ЩЫТЧМТЩКХО(ЬЭОУКЫăЩОНЮЧМЮХКЭăşТăРШЫЮЧ)ăşТăьЧăЩЫШМОЬăНОăНОРЫКНКЫОăЩОЧЭЫЮăЬЩОМТТХОăНОăКЦОЬЭОМ(ЭОТ,ăМКЫЩОЧ).

BIBLIOGRAFIE
1. GТЮЫРТЮăV.ăAЦОЧКУКЫОКăЩ НЮЫТХШЫăМЮăПЮЧМ ТТăЦЮХЭТЩХО,ăОНТЭЮЫКăCОЫОЬ,ăBЮМЮЫОşЭТ,ă1988;
2.ăNШЫЦОăЭОСЧТМОăЩОЧЭЫЮăьЧРЫТУТЫОКăşТăМШЧНЮМОЫОКăКЫЛШЫОЭОХШЫ,ăAРОЧ ТКă“MШХНЬТХЯК”,ăCСТşТЧ Юă2012;
3.ăNШЫЦОăЭОСЧТМОăЩОЧЭЫЮăКХОРОЫОКăşТăКЩХТМКЫОКăЭЫКЭКЦОЧЭОХШЫ,ăAРОЧ ТКă“MШХНЬТХЯК”,ăCСТşТЧ Юă2012;
4. Norme tehnice pentru aЦОЧКУКЫОКăЩ НЮЫТХШЫ,ăAРОЧ ТКă“MШХНЬТХЯК”,ăCСТşТЧ Юă2012;
5.ăÎЧНЫЮЦ ЫТăЭОСЧТМОăЩОЧЭЫЮăЫОМШЧЬЭЫЮМ ТКăОМШХШРТМ ăКăЩ НЮЫТХШЫ,ăAРОЧ ТКă“MШХНЬТХЯК”,ăCСТşТЧ Юă2012;
6.ăCШНЮХăSТХЯТМăКХăRОЩЮЛХТМТТăMШХНШЯК,ăКНШЩЭКЭăХКă21.06.1996,ăЧЫ.887,ăCСТşТЧ Ю;
7. Amenajamentul OМШХЮХЮТăЬТХЯТМăC ЩЫТКЧК,ăIЧЬЭТЭЮЭЮХăНОăAЦОЧКУ ЫТăSТХЯТМО,ăCСТşТЧ Ю,ă2011(МКЩ.ăII,ăIV,ăVI,ăБII).
8.ăAЦОЧКУКЦОЧЭЮХăOМШХЮХЮТăЬТХЯТМăC ЩЫТКЧК,ăIЧЬЭТЭЮЭЮХăНОăAЦОЧКУ ЫТăSТХЯТМО,ăCСТşТЧ Ю,ă1998(МКЩ.ăII,ăIV,ăVI,ăБII).
9. Legea nr. 1538 din 25.02.1998 privind ariile natural protejate de stat(Art. 1, 2, 3, 4)
10.ăMКЭОЫТКХОХОăЬОЦТЧКЫЮХЮТă“Arii protejate – CЮЫЬăТЧЭЫШНЮМЭТЯăьЧăЦКЧКРОЦОЧЭЮХăКЫТТХШЫăЩЫШЭОУКЭОă(ЩХКЧТПТМКЫОК,ăКНЦТЧТЬЭЫКЫОКăЬТă
asigurarea regimului ariilor naturale protejate de stat din cadrul fondului forestТОЫ)”ăНТЧă24-25 septembrie 2012, Vadul lui
VШН .
11. www. Google. Net

CZU: 635.9.047(478)
PARCURILE MOSIERESTI DIN MOLDOVA – STAREA ACTUALA
IăPERSPECTIVAăUTILIГ RIIăLOR
BUCAȚELăV.

GЫ НТЧКăBШЭКЧТМ ă(IЧЬЭТЭЮЭ)ăКăA. .M.,ăCСТ ТЧ Ю

Summary. The actual state of landscape gardening art ШПă MШХНШЯК’Ьă ЦШЧЮЦОЧЭЬ was studied. The
questions of their conservation and restoration were assessed.
Key words: reconstruction, centers of introduction, woody plants, landscape gardening art, landlords'
parks.

INTRODUCERE
Moldova - plai mioritic cu natura mirific ЬТăЦШЧЮЦОЧЭОăЮЧТМКХОăНОăКЫСТЭОМЭЮЫ ăЩОТЬКРТЬЭТМ ăМОă
ЫОПХОМЭ ăМЮХЭЮЫКăЬТăЛШР ЭТКăЬОМШХОХШЫăЭЫОМЮЭО,ăШПОЫТЧНЮ-ЧОăТЧПШЫЦКțТТăНОЬЩЫОăЧКЭЮЫКăЬТăЭЫКНТ ТТХОăЧК ТШЧКХОăКă
poporului moldovenesc. Arta peisagistica a Moldovei arОăШăТЬЭШЫТОăЦЮХЭТЬОМЮХКЫ :ăНОăХКăРЫ НТЧТăЮЭТХТЭКЫОăЬТă
ЩШНРШЫТТăьЧăMШХНШЯКăПОЮНКХ ,ăРЫ НТЧТăКХОăЧЮЦОЫШКЬОХШЫăЦ Ч ЬЭТЫТăьЧăЬОМШХОХОăБVIă- БVII,ăЩьЧ ăХКăРЫ НТЧТă
ЮЫЛКЧОăşТăЩКЫМЮЫТăЦШ ТОЫО ЭТăьЧăЬОМШХОХОăБIБă– ББ.ăNЮЦ ЫЮХăЭШЭКХăНОăШЛТОМЭОăНОăКЫСТЭОМЭЮЫ ăЩОТЬКРТЬЭТМ ă
ьЧЫОРТЬЭЫКЭăьЧăMШХНШЯКăОЬЭОăНОăКЩЫШбТЦКЭТЯă50ăНОăЮЧТЭ ЭТăД1,ă2Ж,ăНТЧăМКЫОăКăЭЫОТКăЩКЫЭОăОЬЭОăТЧМХЮЬ ăьЧăХТЬЭКă
ЦШЧЮЦОЧЭОХШЫăМОăЬОăКПХ ăЬЮЛăЩЫШЭОМțТКăЬЭКЭЮХЮТ.ăPьЧ ăьЧăЩЫОЬОЧЭ,ăЦКТăЦЮХЭăЬКЮăЦКТăЩЮ ТЧăЬ-КЮăЩ ЬЭЫКЭăМТЫМКă
20ă НОă ЩКЫМЮЫТă ЯОМСТă НТЧă ХШМКХТЭ ТХО:ă КЮХ,ă PКЯХШЯМК,ă IЯКЧМОК,ă MТХОşЭТ,ă BЫьЧгОЧТ,ă HТЧМ Ю Т,ă SЭШХЧТМОЧТ,ă
MьЧНьМ,ăRОНТЮХăMКЫО,ăMТМТЮЫТЧ,ăCЮЛШХЭК,ăCЮСЮЫОşЭТТăНОăJШЬ,ăTОЦОХОЮ Т,ă B Х Л ЧОşЭТ,ăMТМХОşЭТ,ăRКЬЬЯОЭă
ş.К.

MATERIALă IăMETOD
OЛТОМЭОă НОă ЬЭЮНТЮă КЮăЬОЫЯТЭăЩКЫМЮЫТХОăЯОМСТăЦШ ТОЫО ЭТăНОăЩО teritoriul Republicii Moldova. S-au
ОПОМЭЮКЭă ХЮМЫ ЫТă ьЧă ЭОЫОЧă ЩОЧЭЫЮă КЩЫОМТОЫОКă ЬЭ ЫТТă КМЭЮКХОă Кă ЩКЫМЮЫТХШЫă ЬТă НОЭОЫЦТЧКЫОКă ЭКбШЧШЦТМ ă Кă
ЩХКЧЭОХШЫăХОЦЧШКЬО.ăAăПШЬЭăКЩЫОМТКЭ ăЬЭКЫОКăЬКЧТЭКЫ ăКăКЫЛШЫТХШЫăЬОМЮХКЫТ.

REГULTATEă IăDISCU II
PКЫМЮХăНТЧăЬКЭЮХă КЮХ - ЮЧЮХăНТЧăМОХОăЦКТăЦКЫТăЩКЫМЮЫТăНОăХКЧНşКПЭăНТЧăMШХНШЯК.ăSОăОЯТНОЧ ТКг ă
printr-ЮЧăЧТЯОХăьЧКХЭăНОăМШЦЩШгТ ТОăКЫСТЭОМЭЮЫКХ ăşТăШăЦКЫОăНТЯОЫЬТЭКЭОăКăНОЧНЫШПХШЫОТă(МТЫМКă150ăЭКбШЧТ).ă
PКЫМЮХăШМЮЩ ăШăЬЮЩЫКПКț ăНОă46ăСКăşТăОЬЭОăПШЧНКЭăХКăьЧМОЩЮЭЮХăЬОМШХЮХЮТăЭЫОcut (1901 - 1904)ăьЧăПШЬЭЮХăУЮНО ă
SШЫШМКăЩОăЩ ЦьЧЭЮЫТХОăКНТКМОЧЭОăХКăЩКЫЭОКăНОăЬЮНăКăЬКЭЮХЮТă КЮХă(КМЭЮКХЦОЧЭОăЫКТШЧЮХăDШЧНЮЬОЧТ)ăьЧăУЮЫЮХă
ЦШşТОТă ПТЧКЧЬТЬЭЮХЮТă НТЧă PОЭОЫЬЛЮЫРă - A. Ia PomЦОЫ.ă AЮЭШЫЮХă ЩЫШТОМЭЮХЮТă şТă МШЧНЮМ ЭШЫЮХă ЧОЦТУХШМТЭă КХă
complexului de ХЮМЫ ЫТăЩОЧЭЫЮăМШЧЬЭЫЮМ ТКăЩКЫМЮХЮТă- I. V Vladislavskii-Padalko - absolventul colegiului

149
НОă КРЫТМЮХЭЮЫ ă НТЧă OНОЬК,ă ьЧă КМОХОă ЭТЦЩЮЫТă ЫОМЮЧШЬМЮЭă МКă ПШЧНКЭШЫă КХă ЩКЫМЮХЮТă VОЬТШХьОă BШФШЯОЧФТă ьЧă
Ucraina.
Parcul din satul Pavlovca, cu un teritoriu de 18,3 ha este situat aproape de hotarul raionului
BЫТМОЧТăşТăЫОРТЮЧОКăCОЫЧ Ю ТăНТЧăUМЫКТЧК.ăCШЧЬЭЫЮМ ТКăКМОЬЭЮТăЩКЫМăКăПШЬЭăТЧТЭТКЭ ăьЧăКЧЮХă1900ăЩОăЭОЫТЭШТЮХă
ЦШşТОТă ПКЦТХТОТă CЫЮЩОЧЬМСТТă ьЧă МТЧЬЭОКă ЧКşЭОЫТТă ПОМТШЫЮХЮТă PКЯОХ.ă ÎЧă ЩХКЧă КЫМСТЭОМЭЮЫКХă ЩКЫМЮХă НТЧă ЬКЭЮХă
PavlШЯМКă ЩЫОгТЧЭ ă Шă НТЫОМЭТОă КЫТЬЭШМЫКЭТМ ă ьЧă МШЧЬЭЫЮМ ТКă ЩКЫМЮЫТХШЫă ЦШşТОЫО ЭТă НТЧă MШХНШЯК,ă ПТТЧНă
ЫОгЮХЭКЭЮХăТЧПХЮОЧ ОТăЩОЫЬШЧКХТЭ ТТăЩЫШЩЫТОЭКЫЮХЮТ,ăЮЧăНОЬМОЧНОЧЭăКХăЮЧОТăПКЦТХТТăЛШТОЫОЬЭТăЧШЛТХО,ăНТЩХШЦКЭ,ă
КЦЛКЬЬКНШЫă ТЧă MКЫОКă BЫТЭКЧТОă Д1Ж.ă SЭКЫОКă ЬКЧТЭКЫ ă Кă ЩКЫМЮХЮТă ХКЬ ă НОă НШЫТЭ.ă PОă ЭОЫТЭШЫТЮХă ХЮТă ЯОРОЭОКг ă
circa 60 de taxoni.
Parcul din satul Ivancea (ЫКТШЧЮХă OЫСОТ)ăЬОă МШЧЬТНОЫ ăЮЧЮХă НТЧăМОХОăЦКТăЯОМСТă НТЧă MШХНШЯК,ă
ПШЧНКЭă ьЧă 1880,ă ЩОă ЭОЫТЭШЫТЮХă ЦШşТОТă ПКЦТХТОТă BКХТШг,ă МШЧЬЭЫЮТЭ ă ьЧă КЧЮХă 1852.ă SЮЩЫКПК Кă ЭШЭКХ ă Кă
МШЦЩХОбЮХЮТăШМЮЩ ăМТЫМКă5ăСК,ăТЧМХЮЬТЯăЩКЫМЮХăМШЧЬЭТЭЮТОă- 3ăСКăşТăЬЮЩЫКПК КăНОăХТЯОгТă– 2ăСК.ăÎЧăКМОЬЭăЩКЫМ,ă
ЬЩЫОă НОШЬОЛТЫОă НОă ЦКУШЫТЭКЭОКă ЩКЫМЮЫТХШЫă НТЧă MШХНШЯК,ă ЬОă ьЧЭьХЧОЬМă МШХТЧОă КЫЭТПТМТКХОă ЬТă СКЯЮгЮЫТă
ЫШЦКЧЭТМО.ăAЬШЫЭТЦОЧЭЮХăЯОРОЭК ТОТăНТЧăЩКЫМăМШЧЬЭТЭЮТОăМТЫМКă40ăЬЩОМТТăНОăКЫЛШЫТăЬТăКЫЛЮşЭТ.ăUЧТМКХТăЩОЧЭЫТă
MШХНШЯК,ă ТЧă ЩКЫМă МЫОЬМă şТă ПЫЮМЭТПТМ ă ОбОЦЩХКЫОă ЬОМЮХКЫОă НОă Abies nordmanniana, Tsuga canadensis,
Picea orientalis ş.К.
PКЫМЮХăНТЧăЬКЭЮХăMТХОşЭТă (raionul Nisporeni) - ЫОЩЫОгТЧЭ ăЮЧăЦШНОХăНОШЬОЛТЭăНОăКЫЭ ăЩОТЬКРОЫ ă
ПШЧНКЭăьЧăКăНШЮКăУЮЦКЭКЭОăКăЬОМШХЮХЮТăБIБăЩОăЭОЫТЭШЫТЮХăЦШşТОТăПКЦТХТОТăCКгТЦТЫ.ăTОЫТЭШЫТЮХăЩКЫМЮХЮТă(3ăСК)ă
ьХă МШЧЬЭТЭЮТКЮă РЫ НТЧКă НОМШЫКЭТЯ ,ă ХТЯОгТХОă şТă ЩХКЧЭК ТТХОă НОă ЯТО.ă PьЧ ă ьЧă ЩЫОгОЧЭ,ă ьЧЬ ă Ь-Кă Щ ЬЭЫКЭă НШКЫă
РЫ НТЧКăНОМШЫКЭТЯ ,ăьЧăМКЫОăЬОăОПОМЭЮТКг ăХЮМЫ ЫТăКРЫШЭОСЧТМОăМКХТПТМКЭО.ăAЬШЫЭТЦОЧЭЮХăНОăЩХКЧЭОăМШЧЬЭТЭЮТОă
МТЫМКă 30ă НОă ЬЩОМТТă НОă КЫЛШЫТă şТă КЫЛЮşЭТă НТЧЭЫОă МКЫОă şТă ОбОЦЩХКЫОă ЬОМЮХКЫОă ЬТă ЮЧТМКХОă НОă КЫЛШЫТ:ă GТЧФРШă
ЛТХШЛК,ăMКМХЮЫКăКЮЫКЧЭТКМК,ăQЮОЫМЮЬăМШММТЧОКăş.К.
Parcul din saЭЮХăBЫьЧгОЧТă(ЫКТШЧЮХăEНТЧО )ăКăПШЬЭăПШЧНКЭăХКăЦТУХШМЮХăЬОМШХЮХЮТăБIБ,ăКЩКЫ ТЧТЧНă
ЦШşТОЫЮХЮТăЬТăЦОМОЧКЭЮХЮТăVКЬТХОăSЭЫШОЬМЮ,ăМКЫОăТЧМХЮНОКăЬОМЭШЫЮХăЩКЫМЮХЮТăЬТăХТЯОгТХО.ăPьЧ ăьЧăЩЫОЬОЧЭăЬ-a
Щ ЬЭЫКЭă НШКЫă ЭОЫТЭШЫТЮХă ЩКЫМЮХЮТ,ă МКЫОă ЩЫОгТЧЭ ă ТЧЭОЫОЬă НОЧНЫШХШРТМă şТă МШЦЩШгТЭТШЧКХ.ă ÎЧă ЩКЫМă ЯОРОЭОКг ă
МТЫМКă30ăНОăЬЩОМТТăНОăКЫЛШЫТăşТăКЫЛЮşЭТ.
PКЫМЮХăНТЧăЬКЭЮХăHТЧМ Ю Тă(ЫКТШЧЮХăEНТЧО )ăМЮăШăЬЮЩЫКПК ăНОăМТЫМКă7ăСКăКПШЬЭăПШЧНКЭăХКăЬПьЫşТЭЮХă
ЬОМШХЮХЮТăБIБăЩОăЭОЫТЭШЫТЮХăКНТКМОЧЭăКХăЩ НЮЫТТăНОăЬЭОУКЫăНТЧăХШМКХТЭКЭО.ăAМОЬЭ ПКЩЭăОăМШЧПТЫЦКЭăНОăЩЫОгОЧ Кă
ОбОЦЩХКЫОХШЫă ЦКЬТЯОă НОă ЬЭОУКЫă МЮă ЯьЫЬЭКă НОă КЩЫШбТЦКЭТЯă 300ă КЧТă şТă НТКЦОЭЫЮХă НОă МТЫМКă 150ă МЦ.ă PКЫМЮХă
HТЧМ Ю Тă ШМЮЩ ă ЮЧă ХШМă НОШЬОЛТЭă ьЧă КЫСТЭОМЭЮЫКă ЩОТЬКРТЬЭТМ ă Кă MШХНШЯОТă şТă ЫОЩЫОгТЧЭ ă МОХă ЦКТă ЫОЮşТЭă
reprezentant al stilului peisagistic-ЫОКХТЬЭ,ă ЬТЦТХКЫă МЮă ЮЧОХОă ЩКЫМЮЫТă НТЧă MШХНШЯКă (ă КЮХ,ă RОНТЮХă MКЫО,ă
PКЯХШЯМК).ăCШХОМ ТКăНОЧНЫШХШРТМ ăКăЩКЫМЮХЮТăМШЧ ТЧОăМТЫМКă40ăЭКбШЧТ.
PКЫМЮХă НТЧă ЬКЭЮХă MьЧНьМă (ЫКТШЧЮХă DШЧНЮЬОЧТ)ă ОЬЭОă ЬТЭЮКЭă ХКă Мь ТЯКă ФЦă НОă ХКă ЬКЭă ЩОă ЭОЫТЭШЫТЮХă
ЦШşТОТăЛШТОЫЮХЮТăKКОЭКЧăOСКЧШЯТМТăşТăШМЮЩ ăЮЧăЭОЫТЭШЫТЮăНОă10ăСКă(ЬОМЭШЫЮХăНОăЩКЫМăМЮăХКМЮХăШМЮЩ ăМТЫМКă
5СКă şТă ХТЯОгТХОă -5ă СК).ă CШЧМОЩ ТКă РОЧОЫКХ ă Кă МШЧЬЭЫЮМ ТОТă ЩКЫМЮХЮТă Т-a revenit marelui arhitect A.
Bernardazzi. Asortimentul de plante actualmente constituie circa 40 de ЭКбШЧТăНОăКЫЛШЫТăşТăКЫЛЮşЭТ.
Parcul din satul Rediul Mare (ЫКТШЧЮХă DШЧНЮşОЧТ)ă Кă ПШЬЭă МЫОКЭă ьЧă КЧЮХă 1912-1914 pe un
ЭОЫТЭШЫТЮăМЮăШăЬЮЩЫКПК ăНОăМТЫМКă6ăСКăНЮЩ ăЩЫШТОМЭЮХăКЫСТЭОМЭЮХЮТăI.V.ăVХКНТЬХКЯЬФТТ-PКНКХФШăşТăОЬЭОăПШКЫЭОă
apropiat
МШЦЩШгТ ТШЧКХă МЮă ЩКЫМЮХă VОЬТШХьОă BШМШЯОЧФТă (1912-1914). Valoarea ЩКЫМЮХЮТă МШЧЬЭ ă ьЧă НОЦШЧЬЭЫКЫОКă
ОЯТНОЧЭ ă Кă ЩШЬТЛТХТЭ ТХШЫă ЧОХТЦТЭКЭОă МШЦЩШгТ ТШЧКХОă ЬЩК ТКХОă şТă ЬОă ЩШКЭОă ЫОПОЫТă ХКă ЧЮЦ ЫЮХă НОă ШЛТОМЭОă
unicale a arhitecturii peisagistice din Moldova. Parcul include 26 de taxoni de arbori si arbusti.
PКЫМЮХă “IКЬЧКТКă PШХТКЧК” ОЬЭОă ЬТЭЮКЭă ьЧă КЩЫШЩТОЫОКă ЬКЭЮХЮТă MТМТЮЫТЧ,ă ЫКТШЧЮХă DЫШМСТКă şТă ЬОă
МШЧЬТНОЫ ăЩЫТЦЮХăЩКЫМăЩОăЭОЫТЭШЫТЮХăMШХНШЯОТ.ăLКăьЧМОЩЮЭЮХăЬОМШХЮХЮТăБIБ,ăЩКЫЭТМТЩКЧЭЮХЮТăХКăЫ гЛШТЮХăНТЧă
1812 Demianovici, guvernul tarist i-a ШПОЫТЭăЮЧăЬОМЭШЫăНОăЩКЦТЧЭ,ăЮЧНОăКăМШЧЬЭЫЮТЭăШăЦШşТОăЬТăКăЩХКЧЭКЭă
ЩКЫМЮХă ЬТă ХТЯОгТХО.ă DЮЩ ă МТЫМКă 180ă НОă КЧТă ЦШşТКă КЩЫШКЩОă М ă Ь-Кă НТЬЭЫЮЬ,ă НКЫă КЮă ЫОгТЬЭКЭă ьЧă ЭТЦЩă ЦЮХЭОă
specii de arbori de Picea abies, Pinus strobus, P. nigra, Abies nordmanniana Ь.К.ăAХ ЭЮri de numeroase
ЦШЦОЧЭОă МШЦЩШгТțТШЧКХОă ЫОЮ ТЭО,ă ПЫЮЦЮЬОțОКă Тă ЛШР țТКă ЩЫТЧМТЩКХ ă Кă ЩКЫМЮХЮТă ТХă ПКМă ЦТЧЮЧКЭОХОă şТă
ТЦЩЮЧ ЭШКЫОХОăКХОТ,ăЛТЧОăЩ ЬЭЫКЭОă(МКЬЭКЧăЩШЫМОЬМ,ăЛТШЭ ,ăЛТШЭ -corcodus).
Parcul din satul Cubolta (raionul Singerei) a fost initiat in 1835 dОăМ ЭЫОăЦШşТОЫЮХăE.A.ăBКХТş,ă
iar din anul 1837 i-Кă КЩКЫ ТЧЮЭă ПКЦТХТОТă LОШЧКЫН.ă AМЭЮКХЦОЧЭО,ă КЭьЭă МШЧКМЮХ,ă МьЭă şТă ЩКЫМЮХă КЮă ЬЮЩШЫЭКЭă
ЬМСТЦЛ ЫТăОЬОЧ ТКХО,ăНКЫăЬ-КăЩ ЬЭЫКЭăЬЭЫЮМЭЮЫКăМШЦЩШгТ ТШЧКХ ăКăЩКЫМЮХЮТ,ăМОТăЧМХЮНОăЬОМЭШЫЮХăЩОТЬКРТЬЭТМăşТă

150
livezile.
ParcЮХăНТЧăЬКЭЮХăCЮСЮЫОşЭТТăНОăJШЬă(ЫКТШЧЮХăFХШЫОşЭТ)ăКăПШЬЭăПШЧНКЭăХКăЬПьЫşТЭЮХăЬОМШХЮХЮТăБIБă-
ьЧМОЩЮЭЮХă ЬОМШХЮХЮТă ББă ЩОă ЭОЫТЭШЫТЮХă ЦШşТОТă ХЮТă I.ă K.ă BШРНКЧ.ă ÎЧă МШЧЬЭЫЮМ ТКă МШЦЩХОбЮХЮТă Кă ЩКЫЭТМТЩКЭă
ЧОЦТУХШМТЭă КЫСТЭОМЭШЫЮХă A.ă V.ă ŞМТЮЬОЯ.ă AМЭЮКХЦОЧЭОă МШЦЩХОбЮХă ЬОă КПХ ă ьЧЭЫ-Шă ЬЭКЫОă НОЩХШЫКЛТХ ,ă Ь-au
Щ ЬЭЫКЭăНШКЫăМьЭОЯКăМХ НТЫТ.ăSЭЫЮМЭЮЫКăМШЦЩШгТЭТШЧКХКăКăЩКЫМЮХЮТăЬ-КăНОЭОЫТШЫКЭ.ăÎЧăУЮЫЮХăМШЧКМЮХЮТăКЮăЫКЦКЬă
ЮЧТЭ ТăşТăРЫЮЩЮЫТăСКШЭТМОăНОăЩХКЧЭОăХОЦЧШКЬО.
PКЫМЮХăНТЧăЬКЭЮХăTОЦОХОЮ Тă(ЫКТШЧЮХăFХШЫОşЭТ)ăКăПШЬЭăТЧТ ТКЭăьЧă1903-1908 pe un teren de 3 ha a
ЦШşТОТăПКЦТХТОТăMОХОРК.ăAМЭЮКХЦОЧЭОăЬЭКЫОКăЬКЧТЭКЫКăКăЩКЫМЮХЮТăХКЬКăНОăНШЫТЭ.ăăSЭЫЮМЭЮЫКăМШЦЩШгТ ТШЧКХ ă
ЩКЫ ТКХăКăЬЮЩШЫЭКЭăЬМТЦЛ ЫТă.
PКЫМЮХăНТЧăЬКЭЮХăB Х Л ЧОşЭТ (ЫКТШЧЮХăăAЧОЧТТăNШТ)ăКăПШЬЭăПШЧНКЭăХКăЬПьЫşТЭЮХăЬОМШХЮХЮТ XIX pe o
ЬЮЩЫКПК ă НОă МТЫМКă 5ă СК.ă AМЭЮКХЦОЧЭОă МШЧЬЫЮМ ТТХОă ЩКЫМЮХЮТă ЬОă КПХ ă ьЧЭЫ-Шă ЬЭКЫОă НОЩХШЫКЛТХ :ă МШЧКМЮХă şТă
НЫЮЦЮЫТХОăЬЮЧЭăНТЬЭЫЮЬО,ăНОăКЬОЦОЧОКăКăЬЮЩШЫЭКЭăЬМСТЦЛ ЫТăОЬОЧ ТКХОăşТăЯОРОЭК ТКăЩКЫМЮХЮТ.ăDТЧăЬЩОМТТХОă
ЮЧТМКХОă КТМТă ЬОă ЦКТă ьЧЭьХЧОЬМă ОбОЦЩХКЫe seculare de conifere: Juniperus virginiana, Pinus scopulorum
s.a.
PКЫМЮХăНТЧăЬКЭЮХăMТМХОşЭТă(ЫКТШЧЮХăCЫТЮХОЧТ)ăКăПШЬЭăТЧТ ТКЭăХКăЬПьЫşТЭЮХăЬОМШХЮХЮТăБIБăЩОăЭОЫТЭШЫТЮХă
ЦШşТОТăПКЦТХТОТăŞТЧМКЫТ.ăDЮЩ ăМШЦЩШЧОЧ КăНОЧНЫШХШРТМ ăşТăКЬЩОМЭЮХăЩОТЬКРТЬЭТМăЩКЫМЮХăЧЮ este unical, dar
КЫОăТЦЩШЫЭКЧ ăТЬЭШЫТМ ăПТТЧНăХОРКЭăНОăЧЮЦОăЬШЧШЫО:ăA.ăDШЧТМТ,ăK.ăNОРЫЮггТăş.К.ăД4Ж.
Parcul din satul Rassvet (ЫКТШЧЮХăăC Х ЫКşТ)ăКăПШЬЭăПШЧНКЭăЩОăЭОЫТЭШЫТЮХăЦШşТОТăПКЦТХТОТăFШМКăХКă
ЬПьЫşТЭЮХă ЬОМШХЮХЮТă БIБă - ьЧМОЩЮЭЮХă ЬОМШХЮХЮТă ББ.ă Oă ЦКЫО ЩКЫЭОă НТЧă ЭОЫТЭШЫТЮă Оă ШМЮЩКЭ ă НОă МШЧЬЭЫЮМ ТТă
ЩЫТЯКЭО.ă CШЦЩШЧОЧ Кă НОЧНЫШХШРТМ ă Кă ЩКЫМЮХЮТă Оă ЫОЩЫОгОЧЭКЭ ă НОă ЬЩОМТТă НОă МШЧТПОЫОă şТă ПШТШКЬО:ă Picea
pungens, alei de Platicladus orientalis, Larix deciduas, Tilia platyphyllos s.a.
PКЫМЮХă“LОЮЧЭОК” (ЬКЭЮХăGЫ НТЧТ К,ăЫКТШЧЮХăC ЮşОЧТ)ăКăПШЬЭăТЧТ ТКЭăХКăЬПьЫşТЭЮХăЬОМШХЮХЮТăБIБăЩОăШă
ЬЮЩЫКПК ăНОă5СК.ăCШЦЩШгТ ТТХОăКЫСТЭОМЭЮЫКХОăЬЮЧЭăьЧЭЫ-ШăЬЭКЫОăНОЩХШЫКЛТХ .ăPКЫ ТКХăЬ-КЮăЩ ЬЭЫКЭăОбОЦЩХКЫОă
ЬШХТЭКЫОăşТăРЫЮЩЮЫТăНОăКЫЛШЫТ.
Parcul din satul Iarova, (raionul Soroca) a fost initiat la sfirsitul secolului XIX pe terenul
mosierului Vinogradschii. DОЧЮЦТЫОКăКЬШМТКЭТЯКă“PКЫМЮХăКХЛ”ăЩЫШЯТЧОăНКЭШЫТЭКăМКЧЭТЭКЭТТăТЦЩЮЧКЭШКЫОăНОă
iasomie ce vegeteaza pe teritoriul parcului. O parte din teritoriul parcului din cauza constructiei scolii si
a terenului sportiv a suportat schimbari esentiale. In stare satisfacatoare se afla grupurile de conifere
(Pinus nigra, Juniperus virginiana s.a.) si sectorul aleei de Platicladus orientalis МОăМШЧЭТЧЮКăЬЩЫОăЫьЮХă
Nistru, traversind livezile parcului.
Parcul din satul Cernoleuca (raionul Donduseni) a fost fondat in a doua jumatate a secolului
БIБăЩОăЭОЫЭЧЮХăЦШЬТОТăПКЦТХТОТăCКгТЦТЫăЬТăШМЮЩКăШăЬЮЩЫКПКț ăНОăМТЫМКă3ăСК.ăAМЭЮКХЦОЧЭОăМШЧКМЮХăЬОăКПХКă
intr-o stare satisfacatoare. De asemenea s-au pastrat livezile parcului, sectoarele perimetrale ale parcului
si aleile decorative de plante foioase.
Parcul din satul Corbu (raionul Donduseni) a fost fondat la sfirsitul secolului XIX si initial
ШМЮЩКăЮЧăЭОЫТЭШЫТЮăНОă10ăСК.ăAМЭЮКХЦОЧЭОăЩКЫМЮХăНОțТЧОăМТЫМКă3ăСК.ăPКЫțТКХ s-КЮăЩ ЬЭЫКЭăНШКЫă4ăЬОМЭШКЫОă
deteriorate compozitionale a parcului. Satisfacator s-au pastrat aleile si grupurile solitare de conifere
seculare : Pinus sylvestris, P.nigra, P.strobus, Picea abies.
Parcul din satul Dinjeni (raionul Ocnita) a fost creat la sfirsitul secolului XIX - inceputul
secolului XX. Actualmente starea arhitecturala a parcului si a livezilor este satisfacatoare. Pe teritoriului
parcului e situata cladirea spitalului, constructii auxiliare si capela. Assortimentul dendrologic include o
cantitate impunatoare de conifere si foioase

CONCLUZII
PКЫМЮЫТХОăЯОМСТăНТЧăMШХНШЯКăЫОЩЫОгТЧЭ ăЦШЧЮЦОЧЭОăНОăКЫСТЭОМЭЮЫ ăЩОТЬКРТЬЭТМ ,ăМЫОКЭОăНОăТЬМЮЬТ ТТă
ЧШşЭЫТă ЬЭЫ ЦШşТ.ă ÎЧЬ ,ă ЬЭКЫОКă КМЭЮКХ ă НОЩХШЫКЛТХ ă Кă ЦКУШЫТЧ țТТă ЩКЫМЮЫТХШЫă ЧЮă МШЫОЬЩЮЧНОă МЮă ЬЭКЭЮЭЮХă şТă
ТЦЩШЫЭКЧ КăХШЫăТЬЭШЫТМ .ăDТЧăЦШЭТЯЮХăЧТЯОХЮХЮТăТЧПОЫТШЫăНОăьЧЭЫО ТЧОЫОăЬОăНТЦТЧЮТКг ăМКХТЭКЭОКăНОМШЫКЭТЯ ăКă
ЩКЫМЮЫТХШЫă ьЧă КЧЬКЦЛХЮ,ă ЬОă ЮЬЮМ ă ă ЩХКЧЭОХОă ОбШЭТМОă ЮЧТМКХО,ă ьЧХШМЮТЧНЮ-se natural cu grupe de plante
ТЧЯКгТЯОă şТă КЬЭПОХă ЭЫКЧЬПШЫЦьЧНЮ-ЬОă ьЧă ЦКЬТЯОă НОă Щ НЮЫТ,ă ЬОă НТЬЭЫЮРă ЫО ОХОХОă НОă ЩШЭОМТă şТă НЫЮЦЮЫТ,ă НОă
КЬОЦОЧОКă ПШЫЦОХОă КЫСТЭОМЭЮЫКХОă ЬТă МШЧЬЭЫЮМ ТТХО.ă PОЧЭЫЮă ЩКЫМЮЫТХОă ЯОМСТă ОЬЭОă ОЯТНОЧЭ ă ЧОЫОЬЩОМЭКЫОКă
ЧШЫЦОХШЫă ЧОМОЬКЫОă НОă ЩЫШЭОМ ТОă Кă ЦШЧЮЦОЧЭОХШЫă НОă КЫСТЭОМЭЮЫ ă ЩОТЬКРТЬЭТМ ă НОă ТЦЩШЫЭКЧ ă ТЬЭШЫТМ ă НОă
c ЭЫОăТЧЬЭТЭЮ ТТХОăЬЮЛШЫНТЧКЭОă ТăНОăЩЫШПТХ.ăRОЬЭКЮЫКЫОКăşТăЫОМШЧЬЭЫЮМ ТКăЩКЫМЮЫТХШЫăЯОМСТăНТЧăMШХНШЯКăЬЮЧЭă

151
 ЩШЬТЛТХОăНШКЫăЩЫТЧăТЧЭОЫЦОНТЮХăPЫШРЫКЦОТăЬЩОМТКХОăНОăSЭКЭăНОăЩЫШЭОУКЫОăşТăЫОЬЭКЛТХТЫОăЩЫТЧăЩОЫЬЩОМЭТЯОХОăНОă
ЮЭТХТгКЫОăКăЩКЫМЮЫТХШЫăьЧăЬМШЩЮХăМШЧЬОЫЯ ЫТТăЛТШНТЯОЫЬТЭ ТТ,ăЫОМЫО ЫТТăşТăНОгЯШХЭ ЫТТăЭЮЫТЬЦЮХЮТ.ăPЫШЛХОЦОХОă
ЩЫТЯТЧНă ЮЭТХТгКЫОКă ЩКЫМЮЫТХШЫă ЯОМСТă ЧОМОЬТЭ ă Кă ПТă КЛШЫНКЭОă ЬЮЛă КЬЩОМЭă ТЬЭШЫТМШ-cultural, architectural-
НОМШЫКЭТЯăşТăОМШХШРТМ.

BIBLIOGRAFIE
1. ,ă . .ă ă ă ă . : ,ă1992,139ă .
2. ,ă .ă .ă ă .ă :ă ă ,ă1967,ă95ă .
3. ,ă .ă .ă ă ă ă .ă .ă - ă ,ă1980,ă2,ă .ă52-53.
,ă .ă .,ă ,ă .ă .,ă ,ă .ă .ă ă ă ă ă .ă i
ă i ă i ă .ă .ă i ă 2- ă i ă i ,ă ă 200- ă
i ă ă“ ii

CZU: 635.9.055:632.111.5
WINTER HARDINESS OF ORNAMENTAL WOODY PLANTS
IN CONTAINERIZED CULTURE

ROŞCA ION

GЫ НТЧКăăBШЭКЧТМ ă(IЧЬЭТЭЮЭ)ăКăA.Ş.M.,ăCСТşТЧ Ю

Summary: The target of our experiences consists in establishing the level critical temperatures and the
mode preservation during cold period of the year for the species and cultivars of deciduous ornamental
woody plants in containerized culture. Because of at the plants being fortified in container conditions,
frequently occurs the phenomenon of spiraling root system, standing at the periphery of the substrate,
endangered by frost and, proceeding from the need of protection during the winter, we suggest the following
objectives: * the comparative comportment of the species and cultivars during the cold season, depending on
the way of storage; * the species and cultivars hardiness at low temperatures, depending on the ecological
requirements of plants. For containerized culture of ornamental species and cultivars following conservation
cold season were established: V1 – protected plants displayed in greenhouse; V2 – protected plants and
exposed outdoor but covered with protective acrylic cloth; V3 – plants unprotected and exposed outdoors
throughout the cold period. Final results shown that the species and cultivars of deciduous plants remarked
the highest coefficient – 100% resistance at low temperatures where all three variants of wintering (V1, V2,
V3) at the end of the cold period the plants were started in vegetation and there were no damages caused by
the frost.
Keywords: winter hardiness, containerized culture, preservation.

INTRODUCTION
Roots of the plants in the open field are protected from the soil mass and penetrates deeper,
thus preserving it from the excess of high and reduced temperatures. At the fall of frost, the
temperature sometimes decreases more than a few degrees below the critical point, except the
portion from the soil surface. Different behaviors have the plants roots in containerized culture from
the temperate and sub temperate zone, where the freezing point is not lethal, comparatively with the
temperate-continental climate in the Republic of Moldova. In temperate zone, the aerial part of the
majority of species possesses the ability of increasing their resistance to wintering, from the
moment of reducing the duration of the day and the decreasing of fall temperatures. On the
contrary, the containerized plant roots in local conditions have a reduced capacity for resistance to
wintering or even are missing. At the plants grown in the cylindrical shape containers is often the
phenomenon of spiraling of the roots, so the young roots are much more vulnerable to the injuries
caused by the low temperatures. In that case, the container thickness of the wall performs the duties
of the protector of roots to lethal temperatures. If the temperatures, fall below the critical point for

152

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)