Sunteți pe pagina 1din 65

Clasa a XII-a - Analiza

Partea I - Primitive

Definitia

-1

1 :

- Fie I un interval R si o functie f : I R ;


- Spunem ca f admite primitive pe I daca exista o functie F : I R astfel incat :
1).

F este derivabila pe I ;

2).

'
F x f x

, x I .

Functia F se numeste primitiva a functiei f .

Propozitie

- Fie

F1

o primitiva a functiei f : I R ;

- Atunci orice alta primitiva a lui f este de forma :

F x F1 x c
unde :

o functie constanta pe I .

Definitia

2 :

- Fie f : I R , unde I R , o functie care admite primitive ;


- Multimea tuturor primitivelor lui f se numeste integrala nedefinita a functiei f si se
noteaza cu :
f x dx

Observatii

1). Exprimarile Sa se calculeze o primitiva a functiei f si Sa se calculeze f x dx


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

-2

sunt sinonime .
2). Daca F este o primitiva a lui f pe I , atunci multimea tuturor primitivelor lui f
este :

f x dx F x C
unde :

C c c : I R, c x c
def

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

-3

1). O functie care admite primitive are proprietatea lui Darboux (proprietatea functiilor derivate).
2). O functie care nu are proprietatea lui Darboux , nu admite primitive .
3). Orice functie continua
4). Daca

f : I R , unde

I R , admite primitive .

f : I R si f I f x ; x I nu este un interval , atunci f

primitive pe I .

nu admite

5). Exista functii care admit primitive si nu sunt continue (discontinuitati de speta a doua) .
6). Daca doua functii f , g : I R admit primitive , atunci orice combinatie liniara a lor :
f g admit primitive , , R

si avem relatia :

f x g x dx f x dx g x dx

7). Daca dintre doua functii f , g : I R , una admite primitive si cealalta nu admite primitive ,
atunci functiile :

f g si f g

nu admit primitive .

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

-4

Fie f , g : I R , I R , doua functii care admit primitive pe I si R, 0 ,


atunci functiile f g si f admit primitive si au loc relatiile :
1).

f x g x dx f x dx g x dx ;

2).

f x dx f x dx ;

3).

f x dx f x dx C F x C

unde C este multimea functiilor constante pe I si F este o primitiva a lui f .

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

-5

1). dx x C

xR
n 1

2).

x C
x dx
n 1

3).

x
a

C
x
dx

a 1

4).

a
C
a dx
ln a

n N, x R

a 1

a R, a 1, x 0,

5).

a 0, a 1, x R

1
dx ln x C
x

x R

6).

1
1 xa
dx

ln
C
2
2

2
a
x

a
x a

7).

1
1
x
dx

arctg
C
2
2

a
a
x a

x R a, a

x R, a 0

8). sin xdx cos x C

xR

9). cos xdx sin x C


10).

11).

1
2

cos x
1
2

sin x

xR

x R 2k 1 / k Z
2

dx tgx C
dx ctgx C

x R k / k Z

12). tgxdx ln cos x C

x R 2k 1 / k Z
2

13). ctgxdx ln sin x C

x R k / k Z

14).

1
2
2
2 2 dx ln x x a C
x a

x R, a 0

15).

1
dx ln x x2 a2 C
2
2
x a

x a, a 0

16).

1
x
dx

arcsin
C
2
2
a
a x

x a, a 0

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

-6

Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :


1).

f x x2 2 x 3

3). f x x

5).

1
, x ;0 ;
x

f x

1 4 x

, x 0; ;

4). f x a sin x b cos x

1 1
, x ;

1
x

2). f x x

, xR ;

2 2

6).

f x

8).

f x

, xR ;

1
4 x

x 2;2 ;

7).

f x


x 0;
2

2
2

sin x

, x 0;

cos x

, xR ;

10). f x

11).

f x 2x ex

, xR ;

12).

13).

f x

14).

15).

f x x x 2 x 3 x2

17).

f x

2 1
3
4 2
x x 3 x

19).

f x

1
2
4 x 25

f x

21). f x

1
2
x 4

9).

2
2
2
sin x cos x

1
2
x 1

, x ;1

1
8 x

, x 0;

, x 0;
5
;
2

, x

, x 2 2 ;2 2

; 18).

1
2
4x 1

, xR ;

f x

1
2
x 1

, x 1;1 ;

f x

1
1
2
x 3x

, x 0;

16). f x 2 x 3 x 45 x , x 0; ;

f x

1
1 9 x

, xR ;

1
2
2x 7

20).

f x

22).

4 x2
5
f x
2
4 x

, xR ;

, x 2;2 ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

-7

cos x
1
f x
2
cos x
3

23).

, x 0;

3
25). f x x 2 x 4 , x R ;

27).

f x x5

29). f x

30).

f x

1
, x 0;
x

1 x
x

f x x2 x

, xR ;

26). f x x x 1 x 2 , x R ;

x 1 x x 1 ,

24).

28).
x 0;

f x 1 3 x2

, xR ;

1 x 2
x
f x
2

, x 0;

31).

x 0; ;

2
x
f x
x 1

32).

f x 12
x

34).


f x 1 x 14 x
1 x

, x 0;

33).

, x 1;1 ;

, x 1;1 .

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

Teorema

-8

- Daca f , g : I R sunt functii derivabile cu derivatele continue , atunci functiile :


f g

f g
'

f g

'

admit primitive pe I si multimile lor de primitive sunt legate prin relatia :

f x g x dx f g f x g x dx
'

'

numita formula de integrare prin parti pentru integrale nedefinite .

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1). f x ln x , x 0 ;
3).

f x ln2 x

5). f x

2). f x x ln x , x 0 ;

, x0 ;

1
ln x , x 0 ;
x

7).

f x x4 x2 2 ln x

9).

f x x ex

, xR ;

, x0 ;

4).

f x x2 ln 2 x

, x0 ;

6).

f x x3 ln2 x

, x0 ;

8).

f x ln 1 x2

10).

, xR ;

f x x2 x 1 e x

, xR ;
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

11).

-9

f x x3 x 1 e x

, xR ;

13).

f x x2 x 1 sin x

15).

f x ex sin x

17).

f x ex sin x

, xR ;

19).

f x x ex sin x

, xR ;

, xR ;

, xR ;

12).

f x x2 sin x

14).

f x x3 sin 2 x

16).

f x ex sin 2 x
18).

20).

, xR ;
, xR ;
, xR ;

f x ex cos x

, xR ;

f x ex sin x cos x

, xR

;
21).

f x sin 2 x

, xR ;

22).

f x sin 3 x 2 cos3 x

24).

f x x2 4

xR ;
23).

f x 2 sin 4 x 3 cos4 x

25).

f x x2 1

27).

f x x3 x 2 1

, xR ;

29).

f x x5 x 2 4

, x 2;

31).

f x x2 9 x2

, x 3;3

, xR ;

, xR ;

26).

f x x2 x2 1

, x 2;

, xR ;

28).

f x x 4 x2 4

30).

f x 9 x2

, x 2;
x 3;3

;
;

Exercitiul nr. 2 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

f x 2 x 5 ex

3). f x 2 x 5 ln x , x 0 ;
5). f x

ln x
, x0 ;
x

7).

f x ex cos x

9).

f x x2 2

2). f x 2 x 5 sin x , x R ;

, xR ;
4).

, x0

6). f x sin ln x , x 0 ;

, x0 ;

, xR ;

f x x2 3x 5 cos x
8).

10).

f x e x sin x

f x 3 x2

, xR ;

, x 3; 3 .

Exercitiul nr. 3 :
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 10

Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :


1). f x arctgx , x R ;
3).

f x x ex sin x

5).

x
f x ln 3
x

, xR ;

7). f x x arccos x , x 1 ;

9).

11).

f x x 3 e x

f x ln x

4).

f x x2 ex cos x

6). f x ln

, x0 ;

ln x 1 x
f x x
2
1x

2).

8).
2

, xR ;

, xR ;

, x0 ;
, xR ;

1 x
, x 1;1
1 x

f x ln x 1 x2

, x0 ;

10).

f x x3 e3 x

, xR ;

12).

f x x 2 e 2

, xR .

Metoda schimbarii de variabila , denumita si metoda substitutiei , permite calculul


primitivelor (integralelor nedefinite) pornind de la formulele uzuale de integrare si cele de
derivare a functiilor compuse .

Teorema

- Fie I , J R doua intervale si


f :J R

si

:I R

doua functii . Daca :


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 11

1).

I J

2).

Functia este derivabila pe I

3).

Functia f admite primitive pe J

atunci functia

'

;
;

admite primitive pe I .

Mai mult , daca F : J R este o primitiva a functiei f pe J , atunci functia F


este o primitiva a functiei

'

, adica are loc egalitatea :

f x x dx F C
'

S-a presupus I R interval si : I R derivabila cu derivata continua .


1).

n
'
x x dx

n 1

n 1

n N
2).

x x dx
r

'

r 1

r 1

r R \ 1 , I 0;
x
dx ln x C

x
'

3).

x 0 , x I

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

4).

- 12

a
x

x
a
dx
C

ln a
'

a 0, a 1

5).

sin x x dx cos x C

6).

cos x x dx sin x C

7).

x
dx tg x C
2
cos x

'

'

'

x 2k 1 k Z , x I
2

x
dx ctg x C
2
sin x
'

8).

x k k Z , x I

x
C
a

x
x
1

C
arctg
2 2 dx
a
a x
a

'

9).

a x
2

dx arcsin

a 0 , I a; a
'

10).

a0

x
'

11).

a x
2

2
dx ln x a x C
2

a0

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

x
'

12).

- 13

ln x x a2 C
dx
2
2

x a
2

x a, x I

a 0 , sau
x a, x I

13).

tg x x dx ln cos x C
'

x 2k 1 k Z , x I
2

14).

ctg x x dx ln sin x C
'

x k k Z , x I

Teorema

- Fie I , J R doua intervale si


f :J R

si

:I R

doua functii . Daca :


1).

Functia este bijectiva ;

2).

Functia este derivabila pe J si

3).

Functia h f

'

'
x 0

oricare ar fi x J

admite primitive pe J ,

atunci functia f admite primitive pe I .

Mai mult , daca H : J R este o primitiva a functiei


functia

h f

'

pe J , atunci

este o primitiva a functiei f pe I , adica are loc egalitatea :

f x dx H C
1

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

Observatia

- 14

1 :

Denumirile de prima formula de schimbare de variabila si a doua formula de schimbare


de variabila sunt pur conventionale .
In realitate avem o singura formula de schimbare de variabila si mai multe variante de
aplicare a ei :

Avem de calculat : f x dx , x I

Atunci :
1). Punem in evidenta expresia , in expresia lui f , o functie derivabila
primitivabila g : I R astfel incat

f x g x x
'

2). Facem inlocuirile formale x : t si

'
x dx : dt

: I R si o functie

oricare ar fi x I

Obtinem primitiva g t dt , t I , pe care o calculam . Fie g t dt G t C , t I .


3). Revenim la vechea variabila x , punand t : x in expresia primitivei G ;
Obtinem f x dx G x C , x I .

Avem de calculat : f x dx , x I

Atunci :
1). Punem in evidenta un interval J R si o functie : J I bijectiva si derivabila .
2). Facem inlocuirile formale x : t si

'

f t t dt , t J
f t t dt H t C , t J
'

Obtinem

Fie

dx : t dt

Obtinem

, pe care o calculam .

'

3). Revenim la vechea variabila

, punand

t : x
1

f x dx H x C , x I
1

in expresia primitivei H ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 15

Avem de calculat : f x dx , x I .
Atunci :
1). Punem in evidenta expresia , in expresia lui f , o functie injectiva : I R cu

: I I
1

derivabila , si o functie g : I R , astfel incat f x g x , x I .

2). Facem inlocuirile formale x : t si

'

1
g t t dt , t I

, pe care o calculam .
1
g t t dt F t C , t I .

Obtinem primitiva
Fie

1
dx : t dt

'

'

3). Revenim la vechea variabila

, punand t : x in expresia primitivei F ;

Obtinem : f x dx F x C , x I .

Observatia

2 :

In toate cele trei variante ale formulei schimbarii de variabila expuse mai sus , expresia
functiei se impune din context , analizand expresia functiei f .

Observatia

3 :

Nu exista reguli de calcul al primitivelor decat pentru clase restranse de functii elementare .

Observatia

4 :

Problema gasirii primitivelor este inversa aceleia a derivarii . Problema gasirii primitivelor
este insa mult mai dificila decat problema derivarii .
Daca derivatele functiilor elementare sunt de asemenea functii elementare , primitivele
functiilor elementare nu sunt totdeauna functii elementare .
Pentru unele functi elementare nici nu se stie daca primitivele lor sunt tot functii
elementare .

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

1).

- 16

4x 2
dx ?
2
x x 3

, xR ;

2).

3
8x 6 x
dx ?
4
2
2 x 3x 5

xR ;
3).

sin x
dx ?
2
1 cos x

1
dx ? ,
5).
cos x

4). tgxdx ? , x

, xR ;


x ;
2 2

6).

7).

2
cos
2 x sin x 1 e x 1 dx ?

8).

2
x e x dx ?


x ;
2 2

10).

9).

tg x tg x dx ? ,
3

2
sin x cos x dx ?

sin x dx ?
3


x ;
4 4

, x 0;

, xR ;

, xR ;

3
2
sin x cos x dx ?

12).

1 tg x
dx ?

tg x


;
2 2

, xR ;

11).

, xR ;

, xR ;

13).

sin x cos x
dx ? ,
sin x cos x

14).

tg x tg x dx ?

15).

sin x
dx ?

cos x

16).

1 tg x
dx ?

1 tg x

, x

, x


;
2 2

, x


;
2 2


;
4 4

17).

x
dx ?
3
1 x

x 0;1 ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

18).

- 17

4 dx ?
1 x

, xR ;

19).

6 dx ?
1 x

xR ;
20).

x
dx ?

4
1 x

, x 1;1 ;

21).

e
dx ?

2x
1 e

x ;0 ;

22).

1
dx ? , x e;
x1 ln x

23). cos x sin sin x cos sin x dx ? x R ;


24).

sin 2 x
dx ?
4
1 cos x

1
dx ?

x 1 ln x
26).

2
1 x dx ?

x 2;

28).

30).

34).

x 1

27).

2
x 3 x 2 dx ?

29).

2
x 3x 2 dx ?

, xR ;

3 3
2 2

, x ;

dx ?

31).

, xR ;
, x 1; ;

33).

1
dx ?
2
x x 1

arcsin x

x 0;

25).

2
x 2 x 2 dx ?

x 1;

, xR ;

2
9 4 x dx ?

32).

, x 0;

2
x x 1 dx ?

x 1;2

, x 0;

dx ?

, x 0;1

35).

1
dx ?
4
2
x x 1

.
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 18

Exercitiul nr. 2 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

sin 2 x
dx ?
2
1 sin x

, xR ;

sin x sin 2 x dx ?
2

3).

2
x 2x 1
dx ?
4 2

x x 1

2).

, xR ;
x

, xR ;

4).

2 x dx ?

1 e

dx ?

6).

4 x 1 dx ?

xR ;
5).

1 x 1 x
2

2 3

, xR ;

xR ;
7).

x x3 1 dx ?
4

3x 2
9).

ln x
x

dx ?

, xR ;

8).

, xR ;

dx ?

, x0 ;

10).

arctgx
2 dx ?
1 x

xR ;
11).

5
sin x cos x dx ?

1
ln x 2 3 dx ?
x

13).

, xR ;

, x0 ;

1
arcsin x 4 dx ?
2
1 x

5
4
sin x cos x dx ?

12).

, x 0;1

14).

, xR ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

15).

- 19

cos x dx ?
3

, xR ;

16).

sin x dx ?
5

xR ;
17).

18).

2
cos x 3 cos x 1 sin x dx ?

1
dx ?
x 1 5

, xR ;
3

, x 1 ;

19).

x
4
4 dx ?
x 1

xR ;
20).

arcsin x 1 x
2

x 0;1

dx ?
2

, x 0;1 ;

21).

x ln x 1

dx ?

;
x

22).

e dx ?
x 2
e 1

, xR ;

23).

1
dx ?
5 x 1 2

, x

24).

x
3x2 5

6x 1

3x x 4

26).

x ln x

28). 3

30).

32).

dx ?

dx ?

dx ?

, xR ;

, xR ;

, x0 ;

27). 3 x 2dx ? , x
;
3

1
dx ? , x 2 ;
x2

29).

2
4 x 5 dx ?

x 1
4

25).

dx ?

, xR ;

sin 2 x
dx ?
2

1 sin x

, x

31).


;
2 2

33).

, xR ;

cos x

dx ? , x ;
2 2
sin x

x
x
e e 4 dx ?

xR ;
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

34).

- 20

x arcsin x

; 35). 4 x 5dx ? , x
4
5

, x 0;1

dx ?

;
1
dx ? , x 2 ;
x2

36).
38).

2x 3
2

dx ?

37).

3x

3
x 1 dx ?

, xR ;

39).

, x 1 ;

x 1
dx ?
2

x 2x 5

x2 ;
40).

4x
dx ?
2
8 x

, x 2 2 ;

x R ; 43).

42). cos 5 x 1 sin 5 x dx ? ;



x ;
2 2

44).

sin x

dx ?

cos x

4
3

52).

, x


;
2 2

cos x dx ?

1
1 ln x dx ? , x 0 ;
x

48). x 2 x 5dx ? , x
50).

5
;
2

3x 5
1
dx ? , x
2x 1
2

1
2

cos x

tg x

dx ? ,

3 4 sin x
46).


41). sin 2 x cos 2 xdx ? , x ;
2 2

x ln x

dx ?

45).

, xR ;
47). 2 x 5dx ? , x
49).
51).

5
;
2

1
1
dx ? , x
2x 1
2
1
2 x x 3x

dx ? , x 0

log 2 3 x log3 2 x
dx ?
x

, x0 ;

53).

x0 ;

55). x 2 2 x 1dx ? , x 1 ;

x0 ;
54).
56).
58).

1
x 1

dx ? ,

1
dx ? , x 5 ;
x5

x
dx ?
2
x 4

, xR ;

57).

1
5
dx ? , x
3x 5
3

59).

6x 3
dx ?
2
x x 2

;
, xR ;
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 21

60).

x
3 dx ?
2x 1

62).

64).

, x0 ;

2x 4
dx ? , x 0 ;
3x 5

63).

5x 3
dx ?
2

x 4

65).

, x 2 ;

2x 1
1
dx ? , x
4x 1
4

66).

68).

x2
dx ?
2

x 9

70).

, x 3 ;

sin x
dx ?
2 cos x 3

x
dx ? , x 0 ;
3x 5

61).

5x 3
dx ?
2

x 4

, xR ;

x
1
dx ? , x
4x 1
4

3x 4
dx ?
2
x 5

, xR ;

67).

69).

2
3x 2 x 1
dx ?

2
x 4

, xR ;

71).

, xR ;

sin x cos x
dx ? ,
sin x cos x 3

xR ;
72).

74).

tgx
2

dx ?

cos x
sin ln x
dx ?
x

, x


;
2 2

73). ln x

, x0 ;

75).

76). sin 5 xdx ? , x R ;


78).
80).

77). cos

sin 3 x 1
dx ? , x 0 ;
x

2
x sin x dx ?

cos

1 1
dx ? , x 0 ;
ln x x

x
x

dx ? , x 0

x
dx ? ,
4

xR ;

79). 1 ln x cos ln x dx ? , x 0 ;

, x0 ;

81).

sin x dx ?

83).

sin 3 x dx ?

xR ;
82).

cos x dx ?
2

, xR ;

xR ;
84).

cos 4 x dx ?
2

, xR ;

85). sin 3x cos 5 xdx ? , x R

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

86).

- 22

sin x dx ?
3

, xR ;

3
sin x cos x dx ?

87).

, xR ;

88). sin 3 xdx ? , x R ;

89).

90). cos 3xdx ? , x R ;

91).

92).

2
x cos x dx ?

94).
96).

, xR ;

2
x cos x dx ?

, xR ;

93). cos ln x dx ? , x 0 ;

, xR ;

cos ln x
dx ? , x 0 ;
x

x e x dx ?

cos x dx ?

95).

5 x

, xR ;

dx ?

, xR ;

97).

sin x
cos x e dx ?

99).

x 5 x dx ?

, xR ;
98).

3 dx ?
4x

, xR ;

xR ;

100).

102).

4 x 1

dx ?

, xR ;

x e x 1 dx ?
4

, xR ;

x 2 dx ?

2
x 4 x 3

104).

106).

2 e dx ?
x

e
2 dx ?
x

, x0 ;

103).

, xR ;

1
arctgx dx ?

2 e
1 x
x

101).

1
x

x 5

, xR ;

e
dx ?

x5

105).

, xR ;

107).

, x 5 ;

x 1
x 1
2 5 dx ?

x
10

xR ;
108).

3x
e 1
x dx ?
e 1

110).

x e x dx ?
2

, xR ;

, xR ;

109).

3
x

2
e x dx ?

111).

, xR ;

2
x
x e dx ?

, xR ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 23

112).

2 x2 x 1 e x dx ?

113).

1
dx ?
2
3x 2

115).

1
dx ?
2 x 1 2 9

cos x
dx ?
2

4 sin x

119).

1
dx ?

2x 9

121).

x
dx ?
2
2x 9

123).

x
dx ?
2

5x 7

125).

, x

2
3

, xR ;
114).

, x2 ;

1
dx ?
2
3x 2

116).

118).

, xR ;

1
dx ?
x a 2 b2

, xR

;
117).

, xR ;

x ln

1
2

x 1

dx ?

, x0

, x

9
2

120).

x
dx ?

2x 9

, x

, x

9
2

122).

1
dx ?
2
5x 7

, xR ;

124).

x
dx ?
2
5x 7

x 1

1
2

25

9
2

, xR ;

dx ?

, x 4;6 ;

126).

, xR ;

x 5

16

dx ?

xR ;

1
dx ?

2
x

127).

129).

2 n 1

x 1
2n

dx ?

, x 3;0 ;

, xR ;

130).

128).

131).

133).

x
8 dx ?
x 1

n 1

x 1
2n

dx ?

x dx ?
4
x 1

x
4 dx ?
x 1

, xR ;

, xR ;

, xR ;

132).

, xR ;

134).

x
8 dx ?
x 1

cos x
dx ?
2
4 sin x

, xR ;

, xR ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 24

135).

sin x
dx ?

4 cos x

137).

e
2 x dx ?
e 5

139).

2x

, xR ;

136).

e
4 x dx ?
e 5

138).

1
2
x 6 x 12

, x0 ;

2
x ln x 5

dx ?

, xR ;

140).

dx ?

, xR ;

142).

dx ?

, xR ;

144).

, x 1;4 ;

146).

, x0 ;

dx ?

1
2
9x 6x 8

, x0 ;

dx ?

xR ;
141).

143).

1
2
4x 4x 5

1
2
2x 4x 5

1
dx ?
2
x 2x
1
2
x 4x 5

, xR ;

dx ?

dx ?

, xR

x 5;1 ;

145).

x
x 5x 4
2

dx ?

x
x 3x 3
2

;
147).

4x 3
dx ?
2
x 2x 6

, xR ;

x 1
dx ?
2
x x 1

, xR ;

148).

150).

3
dx ?
2x
x
3 43 3

dx ?

, xR ;

149).

151).

x
dx ?
2
x 6 x 10

2
x 2x 5
4

x 1

, xR ;

152).

, x0 ;

x 3x 4
2

dx ?

, xR

;
153).

155).

1
dx ?
2
5 7x

x 7;1

1
3x 4
2

dx ?

; 154).
;
, x

7
7

, xR ;

1
3x 4

156).

dx ?

, x

1
16 x 3

2
3

dx ?

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 25

dx ?

157).

158).

x
dx ?

6
9 x

160).

161).

1
dx ?

2
5 4x

163).

x
dx ?

1 x

2 x 1

, x ;2 1; ;

1
2
4x 5

x 10;7

, x 1;1 ;

dx ?

159).


;
, x ;
2

5 5

;
, x
2 2

, x 1;1

;162).

164).

dx ?

2
4x 5

, xR ;

x 2
10

dx ?

, x 1 ;

1
81 x 2

dx ?

1
dx ?
2

x
1

, x 1;1 ; 166).

165).

167).

x
dx ?

1 x

169).

sin 2 x
dx ?

9 cos x

1
dx ?
2
x 1

, x ;1 1;

, x 1;1 ;

168).

x dx ?

2
1 x

, x 1;1 ;

, xR ;

170).

e dx ?

2x
1 e

, x 1;1

;
x

171).

e dx ?

2x
1 e

173).

e
x dx ?
e 3

, xR ;

1
dx ?
2
4 ln x

172).

174).

arcsin e
dx ?

x
e

x 0;1

, x 1 ;

, x ;0

;
175).

1
x

2
x 1

dx ?

, x 1; ;

176).

2
x 1 dx ?

, x 1; ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 26

3 3

, x ;

177).

2
9 4 x dx ?

179).

16 x 2 dx ?

5 x 1

181).

2 dx ?

2
1 16 x dx ?

2 2

178).

2
9 x 5 dx ?

, x 6;2 ;

, x 1 ;

180).

, xR ;

, x ;
1 1
4 4

; 182).

2x
e 4 dx ?

x 1 ;
183).

cos x

1 1
x ;
3 3

185).

2
9 sin x dx ?

, xR ;

184).

2
1 9 x dx ?

;
2
1 9 x dx ?

1 1
. x ;

3 3

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 27

Definitia functiei rationale :


- Fie I un interval din R ;
- Functia f : I R se numeste rationala daca exista doua polinoame P si Q cu
coeficienti numere reale , astfel incat :

x I Q x 0 si f x

P x
Q x

Definitia functiei rationale simple :


- O functie rationala se va numi simpla daca este de una din urmatoarele forme :

1).

f x a0 xn a1 xn1 ..... an1 x an

2).

f x

3).

f x

A
xan

, unde

Bx C

ax bx c
2

n N

, unde

n N

si

2
b 4ac 0

TEOREMA de descompunere a functiilor rationale :

- Afirma ca orice functie rationala se scrie , in mod unic , ca o suma finita de functii
rationale simple .

In consecinta , integrarea functiilor rationale se reduce la integrarea


functiilor rationale simple .

La calculul integralei unei functii rationale pot aparea doua cazuri :


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

Daca in integrala

- 28

P x
dx , polinoamele P, Q nu au radacini comune si grP grQ
Q x

vom scrie Q ca o suma de functii rationale simple .


Daca :

a).

are radacini simple , atunci

functia
rationala f x

Q x x x1 x x2 ..... x xn

si

P x
se poate scrie in mod unic sub forma :
Q x

A
A
A
f x 1 2 ..... n
x x1 x x2
x xn
Q are radacini multiple , de exemplu

b).

Q x x x1 x x2
n

, atunci

se poate
scrie sub forma :

f x

Q x se poate descompune sub forma :

c).

unde

A1 ... An1 An B1 ... Bm1 Bm


x x1
x x1 n1 x x1 n x x2
x x2m1 x x

Q x a1 x2 b1 x c1 a 2 x2 b2 x c2

b1 4 a1 c1 0
2

b2 4 a 2 c2 0
2

atunci f se poate scrie sub forma :

f x

A1 x B1
A2 x B2
An1 x Bn1
A

...

n 1
2
2
2

a2 x
a1 x b1 x c1 a2 x b2 x c2
a 2 x b2 x c 2
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 29

Daca gradP gradQ se imparte P la Q si atunci f se poate scrie :


f x C x

R x
Q x

unde : C x si R x sunt respectiv catul si restul impartirii .

Pentru determinarea coeficientilor , se aduce la acelasi numitor in membrul drept si se


pune conditia ca numaratorii celor doi membri sa coincida . Se obtine un sistem liniar in care
necunoscutele sunt coeficientii cautati ( metoda coeficientilor nedeterminati ).

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 30

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

1
2
dx ? , x
x 1 3 x 2
3

2).

1
dx ?
2
x x 1

3).

x
4 dx ?
x 1

, x 1 ;

5).

7).

x dx ?
3
x 1

x 1 x 2

4).

dx ?

, x 1 ;

6).

, x 1 ;

8).

1
dx ?
3
x 1

, x0 ;

, x 1 ;

3
x x 1 dx ? , x 0 ;

2
x x 1
4
x 1
dx ? , x 1
3 2
x x x 1

Exercitiul nr. 2 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

1
dx ?
2

x 2x 3

, xR ;

2).

3
2
x x x 1
dx ?
3 2

x x x 1

x ;0 ;

3).

2
x x 1

3
2 dx ?
2
x 1 x x 1

4).

2
x 1
dx ?

3
2
x 1 x 3x 2

, x ;1

, x 2;1 ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

5).

- 31

2
x 1
dx ?
4 2
x x 1

, xR ;

2
1 x
dx ? ,
4
3
2
x 2 x 3x 2 x 1
7
x 1
x 0;1
7).
3 dx ? ,
2
x x 1

9).
11).

12).

1
3
dx ? , x
x 1 2 x 3
2

6).

xR ;

1
dx ? , x 1 ;
x x 1

8).

10).

1
dx ? , x 0; ;
x x 1 x 2

1
dx ? , x 0; ;
x x 1 x 2 x 3

3 dx ?

1 x

, x 0; ;

4 dx ?

1 x

13).

xR ;
14).

2
x 3
dx ?
2

x 4x 5

, xR ;

15).

3 x 1

dx ?

x 0; ;

16).

2 dx ?
2
x x 1

, x 0; .

Exercitiul nr. 3 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

2x 1
dx ?
2
x 3x 2

, x 2; ;

2).

1
dx ?
2
x 2x

x ;0 ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

3).

1
dx ?
2
x 5x

- 32

, x 0; ;

4).

x 4
dx ?
2
x 5x 6

, x 3; ;
5).

x 1

x x
2

dx ?

, x 1; ;

2
3x 2 x 3
dx ?

x x

7).

, x 1; ;

2
dx ? , x 2; ;
x x 1 x 2

8).

2
x 5x 7

x 1 x 2 x 3 x 4 dx ?

9).

2
x 5x 9
dx ?
2
x 5x 6

10).

11).

6).

, x 4; ;

, x ;2 ;

x
dx ? , x 3; ;
x 1 x 2 x 3

1
dx ?
2

x x 2

, x 1; ;

12).

1
dx ?
2

3x 2 x 1

x 1; ;

x 1
dx ?
3
2

x 5x 6 x
3

13).

14).
15).

, x 3; ;

1
dx ? x 3; ;
x 2 x 1 x 3

2
x x 1

x 1 x 2 x 3 x 4 dx ?

, x 4; .

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 33

Exercitiul nr. 4 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

dx ?

, x 1 ;

2
2 x 3x 1
dx ?

2
x 1 x 1

, x 1 ;

x 1 x 1

2).

1
3
4 dx ?
x x

, x 1 ;
3).

3
2
x 2 x 5x 1
dx ?

x 1 3 x 2

5).

4x
2
2 dx ?
x 1

, x 1 ;

, x 1;1 ;

3
2
x 4x x 2
dx ?

x 1 3 x 1 2

7).

9).

, x 1 ;

8).

, x 2 ;

10).

, x 1 ;

x 2 x 4
2

6).

, x 1 ;

3
2
2 x x 8x 1
dx ?

x 1 3 x 1 2

2
x 3x 2

2 dx ?
x x 1

4).

dx ?

3
4
1 8x x

2
3 dx ?
x x 1 x 1

, x 1 ;
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 34

11).

4
3
2
2 x 8x 8x 7 x 2
dx ?

4
3
x 1 x

, x0 ;

12).

2
2x 5x 1
dx ?
3
2
x 2x x

13).

, x 1 ;

5x 1
dx ?
3
x 3x 2

x2 ;
14).

1
4
2 dx ?
x x

, x 1 ;

15).

3
x 1
3
2 dx ?
x x

x 1 ;
16).

2
5x 6x 9
dx ?

x 3 2 x 1 2

2
x 8x 7
2
2 dx ?
x 3x 10

18).

1
dx ?
5

x x 1

, x 1 ;

17).

, x5 ;

, x0 ;

19).

1
2
2 dx ?
x x 1

x0 ;
2

20).

x
2
2 dx ?
x 1

, x 1;1 ;

21).

100 dx ?
1 x

, x 1 ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

22).

- 35

x
dx ?
2
x 3x 2

, x 1 ;

1
2
3 dx ?
x 1 x 2 x 3

24).

x 1 x 1
2

x 2
dx ?
3
2

x 2x x

dx ?

23).

, x 1 ;

, x 1 ;

25).

, x 1 ;

26).

5 dx ?
x 1

, x 1 .

Exercitiul nr. 5 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

1
dx ?
2

x x 1

, xR ;

1
dx ?
2

3x x 1

2).

4).

2
x 1
dx ?
4 2

x x 1

xR ;
3).

2
x 3
dx ?
2

x 4x 5

, xR ;

xR ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

5).

x
7).

1
dx ?
6
x 1

- 36

1 x 2
2

, xR ;

dx ?

6).

, xR ;

x
dx ?
4
x 3x 2

, xR ;

8).

x
dx ?
4
2
x 5x 4

xR ;
4

9).

x
dx ?
2
x x 1

, xR ;

10).

5
4
x x x
dx ?

4
x 1

xR ;
4

11).

x
dx ?
10

x 2

, xR ;

12).

2
x 1
dx ?
4

x 1

, x0 .

Exercitiul nr. 6 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

1).

x
dx ,

2 2
1 x

3).

3
2
2 x 2 x 3x 2
dx ,

2
2
x x 1

xR ;

2).

3
2
2 x 3x x ,
2
2 dx
x x 1

xR

xR ;

4).

2
3x 7 x 6
,
2
2 dx
x 3x 3

xR ;
5).

x 1
,
2
2 dx
x 2

xR ;

6).

2x 1
,
2
2 dx
x 2 x 5

xR ;
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

7).

1
,
2
4 dx
x 1

- 37

xR ;

8).

x
,
2
2 dx
x 2x 2

xR ;

9).

x 1
,
2
2 dx
x 4 x 5

xR ;

10).

x 1

x 2x 2
2

dx ,

xR ;
5

11).

x
,
2
3 dx
x 1

xR ;

12).

1
,
2 dx
2
x x 1

xR

13).

x 2x 2
2

,
2 dx

xR ;

14).

1
,
3 dx
2
x x 1

xR ;
15).

5x 2
,
2
5 dx
x x 1

xR .

Exercitiul nr. 7 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

3).

2
x x 1
dx , x 0; ;
3
x x
x 1
dx , x 0; ;
4 3 2
x x x x

2).

4).

2
x x 1
dx , x ;0 ;
3
x x
x 1
dx ,
4 3 2
x x x x

x 1;0 ;

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

5).

2
3x 1
dx ,

x 1

- 38

x 3x
dx ,
4
3
2
2 x 3x 3x 3x 1
2

x 1;

6).

x ; ;
2

7).

8).

9).

2
4x x 1
dx , x 1; ;
4 3 2
x x x x 2
2
2x 2x 1
dx , x 0; ;
4
3
2
4x 4x x x

x 3 x 1
2

dx ,

x 1;

; 10).

2
x 2x 1
dx ,

2
x x 1 x 1

x 0; ;

11).

2
4x 2x 8
dx ,
2
2
x 2 x x 1

13).

15).

x 3 x 2
2

x 1 x 3
2

dx ,

dx ,

12).

1
dx ,
3
x 8

14).

x 1; ;

16).

x 0;

3;

1
dx ,
3
x 1

x 2;

x 1; ;

x 1 x 3
2

dx ,

x 1; ;
17).

1
dx ,

2
x x 1 x x 1

x 0; .

Exercitiul nr. 8 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

1).

- 39

3
2
x x x 1
dx ,

2
2
x 1 x 1

3
2
2 x 4 x 3x
dx ,

2
2
x 1 x x 1

x 1;

2).

x 1;

3).

3
3x 2 x 2
dx ,

5
3
x x

5).

2
4 x 5x 3
dx ,

3
2
x 1 x x 1

x 0; ;

4).

3
2x 1
6 4 dx ,
x x

x 0;

;
x 1;

; 6).

1
dx , x 2;

2
2
x 2 x 4 x 5
7).

1
,
4
2 dx
x 1 x

x 0; ;

3
3 x 5 x 10
dx ,

2
2
x 1 x 2 x 5

9).

2
3x x 2
dx ,

3
2
x 1 x 1

8).

x 1; ;

x 1;

Exercitiul nr. 9 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

1).

- 40

2
x 2x 1
dx ,
2 2
x 1 x 1

x 1;

2).

2
x 1
,

3 dx
2
x x 1

x 0; ;

3).

x 2
,

2 dx
2
x x x 1
4x

x 1 x 1
2

5).

dx ,

x 1;

x x2 1 x2 4

x 0;

x 0; ;

,
2 dx

4).

x 0; ;

6).

1
,

2 dx
10
x x 1

Exercitiul nr. 10 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

x 1

x x 1
2

1).

dx ,

x 0;

4
3
3x 7 x 9 x 5
,

2
2 dx
2
x 1 x x 1

3).

1
,
4
2 dx
x 1

x 1;

x 1;

x ;1

2).

4).

1
3 3 dx ,
x 1

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 41

1
,
4
3 dx
x 1

5).

x 0;

x 1;

6).

1
dx ,
3
x x 1

2
x 3x 2
,

2
2 dx
2
x 1 x x 1

7).

x 1;

Daca functia de sub integrala este de forma :

R x, k x ,..., k x
unde

ki N , ki 2

al ordinelor radicalilor

, atunci punand

k1 , k 2 ,..., k n

k
x t

, unde k este cel mai mic multiplu comun

se ajunge la o integrala de functie rationala .

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

1).

- 42

x 1 dx, x 0

x 1 x

1 x

2).

x 3 x dx, x 0

3).

5).

dx,

x0

4).

1
4

2
x 4 x dx,

x
3

dx, x 0

7).

x
dx, x 1
x 3 x

9).

1
dx, x 0
x4 x

x
dx, x 0
x x 1

6).

11).

13).

x 1

1
dx,
2
5

x
x

x0

x
dx, x 0
x 1 3 x 1

15).
17).

1
dx, x 0
1 3 x

19).

1
2 x 1 1

2x 1

dx, x 0

1
dx, x 1
1 x 1

12).

x 1
dx, x 2
x x2

x 1 dx,
3

x 1

29). x x 1 x 1dx, x 1

31).

x 1
dx,
2
3
x x

16).

20).

x 1
dx, x 0
x 1
x

1
x 1

dx, x 0

x 1

dx, x 1

x dx,

2 x

x2

36 x
dx, x 0
24).
2 x 3 x

x4
dx, x 0
x

1
dx, x 0
x x 24 x

14).

22).

25). 3 1 3 x dx, x R
27).

x
1
dx, x
21). 3
3
1 3x

23).

10).

18).

1
dx, x 1
x 3 x 1

8). 3

x dx,

x 1

x0

x0

26).

1
dx, x 0
x x 1

28).

1 x
dx, x 0
1 x

30).

32).

1
3

x 1 x 1

dx,

x 1

x3 2 x
dx, x 1
x3 2 x
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

33). 3

- 43

x 1
dx, x 0
x 1

34).

1
dx, x 1
35).
2 x 1 3 x 1

36).

1
x

x 1

dx, x 0

2
x 1 dx, x 1

I.
Daca functia de sub integrala este de forma :

ax b

R x, n
cx d

atunci se face substitutia

ax b
t
cx d

, iar de aici

n
t d b
x
n
a c t

ajungand in final la o

integrala asociata de functie rationala in t .

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).
3).

5).

7).

x 1
dx, x 1
x 1 x 1

1 3 1 x
dx, x 0
x 1 x

1
x

x 1
x 1

x 1

dx, x 0

x 1
dx, x 1
x 1

1 x
dx, x 0;1
1 x

2).

1
x

4).

1 3 x 1
dx, x 1
x 1 x 1

6).

8).

2
2
2 x 2 x dx,

4
4 x

x 1 x 1
2

dx,

2; 2

x 1

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 44

2
x 1 dx,

9).

11). 3

x0

10). x

1 x
dx, x ;1 1;
1 x

1 x
dx, x 1 .
1 x

II.
In cazul integralelor de tipul

Pm x
dx,
2
ax bx c

Pm x

fiind polinom de grad

Se scrie :

Pm x
1
2
dx

dx,
Q

x
ax
bx
c

2
2
m 1
ax bx c
ax bx c
unde

Q m1 x

(*)

este un polinom de grad m 1 cu coeficienti nedeterminati , iar este

un parametru real . Se determina polinomul

Q m 1 x

si numarul prin derivarea

identitatii (*) .

III.
In cazul integralelor de tipul :

1
n

ax bx c
2

dx

cu ajutorul substitutiei :
1
t
x

aceasta se reduce la tipul precedent .


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 45

In cazul integralelor binome :

x ax b dx
m

, m, n, p Q

calculul primitivelor functiilor binomiale se reduce la calculul functiilor rationale numai in


urmatoarele cazuri stabilite de Cebisev :

pZ

Se face substitutia :

unde

r
x z

este multiplu comun al numitorului lui

si

m 1
Z
n

Se face substitutia :

unde

n
s
ax b z

este numitorul lui p .

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 46

m 1
pZ
n

Se face substitutia :

n
s
a bx z

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
2).

4
2
x 4 x dx,
2
x 4

4).

1).

x dx,

2
2 x

3).

1
x 1 x

2; 2

dx, x 0
2

x 1
dx, x R
2
x 1

5).

7).

9).

2
x 1 dx,

1
2
x x 1

dx, x 1

1
x

6).

8).

x0

2
1 x

xR

dx, x 0

4x 1
dx, x 2
2
x x 2

1 x2 3

dx, x R

10).

12).

2
x 5 x 4 dx ,

1 x2 2 x 2

dx,

x 1
11).

13).

1
dx, x 2

2
x x 3x 2
2
1 x
dx, x R
2
2
x 1 x 1

14).

3
2
x 2 x dx ,

x 1

xR

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

15).

- 47

x
dx ,
2
2
x 2 2 1 x

xR

16).

dx ,

19).

x
dx ,

2
5 4x x

21).

23).

x 2x
2

x 2;

27).

x 1;5

1
dx ,
2
x 3x 2 x 1
1
dx
2
2 3x

20).

1
;1
3

2
3

, x

1
dx , x 1
2
x x 1
1
dx , x 0
2
x x

26).

28).

29).

x
dx ,

2
1 x

x 1

x
dx ,

2
4 x

18).

25).

x 2;2

17).

x 1

x
dx ,

2
2 4 x

30).

1
dx ,
3
2
x 1 x

x 2;2

x0

22).

1
dx ,
2
x x 2x

24).

1
dx
2
x x 1

x0

, x0

dx

, xR

1 x 1
1
dx , x 0;1

2
x x
2

x
dx ,

2
5 x x

x 0;2 .

Exercitiul nr. 2 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
2

1).

3).

x
dx ,
2
x x 1

x 1

xR

1
5

x 2x
2

dx ,

2).

x0

x
dx ,

2
x 2x 1
4).

2
x 2
dx ,
2
x 1

x 1

xR

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 48

5).

2
x x x 1
dx ,

2
1 x x x 1

7).

1
dx ,
2
4x x 1

xR

6).

xR

1 x 3x 2
2

8).

dx,

x2

1
dx ,
2
4 3x x

x 1;4

x x
dx ,
2
x 1
3

9).

xR

11).

1 x
,

2 dx
1 2x

13).

2
x 2x 2
dx ,

10).

12).

xR

x0

2
x 4x 5

2 x

x 4 x 5
2

dx ,

1 x

1
x x 1
2

dx ,

x 1

1
dx , x R
2
x x x 1
14).

xR

Exercitiul nr. 3 :
Fie a 0; . Sa se calculeze :
1).

x a dx ,

xR

2).

2
2
x a
dx ,

3).

2
2
x a
dx ,

xa

4).

2
2
a x dx ,

6).

5).

x a dx ,
2

xR

1
2

2 3

x0

x a; a

dx , x R
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

7).

- 49

1
dx ,
2
2
a x

x a

8).

2
2
x a dx , x a

Exercitiul nr. 4 ( Duca )


Fie a, b R, a b . Sa se calculeze :
1
dx , x a, b
b x x a

1).
3).

x a b x dx , x a

2).

x a b x dx

, x a, b

4).

x a b x dx ,

x b

Exercitiul nr. 5 ( Duca )


Sa se calculeze :
1).

3).

5).

1 4 x
dx, x 0
x

x
1 x
3

dx ,

x 0,1

x
dx,
1 x x

23

3
4 x dx ,

7).

9).

1
dx ,

3
x x

11).

xR

x0

xR

x dx, x 0

dx,

4).

3
3 3 x x dx ,

x0

x 3

x
dx , x 1;1
1 x

6).

x
dx ,
3
x 1

x0

10).

2
x 1
dx ,
3
x

x0

12).

14).

8).

2
x 1 3 x dx ,

13). 1

15).

xR

2).

x
dx ,
x

x0

16).

1
dx ,
x3 x

x0

x
dx , x 0
3
x 1
1
dx,
1 x

xR
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

17).

- 50

x 1 x

3
4

dx ,

x0

x 2 5 x
5

18).

3 3

dx ,

xR
3
2

19). x 1 x
2
3

dx ,

x 1

20). x

x 1
21).

4
x x dx ,
3

23).

25).

x
x

x0

dx, x 0

x 1 x dx ,
33

xR

22).

24).

26).

5
8

dx ,

x 1 dx ,

x0

dx ,

x0

1
x 1

1
x

1 x

2 3

2
x 1

dx, x 0

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

Integralele de tipul

- 51

2
R x , ax bx c dx

se rationalizeaza prin substitutiile lui EULER :

Daca ecuatia

2
ax bx c 0

se face substitutia :

sau

are radacinile reale

x1

si

x2

2
ax bx c t x x1
2
ax bx c t x x2

Daca

a 0 , atunci

se face substitutia :
2
ax bx c t x a

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

Daca

- 52

c 0 , atunci

se face substitutia :
2
ax bx c t x c

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

1
dx ,
2
x 1 x 3x 2

1).

3).

1
dx ,

2
x 1 x x 1

2).

1
dx ,
2
1 x 2x 2

4).

1
dx ,

2
x x 5x 6

5).

x
dx ,

2
x 1 1 x x

6).

x
dx ,

2
1 2x x

7).

1
dx ,
2
2
2 1 x 1 x

8).

9).

1 x
2

1 x

dx ,

11).

2
x 2 x 2 dx ,

13).

1 x
2

1 x

10).

2
x x dx ,

12).

2
x x 1
dx

x x x 1

dx ,

1 x
dx .
2
x 4x 5
Exercitiul nr. 2 :

Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

1).

1
dx

2
1 x 2x 2

3).

5).

7 x 10 x
2

9).

11).

1 x
3

dx
3

2).

4).

1 x

1 x x

1
dx
2
x x x 1

, x 2;5

6).

dx

, x 0;

1 5

, xR

1
dx
2
x 2x 1

, x 1

1
dx , x R
2
x x 2x 4

x 0;1

7).

- 53

1 x

dx

, x 1;1

x 4 x 5 dx
2

1
dx
2

3x 7 x 2

8).

2
x 1 x x ,

2
1 x 1 x x

, x 1;5

, x0

10).

12).

xR

x 1
dx
2
x 3x 4
1
dx
2

x 4x 4

x 2
13).

1
2
x 1 x 4x 4

dx

14).

1
dx
2
x 5x 6

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 54

Cazul in care functiile au in structura functiile

sin x, cos x

la puterea intai :

Daca functia de sub semnul integrala este de forma :


R sin x, cos x

adica avem : R sin x, cos x dx

unde R u , v este o functie rationala


Atunci folosindu-ne de formulele trigonometrice :
x
2
sin x
2 x
1 tg
2

x
2
cos x
2 x
1 tg
2
1 tg

2 tg

si

prin substitutia universala :


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 55

t tg

x
2

se poate obtine o integrala asociata de functie rationala in t .


Intr-adevar :

2t
sin x
2
1 t

iar din :

x 2arctgt

Observatii

t2
1
cos x
2
1 t

2dt
dx
2
1 t

Prezenta functiilor trigonometrice sin x, cos x la puteri mai mari conduce la functii
rationale mai complicate si deci calcule mai greoaie .

Cazul in care functiile au in structura functiile

sin x, cos x

la puteri mai mari :

In astfel de situatii se recomanda scrierea functiei R sub una din formele :

Daca

2
R sin x , cos x sin x R 1 cos x , cos x sin x
~

se recomanda substitutia :

cos x t

Daca

2
R cos x , sin x cos x R 1 sin x , sin x cos x
~

se recomanda substitutia :

sin x t

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 56

Daca

R sin
~

atunci se recomanda :

2
x , cos x

1). Trecerea de la patrate la cosinusuri de argument dublu dupa formulele :

1 cos 2 x

sin x
2
2

sau

1
cos x
2

cos 2 x
2

2). Substitutia
tgx t cand

x arctgt dx

2
tg x
t

sin x
2
2
1 tg x 1 t
2

iar :

dt
2
1 t

1
1 2
cos x
2
1 tg x 1 t
2

Daca

R sin
~

2 n 1

x , cos

2 n 1

2n
2n
x R1 sin x , cos x sin 2 x dx
~

atunci se recomanda exprimarea puterilor pare ale lui sin x si cos x in functie de :

t cos 2 x

Exercitiul nr. 1 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

1).

1
dx, x ,
3 cos x

2).

1
dx

1 sin x

, x


,
2 2

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

3).

- 57

1
dx , x ,
sin x 2 cos x 3

4).

1

dx, x 0,
sin x 2 cos x 2 sin x
6

sin x

dx, x ,
5).
2 2
1 sin x

6).

2
sin x cos x
dx,

sin x cos x


x ,
4 4

2tgx 3

,
x

R
\
dx
k k Z
2
2
sin x 2 cos x
2

7).

8).

1
dx ,
4
2
cos x sin x

x 0,
2

9).

2
2
2 sin x 3 cos x dx,

sin x cos x


x ,
4 4

1 a
dx ,

2
1 a 2a sin x
2

10).


x ,
2 2

, unde

este un numar real 0 a 1 .

Exercitiul nr. 2 :
Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).
3).

1

dx, x 0,
2
sin x cos x

3
2
cos x sin x dx ,

2).

3
2
sin x cos x dx ,

xR

xR

4).

2
4
sin x cos x dx ,


x 0,
2

6).

5
5
sin x cos x dx ,

xR
5).

1
dx ,
4
2
sin x cos x


x 0,
2

7).
9).
11).

sin x

dx, x 0,
2
sin x cos x

2
sin ax dx ,

8).

a R, x R

1 2 sin x dx ,
2

xR

2 sin x 3 cos x

dx, x 0,
4 sin x 5 cos x
2

10).

2
cos ax dx ,

12).

a R, x R

1 sin 3 x dx ,
2

xR
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 58

13).

3
cos x dx ,

15).

2
sin x cos x dx ,

xR

xR

14).

2
sin x cos x dx ,

16).

2
2
sin x cos x dx ,

18).

3
3
sin x cos x dx ,

xR

xR
17).

2
3
sin x cos x dx ,

xR

xR
3

19).

cos x
2 dx ,
sin x

21).


x 0,
2

20).

1

dx, x 0,
2
5 3 cos x

22).

23). sin x sin 2 xdx, x R

25).

24).

sin x cos x
dx,
2
3 sin x 2 cos x


x 0,
2

1

dx, x 0,
2
sin x

1
dx, x 0,2
3 sin x cos x

1
2
1 sin x

26).

dx ,

x 0,

sin x
dx,
2
1 cos x cos x


x 0,
2

27).
29).

sin x

dx, x 0,
2
sin x cos x

tg x 2 dx ,
2

28).

x 0,
2

tg x dx ,
30).


x 0,
2

2
sin x cos x dx,

sin x cos x


x 0,
2

31).

2
sin 3 x dx ,

xR

32).

1 2 cos x

34).

4
cos x dx ,

dx ,

xR
33).

1 sin 2 x dx ,
2

xR

35). sin 3 x cos xdx, x R

36). sin 3 x sin 5 xdx, x R

37). cos x cos 3 x cos 6 xdx, x R


39).

4
4
sin x cos x dx ,

xR

xR

38).

2
2
sin x cos x dx ,

40).

xR

2
4
sin x cos x dx ,

xR
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

41).

- 59

5
sin x dx ,

xR

42).

2
3
sin x cos x dx ,

44).

4
2
sin x cos x dx ,

46).

3
1 sin x

x 0;
,
dx

2
cos x

48).

1
dx ,
3
cos x sin x

50).

1
dx ,
4
4
cos x sin x

52).

1
dx ,
8
tg x

xR
43).

7
cos x dx ,

xR

xR
45).

2
3
cos x sin x dx ,

47).

sin x
dx ,

4
cos x

xR

x 0;
2

x 0;
2

49).

1
dx ,
3
3
cos x sin x

x 0;
2

x 0;
2

51).

tg x dx ,

x 0;
2

53).

1
dx, daca x 0;
5 4 sin x

54).

2 sin x

dx, x 0;
2
2 cos x

55).

56).

dx, x 0;
2
1 sin x cos x

57). sin x tgx dx, x 0;


2

58).

dx, x 0;
2
3 sin x 4 cos x

59).

60).

1
dx, x ;
3 5 cos x

62).

64).

; si apoi pentru x 0;2

dx, x ; 63).

dx, x ; 65).

2 cos x 3 cos x

dx, x 0;
2
sin x cos x

1
dx, x ;
sin x 2 cos x 3

61).

2 sin x 3 sin x

x 0;
2

1
dx, x ;
8 4 sin x 7 cos x

1
dx, x ;
1 sin x 3 cos x

1
dx ,
4
4
sin x cos x


x ;
2 2

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 60

1
dx ,
6
sin x

66).

68).

sin x dx,

cos x

67). 1 cos x dx, x 0;2

x 0;

x 0;
2

69).

cos x
dx,
2

sin x 1 sin x

x 0;
2

70).

72).

74).

sin x
dx, x 0;
2
cos x

71).

sin x
dx
x
e sin x cos x

, x 0;

x
ln x x 1
2
dx ,
sin x x ln x

2
sin x 2 cos

e cos x
dx ,
x
e cos x sin x

sin x
dx
x
e sin x cos x

73).

x 1;2

, x0

5 sin x 3 cos x

dx, x 0;
2
6 sin x 2 cos x

75).

x 1;2

Exercitiul nr. 3 ( Duca ) :


Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :

1).

5
2
sin x cos x dx ,

xR

2).

1
dx ,

2
1 3 cos x


x ;
2 2

3).

5).

1
dx, x 0;
2 cos x

1
dx ,
5
5
sin x cos x

4).

x 0;
2

1
dx ,

2
1 sin x
6).


x ;
2 2

2 tg x 3 ,
dx
2

1 cos x

x 0;
2

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive
5

7).

tg x dx ,

9).

11).

- 61


x ;
2 2

1
dx ,
2
1 3 sin x

8).


x ;
2 2

dx, x 0;
2
2 sin x sin 2 x

1 tgx

dx, x 0;
13).
2
sin 2 x

10).

12).

1

dx, x ;
2 2
3 cos x

15).


x ;
2 2

dx, x 0;
2
sin x cos x

14).

cos x
4 dx ,
sin x

cos x
dx ,

sin x

1
dx ,
4
cos x

x 0;

16).

x 0;
2

1
,
2 dx
sin x cos x

x 0;
2

17).

19).

21).

ctg x dx ,

x 0;

sin 2 x

x ;
,
dx

2 2
4

cos x
3
1 cos x
dx , x 0;

2
sin x

18).

cos x

dx, x 0;
2
cos 3 x

20).

cos 2 x
dx ,

4
sin x

22).

24).

sin xcos x
dx ,
4
4
sin x cos x

x 0;

1
dx ,
2
2
sin x 2 cos x

x 0;
2

23).

1
dx,
cos x


x ;
2 2


x ;
2 2

Exercitiul nr. 4 ( Duca ) :


Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1).

4
sin x dx ,

xR

2).

ctg x dx ,

x 0;
Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

3).

tg x dx ,

- 62


x ;
2 2

4).

1
dx ,
2
sin x cos x

x 0;
2

5).

7).

9).

cos x
dx , x 0;

sin x
3
sin x cos x
dx , x R

2
1 cos x
cos x
3 dx ,
sin x

11).

x 0;

6).

1
dx, x 0;
sin x

8).

1
dx, x ;
sin x 2 cos x 3

10).

1
dx, x ;
2 sin x cos x 5

12).

ctg x dx ,

x 0;
2

2 sin x cos x
dx ,
2
2

3 sin x
4 cos x

xR
2

1
dx, x ;
13).
2 sin x

15).

1
dx ,
6
6
sin x cos x

17).

19).

xR

16).

xR

1 sin x

dx, x ;
2 2
1 cos x

sin x
dx ,

cos x

x 0;
2

1
dx ,
2
2
sin x 2 cos x
5

21).

14).

sin x
dx,

sin x 2 cos x

x 0;
2

x 0;
2

1 sin x dx,

sin 2 x cos 2 x
18).

20).

x 0;
4

sin x cos x
dx ,
4

1 sin x

xR

dx, x 0;
2
5 4 sin x

22).

1
dx ,
4
2
sin x cos x

Exercitiul nr. 5 ( Duca ) :


Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

- 63

Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :


1). 3

3).

sin x cos x

dx, x 0;
4

sin x cos x

sin x

dx, x 0;
4
cos 2 x

2).

cos x
dx, x R
2 cos 2 x

4).

sin x
dx ,

2
cos x 1 sin x


x ;
2 2

5).

sin x
dx ,
2
cos x tg x

7).

x 0;
2

sin x cos x
dx, x R
2
2

4 sin x
2 cos x

6).

sin x

dx , x 0;
2
2 sin 2 x

1
dx ,
3
5

sin x cos x

8).

x 0;
2

Exercitiul nr. 6 ( Mihalca + Nita ) :


Sa se calculeze primitivele urmatoarelor functii :
1). cos 5 xdx,
4).

1
cos
x

x dx,

2). tg 2xdx,
5).

3).

cos

dx

2
x tg x dx ,

6).

1
dx ,
2
sin 3x
7). sin x sin 5 xdx,
10).

1
dx,
cos 4 x

8). cos 3 x cos xdx,


11).

13). cos x sin sin x cos sin x dx,

9). sin 3 x cos 5 xdx ,

1
dx,
sin 8 x

12).
14).

3
sin x dx ,

5
cos x dx ,

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

15).

- 64

2
sin x cos x dx ,

16).

3
2
sin x cos x dx ,

17).

1
dx ,
2
1 cos x

18).

sin 2 x
dx ,

1 cos x

19).

sin x
dx ,

cos x

20).

22).

1 tg x
dx ,

1 tg x

23).

25).

tg x tg x dx ,
3

21).

tg x tg x dx ,
2

tg x
dx ,

2
cos x
24).

1
dx ,
2
cos x tg x 1

26).

cos x
dx ,
2
9 sin x

27).

ctg x
2 dx ,
sin x

sin 2 x
dx ,

2
9 sin x

28).

cos x
dx,
2 cos 2 x

29).

sin 2 x
dx,
2
1 cos 2 x

Primitive

Clasa a XII-a - Analiza


Partea I - Primitive

30).

- 65

tg x
sin x
31).
,
dx ,
dx
2
2

tg
tg
x
x
1
1 cos x cos x

32).

2
2
2 sin x 3 cos x
dx ,

sin x cos x
3

33).

sin x
dx ,

2 cos x

35).

1
dx, x ;
4 5 sin x

34).

36).

1
dx, x ;
3 sin x

1
dx, x ; .
5 3 cos x

Primitive

S-ar putea să vă placă și