SINTAXA PROPOZITIEI

Nume: Breda Giorgiana Anamaria

Clasa: a X-a C
 Functiile cazului nominativ
• SUBIECT: Vercingetorix suos clientes facile incendit.
• NUME PREDICATIV: Catilina sacrilegus conspirator fuit.
• ELEMENT PREDICATIV SUPLIMENTAR: Catilina malus
habetur ab omnibus (este considerat).
• ATRIBUT (APOZITIE): Vercingetorix, summae potentiae
adulescens, cclientes facile incendit.
• ATRIBUT ADJECTIVAL: Hic Catilina eloquens est.
• SUBIECT (in completiva N+Inf.): Narratur Catilina malus
fuisse. (Numele predicativ este tot in cazul N).
• APELAREA, PENTRU A FI MAI PREGNANTA IN LOCUL
VOCATIVULUI: Audi tu, populus Albanus!
 Cazul vocativ
(fara functie sintactica)

• -Salvete, pueri!
• -Salve, magistra!

• Tu, Domine, benedicis iustum.

• -Quoque tu, mi fili, inquit Caesar (moriens).

 Functiile cazului acuzativ
• COMPLEMENT DIRECT: a) Caesar bellum incipit.
b) Timeo Punos perfidos. Cave canem! Evitate pericula!
• SUBIECT (in Ac.+Inf.): Sallustiius putat Catilinam malum fuisse!
• NUME PREDICATIV: Credo Catilinum malum fuisse.
• ELEMENT PREDICATIV SUPLIMENTAR: Pavor timidos fortes facit.
• ATRIBUT ADJECTIVAL: Timeo Punos perfidos.
• ATRIBUT APOZITIONAL: Cognoscis Lucium, bonum amicum.
• COMPLEMENT CIRCUMSTANTIAL DE LOC:
In Italian Caesar redit. |Quo?
Agricola rus/ domum redit.|Quo?
Caesar Roman/Rhodum redit.|Quo?
Per Provinciam Caesar venit. |Qua
• COMPLEMENT CIRCUMSTANTIAL DE TIMP:
Duos annos regnavit. |Quamdiu
Agricola rus/domum redit.|Ex quo tempore?
 FUNCTIILE ABLATIVULUI (I)
Ablativul separativ
 Se constriueste:
a) cu prepozitiile de, a(b), abs, ex
b) fara prepozitie
• ABLATIVUL SEPARATIEI: Vera a falsis diiudica?
Cave a malis.
• COMPLEMENT DE AGENT: Ab suis creatur rex.
• ABLATIVUL ORIGINII: Nobili genere natus erat.
• COMPLEMENT CIRCUMSTANTIAL DE LOC(unde?; de unde?) :
De finibus eorum Caesar exit.
Ex agris frumentum comportatur.
Domo/ Rure veniebat.
Talpa humo exit.
Roma/ Athenis veniebat.
 Ablativul de mod
 Se construieste:
• cu ablativul fara prepozitie sau prep. cum, in
• QUOMODO? ,,cum?’’
Romani audacia pugnabant.
Omnium consensu ad eum imperium confertur.
In hac solitudine vivo.
Cum magna prudentia loquitur.
 FUNCTIILE ABLATIVULUI (II)
Functia locativului
Ablativul instrumental
• Dupa verbe precum utor, fruor, vescor, fungor.
• Ablativul instrumentului propriu-zis se construieste fara prepozitie
cand instrumentul este obiect.
• Ablativul sociativ se construieste cu prepozitia cum cand
,,instrumentul’’ este un ,,adaos’’, si cu prepozitia sine cand sociativul
exprima o lipsa.
Caesar mansuetudine utebatur.
Vita fruere!
- Cum amicis venite!
-Mecum vade, Domine!
Sine te non possum vivere.
Nostri gladiis rem gerunt (poarta razboi).
 Ablativul de cauza
• Cauza se poate exprima prin ablativ fara prepozitie
sau cu prep. Ab si de+ ablativ sau prin acuzativ
precedat de propter
• QUA CAUSA? (din ce cauza?)
Ille mansuetudine et misericordia clarus factus est.
Timore, Germani trans Rhenum se recipiunt.
Qea de causa Helvetii audacissimi erant.
 Ablativul locativ spatial
(complementul circumstantial de loc)
• UBI? (unde?) :
Athenis sumus.
Dido Carthagine regina erat.
In Alpibus, hoc anno, multae nives sunt.
In Gallia Caesar tunc erat.
• QUA (pe unde?) :
Romani terra marique Syracusas oppungnabant.
Hoc itinere hostes veniebant.
Ponte lintrium exercitum Caesar traduxerat.
 Ablativul locativ temporal
(complementul circumstantial de timp)
• QUANDO? (cand? In cat timp?):
Hoc anno, MMV, sperando vivimus.
Postero die ad te veniam.
Illo tempore homines famosi erant.
Brevi tempore perveni.
• EX QUO? (de cand?):
Ab adulescenta pericula grata fuerunt.
Ex hoc momento cottidie discam.
 Functiile locativului

• Se aplica la substantivele proprii, nume de localitati, orase de

declinarile I, a II-a sg. si domus, humus, rus, militia.
• COMPLEMENT CIRCUMSTANTIAL DE LOC ubi?
Romae Alesiae
Sum
Corinthi Cenabi

domi
sum ruri
humi