IT Ajla Šabić

Univerzitet u Tuzli
Mašinski fakultet
Energetsko mašinstvo
TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI

Drugi grafički rad
- izmjenjivač toplote -
Student: Ajla Šabić Profesor: Dr.sc. Izet Alić, red.prof
Broj indeksa : I-26/17 Asistent: Bach.ing.maš. Meliha Šabanović

Sadržaj
1. TOPLOTNI PRORAĈUN IZMJENJIVAĈA TOPLOTE .......................................................................... 3
1.1 TOPLOTNI BILANS ........................................................................................................................... 3
1.2 SREDNJE TEMPERATURNE RAZLIKE .......................................................................................... 4
1.2.1 Srednja logaritamska temperaturna razlika .................................................................................... 4
1.2.2 Srednja temperatura sekundarnog medija (vode) .......................................................................... 4
1.3 KOEFICIJENT PROLAZA TOPLOTE ............................................................................................... 5
1.3.1 Toplotni otpor na strani vode ......................................................................................................... 6
1.3.2 Toploti otpori kroz stijenku cijevi .................................................................................................. 7
1.3.3 Toplotni otpori kroz naslage kamenca ........................................................................................... 8
1.3.4 Toplotni otpor na strani pare.......................................................................................................... 9
1.4 ODREĐIVANJE DIMENZIJA PRIKLJUĈAKA .............................................................................. 14
1.4.1 Prikljuĉak za dovod i odvod vode ................................................................................................ 14
1.4.2 Prikljuĉak za dovod pare .............................................................................................................. 14
1.4.3 Prikljuĉak za odvod kondenzata................................................................................................... 15
2. PRORAĈUN PADA PRITISKA NA STRANI VODE ............................................................................ 16
3. PRORAĈUN ĈVRSTOĆE OSNOVNIH ELEMENATA ........................................................................ 17
3.1 CILINDRIĈNI OMOTAĈ IZLOŢEN UNUTRAŠNJEM PRITISKU ............................................... 17
3.2 DANCE IZLOŢENO UNUTRAŠNJEM PRITISKU ......................................................................... 18
3.3 PRORAĈUN VIJĈANIH VEZA........................................................................................................ 19
3.3.1 Prikljuĉak za dovod pare - P1 (M24) ........................................................................................... 19
3.3.2 Prikljuĉak za odvod kondenzata – P2 (M20) ............................................................................... 20
3.3.3 Prikljuĉak za dovod i odvod vode ................................................................................................ 21
3.4 PRORAĈUN IZREZA CILINDRIĈNOG OMOTAĈA .................................................................... 22
3.4.1 Prikljuĉak P1 ................................................................................................................................ 22
3.4.2 Prikljuĉak P2 ................................................................................................................................ 22
3.4.3 Prikljuĉak P3 ................................................................................................................................ 23
3.5 PRORAĈUN ĈVRSTOĆE POSUDE ................................................................................................ 23
3.5.1 Pritisak koji se preko ojaĉanja prenosi na posudu ....................................................................... 24
3.6 NAPREZANJE U UŠKI ZA NOŠENJE ............................................................................................ 25
3.6.1 Naprezanje na savijanje ............................................................................................................... 25
3.6.2 Naprezanje na istezanje................................................................................................................ 25
3.6.3 Naprezanje na smicanje ............................................................................................................... 26
3.7 STABILNOST POSUDE.................................................................................................................... 26
4. SPECIFIKACIJE MATERIJALA SA ORJENTACIONIM CIJENAMA ................................................ 27
5. POPIS KORIŠTENIH STANDARDA I PROPISA ................................................................................. 28
Literatura ....................................................................................................................................................... 28
MAŠINSKI
FAKULTET Predmet:
TUZLA
Energetsko TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI Str. br. 1/27
mašinstvo
Za potrebe procesne industrije potrebno je uraditi mašinski projekat niskotlaĉnog izmjenjivaĉa

toplote para-voda prikazanog na slici.
Gubitak toplote doveden parom iznosi 1,5 %. Radne pritiske usvojiti kao projektne, što se
takoĊer odnosi i na temperature.
Projektno rješenje treba da sadrţi:

- toplotni proraĉun izmjenjivaĉa toplote,
- proraĉun pada pritiska,
- proraĉun ĉvrstoće osnovnih elemenata (prirubnice, dance, omotaĉ, cijevi itd.),
- proraĉun zavarenih spojeva,
- specifikacija materijala sa orijentacionim cijenama,
- sklopni crteţ rezervoara sa detaljima veza i karakteristiĉnih dijelova,
- popis korištenih propisa pri izradi projekta.
Parametri primarnog fluida: t(p)ul=135 [°C]; t(p)iz=tzas; pp=280 [kPa]
Parametri sekundarnog fluida: t(s)ul=15 [°C]; t(s)iz=75 [°C]; mv=38 [kg/s]; ps=1.9 [MPa]
Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:
I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.

MAŠINSKI
FAKULTET Predmet:
TUZLA
mašinstvo
1. TOPLOTNI PRORAČUN IZMJENJIVAČA TOPLOTE

1.1 TOPLOTNI BILANS
Koliĉina toplote koja se predaje vodi se raĉuna na osnovu izraza:
Qv = m (h(s)iz – h(s)ul ) [W] (1.1)
gdje su:
- m – masa vode [kg]
- h(s)ul – ulazna entalpija vode [kJ/kg]
- h(s)iz – izlazna entalpija vode [kJ/kg].
Za pp =19[bar] i t(s)ul=15 [°C] korištenjem priruĉnika dobija se pribliţna vrijednost:

h(s)ul = 64.7 [kJ/kg].
Za p =19[bar] i h(s)iz=75[°C] korištenjem priruĉnika dobija se probliţna vrijednost:
h2izl = 315.2 [kJ/kg].
Na osnovu izraza (1.1) se sada moţe odrediti koliĉina toplote koja se predaje vodi:
Qv=8016 [kJ], za jednu sekundu
Koliĉina toplote koju predaje vodena para raĉuna se na osnovu izraza:

Qp = Qv / ηp [W] (1.2)
gdje je p koeficijent gubitaka koji se raĉuna kao:
p = 1 – x
p = 1- 0,015 = 0,985
Na osnovu izraza (1.2) se sada moţe odrediti koliĉina toploe koju predaje vodena para:
Qp = 8138[kJ];
Protoĉna masa ogrjevne pare raĉuna se kao:

Mp = Qp/(h(p)ul – h(p)iz ) [kg/s] (1.3)
gdje su:
h(p)ul – entalpija primarnog fluida na ulazu
h(p)iz – entalpija primarnog fluid ana izlazu

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET Predmet:
TUZLA
mašinstvo
Za p=2.8 [bar] i t(p)ul=135 [°C] korištenjem priruĉnika dobija se pribliţna vrijednost:

h(p)ul=2182.27 [kJ/kg]
za p = 2.8 [bar] slijedi temperatura zasićenja tzas = t(p)iz =131,20 [°C] i oĉita se vrijednost entalpije:
h(p)iz = h’=551.4 [kJ/kg].
Iz izraza (1.3) dobija se vrijednost maseni protok primarnog fluida: m(p)v = 3,33 [kg/s].
ΔT=t(p)ul – t(p)iz =3.8 < 5 - nije potrebna komora za obaranje predgrijanja
1.2 SREDNJE TEMPERATURNE RAZLIKE
1.2.1 Srednja logaritamska temperaturna razlika

Srednja logaritamska temperaturna razlika raĉuna se na osnovu izraza:
∆𝑇𝑉 − ∆𝑇𝑀 (𝑝)
∆𝑇𝑙𝑜𝑔 = ∆𝑇𝑉 = 𝑡𝑠𝑟 [℃] (1.4)
𝑙𝑛 ( )
∆𝑇𝑀
gdje su:
(𝑝) (𝑠)
∆𝑇 = 𝑡 − 𝑡 = 120[𝐾] (1.5)
𝑉 𝑢𝑙 𝑢𝑙
(𝑝) (𝑠)
∆𝑇 = − = 56.2[𝐾]. (1.6)
𝑀 𝑖𝑧 𝑖𝑧
Na osnovu izraĉunatih vrijednosti za razlike temperature (1.5) i (1.6), te korišenjem (1.4) dobija se:
(p)
t = 84.40 [˘C]
sr
Slika 1.1. T-A dijagram

1.2.2 Srednja temperatura sekundarnog medija (vode)
Srednja temperature sekundarnog medija raĉuna se na osnovu izraza:
(𝑠) (𝑝) (𝑝)
𝑡 =𝑡 −𝑡 =46.8[℃] (1.7)
𝑠𝑟 𝑖𝑧 𝑠𝑟
Br.indeksa Ime i prezime Ak.god Datum Pregledao:
I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.

MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 4/27
Energetsko TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI
mašinstvo
1.3 KOEFICIJENT PROLAZA TOPLOTE

Koeficijent prolaza topline je je koliĉina topline koju element gubi u 1 sekundi po m2 površine,
izraţeno u W/m2K. Ukupni koeficijent prolaza topline raĉuna se postojanja sloţenog procesa
prijenosa (konvekcija-kondukcija-konvekcija). Raĉuna se:
1
𝑘= (1.8)
1 𝑑 𝛿 𝑑 𝛿 𝑑 𝛿 1
∙ 𝑈 + ∑ 𝑉∙ 𝑈 + ∙ 𝑈
+ ∑ 𝑈
+
𝛼1(𝑉) 𝑑𝑉 𝜆 𝑉 𝑑 𝑉 𝜆 𝑑 𝑆𝑅 𝜆 𝑈 𝛼 2(𝑈)
gdje su:
δV – debljina naslaga sa vanjske strane [mm],
δU – debljina naslaga sa unutrašnje strane [mm],

W
λ – koeficent provoĊenja toplote sa vanjske strane [ ],
V mK
W
λ – koeficient provoĊenja toplote sa unutrašnje strane [ ].
U mK
Izraz (1.8) moţe se napisati preko toplotnih otpora, u formi:
1
𝑘= (1.9)
𝑅
gdje je R ukupni otpor koji se raĉuna kao suma otpora:
𝑅 = 𝑅1 + 𝑅𝑆 + ∑ 𝑅𝐾 + 𝑅2. (1.10)
Ukoliko je razlika izmeĊu koeficijenata prelaza toplote velika, u tom sluĉaju je referentna površina
ona s koje strane je koeficijent prelaza toplote manji. Dakle, mjerodavan je unutrašnji preĉnik.
Iz tabele se, po standardu JUS C. B5. 230 – 1970, usvaja ĉeliĉna bešavna cijev dimenzija ∅ 32 x 2,5
za koju vrijedi:
dV = 32[mm],
dU = 27 [mm],
s = 2,5 [mm].
Br.indeksa Ime i prezime Ak.god Datum Pregledao:

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 5/27
mašinstvo
Za ĉelik koeficijent provoĊenja toplote iznosi λ = 46 W.

mK
Brzina strujanja: iz priruĉnika i na osnovu preporuka za glavni kondenzat ( 1,5 ÷ 2,5 ) usvaja
m
se w = 1,5 [ ].
s
1.3.1 Toplotni otpor na strani vode

Konvektivni otpor na strani strujanja vode raĉuna se:
1
𝑅2 = (1.11)
𝛼2(𝑈)
Koeficijent prijensoa topline na strani vode:

𝜆2(𝑈)
𝛼2 = 𝑁𝑢 (1.12)
𝑑𝑈
Nusseltov broj:
𝑁 = 0,023 ∙ 𝑅0,8 ∙ 𝑃0,4 (1.13)
𝑈 𝑒 𝑟
gdje su :
dU − unutrašnji preĉnik [mm]
2
m
ν − kinematska viskoznost [ ]
s
w − brzina strujanja [m]

s
Pr − Prandtlov broj
Re − Reynoldsov broj
Da bi jednakost jednaĉine (1.13) bila vaţeća mora biti ispunjen uslov:
(1< Pr < 200) i (Re > 104).

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 6/27
mašinstvo
(𝑠)
Za temperaturu 𝑡 = 56.92[℃] , iz tablica se dobijaju pribliţne termofiziĉke karakteristike fluida:
𝑠𝑟
W m 2
λ = 0,668 [ ] ; ν = 0,415 ∙ 10−6 [ ]; P = 2,55
s mW s s r
𝑤 ∙ 𝑑𝑈
𝑅𝑒 = (1.14)
𝜈
m
1,5 ∙ 0,032 m
Re = s = 100,418 ∙ 104 > 104
2
m
(0,415 ∙ 10−6) s
Pošto su ispunjeni uslovi slijedi da je:

W
0,023 ∙ R0,8 ∙ P0,4 ∙ λ 0,023 ∙ 1004180,8 ∙ 2,550,4 ∙ 0,668
α = e r 2
= mW
s(U) dU 0,027 m
W
α = 8302,44 [ ]
s(U) m2K
1 1 m2K
R2 = = = 1,2044 ∗ 10−4[ ]
α2(U) W W
8302,44 m2 K
1.3.2 Toploti otpori kroz stijenku cijevi

Toploti otpori kroz stijenku cijevi raĉunaju se na osnovu izraza:
𝛿𝐶 𝑑𝑠𝑟 𝑚2𝐾
𝑅𝐶 = ∙ [ ] (1.15)
𝜆 𝐶 𝑑𝑈 𝑊
Gdje su:
δC = 2,5 [mm] − debljina stijenke cijevi
W
λ = 46 [ ] toplotna provodljivost za ĉelik [1]
C mK
𝑑𝑢+𝑑𝑣
dsr = ⇒ dsr = 29,5 mm ( srednji prečnik cijevi).
2
Iz izraza (1.15) dobija se toplotni otpor kroz stijenku cijevi:
2
mK
R C = 6,44 ∙ 10−5 [ ].
W

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 7/27
mašinstvo
1.3.3 Toplotni otpori kroz naslage kamenca

Toplotni otpor kroz naslage kamenca predstavlja zbir unutrašnjeg i vanjskog otpore koji se raĉuna
kao:
𝑚2𝐾
𝑅𝐾 = 𝑅𝑈 + 𝑅𝑉 [ ] (1.16)
𝑊
gdje je:
- RU − toplotni otpor u cijevima usvaja se na osnovu brzine strujanja i temperature vode,
za w > 1 m/s i t > 50oC usvaja se za destilovanu vodu:
m 2K
R = 0,9 ∙ 10−4 [ ];
U W
- RV − toplotni otpor u cijevima kod kondenzacije vodene pare i za vodenu paru bez
primjesa ulja (otpor provođenju topline s vanjske strane):
d𝑣 m 2K
R = 0,9 ∙ 10−4 = 1,038 ∙ 10−4 [ ].
V du W
Na osnovu izraza (1.16) određuje se toplotni otpor kroz naslage kamenca:
m 2K
R = R + 𝑅 = 0.1938 ∙ 10−4 [ ].
K U 𝑉 W
Ukupan otpor provođenju toplote je:

𝑚2𝐾
𝑅𝑝 = 𝑅𝐶 + 𝑅𝐾 [ ] (1.17)
𝑊
m 2K
R = 2.34 ∙ 10−4 [ ]
p W

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 8/27
mašinstvo
1.3.4 Toplotni otpor na strani pare

2
mK
Toplotni otpor pri kondenzaciji kreće se u dijapazonu R = (2,3535 – 5,882) ∙ 10−4 [ ].
W
Ukupni toplotni otpor R odreĊuje se kao:

R = R1 + Rp + R 2 (1.18)
gdje su: R1 - otpor na strani pare
Rp - ukupni otpor provoĊenju
R2 - otpor na strani vode.
a) U prvoj iteraciji pretpostavlja se ukupni toplotni otpor za koji vrijedi

𝑅𝑂 > 𝑅2 + R p .
1
𝑚 2𝐾
Pretpostavimo da je: 𝑅 = 4 ∙ 10−4 > 𝑅 + 𝑅 [ ]. (1. 19)
𝑂1 2 𝑝 𝑊
Ogrjevna površina preko koje se raĉuna razmjena toplote je:
𝑄𝑉 ∙ 𝑅𝑂1
𝐴𝑂 = (𝑝) = 37.9 [𝑚 ]2 (1.20)
𝑡𝑠𝑟
Broj cijevi u jednom vodenom putu raĉuna se kao:
4 ∙ 𝑚𝑣 ∙ 𝑣𝑠
𝑛1 = = 38,08 (1.21)
𝑑𝑈2 ∙ 𝑤 ∙ 𝜋
gdje je 𝑣s sprecifiĉna gustina vode na pritisku p = 1,9 [MPa].
Usvaja se 𝑛1 = 40cijevi.
Duţina cijevi u jednom vodenom putu je:

𝐴𝑂
𝑙𝑂 = [𝑚] = 5.90[𝑚]. (1.22)
𝑑𝑈 ∙ 𝜋 ∙ 𝑛
Usvaja se broj vodenih puteva nvp = 3

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 9/27
mašinstvo
Duţina cijevi sa usvojenim brojem vodenih puteva je:
𝑙𝑂
𝑙𝑣𝑝 = = 1.96[𝑚]. (1.23)
𝑛 𝑣𝑝
Korak t = (1,25 – 1,35) 𝑑𝑣 = 40 [𝑚𝑚].
Na osnovu skice sa usvojenim korakom t bira se standardna vrijednost unutrašnjeg preĉnika

izmjenjivaĉa topline D = 1800 [𝑚𝑚] i broj cijevi po osnoj vertikali i = 10.
Kada su poznate dimenzije i raspored cijevi potrebno je odrediti i vrstu strujanja fluida. Pogodno je
da se ima turbulentno strujanje zbog toga što je veće odvoĊenje topline s mjesta nastanka ukoliko se
radi o turbulentnom strujanju. Ovo se radi tako što se odredi vrijednost koeficijenta φi.
𝐵 4 (𝑝)
𝜑 = 0,16 ∙ ∙ 𝑑 ∗ 𝑡 (1.24)
𝑖𝑘𝑟
√ 𝑉 𝑠𝑟
𝐴
Približavanje:
𝑡(𝑝)
𝑞𝑂 = 𝑠𝑟
(1.25)
1 𝑅𝑂1
W
qO1 = 211 000 [ ] - orjentacioni specifični tok.
m2
Otpor provođenja toplote na strani pare:
𝑚 2𝐾
𝑅 = 𝑅 − 𝑅 − 𝑅 [ ] (1.26)
1𝑂1 𝑂1 2 𝑝 𝑊
𝑚 2𝐾
𝑅1 = 0,45 ∙ 10−4 [ ]
𝑂1 𝑊
Orjentaciona temperaturna razlika kod ovoga približavanja je:
∆𝑇1𝑂 = 𝑞𝑂1 ∙ 𝑅1𝑂1 (1.27)

1
∆T1 = 9.495[K]
O1
Srednja temperatura pare:

(𝑝)
𝑡 = 𝑡 −0.5 ∆𝑇 = 130.769[℃] (1.28)
𝑠𝑟 𝑧𝑎𝑠 1𝑂 1

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 10/27
mašinstvo
OdreĊivanje odnosa koeficijenata A/B koji se uvrštavaju u izraz (1.24) primjenom priruĉnika za
prostiranje toplote odreĊuje se:
A
= 0,1946
B
Uvrštavanjem u izraz (1.24) dobija se:
φikr = 0,098
Korištenjem dijagrama oĉita se ikr < i tj.slijedi da je strujanje laminarno, a koeficijent prijelaza
topline pri ovakvo strujanju je:
0,72 ∙ 𝐴
𝖺01 = 𝜑𝑖 ∙ 4
(1.29)
√√𝑑𝑣 ∙ ∆𝑇01
Koeficijent φ
i u (1.29) zavisi od broja redova po vertikali.
φ
i = 0,98 za i = 10
Na osnovu navedenog, iz (1.29) dobija se koeficijent prelaza toplote:
𝖺 = 8293,18 [ W ]
11 m2K
Toplotni otpor u unutrašnjosti cijevi iznosi:
1 𝑑𝑈
𝑅11 = ∙ (1.30)
𝛼 11 𝑑𝑉
m 2K
R = 1,017 ∙ 10−4 [ ]
11 W
Sada je orjentacioni specifiĉni tok u prvom pribliţavanju:

∆𝑻𝟏𝑶 𝑾
𝑞 = 𝟏
[ ] (1.31)
11 𝑹𝟏𝟏 𝒎𝟐
W
q = 43569.32 [ ]
11 m2

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 04.08.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 11/27
mašinstvo
b) U drugoj iteraciji pretpostavlja se ukupni toplotni otpor za koji vrijedi

𝑅𝑂 > 𝑅2 + .
2
𝑚 2𝐾
Pretpostavimo da je: 𝑅 = 4,5 ∙ 10−4 > 𝑅 + 𝑅 [ ]. (1.32)
𝑂2 2 𝑝 𝑊
𝑡(𝑝)
𝑞𝑂 = 𝑠𝑟
(1.33)
2 𝑅𝑂2
W
q = 187555.55 [ ] - orjentacioni specifični tok.
O2 m2
Otpor provođenja toplote na strani pare:
𝑚 2𝐾
𝑅 = 𝑅 − 𝑅 [ ] (1.34)
1𝑂2 𝑂1 s 𝑊
−4 𝑚2𝐾
𝑅1𝑂2 = 0.6 ∙ 10 [ 𝑊
]
Orjentaciona temperaturna razlika kod ovoga približavanja je:
∆𝑇102 = 𝑞𝑂2 ∙ 𝑅1𝑂2 (1.35)

∆T1 = 11.25 [K]
02
Srednja temperatura pare:
𝑡1 = 𝑡𝑧𝑎𝑠𝑖ć𝑒𝑛𝑗𝑎 − ∆𝑇1 = 127,26[℃] (1.36)

02 02
OdreĊivanje odnosa koeficijenata A/B koji se uvrštavaju u izraz (1.24) primjenom priruĉnika za
prostiranje toplote odreĊuje se:
𝐴
= 0,2024
𝐵
Sada se moţe odrediti koeficijent iz izraza (1.24) i on iznosi:
φikr = 0,089

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 04.08.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 12/27
mašinstvo
Korištenjem dijagrama oĉita se ikr < i tj.slijedi da je strujanje laminarno, a koeficijent prijelaza
topline pri ovakvo strujanju je, iz jednaĉine (1.29):
𝖺 = 8193,62 [ W ]
02 m2 K
Toplotni otpor u unutrašnjosti cijevi iznosi:
1 𝑑𝑈
𝑅12 = ∙ (1.37)
𝛼 02 𝑑𝑉
m K 2
R = 1,1 ∙ 10−4 [ ]
12 W
Sada je orjentacioni specifiĉni tok u prvom pribliţavanju:

∆𝑻𝟏𝑶 𝑾
𝑞 = 𝟏 [ ] (𝟏. 38)
12 𝑹𝟏𝟐 𝒎𝟐
W
q = 114 545.6 [ 12]
m2
Stvarni toplotni tok je:
𝑞1𝑣∙𝑞2𝑚−𝑞1𝑚∙𝑞2𝑣 𝑞01∙𝑞12−𝑞11∙𝑞02 [ ]
𝑞= = = 1455454.56 (1.39)
(𝑞1𝑣+𝑞2𝑚)−(𝑞1𝑚+𝑞2𝑣) (𝑞01+ 𝑞12)−(𝑞11+𝑞02)
2
△𝑇𝑙𝑜𝑔 𝑚 𝐾
Stvarni toplotni otpor je : 𝑅= = 5.68 ∙ 10−4 [ ]
𝑞 𝑊
𝑚 𝐾 2
Stvarni toplotni otpor na strani pare: 𝑅 = 𝑅 − 𝑅 − 𝑅 = 2.08 ∙ 10−4 [ ]
1 𝑝 2 𝑊
𝑄𝑣
Stvarna površina izmjene toplote na strani vode je: 𝐴 = = 299,61 [𝑚2]
𝑞
𝐴
Stvarna duţina cijevnog registra je: 𝑙= = 13,64 [𝑚]
𝑛𝑐𝑝𝑑𝑢 𝜋
pri ĉemu je 𝑛𝑐𝑝 = 40 ukupan broj cijevi.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 13/27
mašinstvo
1.4 ODREĐIVANJE DIMENZIJA PRIKLJUČAKA

Za odreĊivanje dimenzija prikljuĉka koristi se jednaĉina:
4 ∙M
D=√ (1.40)
w∙ π ∙ρ
gdje su:
M – protok [kg],
s
w – brzina srtujanja [m2 ],
s
ρ – gustina za srednju temperaturu medija [ kg3].
𝑚
1.4.1 Priključak za dovod i odvod vode
Unutrašnji preĉnik na prikljuĉku za dovod i odvod vode se raĉuna prema izrazu (1.40):
4∙32
D =√ = 0,158 [m] ⇒ D = 160 [mm]
pr.vode 1,35 ∙3,14∙984 pr.vode
Usvaja se prvi veći standardni preĉnik po JUS.C.T3.010. ∅ 160 x 10, δ = 10 (debljina stijenke
prikljuĉka za dovod i odvod vode).
1.4.2 Priključak za dovod pare

Unutrašnji preĉnik na prikljuĉku za dovod vodene pare raĉuna se prema izrazu (1.40) s podacima
za vodenu paru:
4 ∙ 3,33
Dpr.pare = √= 0,2201 [m]
58,18 ∙ π ∙ 1,490
Usvaja se prvi veći standardni preĉnik po JUS.C.T3.010. ∅ 220 x 12, δ = 12 (debljina stijenke
prikljuĉka za dovod pare).

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 14/27
mašinstvo
1.4.3 Priključak za odvod kondenzata

Unutrašnji preĉnik na prikljuĉku za odvod kondenzata raĉuna se prema izrazu (1.40) s podacima
za kondenzat:
4 ∙ 3,33
Dkond. = √= 0,055[m]
1,5 ∙ π ∙ 929,88
Usvaja se prvi veći standardni preĉnik po JUS.C.T3.010. ∅60 x 6, δ = 6 (debljina stijenke

prikljuĉka za odvod kondenzata).

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 15/27
mašinstvo
2. PRORAČUN PADA PRITISKA NA STRANI VODE
Dozvoljeni pad pritiska u izmjenivaĉu je:

∆𝑝𝑑𝑜𝑧. < 50 ∙ 10 3 [𝑃𝑎 ]
Pad pritiska u izmjenjivaĉu raĉunamo po izrazu:
𝑧∗ 𝑙 𝑤2
∆𝑝 = (𝜆 ∙ + ∑ ʓ) ∙ 𝜌 ∙ < 50 ∗∙ 10 3 [𝑃 ] (2.1)
𝑑𝑈 2 𝑎
gdje su:
𝜆 − koeficijent trenja za materijal od koga je cijev napravljena i iznosi za ĉeliĉne bešavne cijevi
(µ = 0,03),
𝑧 − broj vodenih puteva (𝑧 = 3),
𝑙 − stvarna duţina cijevi [m],
∑ 𝜉 − suma svih otpora odnosno gubitaka.
Na osnovu Reynoldsovog broja izvrši se sumiranje svih otpora koji nastaju u izmjenjivaĉu. Sve
potrebne gubitke koji se mogu javiti u izmjenjivaĉu ali koji se ne zanemaruju.
𝜉1 − promjena smjera za 90° iz jednog vodenog puta u drugi (𝜉2 = 2),
𝜉2 − ulaz u prostor cijevnog registra pod kutom od 90° (𝜉3 = 1,5),
𝜉3 − izlaz iz cijevnog registra (𝜉6 = 1.5),
𝜌 = 982 [ ] −
3
za temperaturu i pritisak koji vlada u izmjenivaĉu.
𝑚
Suma svih otpora, odnosno gubitaka je: ∑ 𝜉 = 𝜉1 + 𝜉2 + 𝜉3 = 6

a pad pritiska u izmjenjivaĉu na osnovu jednaĉine (2.1) iznosi:
∆𝑝 = 10362 [ ] < 50000 [𝑃𝑎].
Proraĉunom se dokazalo da izmjenjivaĉ toplote zadaovoljava uslove.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 16/27
mašinstvo
3. PRORAČUN ČVRSTOĆE OSNOVNIH ELEMENATA

3.1 CILINDRIČNI OMOTAČ IZLOŢEN UNUTRAŠNJEM PRITISKU
Izvedbeni podaci:
s = 10 [mm] - debljina stjenke cilindra
Ds = 1760 [mm] - vanjski preĉnik cilindra
Du = 1740 [mm] - unutarnji prĉnik cilindra
Materijal: Ĉ.0545
Proraĉunski podaci:
p = 3.1 [MPa] - proraĉunski pritisak
K = 300 [N/mm2] - proraĉunska ĉvrstoća pri t = 20 0C
S = 1,8 - stepen sigurnosti
v = 0,5 - koeficijent valjanosti zavarenog spoja
c1 = 0,5 [mm] - dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
c2 = 1,0 [mm] - dodatak zbog smanjena debljine lima usljed korozije i habanja
Za uslov koji mora biti ispunjen vrijedi odnos:

𝐷𝑆 1760
= = 1.011 ≤ 1,2. (3.1)
𝐷𝑈 1740
Za proraĉun debljine stjenke cilindriĉnog omotaĉa vrijedi sledeći izraz:

𝐷𝑆 ∙𝑝
𝑠= 𝐾 + 𝑐1 + 𝑐2 = 3,92 [𝑚𝑚] (3.2)
20∙ ∙𝑣+𝑝
𝑆
Cilindriĉni omotaĉ izveden je sa debljinom stjenke s = 10 [mm] što zadovoljava.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 17/27
mašinstvo
3.2 DANCE IZLOŢENO UNUTRAŠNJEM PRITISKU

Izvedbeni podaci:
se = 10 [mm] - debljina stjenke danca
Ds = 1760 [mm] - vanjski preĉnik danca
R = 1408 [mm] - unutarnji polupreĉnik sfernog dijela danceta (R = 0,8Ds)
r = 271 [mm] - unutarnji polupreĉnik trusnog dijela danca (r = 0,154 Ds)
h = 35 [mm] - visina cilindriĉnog dijela danca (h  3,5 se)
h1 = 442,45 [mm] - visina sfernog dijela danca (h1 = 0,255 Ds - 0,635 se)
a=0 [mm] - rastojanje vanjskih površina danca i prikljuĉka
Materijal: Ĉ.0545
p = 1,7 [MPa] - proraĉunski pritisak
K = 300 [N/mm2] - proraĉunska ĉvrstoća pri t = 20 0C
S = 1,5 - stepen sigurnosti
v = 0,4 - koeficijent valjanosti zavarenog spoja
c1 = 0,5 [mm] - dodatak za dozvoljeno odstupanje dimenzija materijala
c2 = 1,0 [mm] - dodatak zbog smanjena debljine danca usljed koroz. i habanja
di = 0 [mm] - unutarnji preĉnik izreza na dancu
=2 - koeficijent oblika danca (za slabo ispupĉeno dance)
Za uslov koji mora biti ispunjen vrijedi odnos:

𝑠𝑒−𝑐1−𝑐2
0,001 ≤ = 0.00482 ≤ 0,1. (3.3)
𝐷𝑆
Za proraĉun debljine stjenke trusnog dijela danca vrijedi sledeći izraz:

𝐷𝑆 ∙𝑝∙𝛽
𝑠= 𝐾 + 𝑐 1 + 𝑐 2 = 2,64 𝑚𝑚. (3.4)
40∙ ∙𝑣
𝑆
Danca su izvedena sa debljinom stjenke se= 10 [mm] što zadovoljava.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 18/27
mašinstvo
3.3 PRORAČUN VIJČANIH VEZA
3.3.1 Priključak za dovod pare - P1 (M24)

Za 𝐷𝑁 = 220 [𝑚𝑚] usvaja se:
 𝐾1 = 31,9
 n=8
 𝑑𝑠 = 24 [𝑚𝑚]
 𝑑𝑘 = 20,319 [𝑚𝑚]
 𝑑𝐷 = 320 [𝑚𝑚]
Za proraĉun najmanje sile u vijku za radno stanje vrijedi sledeći izraz:
𝐹𝑆𝐵 = 𝐹𝑅𝐵 + 𝐹𝐹𝐵 + 𝐹𝐷𝐵 [𝑁] (3.5)

gdje su:
FRB – sila od unutrašnjeg pritiska po preĉniku d i
FFB – sila od unutrašnjeg pritiska od sredine brtve do unutrašnjeg preĉnika
FDB – sila zaptivanja u radnim uslovima.
2
𝑝 ∙𝜋∙𝑑
𝐹 = 𝑁
= 64860 [𝑁 ] (3.6)
𝑅𝐵 4
2 2
𝑝 ∙𝜋∙(𝑑 −𝑑 )
𝐹 = 𝐷 𝑁
= 72063[𝑁] (3.7)
𝐹𝐵 4
p
F = ∙ π ∙ d ∙ S ∙ K = 5620[N] (3.8)
DB 10 N D 1
Na osnovu izraĉunatih sila slijedi:
𝐹𝑆𝐵 = 142543 [𝑁]
Za proraĉun preĉnika jezgra navoja vijka za radno stanje vrijedi sledeći izraz:
𝐹𝑆𝐵
𝑑 =𝑍∙√ + 𝑐 = 14,63 [𝑚𝑚]. (3.9)
𝑘 𝐾∙𝑛 5
Izvedeni preĉnik jezgra navoja vijka dK= 20,319 [mm] što zadovoljava.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 19/27
mašinstvo
3.3.2 Priključak za odvod kondenzata – P2 (M14)

Za 𝐷𝑁 = 60 [𝑚𝑚] iz tablica slijedi:
 n=6
 𝑑𝑠 = 14[𝑚𝑚]
 𝑑𝑘 = 11,835 [𝑚𝑚]
 𝑑𝐷 = 120[𝑚𝑚]
 𝐾1 = 24,2[𝑚𝑚]
Iz jednaĉina (3.5), (3.6), (3.7) i (3.8) slijedi:

𝑝 ∙𝜋∙𝑑2
𝐹 = 𝑁
= 4805 [𝑁 ]
𝑅𝐵 4
2 2
𝑝 ∙𝜋∙(𝑑 −𝑑 )
𝐹 = 𝐷 𝑁
= 14413 [𝑁]
𝐹𝐵 4
p
𝐹𝐷𝐵 = ∙ π ∙ dN ∙ SD ∙ K1 = 1834 [N]
10
𝐹𝑆𝐵 = 20332 [𝑁]
𝐹𝑆𝐵
𝑑 =𝑍∙√ + 𝑐 = 8,07[𝑚𝑚]
𝑘 𝐾∙𝑛 5
Izvedeni preĉnik jezgra navoja vijka dK= 11.835 [mm] što zadovoljava.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 20/27
mašinstvo
3.3.3 Priključak za dovod i odvod vode

Za 𝐷𝑁 = 160 [𝑚𝑚] iz tablica slijedi:
 n=8
 𝑑𝑠 = 24 [𝑚𝑚]
 𝑑𝑘 = 20,319 [𝑚𝑚]
 𝑑𝐷 = 250 [𝑚𝑚]
 𝐾1 = 31,8[𝑚𝑚]
Iz jednaĉina (3.5), (3.6), (3.7) i (3.8) slijedi:

𝑝 ∙𝜋∙𝑑2
𝐹 = 𝑁
= 34164 [𝑁 ]
𝑅𝐵 4
2 2
𝑝 ∙𝜋∙(𝑑 −𝑑 )
𝐹 = 𝐷 𝑁
= 49244 [𝑁]
𝐹𝐵 4
p
𝐹𝐷𝐵 = ∙ π ∙ dN ∙ SD ∙ K1 = 4905 [N]
10
𝐹𝑆𝐵 = 156 956 [𝑁]
𝐹𝑆𝐵
𝑑 =𝑍∙√ + 𝑐 = 12,15 [𝑚𝑚]
𝑘 𝐾∙𝑛 5
Izvedeni preĉnik jezgra navoja vijka dK= 20.319 [mm] što zadovoljava.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 21/27
mašinstvo
3.4 PRORAČUN IZREZA CILINDRIČNOG OMOTAČA
3.4.1 Priključak P1
 𝑆𝑆 = 5 [𝑚𝑚]
 𝑆𝐴 = 10 [𝑚𝑚]
 𝑑𝐷 = 320 [𝑚𝑚]
Na osnovu vrijednosti
𝑠𝑠−𝐶1 −𝐶2
= 0,425 i 𝑑𝑢 = 6,05 oĉitamo sa dijagrama 𝑣 = 0,28.
𝑠𝐴− 𝐶1 −𝐶2 √(𝐷𝑢+𝑠𝐴 −𝐶1+2)(𝑆𝐴 −𝐶1−𝐶2) 𝐴
Pa je:
𝐷𝐷 𝑝
𝑠𝐴 = 𝐾 + 𝐶1+ 𝐶 2= 0.286 < 5 te ojaĉanje nije potrebno.
20 𝑣 +𝑝
𝑆 𝐴
 𝑆𝑆 = 5 [𝑚𝑚]
 𝑆𝐴 = 10 [𝑚𝑚]
 𝑑𝐷 = 120 [𝑚𝑚]
𝑠𝐴− 𝐶1 −𝐶2 √(𝐷𝑢+𝑠𝐴 −𝐶1+2)(𝑆𝐴 −𝐶1−𝐶2) 𝐴
Pa je:
𝐷𝐷 𝑝
𝑠𝐴 = 𝐾 + 𝐶1+ 𝐶 2= 2,06 < 5 te ojaĉanje nije potrebno.
20 𝑣 +𝑝
𝑆 𝐴

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 22/27
mašinstvo
 𝑆𝑆 = 5 [𝑚𝑚]
 𝑆𝐴 = 10 [𝑚𝑚]
 𝑑𝐷 = 240 [𝑚𝑚]
𝑠𝐴− 𝐶1 −𝐶2 √(𝐷𝑢+𝑠𝐴 −𝐶1+2)(𝑆𝐴 −𝐶1−𝐶2) 𝐴
Pa je:
𝐷𝐷 𝑝
𝑠𝐴 = 𝐾 + 𝐶1+ 𝐶 2= 1,81 < 5 te ojaĉanje nije potrebno.
20 𝑣 +𝑝
𝑆 𝐴
3.5 PRORAČUN ČVRSTOĆE POSUDE

 Mc = 15,68 [kg] – ukupna masa cijevi kroz koje struji voda
 Mpp = 1389 [kg] – ukupna masa prazne posude
 Mpare = 20,46 [kg] – masa pare
 Mw = 136 [kg] – ukupna masa vode u izmjenjivaĉu toplote
 MR = 156,46 [kg]
Dimenzije oslonca:
- Duţina l1 = 600 [mm]

- Širina l2 = 300 [mm]
- Debljina stjenke se = 5 [mm]
- Korisna duţina izmeĊu oslonaca le = 1250 [mm]
- Visina zavara a = 7 [mm]
- Materijal Ĉ.0545

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 23/27
mašinstvo
3.5.1 Pritisak koji se preko ojačanja prenosi na posudu

Ukupna vertikalna sila Fv kojom su noge opterećene sastavljena je od mase posude Mp i mase radnog
medija Mrm:
𝐹𝑣 = (𝑚𝑝𝑝 + 𝑚𝑟𝑚) = 15162 [N]. (3.10)
Dodatna horizontalna sila u sluĉaju pojave seizmiĉkog udara Fs iznosi 10% vertikalne
sile :
𝐹𝑠 = 0,1 𝐹𝑣 = 1516,2 [N]. (3.11)
Rezultirajuća sila FN na jednu nogu iznosi:
FN = 1886 [N] – za usvojeni broj nogu n=8 (4x2) (3.12)

Površina A na koju se oslanja posuda za jednu nogu je:
𝐴 = 𝑙1 ∙ 𝑙2= 840 [𝑚𝑚2].
Pritisak pN koji se preko ojaĉanja prenosi na posudu iznosi:

𝐹𝑁
𝑝 = = 2,54 [𝑀𝑃𝑎]. (3.13)
𝑁 𝐴
Pritisak za plastiĉno udubljenje za odnos

𝐷𝑠
≤ 5 te je pritisak
𝑙
20∙𝐾 𝑠𝑒∙𝑐1∙𝑐2 1
𝑝𝑟 = ∙ ∙ 𝐷
= 13,22 [𝑀𝑃𝑎]. (3.14)
𝑆 𝐷𝑠 1,5∙𝑢∙(1−0,2∙ 𝑠)∙𝐷𝑠
𝑙
1+
100∙(𝑠𝑒−𝑐1−𝑐2)
Najveći vanjski pritisak pr = 13,22 [N/mm2] je veći od pritiska koji se preko ojaĉanja prenosi na
posudu pN= 2,54 [N/mm2] što zadovoljava te ne moţe doći do plastiĉne deformacije plašta
posude.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 24/27
mašinstvo
3.6 NAPREZANJE U UŠKI ZA NOŠENJE

Izvedbeni podaci:
s = 50 [mm] - debljina stjenke uške
Materijal: Ĉ.0545
l = 200 [mm] - duţina zavarenog dijela uške
lm =100 [mm] - duţina kraka horizontalne sile
lk = 200 [mm] - duţina kritiĉnog presjeka
Mp = 1389 [kg]
- masa prazne posude
3.6.1 Naprezanje na savijanje

Sila koja je potrebna za podizanje prazne posude iznosi:
𝐹𝑣 = 𝑔 ∙ 𝑀𝑝 = 13626[𝑁]. (3.15)
Moment savijanja koji uška trpi je:

M  F  l  0,5 F  tg300  l =323469[Nmm]. (3.16)
H m v m
Naprezanje na savijanje na mjestu priĉvršćenja uške iznosi:

𝑀
𝜍= = 131 [MPa]. (3.17)
𝑊∙𝑛
Naprezanje na savijanje zadovoljava jer je manje od dop.= 240 [N/mm2].
3.6.2 Naprezanje na istezanje

Kao kritiĉni presjek za kontrolni proraĉun uzet je najmanji presjek na uški u zoni djelovanja sile i on
iznosi:
𝐴𝑘 = 𝑛 ∙ 𝑠 ∙ 𝑙𝑘 = 15000[ 2 ]. (3.18)
Naprezanje na istezanje u kritiĉnom presjeku uške iznosi:

𝐹
𝜍 = 𝑣 = 0,90 [𝑀𝑃𝑎]. (3.19)
2𝐴
Naprezanje na istezanje  = 0,90 [N/mm2] zadovoljava jer je manje od dop.= 190 [N/mm2].

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 25/27
mašinstvo
3.6.3 Naprezanje na smicanje

Kontrolni proraĉun naprezanja na smicanje izvršen je za zavareni spoj na vezi uške i danca. Presjek
zavara iznosi:
𝐴𝑧𝑎𝑣 = 𝑎 ∙ 𝑙 = 1400 [𝑚𝑚2]. (3.20)
Naprezanje zavara na smicanje iznosi:

𝐹𝑣
𝑟= = 9,73 [𝑀𝑃𝑎]. (3.21)
2𝐴
Naprezanje zavara na smicanje zav.= 9,73 [ 𝑁 ] zadovoljava jer je manje od 𝑟 =α∙ 𝑟 =

𝑚𝑚2 𝑧𝑎𝑣𝑑𝑜𝑝 𝑑𝑜𝑝
67,2 [𝑀𝑃𝑎].
3.7 STABILNOST POSUDE

Na stabilnost posude mogu uticati unutrašnji hidrauliĉki udari koji bi mogli dovesti do ljuljanja
teĉnosti i evenutalni seizmiĉki udari usljed zemljotresa. Nastajanje unutrašnjeg hidrauliĉkog udara
nije moguće ni u kom sluĉaju, pa je potrebno provjeriti stabilnost posude u sluĉaju seizmiĉkog udara.
Ukupna vertikalna sila FV kojom su noge opterećene sastavljena je od mase posude Mp i mase radnog
medija Mrm.
Mp= 1389 [kg] - masa prazne posude

Mrm=166 [kg] - masa radnog medija
𝐹𝑣 = g ∙ (𝑀𝑝 + 𝑀𝑟𝑚) = 15254 [N] (3.22)
Ukoliko bi se pojavio seizmiĉki udar, u teţištu posude pojavila bi se dodatna horizontalna sila Fs u
visini 10% vertikalne sile.
𝐹𝑠 = 0.1 ∙ 𝐹𝑣 = 1525,4 [𝑁] (3.23)
Uslov stabilnosti posude je zadovoljen ako je:

𝐹𝑣 ∙ 0,5 > 𝐹𝑠 ∙ 2,750 (3.24)
Uslov stabilnosti je zadovoljen te ne moţe doći do prevrtanja posude usljed seizmiĉkog udara.

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 26/27
mašinstvo
4. SPECIFIKACIJE MATERIJALA SA ORJENTACIONIM CIJENAMA

Artikal Jedinica Količina Cijena Cijena KM Materijal
mjere Jed. mjere
KM
Čelični lim kg 1839 0,71 1305,69 Ĉ.0545
4 mm
Prirubnica za kom 2 160 320 Ĉ.0545

cijev 𝑫𝑵 180

cijev 𝑫𝑵 𝟓𝟎

cijev 𝑫𝑵 𝟐𝟎𝟓𝟎
Vijak M24 sa kom 20 8 160 Ĉ.0545
navrtkom
Vijak M16 sa mok 28 20 480 Ĉ.0545

navrtkom
Rutilna kom Paket 1 26

elektroda
a=7mm
Čelične cijevi kom 32 20 640 Ĉ.0545
Tessarol l 3 10,5 31,5

osnovna boja
bijela
Dodatni 750
troškovi
projektovanja
i izrade
UKUPNO 4 604
Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.
MAŠINSKI
FAKULTET
TUZLA Predmet:
Str. br. 27/27
mašinstvo
5. POPIS KORIŠTENIH STANDARDA I PROPISA

 BAS EN 13445-1:2010 - Posude pod pritiskom koje nisu direktno izloţene dejstvu plamena
 Dio 1: Općenito
 BAS EN 13445-2:2010- Posude pod pritiskom koje nisu direktno izloţene dejstvu plamena
 Dio 2: Materijali
 BAS EN 10025-3:2005 - Toplo valjani proizvodi od konstrukcionih ĉelika -
 Dio 3: Tehniĉki uslovi isporuke za normalizirane/normalizirane valjane zavarive fino zrnaste
konstrukcione ĉelike.
 BAS EN 10029:2012- Vruće valjani ĉeliĉni limovi debljine 3 mm i više - Tolerancije
dimenzija i oblika
 JUS M.E2.252 – Dance izloţeno unutrašnjem ili vanjskom pritisku
 BAS EN ISO 6410-1 (JUS.1.033-1961)- Vijci izloţeni unutrašnjem pritisku
 BAS EN ISO 6506-2 – Najveći pritisak pri kome neće doĉi do deformacije plašta
Literatura:
 Priruĉnik za termodinamiku i prostiranje toplote- Kozić/Vasiljević/Bekavac
 Predavanja iz predmeta Toplotni aparati i ureĊaji - Dr.sc. Izet Alić, red prof.
 Posude pod pritiskom - Martin Bogner
 Strojarski priruĉnik- Bojan Kraut
Br.indeksa Ime i prezime Šk.god. Datum Pregledao:

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.

IT Ajla Šabić

Încărcat de

Informații document

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

IT Ajla Šabić

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Univerzitet u Tuzli

TOPLOTNI APARATI I UREĐAJI

Student: Ajla Šabić Profesor: Dr.sc. Izet Alić, red.prof

Broj indeksa : I-26/17 Asistent: Bach.ing.maš. Meliha Šabanović

Za potrebe procesne industrije potrebno je uraditi mašinski projekat niskotlaĉnog izmjenjivaĉa

Projektno rješenje treba da sadrţi:

Parametri primarnog fluida: t(p)ul=135 [°C]; t(p)iz=tzas; pp=280 [kPa]

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.

1. TOPLOTNI PRORAČUN IZMJENJIVAČA TOPLOTE

Za pp =19[bar] i t(s)ul=15 [°C] korištenjem priruĉnika dobija se pribliţna vrijednost:

Koliĉina toplote koju predaje vodena para raĉuna se na osnovu izraza:

Protoĉna masa ogrjevne pare raĉuna se kao:

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

Za p=2.8 [bar] i t(p)ul=135 [°C] korištenjem priruĉnika dobija se pribliţna vrijednost:

ΔT=t(p)ul – t(p)iz =3.8 < 5 - nije potrebna komora za obaranje predgrijanja

1.2 SREDNJE TEMPERATURNE RAZLIKE

1.2.1 Srednja logaritamska temperaturna razlika

Slika 1.1. T-A dijagram

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god Datum Pregledao:

I-26/17 Ajla Šabić 2020/2021 06.09.2021.

1.3 KOEFICIJENT PROLAZA TOPLOTE

δV – debljina naslaga sa vanjske strane [mm],

δU – debljina naslaga sa unutrašnje strane [mm],

Izraz (1.8) moţe se napisati preko toplotnih otpora, u formi:

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god Datum Pregledao:

Za ĉelik koeficijent provoĊenja toplote iznosi λ = 46 W.

1.3.1 Toplotni otpor na strani vode

Koeficijent prijensoa topline na strani vode:

w − brzina strujanja [m]

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

Pošto su ispunjeni uslovi slijedi da je:

1.3.2 Toploti otpori kroz stijenku cijevi

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

1.3.3 Toplotni otpori kroz naslage kamenca

Na osnovu izraza (1.16) određuje se toplotni otpor kroz naslage kamenca:

Ukupan otpor provođenju toplote je:

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

1.3.4 Toplotni otpor na strani pare

Ukupni toplotni otpor R odreĊuje se kao:

a) U prvoj iteraciji pretpostavlja se ukupni toplotni otpor za koji vrijedi

Ogrjevna površina preko koje se raĉuna razmjena toplote je:

Broj cijevi u jednom vodenom putu raĉuna se kao:

Duţina cijevi u jednom vodenom putu je:

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

Duţina cijevi sa usvojenim brojem vodenih puteva je:

Na osnovu skice sa usvojenim korakom t bira se standardna vrijednost unutrašnjeg preĉnika

Otpor provođenja toplote na strani pare:

Orjentaciona temperaturna razlika kod ovoga približavanja je:

∆𝑇1𝑂 = 𝑞𝑂1 ∙ 𝑅1𝑂1 (1.27)

Srednja temperatura pare:

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

Uvrštavanjem u izraz (1.24) dobija se:

Na osnovu navedenog, iz (1.29) dobija se koeficijent prelaza toplote:

Toplotni otpor u unutrašnjosti cijevi iznosi:

Sada je orjentacioni specifiĉni tok u prvom pribliţavanju:

Br.indeksa Ime i prezime Ak.god. Datum Pregledao:

b) U drugoj iteraciji pretpostavlja se ukupni toplotni otpor za koji vrijedi

Otpor provođenja toplote na strani pare:

Orjentaciona temperaturna razlika kod ovoga približavanja je:

∆𝑇102 = 𝑞𝑂2 ∙ 𝑅1𝑂2 (1.35)

Srednja temperatura pare:

𝑡1 = 𝑡𝑧𝑎𝑠𝑖ć𝑒𝑛𝑗𝑎 − ∆𝑇1 = 127,26[℃] (1.36)

Sada se moţe odrediti koeficijent iz izraza (1.24) i on iznosi: