Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Gramatica Ge
Gramatica Ge
. 91 G GRAMATIC p. 91 A. PRILE DE VORBIRE p. 91 I . Substantivul p. 92 II. Articolul p. 97 III. Pronumele p. 98 IV. Adjectivul p. 101 V. Verbul p. 104 VI. Numeralul p. 117 VII. Adverbul p. 118 VIII. Prepoziia p. 119 IX. Conjuncia p. 121 X. Interjecia p. 122 XI. Propoziia p. 122 B. PRILE DE PROPOZIIE p. 123 XII. 4.1. Subiectul p. 124 XII.4.2. Predicatul p. 125 XII.4.3. Numele predicativ p. 125 XII.4.4.Complementul p. 125 XII.4.5. Atributul p. 127 XII.5. Privire general prile de propoziie i atributele lor p. 128 XII.6. Verbe care cer anumite complemente p. 128 XII. 7. Propoziia principal i secundar p. 130 XIII. Fraza complex p. 131 XIV. Negaia p. 131 XV. Lexic gramatical p. 132
89
F - FONETIC F1.Germana actual folosete alfabetul latin, la care se adaug vocalele cu U mlaut (, , ) i o variant a literei
s, care seamn cu litera greceasc beta:.
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R SCH S T U V W X Y Z
Anton rger Berta Csar Dieter Emil Friedrich Gustav Heinrich Ida Julius Katia Ludwig Martha Norbert Otto konom Paula Quelle Richard Schule Samuel Theodor Ulrich bermut Viktor Wilhelm Xanthippe Ypsilon Zacharias
F2. Pronunia
n redarea sunetelor germane constatm cteva deosebiri fa de limba romn: - Vocalele sunt fie mai lungi, fie mai scurte dect in romn. - Vocalele duble se pronun mai lung: Haar, Aachen, Meer,... - Grupurile u i eu constituie un diftong: Leute, Euro, blulich, ..... - Consoanele sonore b,d,g,v se pronun n poziie final [p], [t], [k], [f]: ab, Bad, Tag, Indikativ, ... - Consoanele duble se pronun ca i cum ar fi simple; rostul lor este de a marca scurtimea vocalei premergtoare: statt, Stadt, Bett, Bitte, Trott, Butter, ... - Litera c apare n cuvintele germane numai mpreun cu k, marcnd fatul c vocala premergtoare se pronun scurt: Sack, Deck, Bock, .... - La nceputul cuvintelor strine grupul ch se pronun [k] : Chor, Charakter, - Grupul ei formeaz un diftong : Heine, mein, ... - Litera e n terminaiile el, -em, -en se pronun ca un romnesc, atunci cnd vorbim foarte clar. Cnd vorbim repede, acest se omite, ceea ce duce la vocalizarea sunetelor [l], [m], [n], [r]: Mittel, fragen, ... - Foarte muli vorbitori pronun terminaia er ca un fel de a, schind doar un r graseiat: Mutter, Kinder, .... - Litera h precedat de o vocal nu se pronun, funcia ei fiind aceea de a semnala c este vorba de o vocal lung: Bahn, sehr, Huhn,..... - i urmat de e se pronun lung: Liebe, Lied,.....
90
- n sufixul ig, litera g se pronun ca in ich: wichtig, Honig, .... - j este semivocala i, ca n ieder: jeder, Jahr, .... - Grupul ng se pronun nazalizat ca n francez: Ordnung, Landung, .... - Grupul ph s-a pstrat n cteva cuvinte strine pentru f: Philosophie - q apare numai n combinaia qu i se citete [kv]: Quartett - s iniial i intervocalic se pronun ca z: Sonne, Susi, ..... - Grupurile sp i st n poziie iniial se pronun n limba literar ca p, t: Spiel, Stadt; .... - n restul situaiilor s se pronun [s] - Grupul sch se pronun : Schiller, Macshine, ... - Grupul ts se pronun ca i : Rtsel,... - Grupul tz se pronun ca i : Katze, Blitz, .... - v se pronun f n cuvintele germane: Vater, viel, ... - w este pronunat ntotdeauna [v]: Wind, Wetter, .... - y se pronun ca : Physik, .... - Litera z se pronun ca un : Zug, zwei, .... - Litera red un e deschis: ghnen, ... - Litera se pronun ca i u, poate fi lung sau scurt: Mhle, dnn, .... - Litera se pronun ca i o, poate fi lung sau scurt: bse, knnen, .....
F3. Vocalele
Macht (putere) Saal (sal), klar (clar) Jahr (an) betten (a face patul) , Hnsel Trnen (lacrimi) hnlich (asemntor) Etage (etaj), Meer (mare) Mehrheit (majoritate) offen (deschis) Ozon Vlker (popoare) l (ulei), Goethe, frhlich (bucuros) irre (nebun), vielleicht (poate) mir (mie), riesig (uria), ihr (voi) Sturm (furtun) Blume (floare), Ruhe (linite) Schsse (mpucturi) drben (dincolo), Mythos fhren (a conduce) aber (dar) a [a] scurt ca n rom. pact a [a:] lung ca n rom. vale h nu se pronun, doar lungete vocala a e [e] scurt ca n rom. sec e lung deschis ca n rom. plcere se afl n poziie iniial urmat de mai multe consoane e [e:] lung nchis ca n rom. etaj h nu se pronun, doar lungete vocala o [o] scurt ca n rom. foc o [o:] lung ca n rom. sor [oe] scurt ca n rom. bleu [oe:] lung ca n rom. Phoenix i [i] scurt ca n rom. nivel i [i:] lung ca n rom. ie mie,... u [u] scurt ca n rom. ulm u [u:] lung ca n rom. lume [Y] scurt ca n rom. mure [Y:] lung ca n rom. prelung h nu se aude, doar prelungete vocala ca n rom. biat
F4. Diftongii
mein (al meu) Main Meyer Mayer Haus (casa) Leute (lume) uern (a exprima)
ei, ai, ey, ay [ai ] ca n rom. tu ai au [au] ca n rom. flaut eu, u [oY ] ca n rom. ploi
F5. Consoanele
Bier (bere) b [b] ca n rom. bun
91
nicht (nu), riesig (uria) Nacht (noapte) das (best. Art) Fieber (febr) Garage (garaj) Genie (geniu) Herz (inim) jagen (a vna) klar (clar) langsam (ncet) Mutter (mama) Name (nume) fangen (a prinde) Pause (pauz) Ruhe (linite) essen (a mnca), Mars, Flu (ru) Soldat Schwester (sor) stehlen (a fura) Spinat (spanac) Tod (moarte) Zucker (zahr) Wein (vin)
ch, ig ca n rom. Mihnea ch [x] ca n rom. hal d [d] ca n rom. direcie f [f] ca n rom. fat g [g ] ca n rom. gard g ca n rom. jidan h [h] ca n rom. hait j [ j] ca n rom. iese k [k] ca n rom. cal l [l] ca n rom. leu m [m] ca n rom. miel n [n] ca n rom. nou [n] nazal ca n rom. tanc p [p] ca n rom. par r [r] ca n rom. rndunic s, ss , [s] ca n rom. rs s [z ] ca n rom. ziu sch [] ca n rom. an st [t] ca n rom. tie sp [p] ca n rom. pag t [t] ca n rom. tnr z [ts] ca n rom. ar w [v] ca n rom. vineri
G - GRAMATIC
Faptul de a cunoate o limb, de a vorbi, nu se rezum la a nlocui unele cuvinte cu altele, ci nseamn a ti s le mbini ntr-o propoziie - "nu este suficient s aduni pietrele, trebuie s gseti i cimentul"- ceea ce se face cu ajutorul gramaticii... Gramatica german este considerat complicat, dar nu este mai complicat dect cea a altor limbi. Este relativ simplu de construit o propoziie corect n german, cu condiia s inem cont de anumite trsturi specifice ale limbii. Primul obstacol este declinarea articolului, a adjectivului i a substantivului. Conjugarea necesit un efort de memorie, desigur, dar este mai simpl dect n limba romn. n sfrit, propoziia german se caracterizeaz n principal prin locul ocupat de verb, adic locul al doilea n propoziie n cele mai multe cazuri.
A. PRILE DE VORBIRE
Prile de vorbire grupeaz cuvintele unei limbi dup anumite criterii. n propoziie i n text, acest ea ndeplinesc funcii diferite. Unele pri de vorbire pot s-i schimbe forma, pot fi conjugate, declinate, adic sunt flexibile. Altele nu-i modific forma, de aceea ele se numesc neflexibile.
DENUMIREA N ROMN
Verb Substantiv Articol Pronume Adjectiv Numeral Prepoziie Conjuncie Adverb
DENUMIREA N GERMAN
Ttigkeitswort/Zeitwort Namenwort/Hauptwort Begleiter/Geschlechtswort Frwort Eigenschaftswort Zahlwort Verhltniswort Bindewort Umstandswort
EXEMPLE
sehen/er sieht der Freund/des Freundes der, die, das/ein, eine, ein sie/es gefllt ihr schn/ein schnes Buch drei/die Drei an, auf, hinter und, weil, dass heute, bald, sehr
92
Interjecie
Empfindungswort/Ausrufewort
ach!, oh!
I . SUBSTANTIVUL
Cele 2 denumiri din limba german "Nomen" i "Substantiv" caracterizeaz puncte de vedere diferite. Termenul "Nomen" indic faptul c aceast parte de vorbire denumet e fiine, lucruri, noiuni abstracte. Termenul de "substantiv" pune in eviden faptul c este vorba despre un cuvnt de sine stttor, care este foarte important n propoziie(=substana). Acelai lucru este indicat i de termenul "Hauptwort". Substantivul, alturi de verb i de adjectiv, este parte de vorbire principal. Substantivul denumete fiine i lucruri ale lumii nconjurtoare, dar i fenomene, sentimente, nsuiri, noiuni. Regula de baz a limbii germane este c toate substantivele se scriu cu litera mare (der Tisch, die Mutter, das Kind), spre deosebire de limba romn (masa, mama, copilul). Aceeai regul este valabil i pentru adjectivul sau numeralul substantivizat (z. B. die Zehn, das Gute). Substantivul face trimitere la: - fiine: der Mensch, das Tier - obiecte: der Tisch, das Auto - aciuni/stri: die Rettung, der Tod.
I.2. Substantivul are o DECLINARE, un CAZ. Substantivul, precedat de determinantul su, poate avea 4 cazuri:
NOMINATIV (N), GENITIV (G), DATIV (D) SAU ACUZATIV (AC). Cu ajutorul cazurilor, substantivul poate avea n propoziie diferite funcii. z.B.: Die Schlerin der Klasse 6a schenckt dem Freund das Buch. die Schlerin Nominativ (cazul 1) Wer? Was? der Klasse Genitiv (cazul 2) Wessen? dem Freund Dativ (cazul 3) Wem? das Buch Acuzativ (cazul 4) Wen? Was?
Cine? Ce? Al, a, ai, ale cui? Cui? Pe cine? Ce? Pe cine? Pe ce? etc
Numai cu o oarecare aproximaie se poate determina genul substantivului dup neles sau dup terminaie, cci regulile acestea au multe excepii. Este, de aceea, absolut necesar ca fiecare substantiv sa fie nvat pe de rost cu articolul su.
I.3. DETERMINAREA GENULUI SUBSTANTIVELOR I.3.1. Sunt de genul MASCULIN: I.3.1.1. Dup NELES:
a) n general numele proprii sau comune care determin fiine de sex brbtesc: z.B.: der Mann, der Rumne, der Student, der Tischler, der Wolf, etc b) numele lunilor, ale zilelor si prile zilei: z.B.: der Januar, der Februar, etc der Montag, der Dienstag, etc der Morgen, der Mittag, etc ! Excepie: die Nacht, die Frhe c) numele anotimpurilor: z.B.: der Frhling, der Sommer, der Herbst, der Winter d) numele punctelor cardinale:
93
z.B.: der Norden, der Sden, der Osten, der Westen. e) numele fenomenelor naturii: z.B.: der Regen, der Schnee, etc f) numele mineralelor i ale rocilor: z.B.: der Basalt, der Kalk, der Granit, etc g) cele mai multe nume de muni: z.B.: der Moldoveanu, etc ! Excepie: die Alpen, die Anden h) nume de monede: z.B.: der Leu, der Dollar, der Pfennig.
DETERMINAREA GENULUI SUBSTANTIVELOR FEMININE I.3.2 Sunt de genul FEMININ: I.3.2.1. Dup NELES:
a) n general, numele proprii sau comune ale fiinelor de sex feminin: z.B.: die Frau, die Rumnin, die Tochter, die Lwin, etc b) numele de arbori: z.B.: die Fichte, die Tanne, etc c) nume de flori: z.B.: die Tulpe, die Rose, die Nelke, etc d) nume de fructe: z.B.: die Birne, die Traube, die Kastanie, etc ! Excepie: der Apfel, der Pfirsich e) nume de instrumente muzicale: z.B.: die Geige, die Pflte, die Orgel, etc ! Excepie: das Klavier, das Akkordeon, etc f) numerale cardinale substantivizate: z.B.: zehn-die Zehn
94
-keit: die Aufmerksamkeit -in: die Lehrerin -schaft: die Freundschaft -ung: die bung b) Substantive de origine negerman: z.B.:-a: die Aula -ade: die Brigade -ane: die Migrne -anz: die Bilanz -enz: die Audienz -ette: die Zigarette -ik: die Politik
DETERMINAREA GENULUI SUBSTANTIVELOR NEUTRE I.3.3. Sunt de genul NEUTRU: I.3.3.1. Dup NELES:
a) n general, numele fiinelor tinere: z.B.: das Kind, das Mdchen b) nume de animale domestice, folosite att pt, feminin, ct i pt . masculin: z.B.: das Pferd, das Schaf, das Schwein c) nume colective: z.B.: das Gebirge, das Getreide d) nume de metale i elemente chimice: z.B.: das Eisen, das Gold, das Brom e) numele continentelor, rilor, regiunilor, localitilor: z.B.: das alte Europa, das neue Rumnien, das moderne Bukarest I.3.3.1.1. Excepii: - Cnd se folosete substantivul nensoit de adjectiv, se omite articolul. - Unele nume de ri primesc obligatoriu un articol: die Schweiz, der Libanon, die Trkei, der Iran, der Irak, die Vereinigten Staaten von Amerika, etc f) infinitive substantivizate: z.B.: lernen - das Lernen gehen - das Gehen g) adjective substantivizate: z.B.: neu - das Neue h) numerale fracionare: z.B.: das Drittel, das Viertel i) diminutivele: z.B.: das Tischlein, das Blmchen
I.4. COMPUNEREA 95
Reprezint adugarea unui cuvnt (substantiv, adjectiv, verb) naintea unui substantiv pentru a forma un altul nou. Nucleul (sau baza) este cel de-al doilea termen pe care l numim determinat sau cuvnt de baza. Acesta este cel care d genul i declinarea ntregului ansamblu. n stnga lui se gsete determinantul, acesta putnd fi: - un alt substantiv: die Taschenlampe I.4.1 Observaii: - Primul substantiv este declinat i are adesea marca "-s" (Fugen-s a genitivului): die Nachbarskinder - Substantivele feminine terminate n -ung, -schaft, -tion, -at, -heit, -keit primesc un "-s" de legtura: der Zeitungsartikel - Primul substantiv nu se declin: die Hautkrankheit - un adjectiv: der Rotwein - der Weisswein die Grosstadt - die Kleinstadt - un verb: rd.verbului + subst.: das Esszimmer rd. verbului + e + subst.: das Badezimmer Alte observaii: Cuvntul de baz: - exprim ntotdeauna noiunea care st la baza substantivul ui compus; - este ntotdeauna un substantiv sau o parte de vorbire substantivizat; - determin genul; - este neaccentuat; - se declin i formeaz pluralul. z.B.: der Lehrer + das Zimmer = das Lehrerzimmer hoch + das Haus = das Hochhaus/ die Hochhuser Cuvntul determinativ: - determin noiunea de baz: die Frage + das Zeichen = das Fragezeichen - modific noiunea de baz: faul + der Pelz = der Faulpelz !! Atenie: Cuvintele compuse se formeaz de la dreapta la stnga: die Fabrik fr Mbel = fabrica pentru mobile = die Mbelfabrik = fabrica de mobil, deci determinantul preced determinatul. I.4.2. Unele cuvinte compuse se formeaz fr consoana de legtur (das Wrterbuch), altele cu consoana de legatur: die Maus + e + das Loch = das Mauseloch das Instrument + en + der Bau = der Instrumentenbau die Geburt + s + der Tag = der Geburtstag der Freund + es + der Kreis = der Freundeskreis !! n limba german exist i compunere multipl: die Vaterlandsliebe der Schdlingsbekmpfungsmittel die Verwandtschaftsbezeichnungen I.4.3. Substantive formate din: - iniiale: der LKW - Lastkraftwagen - fragmente de cuvinte: die Uni - iniiale + fragmente de cuvinte: die U-Bahn
n limba german substantivele pot fi grupate in 5 grupe, n funcie de felul n care i formeaz pluralul: GRUPA Gr. I Gr. II TERMINATIA -e EXEMPLE - fr Umlaut: der Wagen - die Wagen - cu Umlaut: der Vater- die Vter - fr Umlaut: der Tag - die Tage - cu Umlaut: die Bank - die Bnke (dar: die Bank - die Banken) - fr Umlaut: das Kind - die Kinder - cu Umlaut: das Buch - die Bcher ntotdeauna fr Umlaut: der Mensch - die Menschen ntotdeauna fr Umlaut: das Radio - die Radios (dialectal der Radio)
-er -(e)n -s
N G D A
Singular
Plural
97
Masculin + Neutru die Staaten, Augen der Staaten, Augen den Staaten, Augen die Staaten, Augen
Singular Masculin N der Hund G des Hundes D dem Hund A den Hund
Plural Masc + Feminin + Neutru die Hnde, Katzen, Tiere der Hnde, Katzen, Tiere den Hnden, Katzen, Tieren die Hnde, Katzen, Tiere
II.7. Exist i cazuri n care nu se folosete articolul hotrt, atunci cnd substantivul se refer la:
- naintea titlurilor, mai ales a celor profesionale: Herr Direktor B., Frau Doktor B. - meserii: Du bist Kaufmann. - naionalitate: Er ist Italiener. - materii de studiu: Warum studierst du Literatur? - alimente: Du mut Fleisch kaufen. - diferite expresii: Er hat immer Zeit und Geld. - nume de ri: Mein Freund ist aus Italien.
II.7.1. Atenie:Pentru numele de ri avem excepii: die Trkei, die Schweiz, der Libanon, die Ukraine, die Niederlanden III. PRONUMELE (das Pronomen)
Un pronume poate nlocui un substantiv n propoziie. z.B.: Karin fttert den Hund. Sie fttert ihn. Exist mai multe feluri de pronume:
Singular Persoana I N ich G meiner D mir A mich Plural Persoana I N wir G unser D uns A uns
sie
es
Persoana a III-a
III.1.1.1. Atenie:
Pronumele de politee Sie, Ihnen, Ihr, Ihre se scriu ntotdeauna cu majuscul.
III.2. Pronumele relativ - indic un cuvnt la care se refer propoziia relativ care urmeaz.
Exemple: der, die, das welcher, welche, welches, wer, was III.2.1. Singular III.2.1.1. Masculin N. Der Freund, der mir hilft, ist dort. G. Der Freund, dessen Auto neu ist, ist dort. D. Der Freund, dem ich geholfen habe, ist dort. A. Der Freund, den ich angerufen habe, ist dort.
III.2.1.2. Feminin
N. Die Freundin, die mir hilft, ist hier. G. Die Freundin, deren Auto neu ist, ist hier. D. Die Freundin, der ich geholfen habe, ist hier. A. Die Freundin, die ich angerufen habe, ist hier.
III.2.1.3. Neutru
N. Das Kind, das mir hilft, ist dort. G. Das Kind, dessen Spielzeug neu ist, ist dort. D. Das Kind, dem ich geholfen habe, ist dort. A. Das Kind, das ich gesehen habe, ist dort.
III.2.1.4. Plural
Masculin + feminin + neutru N. Die Freunde, die mir helfen, sind dort. G. Die Freunde, deren Auto neu ist, sind dort. D. Die Freunde, denen ich geholfen habe, sind dort. A. Die Freunde, die ich gesehen habe, sind dort.
100
Welche Studentin ist die beste? Welcher Student ist der beste? Welches Auto ist das beste? Was fr ein Buch hast du gekauft?
III.3.1. Dar, atenie: Forma "welches" se folosete att pentru singular, ct i pentru plural, indiferent de gen.
z.B. Welches ist deine Meinung? (sg) Welches sind deine Freunde? (pl)
Feminin meine neue Wohnung meiner neuen Wohnung meiner neuen Wohnung meine neue Wohnung
Neutru mein neues Auto meines neuen Autos meinem neuen Auto mein neues Auto
III.5.1.2. Plural
masculin + feminin + neutru N meine neuen Wagen, Wohnungen, Autos G meiner neuen Wagen, Wohnungen, Autos D meinen neuen Wagen, Wohnungen, Autos A meine neuen Wagen, Wohnungen, Autos
101
III.6.1.1.2. Feminin
N. Diese Studentin ist die beste. G. Das Buch dieser Studentin ist neu. D. Du gibst dieser Studentin eine gute Note. A. Ich habe diese Studentin nie gesehen.
III.6.1.1.3. Neutru
N. Dieses Kind ist artig. G. Das Spielzeug dieses Kindes ist neu. D. Du gibst diesem Kind ein Spielzeug. A. Du siehst dieses Kind im Park.
III.6.1.2. Plural
Masculin, feminin, neutru N. Diese Kinder sind artig. G. Die Noten dieser Studenten sind gut. D. Ich gebe diesen Mdchen Bcher. A. Du wirst diese Lehrer dort sehen.
IV.1. Adjectivul este folosit n propoziie, mai ales: IV.1.1. - atributiv: determin n propoziie un substantiv, se declin mpreun cu acesta i st 102
ntotdeauna naintea acestuia: z.B.: Tim hat einen kleinen Hund. (Wie ist der Hund?) IV.1.2. - predicativ: determin n propoziie verbul i st dup acesta n propoziie: z.B.: Johanna singt frhlich. Atenie: Adjectivul folosit predicativ este invariabil, Peter ist gro. deci rmne neschimbat, indiferent de Ana ist gro. numr i gen. Sie sind gro.
IV.2.6. Unele adjective nu se pot compara, deoarece prin nelesul lor, exprim superlativul sau nsuiri care nu
pot fi comparate. z.B.: rund, tot, wei, schwarz, absolut, einzig, ausgezeichnet, etc.
IV.2.7.1.2. Plural
Masculin, feminin, neutru Masculin, feminin, neutru N die guten Studenten, Studentinnen, Kinder G der guten Studenten, Studentinnen, Kinder D den guten Studenten, Studentinnen, Kinde A die guten Studenten, Studentinnen, Kinder
Masculin, feminin, neutru N einige gute Studenten, Studentinnen, Kinder G einiger guten Studenten, Studentinnen, Kinder D einigen guten Studenten, Studentinnen, Kinder A einige guten Studenten, Studentinnen, Kinder
105
eine Geschichte wird von ihm geschrieben (pasiv) V.3.4. - mod: er schreibt, er hatte geschrieben, er wrde schreiben,...
V.3.2. Timpul
Verbul se numete n limba german i Zeitwort, deoarece formele verbale includ i informaii temporale. Cu ajutorul timpurilor verbale exprimm aciuni prezente, trecute sau viitoare. Punctul de referin este momentul n care se vorbete.
V.3.2.1. Timpul trecut V.3.2.1.1. - mai mult ca perfectul (Plusquamperfekt): ich hatte geschrieben V.3.2.1.2. - imperfectul (Prteritum): ich schrieb V.3.2.1.3. - perfect (Perfekt): ich habe geschrieben V.3.2.2. Timpul prezent (Prsens): ich schreibe V.3.2.3. Timpul viitor V.3.2.3.1. - prezent (Prasens): morgen schreibe ich V.3.2.3.2. - viitor I (Futur I): ich werde schreiben V.3.2.3.3. - viitor II (Futur II): ich werde geschrieben haben
!! Deosebim n total 6 forme temporale: - prezent: du schreibst, er lacht,... - perfect: du hast geschrieben, er hat gelacht,.... - imperfect: du schriebst, er lachte,.... - mai mult ca perfect: du hattest geschrieben, er war gekommen,.... - viitor I: du wirst schreiben, Sie werden schreiben,..... - viitor II: du wirst geschrieben haben, er wird gelacht haben,....
Formare: - din radacina verbului + terminaiile urmtoare: wohnen - rdcina este "wohn-" + -e (pers. I sg.) ich wohn e -(e)st (pers. a II-a sg.) du wohn st -t (pers. a III-a sg.) er wohnt -en (pers. I pl.) wir wohnen -(e)t (pers. a II-a pl) ihr wohnt -en (pers. a III-a + pron. de politee) sie/Sie wohnen V.3.2.2.1. Observaii: 1.Unele verbe primesc Umlaut la pers. a II-a i a III-a sg. z.B.:ich fahre du fhrst (!) er/sie/es fhrt (!) wir fahren ihr fahrt sie/Sie fahren
V.3.2.2.2. Unele verbe primesc alternana "e"-"i" la pers. a II-a i a III-a sg.: ich lese 106
du liest (!) er/sie/es liest (!) wir lesen ihr lest sie/Sie lesen
107
-tet (pers. a II-a pl.) ihr lebtet -ten (pers. a III-a pl) sie/Sie lebten
V.3.2.1.2.2. - verbe neregulate: forma a II-a din tabelul verbelor neregulate + terminaiile urmtoare:
z.B.: schreiben - schrieb - hat geschrieben infinitiv - imperfect - participiu perfect ich "schrieb"+ - fr terminaie (persoana I sg.) = - -(e)st (persoana a II-a sg) - fr terminaie (persoana a III-a sg) -en (persoana I pl) -t (persoana a II-a pl) -en (persoana a III-a + pron. de politete) Alte exemple: - verbe regulate: arbeiten - arbeitete - verbe neregulate: lieben - liebte wohnen - wohnte leben - lebte fragen - fragte, etc HABEN-imperfect SEIN-imperfect ich hatte ich war du hattest du warst er/sie/es hatte er/sie/es war wir hatten wir waren ihr hattet ihr wart sie/Sie hatten sie/Sie waren ich schrieb du schriebest (rar) er/sie/es schrieb wir schrieben ihr schriebt sie/Sie schrieben lesen - las singen - sang nehmen - nahm beginnen - begann schlafen - schlief, etc
V.3.2.1.1.3. Atenie:
ora 10.00 Mai mult ca perfect ich hatte vergessen ora 10.30 ora 11.00 Imperfect Perfect Prezent ich sah, Bist du schon wieder da? mir fiel ein HABEN - m.m.c.p. SEIN - m.m.c.p. ich hatte...gehabt ich war..gewesen du hattest...gehabt du warst...gewesen er/sie/es hatte...gehabt er/sie/es war...gewesen wir hatten...gehabt wir waren...gewesen ihr hattet...gehabt ihr wart...gewesen sie/Sie hatten...gehabt sie/Sie waren...gewesen
108
- cu ajutorul verbului "werden" conjugat la prezent + infinitivul verbului de conjugat Exemple de conjugare: ich werde ... lesen du wirst ... lesen er/sie/es wird ... lesen wir werden ... lesen ihr werdet ... lesen sie/Sie werden ... lesen
V.3.3. Diateza
n limba german exist 2 diateze ale verbului: V.3.3.1. - activ ("Tatform") V.3.3.2. - pasiv ("Leideform") Denumirile germane sunt nca n uz, dar ele nu explic ntotdeauna realitatea. z.B.: Er lebt in Leipzig. ("Tatform"- forma aciunii, dar nici o aciune) Tina wird gefahren. ("Leideform"- forma suportrii, dar nu suport nimeni nimic) V.3.3.1. Diateza activ aduce n prim plan subiectul, autorul aciunii. Este vorba de o perspectiv raportat la cel ce svrete aciunea. z.B.: Sie fhrt in die Stadt V.3.3.2. Diateza pasiv accentueaz aciunea din perspectiva celui ce o suport. z.B.: Sie wird (von ihrer Mutter) in die Stadt gefahren. "Autorul" (n exemplul nostru "die Mutter") poate fi numit sau omis. n acest caz vorbim despre pasiv fr complement de agent. n texte, diateza activ (ex. 1) este folosit mai ales atunci cnd acestea sunt orientate spre reprezentarea aciunii (de ex. n povestiri); cnd sunt prezentate stri de lucruri, este indicat folosirea diatezei pasive (ex. 2) (de ex. n instruciuni de folosire a unui obiect) 1. Es war kurz vor Mitternacht. Sie wachte pltzlich auf, da hrte sie etwas vor der Tr. Ein unbekanntes Wesen schlurfte vorbei. V.3.3.2. Diateza pasiv are 2 forme: V.3.3.2. 1. - diateza pasiv a aciunii (Vorgangspassiv): exprim desfurarea aciunii z.B.: Das Auto wird repariert. Formare: - cu ajutorul verbului auxiliar "werden" conjugat la prezent + participiu perfect V.3.3.2. 2. - diateza pasiv a strii (Zustandspassiv): exprim o stare z.B.: Das Auto ist repariert. Formare: - cu ajutorul verbului auxiliar "sein" + participiu perfect
ich rufe du rufst ich habe gerufen du hast gerufen ich rief du riefst ich hatte gerufen du hattest gerufen ich werde rufen
Modurile vebale se folosesc pentru a arta felul n care vorbitorul consider aciunea: real, ireal, posibil, imposibil, dorit sau necesar. n limba german exist 3 moduri verbale: - indicativ - conjunctiv - imperativ
V.3.4.1. Indicativ
Acest mod exprim o aciune prezentat n propoziie ca real, dat. z.B.: Pauline bernimmt das Amt der Klassenbuchfhrerin. Indicativul are mai multe timpuri: prezent, perfect, imperfect, mai mult ca perfectul, viitor I i viitor II.(explicate mai sus).
V.3.4.2. Conjunctiv
Acest mod exprim o aciune mai puin real sau sigur. Cu ajutorul acestuia se poate reda ceea ce am auzit sau ceea ce ne nchipuim. V.3.4.2.1. Conjunctiv I (sau conjunctiv prezent) !!! Acest mod se deosebete de indicativ numai la persoanele a II-a i a III-a singular i la persoana a III-a plural. Indicativ Conjunctiv ich habe ich habe du hast (!) du habest (!) er/sie/es hat (!) er/sie/es habe(!) wir haben wir haben ihr habt (!) ihr habet (!) sie/Sie haben sie/Sie haben V.3.4.2.1.1. Formare: rdcina verbului + urmtoarele terminaii: "leb-" + -e (persoana I sg.) = ich lebe -est (persoana a II-a sg.) du lebest -e (persoana a III-a sg.) er/sie/es lebe -en (persoana I pl.) wir leben -et (persoana a II-a pl. ihr lebet -en (persoana a III-a pl.) sie/Sie leben V.3.4.2.1.2. Folosire: - exprimarea vorbirii indirecte: Sven teilt den anderen mit, Pauline bernehme das Amt der Klassenbuchfhrerin. sau: Sven teilt den anderen mit, dass Pauline das Amt der Klassenbuchfhrerin bernehme. !! Vorbirea indirect exprim distana vorbitorului fa de comunicarea relatat. - urare: Es lebe.....! - ndemn: Man nehme dreimal pro Tag! V.3.4.2.1.3. La conjunctiv prezent NU apare la pers. a II-a i a III-a sg. transformarea lui "e" n "i" sau Umlaut, ca la indicativ prezent. z.B.: Indicativ prezent Conjunctiv prezent ich lese ich lese du liest (!) du lesest (!) er/sie/es liest (!) er/sie/es lese (!) wir lesen wir lesen ihr lest (!) ihr leset (!) sie/Sie lesen sie/ Sie lesen sau: Indicativ prezent ich fahre du fhrst (!) er/sie/es fhrt (!) wir fahren ihr fahrt (!) sie/Sie fahren Conjunctiv prezent ich fahre du fahrest (!) er/sie/es fahre (!) wir fahren ihr fahret (!) sie/Sie fahren
V.3.4.2.1.4. Conjunctivul I are mai multe timpuri:prezent, perfect, viitor i viitor anterior. 110
Indicativ sie kommt sie ist gekommen sie wird kommen sie wird gekommen sein
Conjunctiv I sie komme sie sei gekommen sie werde kommen sie werde gekommen sein
111
z.B.: Komm her! Zeig mir bitte dein Heft! V.3.4.4.1. Acest mod are forme numai pentru persoana a II-a sg si pl. i forma de politee.
V.3.4.4.2. Formare:
du machst - mach! (pers. a II-a sg.- dispare pron. pers. "du" + terminaia "-st") ihr macht - macht! (pers. a III-a sg.- dispare numai pron.pers. "ihr") Sie machen - machen Sie! (pron. de politee - se inverseaz ordinea, verbul st obligatoriu pe primul loc) V.3.4.4.3. Un ndemn poate fi exprimat n mai multe feluri: - imperativ: Bleib hier! - participiu: Hier geblieben! - indicativ: Du bleibst hier! - verb modal: Du wolltest doch hier bleiben! - conjunctiv II: Es wre schn, wenn du hier bliebest!
V.3.4.5. Moduri nepersonale V.3.4.5.1. - participiu (cuvnt de mijloc, o form ntre verb i adjectiv) V.3.4.5.2. - infinitiv (forma de baz a verbului) V.3.4.5.1.1. Participiu prezent (participiu I):
Formare: infinitiv + terminaia "-d" z.B.: fragen + d = fragend lesen + d = lesend Se poate folosi ca: - adjectiv: lesende Kinder - substantiv: der Lesende V.3.4.5.1.1.2. Participiu perfect (participiu II): Formare: verbe regulate: ge + rdcina verbului + t (z.B.: ge + frag + t = gefragt) verbe neregulate: forma a III-a din tabelul verbelor tari (z.B.: finden - fand - gefunden) Se poate folosi ca:- adjectiv: das gelesene Buch - substantiv: das Gelesene Participiul perfect ajut la formarea timpurilor compuse i a diatezei pasive. z.B.: Sie hat das Buch gelesen. (Perfect) Sie hatte das Buch gelesen. (M.m.c.p.) Das Buch wrde gelesen werden. (Pasiv)
V.3.4.5.2. Infinitivul
- este forma de baz a verbului: fragen, essen, sein, haben, etc - st la sfritul propoziiei: z.B.: Ich will hin kommen. -ajut la formarea diferitelor timpuri compuse: z.B.:Viitor I: Ich werde hier bleiben. Viitor II: Morgen um 8 Uhr werde ich die Prufung berstanden haben. Construcii cu verbe modale: Ich kann viel lesen. V.3.4.5.2.1. - de cele mai multe ori este precedat de "zu": z.B.: Er hofft, morgen zu kommen. Das ist interessant zu sehen. Es ist mglich, hier zu rauchen. Er hat vor, morgen zu arbeiten. V.3.4.5.2.2. Atenie: n anumite cazuri nu se folosete particula "zu": - dup verbele modale: z.B.: Er kann/muss kommen. -dup verbele "hren" si "sehen": z.B.: Sie hrt/sieht ihn arbeiten. - dup verbele "lernen" i "lassen":
112
z.B.: Er lernt schreiben. Er lsst seinen Sohn arbeiten. - dup "helfen": z.B.: Sie hilft ihrer Mutter abwaschen.
Perfect
Imperfect
M.m.c.p.
Viitor I:
Indicativ
V.3.7.1.1. Prezent
ich kann du kannst er kann wir knnen ihr knnt sie knnen Sie knnen ich muss du musst er muss wir mssen ihr msst sie mssen Sie mssen ich soll du sollst er soll wir sollen ihr sollt sie sollen Sie sollen ich mag du magst er mag wir mgen ihr mgt sie mgen Sie mgen ich darf du darfst er darf wir drfen ihr drft sie drfen Sie drfen ich will du willst er will wir wollen ihr wollt sie wollen Sie wollen
V.3.7.1.2. Imperfect
ich konnte du konntest er konnte wir konnten ihr konntet sie konnten ich musste du musstest er musste wir mussten ihr musstet sie mussten ich sollte du solltest er sollte wir sollten ihr solltet sie sollten ich mochte du mochtest er mochte wir mochten ihr mochtet sie mochten ich durfte du durftest er durfte wir durften ihr durftet sie durften ich wollte du wolltest er wollte wir wollten ihr wolltet sie wollten
V.3.7.1.3. Perfect compus ich habe gekonnt du hast gekonnt ich habe gemocht du hast gemocht
ich habe gesollt du hast gesollt ich habe gedurft du hast gedurft , etc
V.3.7.1.4. Prezent
Conjunctiv I ich knne du knnest er knne wir knnen ihr knnet sie knnen ich solle ich mge ich drfte ich wolle Conjunctiv II ich knnte du knntest er knnte wir knnten ihr knntet sie knnten ich sollte ich mchte ich drfte ich wollte
V.3.7.1.5. Perfect
ich habe gekonnt du habest gekonnt er habe gekonnt wir haben gekonnt ihr habet gekonnt sie haben gekonnt ich htte gekonnt du httest gekonnt er htte gekonnt wir htten gekonnt ihr httet gekonnt sie htte gekonnt
V.3.7.1.6. Viitor I
ich werde knnen du werdest knnen er werde knnen wir werden knnen ihr werdet knnen sie wrden knnen ich wrde knnen du wrdest knnen er wrde knnen wir wrden knnen ihr wrdet knnen sie wrden knnen
ich werde gekonnt haben du werdest gekonnt haben er werde gekonnt haben wir werden gekonnt haben ihr werdet gekonnt haben sie werden gekonnt haben
ich wrde gekonnt haben du wrdest gekonnt haben er wrde gekonnt haben wir wrden gekonnt haben ihr wrdet gekonnt haben sie wrden gekonnt haben
V.3.8. O particularitate a limbii germane sunt verbele cu particul separabil. Acestea se formeaz prin
ataarea unei particule separabile la infinitivul verbului. z.B.:ab + schreiben = abschreiben an + rufen = anrufen auf + stehen = aufstehen aus + steigen = aussteigen ein + steigen = einsteigen fern + sehen = fernsehen mit + kommen = mitkommen nach + kommen = nachkommen um + gehen = umgehen vor + schreiben = vorschreiben weg + gehen = weggehen
115
Ich muss das Buch schreiben. verb modal Sie ist seit 5 Jahre Lehrerin. construcie cu "sein" Sie wird in einem Augenblick rot. construcie cu "werden" Alte exemple de rame verbale n construcii cu verbe modale: Ich lese. Ich muss lesen. Ich muss ein Buch lesen. Ich muss ein Buch heute lesen. Ich muss ein Buch in der Bibliothek lesen. Ich muss ein Buch fr die Prfung in der Bibliothek lesen. .a.m.d. verb modal verb la infinitiv [RAMA VERBAL 1] ................................[RAMA VERBAL 2]
CONJUNCTIV I CONJUNCTIV II ich sei ich wre du seiest du wrest er sei er wre wir seien wir wren ihr seiet (nvechit!; nu se mai ihr wr(e)t foloseste) sie seien sie wren Sie seien Sie wren
CONJUNCTIV I -
CONJUNCTIV II -
ich sei gewesen du sei(e)st gewesen er sei gewesen wir seien gewesen (ihr seiet gewesen) sie seien gewesen Sie seien gewesen
ich wre gewesen du wrest gewesen er wre gewesen wir wren gewesen ihr wr(e)t gewesen sie wren gewesen Sie wren gewesen
116
VIITOR I INDICATIV ich werde sein du wirst sein er wird sein wir werden sein ihr werdet sein sie werden sein Sie werden sein VIITOR II INDICATIV ich werde gewesen sein du wirst gewesen sein er wird gewesen sein wir werden gewesen sein ihr werdet gewesen sein sie werden gewesen sein Sie werden gewesen sein HABEN PREZENT INDICATIV ich habe du hast er hat wir haben ihr habt sie haben Sie haben IMPERFECT ich hatte du hattest er hatte wir hatten ihr hattet sie hatten Sie hatten PERFECT ich habe gehabt du hast gehabt er hat gehabt wir haben gehabt ihr habt gehabt sie haben gehabt Sie haben gehabt M.M.C.P. INDICATIV ich hatte gehabt du hattest gehabt er hatte gehabt wir hatten gehabt sie hatten gehabt Sie hatten gehabt VIITOR I
CONJUNCTIV I ich werde sein du werdest sein er werde sein wir werden sein (ihr werdet sein) sie werden sein Sie werden sein
CONJUNCTIV II ich wrde sein du wrdest sein er wrde sein wir wrden sein ihr wrdet sein sie wrden sein Sie wrden sein
CONJUNCTIV I ich werde gewesen sein du werdest gewesen sein er werde gewesen sein wir werden gewesen sein (ihr werdet gewesen sein) sie werden gewesen sein Sie werden gewesen sein
CONJUNCTIV II ich wrde gewesen sein du wrdest gewesen sein er wrde gewesen sein wir wrden gewesen sein ihr wrdet gewesen sein sie wrden gewesen sein Sie wrden gewesen sein
CONJUNCTIV I ich habe du habest er habe wir haben (ihr habet) sie haben Sie haben
CONJUNCTIV II ich htte du httest er htte wir htten ihr httet sie htten Sie htten
ich habe gehabt du habest gehabt er habe gehabt wir haben gehabt (ihr habet gehabt) sie haben gehabt Sie haben gehabt
ich htte gehabt du httest gehabt er htte gehabt wir htten gehabt ihr httet gehabt sie htten gehabt Sie htten gehabt
CONJUNCTIV I -
CONJUNCTIV II -
117
ich werde haben du wirst haben er wird haben wir werden haben ihr werdet haben sie werden haben Sie werden haben VIITOR II ich werde gehabt haben du wirst gehabt haben er wird gehabt haben wir werden gehabt haben ihr werdet gehabt haben sie werden gehabt haben Sie werden gehabt haben
ich werde haben du werdest haben er werde haben wir werden haben (ihr werdet haben) sie werden haben Sie werden haben
ich wrde haben du wrdest haben er wrde haben wir wrden haben ihr wrdet haben sie wrden haben Sie wrden haben
(ich werde gehabt haben du werdest gehabt haben er werde gehabt haben wir werden gehabt haben ihr werdet gehabt haben sie werden gehabt haben Sie werden gehabt haben)
ich wrde gehabt haben du wrdest gehabt haben er wrde gehabt haben wir wrden gehabt haben ihr wrdet gehabt haben sie wrden gehabt haben Sie wrden gehabt haben
VI.1.1. Folosire:
- pentru exprimarea orei i a datei: Wieviel Uhr ist es? 10.00 Es ist zehn Uhr. 10.10 Es ist zehn nach zehn. (sau zehn Minuten nach zehn) 10.15 Es ist Viertel nach zehn. (sau fnfzehn Minuten nach zehn) 10.20 Es ist zwanzig nach zehn. (sau zwanzig Minuten nach zehn) 10.30 Es ist halb elf. (Atenie! Zehn Uhr und dreiig Minuten/ zehn Uhr dreiig) 13.15 Dreizehn Uhr fnfzehn/ Viertel zwei dialectal/ Viertel nach eins 22.45 zweiundzwanzig Uhr fnfundvierzig/ Viertel vor elf 13.30 halb zwei 13.45 viertel vor zwei VI.1.2. Den wievielten haben wir heute? Heute ist der erste August. (Atenie, se folosete cazul nominativ). Gestern war der einunddreiigste Juli. Morgen ist der zweite August. Wann ist dein Geburtstag? Mein Geburtstag ist am achtzehnten Dezember. (Atenie, se folosete cazul dativ)
118
radical ridicare la putere 7% sieben Prozent 6,5 - sechs Komma fnf Prozent VI.2. Numeralul poate fi folosit i ca substantiv: zehn - die Zehn z.B.: Ich habe eine Zehn bekommen. Formare: VI.1.1. - numeralul cardinal: forma standard z.B.: eins, zwei, drei,....fnfzig,...hundert,...eine Million, etc VI.1.2. - numeralul ordinal: der/die/das + numeralul cardinal + "-te" sau -ste" de la 20 z.B.: der zweite Student der zwanzigste Mann die zweite Studentin die zwanzigste Frau das zweite Buch das zwanzigste Kind VI.1.6. - numeralul adverbial: numeralul ordinal + "-ens" z.B.: erst + en = erstens VI.1.7. - numeralul distributiv: zu + numeralul cardinal + "-t" z.B.: zu zweit, zu dritt, etc. VI.1.4. - numeralul fracionar: articol + numeral cardinal + " -tel" z.B.: ein Viertel VI.1.3. - numeralul multiplicativ: numeral cardinal +"-fach" z.B.: zweifach VI.1.3. - numeralul de repetiie: numeralul cardinal + "-mal" z.B.: zweimal, dreimal, etc.
119
Adverbul i adjectivul pot fi uor confundate, acelai cuvnt putnd fi att adjectiv, ct i : - adverb: Maria singt schn. Ich komme heute zu dir. - adjectiv: Die schne Frau ist Maria. Die heutigen Studenten lernen Englisch. Spre deosebire de adjective, adverbele nu se pot declina i depind de un verb, n timp ce adjectivul depinde de un substantiv.
VIII.4. TOPICA
Cele mai multe prepoziii stau naintea substantivului (1), dar exist i prepoziii postpuse (2) sau compuse (3): z.B.: -1. mit dir, nach einer Woche, fr Sie, etc - 2. entlang des Flusses (variant dialectal)/ dem Flu entlang - 3. um des Kindes willen, von heute auf morgen
VIII.5.1.1. Atenie: n folosirea prepoziiilor, germana introduce o distincie esenial, necunoscut n romn,
ntre: - poziie: locul unde se afl ceva sau cineva, sau unde se petrece o aciune fr indicarea direciei; - direcie: locul spre care se deplaseaz ceva sau cineva. O aceeai prepoziie (de ex. "in") este urmat de: - acuzativ: dac verbul exprim o deplasare; - dativ: daca verbul exprim o stare, sau o aciune pe loc, sau o micare fr indicarea direciei. VIII.5.1.2. Se face astfel distincia ntre verbele de micare i cele de stare. z.B.: Er legt den Koffer in den Schrank. (El pune valiza culcat n dulap.) Der Koffer liegt in dem/ im Schrank. Dac unele verbe au numai sensul de deplasare ctre ceva sau cineva, ele se numesc direcionale sau de micare (bringen), iar altele sunt de regul poziionale - verbe poziionale sau de stare (arbeiten); exist i verbe care pot fi n acelai timp direcionale sau poziionale (stecken, gehen, etc) depinde cum se face micarea: ctre un loc sau n cadrul unui loc. z.B.: Er fhrt nicht gern in die Stadt. (Lui nu-i place s mearg cu maina n ora.) Er fhrt nicht gern in der Stadt. (Lui nu-i place s conduc n ora.) . VIII.5.2. Prepoziii care cer cazul dativ
120
ab: Ab Montag habe ich Ferien. aus: Ich habe alles aus dem Khlschrank genommen. auer: Alle sind gekommen, auer mir. bei: Bei diesem Wetter fahren wir lieber ans Meer. gem: Du lst das Problem gem der Regel. mit: Ich komme mit deinem Freund dorthin. nach: Warum fliegst du nach Berlin? seit: Du studierst seit einem Jahr Deutsch. vor: Vor Eifersucht konnte sie nicht schlafen. zu: Was machst du zum Geburtstag? VIII.5.3. Prepoziii care cer cazul acuzativ: bis: Bis Morgen werde ich die bersetzung machen. durch: Wir werden durch den Park spazierengehen. fr: Das Geschenk ist fr dich. gegen: Alle sind gegen Sie. ohne: Ich kann nicht ohne dich kommen. um: Alle spazieren um den Park herum.
121
Anumite prepoziii pot avea i funcia de conjuncie: als, whrend, bis z.B.: - Prepoziie: Er wartete bis fnf Uhr. - Conjuncie: Er wartete so lange, bis sie endlich kam. - Prepoziie: Whrend seiner Abwesenheit wurde bei ihm eingebrochen. - Conjuncie: Whrend er auer Haus war, wurde bei ihm eingebrochen. VIII.8. Expresii care conin prepoziii (excepii): Jahr fr Jahr zwei zu drei ein Glas Wasser ab Montag fr 1000 Lei am Anfang von Bucharest auf diese Weise vor Freude auf deutsch zu zweit aus Erfahrung bei Regen gegen Popescu ber 20 Personen von heute auf morgen, etc
VIII.9. Atenie: VIII.9.1."la" se traduce prin "zu" pentru direcie i prin "bei" pentru poziie:
Er geht zu seinem Vater. (El se duce la tatl lui.) Er wohnt bei seinem Vater. (El locuiete la tatl lui.) VIII.9.2. Diferena ntre "um"/ "am"/ "im": -"um" se folosete pentru indicarea orei: um 10 Uhr -"am" se folosete pentru indicarea zilelor sptmnii i a prilor zilei: am Montag, am Abend -"im" se folosete pentru indicarea anotimpurilor i a lunilor: im Winter, im Februar
122
- finale: damit, dass, auf dass, ... - condiionale: sofern, je nachdem,... - consecutive: so dass, so...dass, dass - adversative: obgleich, obwohl, anstatt dass IX.3. Exemple de propoziii i fraze: 1. Kommen Sie auch mit? 2. Bald lachte sie, bald weinte sie. 3. Ich habe gehrt, dass du ans Meer gefahren bist. 4. Wir fahren nicht nur ans Meer, sondern auch ins Gebirge. 5. Dort lernt man sowohl Deutsch als auch Englisch. 6. Wnschen Sie sonst noch etwas? 7. Ich komme nicht mehr, weil ich keine Zeit habe. 8. Ich bin gekommen, um dir zu danken. 9. Er ging, ohne sich zu verabschieden. 10. Er ging ins Kino, statt fr die Prfung zu lernen.
123
Verbul conjugat se afl la imperativ, pe primul loc n propoziie. Propoziia se ncheie cu semnul exclamrii. z.B.: Komm doch bitte mal her! Gebt mir jetzt mal die Hefte! XI.1.3.1. n afar de propoziia imperativ, exist i alte mijloace de a formula ndemnuri, ordine, rugmini, etc. XI.1.4. Propozitia exclamativ i optativ i aceste propoziii se ncheie cu semnul exclmarii. z.B.: Wenn ich doch Fuball spielen knnte! Das ist ein tolles Buch! Ist das nicht ein tolles Spiel! n aceast propoziie predicatul se poate afla, n funcie de accent, pe orice loc! Din acest motiv ea poate fi recunoscut dup coninut!
B. PARILE DE PROPOZIIE XII. O propoziie corect din punct de vedere gramatical este construit ntr -un anumit fel. Astfel, subiectul i
predicatul sunt prile de baz ale propoziiei. ntr-o propoziie complet din punct de vedere gramatical, trebuie s existe cel puin subiect i predicat. z.B.: Die Studentin liest. Es regnet. Hans hilft seiner kleinen Schwester. Deci, nu cuvintele sunt fundamentele unei propoziii, ci prile de propoziie. XII.1. Proba mutrii: ce cuvinte aparin unei pri de propoziie se poate constata prin proba mutrii. Cuvintele, care n urma acestei probe rmn mpreun, aparin unei anumite pri de propoziie. [Die beiden Mdchen] [backen] [leckere Waffeln] [Leckere Waffeln] [backen] [die beiden Mdchen]. [Backen] [die beiden Mdchen] [leckere Waffeln]? La verbele compuse sau la formele compuse ale verbelor, proba mutrii funcioneaz astfel: [Boris] [hat [heute] [seine Hausaufgaben] vergessen]. [Heute] [hat [Boris] [seine Hausaufgaben] vergessen]. Proba mutrii evideniaz c partea verbal de propoziie este cel mai important element al propoziiei. n propoziia enuniativ verbul conjugat se afl ntotdeauna pe locul al II-lea. Celelalte pri de propoziie se grupeaz n jurul verbului. n consecin, acestea determin construcia propoziiei. !! Atenie: Cu ajutorul probei mutrii se poate controla n context ce poziie este mai potrivit pentru a avea o construcie a frazei ct mai variat. XII.2. Proba nlocuirii O parte de propoziie poate fi format dintr-un cuvnt sau mai multe cuvinte. Aceasta se poate demonstra prin proba nlocuirii, adic nlocuind o parte de propoziie cu alte cuvinte. z.B.:[Meine Freundin Helga] [sieht] [einen schnen Ring] [im Schaufenster]. [Sie] [sieht] [ihn] [dort]. !! Atenie: Cu ajutorul probei nlocuirii se poate verifica ce exprimri se potrivesc cel mai bine n context. Tot cu ajutorul acestei probe se poate ncerca un stil mai variat, nlocuind de exemplu un substantiv printr-un pronume i invers. Exemplu de variaie n text: Gestern/vorgestern/um 18 Uhr ist der Freund/dein Freund in Rumnien/hier gekommen. 1 sau 2 sau 3 1 sau 2 sau 3 1 sau 2
Prin proba eliminrii se poate ajunge la elementele de baza (necesare) ale unei propoziii: z.B.: Der weltbekannte Lgenbaron Mnchhausen erzhlt den in seinem Salon versammelten Gsten an einem langen Winterabend unglaubliche Lgengeschichten aus aller Welt. = Mnchhausen erzhlt Lgengeschichten. Prin proba adugrii se pot obine din propoziii scurte, prin adugarea altor elemente, propoziii dezvoltate i fraze. z.B.: Mnchhausen berichtet von dem Ritt auf einer Kanonenkugel. = Der Baron von Mnchhausen berichtet seinen staunenden Zuhrern von dem unglaublichen Ritt auf einer Kanonenkugel, der ihn in aller Welt bekannt gemacht hat. Prin proba eliminrii i adugrii se pot prelucra textele dup dorin: se poate condensa sau se poate elimina ceea ce este redundant sau prin adugare de informaie, poate deveni clar i exact.
XII.4.2. PREDICATUL
Este format dintr-un verb la o form personal (finit). Este cea mai important parte de propoziie. n propoziia enuniativ ocup locul al 2-lea, locul central n propoziie. Predicatul este partea de propoziie prin care se exprim ce face, cum este sau ce se ntmpl cu subiectul. z.B. Pauline liest heute ein schnes Buch. ntrebare: Was tut Pauline? rspuns: liest Predicatul se acord n persoan i numr cu subiectul. z.B.: Die Schlerin bereitet den Wandertag vor. (pers. a II-a sg.) Die Schler bereiten den Wandertag vor. XII.4.2.1. Predicatul poate fi simplu sau compus. z.B.: Hans erwartet seine Freundin Helene. Die Klasse 8a hat gestern eine Party gefeiert. Predicatul clarific mai multe lucruri n propoziie. Urmtoarele informaii sunt oferite de verbul conjugat. - persoana: persoana I, a II-a, a III-a - numr: singular, plural
125
- timp: prezent, perfect, m.m.c.p imperfect, viitor I, viitor II - mod: indicativ, conjunctiv prezent, conjunctiv perfect, imperativ - diateza: activ, pasiv
XII.4.4. COMPLEMENTUL
Cele mai multe propoziii pot fi nelese numai dac n afar de subiect i predicat au i complement. Ca i subiectul, complementul se afl n strns legtur cu predicatul. Complementul este partea de propoziie necesar cerut de predicat. z.B.: Wenzel hilft ........... (cui?) Tanja bergibt ....... (cui? ce?) Aceleai propoziii dobndesc sens printr-un complement: z.B.: Wenzel hilft seiner Freundin/ seinem Freund/ ihrem Kind, etc (cui?) Tanja bergibt ihrer Nachfolgerin das Klassenbuch. (cui?) (ce?) XII.4.4.1. Complemente cauzale Complementele cauzale - la genitiv, dativ, acuzativ - sunt n raport de dependen fa de verb. Urmtoarea ordine este dat de frecvena cu care ele apar: - complement la acuzativ:- ntrebri: wen? sau was? (pe cine, pe ce, ce?, etc) z.B.: Lars besucht seine Freundin. ntrebare: Wen besucht Lars? rspuns: (Lars besucht) seine Freundin. - complement la dativ: - ntrebarea wem? (cui?) z.B.: Sie hilft ihrem kleinen Bruder. ntrebare: Wem hilft sie? rspuns: (Sie hilft) ihrem kleinen Bruder. - complement la genitiv: - ntrebarea wessen? (al, a, ai, ale cui?) z.B.: Das Auto des Bruders ist neu. ntrebare: Wessen Auto ist neu? rspuns: (Das Auto) des Bruders (ist neu). XII.4.4.2. Complementul prepoziional: Verbe precum suchen (nach), sprechen (mit), warten (auf) cer anumite complemente, al caror caz este determinat de prepoziie. Aflm complementul prepoziional folosind cuvntul interogativ i prepoziia cerut de verbul respectiv: Wonach?, Nach wem?, Nach was?, Worauf?, Auf wen?, Auf was? z.B.: Ich suche nach seinem Bruder. ntrebare: Nach wem suche ich? rspuns: (Ich suche) nach seinem Bruder. (complement prepoziional in dativ) XII.4.4.3. Propoziia completiv Partea de propoziie a complementului poate fi reprezentat printr -o ntreag propoziie, o propoziie secundar. Aceast propoziie, care n propoziie ndeplinete funcia de complement, se numete propoziie completiv. z.B.: Er kennt die Neuigkeit. (complement la acuzativ) Er weiss es. (complement la acuzativ)
126
Er weiss, das die letzte Stunde ausfllt. (prop. completiv) Alle Schler warten auf das Schellen. (complement prepoziional) Alle Schler warten darauf, dass es endlich schellt. (prop. completiv) Anna freut sich ber die Geburtstagseinladung von Petra. (complement prepoziional) Anna freut sich darber, dass sie zu Petras Geburtstagsfeier eingeladen ist. (prop . completiv) Prile secundare de propoziie (die Angaben) Prile secundare de propoziie sunt elemente ale acesteia, care nu sunt obligatorii n propoziie. Ele pot ns s aduc informaii suplimentare n propoziie, fcndu -i acesteia sensul mai precis. Prin proba eliminrii se poate afla ce elemente secundare nu sunt absolut necesare n propoziie. z.B.: Susanne (1), die Schlerin aus der Klasse 9b hnelt (2) auerordentlich ihrer (3) jngeren Schwester (4) aus der Klasse 6a.= Susanne hnelt ihrer Schwester. 1 2 3 4 !!! Atenie: Cuvintele subliniate sunt pri de propoziie secundare, deci pot lipsi din propoziie din punct de vedere gramatical, dar cu ajutorul lor coninutul acesteia este mai explicit.
127
XII.4.5. ATRIBUTUL
Atributul este elementul care ofer indicii suplimentare n propoziie. El determin mai ales un substantiv. Atributul nu formeaz o parte de propoziie de sine stttoare precum subiectul, predicatul i complementul, ci este un element al unei pri de propoziie. La proba mutrii atributul se mic mpreun cu substantivul pe care l determin. z.B.: Einige Schler der 6b lesen am liebsten bunte Comics. atribut atribut atribut Bunte Comics lesen einige Schler der 6b am liebsten.
XII.5. PRIVIRE GENERAL - PRILE DE PROPOZIIE I ATRIBUTELE LOR XII.5.1. Orice parte de propoziie poate fi determinat de un atribut, n afar de partea de propoziie
verbal a predicatului. z.B.: Felix ist ein kluger Hund. Der aufmerksame Autofahrer bemerkt das spielende Kind in der engen Einfahrt. Sie schenkt ihm ein tolles Buch. Helga bleibt deine beste Freundin. Tomas achtet auf den starken Verkehr.
XII.5.2. Topica
ntr-o propoziie complet din punct de vedere gramatical trebuie s existe cel puin subiect i predicat. Der Schneemann schmilzt. subiect predicat Predicatele cer adesea anumite complemente. O propoziie este complet din punct de vedere gramatical dac toate complementele cerute de predicat sunt prezente. z.B.: Mein Bruder Karlo putzt sein Fahrrad. subiect predicat complement Ich schenke dir eine Kette.
128
subiect predicat compl. n D compl. n Ac. Sie wartet auf ihn. subiect predicat compl. prepoziional Orice propoziie poate s conin i elemente suplimentare, adic pri secundare de propoziie (complemente circumstaniale i atribute). Acestea sunt importante pentru clarificarea coninutului unui enun. atribut z.B.: Wir besuchen euch in den groen Ferien. subiect predicat compl. n Ac compl.circ.de timp Seine kleine Schwester widerspricht ihm oft. subiect predicat compl.n D compl.circ.de timp
compl. n Ac.
compl. n D
compl. n D + Ac
nume predicativ
XII.6.1. n limba german propoziia se remarc prin locul ocupat de formele conjugate i neconjugate ale verbului.
Formele conjugate sunt cele care poart marca persoanei (ich komme, er kommt, etc.), dar mai ales auxiliarele "haben" i "sein" la perfectul compus (er ist gekommen, er hat gegessen, etc.), "werden" la pasiv sau viitor (Die Lohne werden erhht./ Du wirst heute kommen.) i verbele modale. (Er kann kommen.) Formele neconjugate ale verbului sunt participiul trecut i infinitivul. n funcie de tipul propoziiei - principal sau subordonat - forma conjugat a verbului ocup primul, al doilea sau ultimul loc, iar forma neconjugat ocup ultimul sau penultimul loc.
129
(wen?, wem?, wer?) sau un adverb interogativ (wo?, womit?, wozu?). - ntr-o propoziie imperativ, verbul ocup primul loc: z.B.: 5. Komm morgen mit deinem Bruder! 6. Kommen Sie morgen mit Ihrem Bruder! !! ntr-o subordonat, verbul ocup ultimul loc. Propoziia principal "Peter kommt morgen mit seinem Bruder" devine: z.B.:7. Ich glaube, da Peter mit seinem Bruder kommt. 8. Ich frage Sie, ob Peter morgen mit seinem Bruder kommt. 9. Ich bin froh, weil Peter morgen mit seinem Bruder kommt. 10. Ich wre froh, wenn Peter morgen mit seinem Bruder kme. Conjunciile subordonatoare sunt, printre altele: dass, weil, ob, wenn.
130
completiv, circumstanial, atributiv. z.B.: Wenzel kann heute wegen seiner Verletzung nicht mitspielen. (parte de prop.) Wenzel kann heute nicht mitspielen, weil er verletzt ist. (prop. circumstanial) XII.7.2.1. Forma propoziiilor subordonate - prop. conjuncional: introdus prin conjuncii subordonatoare precum: weil, nachdem, da z.B.: Er freut sich, weil sie heute kommt. - prop. relativ: inrodus prin pron. relativ sau prin prepoziie + pron.relativ: der, die, das/ welcher, welche, welches/ mit dem, fr welche, auf die z.B.:Wir wollen zur Schulfete gehen, die um 19 Uhr beginnt. - prop. interogativ indirect: introdus prin wer, warum, wann, etc . z.B.: Sie fragt ihn, wann er kommt. Sie fragt ihn, wer heute mit uns kommt. Sie fragt ihn, warum er heute nicht kommt. - vorbirea indirect: reia afirmaia unei alte persoane z.B.: Janna hat gesagt, da sie auf jeden Fall komme. Janna hat gesagt, sie komme auf jeden Fall. !! Atenie: Propoziia principal este ntotdeauna desprit de propoziia secundar prin virgul.
XII.7.2.2. mbinarea propoziiilor (Satzverbindungen) XII.7.2.2.1. Fraza format prin coordonare (Satzreihe)
Propoziiile principale se pot mbina ntr-o fraz, fie desprite de virgul, fie prin punct i virgul. Se realizeaz o fraz format prin coordonare. Fiecare propoziie principal stabilete raporturi de coninut cu celelalte. z.B.: Es schellt, der Lehrer betritt die Klasse, der Unterricht beginnt. 1 2 3 Propoziiile principale se pot mbina i prin conjuncii coordonatoare. z.B.: Der Unterricht beginnt, denn es hat geschellt. Es hat geschellt, daher beginnt der Unterricht. Es hat geschellt und der Unterricht beginnt.
131
XIII.1. PRIVIRE GENERAL: PRI DE VORBIRE, PRI DE PROPOZIIE I FELUL PROPOZIIILOR VZUTE N RELAIE
Der kleine Junge schenkt heute seiner besten Freundin einen roten Lutscher, art.hot. adj. subst. verb adv. pr.pos. adj. subst. art.neh. adj. subst. propoziie principal weil diese ihm gestern ein gelbes Bonbon gegeben hat. conj. pr.dem. pr.pers. adv. art.neh. adj. subst. predicat propoziie secundar der kleine Junge - subiect diese schenkt - predicat ihm kleine - atribut gestern heute - compl.circ.de timp gelbes seiner besten Freundin - compl. in D gegeben hat einen roten Lutscher - compl. in A ein gelbes Bonbon
XIV.2. A doua negaie a limbii germane este "kein(e)" i se folosete: XIV.2.1. pentru a nega un substantiv precedat de articolul nehotrt "ein(e)"
z.B.: Ich habe einen Bruder und eine Schwester. Ich habe keinen Bruder und keine Schwester. XIV.2.2. pentru a nega un cuvnt nearticulat: z.B.: Ich habe Geld. - Ich habe kein Geld. Ich habe Zeit. - Ich habe keine Zeit. Ich habe Appetit. - Ich habe keinen Appetit. Ich habe Bcher. - Ich habe keine Bcher. Alte exemple: z.B.:Du hast ein Auto. Du hast kein Auto. Du hast nicht ein Auto, sondern zwei. Du studierst nicht nur Deutsch, sondern auch Englisch. XIV.3. Atenie: n limba german se folosete negaia o singur dat, spre deosebire de limba roman unde se poate folosi de maxim 4 (!) ori: z.B.: Nu (1) am fcut niciodat (2) nici un (3) ru nimnui (4). - Ich habe nie(1) jemandem etwas Schlechtes getan. XIV.4. Alte cuvinte cu sens negativ: nie, nichts, nicht nur ... sondern auch..., weder ... noch, etc.
XV. LEXIC GRAMATICAL - acuzativ: cazul complementului direct n cadrul declinrii (z.B.: Er hat ein Auto.) - antonim: cuvnt cu sensul direct opus altui cuvnt (z.B.: mglich - unmglich) - auxiliar: verb care nu se folosete n sensul lui propriu (a avea = a poseda), ci servete la
conjugarea unui verb (la perfectul compus, de ex.)[a avea, a fi] - comparativ: comparaie ntre dou sau mai multe fiine (lucruri) sau nsuiri -z.B.: comparativul de superioritate: "...mai...decat" de egalitate: "la fel de...ca..." de inferioritate: "nu la fel de...ca..."
132
- complement direct: cuvnt care desemneaz lucrul asupra cruia se exercit aciunea unui - conjuncie: cuvnt invariabil care leag 2 cuvinte sau 2 propoziii.
- Conjunciile coordinatoare (dar, i, sau, deci,...) leag 2 cuvinte (Peter i Ana) sau 2 propoziii (Peter vine i Ana pleac) de acelai fel. - Conjunciile subordonatoare (c, dac,...) introduc o propoziie subordonat, deci dependent de principal. - consoan: sunet (p, t, k, f,...) care nsoete vocalele - dativ: cazul complementului de atribuire/este cerut i de anumite prepoziii - declinare: trecerea prin toate cazurile gramaticale a unui substantiv, pronume, adjectiv sau articol - determinant: cuvnt care determin semantic cuvntul de baz ntr-un cuvnt compus - z.B.: die Haustr - ua casei/"casa" determin cuvntul "ua" - determinat: cuvnt de baz pe lng care st determinantul ntr-un cuvnt compus: - z.B.: die Haustr - ua casei /"ua" este determinat de "cas" n "ua casei" - diminutival: sufix care exprim o micorare ("chen"- das Hndchen)/ determin genul gramatical neutru - diftong: sunet format din 2 elemente vocalice care gliseaz i se pronun mpreun [a] + [o] = [ao] z.B. Kakao, hufig, das Heu - enuniativ: spre deosebire de propoziia imperativ sau interogativ, cea enuniativ (pozitiv sau negativ) expune, declar un fapt: z.B.: Er ist gegangen. - Er ist noch nicht gegangen. - gen: caracteristic a substantivelor i adjectivelor care distinge 3 categorii: masculin, feminin, neutru - imperativ: propoziia imperativ exprim un ordin, o somaie, o rugminte: z.B.: Komm doch! - impersonal: verb care nu are un subiect real, iar subiectul gramatical este ntotdeauna "es" z.B. es donnert/ Ich wei nicht, was soll es bedeuten... (H. Heine) - infinitiv: forma invariabil a verbului, care denumete aciunea denumit de aceasta (z.B.: lesen, schreiben,...) - interogaie: o propoziie interogativ formuleaz o ntrebare. Ea poate fi: - total: daca ntrebarea se refer la ansamblul propoziiei, se rspunde cu "da" sau "nu": Kommst du? - Ja/Nein. - parial: dac se refer la o parte a rspunsului ateptat/este introdus de un pronume sau adverb interogativ: Wer kommt heute? - Meine Freundin. - direct: dac este formulat direct (vezi exemplele de mai sus) - indirect: dac ea constituie o propoziie subordonat dependent de principal: z.B.: Ich frage dich, ob du kommst. - intonaie: linia melodic a propoziiei rostite, care permite diferenierea unei propoziii intrerogative de una enuniativ: z.B.: Er hat gegessen . - Hat er gegessen? - modal: verb folosit fie cu sens propriu, fie pentru construirea unei forme verbale compuse: z.B.: Ich will./ Ich will morgen kommen. - neseparabil (particul): element al verbului care nu se desparte de acesta - nominativ: cazul gramatical n care se afl subiectul - numr: categorie care desemneaz singularul i pluralul - nume predicativ: substantiv sau adjectiv legat de subiect prin intermediul verbului "a fi" - adjectivul cu funcie de nume predicativ nu se declin z.B.:Er ist Lehrer./ Er ist krank. - palatalizare: modificarea unei vocale (a-a, o-o, u-u, au-au, e-i/ie) n conjugare, declinare sau la forma de plural - parte de propoziie: orice element constitutiv al propoziiei (subiect, predicat, atribut, complement) - participiu (trecut): forma neconjugat a verbului la perfectul compus (gesungen, gelernt,...) verb
133
- particula separabil: primul element al unui verb compus (mit + kommen = mitkommen) - pasiv (diateza): propoziie n care subiectul suport aciunea exprimat de verb (z.B. Secretara este
chemat de ctre director.) spre deosebire de diateza activ (z.B.: Directorul cheam secretara.) unde subiectul exercit aciunea asupra complementului direct, care devine subiect. - perfect compus: timp trecut compus din prezentul unui auxiliar "haben" sau "sein" i participiul trecut al verbului de conjugat z.B: Ich bin gekommen/ ich habe gelernt - pronume personal: termen gramatical care nlocuiete o persoan (ich, mich, mir,...) - preteritum: timp trecut, tradus n romn prin imperfect (ich kam, ich lernte) - propoziie: - comunicare cu un singur predicat - o propoziie este independent dac are sens prin ea nsi z.B.: Peter ist nicht gekommen. -aceeai propoziie poate fi principal, dac este completat de o propoziie subordonat: z.B.:....denn er ist krank. - rdcina: parte a unui substantiv care rmne neschimbat n timpul declinriii sau parte a unui verb care rmne dup ndeprtarea terminaiei de la infinitiv z.B.: des Tisches, kommen - du kommst - reflexiv: 1) pronume personal cu funcie de complement, nlocuind subiectul care exercit aciunea asupra lui nsui: z.B.: er beeilt sich 2) verbul nsoit de un asemenea pronume: sich waschen - silaba: - grup de litere format dintr-o vocal i una sau mai multe consoane - un cuvnt german conine o singura silab accentuat, care se pronun mai "apsat" dect silabele neaccentuate - semivocal: vocal care nu se poate rosti dect mpreun cu o alt vocal (cu care formeaz un diftong) - slab: 1) verb a crui conjugare este regulat (lernen - lernte - gelernt) 2) substantive masculine care primesc terminaia " -e/n" la singular i la plural (der Herr, des Herrn/ Pl. Die Herrn, Herren) - sufix: element care se adaug rdcinii unui substantiv sau verb pentru a forma un alt substantiv derivat: der Lehrer - die Lehrerin - tare (verb): verb neregulat, caracterizate prin participiul trecut n "ge - en" i prin forme neregulate la imperfect z.B.: schreiben - schrieb - geschrieben tragen - trug - getragen - terminaie: parte a unui substantiv care se modific n cadrul declinrii sau a unui verb care variaz de-a lungul conjugrii z.B.: der Lehrer, des Lehrers ich komme/ du kommst/ er kommt, ... - tranzitiv: verb care poate avea un complement direct (a cere), spre deosebire de verbele intranzitive care nu pot avea un complement direct - Umlaut: palatalizarea vocalelor a,o,u i a diftongului au - semn compus din dou puncte orizontale, aezate deasupra acestor vocale - vocal: sunet independent care, spre deosebire de consoane, poate fi rostit singur: z.B.: a, e, i, , u
134