ғ
,
ғ - , ҚҚҢ0 ғ,
, Д
…, қ00Ұғ ғ Қ4қ-143]
- ғ Қққ3 ғ
ғ Ққ4Қ-Ққ43 ғ
ғ ғ - - ,
, « »Д ,
II, Қүү4ғ ғ3ҢЖғ , , Қ300/0Қ-Қ3Қ0/ҚҚ ғ,
ғ
ҚқҮү ғ Д , 2000.
ғҚ3ҢЖ, , - -
ғ ,
ғ
, ғ ғ ,
ғ
,
ғ « » ,
« Д , II, Қүү4ғ ғҚҢЖ,
159
, ,
Д , ғ қ3Жғ
« » ,
« »Д , T II, Қүү4ғ ғҚҰЖғ ,
,
ғ , ғ ғ ,
,
Д , қ0Қ0ғ ғ ҢҚ-ҢқЖғ ,
, ,
ғ
ғ ғ , , XIII ғ
, ,
,
Д , қ000, ғ Қ3ҢЖғ ,
XIV Д , 178].
, II- ғ XIII ғ
Д , ҚҰҰҚғ ғҰЖғ
, ,
ғ БIV -
ұ « , ,
; , ,
» Д , I, Қүү4ғ ғ қ40Жғ ,
ғ
– ,
, ,
, , ғ
, « »
ғ
, , , Д ,
қ000, ғ ҚҮҮЖғ
, ғ
XIII-XIV ғД , қ00Ұғ ғ 3ҚҰЖғ
, ғ ғ
I[ , ҚҰңңғ ғ IXЖғ , ,
ұ
, ,
ғ ,
ұ «
( - ғ ғ)ғ Д
Ж ғ» Д , I, ҚҰқңғ ғ қ3ңЖғ ,
,
, ғ , ,
ғ
II- ғ XIII ғ, Ққңқ/ң3 ғ

, Д , ҚҰ4Ұғ №
қҰЖғ , ғ
Қ3қ3 ғ
Д , 1949. № 3үЖғ
ұ XIII
ғ ғ ,
Д , 2000. 178-ҚүҚЖғ
, « »
ғ Қ3қ3 ғ
, Д I, 1950.
ғ 33ҰЖғ , ұ «
160
, » Д , ғ 34қЖғ
« » Д , III, Қүүүғ ғ 3қ4Жғ
, , ғ ,
, ,
ғ ,
, ғ
,
« »Д , ҚҰҰ3ғ ғқҰүЖғ
, Д , ғ 304Ж,
ғ
,
ұ
Қ3ң0 ғ – ғ ( ,
)Д , БIV, қ000ғ ғ қҮүЖғ
Д , X,
ҚүүҢғ ғ қ3қЖғ
Қ3ңң ғ- , ,
« » ғ Д , ғ ҚүҰ; ,
XVI, қ000ғ ғ қҚҮғЖғ ,
« », ғ ғ ,
ғ
ғ
Қ3ңҰ ғ- Д , XI, қ000ғ ғ қ03].
Қ3ҮҚ ғ Д , XI, ҚүҰҮғ ғ
15].
Қ3Ү4 ғ , 300 Д ,
ғ қ0Жғ ,
ғ ғ
Қ3ҮҢ ғ – ( , )ғ
, ,
Д , XIV, қ000ғ ғ қҰҚЖғ
Д , Жғ , ,
, , , , ,
ғ ,
ғ
ұ« », ғ ғ
ғ
( , , , , ,
ё , , ),
« », , ,
ғ ,
Д , III,Қүүүғ ғ 3ҮҰ; , IV, ҚҰқҰғ ғ Ү0Ж, , ғ ғ
, , - ,
Д , ҚҰҰ0ғ ғ ҮҚЖғ
Д , Ж, , ,
, ғ
Қ3ң4 ғ Д , IV, Қү4үғ ғ ң4Ж,
, ғ ,
ғ ,
Қ44Ң ғ Д , III, Қүүүғ ғ қ4ңЖғ
- Қ3ҰҚ ғ Д , БI, ҚүҰҮғ C ҚқңЖ, ,

, ғ
Қ3үҰ–Қ3Ұқ
,
161
, ғ
ұ Қ- , ,
, қ- ,
(
)ғ ,
ғ ,
, , ғ
, , ,
,
, ғ
, ,
, ғ
, ,
- ғ ,
ғ
, ғ
XIII - I- ғ
XIV ғ , ,
, ғ
ғ « »
II- ғ XIV ғ
- , -
ғ
1. - ., 2009., « ,
» // ғ ғ IIIғ ғ,
2. - ( - ) // -
http://Kominarod.ru./cataloques/biblio/papers_267.html ұ ҚңғҚ0ғқ0ҚҢ.
3.
( ), 1265 ., 1813.// ,
ғ Қғ ұ ғ ғ .
4. (№ 2Ұ) ,
(1262-1263 .), 1949. // ғ ғ
5. (№ 38) ( ) - 12
1323 ., 1949. // ғ ғ
6. . ., 2012., ғ ғ ғ
7. . ., 2004., ғ
8. . ., 1910., ғ .
9. . ., 1884., - ғ
.
10. . ., 2009., - IX- XVII //
- - - ғ қ- ғ ғқғ .
11. . ., 1998., ғ
( V- БIII ғ)ғ ,
12. . ., 1966., ғ ғ қғ , , ,
, ғ IБ–БIII ғ // ғ
ғ ғ , Қ-3ңғ – ұ« ».
13. ., 1950., ғ -
,
14. . . XI- XVIII ., 1990. ұ -
ғ -
15. . . « » , 2010(3). // ғ .
16. I. . Iұ ., 1926.
ғ ғұ .
17. II. . . 1843., ,
162
18. III. . 1888.,
ғ ғ,
19. IV. I. ., 1929., IIIғ ғұ
.
20. IV. IV . 1848. ғ ғ
21. X. , (2).
1885. ғ ғ,
22. БI. , .
1897., ғ ғ
23. XI. ( . . ). 2000. .ұ
.
24. XIV. // . 2000. .: .
25. XVI. . 2000. .: .
26. . . XII-XIII ., 1982. ғұ « ».
27. . . -
, 1993. // ұ ғ ғ Қғ .
28. , . . ., 1884., Iғ
ғ ғ
29. , . . ., 1884., II.
ғ ғ
30. . ., 1993., ё ғ IIIғ ғ
31. . .,1991., //
ғ ғ .
32. . ., 2002., ұ
// , ғ 4(Ққ)ғ
33. . ., 2015., БI-БV ғұ //
№ қ(4Ү)ғ .
34. .K. Қ3Ү4 - //
ғ ғ URLұ http://nkhan.by./opy1.shtml ( қ3ғ04ғқ0Қ3).
35. . ., 1884., Ққң3-ҚүүҚ ғ Ққң3-ҚңҚ3 ғ .
36. ., 2013., ғ ғ ғұ «
».
163
Қ. . Ө Ң «БIII — БV Ғ Ң Ғ
Ғ І-Қ Қ. Ң
»
ғ ғ
қ0Қ3 ғ ғ ң «БIII — БV ң і-
ғ ң »
ғ і ң і і і і і і
[ . ., 2014; ., қ0Қ4Жғ ң ғ ғ ң қ003
, ң ң ғ ң Қ0 і і і
ң і і і , ң ің і
ғ і іғ ң
- , ғ ғ ң
і ің ( ң і і ғ ғ ң і ің) , і і
ғ і і і
ің ңі і і ң іғ
ң і і ң ғ «БIII — XV
ң і- » « ң
»ғ « ң » і і ,
і- ң і і і іғ і
і ң і , і ң
і ң і і і і і і і і і ,
і ғ і і і і і ғ -
, ң ң і і ғ ,– « і
ІІІ ғ – V ғ і і і і і і
і», – Д . ., қ0Қ3, ғ үЖ, і іұ
« ғ - ( і) і Ш ғ і-
і»ғ і- ң ң і іұ « і і ң
і і і ө. і
і, - і – і ің »Д . .,
2013, ғ ҰЖғ
ң , ң ң
і ( і ) , і- і
і ің і « »
ғ ң ғ ғ – ң
, ң і ің і ғ
і і ң і і і , і і
ң ғ
- , і ң і і « ң
», і і ( , і
« » «ө » і ің і і , і і-
ң ң і і і і і )ғ ң
ғ ғ ұ« і і і - і
», - ғ і , і
і , ң - ғ
ң і і і ң і і і ғ
ң і і і, і ің , ің
і, - , ң ғ
ің ң і ғ ғ
, і і і ғ
ң і , і і ғ ғ і
і і ң і ғ ің і і « », ң
і і і і , і ң
( і) і іғ , і і ің
і і і , і, , , і
164
і , ң , ң
і і( ) ғ
- , і і ің і і-
і і ің - і ң ң
ң і і і ғ ІV ң ң і
ң і , ( і ) ің
« » ( ) і і ің і і і і « і
» ғ ғ ғ і
і Д . ., 2012, ғ Ққ4Ж Д . .
. ., 2013, C. 68].
і і і
іғ ң і ң і і і ,
і ғ
і ң і і і і
і (ҚҰү0- )
- – - - – -
ғ ғД . ., қ0Ққ, ғ ҚүҰЖ ғ ғД . ., қ0Қ3, ғ ҚҚ3Ж
ғ ғ, ғ ғД , 1997, ғ ғД . ., ҚҰүҚ, ғ үҢ-86]
ғ ҚҚ4Ж
ғ ғД . ., қ00ү, ғ қңЖ
ғ ғД . ., . ., ҚҰҰқ, ғ
195]
ғ ғД . ., ҚҰҰ3, ғ ҰҚЖ
ғ ғД , . ., қ00Ү, ғ қ00Ж
ғД ., қ0Ққ, ғ Қ0ҮЖ
ғ ғ[ . ., қ0Ққ, ғ ҚқҢЖ
ғ ғ, ғ ғД . .,
. ., қ00Ү, ғ үүЖ
ғ ғД . ., 2012]
ғ ғД . ., қ00ү, ғ Ң4Ж
ғ ғД . ., қ0Қ0, ғ Қң0Ж
ғ ғД - , ҚҰҰқ, ғ қүЖ
ғ ғД ., қ0Қ0, ғ 4қ-43]
ғ ғ ғ ғД . .,
. ., қ0Қ0, ғ 3ңқЖ
ғ ғД . ., қ00Ұ, ғ 3қЖ
і і і ің і і і
і і і і іғ ғ ғ і і і ҚҰүҚ , і
ҚҰҰҮ - іғ
, ң і і і і ,
і ғ ғ « і і » ң і ғ і і
« » , і , ң
, і « » і і іғ і і і ің,
ң ( ң ө і і, і ) і і ғ ғ
ң і і і і
іғ
і , ғ ғ і
[ . ., қ0Қ3, ғ қ3ҢЖ, ң , і і ( )
і і ( ) Д . ., қ0Қ3, ғ қ3Ң-қ3ңЖғ
ғ ғ і і
Д . ., қ0ҚҚ, ғ қҢқЖғ
қғ « - . і : - -
- - -Э -Ш - Ө [ . ., қ0Қ3, ғ ҚүҚЖғ ,
і і ұ - - - - - -
[ . ., қ00Қ, ғ Қ40Жғ ң і , ің і і , і ің ( ң)
і і і , 1320-1321 і 30 і- і і ,
, ң [ , қ00ң, ғ қҢҢЖғ ң
165
і і і- ҚқҰ0 і і
ғ - , ң ң і і і і і іғ
, ғ ғ ң ң , і - ( і ң
- ) - ің і , БIV ң Ң0-60
і ң Д . ., қ00қ, ғ ҚқЖ і
і іғ ғ ғ , - і ің
- і і ің ұ« ң ғ
і ө і ің ғ і . . ғ
- ң і ғ ң і ің
ғ . ғ ә і ің ө -
ғ ә Ө ің ә
ә і , ғ . ғ
і ә . ң і і– ң і і ә - Ө,
ғ ә - Ө ғ і ғ і ө і
іі і . і , і ің ғ . ғ
, ө і ің і і ғ і і ә - і
і і ғ і і. і і, ғ
і – ң ә - - - Ө ә - - ғ -
ң . . - і ғ - ғ
і ің і іі і. , ә і ғ ,
і і і і і ғ , і,
, ә і і ә ә ' - Ө, ә Ө
ғ ғ – і ің ғ іі і і
і. , . і і і , і і і
ө - ө і і ә і і ә і ?» Д . .,
қ00Ұ, ғ Қ3үЖғ ғ ғ і і ғ ң і і іұ « і
і ( і і і ), і і і і, -
і і Д . ., қ0Қ3, ғ ҚҮ4Жғ Қү-ҚҰ
і і( ң іі ң і і
і ) ң і і - і
, і і і і - ң ( - ң і) і і
і , і ң ң( і ) і і і і
Д . ., қ003, ғ Ү4-150]. і ің і
іғ ғ ң і і ің -
і , « і і» і і ғ
ң қ0 і і ( ,« і і» і
ң і і) , і і ғ ң
ң ғ і і і ,
і Д . ., қ003, ғ үқЖ, ң і і ( ің )
ҚүҢ0 і Д , қ00ң, ғ 3үүЖ - - і
і , ң 3Ң Д , қ00ң, ғ 4қ3Ж, - , Қү4қ
Д , қ00ң, ғ Қ44Ж - і Д , қ00ң, ғ
Қ4үЖ і 3Қ ғ і і і ,
ғ ң і - ( - ң -
ң і - Д , қ00ү, ғ қ0қЖғ
і ғ - ң Қү- ң ң ҚҰ- ң
і і ғ і і
і і ң і , ң
і ің і іғ - , ң і і і
і ғ , һ і ң -
ң і Д . ., қ00Ү, ғ ққ4Ж, і і ,–
ә ң ә і, і ң , ің ғ ... і ө
ғ . - ә і і і і
і ң ғ ө і , і ң
ә і і і ғ , . і ө
ң ө і , іӨ,–
[ - , 1990].
166
і , і - ң -
і і і ғ - - ің
ң , і - - ің
Қ3ң0- і і ң і і
[ . ., қ0Қ0, ғ ҚҢ4Ж, і
і ғ і ің і і і і і ің
ң і і - ң( і і ?!) і ?
3ғ « », « – і ң
і і» Д . ., қ0Қ3, ғ қ0ңЖғ і ғ ғ ің і « »
ң і і і ,ә і і і і ң і
ң і і Ө[ - , ҚҰҰқ, ғ 30Ж ғ і ғ ғ
әө Ш ғ і ң ө і і ғ , і ң
Ш ғ ө і і ің ө . ңғ ө
ә ң ңі ғ , .
і Ш ғ і ғ і, ң
ғ ң ғ ө і і ің ғ ғ ң іі .
ң ң і і , і і
ғ ә . і і і ғ ғ і
ң әө іңӨ ң . і
і і ң і ө і і »Д - ,
ҚҰҰқ, ғ ҢҚЖғ - , і ғ ғ ұ «Қ4 ң і і
ң і ( і і ің , ) « »
і і і» і і і, і ғ і «ҚҢ
і ң і
ң і » і [ . ., қ00қ, ғ ҚҮЖғ
і і , әө Ө і ң і ң і і
, , ә Ө і ,
і ң і ( ) ғ ҚҰҮҰ
ұ «БIV ғҢ0-60- - і і і
ң » і Д
, ҚҰҮҰ, ғ қҢ3Жғ «БIV-БV ғ ғ і і ң і
і ңі і і
[ , ҚҰҮҰ, ғ қҢ4Жғ і іғ
і і , ң ( і )
(« і »), ң
ғ ұ ә і , ә
і , і і , ө і
і , , ә і
ң ғ Ө. ғ ғ ң іі ,ө і
( ғ ө і і ің ғ ) ө і ің
ғ ө і. , ә
і ң ө і ғ .
ө і :ә ә і , Ш ңғ ғ
, ә і ғ , ө і Ө. ө і ,
ң ө і ә і ің
ң і і і . ө і ң ғ
ңөі і , ңөі ғ , , ә
і , ө ғ і
ө і і ғ . ғ ң ғ
ң ө і ғ , і і Ш әө іӨ
ғ і әө і Ө ғ і
і. ө і , ә ө і ө іңӨ ғ . ң
іі ө і ң ө і ң (
ә Ө) і і і ғ ( і) ғ ә
ң і і ғ ә і- іӨ(
) і ғ ңХ ә
ғ ғ і і і. і і , , , -
167
, , , ғ , , Ш і ғ
ө і ә . . і . ң і
( ә ө ) і .
ғ ң ө ңі ғ ғ
і Ө[ . ., қ0ҚҚ, ғ ҚҮҚ-172].
, і ғ ғ ң і і і ,
ң
ғ і і і ң Қ0
( ғ )
( ), і ң
« » ң
і іғ
і ң і ( ,
, , ғ ғ), ң ң і і і, і
і і Ң- Ң0 і ( і ң і
ң )ғ і і і
ғ і і і , і ің , ғ
і ғ
і ғ ғ ң і і і
ің , ің
і ғ ғ ғ і
ұ « ә і ң і і і. ө
ғ ә ңі і ө і , і - і і - і
ғ ң і і і.
ғ і ө , ғ ң ә і
і ғ . ғ әң і ө
і і – і – ғ і ,
і ө і і ң і і і ,
і і і ғ ғ і ғ »
[ . ., қ0Қ3, ғ қ3ҰЖғ ә ғ і і
і , ө ғ ң ғ ә
ғ ң ғ ғ і і іі
і і іӨ ө і [ . ., қ0Қ3, ғ қ4қЖғ ң
(« ») ғ
(« ») і - ң і іғ , ғ
ғ і і і - і ің
і іұ ә ә і - ә ің ә і і
( . . – ғ ) ә і ңі ғ . ,
ғ , ң ң
і і - і і ғ . , і і
ә і - і і і
, - і і ің
і іі ғ і ң ә іі
і »Д . ., қ0Қ3, ғ қҢ4Жғ
, ғ ғ ң
ң і і і і
( ің ң , ің
ң і « »( і ), і ің
і , ғ ғ) ғ і і қ000 ң
, ң ң і
, і і і і і
і ғ қ0Қ3 ң і ің
і і ң
ің і ғ
168
Ә І І І
1. . ., 2007., ғ
Қғ , қңҮ ғ
2. . ., 2008., ңҰ-70- БIV ғ ұ
ғ ғ , Ққү ғ
3. ., 2012., - - //
ғ ғ қғ – ұ ғ
ғ , Өғ Қ0ң-116
4. . ., 2002., // ғ
4ғ ғ3ғ ғ ғ Ұ-55.
5. ., ұ « - БIII —
БV » // ( )
6. . ., 2010., БIII–БIV ғ ғұ
« », қ4ү ғ
7. . ., 2003., БVIII-БIБ ғ ( ,
, ) ұ «PЫТЧЭ-S», ҚҮү ғ
8. ., 2010., - // ғ ғ
і і ғ ғ , ғ 4Қ-46.
9. (
. . )., 1979., IIғ - , 4қ4 ғ
10. ., 1997., қғ
, ңқ4 ғ
11. ., 2006., 4ғ ұ - , ңқ0 ғ
12. ., 2006., үғ Қғ ұ - ,
716 ғ
13. . ., . ., 2007., (III - БVI ғ)ғ
ұ , 3Ңң ғ
14. . ., 2012., - –
// - ғ № Қ (қҚ)ғ ғ ғ 3қ-40.
15. . ., . ., 1992., ұ ғ - ұ
, 3Үң ғ
16. . ., 2007., //
ғ № Қғ ғ ӨғҚңҰ-207.
17. . ., 2009., БIV ғ//
ғ ғ № Қғ Өғ Қ3ү-149.
18. . ., 2012., « і - …» (
- ) // ұ
/ ғ ғ ғ ғ ғ , ғ Қ0Ұ-164.
19. . ., 2009.,
// ғ «
- (БIII–БV ғ)»ғ ҚҮ қ00Ұ ғ ғ ғ ғ Қғ –
ұ - « » , Өғ ү0-104.
20. . ., . ., 2010., ғ ғ ғ
ғ ғ 4Ұң ғ
21. . ., 2008.,
ғ ұ - ғ , Қңү ғ
22. . ., 1981., - //
( )ғ - ұ , ғ ҮҰ-95.
23. ., 2008., 3ғ ұ - , 430 ғ
24. . ., 2011., Д ұ
ұ Ү ғ ғ IIIғ ( )ғ БIII – БV ғ/ ғ ғ ғ ғ ,
ғ ғ ғ , қ00Ұғ Қ0Ңң ғЖ // ғ ғ 4ғ ұ
« », ғ ғ , Өғ қҢ0-255.
25. . ., 2012., ғ ғ ғ
ғ 4ң4 ғ
26. . ., 2008., //
ғ ғ Қғ ғ ғ ҚҚҮ-122
27. . ., 2010., //
ғ ғ 3ғ ғ ғҚҢ0-154.
28. . . . ., 2013., БIII-БIV ұ
- - // ғ ғ қғ , ғ ң0-72.
169
29. . ., 2011., « » //
ғ ғ ғ 4ғ ұ « », ғ
ғ , Өғ Қңң-173.
30. . ., 2013., // ғ№
19. . 239-275. http://www.intelros.ru/pdf/Antropo_Forum /2013_19/sokolov_titaev.pdf
31. . ., 2001., ғ - ғ ғ - ғ
қҮң ғ
32. . ., 2002., , ұ
// ғ қ00Құ ғ ғ, ғ ҚҚ-27.
33. . ., 2006., - ғ ғ ғ 44Ң ғ
34. . ., 2014., ұ « -
БIII — БV » // ғ № қғ ғ қ3Қ–233. http://www.iie.kz/?p=3749
35. . ., 1993., БIII ғұ
ғ ұ - , Қңү ғ
36. . ., 2013., « - БIII - БV ғ
»ғ ұ ғ , қүү ғ
37. - ., 1992., - ғ Д Жұ , , , ғ
ғ, ғ ғ ғ / ғ ғ ғ ; ғ ғ ғ ғ
- ұ , қҰң.
38. - ., 1990., , ,
ғ - ұ , ғ ғ ғ
http://www.kyrgyz.ru/?page=78
39. . ., 2009., БV - БVI ғ , ғ 190 ғ
170
Қ Ң
«Қ Қ I Ә »
ғ ғ
қ0Қ4 ң« і ә
» і і іғ
ң і і і і і і і ің і і – ң ң
і і і ің ғ і і і , і
і , ң і і і
ң і і і і іғ
ң і і і і і і і і і ң і
і і і ғ ,
ғ ғ ғ ғ ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ0Ж, ғ ғ
ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ04Ж, ғ ғ ДҚ ., қ0Қ4, ғ
қүҚЖ, ғ ғ ғ ғ ДҚ ., қ0Қ4, ғ 3қҰЖ, ғ ғ ғ ғ
ДҚ ., қ0Қ4, ғ 33қЖ, ғ ғ - ғ ғ -
ДҚ ., қ0Қ4, ғ 333Ж, ДҚ ., қ0Қ4, ғ Қ4үЖ,
ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҚҢҢЖ,
[Қ ., қ0Қ4, ғ қ30Ж, - - ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ3ҰЖ,
- - ДҚ ., қ0Қ4, ғ қҢҮЖ,
[Қ ., қ0Қ4, ғ қҮҰЖ , -
ғ ғ ДҚ ., қ0Қ4, ғ Қң4Ж, ғ ғ ғ ғ
[Қ ., қ0Қ4, ғ 33ңЖ і і і ғ ғ ғ ғ
ғ ғ ДҚ ., қ0Қ4, ғ үүЖ, « ғ ғ »( і
ң ) ДҚ ., қ0Қ4, ғ үҢЖ ғ
- ң ( ң
і ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҮЖ ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҰЖ,
і (қ00 ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҰЖ))ғ і
і і і і , і , і і і , і і і ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ30Ж,
, і і Т-
ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ3қЖ і і і іғ , і і і
ң і і і і , і
і і ң і і іғ
ұ « і і ө ғ
ғ ғ іі і ә ғ ө і ің іі ғ Ө
[Қ ., қ0Қ4, ғ 3Ң3Жғ і , ң іі і
і ғ , ң і і
і і , ң і і
і , , і ғ
і , ң і і
ғ ғ ғ ң Д , қ00ңЖ і
ң ( ) і - і і ң
і, , ғ ,
і ғ і ,
і , ДҚ
., қ0Қ4, ғ Қң4Жғ
, ( ң ) і
Д . ., қ0ҚқЖғ , і ің
і і , і і і ғ
і і іғ
і ДҚ ., қ0Қ4, ғ 3Ж ғ
і і і і , ,
, ң і і іғ і ,
і і
171
ғ і ҚҰ3Ү ғ ің
ғ ің ғ і і і
і ің іі і і іұ « і »
[ . ., .
., ҚҰ3Ү, ғ 43-44].
і ің ( ) і
, і ң, і ң і
[Қ ., қ0Қ4, ғ 4Жғ і
[Қ ., қ0Қ4, ғ ҚңҚЖ, ,
, ( ) і і ң і і
і? ң і
ғІ і , і і ің
ғ і , і
- ің ғ і і ің
і і ің ң
ң ғ
, і ғ ің ғ ің і і і ,
і і ң і і і і
[ . ., 2009] [ . ., 2012] [ . . .Қ., 2013]
і іғ
і ң і ДҚ ., қ0Қ4, ғ Қ4үЖ і
[Қ ., қ0Қ4, ғ ҚҰҢЖ , ,
і і - і і - ң ң , і і
і і іғ
ң ңі і і і ,
і і, і ДҚ ., 2014,
ғ 3Ж іғ , - ң
і і ДҚ ., қ0Қ4, ғ 3Ж і і і і
ғ
і , ң і і і іғ
і і ң ұ
Қғ і ғ
қғ ң і і і БII-БV і , і
ң( ) і БIII і іғ
3ғ і ің , , і і і ,
і і ғ і ң і і
XIV-БV і ғ
4ғ һ ң , і і і і, ,
і ғ і , і і і һ
ң ң ғ і і ,
ғ
Ңғ і і , ң
і ің і і і -
і іғ
ңғ і ің іғ ,
, і ( ) ғ
Үғ « » ң і і ң і і і
і і і « » ң ғ
, ңі і і і ің і і
( )« », ң
ңі і і ң ,
« »ғ і і ің і
« », і і і і і і (Қңү0-ҚҮҚҢ)
ғ ң ң , ңі і і -
і ің ( ң і ) « »ғ і ің і і
, і і і ңі і ( ) ң і , і
, і Ы « », і «
172
» ғ , ң ң
ғ і ң і ғ
20-қң і і і ң і і ң і іі
ғ ң і і і і ң
ғ қ000- ң ің і і ғ ғ ң « », ғ
ің «БV-БVI ң і і »,
ғ ғ ң « ұ і », ң
ғ ғ ң ғ
і , ғ ғ ң ң і ( ,
), і ғ ғ ң, ғ ғ ң, ғ ғ ің,
ғ ғ ң, ғ ғ ң, ғ ғ ің, ғ ғ і ң,
ғ ғ ң, ғ ғ ң, ғ ғ ң, ғ ғ ң, ғ ғ ң,
ғ ғ ің, ғ ғ ң ң
ң ғ
55- і ң « ң » ( ғ ғ ің
і і і ) і і « » « - і »
« і і » ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҢңЖ іғ і ің ,
ің і і і ғ
і - ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҚҢңЖ
, - - ің і і і іғ і ң
( і і і і « ») і і
і ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҚҢҮЖғ
і ң і , і ДҚ ., қ0Қ4, ғ Қң3Ж
, і « »
і ғ і і ң
і і іғ
і ғ ң, ғ ң, ғ ң, ғ ң, ғ
ің, ң, « » ғ ң, ің і - ің
[Қ ., қ0Қ4, ғ ҚҮҚ-ҚҮқЖ і і і
ғ і ің , ң
і і ғ
і ДҚ ., қ0Қ4, ғ Қү3Ж ің
і Д . ., қ003, ҮҮЖ і і і і
і іғ
і і ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҚүүЖ , і
і і і і ғ ң
і ң ( Д . . . ., 2013])
і і ің , і і ғ
191- і « ің » і і і
( і і , і ) і і ДҚ ., қ0Қ4, ғ ҚҰҚЖғ і ің
, ң і і « » і і
, і і і і
іД . ., 2014].
і і ің
- і ,
ің Д . ., 2008; . ., қ0Қ0Ж ң
[Қ ., қ0Қ4, ғ ҚҰ3Ж ң
[Қ ., қ0Қ4, ғ қ0қЖ і і іғ і ,
, і ұ , , - ң
ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ0қ Ж, ің Д , қ00ң, ғ
256].
і і ің 4 ңі і іұ
1. 1224-Ққ43/Ққ4Ңғ ң ңі
2. 1250-Қ3Ү0ғ ң ң і і
іғ
3. 1370-Қ40Ң/Қ4Қ0ғ і і, і ғ
173
4. 1428-Қ4ңҢ/Қ4ңңғ ң і і ДҚ ., 2014,
ғ ҚҰ4Жғ
і, ң і
ҚқңҰ і і і і ғ
ң і і і і , і
і - і і ң , ( ) ң і і і
ғ і і ң , і і і і
ң Қ3Ү0- і і, і Қ3Ұ0- ң
, іғ і Қ4қҰ
і і і
ң і і і іғ
?
, і і ұ
, і, ( )
[Қ ., қ0Қ4, ғ ҚҰҰЖғ
ң і і [Қ ., қ0Қ4, ғ ҚҰҰЖ ,
[ . .,
. ., 2013].
ң і і ДҚ ., қ0Қ4, ғ 204],
і , і і і і іғ
Қ30Ұ-Қ3ҚҢ ң і -
і і ғ і і і і , - і і
ң , і і і і ғ
ғ ғ ің і ң
і ің і і і ң ң і і і
Д . ., қ00қ, ғ ҚқЖ ғ
Қ3ңҚ- і і і і ,
і - і ің і - ің і і ,
і Қ3ңҚ-
і і і ғ
і , БIБ ң і і ғ
і і ің і і
[Қ ., қ0Қ4, ғ қҚүЖ , « і і» і
і і , ғ ғ ің ҚҰңҢ ң і
і іғ
і і ің , і - ң і (
) ДҚ ., қ0Қ4, ғ ққҰЖ , і і
- і і - -
і і іғ , і , ,
і , і і ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ30Ж , ғ і
, ң , і ің і
[ . ., қ00Ұ, ғ ҚҮңЖ і і і
ғ ғ ің і і і ғ
і Қ4қү , і Қ430
і іД . ., қ0Ққ, ғ ҮҰЖғ Қ3ңҚ 40-4Ң
[Қ ., қ0Қ4, ғ қ4қЖғ ң
, іұ ң ( ң ),
ң ( ң і ) і - (
, і ің ) ДҚ ., қ0Қ4, ғ қ4ҢЖ ДҚ .,
қ0Қ4, ғ қңқЖғ і , і - ң і , і Қ40ү
ң і ғ ң і
, ңі - і - ( ң ң ) Қ40ү
і ің Д ё . ., қ00Ұ, ғ 3ҮЖғ ң
[Қ ., қ0Қ4, ғ қ4ҰЖ, ң - і і і
і і і ғ ғ ң Д . ., қ00қЖ, ғ ғ ң
[ . ., 2007] [ . ., қ00ҰЖ, ғ ғ ң Д . ., 2008],
ғ ғ ңД . ., 2008] [ . ., қ0Қ0Ж і ғ
174
і ң і і і і і і ң
і ғ ғ ң і і , і
і і і ің , ң ң і і
БIБ- ң ң (
- і і ) ң ң
і і іғ
і Қ430 - і ің - і і
[Қ ., қ0Қ4, ғ қҢҰЖ і і іғ і і і і -
ғ і ң і і ҚҢ03 ,
ң ғ
і і і « і і , »
, ң , , ,
ң , , і , « і » Д ғ, қ0Қ4, ғ қң3Жғ
ң і і і і і і
ғ і і і і,
ң і і і і і і ғ
і ің ңі
і і ,
« ң » ДҚ ., 2014,
ғ қҮҰЖ ғ і і - і і ң
ң і , , « - ( )»
і ДҚ ., қ0Қ4, ғ 334Жғ
і ң і і і і,
і і ( ) і, і і і і і і ДҚ ., 2014,
ғ қүүЖғ
і , і і і
і ің і і і ғ , ің і
ң ң ғ ғ і і
[Қ ., қ0Қ4, ғ 344-34үЖғ ің (ҚҰҢҚ) ң
і і, і і
ДҚ ., қ0Қ4, ғ 34ңЖғ і ің ң ,
і ің і і і і , і і і і і іғ
і іғ
ң ң і ,
і ң і і і і і і і і , і , ң
і і і , ің і і
і і і ( ң і і ) ДҚ ., қ0Қ4, ғ 3ҢүЖғ
, і і і , і
, і і і і ің ң і , і і
, і і і
і і і і і ғ
ң і і і і і ,
і і , ң і і і
, ң іғ
ң і ғ
ң , і
і і і ғ
1. . ., 2002., // ғ
4ғ ғ 3ғ ғ ғ Ұ-55.
2. ., ., 1937., ғ(
БIII — БIV ғ)ғ ғұ , қ03 ғ
3. , 2006., 4ғ ұ - , ңқ0 ғ
4. . ., 2007., //
ғ № Қғ ғ C. 169-207.
175
5. . ., 2009., БIV //
ғ ғ №Қғ ӨғҚ3ү-149.
6. . ., 2012., « і - …» (
- ) //
( )ғ ұ , ғ Қ0Ұ-164.
7. . ., 2009., //
ғ « -
(БIII–БV ғ)»ғ ҚҮ қ00Ұ ғ ғ ғ ғ Қғ ұ -
« » , Өғ ү0-104.
8. Қ ., 2014., і ғ ұ , 3ң0 ғ
9. . ., 2012., - -
// - ғ 4ғ , ғ Үң-88.
10. . ., 2003., (Ққ3ң-Қ3Қ3 ғ)ғ ғ ҚҮҮ ғ
11. . ., 2006., ғ , ғ ., ғ 3Ң0 ғ
12. . ., 2008., //
ғ Қғ ғ ғҚҚҮ-122
13. . ., 2014., - XIV //
ғ Үғ ғ ғ 4Қ-53.
14. . ., 2010., //
ғ 3ғ ғ ғҚҢ0-154
15. . ., 2009., - -
// ғ ғ №қғ ғҚңң-180.
16. . . . ., 2013., XIII-XIV ұ
- - // ғ қғ ғ ң0-72.
17. ё . ., 2009., ғ ұ « » , қ3қ ғ
18. . ., 2008., - // ұ
ғ IБ ғ , , қ3
қ00ү ғ ғұ - , ғ ққҢ-233.
176
. . «
XV », «
. IV. XV-XVIII .». –
ұ . . , 2014. – .162-176.
ғ ғ
4- « » -
XV-XVIII ғ, , ,
ғ -
XV- XVI ғ ғ ғ «
XV ғ» Д . ., қ0Қ4 , C.162-176]1,
ғ
, 2
.
- ғ «
» ғ ғ ұ « - ( Қ4ққ-
Қ430 ғ), - ( XIV – Қ4қң) - - - I( Қ4қү –
Қ44ң)» Д . ., қ0Қ4 , C.162-Қң3Жғ - -
- - - , - -
ғ
, -
ғ ,
- - ғ , «
»Д .Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, Cғ34үЖғ - « - »
« Д Ж Д Ж, »Д .
Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, Cғ34ҰЖғ ұ «… ;
- ; - - ; - - » Д , 1906, C.161],
, « , - ,
, ; ,
, »Д , 1906, C.162].
, - - « », ғ ғ ,
ғ
- , ғ ғ ғ
, - - ,
ғ ,
- ғ
, Қ44ң ғ – XVI ғұ « ңҢ
ұ - ( Қ444 –
Қ4ң0 ғ), - ( Қ4ң0 – Қ4ңҢ ғ), - ( Қ4ңҢ –
Қ4ҰҢ ғ), - ( Қ4ҰҢ – Қ4ҰҰ ғ) - ( ҚҢ00 – ҚҢ0Ң
ғ)» Д . ., қ0Қ4 , C.163].
- ( ),
- ғ ғ - ғ
- - 30- ғ XV , ғ ғ
,
, Қ43Қ- - - ғ «
, - - - -
» Д . ., қ0Қ4 ,
CғҚңүЖғ , ғ ғ ,
1
,
XVI ғ Д . ., қ0Қ4 , C.203-қҚҢЖ, ғ
2
ғ ғ ,
Д . ., қ0Қ4 , C.116-126].
177
– - , - - Д
. ., 1960, C.208-қ0ҰЖғ ғ ғ ғ ғ , « - »
, - , « - »,
, Д . ., . .,
1992, C.221-қққЖғ , « - »
- , ,
Д . ., . ., 1992, C.221].
, - Қ43Ү- ққ
[ . . Д ғЖғ, ҚҰҮҚ, CғҚ4қЖғ Қ4ҢҰ ,
Д . .,
2012, CғқҢ3Жғ , - -
, Қ4ң0- ғ
- -
Д . ., қ004, ғ3ң, ғ ҰЖғ
- ,
ғ ,
Қ4қ0/қҚ ғ, - ұ«
- - ; , , »Д . .,
1984, C.231-қ3қЖғ - үққ ғ ғ (қү
Қ4ҚҰ-Қң Қ4қ0 ғ) Д . ., . . Д ғЖғ, қ00Ң, C.374-3ҮҢЖғ
- - - , ғ
[ . ., 2011, C.98-103; . ., 2011, C.98; . ., 2012, C.225-236;

. ., 2014, Cғ43Жғ ғ ғ - -
1420- - «
», - - - ұ« - -
- - - - » Д
. ., қ0Қ4 , ғҚңҰЖғ
, , -
- ғ « - » , « -
- , - - »Д .Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, CғҰҰЖ,
« - - - » -
[ . Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, CғҚҰ, 3ҮЖ, ғ
, , ғ ғ ,
ғ , « »,
« » « », , Д . ., 2001,
C.30-32].
ғ ғ , «
- », - III
[ . ., қ0Қ4 , CғҚҮҚЖғ ұ«
, » ( ұ Д . ., қ0Қ4 ,
CғҚҮҚЖ), ұ«
, »Д . . Д ғЖғ, Қүү4, C.198-ҚҰҰЖғ ғ ғ
Д . ., 2011, C.29-30].
, ғ ғ
- ғ , ұ
ғ ғ Д . ., 1980, C.106-Қ0үЖғ ғ ғ
Д . ., қ0ҚҚ, ғ3ҚЖғ
, -
ғ
ғ « »
ұ« -
, ұ ғ , ,
, ,
, , »
[ . . Д ғЖғ, Қүү4, Cғқ0ңЖғ ұ -
178
,
,
ғ
ғ ғ -
[ . ., қ0Қ4 , C.171-ҚҮ3Жғ ғ ғ ,
, ,
[ . ., қ0ҚҚ, ғҚ0-11].
-
, ғ ,
- , « - », Д . ., қ0Қ4 ,
ғҚҮ4Ж, ұ«
»Д , ғ3ң, ҚҰүҮ,
Cғ4ҮЖғ ,
ұ - ,
( ) 3
ғ ,
« » ,
ғ
- ,
ғ ғ ғ ,
ғ ғ Д . ., қ0Қ4 , CғҚңҢЖғ « - - -
» « - » ғ - ғ
Д .Д ғ ғЖғ, ҚҰңҰ, ғ3Ү, 3Ң0Жғ
- ғ ,
« Қ4ҰҢ – Қ4ҰҰ ғ» Д . .,
қ0Қ4 , CғҚң3Жғ , ,
, « - » Д . ., қ0Қ4 , C.175].
, ,
ғ
« Ү00Ң »Д , ғҚқ, ҚҰ0Қ, Cғқ43Жғ
, Қ4Ұң ;
, ғ
, ,
ғ ,
ғ
XVI
, ,
ғ
, , ғ ғ
ғ –
ғ
ғ
, ,
,
, (
)ғ ғ , ғ ғ
ғ
1. - , 1Ұ06. ғ ғ
2. . ., 2011. ғ
ғ Saarbucken.
3. . ., 1Ұ84. - ғ //
ғ Iғ - ғ
4. . ., 1Ұ80. // ғ ғ ҚҚғ ғ
3
-
[ . ., 2015],
179
5. . ., 2006. ғ ғ
6. . . Д .Ж., 1884.
ғ ғҚғ Қ4Ү4 ҚҢ0Ң ғ
// ғ ғ4Қғ ғ
7. . ., . ., 1ҰҰ2. ғ ғ - ғ
8. . ., . .Д .Ж., 2005. ғ Iғ
, ғ Iғ ,
ғ ғ ғ ғ
9. . ., 2011. - - , « »
БV ғ // ұ
, ғ ғ ғ ғ
10. . ., 2014 . XV //
ғ IVғ XV-XVIII ғ ғ
11. . ., 2014 . (
XVI ғ) // ғ IVғ XV-
XVIII ғ ғ
12. . ., 2014 . ( ) –
// ғ IVғ XV-XVIII ғ
ғ
13. . ., 2012. - ұ //
ұ ғ ғ
14. . ., 2014. Қ4қ0-
ғ // , - ғ
, қ0Қ4ғ
15. . ., 2015. -
XV – XVI ғ // ғ
16. . ., 2012. ғ ғ ғ
17. . 12., 1901. ғ ғҚқғ ,
ғ ғ
18. . 36., 1987. ғ ғ3ңғ ғ ғҚғ
ғ ғ
19. . ., 2011. - - // іғ № 3-4.
20. . .Д .Ж., 1Ұ71. ғ -
БV ғ ғ
21. . Д . .Ж., 1Ұ6Ұ. XV-XVIII
( )ғ - ғ
22. . ., 2001. БIV-БVIII ғ ғ
180
..................................................................................................................................................................... 3
.
.................... 7
. .
……….. 24
. .
« » Ы « І »................................................................................... 36
. . , . .
« » ............................................ 43
. .
- - ................................ 51
. .
« » ........................................................................................................................................... 62
. .
Ы І І Ы Ы
Ы І І І І І І І Іғғғғғғғғғғғғғғ............................................................................................ 73
. .
Ы............................................................................................ 84
. . Ё
Ы - ғ....................................................................................... 103
. .
Ы Қ3ҰҚ .................................. 111
. .
Ң0- БIV ғ............................................................................................................... 135
. .
Ы - ,
Ы ғ ғ ............................................................................................................................... 140
. .
Ы - ................................................................... 145
. . , . .
Ы -
(« Ы»)................................................................................................................ 150
. .
Ы
XIII-XIV ғ ……………………………………………………………………ғ 158
. . Ә
ғ ғ Ы «БIII — БV Ы Ы Ы Ы Ы Ы І- Ы ғ Ы
Ы Ы Ы Ы Ы» Ы Ы .............. 164
. . Ә
Ы Ы Ы « I Ы »
Ы ғғғғғғғғғғғғғғғғғ.................................................................................................................. 171
. .
ғ ғ « XV »,
Ы « ғ IVғ
XV-XVIII ғ»ғ................................................................................................................................. ......... 177
181
ұ
25.12.2015 ғ ң0бү4/үғ
22,75 . . Times New Roman. 1Ң0 ғ № 737.
«әG-PRINT»
ғ , ғ , Қ3, ғ қ
. (7172) 56-75- 63, 56-75-62
e-mail: bg-rk@yandex.ru
182

Золотая Орда

Încărcat de

Informații document

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Золотая Орда

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

ұ

ISBN 978-601-7376-20-8 © ғ ғ ғ , қ0ҚҢ

ДMastnak T., 2002, p.143; Readings in Medieval History, 1997,

Д ., 2011; Whalen B.E., 2009,

ДWhalen B.E., 2009, p.154–

II ДHuygens R.B.C., ҚҰң0, ЩғҚ4ҮЖғ

II, p.250–қҢҚЖ; “ ” ДHeinrici Chronicon Livoniae, 1955, s.186–187; Heinrici

ДDeWeese D., 1978–1979, p.53].3 ,

ДFerri S., 1915, p.216; Pfister F., 1911, p.294].4 ,

[DeWeese D., 2006, p.52].

ДC ғ; Sarnowsky Ju., 1994. P. 253-260].

[ , 2012. C. 250, 275-279; . ., 1979].

ғ ҚқҢ3-1254, 1259-1260, 1264-

1. . ., 1940. XIII XIV ғ

Д , 1962. ғ ү4Ү, үҢқ-855, 876-877Жғ ,

ғ ДDubonis A., 2009,

, ДDlugosz J., 1868a. S. 504.].

Д . ., қ003ғ ғ қ33; Thordeman B., 1939. P. 213, Fig. 196-198].

, Д , қ00үғ ғ қҰҮ, қҰҰЖғ

Д , қ00үғ ғ ҰҚЖғ ҚҮ (Қ3ү0–Қ3ҰҮ)

Қ3ү3 ғ Д , қ00үғ ғ Қ04Жғ Ұ0- ғ XIV ғ

[ .- ., ҚҰҰ0ғ ғ ҚҢҚ–ҚҢҮЖғ Қ40ү ғ ғ

( ) »Д , қ003ғ ғ қҰҰ, 34ҰЖғ

1. . ., 1968. - ғ// ғ ғҢғ ғ

II- ғ XIII ғ, Ққңқ/ң3 ғ

- Қ3ҰҚ ғ Д , БI, ҚүҰҮғ C ҚқңЖ, ,

[ . ., 2011, C.98-103; . ., 2011, C.98; . ., 2012, C.225-236;

Ң0- БIV ғ............................................................................................................... 135

S-ar putea să vă placă și