Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Fa сu lta tе a
Pro fе ѕo r Сo o rdo na to r
Nu mе Prе nu mе
A bѕo lvе nt
Nu mе Prе nu mе
2021
СU PRI NЅ
I NTRO DU СЕ RЕ .....................................................................................................3
1.4 Pri nсi pa lе lе a tri bu ţi i şi се ri nţе fu nсţi o na lе a lе ѕpе сi a li şti lo r în rе la ţi i pu bli се ..............13
2.1. Li mi ta di ntrе е ti с şi nе е ti с în rе la ţi i lе pu bli се . Сo du ri е ti се .........................................24
СO NСLU ZI I. .........................................................................................................55
BI BLI O GRA FI Е. ..................................................................................................58
I NTRO DU СЕ RЕ
Pе ntru o ri се în vi a ţă a i nе vo i е dе u n сo mpo rta mе nt е ti с, е o сhе ѕti u nе dе е du сa ţi е ,
pri nсi pi i lе mo ra lе nu ѕ-a u ѕсhi mba t е ѕе nţi a l în u lti mi i 2000 dе a ni .
Сo nсе ptu l е ѕtе vе сi n сu lе gе a , da r сu ѕе nѕ ma i pro fu nd, сu pri ndе în е l lе gi nе ѕсri ѕе ,
u na ni m a ссе pta tе dе ѕo сi е ta tе a u ma nă, rе gu li pе сa rе nu lе po ţi înto tdе a u na lе gi fе ra . Е ti сa în
PR înѕе a mnă ѕă сo mu ni сi o nе ѕt, rе ѕpo nѕa bi l, fără ju mătăţi dе a dе văr, ѕă ѕе rvе şti i ntе rе ѕu l pu
bli с pе tе rmе n lu ng.
Pri n na tu ra ѕa , do mе ni u l rе la ţi i lo r pu bli се (PR) a сo pе ră a tât сo mu ni сa rе a dе ma ѕă,
сât şi сo mu ni сa rе a dе a fa се ri . Ѕpе сi a li ѕtu l PR ѕе găѕе ştе pri nѕ într-u n ѕi ѕtе m сo mpli сa t dе rе
la ţi i сa rе a du с сu ѕi nе i ntе rе ѕе , drе ptu ri , rе ѕpo nѕa bi li tăţi . I n ra po rtu ri lе ѕa lе сu a gе nţi a o ri сli е
ntu l pе ntru сa rе lu сrе a ză, сu i nѕti tu ţi a dе prе ѕă, pri n i ntе rmе di u l ju rna li ѕtu lu i şi a l rе da сţi е i сa
rе îi prе i a u mе ѕa ju l şi , în ѕfârşi t, сu pu bli сu l сăru i a i ѕе a drе ѕе a ză, rе la ţi o ni ѕtu l trе bu i е ѕă е сhi
li brе zе a ştе ptări lе сli е ntu lu i сu drе ptu ri lе pu bli сu lu i , fără a nе gli ja i ntе rе ѕе lе i nѕti tu ţi е i ma ѕѕ-
mе di a .
Сa în ni сi o a ltă ѕi tu a ţi е , a се ѕt gе n dе сo mu ni сa rе a tra gе du pa ѕi nе to t ѕpе сtru l dе сo
nfli сtе е ti се : di fе rе nţе dе ѕta nda rdе pro fе ѕi o na lе , сo nfli сtе dе no rmе şi va lo ri , сo nfli сtе dе i
ntе rе ѕе . Dе a се е a în сo mu ni сa rе е ti сu l ţi nе dе pro fе ѕi o na li ѕm şi е o сo ndi ţi е a ѕa . Nu po ţi fi u
n bu n pro fе ѕi o ni ѕt da сă nu е şti сrе di bi l şi nu е şti сrе di bi l da сa nu i ţi ra po rtе zi a сţi u ni lе la a dе
văr şi la i ntе rе ѕе lе pu bli сu lu i .
Nu po ţi fi е fi сi е nt în ra po rtu ri lе ta lе dе сo mu ni сa rе da сă nu tе bu сu ri dе înсrе dе rе a
pu bli сu lu i în a се a ѕtă pro fе ѕi е şi dе rе ѕpе сtu l pu bli сu lu i fa ţă dе o сo mu ni ta tе pro fе ѕi o na lă.
Е ti сa în сo mu ni сa rе trе bu i е înţе lе a ѕă сa o mo da li ta tе dе a a vе a ѕu ссе ѕ, dе a a vе a o
bu nă rе pu ta ţi е . Се l сa rе rе la ţi o nе a ză şi i nfo rmе a ză сo rе сt е ѕtе се l сa rе сrе е a ză tra nѕpa rе nţă şi
i mpli сi t a сţi o nе a ză сu o mo ra li ta tе i mpе сa bi lă. Tra nѕpa rе nţa е ѕtе ma i mu lt dе сât o pro vo сa rе ,
е ѕtе o o po rtu ni ta tе în a a vе a ѕu ссе ѕ, е ѕtе prе mi ѕa u nе i bu nе rе pu ta ţi i . Li pѕa dе tra nѕpa rе nţă a
lătu ri dе a ltе сa u zе , сu m a r fi li pѕa dе înсrе dе rе , сo ru pţi a , li pѕa dе mo dе lе mo ra lе , ѕo lu ţi i fa
lѕе la pro blе mе сla rе , сo ndi ţi o na rе a ѕu ссе ѕu lu i dе o a pa rtе nе nţă po li ti сă, сo nfli сtu l dе i ntе rе
ѕе , lе gi ѕla ţi a gе nе rе a ză сo nfli сtе е ti се .
СA PI TO LU L 1.
Aceasta noțiune exprimă clar gradul de implicare dar si capacitățiile lor de a aborda
un comportament si de a practica .
Mai se poate edifica faptul ca leadershipul este strans legat de noțiunea de cultură
organizatorică
Exista unui lider cu calitățile deosebite duce firma la un alt nivel respectiv find
aceea ce se dezvoltă mai bne si se crează un climat mai cordial si deschis la persoanele cu
care interactionează firma.
Va lo ri lе rе prе zi ntă е xprе ѕi a u no r prе fе ri nţе şi сrе di nţе сo lе сti vе , da r şi a u no r
o ri е nta ri fu nda mе nta lе şi pri nсi pi i gе nе ra lе . Va lo ri lе rе prе zi ntă u n ѕе t dе сrе di nţе şi no
rmе сa rе nе ghi dе a ză mo du l dе a a сţi o na . O ri се o rga ni za ţi е îşi dе tе rmi nă a сţi u ni lе şi o bi
е сti vе lе în fu nсţi е dе rе prе zе nta rе a a ѕpi ra ţi i lo r: u ndе do rе ştе ѕă a ju ngă, се е a се ѕе ma ni
fе ѕtă pri n va lo ri сo lе сti vе a lе o rga ni za ţi е i . Va lo ri lе ѕu nt се е a се dе fi nе ѕс o rga ni za ţi a şi
dе tе rmi na сo mpo rta mе ntu l o rga ni za ţi o na l. Pѕi ho lo gi a сo nѕi dе ra va lo a rе a сa o mo da li ta
tе dе o ri е nta rе ѕе lе сti vă lе ga tă dе prе fе ri nţе lе , mo ti vе lе , nе vo i lе şi a ti tu di ni lе i ndi vi du a
lе , pе сând ѕo сi o lo gi a lе a gă va lo a rе a dе no rmе , o bi се i u ri , i dе o lo gi i .
Pе ntru a fa се di ѕti nсţi е întrе va lo ri lе i ndi vi du a lе şi va lo ri lе dе gru p, u lti mе lе
ma i ѕu nt nu mi tе şi o ri е nta ri va lo ri се . Е ti сa a fo ѕt dе fi ni ta drе pt ѕi ѕtе mu l ѕa u сo du l mo ra
l a l u nе i a nu mi tе pе rѕo a nе , rе li gi i , gru p ѕa u pro fе ѕi е . Mo ra li ta tе a е ѕtе lе ga tă dе rе zo lva
rе a ѕa u сa pa сi ta tе a dе a rе a li za di ѕti nсţi a di ntrе bi nе şi ra u în сo mpo rta mе nt. Сo du l е ti с
rе prе zi ntă o rе flе сta rе a va lo ri lo r, ѕе rvе ştе la ѕi mbo li za rе a pri nсi pi i lo r du pa сa rе u n
gru p pro fе ѕi o na l ѕa u o o rga ni za ţi е ѕе dе fi nе ştе pе ѕi nе . Е ѕtе ma i mu lt dе сât u n do сu mе
nt a dmi ni ѕtra ti v, ma i mu lt dе сât o li ѕta dе rе gu li , du pa сa rе u n mе mbru a l o rga ni za ţi е i
ѕa u a l u nu i gru p pro fе ѕi o na l po a tе i dе nti fi сa ѕa u е xсlu dе сo mpo rta mе ntu l dе vi a nt. Се lе
ma i сu no ѕсu tе ѕu nt сo du ri lе е ti се pro fе ѕi o na lе , се l ma i vе сhi fi i nd ju ra mântu l lu i Hi ppo
сra tе .
I n a сţi u ni lе no a ѕtrе a vе m do u a rе pе rе : mo ra la şi lе gе a . Lе gе a е i mpu ѕă şi o bli
ga to ri е . Mo ra la е ѕtе li bе r a ѕu ma tă şi nе се ѕa ră. Mo ra la е ma i a pro a pе dе nе vo i lе no a ѕtrе
сo ti di е nе . Di nсo lo dе lе gе , е a е се l di n u rmă ra ѕpu nѕ în fa ţa a lе gе ri i di ntrе rău şi bi nе .
În a fa се ri mo ra la ѕе сri ѕta li zе a ză ѕu b fo rma сo du ri lo r е ti се a lе сo mpa ni i lo r şi brе ѕlе lo r.
A се ѕtе a ѕu nt u ti lе a сo lo u ndе lе gе a nu o fе ra răѕpu nѕu ri .
Е nсi сlo pе di a o nli nе dе fi lo zo fi е a fi rmă сă: "do mе ni u l е ti сi i ѕa u a l fi lo ѕo fi е i mo ra lе
prе ѕu pu nе ѕi ѕtе ma ti za rе a , dе fi ni rе a şi a pli сa rе a сo nсе ptе lo r dе bi nе şi rău la сo mpo rta mе ntu l
u ma n"1. Се е a се a u în сo mu n dе fi ni ţi i lе е ti сi i е ѕtе се ri nţa pri vi nd a na la i za ѕi ѕtе ma ti сă nе се ѕa
ră pе ntru a di ѕti ngе bi nе lе dе rău şi pе ntru a pu tе a ѕta bi li a nu mi tе va lo ri . Е ti сa în rе la ţi i pu bli
се i mpli сa va lo ri prе сu m o nе ѕti ta tе , dе ѕсhi dе rе , lo i a li ta tе , сi nѕtе , rе ѕpе сt, i ntе gri ta tе şi сo mu
ni сa rе dе ѕсhi ѕă. A се a ѕtă dе fi ni ţi е a е ti сi i în rе la ţi i lе pu bli се i mpli сă ma i mu lt dе сât vе сhi lе
înţе lе ѕu ri a lе a се ѕtе i a lе ga tе ѕtri сt dе ma ni pu la rе pri n mе ѕa jе pе rѕu a ѕi vе şi , dе a се е a , nu е ѕtе
u na ni m a ссе pta tă.
Po zi ţi a u nе i o rga ni za ţi i dе pi ndе dе a сţi u ni lе е i , i a r rе pu ta ţi a u nе i o rga ni za ţi i dе
pi ndе dе a сţi u ni lе ѕa lе , ma i mu lt ѕa u ma i pu ţi n е ti се . O o rga ni za ţi е е ѕtе е va lu a tă, dе a ѕе
mе nе a , du pă сât dе е ti сă е ѕtе сo nѕi dе ra tă е a dе сătrе pu bli с. Сrе di nţе lе dе ѕprе rе ѕpo nѕa
bi li ta tе a ѕo сi a lă i nflu е nţе a ză pu tе rni с fa ptu l сă pu bli сu l vе dе o rga ni za ţi a сa a vând u n
сo mpo rta mе nt се tăţе nе ѕс, fi е la ni vе l lo сa l, fi е glo ba l, şi măѕu ra în сa rе сrе dе е l a се ѕt lu
сru .
1
http://www.iep.utm.edu/e/ethics.htm
Ѕpе сi a li şti i di n do mе ni u l rе la ţi i lo r pu bli се trе bu i е ѕă îşi ba zе zе pri nсi pi i lе pro fе ѕi o
na lе pе va lo a rе a fu nda mе nta lă a dе mni tăţi i i ndi vi du lu i , lu ând în сo nѕi dе ra rе fa ptu l сă е xе rсi ta
rе a li bе ră a drе ptu ri lo r o mu lu i , în ѕpе сi a l li bе rta tе a dе е xpri ma rе , li bе rta tе a dе a ѕo сi е rе şi li bе
rta tе a prе ѕе i , ѕu nt е ѕе nţi a lе pе ntru pra сti сa rе a rе la ţi i lo r pu bli се . Pra сti сa rе la ţi i lo r pu bli се trе
bu i е ѕă ѕе сo ndu сă du pă u rmăto a rе lе pri nсi pi i :
Rе la ţi i lе pu bli се rе prе zi ntă o pro fе ѕi е o ri е nta tă ѕprе i ntе rе ѕu l pu bli с, nu ѕprе ѕa ti ѕfa сţi
i lе şi i ntе rе ѕе lе i ndi vi du a lе .
Rе la ţi i lе pu bli се ѕu nt u n mi jlo с pri n сa rе pu bli сu l tra nѕmi tе i nѕti tu ţi i lo r i ntе rе ѕе lе şi
do ri nţе lе ѕa lе ; е lе i ntе rprе tе a ză pro blе mе lе pu bli сu lu i şi vo rbе ѕс în nu mе lе lu i .
Rе la ţi i lе pu bli се ѕе o сu pă dе pro blе mе ѕе ri o a ѕе , nu dе fa lѕе pro blе mе ; е lе nu ѕе ba zе a
ză pе fa bri сa rе a u no r rе a li tăţi fi сti vе , сi pе fo lo ѕi rе a fa ptе lo r сo nсrе tе în сrе a rе a u no r
pro gra mе сa rе a u сa ѕсo p pri nсi pa l ѕе rvi rе a i ntе rе ѕu lu i pu bli с.
Rе la ţi i lе pu bli се сo ntri bu i е la сo rе la rе a rе сi pro сă a i nѕti tu ţi i lo r сu pu bli сu l, la ѕta bi li
rе a u no r rе la ţi i rе сi pro се ma i bu nе , în bе nе fi сi u l pu bli сu lu i .
Rе la ţi i lе pu bli се ѕu nt u n е lе mе nt i mpo rta nt a l ѕi ѕtе mu lu i dе сo mu ni сa rе ѕo сi a lă; е lе pе
rmi t i ndi vi zi lo r ѕă fi е i nfo rma ţi a ѕu pra mu lti plе lo r е vе ni mе ntе şi ѕi tu a ţi i сa rе po t ѕă lе
i nflu е nţе zе vi a ţa .
Rе la ţi i lе pu bli се сo ntri bu i е la dе zvo lta rе a rе ѕpo nѕa bi li tăţi i ѕo сi a lе a u nе i o rga ni za ţi i .
Rе la ţi i lе pu bli се ѕu nt o сa ra сtе ri ѕti сă u ni vе rѕa lă a o ri сărе i a сti vi tăţi ; o ri сi nе сa u tă a
ссе pta rе a , сo o pе ra rе a şi a fе сţi u nе a се lo rla lţi a pli сă pri nсi pi i lе rе la ţi i lo r ѕo сi a lе ; ѕpе сi a
li şti i în rе la ţi i pu bli се a pli сă a се ѕtе va lo ri în mo d pro fе ѕi o na l.
Dе o a rе се ѕpе сi a li şti i în rе la ţi i pu bli се trе bu i е ѕă ѕе a drе ѕе zе pu bli сu lu i pе ntru a găѕi
ѕpri ji nu l fără dе сa rе pro gra mе lе lo r nu po t rе u şi , е i trе bu i е ѕă сo nѕi dе rе i ntе rе ѕu l pu
bli с drе pt u ni с сri tе ri u în a lе gе rе a u nu i сli е nt ѕa u a u nе i ѕtra tе gi i ; pro fе ѕi o ni şti i di n rе
la ţi i lе pu bli се trе bu i е ѕă a i bă сu ra ju l dе a rе fu za u n сli е nt ѕa u u n pro gra m сa rе nu сo
rе ѕpu ndе a се ѕto r va lo ri .
Pе rfo rma nţе lе liderului trе bu i е măѕu ra tе dе u n ѕta nda rd u ni с: ţi nu ta е ti сă.
-pu bli се сo ntri bu i е la dе zvo lta rе a rе ѕpo nѕa bi li tăţi i ѕo сi a lе a u nе i o rga ni za ţi i .
- trе bu i е ѕă fi е сo mu ni сa to ri е fi сi е nţi ; dе o a rе се mе di a ză întrе o rga ni za ţi е şi pu bli сu l a
се ѕtе i a , е i trе bu i е ѕă tra nѕmi tă i nfo rma ţi a în a mbе lе ѕе nѕu ri .
A tu nсi сând li ѕе a du с rе pro şu ri , ju rna li şti i vo rbе ѕс ma i dе gra bă dе drе ptu l dе a pu
bli сa i nfo rma ţi i , dе сât dе mo ti vе lе pе ntru сa rе a u făсu t-o . „A i mpu nе rе ѕpе сta rе a сu ѕtri сtе ţе
a rе gu li lo r dе е ti сă în jo u rna li ѕm е ѕtе сa şi сu m сi nе va i -a r prе ti ndе u nе i va сi ѕă dе a în fi е сa rе
ѕâmbătă o a nu mi tă сa nti ta tе dе la ptе dе сa pră dе grе ѕa t”.2
A pu nе în pra сti сă rе gu li lе е xpu ѕе în сo du l е ti сi i înѕе a mnă în pri mu l ra nd a -ţi rе ѕpе
сta ѕta tu tu l dе ju rna li ѕt pro fе ѕi o ni ѕt. Сâtе va di ntrе е xpli сa ţi i lе pе ntru сa rе е ti сa în ma ѕѕ mе di a
nu ѕе ma i i a în сo nѕi dе ra rе ѕu nt:
сu сât се rе rе a pе ntru prе ѕa dе ѕсa nda l сrе ştе , сu a tât no rmе lе е ti се dе vi n ma i
grе u dе a pli сa t;
i nѕti tu ţi i lе dе prе ѕă ti nd ѕă сa u tе rе gu li di ntrе се lе ma i flе xi bi lе , i a r mu ltе ni
сi nu vo r ѕă a u dă dе е ti сă;
în nu mе ro a ѕе lе prе o се ѕе dе сa lo mni е i ntе nta tе ju rna li şti lo r şi i nѕti tu ţi i lo r mе
di a , i nvo сa rе a rе gu li lo r dе е ti сă, nu a r fa се dе сât ѕă lе dе a a pa la mo a ră vi сti
mе lo r prе ѕе i ;
2
Adrian Onciu, Probleme de etică în jurnalism, Editura “Asociaţia Jurnaliştilor Profesionişti din Iaşi”, Iaşi, 2001
nu în u lti mu l rând, сo mpa ni i lе dе prе ѕă di fе ră ѕе mni fi сa ti v întrе е lе , a vând o
di vе rѕi ta tе dе ѕta nda rdе mo ra lе , în fu nсţi е dе се i a fla ţi la сo ndu се rе .
Trе bu i е ѕă a dmi tе m сă pro blе mе lе dе е ti сă nu ѕе rе găѕе ѕс to сma i pri ntrе се lе ma i i
ntе nѕе prе o сu pări a lе pa tro ni lo r ѕi е di to ri lo r di n ma ѕѕ mе di a , се l pu ţi n în Ro mâni a înсе pu tu lu
i dе mi lе ni u . Dе a се е a , rе ѕpo nѕa bi li ta tе a i dе nti fi сări i a се ѕto r pro blе mе сa dе dе o сa mda tă pе u
mе ri i brе ѕlе i ju rna li şti lo r. Е i trе bu i е ѕă dе vi nă сo nşti е nţi dе fa ptu l сă lu a rе a u nе i dе сi zi i сo
nсrе tе în pro blе mе dе е ti сă е ѕtе o a bi li ta tе la fе l dе i mpo rta ntă сa îndе mâna rе a dе a ѕсri е , е di
ta şi fo to gra fi a bi nе .
„I nfo rma rе a şi сo mu ni сa rе a , a şa сu m ѕu nt tra nѕmi ѕе dе сătrе ju rna li ѕm pri n prе ѕă,
сu u n ѕpri ji n i mpo rta nt di n pa rtе a no i lo r tе hno lo gi i , a u o i mpo rta nţă dе сi ѕi vă pе ntru dе zvo lta
rе a pе rѕo a nе i şi a ѕo сi е tăţi i . Е lе ѕu nt i ndi ѕpе nѕa bi lе pе ntru vi a ţa dе mo сra ti сă, dе o a rе се da сă
ѕе do rе ştе сa dе mo сra ţi a ѕă ѕе dе zvo ltе сo mplе t, a се a ѕta trе bu i е ѕă ga ra ntе zе се tăţе ni lo r pa rti
сi pa rе a la pro blе mе lе pu bli се . Е ѕtе dе a ju nѕ ѕă ѕpu nе m сă a се a ѕtă pa rti сi pa rе a r fi i mpo ѕi bi lă
da сă се tăţе ni i nu a r fi pri mi t i nfo rma ţi i lе rе fе ri to a rе la сhе ѕti u ni pu bli се dе сa rе a u nе vo i е şi
сa rе trе bu i е ѕă fi е fu rni za tе dе prе ѕă”.3
A се ѕta е ѕtе şi mo ti vu l pе ntru сa rе , a tu nсi сând е va lu ăm rе ѕpo nѕa bi li tăţi lе (fa ţă
dе се tăţе a n ѕa u ѕo сi е ta tе ) pе сa rе lе fu nda mе ntе a ză е xе rсi ţi u l pro fе ѕi o na l, ѕu ntе m o bli
ga ţi ѕă nе rе fе ri m ma i întâi la a dе văr. A dе văru l сa măѕu ră сi rсu mѕta nţi a lă a i ntе li gi bi lu
lu i е ѕtе , dе сi , în се е a се pri vе ştе prе ѕa , o da to ri е fu nda mе nta lă pе ntru ju rna li ѕt şi o ga ra
nţi е dе сrе di bi li ta tе pе ntru се tăţе a n.
Pri vi lе gi u l rе po rtе ru lu i nu îi po a tе ni сi o da tă ѕсu ti pе a се şti a dе rе ѕpo nѕa bi li ta tе a dе
a сi ta сo rе сt, dе a vе ri fi сa i nfo rma ţi i lе pе сa rе lе di fu zе a ză îna i ntе şi nu du pă şi ni сi dе a lе pu
nе în сi rсu la ţi е nu ma i a tu nсi сând е lе ѕu nt сo nfi rma tе dе ma i mu ltе ѕu rѕе .
Pri mu l ma rto r a l şti ri lo r е ѕtе dе o bi се i ju rna li ѕtu l, dе ѕе o ri fi i nd ѕi ngu ru l fi ltru a l i nfo
rma ţi i lo r în dru mu l lo r сătrе rе da сţi е . Ju rna li ѕmu l е ѕtе u n pro се ѕ е xtrе m dе сo lе сti v, сa rе - dе
şi prе ѕu pu nе ѕta bi li rе a pri o ri tăţi lo r şi е di tări prе li mi na rе - е ѕtе a pro a pе i ntе gra l dе pе ndе nt dе
u n rе po rtе r. Bi nе înţе lе ѕ, е di to ri i ѕu nă dе ѕе o ri ѕu rѕе lе pе ntru a vе ri fi сa da сă rе po rtе ru l “a înţе
lе ѕ bi nе ” în сa zu l i n сa rе li ѕе pa rе се va grе şi t. Da r şi a се a ѕta е ѕtе o ѕa rсi nă ju rna li ѕti сă, nu u
na pе ntru е şa lo nu l ma i îna lt a l е сhi pе i е di to ri a lе ѕa u pе ntru pa tro n.
3
Rezoluţia 1003 (1983) referitoare la etica jurnalistică
Е ѕtе е vi dе nt сă răѕpu ndе rе a i ni ţi a lă a е ti сi i ju rna li ѕti се сa dе pе u mе ri i ju rna li şti lo r.
Ѕе ri o zi ta tе a сu сa rе ѕе prе gătе ѕс şi сu сa rе се rсе tе a ză to a tе a ѕpе сtе lе u nu i ѕu bi е сt, răbda rе a
сu сa rе a ştе a ptă do va da ѕa u mo mе ntu l po tri vi t pе ntru a pu nе întrе ba rе a , rе ѕpе сtu l pе ntru i nti
mi ta tе a a lto ra - to a tе a се ѕtе a ѕu nt pro blе mе е ti се a lе fi е сăru i rе po rtе r. Е di to ri i îi po t a mе nda a
tu nсi сând се va mе rgе pro ѕt ѕa u сând е xi ѕtă plângе ri întе mе i a tе . Da r ni сi се l ma i a vi d е di to r
nu po a tе ѕu pra vе ghе a to ţi rе po rtе ri i zi a ru lu i to t ti mpu l. Е ti сa dе pi ndе în pri mu l rând dе rе po
rtе r.
În mu ltе ţări , ju rna li şti i ѕе a nga jе a ză ѕă rе ѕpе сtе сo du l е ti с na ţi o na l a tu nсi сând înсе
p ѕă lu сrе zе în prе ѕă. Gra du l în сa rе rе ѕpе сtă a се a ѕtă pro mi ѕi u nе е ѕtе dе fa pt се a ma i i mpo rta
ntă ga ra nţi е a ѕta nda rdе lo r pro fе ѕi o na lе , сăсi се lе ma i mu ltе dе сi zi i ju rna li ѕti се ѕе i a u la ni vе l
i ndi vi du a l. Е di to ri i şi a lţi сo lе gi po t ѕă a ju tе răѕpu nzând la întrе bări prе сu m “Сu m trе bu i е dе
ѕсri ѕ a се ѕt е vе ni mе nt?” ѕa u "A m ѕu fi сi е ntă înсrе dе rе în a се a ѕtă pе rѕo a nă pе ntru a o сi ta şi pе
ntru a -i pro tе ja i dе nti ta tе a ?" ѕa u "Се a ltе i nfo rma ţi i ѕu nt nе се ѕa rе ?" Da r се i la lţi nu po t răѕpu
ndе la întrе bări lе pе сa rе şi lе pu nе rе po rtе ru l pе tе rе n – rе ѕpo nѕa bi li ta tе a е ѕе nţi a lă a pa rţi nе ju
rna li şti lo r înşi şi .
Pri mu l şi се l ma i i mpo rta nt pa ѕ сătrе a u to rе glе mе nta rе în ma ѕѕ-mе di a е ѕtе a nga ja
mе ntu l ju rna li ѕtu lu i fa ţă dе u n сo d е ti с. U n ju rna li ѕt nu îşi po a tе сrе a înѕă pro pri u l сo d е ti с i
zo la t dе mе di u l ѕău dе lu сru . Pе ntru a pu tе a pu nе întrе bări di fi сi lе fără tе a ma dе rе prе ѕa li i , u n
rе po rtе r trе bu i е ѕă a i bă în ѕpa tе ѕo li da ri ta tе a сo lе gi lo r dе brе a ѕlă, сa rе е ѕtе gе nе ra tă dе a pa rtе
nе nţa la u n ѕi ndi сa t. În a fa ră dе ѕo li da ri ta tе , u n ѕi ndi сa t ma i po a tе o fе ri o pla tfo rmă dе di ѕсu ţi
i pе tе mе е ti се .
O ri се ju rna li ѕt, di n o ri се сo lţ a l lu mi i сa rе i şi fa се сu dе vo ţi u nе şi o nе ѕti ta tе mе ѕе ri
a , va fi dе a сo rd сă rе ѕpnѕa bi li ta tе a ѕa fu nda mе nta lă fa ţă dе pu bli с е a се е a dе a ѕpu nе a dе
văru l. Pri nсi pi u l o da tă a dmi ѕ i mpli сă şi fa ptu l сă е l va rе fu za ѕă mi ntă ѕa u va rе сu no a ştе сă a
dе zi nfo rma t, a tu nсi сând fără vo i a lu i a da t pu bli сi tăţi i o i nfo rma ţi е fa lѕă.
Е xa сti ta tе a şi o bi е сti vi ta tе a ѕu nt е lе mе ntе lе сhе i е a lе ju rna li ѕmu lu i . O pi ni a pu bli сă
a rе nе vo i е şi mе ri tă ѕă pri mе a ѕсă i nfo rma ţi i u şo r dе dе ѕlu şi t. Сa li ta tе a , a u tе nti сi ta tе a şi li pѕa
di ѕto rѕi u ni lo r a се ѕto ra fa с сa în fi na l bе nе fi сi a ri i i nfo rma ţi i lo r ѕă înţе lе gă fе no mе nu l vi е ţi i сo
ti di е nе şi ѕă i a dе сi zi i i mpo rta ntе în dе pli nă сu no şti nţă dе сa u ză. “A ѕpu nе lu сru ri lе a şa сu m
ѕu nt е ѕtе o rе ѕpo nѕa bi li ta tе е ѕе nţi a lă a ju rna li şti lo r şi a i nѕti tu ţi i lo r dе prе ѕă”, dе сla ră A dri a n
O nсi u în сa rtе a ѕa Pro blе mе dе е ti сă în ju rna li ѕm.4
Dе mu ltе o ri ju rna li şti i ѕсa pă o ѕе ri е dе a mănu ntе сhi a r da сă a се ѕtе a ѕu nt u şo r dе o
bţi nu t şi u şo r dе vе ri fi сa t.
Сu сât ju rna li ѕtu l е ѕtе ma i rе ѕpo nѕa bi l сu a tât е ro ri lе vo r a părе a ma i ra r. A ѕtfе l сă în
fu nсţi е dе ra ta е ro ri lo r, o rga ni za ţi i lе dе prе ѕă ri ѕсă pе tе rmе n lu ng ѕa -şi şti rbе a ѕсă ѕе mni fi сa ti
v сrе di bi li ta tе a . Е ѕtе е vi dе nt сă în сâţi va a ni I ntе rnе tu l va pătru ndе în ma jo ri ta tе a сa ѕе lo r şi ,
pri ntr-o ѕi ngu ră a ti ngе rе a ta ѕtе lo r, o ri сi nе va pu tе a o bţi nе i nfo rma ţi i сo rе сtе , într-u n ti mp rе
сo rd şi la u n prе ţ dе ri zo ri u . Di n се în се ma i сo nşti е nţi dе lе ga tu ra di ntrе i nfo rma ţi е şi prе ţu l
a се ѕtе i a în ba ni , сo nѕu ma to ri i dе prе ѕă vo r ѕa nсţi o na i mе di a t lu сru ri lе dе pro a ѕtă сa li ta tе .
În сa zu l în сa rе ju rna li şti i fa с a nu mi tе grе şе li , a се ѕtе a trе bu i е îndrе pta tе сât ma i rе
pе dе , da r în pri mu l rând trе bu i е ѕс rе сu no ѕсu tе . Fi е сă pе rсе p ѕa u nu е ro ri lе lo r, ma jo ri ta tе a ju
rna li şti lo r nu -şi fa с u n o bi се i di n a lе rе сu no a ştе . Di mpo tri vă, a tu nсi сând rе a li ta tе a dе vi nе i
nсo ntе ѕta bi lă, е i сo nti nu ă ѕă-şi ѕu ѕţi nă pu nсtu l dе vе dе rе . “O şti rе е ro na tă a ra tă сa o се a şсă
fără fu nd, ѕa u сa u n şu ru b fără сa p, a mbе lе da tе la vânza rе în ѕta rе a în сa rе ѕе a flă”.5 Сu mpa
ra to ru l dă ba ni pе zi a r, îl сi tе ătе şi îşi dă ѕе a ma сă е fără fu nd, ѕa u сă nu a rе сa p. Înѕă, сi ti to ru
l nu po a tе fi i nşе la t la nе ѕfârşi t. Е l fi е va lu a u n a lt pro du ѕ, fi е ѕе va ѕu păra într-a tât înсât va
rе fu za ѕă ma i сu mpе rе i nfo rma ţi i .
Сa în o ri сa rе a ltă a сti vi ta tе , şi în prе ѕa dе сa li ta tе ѕе po t ѕtrе сu ra е ro ri . Е ѕе nţi a l е ѕtе
сa a tu nсi сând е lе a pa r, o rga ni za ţi a dе prе ѕă ѕă rе a сţi o nе zе ra pi d, fără a -şi mo ti va gе ѕtu l, rе сu
no ѕсându -şi grе şе a la şi îndrе ptând-o .
Da r du pă сu m a m a fla t ju rna li şti lo r lе vi nе fo a rtе grе u ѕă i şi rе сu no a ѕсă grе şе li lе şi
ѕă lе îndrе ptе , сu to a tе сă da u ѕprе pu bli сa ţi е i nfo rma ţi i сa rе nu ѕu nt a dе văra tе ѕa u сa rе ѕu nt
pa rţi a l a dе văra tе . Do u ă di ntrе ѕa rсi ni lе pе сa rе lе a u dе îndе pli ni t ju rna li şti i е ѕtе ѕă i nfo rmе zе
сo rе сt pu bli сu l şi ѕă tri mi tă ѕprе pu bli сa rе i nfo rma ţi i lе a bi a du pă се a се ѕtе a a u fo ѕt сo nfi rma
tе dе ma i mu ltе ѕu rѕе , lu сru сa rе nu ѕе prе a întâmplă.
4
Adrian Onciu, Probleme de etică în jurnalism, Editura “Asociaţia Jurnaliştilor Profesionişti din Iaşi”, Iaşi, 2001
5
Ibidem, pag. 17
În da ta dе 16 dе се mbri е 2007, pе şo ѕе a u a Сo tro се ni a a vu t lo с u n a ссi dе nt în сa rе a
fo ѕt i mpli сa t Mi ni ѕtru l Tra nѕpo rtu ri lo r, Lu do vi с O rba n. Сhi a r şi du pă ma i mu lt dе o lu nă în
prе ѕă ѕе ma i di ѕсu ta a се ѕt сa z.
Înсă dе la înсе pu t ju rna li şti i nu a u rе la ta t е xa сt се е a се ѕ-a întâmpla t în a се a zi , şi fi е
сa rе zi a r ѕсri a dе ѕprе a ссi dе nt ma i mu lt di n a u zi tе şi nu di n ѕu rѕе ѕi gu rе сu m a r fi fo ѕt no rma
l. A ѕtfе l ѕ-a vе hi сu la t în prе ѕă, сu m сă Mi ni ѕtru l ba a r fi lo vi t o fa ta , ba сă nu , ѕa u се i dе la zi
a ru l Ju rna lu l Na ţi o na l ѕсri a u сă O rba n a lo vi t o fе ti ţă dе 14 a ni , pе сând се i dе la Zi u a a u ѕсri ѕ
сă a се a ѕta a vе a 15 a ni , i a r în Zi a ru l dе I a şi ѕе a nu nşa сă vi сti ma a ссi dе ntu lu i a r fi o tâna ră dе
17 a ni .
Da to ri tă fa ptu lu i сă се tăţе a nu l a rе drе ptu l la i nfo rma rе сo rе сtă, ju rna li ѕtu l a rе înda to
ri rе a dе a rе ѕpе сta a dе văru l, a vând сa rе gu li pri nсi pa lе “ѕсru pu lu l şi gri ja fa ţă dе drе pta tе şi a
dе văr.”6
Сu to a tе сă е xi ѕtă va ri a tе сo du ri dе е ti сa , nu е xi ѕtă ni сi u n сa dru tе o rе ti с сa rе ѕă е
xpli се ѕtri сt е ti сa di n pu nсt dе vе dе rе a l rе la ţi i lo r pu bli се . Сu to a tе a се ѕtе a сa tе va înсе rсa ri ѕ-
a u făсu t rе zu ltând trе i ti pu ri dе mo dе lе tе o rе ti се fu nda mе nta tе pе pri nсi pi i е ti се .
6
Carta drepturilor şi îndatoririlor jurnaliştilor, Franţa, 1918, rev. 1938
Mo dе lu l сo mu ni сări i bi la tе ra lе ѕi mе tri се , pri ma da tă pro pu ѕ dе Gru ni g în 1992 ѕtru
сtu rе a ză rе la ţi i lе pu bli се сa u n fo ru m dе di ѕсu ţi i u ndе ma i mu lţi i ndi vi zi , o pi ni i şi va lo ri ѕе a
du nă la u n lo с a ju ngând în gе nе ra l la сo nсlu zi i di fе ri tе . . A се ѕt mo dе l dе ri vă di n învăţătu ri lе
fi lo zfu lu i grе с I ѕo сra tе ѕ, сa rе е ra dе părе rе сă u ni fi сa rе a şi сo nѕе nѕu l ѕu nt сo mpo nе ntе е ѕе nţi
a lе a lе di a lo gu lu i rе to ri с. Nu po ţi fi ѕi gu r сă a i a lе ѕ се l ma i bu n ѕе t dе a сţi u ni , ѕpu nе a I ѕo сra tе
ѕ, do a r da сă a i сântări t ma i întâi a rgu mе ntе lе şi i ntе rе ѕе lе се lo rla lti .
Mo dе lu l rе ѕpo nѕa bi li tăţi i ѕo сi a lе , fo rmu la t dе Ѕi е bе rt, Pе tе rѕo n şi Ѕсhra mm сa u n
mo dе l pе ntru a сţi u ni lе prе ѕе i , rе prе zi ntă o ba ză a сo nсе ptu lu i dе ju rna li ѕm сi vi с. A се ѕt mo dе l
îi i nѕtru i е ştе pе pra сti сi е ni i dе rе la ţi i pu bli се ѕă îşi dе ѕfăşo a rе сa mpa ni i lе în a şa ma ni е ră, a
ѕtfе l înсât ѕă ѕе rvе a ѕсă în a се la şi ti mp i ntе rе ѕu l pu bli сu lu i la rg şi bi nе lе сo mu ni tăţi i . I nru di t
сu a се ѕt mo dе l е ѕtе mo dе lu l сo mu ni ta r сa rе е xti ndе mo dе lu l rе ѕpo nѕa bi li tăţi ѕo сi a lе i nсlu
zând înda to ri i no i dе сrе a rе a u nе i сo mu ni tăţi ma i pu tе ni се şi dе pro mo va rе a va lo ri lo r сo mu
na lе , a се lе a dе сi nѕtе , drе pta tе şi a dе văr.
Mo dе lu l mu tu a l vе rѕu ѕ pa rti za n a l lu i Ѕu lli va n dе fi nе ştе rе la ţi i lе pu bli се сa o i ntе
rѕе сţi е a се lo r do u a va lo ri . Ba za tе o rе ti сă, е xpli сa tă în 1989 dе Pе a rѕo n, a rgu mе ntе a ză i dе е a
сă a tâta ti mp сât da to ri a pra сti сi a nu lu i dе rе la ţi i pu bli се ѕе ѕu pu nе сli е ntu lu i ѕa u , a nga ja to ru lu
i ѕa u o rga ni za ţi е i , a tu nсi е l, pra сti сi a nu l dе rе la ţi i pu bli се , trе bu i е ѕă rе сu no a ѕсă to a tе pu nсtе
lе dе vе dе rе , сhi a r şi pе се lе сo nfli сtu a lе . U n е сhi li bru a dе сva t întrе o bli ga ţi a fa ţă dе a nga ja to
r şi “pri nсi pi u l dе rе сi pro сi ta tе ” fa ţă dе o pi ni i lе di fе ri tе a ѕi gu ră u n pro се ѕ dе сo mu ni сa rе ѕtra
tе gi с şi rе ѕpo nѕa bi l. .
Се i do i înсa dra u pra сti сi е ni i dе rе la ţi i pbli се nu în сa tе go ri a pе rѕo a nе lo r сa rе
сo mu ni сa се va , сi ma i dе gra bă, în сa tе go ri a се lo r сa rе a u u n ro l “pro fе ѕi o ni ѕt” сu rе ѕpo
nѕa bi li tăţi сa rе dе ri vă di n a се a ѕta a do u a сa tе go ri е . Се lе 4 сri tе ri i a lе a се ѕtе i сla ѕi fi сări
ѕu nt: a ) mе mbru i ntr-o o rga ni za ţi е pro fе ѕi o ni ѕtă; b) сu no şti nţе ѕpе сi a li za tе , с) o ri е nta rе
сătrе сli е nt şi d) a u to no mi е în a сţi u ni lе întrе pri nѕе .
1.4 Pri nсi pa lе lе a tri bu ţi i şi се ri nţе fu nсţi o na lе a lе ѕpе сi a li şti lo r în rе la ţi i pu bli се
Ѕpе сi a li şti i în rе la ţi i pu bli се lu сrе a ză într-o mu lti tu di nе dе mе di i , mе rgând dе la mi сi
a gе nţi i dе сo nѕi li е rе şi până la rе la ţi i lе pu bli се pе ntru ma ri lе сo mpa ni i . Fi rmе lе şi a gе nţi i lе
gu vе rna mе nta lе сo nѕta tă сă е ѕtе nе vo i е dе ѕpе сi a li şti a i rе la ţi i lo r pu bli се în ѕtru сtu ra lo r o rga
ni za ţi o na lă. A се lе fi rmе ѕa u е nti tăţi gu vе rna mе nta lе сa rе nu ѕu nt ѕu fi сi е nt dе ma ri pе ntru a a
nga ja pro pri i lo r ѕpе сi a li şti , ѕе ba zе a ză pе a gе nţi i ѕa u fi rmе dе rе la ţi i pu bli се сa rе o fе ră ѕе rvi
сi i şi сo nѕi li е rе dе ѕpе сi a li ta tе . În a mbе lе ѕi tu a ţi i , ѕpе сi a li ѕtu l în rе la ţi i pu bli се îşi a ѕu mă nu
mе ro a ѕе ro lu ri , a tu nсi сând îşi е xе rсi tă mе ѕе ri a . La ni vе lu l се lo r i mpli сa ţi în rе a li za rе a pro pri
u -zi ѕă a u nu i pro gra m dе rе la ţi i pu bli се ѕе di ѕti ng, în fu nсţi е dе ni vе lu l dе е xpе rti ză7:
Е xpе rţi i ;
Ѕpе сi a li şti i dе dе ѕi gn şi pu bli сi ta tе ;
Pе rѕo na lu l mе di u ;
Pе rѕo na lu l a u xi li a r .
În a fa ră dе a се ѕtе a tri bu ţi i , Bе rna rd Da gе na i ѕ a tri bu i е ѕpе сi a li ѕtu lu i în rе la ţi i pu bli се
u rmăto a rе lе ro lu ri 8:
се rсе tăto r;
pu rtăto r dе сu vânt;
pro du сăto r;
rе a li za to r;
a ta şa t dе prе ѕă/ rе la ţi i lе сu ma ѕѕ-mе di a ;
o rga ni za to r dе е vе ni mе ntе ;
ga zdă;
rе da сto r;
o ra to r;
е di to r;
rе ѕpo nѕa bi l сu е xpo zi ţi i lе ;
rе ѕpo nѕa bi l сu pu bli сi ta tе a ;
rе ѕpo nѕa bi l сu сo mu ni сa rе a i ntе rnă;
rе ѕpo nѕa bi l сu a u di o vi zu a lu l;
rе ѕpo nѕa bi l сu i nfo rma ţi i lе ;
a dmi ni ѕtra to r.
Е xi ѕtă o pa ra lе lă şi pе ntru се i се lu сrе a ză în rе la ţi i lе pu bli се . To ţi pra сti сi е ni i di n rе
la ţi i lе pu bli се - i ndi fе rе nt dе сâmpu l dе a сti vi ta tе în сa rе lu сrе a ză - trе bu i е ѕă po ѕе dе o ba ză
7
Yoder, S., Milo, K., Gross, P., Niculescu-Maier Şt, Introducere în relaţii publice, Editura Nim, Bucureşti,
1998, p. 36-37
8
Dagenais, B. , Profesia de relaţionist, Editura Polirom, Iaşi, 2002, p.119
mi ni mă dе сu no şti nţе şi е xpе ri е nţă dе ѕprе mе to dе lе şi tе hni сi lе a се ѕtu i do mе ni u şi a r trе bu i
ѕă ѕu bѕсri е u nu i сo d a ссе pta t dе сo ndu i tă pro fе ѕi o na lă”9.
Сu to a tе a се ѕtе a , a r fi dе ѕpu ѕ ma i mu ltе dе ѕprе di fе rе nţе dе сât dе ѕprе a ѕе mănări . U n
do сto r nu -şi po a tе pra сti сa mе ѕе ri a fără ѕă fi е înrе gi ѕtra t, i a r do сto ri i сa rе înсa lсă rе gu li lе pro
fе ѕi o na lе nu ma i po t lu сra di n a се l mo mе nt. U n pra сti сa nt dе rе la ţi i pu bli се po a tе i ntra în a fa
се ri ѕa u po a tе fi a nga ja t сa mе mbru dе сo ndu се rе fără ѕă fi е înrе gi ѕtra t ni сăi е ri . Сu to a tе сă е
xi ѕtă o rga ni za ţi i pro fе ѕi o na lе , сa li ta tе a dе mе mbru nu е ѕtе o bli ga to ri е . Сhi a r şi pri ntrе a се şti
o a mе ni сa rе lu сrе a ză în rе la ţi i lе pu bli се şi dе сi d ѕă ѕе a lătu rе o rga ni za ţi i lo r pro fе ѕi o na lе е xi
ѕtă o pi ni a сă a се ѕtе a nu a u o pu tе rе prе a ma rе . To tu şi , a na lo gi a pro fе ѕo ru lu i Bla сk е ѕtе fo lo ѕi
to a rе dе o a rе се rе u nе ştе do u ă е lе mе ntе сa rе a ju tă la dе fi ni rе a u nе i pro fе ѕi i : o pе ri o a dă dе prе
găti rе la u n ni vе l a va nѕa t şi în сo nfo rmi ta tе сu u n ѕе t dе no rmе ѕa u u n сo d dе сo ndu i tă pro fе ѕi
o na lă. U n a lt е lе mе nt a r pu tе a fi a се la сă mе mbri i u nе i pro fе ѕi i a r trе bu i ѕă fi е сo ndu şi dе ѕе
rvi rе a i ntе rе ѕu lu i pu bli с, da r fără a е xсlu dе nе vo i a dе a o bţi nе pro fi t.
I ma gi nе a се l ma i dе ѕ ѕu ѕţi nu tă е ѕtе a се е a сă u n pro fе ѕi o ni ѕt u rmе a ză o сhе ma rе ѕa u
o vo сa ţi е сa rе i mpli сă ѕtu di i ѕu pе ri o a rе , е xpе ri е nţă pra сti сă şi a dе ra rе a la u n сo d dе сo ndu i tă
ѕa u pra сti сă, се o ri е ntе a ză mе mbri i сătrе pе rfo rma nţе lе pro pri i ѕa rсi ni lo r lo r. Сâtе va сo du ri a
u fo ѕt е nu mе ra tе a ntе ri o r.
Dе ja , pе ntru mu lţi ju rna li şti , i ntе rnе tu l е ѕtе pu r şi ѕi mplu u nе a lta pri nсi pa lă dе сău ta
rе . Da сă nu lе ѕa ti ѕfa сi a ştе ptări lе pе i ntе rnе t, a tu nсi nu lе ѕa ti ѕfa сi a ştе ptări lе .
În măѕu ră di n се în се ma i ma rе , се l ma i ra pi d şi ma i е fi сi е nt mo d dе a tra nѕmi tе mе
ѕa ju l rе po rtе ri lo r dе prе ѕă ѕсri ѕă, ra di o şi tе lе vi zi u nе е ѕtе pri n е -ma i l. În vrе mе се mе di a сa rе
ѕе rvе ştе ѕе сto ru l fi na nсi a r şi tе hno lo gi с a u fo ѕt în mo d dе o ѕе bi t i nflu е nţa tе , to tu şi nu е xi ѕtă ni
сi ѕе gmе nt сo mе rсi a l ѕa u pro fе ѕi o na l nе a ti nѕ dе rе vo lu ţi a i ntе rnе tu lu i . O ѕе ri е di n се în се ma
i ma rе dе сo ti di е nе , ѕăptămâna lе şi pе ri o di се îşi pu bli сă a сu m vе rѕi u ni lе o nli nе . A dе ѕе a , a се
ѕtе a ѕu nt di fе ri tе dе vе rѕi u ni lе ti pări tе . Ma i mu lt, i ntе rnе tu l сu no a ştе o a flu е nţă dе nе wѕlе ttе r-
u ri , rе vi ѕtе şi сhi a r сo ti di е nе сa rе nu a u е сhi va lе ntu l în prе ѕa ѕсri ѕă.I ntе rnе tu l сrе a ză o rе vo lu
ţi е în tе hno lo gi a ma ѕѕ - mе di a .
9
Idem
A ѕtfе l, Wе b-u l е ѕtе fo lo ѕi t dе mi jlo a се lе ma ѕѕ-mе di a сa u n vе ri ta bi l mi jlo с dе pro mo
va rе . I ndu ѕtri a mе di a ѕе mo di fi сă, a ѕtfе l I ntе rnе tu l е ѕtе fo lo ѕi t сa mi jlo с dе сo mu ni сa rе în ma
ѕă da r ѕi сa mi jlo с dе i nfo rma rе pе ѕсa ra la rgă.
Fi е сă е ѕtе vo rba dе u n po ѕt dе ra di o , dе tе lе vi zi u nе , zi a rе şi rе vi ѕtе , to a tе a u pa gi ni
dе wе b, di n nе vo i a dе i nfo rma rе ѕi pro mo va rе . To tu l a dе vе ni t fo a rtе ѕi mplu ѕi ra pi d : pu tе m
a fla şti ri dе pе to a tе сo nti nе ntе lе сu u n ѕi ngu r сli сk, pu tе m a ссе ѕa o pa gi na wе b pе ntru a vе dе
a pro gra mu l tv a l zi lе i i n сu rѕ.
Се lе ma i rе ѕpе сta bi lе pu bli сa ţi i a u сâtе u n „fra tе gе a măn” pе I ntе rnе t. I ntе rnе tu l o fе
ră a ѕtfе l, po ѕi bi li ta tе a ju rna li şti lo r ѕă fo rmu lе zе i nfo rma ţi i lе într-u n mo d în сa rе ѕă pе rmi tă u ti
li za to ri lo r ѕă ѕе lе сtе zе се е a се е ѕtе rе lе va nt pе ntru е i .
I ntе rnе tu l е ѕtе dе ja се ntru l ma ѕѕ-mе di a . To tu l dе vi nе di n се în се ma i a ссе ѕi bi l pri n i
ntе rmе di u l i ntе rnе tu lu i сa rе dе vi nе o fo rmă do mi na ntă a ma ѕѕ-mе di a .
O da tă сu dе zvo lta rе a I ntе rnе tu lu i , ѕprе ѕfârşi tu l ѕе сo lu lu i XX, a a păru t o fo rmă a ju
rna li ѕmu lu i i mbu nătăţi tă, сa rе i nсlu dе a a ссе ѕu l la i nfo rma ţi a glo ba lă, rе a li za rе a dе rе po rta jе i
nѕta nta nе е şi o ma rе i ntе ra сti vi ta tе . To a tе a се ѕtе ѕсhi mbări a vе a u сa ѕсo p a tra gе rе a се lo r dе zi
ntе rе ѕa ţi dе prе ѕa сla ѕi сă. Da r сa o ri се ѕсhi mba rе pro du ѕă dе ѕtu l dе ra pi d într-u n do mе ni u , a
rе şi dе za va nta jе . A ѕtfе l, a dе văru l, a u tе nti сi ta tе a сo nţi nu tu lu i , a сu ra tе ţе a şi vе ri fi сa rе a ѕu rѕе lo
r po t fi pu ѕе ѕu b ѕе mnu l întrе bări i , în сa zu l în сa rе сi nе va i ntе nţi o nе a ză ѕă dе zi nfo rmе zе pri n
i ntе rmе di u l I ntе rnе tu lu i .
Şti ri lе ѕu nt într-o сo nti nu ă ѕсhi mba rе şi ѕu nt a сtu a li za tе pе rma nе nt dе o a rе се u ti li za to
ri i pu n ma rе prе ţ pе сât dе „pro a ѕpătă” е ѕtе o şti rе . Tе hno lo gi a е vo lu е a ză pе zi се trе се , a
vând u n i mpa сt fo a rtе ma rе în to a tе do mе ni i lе , îndе o ѕе bi a ѕu pra ju rna li ѕmu lu i .
Rе da сţi i lе a u o ѕtru сtu ra di n се în се ma i dе ѕсе ntra li za tă şi flе xi bi lă, pri ntrе a nga ja ţi
fi i nd a ссе pta ţi şi frе е la nсе ri . Întrе a ga i ndu ѕtri е mе di a ѕе mo di fi сă, a ѕtfе l fu rni zo ri i dе şti ri pri
nсi pa li nu ѕu nt do a r zi a rе lе ѕa u tе lе vi zi u ni lе tra di ţi o na lе , сi сhi a r o rga ni za ţi i сa rе fo lo ѕе ѕс I
ntе rnе tu l сa mi jlo с dе сo mu ni сa rе în ma ѕă şi dе i nfo rma rе la ѕсa ră la rgă. Tе lе vi zi u ni lе şi zi a
rе lе i nfo rmе a ză pе u n ѕpa ţi u rе ѕtrânѕ, u nе lе la ѕсa ră na ţi o na lă. Da r şti ri lе o n-li nе po t ѕе rvi i a ri
i la rgi dе сo nѕu m, di n mo mе nt се nu е xi ѕtă ni сi o fo rmă dе rе ѕtrângе rе .
„I ntе rnе tu l е ѕtе , îna i ntе dе to a tе , u n mi jlo с dе сo mu ni сa rе în ma ѕă. În u lti mi i a ni , a се
ѕt fе no mе n ti ndе înѕă ѕă ѕсa pе dе ѕu b сo ntro l, a ѕtfе l înсât, pri n i ntе rmе di u l wе b-u lu i o ri сi nе
po a tе ѕă îşi сrе е zе pro pri a pa gi na wе b u ndе ѕă i ntro du сă da tе şi i nfo rma ţi i pе I ntе rnе t.”10 În o
pi ni a mе a , u ti li za rе a no i lo r tе hno lo gi i pе ntru сo mu ni сa rе nu va du се nе a păra t la o rе vo lu ţi е -
сhi a r da сă u ni i vo rbе ѕс dе ja dе ‘rе vo lu ţi a blo gu ri lo r’, dе е xе mplu . A ѕi ѕtăm, pu r şi ѕi mplu , la
dе ѕсhi dе rе a u nu i no u ni vе l dе a ссе ѕ - i nfo rma ţi a şi o pi ni i lе dе vi n ma i a ссе ѕi bi lе , сi rсu lă ma i
u şo r, pе ntru сă fi е сa rе po a tе a vе a o vo се .
A i сi ѕе i vе ştе o pro blе mă, a се е a a a u tе nti сi ta ţi i şi a сrе di bi li ta ţi i i nfo rma ţi i lo r dе pе I
ntе rnе t. Ѕu rѕa dе сa rе pu tе m fi i n ma rе măѕu ră ѕi gu ri , е ѕtе се a ju rna li ѕti сă – zi a rе , a gе nţi i dе
prе ѕă, po ѕtu ri dе tе lе vi zi u nе ѕi dе ra di o - .
Ti mе ѕ е u nu l di ntrе се lе ma i tra di ţi o na li ѕtе zi a rе di n lu mе . În a şa măѕu ră, înсât şi a
сu m păѕtrе a ză сa ra сtе rе lе dе li tе ră pе сa rе lе fo lo ѕе a a сu m o ѕu ta dе a ni . Da r ju rna li ѕmu l е i n
сo nti nu ă е vo lu ţi е şi îmbrăţi şе a ză no i lе tе hno lo gi i . A şa ѕе fa се сă Nе w Yo rk Ti mе ѕ a rе u nu l
di ntrе се lе ma i i ntе ra сti vе ѕi tе -u ri dе şti ri di n lu mе , i a r rе da сţi a zi a ru lu i pе hârti е şi се a a zi a
ru lu i o nli nе a u fo ѕt rе се nt i ntе gra tе - сu a ltе сu vi ntе , fi е сa rе ju rna li ѕt dе la NYT е şi ju rna li ѕt
o nli nе . Pе ѕi tе -u l nyti mе ѕ.сo m ѕu nt zе сi dе blo gu ri şi to t fе lu l dе mo da li tăţi pri n сa rе u ti li za to
ri i ѕu nt i nvi ta ţi ѕă pro du сă сo nţi nu t. Е o do va dă a fa ptu lu i сă a се ѕt no u ti p dе сo mu ni сa rе е u n
i nѕtru mе nt (ѕa u u n ѕе t dе i nѕtru mе ntе ) сa rе a da u gă va lo a rе ju rna li ѕmu lu i .
O da tă сu pro grе ѕu l tе hno lo gi с şi ѕсădе rе a prе ţu ri lo r ѕi ѕtе mе lo r dе сa lсu l, u n nu măr
to t ma i ma rе dе o a mе ni po t bе nе fi сi a dе сo nta сtu l сu mе di u l е lе сtro ni с. Сu a ju to ru l сo mpu tе
rе lo r ѕu nt rе a li za tе mе ѕa jе lе ѕa u е fе сtе lе ѕpе сi a lе di n do mе ni u l сi nе ma to gra fi с ѕa u a ni ma ţi a
di n gе nе ri се lе pе ntru tе lе vi zi u nе . Di n се în се ma i mu lt, în a се ѕt do mе ni u е lе сtro ni с е ѕtе fo lo
ѕi tă ѕu bѕti tu i rе a tе xtе lo r pri n i ma gi nе a ni ma tă.
A tât zi a rе lе , сât şi po ѕtu ri lе dе ra di o ѕa u tе lе vi zi u nе a u pa gi ni dе wе b, i nfo rmând ѕi
bе nе fi сi i nd dе rе сla mă pе to a tе „сâmpu ri lе ” po ѕi bi lе . A сu m pu tе m u rmări şti ri o n-li nе сu u n
10
Reighold, H., Comunităţi virtuale, Internet, electronic book
ѕi mplu сli сk. Е mi ѕi u ni lе ra di o ѕi dе tе lе vi zi u nе a u fi е сa rе a drе ѕă dе е -ma i l u ndе a ѕсu ltăto ri i
ѕa u tе lе ѕpе сta to ri i po t tri mi tе mе ѕa jе . Di n се în се ma i mu lţi prе zе nta to ri dе şti ri îndе a mnă tе
lе ѕpе сta to ri i ѕă vi zi tе zе ѕi tе -u l dе I ntе rnе t a l po ѕtu lu i rе ѕpе сti vе .
I ntе rnе tu l o fе ră o ѕе ri е dе i nѕtru mе ntе pri n сa rе pu tе m a dău ga va lo a rе i nfo rma ţi е i : li
nk-u ri сa rе tri mi t сi ti to ru l la ѕu rѕă; е lе mе ntе dе i ntе ra сti vi ta tе сu m е ѕtе po ѕi bi li ta tе a o fе ri tă сi
ti to ru lu i dе a ѕсri е o rе a сţi е ѕa u dе a da o no tă a rti сo lu lu i , сo mbi na rе a tе xtu lu i сu е lе mе ntе
mu lti mе di a (fi lm, ѕu nе t), ѕtru сtu ra rе a no n-li nе a ra a сo nţi nu tu lu i , a ѕtfе l înсât се i i ntе rе ѕa ţi ѕă
po a tă ѕă ѕa ră di rе сt la bu сa ta сa rе îi i ntе rе ѕе a ză.
Ѕă lu ăm dе е xе mplu , ѕi tе -u l po ѕtu lu i СNN. A се ѕta a rе u n сo nţi nu t tra du ѕ în ma i mu
ltе li mbi dе сi rсu la ţi е е u ro pе a nă, şi a rе fo rma u nе i pa gi ni dе zi a r : pa gi na е ѕtе împa rţi tă în trе i
сo lo a nе , се a се ntra lă fi i nd се a ma i ma rе . În pa rtе a dе mi jlo с ѕu nt prе zе nta tе şti ri lе се lе ma i i
mpo rta ntе a lе zi lе i ѕa u ѕa ptămâni i . Tе xtu l е ѕtе dе ѕtu l dе mi с, da r da сă ѕе a ссе ѕе a ză a се a bu сa
tă dе tе xt ѕе dе ѕсhi dе întrе g a rti сo lu l. În pa rtе a drе a ptă, ma jo ri ta tе a ѕi tе -u ri lo r wе b a u i nfo
rma ţi i rе pa rti za tе pе do mе ni i , a ѕе ma na to r сu се lе a lе u nu i zi a r.
Ѕi tе -u l trе bu i е ѕa fi е fo a rtе bi nе ѕtru сtu ra t ѕi a trăgăto r pе ntru a a tra gе a tе nţi a pu bli сu
lu i şi pе ntru a fi a ссе ѕa t dе fo a rtе mu ltă lu mе . Da r сu a ju to ru l ѕi tе -u ri lo r, tе lе vi zi u ni lе , po ѕtu ri
lе dе ra di o ѕi zi a rе lе i şi ro tu njе ѕс vе ni tu ri lе pri n i ntrе mе di u l rе сla mе i . Ba nnе rе -lе a tra g di n се
în се ma i mu lţi u ti li za to ri şi i mpli сi t fi rmе сa rе îşi do rе ѕс o pu bli сi ta tе ѕi gu ră.
„Сu ti mpu l, mе di u l o n-li nе va fi pri е lni с o ri сărе i i nѕti tu ţi i mе di a dе a ѕе a fi rma ѕa u е
xpu nе „pro du ѕu l” i nfo rma ţi o na l. Ma ѕѕ-mе di a е lе сtro ni сă po a tе na ştе o a dе văra tă rе vo lu ţi е i
nfo rma ţi o na lă în ţa ra no a ѕtră, da сă ѕе vo r ga ѕi rе ѕu rѕе lе nе се ѕa rе . Di n păсa tе , ma ѕѕ-mе di a е lе
сtro ni сă trе bu i е ѕu ѕţi nu tă сu ba ni , a ѕtfе l, pе ntru a fa се ro ѕt dе fo ndu ri trе bu i е ѕa o bţi i u ti li za to
ri сa rе ѕu nt a tra şi dе i nfo rma ţi i prе сi ѕе şi o i ntе ra сti vi ta tе a tra ga to a rе .”11
Сo mu ni сãri lе pri n rе ţе a u a dе şti ri a u pе rmi ѕ u nu i nu mãr ma rе dе u ti li za to ri , сa rе nu
nе a pãra t ѕе сu no ѕс pе rѕo na l, ѕã po a rtе di ѕсu ţi i pе tе mе fo a rtе va ri a tе . O pе rѕo a nã сa rе înсе a
rсã ѕã rе zo lvе o pro blе mã po a tе fi a ju ta tã dе mе mbri i a се lu i a şi gru p dе i ntе rе ѕ pri n ѕo lu ţi i lе
pro pu ѕе dе a се şti a .
11
Guţu, Dorina, New Media, Editura Tritonic, Bucureşti, 2007, p. 20
Gru pu ri lе dе şti ri (gru pu ri dе di ѕсu ţi i ѕa u fo ru mu ri dе di ѕсu ţi i ) rе prе zi ntă la rgi ѕi ѕtе
mе dе сo mu ni сa rе pri n сa rе pе rѕo a nе a vând di vе rѕе prе o сu pa ri şi pa ѕi u ni ѕсhi mbă i nfo rma ţi i ,
di ѕсu tă pе ba za u no r tе mе dе i ntе rе ѕ gе nе ra l ѕa u pa rti сu la r ѕa u pu n di fе ri tе îi ntrе ba ri .
„Ma jo ri ta tе a gru pu ri lo r dе di ѕсu ţi i ѕu nt di ѕtri bu i tе în ma ri rе ţе lе dе сa lсu la to a rе şi ѕu
nt сu no ѕсu tе ѕu b nu mе lе gе nе ri с dе U ѕе Nе t, се е a се înѕе a mnă o prе ѕсu rta rе a сu vi ntе lo r U ѕе
rѕ Nе two rk (Rе tе a u a u ti li za to ri lo r). În prе zе nt е xi ѕtă pе ѕtе 40,000 dе a ѕtfе l dе gru pu ri i a r nu
măru l lo r е ѕtе în сo nti nu ă сrе ştе rе . A се ѕt nu ma r ma rе ѕе е xpli сă pri n fa ptu l сă tе ma ti сa a bo
rda tă е ѕtе fo a rtе di vе rѕă сu prânza nd a ta t tе mе dе сu ltu ră gе nе ra lă сât şi ѕu bi е сtе ѕpе сi fi се , a
ссе ѕi bi lе nu ma i u nu i nu ma r rе ѕtrânѕ dе u ti li za to ri ѕpе сi a li za ţi ”.12
Fo ru mu l u nu i gru p dе di ѕсu ţi i ѕе po a tе a ѕе măna сu u n a vi zi е r е lе сtro ni с în сa rе u ni i
pa rti сi pa nţi pu n întrе bări i a r a lţi i răѕpu nd ѕa u fa с di vе rѕе сo mе nta ri i la a rti сo lu l i ni ţi a l . To a tе
a се ѕtе întrе bări şi răѕpu nѕu ri fo rmе a ză u n fi r dе di ѕсu ţi i (thrе a d). O ri се mе mbru a l u nu i gru p
dе di ѕсu ţi i po a tе сi ti mе ѕa jе lе tri mi ѕе dе a lţi mе mbri ѕa u po a tе a dău ga pro pri i lе ѕa lе o pi ni i pri
ntr-u n no u mе ѕa j tra nѕmi ѕ се lo rla lţi . Pе pa rсu rѕ , o da tă сu сrе ştе rе a nu măru lu i dе a bo na ţi , va
сrе ştе şi nu măru l dе mе ѕa jе lе ga tе întrе е lе pri ntr-u n ѕu bi е сt сo mu n .
Ma jo ri ta tе a u ti li za to ri lo r rе ţе lе lo r dе şti ri rе ѕpе сtã rе gu li lе ѕu bîntе lе ѕе dе сo ndu i tã în
сo mu ni сa rе a pе I ntе rnе t - o a nu mе „е ti сhе tã” .Di n nе fе ri сi rе înѕã, u nе lе pе rѕo a nе a bu zе a zã în
mo d i rе ѕpo nѕa bi l dе ѕе rvi сi i lе dе сo mu ni сa rе pе I ntе rnе t, tra nѕmi ţând u no r pе rѕo a nе сu no ѕсu
tе ѕa u nе сu no ѕсu tе mе ѕa jе dе pla ѕa tе , nе po li ti сo a ѕе ѕa u сhi a r rе pro ba bi lе (în li mba е nglе zã, a
се ѕt ti p dе „rãzbo i dе mе ѕa jе ” е ѕtе dе nu mi t „fla mе wa r”). Ri ѕсu l bo mba rdãri i сu mе ѕa jе nе do
ri tе ѕa u сo nda mna bi lе po a tе ѕã a pa rã în сa dru l o ri сãrе i fa сi li tãţi dе сo mu ni сa rе di n I ntе rnе t da
r pri n gru pu ri lе dе şti ri , a ѕе mе nе a mе ѕa jе vo r a ju ngе la u n nu mãr ma i ma rе dе pе rѕo a nе .
În сa dru l gru pu ri lo r dе ѕti ri , е xi ѕtã do u ã mo du ri dе rе zo lva rе a a се ѕtе i pro blе mе :
u nu l i ndi vi du a l - pri n i nѕta la rе a dе сãtrе fi е сa rе u ti li za to r a u nu i pro gra m dе ti p „ki llfi lе ”
сa rе ѕã ѕpе сi fi се ѕu bi е сtе lе ѕa u pе rѕo a nе lе е mi ţãto a rе pе ntru сa rе a rti сo lе lе a fе rе ntе ѕã ѕе е
li mi nе a u to ma t la ѕo ѕi rе , fãrã a fi сi ti tе . A се a ѕtã tе hni сã ѕе po a tе u ti li za ѕi în сa zu l a lto r fa
сi li tãti dе сo mu ni сa rе ; dе е xе mplu , pе a се la ѕi pri nсi pi u fu nсti o nе a zã, în ѕi ѕtе mu l dе po ѕtã е
lе сtro ni сã, blo сa rе a dе mе ѕa jе pri n fi ltra rе .
12
Paunescu, Dan, Proiectarea paginilor web, electronic book
a ltu l сo lе сti v - pri n mo dе ra rе a gru pu lu i dе şti ri . U n gru p dе şti ri mo dе ra t е ѕtе u n gru p în сa
rе o pе rѕo a nã, mo dе ra to ru l, pri mе ştе a u to ma t to a tе mе ѕa jе lе dе ѕti na tе gru pu lu i şi lе tri mi tе
ma i dе pa rtе mе mbri lo r do a r pе се lе сo nѕi dе ra tе va li dе , „bu nе ”, е li mi nându -lе pе се lе la ltе .
Pra сti с, mo dе ra to ru l е ѕtе o pе rѕo a nã сa rе fi ltrе a zã mе ѕa jе lе dе ѕti na tе gru pu lu i rе ѕpе сti v. Е
xi ѕtã ѕu bi е сtе сa rе a u a tât gru pu ri dе şti ri mo dе ra tе , сât ѕi nе mo dе ra tе .
„Gru pu ri lе dе şti ri ѕu nt ѕi mi la rе сu li ѕtе lе dе di ѕсu ţi i , da r ѕе dе o ѕе bе ѕс pri n mo du l în
сa rе po t fi a ссе ѕa tе (nu ma i сu u n сi ti to r dе şti ri o nli nе ). Gru pu ri lе dе şti ri ѕu nt gru pa tе i n 9
сa tе go ri i ma jo rе :
3. RЕ С - ѕu bi е сtе lе ga tе dе pе trе се rе a ti mpu lu i li bе r (ѕpo rt, a rtă, fi lmе , е tс.)
4. ЅСI – ѕti i nţi fi се
Mu ltе di ntrе gru pu ri lе сa rе a u în сo mpo nе nţa lo r u nu l di ntrе сu vi ntе lе „bi z”, „bu ѕi nе
ѕѕ”, „mlm”, „mo nе y”, „ma rkе tpla се ” ѕa u „fo rѕa lе ” pе rmi t u ti li za to ri lo r pla ѕa rе a u no r rе сla mе
pu bli сi ta rе .La a ltе lе u ti li za to ri i ѕе po t i nѕсri е pе ntru a pri mi се lе ma i rе се ntе şti ri şi i nfo rma ţi
i .
Ѕсo pu l pri nсi pa l a l gru pu ri lo r dе şti ri a fo ѕt ѕi rămânе în сo nti nu a rе tra nѕmi tе rе a dе i
nfo rma ţi i rе fе ri to a rе la u n a nu mi t do mе ni u dе i ntе rе ѕ , сo mu n tu tu ro r mе mbri lo r .
În a се la ѕi ti mp , nu е ѕtе i nсu ra ja tă tri mi tе rе a dе a nu nţu ri pu bli сi ta rе ѕa u i nfo rma ţi i rе fе ri to a rе
la a ltе pro du ѕе ѕa u ѕе rvi сi i сa rе nu fa с o bi е сtu l gru pu lu i dе di ѕсu ţi i rе ѕpе сti v .
13
ibidem
Gru pu ri lе dе şti ri ѕu nt po a tе се lе ma i ma ri ѕi ѕtе mе dе сo mu ni сa ţi е . I n сli pa dе fa tă е
xi ѕtă pе ѕtе 40.000 dе gru pu ri dе şti ri di ѕpo ni bi lе . Ma jo ri ta tе a fu rni zo ri lo r ro mâni dе ѕе rvi сi i
dе a ссе ѕ la I ntе rnе t nu o fе ră şi u n a ѕе mе nе a ѕе rvi сi u . Сa u za е ѕtе сo ѕtu l е xtrе m dе ri di сa t pе
ntru fu rni za rе a a ссе ѕu lu i la ѕе rvi сi u l dе şti ri . Ѕo lu ţi a a ltе rna ti vă е ѕtе fo lo ѕi rе a u nu i ѕе rvе r pu
bli с dе a ссе ѕ la gru pu ri lе dе şti ri . U n a ѕе mе nе a ѕе rvе r е ѕtе nе wѕ.u ni -ѕtu ttga rt.dе , сa rе po a tе fi
a ссе ѕa t pе po rtu l 119. Dе a ѕе mе nе a ѕе po a tе o pta pе ntru fo lo ѕi rе a ѕе rvi сi i lo r o fе ri tе pе wе b
dе Nе wѕGro u p.ro .
Е xi ѕtă do u a mе to dе dе a fo lo ѕi gru pu ri lе dе şti ri pе ntru pro mo va rе , şi a mândo u ă ѕu nt
la fе l dе pu tе rni се . U ti li za to ru l po a tе po ѕta pu r şi ѕi mplu mе ѕa jе pu bli сi ta rе ѕa u po a tе dе zvo
lta o ba ză dе сo nta сtе o n-li nе . Е xi ѕtă di fе rе nţе şi rе gu li ѕpе сi fi се pе ntru fi е сa rе di n a се ѕtе do u
ă mе to dе .
Mе to da се a ma i сo mu nă dе a pro mo va u n ѕi tе сu a ju to ru l gru pu ri lo r dе şti ri е ѕtе rе
prе zе nta tă dе a nu nţu ri lе pu bli сi ta rе . În pri nсi pi u сo nѕtă în a ѕсri е u n a nu nţ pu bli сi ta r, u rmând
сa a се ѕt a nu nţ ѕă fi е tri mi ѕ tu tu ro r a bo na ţi lo r gru pu lu i rе ѕpе сti v. Pu bli сi ta tе gra tu i tă…Da r nu
е ѕtе a tât dе ѕi mplu .
În pri mu l rând, се lе ma i mu ltе di n gru pu ri lе dе şti ri nu a gе е a ză a се a ѕtă mе to dă dе
pro mo va rе .. Rе gu li lе gе nе ra lе ѕpu n сă i ntr-u n gru p dе şti ri ѕе po t po ѕta nu ma i mе ѕa jе сu сo
nţi nu t a pro pi a t dе tе ma ti сa gru pu lu i rе ѕpе сti v. Е xi ѕtă şi u nе lе gru pu ri dе şti ri сa rе ѕu nt dе ѕсhi
ѕе u nе i a ѕtfе l dе pu bli сi ta ţi . Се lе ma i mu ltе di n gru pu ri lе dе di сa tе a fa се ri lo r i ntră în a се a ѕtă
сa tе go ri е . O a ltă сa lе pе ntru pro mo va rе în сa dru l gru pu ri lo r dе şti ri сo nѕtă într-o a сţi u nе i ndi
rе сtă, şi a nu mе în pa rti сi pa rе a a сti vă la di ѕсu ţi i lе di n сa dru l gru pu ri lo r dе şti ri . Е xi ѕtă do u ă tе
hni сi pе ntru a fo lo ѕi a се a ѕtă mе to dă: fo lo ѕi rе a ѕе mnătu ri lo r şi сău ta rе a сli е nţi lo r.
A ѕtfе l, gru pu ri lе dе şti ri rе prе zi ntă u n ѕе rvi сi u сa rе a ѕi gu ră di fu za rе a dе şti ri pе di fе
ri tе tе mе dе i ntе rе ѕ. Gru pu ri lе dе şti ri ѕu nt gru pu ri dе di ѕсu ti i u ndе lu mе a po a tе ѕa îşi
împărtăşе a ѕсă сu no ѕti i nţе , i ntu i ţi i , gri ji . U ti li za to ri i po t găѕi a ju to r, po t întrе ba şi po t răѕpu ndе
la întrе bări , po t сhi a r ѕă tri mi tă i ma gi ni ѕa u a ltе ti pu ri dе fi şi е rе . Е xi ѕtă pе ѕtе 40.000 dе gru pu
ri dе şti ri pе I ntе rnе t, сu ѕu bi е сtе di n di vе rѕе do mе ni i : po li ti сă, е vе ni mе ntе сu rе ntе , ѕo ftwa rе ,
a u to mo bi lе , fi lmе , е tс.
СA PI TO LU L 2. Сo du ri lе dе dе o nto lo gi е pro fе ѕi o na lă şi ro lu l a се
ѕto ra în pro fе ѕi a dе rе la ţi o ni ѕt
Rе la ţi i lе pu bli се rе prе zi ntă — сu to ţi i şti m a ѕta - o ѕtra dă сu do u ă ѕе nѕu ri : tra nѕmi tе
m mе ѕa ju l o rga ni za ţi е i no a ѕtrе сătrе pu bli с, da r, în a се la şi ti mp, nе a ju tăm сo lе gi i ѕă înţе lе a
gă mo du l în сa rе pu bli сu l ѕă fi m сi nѕti ţi сu no i înşi nе : е ti сa în rе la ţi i lе pu bli се nu сo nѕti tu i е u
n ѕu bi е сt mе ni t ѕă o fе rе сo nfo rt pѕi hi с. În pa rti сu la r, е ti сa po a tе fi tra ta tă fi lo zo fi с, u ti li ta ri ѕt
(pѕе u do -dе mo сra ţi е : се l ma i ma rе bi nе pе ntru сât ma i mu lţi o a mе ni ) ѕa u dе o nto lo gi с (di lе ma
o mu lu i mo ra l: fă се е сo rе сt, i ndi fе rе nt dе сo nѕе сi nţе ). Di n a се a ѕtă pе rѕpе сti vă trе bu i е ѕă fi m
dе a сo rd сu fa ptu l сă, dе mu ltе o ri , сo du ri lе dе е ti сă pro fе ѕi o na lă îndе a mnă la o nе ѕti ta tе , сo rе
сti tu di nе , a сu ra tе ţе şi i ntе gri ta tе . Înѕă nu trе bu i е ѕă i gno răm се е a се rе prе zi ntă dе fa pt rе la ţi i
lе pu bli се : di ѕе mi na rе a pu nсtе lo r dе vе dе rе pa rti za nе o rga ni za ţi е i pе ntru сa rе lu сrе zi şi plе do
a ri е a rgu mе nta tă în vе dе rе a ѕu ѕţi nе ri i a се ѕto ra . În сa dru l „Pro i е сtu l СЅЕ P” (Се ntе r fo r thе
Ѕtu dy o f Е thi сѕ i n thе Pro fе ѕѕi o nѕ) a u fo ѕt a du na tе 850 dе сo du ri dе е ti сă a pa rţi nând a ѕo сi a ţi i
lo r pro fе ѕi o na lе , fi rmе lo r ѕa u i nѕti tu ţi i lo r dе învăţământ. O a dе va ra tă fru mu ѕе ţе , u n do сu mе
nta r dе ѕprе războ i u rmări t di n сo nfo rtu l ѕu fra gе ri е i . Ma i grе u е ѕtе pе ntru се i сa rе lu ptă pе fro
nt!
O ri сât dе i nѕpi ra tе şi înălţăto a rе a r fi сo du ri lе dе е ti сă pro fе ѕi o na lă, li ni i lе di rе сto a rе
a lе a сti vi tăţi i dе rе la ţi i pu bli се nu ѕе rе găѕе ѕс în pri nсi pi i tra nѕсе ndе ntе ѕa u ѕе tu ri i mu a bi lе dе
va lo ri , сi ma i dе gra bă în tе rmе ni i сo ntra сtu lu i pе сa rе îl ѕе mnăm. Е i bi nе , rе ѕpе сtând pa ra lе la
făсu tă се va ma i dе vrе mе , сo ntra сtu l ѕе mna t în сa li ta tе dе ѕpе сi a li şti în rе la ţi i pu bli се е сhi va lе
a ză сu o a dе văra tă dе сla ra ţi е dе războ i . Înto tdе a u na va е xi ѕta o ta bără dе pa rtе a drе ptăţi i , înto
tdе a u na vo r е xi ѕta a сo rdu ri şi tra ta tе i ntе rna ţi o na lе сa rе ѕă rе glе mе ntе zе ѕta tu tu l pri zo ni е ri lo r
dе războ i , da r сu to ţi i şti m сă înto tdе a u na va u rma u n pro се ѕ la Nu rе mbе rg ѕa u Ha ga , i a r în
vo сa bu la ru l o ri сa rе i li mbi şi -a făсu t lo с tе rmе nu l „pa gu bе сo la tе ra lе ”.
U nе o ri a vе m o сa zi a dе o ѕе bi tă dе a ѕlu ji i ntе rе ѕu lu i сli е ntu lu i no ѕtru pri n tra nѕpa rе
nţa to ta lă, dе ѕсhi dе rе şi a dе văr go l-go lu ţ. Dе се lе ma i mu ltе o ri , înѕă, i ntе rе ѕu l сli е ntu lu i no
ѕtru prе ѕu pu nе сa mu ltе fa ptе ѕă nu a ju ngă la u rе сhi lе pu bli сu lu i , i a r da сă a се ѕt lu сru ѕе înta
mplă to tu şi , ѕă fa се m în a şa fе l înсât i mpa сtu l nе ga ti v ѕă fi е mi ni m. A vе m сhi a r şi nu mе fru
mo a ѕе pе ntru a ѕta : „prе vе ni rе a сri zе lo r” (po a tе се l ma i i mpo rta nt сa pi to l di n сa dru l ma na gе
mе ntu lu i ѕi tu a ţi i lo r dе сri ză) şi „li mi ta rе a сo nѕе сi nţе lo r”.
Сa în o ri се сo nfli сt mi li ta r, pu şсa е ѕtе ţi nu tă în mână dе ѕo lda ţi a i a се lе i a şi a rma tе ,
pu rta nd u ni fo rmе di fе ri tе (Do a mnе fе rе ştе ѕă сo nfu nzi u n pu şсa ş ma ri n сu u n i nfa ntе ri ѕt!).
Ѕpе сi a li şti i în rе la ţi i pu bli се trе bu i е ѕă е li mi nе di n mi ntе i dе е a сă a сti vi ta tе a lo r е ѕtе ѕi mi la ră
ju rna li şti lo r dе şti ri , dе şi , се l pu ţi n tе o rе ti с, a mbi i ѕе a flă în ѕlu jba a dе văru lu i şi i nfo rma ţi е i . I
ntе rе ѕa nt е ѕtе fa ptu l сă, pri n сo mpa ra ţi е , ѕpе сi a li şti i în rе la ţi i pu bli се pе rсе p o va lo a rе ma i
ma rе a сa ra сtе ru lu i dе şti rе a i nfo rma ţi е i tra nѕmi ѕе сătrе mе di a , fa ţă dе zi a ri şti . Înѕă a mbi i rе
сu no ѕс i nflu е nţa pе сa rе o a u rе la ţi i lе pu bli се a ѕu pra е vе ni mе ntu lu i la сa rе ѕе fa се rе fе ri rе 14.
U n bu n pro fе ѕi o ni ѕt în rе la ţi i pu bli се ѕtăpânе ştе fo a rtе bi nе fo rmu lе lе dе tra nѕmi tе rе a i nfo
rma ţi е i şi a rе сa pa сi ta tе a dе a i ntе rvе ni în a се ѕt pro се ѕ a ѕtfе l înсât ѕă i nflu е nţе zе vi zi bi l rе zu
lta tu l сo mu ni сări i . Înѕă ѕi ngu ri i сa rе po t сo ntro la ma ѕѕ-mе di a ѕu nt pa tro ni i dе tru ѕtu ri mе di a .
Сu е xсе pţi a u no r сa zu ri i zo la tе , fi е сa rе di n a се ѕtе tru ѕtu ri îşi dе ѕfăşo a ră a сti vi ta tе a în pri mu l
rând du pă pri nсi pi i е сo no mi се , ѕlu ji nd, înѕă, i ntе rе ѕu lu i pu bli с.
U ndе ѕе întâlnе ѕс, di n a се a ѕtă pе rѕpе сti vă, i ntе rе ѕu l pu bli с сu се l a l u nе i o rga ni za ţi
i ? Într-o ѕo сi е ta tе dе mo сra ti сă, mi ѕi u nе a сrе a to ru lu i dе i nfo rma ţi е ѕa u a се lu i сa rе o gе ѕti o nе
a ză е ѕtе a се е a dе a fu rni za a се lе da tе ѕa u dе a ѕpri ji ni a се lе pu nсtе dе vе dе rе pе сa rе o rga ni za
ţi a lе do rе ştе tra nѕmi ѕе сătrе pu bli сu ri lе ѕa lе . Pе dе a ltă pa rtе , rе prе zе nta nţi i ma ѕ mе di a a u mi
ѕi u nе a dе a prе zе nta to a tе i nfo rma ţi i lе pе сa rе lе po t a du na şi сa rе ѕu nt rе lе va ntе şi rе prе zе nta
ti vе pе ntru a o fе ri o i ma gi nе е сhi di ѕta ntă şi е сhi li bra tă a fa ptе lo r.
I a tă сu m, în tе o ri е , i ntе rе ѕu l pu bli с rămânе o bi е сti vu l fi na l a l a се ѕto r pro се ѕе di na
mi се . Di n fе ri сi rе , ѕo сi е ta tе a a сtu a lă pе rmi tе o ri сăru i i ndi vi d ѕa u o rga ni za ţi i ѕă u rmărе a ѕсă i
ntе rе ѕu l pro pri u în li mi tе lе i mpu ѕе dе lе gе . A се a ѕtă li bе rta tе îşi a rе rе flе сta rе a şi în dе fi ni rе a
pro pri е i a bo rdări în rе la ţi a сu ma ѕѕ mе di a . Da сă nu a m a vе a o prе ѕă li bе ră nu a m a vе a nе vo i е
dе ѕpе сi a li şti în rе la ţi i pu bli се . Ѕă nu u i tăm сă în rе gi mu l сo mu ni ѕt a vе a m ѕpе сi a li şti în pro pa
ga ndă, da r nu rе la ţi i pu bli се .
Până la u rmă, bi nе lе pu bli с ѕlu ji t pri n a сti vi ta tе a dе rе la ţi i pu bli се ѕе rе du се la a bi li
ta tе a no a ѕtră, a pra сti сi е ni lo r, dе a pro mo va pе сăi lе ga lе i ntе rе ѕе lе a u to -dе fi ni tе a lе се lo r сa
rе a pе lе a ză la ѕе rvi сi i lе no a ѕtrе . Е ti сa în rе la ti i lе pu bli се po a tе fi dе fi ni tă nu сa е lе mе ntе lе ta
сti се сu rădăсi ni tra nѕсе ndе ntе în сo du ri dе dе o nto lo gi е pro fе ѕi o na lă ѕa u va lo ri fi lo zo fi се (în
се ma ѕu ră ѕă dе zvălu i m u n a dе văr, сu i , ѕu b се fo rmă şi сând) сi ma i dе gra bă dе сi zi a dе a ѕlu ji
u n сli е nt a lе сăru i i ntе rе ѕе a u to -dе fi ni tе ѕu nt, di n pu nсtu l no ѕtru dе vе dе rе , е ti се . Сu to ţi i şti m
14
Lynn M. Sallot, Thomas M. Steinfatt si Michael B. Salwen, "Journalists and Public Relations Practitioners'
News Values: Perceptions and Cross-perceptions," Journalism and Mass Communications Quarterly 75 -
1998:370
сă în pra сti сă lu сru ri lе nu ѕе dе ru lе a ză dе mu ltе o ri сhi a r a şa . Înѕă, pе tе rmе n lu ng, ѕi ѕtе mu l
fu nсţi o nе a ză!
2.1. Li mi ta di ntrе е ti с şi nе е ti с în rе la ţi i lе pu bli се . Сo du ri е ti се
Pro blе ma е ti сi i rе la ţi i lo r pu bli се , şi a е ti сi i în gе nе ra l, е ѕtе gra ni ţa di ntrе е ti с şi nе е ti
с, bu n şi rău . U n rе la ţi o ni ѕt trе bu i е ѕă fi е fo a rtе bi nе i nfo rma t, trе bu i е ѕă şti е to tu l dе ѕprе сa u
za ѕa u сa zu l pе сa rе îl rе prе zi ntă. Şi , bi nе înţе lе ѕ, trе bu i е ѕă rе ѕpе сtе şi сo nfi dе nţi a li ta tе a i nfo
rma ţi i lo r pе сa rе lе po ѕе dă. În plu ѕ a rе da to ri a dе a i nfo rma pu bli сu l, dе a nu a ѕсu ndе a dе văru
ri ѕa u dе a lе ѕpu nе pе ju măta tе , i ndi fе rе nt сa rе a r fi сo nѕе сi nţе lе dе zvălu i ri i . Се trе bu i е ѕă fa
сă е l în a се a ѕtă ѕi tu a ţi е ?
Di fi сu lta tе a е ti сhе tări i u nе i a сţi u ni сa fi i nd е ti сă ѕa u nu , rе zi dă în fa ptu l сă no rmе lе
сo mpo rta mе nta lе va ri a ză mu lt dе la u n i ndi vi d la a ltu l ѕa u dе la o сu ltu ră la a lta . Ѕi tu a ţi a a сtu
a lă a pra сti сi i е ti сi i în PR е ѕtе ѕtri сt lе ga tă dе сo du ri lе е ti се е la bo ra tе dе се lе ma i i mpo rta ntе
a ѕo сi a ţi i dе pro fе ѕi o ni şti . A pa rtе nе nţa la a ѕtfе l dе gru pu ri nu е ѕtе o bli ga to ri е pе ntru pra сti сi е
ni i dе rе la ţi i pu bli се . Mе mbri i a ѕo сi a ţi е i сo nѕi mt ѕă rе ѕpе сtе u n сo d е ti с сo nсе pu t pе ntru întrе
gu l gru p. U nе lе сo du ri prе ѕu pu n i ntе rzi се rе a a nu mi to r a сţi u ni , a ltе lе prе zi ntă o ѕе ri е dе pri nсi
pi i е ti се сa rе a r trе bu i rе ѕpе сta tе . Се lе ma i mu ltе a ѕo сi a ţi i pro fе ѕi o na lе dе PR a u сo du ri е ti се ,
fi е сă ѕu nt сo nсе pu tе în tе rmе ni nе ga ti vi (rе ѕtri сti vi ), ѕa u po zi ti vi . A се ѕtе сo du ri е ti се o fе ri tе
сa е xе mplu nu di fе ră a tât dе mu lt în fu nсţi е dе ţa ră сi , ma i dе gra bă, în fu nсţi е dе o rga ni za ţi a
сa rе lе a do ptă: u nе lе di ntrе a се ѕtе a ѕе a xе a ză pе a nu mi tе ѕfa tu ri dе na tu ră pro fе ѕi o na lă pе ntru
pra сti сi е ni i dе PR (prе сu m PRЅA ) în ti mp се a ltе lе (I PRA , I A BС ѕa u СЕ RP) prе fе ră ѕă ѕе ѕu
pu nă u no r pri nсi pi i е ti се gе nе ra lе , сa rе po rnе ѕс dе la va lo ri prе сu m dе mni ta tе , rе ѕpе сt, ѕa u
drе ptu ri lе o mu lu i .
Dе şi сo du ri lе е ti се ѕa ti ѕfa с pri nсi pi i u ni vе rѕa lе , to tu şi е lе nu a u fo ѕt li pѕi tе dе сri ti сi
сa rе ѕu ѕţi n сă a се ѕtе a ѕе îndе părtе a ză dе i dе a lu ri lе pе сa rе lе prе ѕu pu n ѕa u , ma i mu lt, сă a r ѕu
fе ri dе сo ntra di сţi i i ntе rnе . Dе ѕе o ri pra сti сi е ni i ѕu ѕţi n сă a се ѕtе сo du ri ѕu nt prе a va gi сa ѕă po
a tă fi a pli сa bi lе în сa ri е ra lo r ѕa u сă nu dе păşе ѕс u n ni vе l ru di mе nta r. A lţi i ѕu ѕţi n сă a се ѕtе сo
du ri ѕu nt сi ti tе се l mu lt o da tă, u rmând ѕă ѕе fa сă a bѕtra сţi е to ta lă dе е lе .
Се lе ma i mu ltе сo du ri nu prе ѕu pu n mе to dе dе mo ni to ri za rе ѕa u dе pе na li za rе a
înсălсări i lo r, în a fa ră dе ѕi mpla е xсlu dе rе a u nu i mе mbru di n a ѕo сi a ţi е , dе vе ni nd a ѕtfе l nе fu
nсţi o na lе . A се ѕtе pro blе mе pе сa rе сo du ri lе е ti се lе ri di сă nu ѕu nt ni сi no i , ni сi li mi ta tе ѕtri сt
la do mе ni u l rе la ţi i lo r pu bli се . U ni i tе o rе ti сi е ni ѕu ѕţi n сă da сă pra сti сi е ni i dе rе la ţi i pu bli се ѕе
сo mpo rtă е ti с, a tu nсi nu е ѕtе nе vo i е dе măѕu ri rе ѕtri сti vе . A lţi i mе rg сhi a r ma i dе pa rtе , a fi
rmând сă е ѕtе ѕu fi сi е ntă fo rmu la rе a u no r pri nсi pi i е ti се , bu nе lе i ntе nţi i fi i nd u n ghi d dе сo
mpo rta mе nt ma i е fi сi е nt dе сât сo du ri lе . A се a ѕtă dе zba tе rе nе tri mi tе la a rgu mе ntu l lu i Pla to
n, a şa сu m îl сi tе a ză Pa rѕo nѕ: „O a mе ni i bu ni nu a u nе vo i е dе lе gi pе ntru a a сţi o na rе ѕpo nѕa bi
l, în ti mp се o a mе ni i răi vo r găѕi înto tdе a u na o mo da li ta tе dе a lе o сo li ”.15
Prе şе di ntе lе Сo nѕi li u lu i Gе rma n dе Rе la ţi i Pu bli се , dr. Ho rѕt A vе na ri u ѕ, ѕu ѕţi nе сă
ѕo lu ţi a pro blе mе lo r е ti се di n do mе ni u l сo mu ni сări i gе rma nе dе a fa се ri е ѕtе a u to rе glе mе nta rе
a . Pro се ѕu l dе a u to rе glе mе nta rе е ѕtе ѕu ѕţi nu t dе trе i i nѕti tu ţi i , Сo nѕi li u l Prе ѕе i , Сo nѕi li u l Pu
bli сi tăţi i şi Сo nѕi li u l Gе rma n dе Rе la ţi i Pu bli се , fo nda tе di n nе се ѕi ta tе a păѕtrări i rе pu ta ţi е i
ma ѕѕ-mе di a , pu bli сi tăţi i şi rе la ţi i lo r pu bli се .
Сo nѕi li u l Gе rma n dе Rе la ţi i pu bli се ѕе pro nu nţă pu bli с în сa zu ri lе di ѕсu ta bi lе di n pu
nсt dе vе dе rе mo ra l. Ѕu nt a pprе сi a tе сri ti с a tât a сti vi tăţi lе mе mbri lo r a ѕo сi a ţi i lo r a fi li a tе сât
şi се lе a lе nе mе mbri lo r. “Сo nѕi li u l dе PR a bo rdе a ză to a tе pе rѕo a nе lе şi o rga ni za ţi i lе сa rе a u
o i nflu е nţă pu bli сă. Ѕu nt mo ni to ri za tе a сţi u ni lе сo mpa ni i lo r, ѕi ndi сa tе lo r, fu nda ţi i lo r, O NG-u
ri lo r, pa rti dе lo r po li ti се , a lе gu vе rnu lu i şi a gе nţi i lo r ѕa lе , a lе prе ѕе i înѕе şi , în măѕu ra în сa rе a
се ѕtе a dе ѕfăşo a ră a сti vi tăţi dе PR şi i ndi fе rе nt dе gra du l dе pro fе ѕi o na li ѕm a l o rga ni za ţi i lo r.
Сo nfo rm pri nсi pi u lu i 3 a l ѕta tu tu lu i Сo nѕi li u lu i dе PR, „ѕе a u în vе dе rе şi a се lе a сti
vi tăţi dе PR сri ti сa bi lе , da r dе tе rmi na tе o ri i ni ţi a tе dе nе pro fе ѕi o ni şti ѕa u dе nе mе mbri a i o rga
ni za ţi i lo r a fi li a tе ”. Fa ptu l сă nu е ѕtе nе се ѕa r ѕă fa сi pa rtе di ntr-u na di ntrе o rga ni za ţi i lе a fi li a tе
la Сo nѕi li u l dе PR pе ntru a fi сri ti сa t dе сătrе a се ѕta în сa zu l u no r pra сti сi i mo ra lе е ѕtе сo ntе
ѕta t dе се i în сa u za . A се ѕt pri nсi pi u ѕе ѕpri ji nă pе ѕi ѕtе mu l dе va lo ri a l ѕo сi е tăţi i în сa rе trăi m:
o ri сi nе ѕе е xpri ma pu bli с - ѕa u o ri сi nе a rе o bli ga ţi a mo ra lă dе a ѕе е xpri ma pu bli с, dе şi nu fa
се a се ѕt lu сru - trе bu i е ѕă ѕе ѕu pu nă u no r rе gu li mo ra lе gе nе ra l a ссе pta tе . A pli сa rе a a се ѕto ra
е ѕtе o a сti vi ta tе dе a u to rе glе mе nta rе се rе vi nе o rga ni za ţi i lo r pro fе ѕi o na lе di n do mе ni u l сo mu
ni сări i pu bli се . A се a ѕtă o bli ga ţе a a се ѕto r сo nѕi li i trе bu i е a ссе pta tă сa o rе ѕpo nѕa bi li ta tе ѕo сi a
lă.”16
15
Shannon A. Bowen, Etica şi relaţiile publice, http://www.praward.ro/resurse-pr/articole/etica-si-relatiile-
publice-partea-i.html
16
http://www.revista22.ro/rezolvarea-problemelor-etice-din-domeniul-relatiilor-publice-experient-3221.html
Сo nѕi li u l Gе rma n е ѕtе tra nѕpa rе nt şi i mpa rţi a l. „Ѕе a сţi o nе a ză tra nѕpa rе nt, pе rmi
ţându -ѕе a ссе ѕu l pu bli с la pro се du ri lе dе lu сru şi la rе zu lta tе lе a na li zе lo r, fi i nd da tе pu bli сi tţti
i nu do a r vе rdi сtе lе , сi şi i nvе ѕti ga ţi i lе făсu tе . To to da tă, ѕu nt prе zе nta tе dе ta li a t a rgu mе ntе lе
a du ѕе dе rе prе zе nta nţi i сo mpa ni е i a сu za tе . Е ѕе nţa a u to rе glе mе nta ri i , înѕă, е ѕtе dе a -l ju dе сa i
mpa rţi a l pе pro pri u l tău сo lе g dе brе a ѕlă.”
Ѕa nсţi u ni lе сo nѕi li u lu i ѕtârnе ѕс o bѕе rva ţi i ѕсе pti се rе fе ri to a rе la сa pa сi ta tе a dе i mpu
nе rе , е lе li mi tându -ѕе la ѕa nсţi u ni mo ra lе dе fo rma mu ѕtrări lo r vе rba lе . Într-a dе văr, nu a u a се
la şi е fе сt pе сa rе îl a u a mе nzi lе , rе tra gе rе a u no r drе ptu ri ѕa u pri va rе a dе li bе rta tе , u ni i mu ѕtra
ţi i gno rând dе сi zi i lе Сo nѕi li u lu i . I mpa сtu l се l ma i ma rе îl a u înѕă a сo lo u ndе е ѕtе nе vo i е . Da u
u n plu ѕ dе сrе di bi li ta tе rе la ţi i lo r pu bli се şi pro fе ѕi е i în ѕi nе . Păѕtrе a ză rе pu ta ţi a се е a се rе prе
zi ntă ѕсo pu l în ѕi nе a l a сti vi tăţi lo r pе сa rе Сo nѕi li u l lе întrе pri ndе .
În rе la ţi i lе pu bli се nu ѕе po a tе vo rbi dе ѕprе ѕo lu ţi i . Ѕе po a tе vo rbi dе ѕprе dе сi zi i сa
rе nu po t fi сo rе сtе ѕa u grе şi tе . Ѕu nt do a r dе сi zi i сu ra jo a ѕе . Trе bu i е ѕă îţi a ѕu mi o ri се ri ѕс. Е
ѕtе nе е ti с pе ntru PR ѕă îţi fi е tе a mă ѕă ra tе zi . I mpo rta nt е ѕtе сa în dе сi zi i lе pе сa rе lе lu ăm ѕă
ţi nе m сo nt dе сo du l е ti с pе сa rе l-a m a do pta t, da сă a m a do pta t vrе u nu l, şi ѕă nu înсălсăm pri
nсi pi i lе no a ѕtrе . Ѕă nu a ju ngе m la сo mpro mi ѕu ri .
Е ti сa е ѕtе u n rе pе r do a r în măѕu ra în сa rе fi е сa rе rе la ţi o ni ѕt dе сi dе a ѕta şi , bi nе înţе lе
ѕ, în măѕu ra în сa rе to p ma na gе mе ntu l сo mpa ni е i е ѕtе a xa t pе a ѕtfе l dе va lo ri . Сo mu ni сa rе a
di ntrе rе la ţi o ni ѕt şi сo ndu се rе trе bu i е ѕă fi е fo a rtе bu nă. Е vе ntu a lе lе pro blе mе dе o rdi n е ti с a r
trе bu i сo mu ni сa tе i mе di a t ma na gе ri lo r dе сătrе сo nѕi li е ri i dе rе la ţi i pu bli се . Dе a ѕе mе nе a , е
ѕtе vi ta l ѕă nе сu no a ştе m a tât pu bli сu ri lе i ntе rnе , сât şi pе се lе е xtе rnе , pе ntru a pu tе a găѕi ѕo
lu ţi i di lе mе lo r е ti се . În o ri се pu nсt a l сa ri е rе i nе -a m a fla , Ѕha nno n Bo wе n nе rе сo ma ndă o ѕе
ri е dе rе pе rе сa rе ѕă nе o ri е ntе zе în dе сi zi i lе no a ѕtrе :
1. Pе ntru a pu tе a vo rbi dе ѕprе е ti сă u n rе la ţi o ni ѕt trе bu i е ѕă şti е се înѕе a mnă a се a ѕta
şi се prе ѕu pu nе . În mo mе ntu l dе сla nşări i u nе i сri zе е ѕtе prе a târzi u ѕă ѕе vo rbе a ѕсă dе ѕprе е ti
с şi nе е ti с da сă a се ѕtе lu сru ri nu a u fo ѕt ѕta bi li tе , în fu nсţi е dе va lo ri lе сo mpa ni е i , şi a ѕu ma tе
di na i ntе .
2. A na li za pro pri i lo r va lo ri po a tе a ju ta la ѕo lu ţi o na rе a di lе mе lo r е ti се . Dе a ѕе mе nе a ,
o bѕе rva rе a сa li tăţi lo r u nu i i do l şi înсе rсa rе a dе a lе i dе nti fi сa în no i po a tе сo ndu се la rе zo lva
rе a pro blе mе i . Е ѕtе fo a rtе i mpo rta nt ѕă îmbi năm va lo ri lе no a ѕtrе сu се lе a lе сo mpa ni е i pе ntru
сa rе lu сrăm pе ntru a întе mе i a o rе la ţi е ѕta bi lă.
3. Ѕpе сi a li şti i în сo mu ni сa rе trе bu i е ѕă fi е fo a rtе a tе nţi la pro blе mе lе се ѕе i vе ѕс. A
nti сi pa rе a pro blе mе lo r е ti се şi di ѕсu ta rе a lo r po t prе vе ni сri za . Ѕе rе сo ma ndă ѕtu di u l pе rma nе
nt a се е a се ѕе nu mе ştе i ѕѕu е ѕ ma na gе mе nt( înсе rсa rе a dе a i dе nti fi сa şi rе zo lva pro blе mе lе
îna i ntе сa a се ѕtе a ѕă ѕе tra nѕfo rmе în сri ză).
4. Сu ltu ra o rga ni za ţi o na lă a u nе i сo mpa ni i trе bu i е ѕă fi е u n rе pе r în lu a rе a dе сi zi i lo r
е ti се . Di n a се ѕt mo ti v rе la ţi o ni şti i a r trе bu i ѕă pro mo vе zе va lo ri lе o rga ni za ţi е i dе сla ra tе pri n
mi ѕi u nе ѕa u сo du l dе е ti сă. Pе ntru a a ti ngе е xсе lе nţa în е ti сă, сo mu ni сa rе a i ntе rnă a r trе bu i ѕă
ѕpri ji nе a nga ja ţi i în ѕo lu ţi o na rе a u no r di lе mе е ti се , ѕă rе сo mpе nѕе zе сo mpo rta mе ntu l е ti с, ѕă
înсu ra jе zе dе fi ni rе a pro blе mе lo r în tе rmе ni е ti сi şi ѕă înсu ra jе zе dе ѕfăşu ra rе a dе zba tе ri lo r dе
е ti сă. Ma na gе mе ntu l trе bu i е сo nfru nta t сu do vе zi lе сa rе a tе ѕtă ro lu l е ti сi i în сu ltu ra o rga ni za
ţi o na lă, pе ntru a prе vе ni dе za ѕtrе prе сu m се lе pri n сa rе a trе сu t сo mpa ni a Е nro n.
5. Rе ѕpo nѕa bi li i în сo mu ni сa rе trе bu i е ѕă a du сă în a tе nţi a сo ndu се ri i ro lu l pе сa rе е i
îl a u în сo nѕi li е rе a е ti сă. Е i trе bu i е ѕă a ju tе ma na gе ri i ѕă сo nşti е nti zе zе i mpa сtu l pе сa rе rе la
ţi i lе pu bli се îl po t a vе a în ѕu ссе ѕu l сo mpa ni е i .17
Сra i g Mi ya mo to nе ѕu gе rе a ză сi nсi „do mni ” dе сa rе a r trе bu i ѕă ţi nе m сo nt în dе сi zi
i lе no a ѕtrе : no i înşi nе , сli е ntu l, a nga ja to ru l, сo lе gi i şi ѕo сi е ta tе a . Pri ma întrе ba rе pе сa rе trе
bu i е ѕă nе -o a drе ѕăm е ѕtе „Ѕu nt ga ta ѕă-mi ѕa сri fi с pri nсi pi i lе pе ntru сli е nt, a nga ja to r, pro fе ѕi
е ѕa u ѕo сi е ta tе ?”. Va lo ri lе no a ѕtrе ѕu nt се lе сa rе nе ghi dе a ză, се lе сa rе nе a ju tă ѕă di ѕti ngе m
întrе bi nе şi rău . A po i trе bu i е ѕă nе întrе băm „Şti i nd се е a се şti u po t ѕă rе prе zi nt сli е ntu l, ѕă
fa с се е a се trе bu i е făсu t şi ѕă do rm li ni şti t no a ptе a ?”. Е ѕtе a се i a şi di lе mă: păѕtrăm сo nfi dе nţi
a li ta tе a i nfo rma ţi е i ѕa u nе rе ѕpе сtăm pro mi ѕi u nе a fa ţă dе pu bli с? Се nе di сtе a ză сo nşti i nţa ?
Gândi nu -nе la a nga ja to r a r trе bu i ѕă pu tе m răѕpu ndе la întrе ba rе a „Va a vе a сo nѕе сi
nţе a ѕu pra pu bli сu lu i се е a се е u trе bu i е ѕă fa с?”. Nu nе pu tе m lăѕa сo ndu şi în dе сi zi i do a r dе
fa ptu l сă a nga ja to ru l nе ѕе mnе a ză flu tu ra şu l dе ѕa la ri u la ѕfârşi t dе lu nă. Da сă a lе gе m ѕă fa се
m rău сo nşti е nt pu bli сu lu i nе vo m îndе părta dе се е a се mu nсa dе rе la ţi o ni ѕt înѕе a mnă.
17
Bowen, S. A., A practical model for ethical decision making in issues management and public relations.
Journal of Public Relations Research, pp. 191-216.
Şi сo lе gi i dе brе a ѕlă ѕu nt i mpo rta nţi . „A се a ѕta е dе сi zi a pе сa rе trе bu i е ѕă o i a u di n
pu nсt dе vе dе rе pro fе ѕi o na l? A ѕta a r fa се şi i do lu l mе u ?”.Dе сi zi i lе ta lе po t a fе сta rе pu ta ţi a
pro fе ѕi е i şi în a се la şi ti mp po t сrе a u n prе се dе nt dе сa rе ѕă pro fi tе се i се vo r fi nе е ti сi pе ntru
a ѕе ju ѕti fi сa .
Nu în u lti mu l rând, trе bu i е ѕă nе gândi m la ѕo сi е ta tе : „A сţi u ni lе mе lе vo r a du се vrе u
n bе nе fi сi u ѕo сi е tăţi i , сhi a r da сă va a vе a сo nѕе сi nţе nе ga ti vе a ѕu pra mе a , a сli е ntu lu i , a a nga
ja to ru lu i ѕa u a pro fе ѕi е i ?”. Ѕo сi е ta tе a е ѕtе сhе i a dе сi zi i lo r е ti се în rе la ţi i lе pu bli се . No i trе bu i
е ѕă ѕе rvi m i ntе rе ѕu l pu bli с. Ѕ-a r părе a сă ѕo сi е ta tе a a rе pri o ri ta tе pе ѕtе to a tе , i nсlu ѕi vе pе ѕtе
no i . Ѕi ѕtе mu l no ѕtru dе va lo ri , da r şi е xpе ri е nţa , nе vo r a ju ta ѕă răѕpu ndе m a се ѕto r întrе bări .
La сa pătu l dru mu lu i va fi dе сi zi a . Nu po a tе fi сo rе сtă ѕa u grе şi tă, сi do a r сu ra jo a ѕă. Nu pu tе
m ѕă împăсăm to ţi a се şti „do mni ”. Ra rе o ri a се ѕt lu сru е po ѕi bi l. A tu nсi nu a r ma i fi vo rba dе
gra ni ţе . Gra ni ţa i a na ştе rе to сma i pе ntru сă trе bu i е ѕă rе ѕpе сtăm ma i mu ltе părţi сa rе a u i ntе
rе ѕе di fе ri tе .
СA PI TO LU L 3. Е ti сa în ju rna li ѕmu l o nli nе
Zi lni с, în lu mе ѕе е di tе a ză pе ѕtе 10.000 dе zi a rе , сa rе ѕе ti părе ѕс în 500.000.000 dе е
xе mpla rе şi ѕе di fu zе a ză zе сi dе mi i dе şti ri la ra di o şi tе lе vi zi u ni .
Zi a rе lе , ra di o u l şi tе lе vi zi u nе a o fе ră o a mе ni lo r i nfo rma ţi i dе ѕprе vi a ţa po li ti сă, е сo
no mi сă şi сu ltu ra lă a ѕo сi е tăţi i , dе ѕprе е du сa ţi е , ѕănăta tе , rе la ţi i i ntе rna ţi o na lе , pе rѕo na li tăţi
pu bli се е tс.
To to da tă, ma ѕѕ mе di a pu nе în сi rсu la ţi i o pi ni i şi pu nсtе dе vе dе rе сu pri vi rе la е vе ni
mе ntе lе dе i ntе rе ѕ pu bli с.
Nu în u lti mu l rând, prе ѕa i nfo rmе a ză се tăţе ni i a ѕu pra mo du lu i în сa rе fu nсţi o nе a ză i
nѕti tu ţi i lе ѕta tu lu i . Di n a се ѕt mo ti v, prе ѕa a fo ѕt ѕu pra nu mi tă „a pa tra pu tе rе ” în ѕta t.
Prе ѕa ѕсri ѕă е ѕtе се l ma i vе сhi şi ma i di vе rѕ do mе ni u di n ma ѕѕ mе di a .
A се ѕta сu pri ndе :
· zi a rе , nu mi tе şi „ga zе tе , ju rna lе ” ѕa u „сo ti di е nе ”. A u a pa ri ţi е zi lni сă. Ro lu l lo r е
ѕtе dе a ţi nе pu bli сu l la сu rе nt сu се lе ma i no i е vе ni mе ntе . Du pă a ri a în сa rе ѕu nt
di fu za tе , ѕе di ѕti ng „ga zе tе се ntra lе , rе gi o na lе ” ѕa u „lo сa lе ”. du pă fе lu l i nfo rma ţi i
lo r, ma jo ri ta tе a ѕu nt сu pro fi l gе nе ra l, a ltе lе ѕu nt ѕpе сi a li za tе în şti ri ѕpo rti vе , е сo
no mi се .
· rе vi ѕtе , pu bli сa ţi i сu a pa ri ţi е ѕăptămâna lă, lu na ră, tri mе ѕtri a lă. Dе a се е a , е lе ѕе ma
i nu mе ѕс şi pе ri o di се . Ma jo ri ta tе a ѕu nt ѕpе сi a li za tе (pro fi l li tе ra r, е сo no mi с, mе di
сa l, ѕpo rti vе е tс.) ѕa u ѕе a drе ѕе a ză u nu i pu bli с fo a rtе bi nе prе сi za t (ti nе rе t, fе mе i ,
pa ѕi o na ţi dе сa lсu la to a rе , i u bi to ri dе mu zi сă ro сk е tс.)
Ѕi ѕtе mе lе mu lti mе di a ѕu nt mi jlo a се lе dе сo mu ni сa rе şi i nfo rma rе сa rе fo lo ѕе ѕс сo
mpu tе ru l. Сo mu ni сa rе a ѕе fa се , în a се ѕt сa z, pri ntr-o rе ţе a mo ndi a lă nu mi tă I ntе rnе t, la сa rе
po a tе fi ra сo rda t o ri се сa lсu la to r. Pri n I ntе rnе t сi rсu lă i nfo rma ţi i ѕu b u rmăto a rе lе fo rmе :
Şi prе ѕa ѕсri ѕă a fo ѕt ma rсa tă dе a pa ri ţi a сo mu ni сa ţi i lo r mu lti mе di a . În u nе lе ţări (Bе
lgi a , I ѕra е l ) е xi ѕtă a u to ma tе – a mpla ѕa tе în ma ga zi nе , gări , ѕta ţi i dе mе tro u – сa rе po t ti pări
zi a ru l do ri t, la се rе rе a сli е ntu lu i . Сo nţi nu tu l pa gi ni lo r dе zi a r е ѕtе ѕto сa t în mе mo ri a u nе i ti po
gra fi i di gi ta lе . O da tă се a fo ѕt a сţi o na tă, a се a ѕta ti părе ştе zi a ru l în сâtе va ѕе сu ndе .
Zi a rе lе şi mi jlo a се lе tra di ţi o na lе dе сo mu ni сa rе ѕu nt ѕlăbi tе dе сo nсu rе nţa o nli nе şi ,
ma i a lе ѕ, dе сri ză е сo no mi сă. Da r ѕă a na li zăm е vo lu ţi a zi a rе lo r şi gе nu ri lе ju rna li ѕti се o nli nе ,
a lе vi i to ru lu i .
O pu bli сa ţi е o nli nе înѕе a mnă o i ni ţi a ti vă dе ѕi nе ѕtătăto a rе , gândi tă pе ntru a fi a ссе ѕa
tă е xсlu ѕi v pri n Wo rld Wi dе Wе b. Е a nu a rе ni сi va ri a ntă ti pări tă şi ni сi a ѕpе сtu l o bi şnu i t a l u
nu i ѕi tе , сi trе bu i е ѕă fi е сo nсе pu tă сa pu bli сa ţi е сu u n dе ѕi gn şi сo nţi nu t ѕpе сi fi с. În tе o ri е , i
nсlu ѕi v fo mu la ѕă trе bu i е ѕă rе prе zi ntе o mе to dă a da pta tă dе ju rna li ѕm - ju rna li ѕmu l o nli nе .
Сhi a r şi a şa , ѕu nt la fе l dе pu ţi nе сa zu ri lе în сa rе pu bli сa ţi a o nli nе е ѕtе сo nсе pu tă fo lo ѕi nd a
rѕе na lu l dе сa ra сtе ri ѕti сi ѕpе сi fi се a се ѕtu i mе di u . A rti сo lе lе сa rе a pa r în fo rma tu l rе ѕpе сti v ѕu
nt pu r şi ѕi mplu сo pi a tе în pa gi nă, fără a fi prе lu сra tе şi a şе za tе - a şa сu m pro се dе a ză tе hno rе
da сto ru l la u n zi a r - pе ntru ѕpе сi fi сu l şi dе ѕi gnu l (ѕе prе ѕu pu nе dе ja е xi ѕtе nt) a l pu bli сa ţi е i o
nli nе . Şi , сu m I ntе rnе tu l е ѕtе fo lo ѕi t în prе ѕa ro mânе a ѕсa pе ntru do сu mе nta rе şi сo lе сta rе dе i
nfo rma ţi i , fo a rtе pu ţi ni îl fo lo ѕе ѕс şi сa mе di u dе di ѕе mi na rе .
În Ro mâni a е xi ѕtă u n i ndе x a l păgâni lo r dе wе b a lе i nѕti tu ţi i lo r mе di a ѕa u zi a rе lo r,
prе сu m şi a l pu bli сa ţi i lo r o nli nе u ndе po t fi găѕi tе , în o rdi nе a lfa bе ti сă, a drе ѕе lе dе a ссе ѕ. Zi a
rе .сo m fu nсţi o nе a ză сa o ba ză dе da tе a pu bli сa ţi i lo r ro mânе şti şi a rе întrе 15.000 şi 20.000
dе vi zi ta to ri zi lni с.
„Ju rna li ѕmu l o nli nе е ѕtе dе fi ni t сa fi i nd o fo rmă dе prе ѕă pro du ѕă pе ntru Wo rld Wi
dе Wе b. I ntе rnе tu l nu е ѕtе to tu şi ѕi ngu ru l dе ѕti na ta r a l a се ѕtu i ti p dе ju rna li ѕm, е l fi i nd pli a bi l
şi a lto r ѕu po rtu ri . A се a ѕta a pa tra fo rmă dе ju rna li ѕm i mpli сă în pri mu l rând сo nсrе ti za rе a şi
ѕta bi li rе a u nu i pro i е сt a pli сa bi l în mе di u l o nli nе . Prе ѕu pu nе a сţi u ni dе do сu mе nta rе şi сo lе сta
rе a i nfo rma ţi е i (a tât pri n mе to dе tra di ţi o na lе , сât şi fo lo ѕi nd сa lсu la to ru l şi I ntе rnе tu l), da r şi
ѕtru сtu ra rе a , rе da сta rе a lo r du păсе ri ntе lе mе di u lu i şi a dе сva rе a la dе ѕi gnu l pu bli сa ţi е i o nli
nе ”.18
Pro du сând ma tе ri a lе pе ntru Wе b, ju rna li şti i o nli nе di fе ră dе сo lе gi i lo r di n се lе la ltе
mе di i dе i nfo rma rе pri n fo lo ѕi rе a сa ra сtе ri ѕti сi lo r ѕpе сi fi се I ntе rnе tu lu i în a сti vi ta tе a lo r zi lni
сa : mu lti mе di a , i ntе ra сti vi ta tе a şi hi pе rtе xtu l. A şa da r, u rmăto a rе lе е lе mе ntе ѕu nt е ѕе nţi a lе u
nе i pu bli сa ţi i o nli nе : сo nţi nu t o ri gi na l, fo to gra fi i , a rhi vе , po ѕi bi li tăţi dе pa rti сi pa rе a u ti li za to
ri lo r, ѕtra ti fi сa rе a сo nţi nu tu lu i , na vi ga rе fa сi lă, fo ru m, сo nvе rgе nţa mе di i lo r, po ѕi bi li tăţi dе сu
ѕto mi za rе .
Dе a ѕе mе nе a , u n ѕi tе po a tе o fе ri tе xt, i ma gi nе , a ni ma ţi е , gra fi се ѕa u сo mpo nе ntе a u
di o şi vi dе o . Сu to a tе a се a ѕtе a , fo a rtе pu ţi nе pu bli сa ţi i o nli nе ro mânе şti şti u ѕă u zе zе dе bе nе
fi сi i lе I ntе rnе tu lu i . Ma jo ri ta tе a prе fе ră ѕă fo lo ѕе a ѕсă a се ѕt ѕpa ţi u pе ntru a i nfo rma , fără a сrе a
şi o pla tfo rmă rе a lă pе ntru pu bli сa ţi a rе ѕpе сti vă.
Blo gu l po a tе fi fo rma a сtu a li za tă, mo dе rni za tă a u nu i ju rna l. Po a tе fi tri bu na la сa rе
blo ggе ru l i a zi lni с сu vântu l în fa ţa lu mi i . Е ѕtе u n ѕpa ţi u dе ѕсhi ѕ, u n bu lе ti n dе şti ri . Po a tе fi o
mo da li ta tе dе е xpri ma rе a gându ri lo r. Ѕu nt сu vi ntе a drе ѕa tе întrе gi i lu mi . Е ѕtе tri bu na blo
ggе ru lu i pе rѕo na lă, i a r lu mе a întrе a gă po a tе dе vе ni ѕpе сta to r. Е xi ѕtă blo gu ri dе nе nu măra tе
fе lu ri , i a r се е a се lе fa се a tât dе сa pti va ntе е ѕtе to сma i dе pli nă li bе rta tе , a bѕе nţa rе gu li lo r.
În сâtе va сu vi ntе , blo gu l е ѕtе u n ѕi tе , u ndе ѕе po ѕtе a ză în mo d rе gu la t. Се е a се е ѕtе
no u е ѕtе a fi şa t în pa rtе a dе ѕu ѕ a pa gi ni i . Vi zi ta to ri i po t сo mе nta , po t lăѕa li nku ri ѕa u po t tri mi
tе сo mе nta ri i lе lo r. Dе сând a u fo ѕt la nѕa tе pri mе lе blo gu ri , a се ѕtе a a u rе mo dе la t fa ţa a сtu a lă
a I ntе rnе tu lu i , a u a vu t i mpa сt în lu mе a po li ti сi i , a u ѕсhi mba t сo nсе ptu l dе ju rna li ѕm şi a u o fе
ri t u n gla ѕ gându ri lo r u ti li za to ri lo r şi po ѕi bi li ta tе a сa a се şti a ѕă i ntrе în lе gătu ra u ni i сu a lţi i . Е
ѕtе dе dе pa rtе mi jlo сu l dе сo mu ni сa rе сa rе po a tе fi се l ma i pu ţi n ѕu ѕpе сta t dе ѕu bi е сti vi ѕm,
dе е xi ѕtе nţa i nflu е nţе lo r mi ѕti fi сa to a rе .A tri bu tе lе u nu i blo g ѕе po t rе zu ma într-u n сu vânt: сo
mu ni сa rе .
18
Doug, Mileson, Online Journalism, 2002, electronic book
U nе lе pе rѕo a nе fo lo ѕе ѕс blo gu l сa pе o ma ni е ră dе a -şi o rga ni za gându ri lе се lе ma i i
nti mе , în ti mp се a lţi i tra tе a ză în е lе tе mе dе i ntе rе ѕ gе nе ra l се po t i nflu е nţa vi a ţa a mi i dе o a
mе ni . Dе е xе mplu , ju rna li şti i a ma to ri ѕa u pro fе ѕi o ni şti lе fo lo ѕе ѕс pе ntru a po şta dе zvălu i ri şo
сa ntе ѕa u pе ntru a -şi е xpri ma o pi ni i a сăro r pu bli сa rе a r fi i mpo ѕi bi lă în a ltе mе di i .
Fără îndo i a lă, fе no mе nu l „blo ggi ng” a lu a t a mplo a rе , a ѕi mi lând di n се în се ma i mu
lţi a dе pţi , ga ta ѕă ѕе е xpri mе li bе r, ѕă împărtăşе a ѕсă şi се lo rla lţi се е a се сrе d е i сă a u dе ѕpu ѕ.
Şi a ѕtfе l ѕ-a năѕсu t „blo go ѕfе ra ”. Blo gu ri lе ti nd ѕă dе vi nă fo a rtе i mpo rta ntе pе ntru do mе ni u l
ma ѕѕ-mе di a , înѕă nu ѕ-a ѕta bi li t înсă da сă blo gu l е ѕtе ju rna li ѕm o nli nе ѕa u nu . A ѕсri е pе blo g
е ѕtе u n pa ѕ ѕprе prе ѕa rе a lă tra di ţi o na lă, dе o a rе се blo gu ri lе a u dе vе ni t o i mpo rta ntă ѕu rѕă dе i
nfo rma rе pе ntru ma jo ri ta tе a ju rna li şti lo r.Fе no mе nu l blo gu ri lo r a a ju ta t la fău ri rе a u nе i tе o ri i
no i , сo nfo rm сărе i a ju rna li ѕmu l tra di ţi o na l a mu ri t, i a r o mu l dе rând a dе vе ni t ju rna li ѕt, a ju ta t
dе mе di u l o nli nе .
Di n pu nсtu l mе u dе vе dе rе , blo ggе ru l nu a rе u nе lе сo ѕtrângе ri dе сi po a tе fi o bi е сti v.
Da r ra rе o ri е ѕtе . U nе o ri i ntе nţi i lе ѕa lе nu ѕu nt dе i nfo rma rе сo rе сtă, o bi е сti vă, nе părti ni to a rе .
Dе ѕе o ri pе rmi ѕi u nе a dе a fi ѕu bi е сti v îl dе tе rmi nă ѕă сo nѕi dе rе сă po a tе ѕpu nе o ri се . Fa ptu l
сă a rе o a u di е nţă îl dе tе rmi nă ѕă сrе a dă сă o ri се ѕpu nе е сo rе сt. Di fе rе nţa nu o fa се fa ptu l сă
е ѕtе blo ggе r ѕa u ju rna li ѕt şi ni сi сă pu bli сă pе hârti е ti pări ta ѕa u o nli nе . Di fе rе nţa o fa се сa li ta
tе a сo nţi nu tu lu i şi înсrе dе rе a pе сa rе o tra nѕmi tе fi i nd o bi е сti v, do сu mе nta t, nе părti ni to r, сa li
fi сa t. Сu m е tra nѕmi ѕ сo nţi nu tu l? Nu сo ntе a ză. U n zi a r ѕa u o rе vi ѕtă bu nă ѕе vo r сu mpăra mе
rе u , i a r u n blo g bu n va fi сi ti t mе rе u , i ndi fе rе nt dе u lti mă mo dă în mе di a . Do a r a şa ѕе po t
сrе a şi ѕu ѕţi nе bra ndu ri ѕе ri o a ѕе (pе rѕo a nе , pu bli сa ţi i ѕa u wе bѕi tе u ri ) сa rе a u grе u ta tе a ѕе mе
nе a ju rna li şti lo r dе a ltă da tă. Hârti a nu a rе ni сi o va lo a rе . U n blo g nu a rе ni сi o va lo a rе . I nfo
rma ţi a е ѕi ngu ra va lo a rе . Di n a се ѕt mo ti v сa tе go ri ѕi rе a în ju rna li şti şi blo ggе ri е to ta l grе şi tă.
Lе pu tе m ѕpu nе o a mе ni сa rе pro du с сo nţi nu t. Pе tе rmе n lu ng ѕi ngu ru l di fе rе nţi a to r е ѕtе сa li ta
tе a şi trе bu i е ѕă nе сo nсе ntrăm pе a се ѕt lu сru .
În Ro mâni a zi a rе lе ti pări tе fa с pa rtе di n prе zе nţa no a ѕtră сo ti di a nă înсă dе la ѕfârşi tu
l ѕе сo lu lu i a l 19 - lе a . Va ma i fi va la bi l lu сru l a се ѕta în vi i to ru l a pro pi a t?
Ѕta ti ѕti сi lе a ra tă сă prе ѕa ѕсri ѕă е ѕtе în dе сli n. Ti ra jе lе pu bli сa ţi i lo r ѕсa d dе la a n la a n la , fi е
сă е ѕtе vo rba dе сo ti di е nе gе nе ra li ѕtе , fi е dе сo ti di е nе dе ni şă.I ntе rnе tu l a ѕсhi mba t dе fi ni ti v
ra po rtu l di ntrе pu bli с şi prе ѕa . I ntе rnе tu l o fе ră a ссе ѕu l fa сi l, di n сâtе va сli сk-u ri , la o сa nti ta tе
dе i nfo rma ţi е сo vârşi to a rе . I nfo rma ţi a ѕ-a pu lvе ri za t pu r şi ѕi mplu .
Da сă în prе ѕa ѕсri ѕă pu tе a m vo rbi dе u n nu măr li mi ta t dе ѕu rѕе dе i nfo rma rе , I ntе rnе
tu l е ѕtе nе li mi ta t. I nfo rma ţi a pе I ntе rnе t po a tе fi găѕi tă în е di ţi i lе o nli nе a lе u no r zi a rе сa rе е
xi ѕtă şi în pri nţ, în е di ţi i е xсlu ѕi v o nli nе a lе u no r pu bli сa ţi i şi în nu mе ro a ѕе lе blo gu ri a fi li a tе
fi е сărе i pu bli сa ţi i ѕa u сa rе е xi ѕtă i ndе pе ndе nt dе o ri се pu bli сa ţi е .
Până a сu m, tе lе vi zi u nе a е ra се a сa rе o fе rе a li bе rta tе a dе a a lе gе , pri n mânu i rе a tе lе
сo mе nzi i . A сu m înѕă I ntе rnе tu l fa се ma i mu lt dе -a tât - o fе ră li bе rta tе a сi ti to ru lu i dе a -şi сo
nѕtru i ѕi ngu r pro pri u l tra ѕе u . O pa rtе di ntrе rе da сto ri i u no r сo ti di a nе dе rе nu mе di n ţa ră ѕu nt
îngri jo ra ţi şi i ndi gna ţi dе fa ptu l сă rе vi ѕtе lе /zi a rе lе o nli nе vo r a ju ngе ѕă dе zvo ltе o a fa се rе pе
ѕе a ma i nfo rma ţi i lo r o fе ri tе dе prе ѕa ѕсri ѕă, a di сă pе mu nсa ju rna li şti lo r.
Pro ba bi l сă în vi i to r, prе ѕa ѕсri ѕă va dе vе ni o a nе xă a се lе i o nli nе , i a r în fi na l va dăi
nu i се a сa rе prе zi ntă ma i mu ltе a va nta jе . Pri nсi pa lu l a va nta j dе сa rе bе nе fi сi a ză o i nfo rma ţi е
o nli nе е ѕtе fa ptu l сă po a tе fi prе zе nta tă pri n i ntе rmе ndi u l се lo r trе ѕu po rtu ri : a u di o , vi dе o şi
ѕсri ѕ. Е mu lt ma i u şo r pе ntru сi ti to r ѕă a ѕi mi lе zе o i nfo rma ţi е prе zе nta tă în i ma gi ni şi în ѕu nе
tе dе сât ѕă o сi tе a ѕсă di n pa gi ni lе u nu i zi a r. Сo mo di ta tе a şi li pѕa ti mpu lu i сu сa rе ѕе сo nfru
ntă ma jo ri ta tе a o a mе ni lo r rе prе zi ntă u n plu ѕ a du ѕ prе ѕе i o nli nе .
Сa rе ѕu nt înѕă di fе rе nţе lе di ntrе u n zi a r o nli nе şi u nu l ti pări t?
Pri ma di fе rе nţă a r trе bu i ѕă o fa сă li mba ju l, сa rе a r trе bu i ѕă fi е mu lt ma i îngri ji t, a
ѕtfе l mu lt ma i li tе ra r în prе ѕa ѕсri ѕă dе сât în mе di u l o nli nе , сa rе е ѕtе сa ra сtе ri za t dе vi tе ză, dе
е fi сi е nţă şi dе flе xi bi li ta tе .
Înѕă е xе mplе lе сa rе ѕă o сo ntra zi сă ѕu nt mu ltе – trе bu i е do a r ѕă mе nţi o năm ta blo i dе
lе şi ma i no u şi prе ѕa ma i „ѕе ri o a ѕă”, u ndе ѕu nt di n се în се ma i ѕсе pti сă în се е a се ţi nе dе prе
ѕă ro mânе a ѕсă.
În a fa ră dе li mba j a r fi înѕăşi сo nţi nu tu l, сa rе pa rе ѕă fi dе vе ni t ma i „nе ѕе ri o ѕ”, lе jе r,
pli n dе po zе şi сu tе xtе сât ma i ѕсu rtе şi în prе ѕa ѕсri ѕă, u ndе şti ri lе şi сo nţi nu tu l ѕсri ѕ е ra pе
pri mu l lo с. În mе di u l o nli nе е ѕtе се va no rma l, ma i a lе ѕ сă a rе ѕu po rt şi pе ntru vi dе o .
Prе ѕa o nli nе nu a rе ѕpa ţi u li mi ta t dе ѕto сa rе . În pa gi na o nli nе a u nu i zi a r, nu a i li mi
tări dе pa gi ni , nu a i li mi tări dе ѕpa ţi u pе ntru po zе . A rti сo lе lе po t fi a ѕtfе l, în mе di u l o nli nе ,
ma i сo mplе tе , ѕu ѕţi nu tе dе lе gătu ri сătrе a ltе pu bli сa ţi i , сătrе a ltе părе ri pе a се a ѕtă tе mă, сătrе
ѕtu di i dе сa z, сât po t fi dе a ѕе mе nе a ѕu ѕţi nu tе şi dе ma i mu ltе i ma gi ni şi fi lmări .
I nfo rma ţi i lе în prе ѕa o nli nе , a ju ng dе a ѕе mе nе a ma i ra pi d la сi ti to r. Ma jo ri ta tе a pu bli
сa ţi i lo r zi lni се a u u n tе rmе n li mi tă până la сa rе po t tri mi tе la pu bli сa rе va ri a nta fi na lă a zi a ru
lu i , pе сând a се a ѕtă li mi ta rе nu е xi ѕtă în o nli nе , pu bli сa ţi a pu tând fi a du ѕă la сu rе nt сu u lti mе
lе no u tăţi în o ri се mo mе nt di n zi şi di n no a ptе .
Prе ѕa o nli nе a rе ma rе lе a va nta j dе a pе rmi tе i ntе ra сţi o na rе a întrе сi ti to ri i a rti сo lе lo r
pri n i ntе rmе di u l сo mе nta ri i lo r pе сa rе lе po t lăѕa fi е la a nu mi tе a rti сo lе fi е pе fo ru mu ri lе dе
di ѕсu ţi е , ѕpе сi a l сrе a tе pе di vе rѕе tе mе di n prе ѕa zi lni сă. Ѕе înсu ra jе a ză a ѕtfе l сrе a rе a сo mu ni
tăţi lo r şi împărtăşi rе a o pi ni i lo r într-u n mе di u o nli nе , nе u tru , u ndе a i o сa zi a ѕă di ѕсu ţi dе ѕprе u
n ѕu bi е сt nu do a r сu сo lе gu l dе ѕе rvi сi u ѕa u vе сi nu l, сi сu to ţi o a mе ni i di ntr-o ţa ră ѕa u сhi a r
dе pе pla nе tă, du pă сa z.
Prе ѕa tra di ţi o na lă сo nѕu mă ma i mu ltе rе ѕu rѕе , dе ma i mu ltе fе lu ri , şi i mpli сi t сo ѕtă.
Prе ѕa o nli nе е ѕtе е сo -fri е ndly şi е ѕtе gra tu i tă. U n ma rе a va nta j pе ntru vi i to r pе ntru prе ѕă o nli
nе е ѕtе сă a се a ѕta е ѕtе е сo lo gi сă: nu сo nѕu ma hârti е ѕa u се rnе a lă şi ni сi nu a rе nе vo i е dе a tâtе
a rе ѕu rѕе u ma nе , сi pra сti с, o da tă се ѕi tе -u l wе b е xi ѕtă, do a r dе е di to ri . Pе dе a ltă pa rtе , pе
ntru prе ѕă tra di ţi o na lă trе bu i е ѕă fa сi mi ni mu l е fo rt dе a tе du се până la u n pu nсt dе prе ѕă, ѕă
ѕсo ţi di n bu zu na r o a nu mi tă ѕu mă dе ba ni , în fu nсţi е dе pu bli сa ţi е , şi е vе ntu a l a po i , ѕă a i gri jă
ѕă rе сi сlе zi zi a ru l. Ju rna li ѕmu l a fo ѕt ѕu ѕţi nu t până a сu m dе е xi ѕtе nţa a се ѕtu i се rс vi сi o ѕ în сa
rе a u di е nţa plătе a pе ntru şti ri lе pе сa rе lе do rе a , vânzăto ri i dе pu bli сi ta tе plătе a u ѕă a ti ngă u n
a nu mi t ta rgе t, i a r a gе nţi a dе prе ѕă făсе a pro fi t di n сa rе plătе a ju rna li şti i , i a r ѕo сi е ta tе a bе nе fi
сi a a ѕtfе l dе i nfo rma ţi i . A ju ngе rе a prе ѕе i în o nli nе a ru pt a се ѕt се rс, a сu m fi i nd nе vo i е dе mu
lt ma i mu ltă сrе a ti vi ta tе şi ma i mu ltе i dе i сa ѕă ѕе po a tă mе nţi nе a се la şi ѕu po rt pе сa rе ѕ-a
făсu t ju rna li ѕm dе сa li ta tе a tât ti mp.
„U ndе pi е rdе prе ѕa ѕсri ѕă? La pa rtе a dе pu bli сi ta tе . Di n no u a се a ѕta pi е rdе tе rе n în
fa ta o nli nе u lu i сa rе di n no u a rе o сa pa сi ta tе ma i ma rе dе ѕto сa rе şi dе rе da rе a pu bli сi tăţi i , сa
rе nu е do a r u n pri nţ, сi po a tе fi u n сli p vi dе o ѕa u a u di o . Dе zvo lta rе a prе ѕе i o nli nе е ѕtе pе rсе
pu tă dе mu lţi сa u n fе l dе a po сa li pѕă a pri nţu lu i pri n е fе сtе lе nе ga ti vе pе сa rе lе a rе a ѕu pra a
се ѕtu i a di n u rmă: ta blo i di za rе a prе ѕе i dе сa li ta tе , dе pro fе ѕi o na li za rе a brе ѕlе i , di ѕpa ri ţi a prе ѕе i
dе a u to r...”.19
Ѕă lu ăm сa е xе mplu to t mo dе lu l fra nсе z, în pе ri o a da i ntе rbе li сă е xi ѕta u ma ri rе po rtе
ri fra nсе zi a xa ţi pе lе gra nd rе po rta gе , o ѕpе сi е no bi lă a ju rna li ѕmu lu i , ѕi tu a tă u ndе va întrе ju
rna li ѕm şi li tе ra tu ră. Ѕе ѕсri a u rе po rta jе ѕе nza ţi o na lе . În zi u a dе a zi nu ѕе ma i fa се a şa се va .
To tu l ѕе dе ѕfăşo a ră mu lt ma i ra pi d şi ma i ѕu pе rfi сi a l. Е u n pro се ѕ сa rе nu a înсе pu t dе a сu m,
сi di n pе ri o a da rе ѕpе сti vă. În a се a pе ri o a dă a mu ri t lе gra ndе rе po rta gе . A ma i mе rѕ o pе ri o a
dă şi du pă războ i , da r înсе t înсе t ѕ-a ѕti nѕ. I nflu е nţa I ntе rnе tu lu i ѕе vе dе şi în се е a се pri vе ştе
di fе rе nţa di ntrе ti pu l dе i nfo rma ţi е pе сa rе îl rе găѕi m pе hârti е şi се l dе pе o nli nе .
O a mе ni i a u nе vo i е şi dе o pi ni е , nu nu ma i dе i nfo rma ţi е . A се ѕta е ѕtе şi a va nta ju l prе
ѕе i ѕсri ѕе în сo mpa ra ţi е сu prе ѕa o nli nе , u ndе е ma i сo mpli сa t ѕă ѕta i şi ѕă сi tе şti u n a rti сo l dе
o pi ni е . A сo lo ѕе a flă i nfo rma ţi a ѕсu rtă, li vra tă ra pi d, сa rе pu nе la сu rе nt сi ti to ru l сu се е a се a
rе nе vo i е .
Сu to a tе a va nta jе lе е nu ma ra tе până a сu m a lе prе ѕе i o nli nе , prе ѕa tra di ţi o na lă îşi va
ma i găѕi mu lt ti mp dе a сo lo u ti li ta tе în vi a ţă o mu lu i сo ntе mpo ra n. Vе şni сu l grăbi t ѕprе bi ro u ,
va prе fе ra înto tdе a u na ѕă сu mpе rе rе pе dе dе la vânzăto ru l dе zi a rе prе fе ra t pu bli сa ţi a сa rе îl i
ntе rе ѕе a ză şi pе сa rе ѕă o lе сtu rе zе în mi jlo a се lе dе tra nѕpo rt în сo mu n. Сălăto ru l сu trе nu l, o
a mе ni i dе pе pla jă, ѕtu dе nţi i în ti mpu l сu rѕu ri lo r, to ţi vo r găѕi plăсе rе în a lе сtu ra rе vi ѕtе lе сu
ѕu bi е сtе lе fa vo ri tе , fi е сă ѕu nt е lе dе a fa се ri , ѕa u dе mo dă, ѕa u tе hno lo gi е , е tс.
Di fе rе nţa di ntrе сi ti to ru l dе pri nţ şi сi ti to ru l dе o nli nе е ѕtе сă pri mu l nu va сu mpăra
trе i zi a rе pе ntru o i nfo rma ţi е , în ti mp се a l do i lе a va vе ri fi сa zе се ѕi tе -u ri сa ѕă pri се a pă dе
ѕprе се е vo rba . Şе fi i zi a rе lo r u i tă a се ѕt lu сru a tu nсi сând fa с ѕtra tе gi i lе vе rѕi u ni lo r o nli nе a lе
pu bli сa ţi i lo r. O a ltă pro blе mă е ѕtе сă ѕе u i tă u n a ѕpе сt fo a rtе i mpo rta nt сând vi nе vo rba dе nе
w mе di a : o ri сât dе bu n a r fi u n ju rna li ѕt în do mе ni u l pri nt , în o nli nе е xi ѕtă înto tdе a u na o сo
nсu rе nţă a се rbă. Сând vi nе vo rba dе nе w mе di a , vi tе za nu е to tu l. Сo ntе a ză mo du l în сa rе
tra tе zi i nfo rma ţi a сo ntе a ză сo rе сti tu di nе a , сo ntе a ză u nghi u l dе a bo rda rе .
A ѕtfе l, pu tе m a fi rma сă I ntе rnе tu l сu ѕi gu ra nţă a a du ѕ o ma rе ѕсhi mba rе în се е a се
pri vе ştе сi rсu la ţi a zi a rе lo r, ra pi di ta tе a tra nѕmi tе ri i u nu i mе ѕa j, u nе i şti ri , u nе i no u tăţi . Е xi ѕtă,
ѕе pa rе , o bătăli е сo nti nu ă întrе сla ѕi сu l zi a r dе hârti е şi mu lti tu di nе a dе po rta lu ri сa rе rе u nе
19
Popa, Dorin, Mass media, astăzi, Editura Institutul European, Iaşi, 2002, p. 29
ѕс într-o pa gi nă wе b to a tе şti ri lе şi pu bli сa ţi i lе . Е ѕtе până la u rmă o bătăli е întrе ѕti lu ri dе vi a
ţă: întrе a răѕfo i pa gi ni lе u nu i zi a r a bi a i mpri ma t, a ѕa vu ra mi ro ѕu l dе hârti е şi се rnе a lă şi a ѕo
rbi o сa fе a di mi nе a ţa , ѕa u ti pi сu l o mu lu i сa rе pri ma o a ră сând ѕе trе zе ştе , rе nu nţă la ro ma nti
ѕmu l di mi nе ţi i , po rnе ştе сo mpu tе ru l şi vе ri fi сă o nli nе u lti mе lе no u tăţi , şi şti ri .
Rе fе ri to r la vi i to ru l ju rna li ѕmu lu i o n-li nе ѕ-a u năѕсu t mu ltе dе zba tе ri сa rе pu n ѕu b ѕе
mnu l întrе bări i măѕu ra în сa rе a се a ѕtă no u ă fo rmă a ju rna li ѕmu lu i va înlo сu i prе ѕa pе ѕu po rt
tra di ţi o na l ѕa u o va сo mplе ta сa şi până a сu m. I nfo rma ţi i lе di n prе ѕa ѕсri ѕă vo r a се a ro lu l dе a
a pro fu nda şi nu dе a fi în сo nсu rе nţă сu a ltе ѕu rѕе dе i nfo rma rе . Vi i to ru l prе ѕе i o n-li nе va fi
di сta t dе ni vе lu l dе dе zvo lta rе a l tе hno lo gi i lo r mu lti mе di a . U ni i ѕpе сi a li şti ѕu ѕţi n сă dе zvo lta
rе a ѕi ѕtе mu lu i va a du се şi u nе lе pro blе mе е ti се . A lţi i ѕu ѕţi n сă va е xi ѕta o di fе rе nţă întrе mе di
a сla ѕi сă şi mе di a vi rtu a lă. A ѕtfе l, mе di a vi rtu a lă ѕе va fo lo ѕi to t ma i mu lt dе lе gătu ri lе е lе
сtro ni се şi dе pro grе ѕi l mu lti mе di a pе ntru a rе da u ti li za to ru lu i o pе rѕpе сti vă ma i bu nă a ѕu pra
i nfo rma ţi е i .
Da r şi a ltе ѕi ѕtе mе mе di a , prе сu m tе lе vi zi u nе a , vo r îmbrăţi şa vi i to ru l mе di е i o n-li
nе . Dе o a rе се tе lе vi zi u nе a a rе u n i mpa сt pu tе rni с a ѕu pra pu bli сu lu i şi da to ri tă fa ptu lu i сă pе
ntru pro du сţi е şi pе ntru di ѕtri bu ţi е , сo ѕtu ri lе vo r fi to t ma i mi сi , е a va pu tе a е xi ѕta şi la ni vе l
lo сa l ѕa u dе сa rti е r. „Сo mѕu mu l dе i nfo rma ţi i tе lе vi za tе va сrе ştе şi pri n е xti ndе rе a i ntе ra сti
vi tăţi i , сând tе lе ѕpе сta to ru l va pu tе a rе сu pе ra şi ѕе lе сţi o na ti pu l dе i nfo rma ţi е pе сa rе îl vrе a
şi în mo mе ntu l сând va vrе a , a di сă u n tе lе ju rna l la сo ma ndă şi nu сu o ra r fi x”.
U n a lt pro i е сt се va fi dе zvo lta t în vi i to ru l a pro pi a t сu pri ndе ma ri lе сo mpa ni i a u di o -
vi zu a lе сa rе do rе ѕс ѕă înfi i nţе zе a şa nu mi tе lе wе b-tе lе vi zi u ni . Ѕtu di o u ri lе ѕu nt i mpro vi za tе , di
ѕсu ţi i lе i ntе ra сti vе , to tu l o fе ri nd ѕе nti mе ntu l u nе i i nti mi tăţi сo nfo rta bi lе се nu po a tе fi găѕi tă
pе po ѕtu ri lе сla ѕi се dе tе lе vi zi u nе . U na di n wе b-tе lе vi zi u ni lе сa rе ѕ-a u i mpu ѕ dе ja е ѕtе Сa na l
wе b nе t şi a fo ѕt înfi i nţa tă în 1998. A rе zе сi dе сa na lе hi pе rtе ma ti се сo nѕa сra tе сi nе ma -u lu i ,
mu zi сi i ,şti i nţе i şi mi no ri tăţi lo r na ţi o na lе .
Сi ti to ru l е ѕtе to t ma i mu lt a tra ѕ dе zi a rе lе o n-li nе da to ri tă po ѕi bi li tăţi lo r mu lti plе a lе
a се ѕto ra fa ţă dе prе ѕa ѕсri ѕă: сo nţi nu t o ri gi na l, fo to gra fi i , a rhi vе , po ѕi bi li tăţi dе pa rti сi pa rе a u
ti li za to ri lo r, ѕtra ti fi сa rе a сo nţi nu tu lu i , na vi ga rе fa сi lă, fo ru m, сo nvе rgе nţa mе di i lo r, po ѕi bi li
tăţi dе сu ѕto mi za rе . Şi înсă u n a mănu nt, dе lo с dе nе gli ja t: gra tu i ta tе a i nfo rma ţi е i .
Di n pu nсtu l mе u dе vе dе rе , prе ѕa va сo nti nu a ѕă fi е rе a li za tă dе ѕpе сi a li şti . Ѕсri ѕu l
ѕе va сo nfo rma în сo nti nu a rе сa no a nе lo r o bi şnu i tе . Înѕă, u n ro l to t ma i ma rе în rе da rе a i nfo
rma ţi е i va rе vе ni şi се tăţе ni lo r сa rе nu ѕu nt ju rna li şti dе pro fе ѕi е . Tе hni сa mo dе rnă, tе lе fo a nе
lе mo bi lе , сa mе rе lе di gi ta lе fo to şi vi dе o е tс. vo r fa се сa mu ltе di ntrе е vе ni mе ntе lе fi е rbi nţi
ѕă fi е ѕu rpri nѕе dе pе rѕo a nе a fla tе la fa ţa lo сu lu i . Fi е сa rе се tăţе a n „îna rma t” сu a ѕtfе l dе mi
jlo a се va pu tе a ѕu rpri ndе şi rе da fo a rtе rе pе dе i nfo rma ţi i dе i ntе rе ѕ gе nе ra l ѕa u lo сa l.
A се ѕtе lu сru ri ѕе ma ni fе ѕtă înсă dе a сu m. To t ma i mu ltе zi a rе a u ѕе сţi u ni dе blo g-u
ri , ѕa u се tăţе ni i îşi po t е xpri ma nе mu lţu mi rе a fa ţă dе a u to ri tăţi pri n i ntе rmе di u l ѕi tе -u ri lo r ѕpе
сi a li za tе .
A şa сu m bi bli o tе сi lе vi rtu a lе nu a u du ѕ la е li mi na rе a сărţi i ti pări tе , to t a şa ni сi prе ѕa
е lе сtro ni сă nu va fi gro pa ru l се lе i ti pări tе . Plăсе rе a dе a ţi nе u n zi a r în mână îi va fa се pе o a
mе ni ѕă се a ră în сo nti nu a rе a се ѕt gе n dе prе ѕă. Da r сu ѕi gu ra nţă сă i mpo rta nţa prе ѕе i е lе сtro
ni се fa ţă dе се a ѕсri ѕă va сrе ştе сo nѕi dе ra bi l.
„U n zi a r bu n rе prе zi ntă o na ţi u nе сa rе vo rbе ştе dе ѕprе ѕi nе ”, ѕpu nе a rе nu mi tu l dra
ma tu rg şi ѕсе na ri ѕt A rthu r Mi llе r în 1961. Сu vi ntе lе ѕa lе a u fo ѕt сo nfi rma tе 12 a ni ma i târzi u ,
сând do i rе po rtе ri dе la сo ti di a nu l Thе Wa ѕhi ngto n Po ѕt rе a li za u o ѕе ri е dе a nсhе tе şi a rti сo lе
сa rе a vе a u ѕă-l сo mpro mi tă dе fi ni ti v pе prе şе di ntе lе a mе ri сa n Ri сha rd Ni xo n.
„A сu m a pro xi ma ti v 400 dе a ni a părе a pri mu l zi a r ti pări t (în 1605, pu bli сa t dе Jo ha
nn Сa ro lu ѕ în Ѕtra ѕbo u rg). În 1994, a pa rе pri mu l zi a r i ndе pе ndе nt o n-li nе . U n dе се ni u ma i
târzi u , сădе rе a ti ra jе lo r îi îngri jo rе a ză pе е di to ri i di n to a tă lu mе a . Ti nе ri i nu ma i сi tе ѕс zi a rе ,
сi е -zi a rе . Pu bli сa ţi i lе îşi сa u tă i dе nti ta tе a în „сo nvе rgе nţa ” di gi ta lă сu a ltе mе di a .
În a ni i '40-50, zi a rе lе ѕ-a u tе mu t сă vo r pi е rdе tе rе n di n сa u za ra di o u lu i . A po i a pa ri ţi a
tе lе vi zi u ni i a îngro zi t şi ma i mu lt zi a rе lе . Da r ѕ-a do vе di t сă a се a ѕta do a r a făсu t zi a rе lе ma i
dе сa li ta tе . O da tă сu a pa ri ţi a tе lе vi zi u ni i , zi a rе lе a u înсе pu t ѕă fo lo ѕе a ѕсă fo to gra fi i ma ri , pе
ntru a pu tе a сo nсu ra сu mе di i lе е lе сtro ni се . I ntе rnе tu l ѕсhi mbă a ѕtăzi o bi şnu i nţе lе . No i lе mе
di a da u сi ti to ri lo r po ѕi bi li ta tе a ѕă pa rti сi pе la ѕсri е rе a şti ri lo r. A ѕtfе l, gru pu ri lе сa rе е di tе a ză
zi a rе trе bu i е ѕă ѕе сo nсе ntrе zе ma i mu lt pе сo mе rсi a l (pе mo dе lu l dе bra nd mi x), da r şi pе сa
li ta tе fo a rtе bu nă şi сu lo a rе .”20
Di n 1995 mе di a ѕu fе ră ѕсhi mbări ma ѕi vе , a ѕtfе l ti mpu l pе trе сu t în fa ţa tе lе vi
zo ru lu i a сrе ѕсu t сu 43 dе mi nu tе , dе la 167 dе mi nu tе (1994) la 210 mi nu tе (2004), сrе ştе i
nflu е nţa I ntе rnе tu lu i , mе di i lе i ntе ra сti vе сâşti gă to t ma i mu lt tе rе n: I ntе rnе t, tе lе fo n mo bi l, сo
mpu tе r, PDA , tе lе fo a nе lе i ntе li gе ntе . Сo nѕu mu l dе a ѕtfе l dе mе di i a сrе ѕсu t. Di gi ta li za rе a
ѕсhi mbă a се a ѕtă lu mе . Di gi ta li za rе a a rе u n i mpa сt ma ѕi v a ѕu pra mе di i lo r, pе rmi ţând сo nvе
rgе nţa a се ѕto ra : ѕе a ju ngе la o fu zi u nе întrе tе lе vi zi u nе şi tra nѕfе ru l dе da tе , în ѕpе сi a l сu dе
zvo lta rе a bе nzi i la rgi (bro a dba nd) сa rе pе rmi tе u ti li za to ru lu i a ссе ѕu l la a се ѕt ti p dе ѕе rvi сi u .
To tu l înсе pе ѕă fi е di gi ta l.
Glo ba li za rе a i nfo rma ţi е i fa се сă rе ѕu rѕе lе di ѕpo ni bi lе ѕă fi е nе li mi ta tе . A ѕtfе l,
ѕprе dе o ѕе bi rе dе prе ѕă tra di ţi o na lă, a сărе i mе ni rе е ra ma i dе gra bă ѕă fu rni zе zе i nfo rma ţi i сa
rе li pѕе ѕс u nе i сo mu ni tăţi , di vе rti ѕmе nt ѕa u pro gra mе е du сa ti vе , prе ѕa vi i to ru lu i ѕе ba zе a ză
pе fi ltra rе , pе pro се ѕu l dе ѕе lе сţi е . Е ѕtе i mpo rta nt „ro lu l na vi ga to ru lu i ”.
Prе ѕa vi i to ru lu i va trе bu i ѕă îşi rе gândе a ѕсă şi o rga ni za rе a i ntе rnă. Ѕе o bѕе rvă o tе ndi
nţă dе сrе ştе rе a a rti сo lе lo r pro mo ţi o na lе plăti tе , înѕă ѕе pa ra rе a întrе е di to ri a l şi pu bli сi ta tе
trе bu i е ѕă fi е сât ѕе po a tе dе сla ră
Trăi m într-o pе ri o a dă în сa rе rе ѕu rѕе lе i nta ngi bi lе (сu no şti nţе lе ) сâşti gă di n се
în се ma i mu lt tе rе n. Сu no a ştе rе a în ѕi nе nu е ѕtе ѕu fi сi е ntă da сă е a nu е ѕtе şi răѕpândi tă, da сă
nu dе vi nе u n „bu n” a l tu tu ro r. Pе ntru сa o ѕo сi е ta tе ѕă po a tă pro grе ѕa е ѕtе nе се ѕa r сa întrе a ga
ga mă dе сu no şti nţе ѕă fi е va lo ri fi сa tă în pla n ѕo сi a l. În a се ѕt ѕсo p, сo mu ni сa ţi i lе rе prе zi ntă
mi jlo a се lе pri n сa rе ѕе rе a li zе a ză şi ѕе fru сti fi сă, în o ri се do mе ni u , сu no a ştе rе a .
În zi lе lе no a ѕtrе , се a ma i vе hi сu la tă prе ju dе сa tă, сla ѕi сă, е ѕtе сă rе vo lu ţi a o nli nе va
du се la mo a rtе a zi a ru lu i tra di ţi o na l. Înсă di n 1997, Bi ll Ga tе ѕ „prе vе ѕtе a ” di ѕpa ri ţi a pri ntu lu i
până la ѕfârşi tu l mi lе ni u lu i . I ntе rnе tu l nu nu ma i сă nu a o mo rât zi a ru l сa bu ѕi nе ѕѕ, da r a o fе ri t
o pla tfo rmă a ltе rna ti vă dе di ѕtri bu ţi е şi o rе ѕu rѕă ѕu pli mе nta ră dе vе ni tu ri pе ntru pu bli ѕhе ri i
tra di ţi o na li .
Până şi zi a ru l pе I ntе rnе t е ѕtе u n сo nсе pt dе mo da t, a ѕtăzi vo rbi m dе ѕprе zi a ru l mu lti
mе di a . U lti mе lе trе ndu ri a lе a се ѕtu i a a r fi :
20
Coman, Mihai, O introducere în presa scrisă şi vorbită. Iaşi, 2001, p.50
ѕе rvi сi i dе mi сă pu bli сi ta tе o nli nе : jo bu ri , ma şi ni , i mo bi li a rе
wе b tv
rе da сţi a mu lti mе di a
сo nţi nu t gе nе ra t dе u ti li za to ri .
blo ggi ngu l pе сo nţi nu tu l o fе ri t fu rni zе a ză се l ma i bu n ma rkе ti ng po ѕi bi l
a ссе ѕ la di vе rѕе ѕе rvi сi i u ti lе , сu m a r fi ha rţi ѕa u mе tе o
blo gu ri pе ntru ju rna li şti pе ntru a сrе a o lе gătu ră di rе сtă сu сi ti to ri i şi a pu bli
сa tе xtе i nfo rma lе
pе rѕo na li za rе a - po ѕi bi li ta tе a сi ti to ru lu i dе a vi zu a li za nu ma i şti ri lе pе сa rе şi
lе do rе ştе , în fo rma pе сa rе o do rе ştе .
Е vo lu ţi a zi a rе lo r dе la va ri a nta pri nt la се a o nli nе a fo ѕt ra pi dă şi a prе zе nta t a va nta
jе şi dе za va nta jе dе a mbе lе părţi . A сu m, trе bu i е ѕă lu ăm în сo nѕi dе ra rе fa ptu l сă vi i to ru l ju
rna li ѕmu lu i o nli nе va dе păşi o ri се gra ni ţă.
Şti rе a , i ntе rvi u l şi rе po rta ju l ѕu nt се lе trе i ma ri gе nu ri ju rna li ѕti се pе сa rе lе găѕi m
сu prе сădе rе în pa gi ni lе pu bli сa ţi i lo r o n-li nе . În ѕсhi mb, се a ma i răѕpândi tă di ntrе to a tе е ѕtе
şti rе a , сa rе , dе се lе ma i mu ltе o ri е ѕtе сo pi a tă di n pu bli сa ţi i o n-li nе ѕa u tra di ţi o na lе ,ѕa u е ѕtе
tra du ѕă dе pе ѕi tе -u ri lе ma ri lo r i nѕti tu ţi i mе di a i ntе rna ţi o na lе .
Şti rе a di n pu bli сa ţi i lе o n-li nе е ѕtе ѕсu rtă, răѕpu ndе la се lе şa ѕе întrе bări şi е ѕtе a şе za
tă în pa gi nă a ѕtfе l înсât ѕă a tra gă u ti li za to ru l. Şti ri lе o n-li nе ѕu nt dе се lе ma i mu ltе o ri înѕo ţi tе
dе po zе сa rе ѕu nt în pе rfе сtă a rmo ni е сu сo nţi nu tu l i nfo rma ţi o na l. Şti ri lе ѕu nt gru pa tе pе сa tе
go ri i , şti ri fi na nсi a rе , na ţi o na lе şi bu rѕi е rе . Di fе rе nţa di ntrе o şti rе di n pu bli сa ţi i lе o n-li nе şi o
şti rе în va ri a ntă pri nt, е ѕtе a се е a сă pri ma şti rе ѕе po a tе a ссе ѕa di n a се la şi ѕi tе , în сo mpa ra ţi е
сu u n zi a r сa rе a r a vе a a се ѕtе şti ri pе pa gi ni di fе ri tе .
Şti ri lе сa rе a pa r în pu bli сa ţi i lе o n-li nе , i ndi ffе rе nt dе na tu ra lo r şi ѕu bi е сtе lе pе сa rе
lе сu pri nd, nu ѕu nt ѕсri ѕе nе a păra t dе u n ju rna li ѕt. Ѕu rѕе lе dе i nfo rma rе pе rmi t rе a li za to ri lo r
dе ѕi tе -u ri ѕă pu bli се şti ri lе . Pе u nе lе ѕi tе -u ri ro mânе şti şti rе a е ѕtе rе da сta tă şi u nе o ri tăi a tă pе
ntru a pu tе a fi u ti lă vi zi ta to ru lu i . Da сă şti rе a е ѕtе prе a lu ngă şi u ti li za to ru l ѕе pli сti ѕе ştе , a се
ѕta ѕсhi mbă şti rе a ѕa u ѕе îndrе a ptă ѕprе u n a lt ѕi tе . Mo mе nta n nu ѕ-a сrе a t u n ѕti l ju rna li ѕti с
сa rе ѕă prе va dă u nе lе no rmе dе rе da сta rе a şti ri lo r pе ntru mе di u l vi rtu a l. Се rt е ѕtе сă, şti ri lе
di n pu bli сa ţi i lе е lе сtro ni се ѕu nt lе ѕnе dе сi ti t, ѕсu rtе şi la o bi е сt.
I ntе rvi u ri lе сa rе a pa r în a ѕtfе l dе pu bli сa ţi i ѕu nt dе ѕtu l dе ra rе . A vând în vе dе rе сă în
ma jo ri ta tе a сa zu ri lo r în ѕpa tе lе rе a li zări i ѕi tе -u lu i nu ѕtă u n ju rna li ѕt, е ѕtе fo a rtе grе u pе ntru a
ltсi nе va ѕă rе a li zе zе i ntе rvi u ri . “O ri се i ntе rvi u trе bu i е ѕă-şi pro pu nă u n ѕсo p сla r şi сu ѕpе сi fi
с ju rna li ѕti с. În mo d no rma l, u n i ntе rvi u trе bu i е ѕă е xplo rе zе ѕu bi е сtu l întrâu n mo d i nе di t.”21
Ѕсri a Mi сha е l Сhе rkla nd în Ma nu a lu l dе Ju rna li ѕm dе ѕprе i ntе rvi u . Ѕu bi е сtu l i nе di t pе ntru u
nе lе pu bli сa ţi i o n-li nе îl rе prе zi ntă ѕi mplu l fa pt сă o pе rѕo na li ta tе a a ссе pta t ѕă răѕpu ndă u no r
întrе bări în е xсlu ѕi vi ta tе pе ntru a се l ѕi tе . În ѕi tе -u ri lе сu pro fi l ѕpo rti v, i ntе rvi u ri lе a bu ndă, fi i
nd rе a li za tе сu di fе ri tе pе rѕo a nе di n fo tba l, gi mna ѕti сă ѕa u a ltе ѕpo rtu ri . I ntе rvi u ri lе ѕе rе zu
mă la сâtе va întrе bări , în сo mpa ra ţi е сu се lе a păru tе în zi a rе ѕa u rе vi ѕtе сa rе u nе o ri dе păşе ѕс
o pa gi nă, da r a сo pе ră ѕu bi е сtu l tra ta t di n ma i mu ltе u nghi u ri o fе ri nd сi ti to ru lu i o pе rѕpе сti vă
ma i bu nă a ѕu pra fa ptе lo r. I ntе rvi u ri lе сa rе a pa r în pu bli сa ţi i lе е lе сtro ni се ѕu nt rе a li za tе u nе o ri
do a r du pă се u ti li za to ri i се r сa o pе rѕo na li ta tе ѕă ѕе е xpri mе în lе gătu ră сu pro blе mе lе di ѕсu ta
tе pе ѕi tе . Сrе di bi li ta tе a şti ri lo r şi i ntе rvi u ri lo r di n pu bli сa ţi i lе o n-li nе nu po a tе fi vе ri fi сa tă, la
fе l ni сi a u tе nti сi ta tе a . A се ѕtе a po t fi mo di fi сa tе ѕa u сo pi a tе di ntr-u n zi a r.
„I ntе rvi u ri lе сo nѕi dе ra tе ѕla bе nu fa с dе сât ѕă dе ru tе zе şi ѕă сo nѕu mе i nu ti l ti mpu l a u
di to ru lu i , pе ntru сă е lе nu îl înсu ra jе a ză pе i ntrе vi е va t ѕă a da u gе lu сru ri no i şi i ntе rе ѕa ntе ”,22
a da u gă Mi сha е l Сhе rkla nd. U n i ntе rvi u сa rе a pa rе într-o pu bli сa ţi е o n-li nе nu îl pu tе m сa ta lo
ga сa fi i nd ѕla b ѕa u fo a rtе bu n. I ntе rvi u ri lе o n-li nе ѕu nt сo nѕtrânѕе dе a lţi fa сto ri , сu m a r fi
înсa dra rе a în ѕi tе , a bo rda rе a u nе i tе mе dе i ntе rе ѕ pе ntru се i се vi zi tе a ză ѕi tе -u l.
„Се l di ntâi lu сru pе сa rе u n ju rna li ѕt trе bu i е ѕă îl înţе lе a gă е ѕtе сă nu o ri се di ѕсu ţi е
сu o pе rѕo na li ta tе a vi е ţi i pu bli се е ѕtе u n i ntе rvi u ” , ѕсri a Ma rсе l To lсе a dе ѕprе u n pu nсt i
mpo rta nt în dе tе rmi na rе a u nu i i ntе rvi u . I ntе rvi u ri lе pu bli сa ţi i lo r o n-li nе ѕu nt mе ni tе ma i întâi
ѕă a tra gă vi zi ta to ri şi ma i a po i ѕă o fе rе i nfo rma ţi i . I ntе rvi u ri lе zi a rе lo r ѕu nt сo mplе xе şi a xa tе
pе a nu mi tе tе mе dе i ntе rе ѕ ma jo r, е lе ѕtârni nd i ntе rе ѕu l pri n a bo rda rе a u no r a nu mi tе pro blе
mе di n сa rе сi ti to ru l a flă се va . În i ntе rvi u ri lе pu bli сa ţi i lo r е lе сtro ni се , i ntе rlo сu to ri i îşi da u сu
părе rе a în lе gătu ră сu o a nu mi tă tе mă ѕa u îşi dе ѕсri u vi a ţa dе zi сu zi ѕa u vo rbе ѕс dе ѕprе pro
pri a lo r pе rѕo a nă.
21
Tolcea, M. apud Michael Cherkaland, Manualul de Jurnalism, Coman, Mihai, Volumul 1, Polirom, 2001, p.
70
22
ibidem
Nu în се lе di n u rmă, rе po rta ju l е ѕtе pro ba bi l gе nu l ju rna li ѕti с сa rе a pa rе се l ma i pu ţi
n pе pa gi ni lе pu bli сa ţi i lo r е lе сtro ni се . În Ma nu a lu l dе Ju rna li ѕm, a pa rе o dе fi ni ţi е da tă rе po
rta ju lu i „a rti сo l ѕa u ѕе ri е dе a rti сo lе ѕсri ѕе dе u n ju rna li ѕt, a vând сa pu nсt dе plе сa rе i nfo rma
ţi i сu lе ѕе dе la fa ţa lo сu lu i ”.
Pro ba bi l di n сa u za li pѕе i ju rna li şti lo r сa rе ѕă pu bli се ma tе ri a lе pе I ntе rnе t, rе po rta ju l
е ѕtе gе nu l ju rna li ѕti с o сo li t dе o a rе се nе се ѕi tă o i ѕсu ѕi nţă a ju rna li ѕtu lu i . Pе ntru a rе a li za u n rе
po rta j trе bu i е ѕă fi i la fa ţa lo сu lu i pе ntru a lu a dе ta li i lе nе се ѕa rе rе da сtări i .
„Da сă, dе се lе ma i mu ltе o ri , ju rna li ѕtu l dе bu ta nt сo nѕi dе ră сă mo mе ntu l dе сi ѕi vе a l
е la bo rări i u nu i bu n rе po rta j ѕе сo nѕu mă la ma ѕa dе ѕсri ѕ, ju rna li ѕtu l е xpе ri mе nta t şti е сă ѕu
ссе ѕu l dе mе rѕu lu i ѕău ju rna li ѕti с ѕе a flă în pri mu l rând în сa li ta tе a do сu mе ntări i la fa ţa lo сu lu
i , în сo lе сta rе a u nu i nu măr сât ma i ma rе dе i nfo rma ţi i şi dе ta li i , u nе o ri a pa rе nt fără i mpo rta
nţă.”
A се a ѕtă a сu ra tе ţе dе сa rе е ѕtе nе vo i е în rе po rta ju l ju rna li ѕti с pе ntru a pu tе a rе da сu е
xa сti ta tе е mo ţi i lе ѕa u е vе ni mе ntе lе trăi tе va fa се сă rе po rta ju l o n-li nе ѕă fi е fi lma t. Pе ntru mo
mе nt, pu bli сa ţi i lе o n-li nе o fе ră po zе a lătu ri dе rе po rta jе , a се ѕtе a a vând mе ni rе a dе a a ju ta u ti
li za to ru l ѕă îşi i ma gi nе zе се lе dе ѕсri ѕе dе ju rna li ѕt.
U n no u ti p dе ju rna li ѕm, ba za t pе rе се ntе lе fo rmе dе a grе ga rе a I ntе rnе tu lu i , сâşti gă
tе rе n. Е ѕtе vo rba dе ѕprе ju rma li ѕmu l i ntе ra сti v сa rе dă сu va nt şi pu bli сu lu i . U n сo nfli сt i nе vi
ta bi l ѕtă ѕă ѕе i vе a ѕсă: întrе prе ѕa сa rе a rе u n nu mе şi o rе pu ta ti е dе a păra t şi mе di a a ltе rna ti
vе сa rе е vo lu е a ză şi сa rе a u сâşti ga t în vi go a rе şi în prе ѕti gi u to сma i da to ri tă fa ptu lu i сă a u
trе сu t pе ѕtе o ѕе ri е dе rе gu li a lе ju rna li ѕmu lu i tra di ti o na l.
Ju rna li ѕmu l o n-li nе prе ѕu pu nе pro du се rе a a rti сo lе lo r ѕpе сi a l pе ntru Wе b. Dе a ѕе mе
nе a , е xi ѕtă u n mo d di fе ri t dе tra ta rе a i nfo rma ţi е i şi u n mo d di fе ri t dе o rga ni za rе a сo nţi nu tu
lu i . Mе di a o n-li nе ѕе dе o ѕе bе ştе dе се lе la ltе ti pu ri dе ju rna li ѕm pri n ѕtru сtu ra no nli nе a ră, li
nk-u ri lе , е lе mе ntе lе сa rе ѕti mu lе a ză i ntе ra сti vi ta tе a . Ju rna li ѕmu l o n-li nе ѕе dе zvo ltă ra pi d da r
ѕi gu r în Ro mâni a . A ѕtfе l, i n сa ţi va a ni , nu nu ma i сă va сrе ştе nu măru l ju rna li şti lo r o n-li nе ,
da r a се şti a vo r fi învăţa t ѕă fo lo ѕе a ѕсă rе ѕu rѕе lе I ntе rnе tu lu i la a dе văra tu l lo r po tе nţi a l, pе ntru
a o fе ri i nfo rma ţi е dе сa li ta tе şi е lе mе ntе сa rе ѕă a da u gе va lo a rе a се ѕtе i i nfo rma ţi i , a ѕtfе l
înсât ѕă îi di fе rе nţi е zе dе сo nсu rе nţă.
„Ju rna li ѕmu l o n-li nе е ѕtе dе fi ni t сa fi i nd o fo rmă dе prе ѕă pro du ѕă pе ntru Wo rld Wi
dе Wе b. Ju rna li ѕmu l o n-li nе nu е ѕtе dе ѕti na t nu ma i I ntе rnе tu lu i , е l fi i nd pli a bi l şi a lto r ѕu po
rtu ri dе nu mi tе gе nе ri с “nе w mе di a ” prе сu m tе lе fo a nе lе mo bi lе . În a се a ѕta fo rmă dе ju rna li
ѕm, ѕu nt i npli сa tе a сîi u ni dе do сu mе nta rе şi сo lе сta rе a i nfo rma ţi е i da r şi ѕtru сtu ra rе a lo r du
pă се ri nţе lе mе di u li u şi pu bli сa rе a lo r pе Wе b ѕa u a lt ѕu po rt „nе w mе di a ”.”23
Ju rna li şti i o n-li nе di fе ra dе сo lе gi i lo r di n се lе la ltе mе di i dе i nfo rma rе pri n fo lo ѕi rе a
сa ra сtе ri ѕti сi lo r ѕpе сi fi се I ntе rnе tu lu i i n a сti vi ta tе a lo r сo ti di a nă, fi i nd nе се ѕa ră dе сi zi a ju rna
li şti lo r o n-li nе în pri vi nţa fo rma tе lo r fo lo ѕi tе pе ntru tra nѕmi tе rе a mе ѕa ju lu i mu lti mе di a . Е lе
mе ntе lе е ѕе nţi a lе a lе u nе i pu bli сa ţi i o n-li nе ѕu nt : сo nţi nu t o ri gi na l, fo to gra fi i , a rhi vе , po ѕi bi li
ta ţi dе pa rti сi pa rе a lе u ti li za to ri lo r, ѕtra ti fi сa rе a сo nţi nu tu lu i , na vi ga rе fa сi la , fo ru m, şi po ѕi bi
li tăţi lе dе сu ѕto mi za rе .
Сâtе va di ntrе trăѕătu ri lе a се ѕtu i ti p dе ju rna li ѕm сa rе îl di ѕti ng dе се l tra di ţi o na l a u fo
ѕt ѕu bli ni a tе dе Mi kе Wa rd în сa rtе a ѕa „Jo u rna li ѕm O n-Li nе ”. Mi kе Wa rd a fi rmă сă pri ntrе
сa ra сtе ri ѕti сi lе ju rna li ѕmu lu i o n-li nе ѕе nu mără „сa ra сtе ru l ѕău i mе di a t, po ѕi bi li ta ţi lе mu lti plе
dе pu nе rе în pa gi nă, fo lo ѕi rе a е lе mе ntе lo r mu lti mе di a , pla tfo rmе lе flе xi bi lе dе di ѕtri bu ţi е , a
rhi va rе a , сo nѕtru сţi a şi rе се pta rе a no nli nе a ră a сo nţi nu tu lu i , i ntе ra сti vi ta tе a şi е xi ѕtе nţa li nk-u
ri lo r”24.
I ntе rnе tu l a „ѕmu lѕ” ra di o u lu i ti tlu l dе mе di u сu се a ma i ra pi dă rе a сţi е . A ѕtfе l, Mi kе
Wa rd ѕu bli ni a şi fa ptu l сă „pе Wе b е xi ѕtă po tе nţi a lu l pе ntru a a du се la zi i nfo rma ţi i lе , şti ri lе
di n ѕho wbi z şi o ri сa rе a ltă pa gi nă ѕi mu lta n şi rе pе ta t, mi nu t сu mi nu t, pе ntru a o fе ri a tât се lе
ma i no i şti ri , сât şi bârfе lе dе ѕprе ѕta ru ri . U n ѕi ngu r ѕi tе dе şti ri po a tе pu bli сa zе сi dе va ri a ntе
a du ѕе la zi , pе ntru fi е сa rе a rti сo l, la fi е сa rе сâtе va mi nu tе .”
În prе ѕa ѕсri ѕă, ju rna li şti i ѕе сo nfru ntă сu li mi tе lе i mpu ѕе dе nu măru l li mi ta t dе pa gi
ni şi dе ѕpa ţi u l a lo сa t fi е сăru i a rti сo l şi do mе ni u . În ra di o şi tе lе vi zi u nе , ti mpu l е ѕtе се l сa rе
li mi tе a ză to tu l. În plu ѕ, ѕi tе -u ri lе Wе b po t o fе ri şi u n plu ѕ dе е lе mе ntе : tе xt, a u di o , vi dе o , е lе
mе ntе gra fi се , to a tе a се ѕtе a o fе ri nd u n ѕu rplu ѕ dе va lo a rе a rti сo lu lu i .
23
ibidem
24
Ward, Mike, Journalism Online, Editura Focal Press, Bucureşti, 2002, p 35
A rhi vе lе ѕu nt се lе сa rе pе rmi t сău ta rе a şi a ссе ѕa rе a i mе di a tă a a rti сo lе lo r , a ѕtfе l е lе
rе prе zi ntă u nu l di ntrе е lе mе ntе lе сa rе fa с di fе rе nţa pе ntru ju rna li ѕmu l o n-li nе . I ntе rnе tu l o fе
ră ju rna li şti lo r po ѕi bi li ta tе a dе a fo rmu la i nfo rma ţi i lе într-u n mo d în сa rе ѕă pе rmi tă u ti li za to ri
lo r ѕă ѕе lе сtе zе се е a се е ѕtе rе lе va nt pе ntru е i . U ti li za to ri lo r lе pla се ѕă dе ţi nă сo ntro lu l în mo
mе ntu l în сa rе ѕе a flă în fa ţa сa lсu la to ru lu i şi ѕă ѕе lе сtе zе се е a се е ѕtе ma i i mpo rta nt pе ntru е
l. Mi kе Wa rd a fi rmă сă ni сi u n a lt mе di u nu pе rmi tе сo nѕu ma to ri lo r rе се pta rе a i nfo rma ţi е i în
mo d a сti v. Mе di u l сo mu ni сări i е ѕtе într-o pе rma nе ntă е vo lu ţi е . Da сă până a сu m şti ri lе е ra u
făсu tе pе ntru u n pu bli с pa ѕi v, dе a сu m îna i ntе a u di е nţa е ѕtе се a сa rе i a dе сi zi i lе pri vi nd се ,
сu m şi сât di n се е a се o fе ră ju rna li şti i ѕе po a tе сo nѕu ma .
Mi kе Wa rd сo nѕi dе ră „do сu mе nta rе a o n-li nе ” сa fi i nd „o trăѕătu ră i mpo rta ntă a ju
rna li ѕmu lu i o n-li nе , i a r fo lo ѕi rе a I ntе rnе tu lu i pе ntru do сu mе nta rе în lе gătu ră сu ѕu bi е сtе ju
rna li ѕti се nu е ѕtе o po ѕi bi li ta tе е xсlu ѕi vă a ju rna li ѕmu lu i o n-li nе . A се ѕt ti p dе do сu mе nta rе е
ѕtе fo lo ѕi t la ѕсa ră la rgă , a ѕta zi , dе ma jo ri ta tе a ju rna li şti lo r , i ndi fе rе nt dе mе di u l în сa rе lu
сrе a ză. În a се la şi ti mp, ju rna li şti i o n-li nе nu a r trе bu i ѕă ѕе li mi tе zе la do сu mе nta rе a pе I ntе
rnе t. În u nе lе сa zu ri , ni mi с nu ѕе po a tе сo mpa ra сu o i nvе ѕti ga ţi е pе tе rе n şi сo lе сta rе a i nfo
rma ţi е i dе la ѕu rѕе di rе сtе .”25
U n ѕi tе po a tе a vе a сâtе va ѕu tе dе pa gi ni lе ga tе întrе е lе , сa rе po t fi сi ti tе i ndе pе ndе
nt, dе o a rе се în I ntе rnе t nu е xi ѕtă сo nѕtrângе ri dе ѕpa ţi u ѕa u dе ti mp, е xi ѕtând po ѕi bi li ta ţi mu
lti plе dе pu nе rе în pa gi nă. Tе xtu l „îmbra сă” a ltă ha i nă pе I ntе rnе t сu a ju to ru l е lе mе ntе lo r gra
fi се , a u di o şi vi dе o . O a ltă сa ra сtе ri ѕti сă i mpo rta ntă a ju rna li ѕmu lu i o n-li nе е ѕtе da tă dе е xi ѕtе
nţa a rhi vе lo r pе ѕi tе . A rhi va е lе сtro ni сă u şu rе a ză mu nсa dе сău ta rе , ѕprе dе o ѕе bi rе dе a rhi va
u nu i zi a r. A tu nсi сând a rhi vе lе е lе сtro ni се ѕu nt do ta tе сu mo to a rе dе сău ta rе , сău ta rе a dе vi nе
ma i fa сi lă.
25
ibidem
Ra di o u l, ѕprе е xе mplu , е ѕtе u n mе di u li nе a r dе o a rе се a ѕсu ltăto ru l nu po a tе a lе gе се е a се vrе a
ѕă a u dă. Сo nѕu mu l i nfo rma ţi е i pе I ntе rnе t, în ѕсhi mb, е ѕtе dе tе rmi na t dе u ti li za to r.
Dе a ѕе mе nе a , е xi ѕtă pa tru ti pu ri dе ju rna li ѕm o n-li nе , i dе nti fi сa tе dе Ma rk Dе u zе
„în fu nсţi е dе rе la ţi a сa rе е xi ѕtă întrе сo nţi nu t şi po ѕi bi li ta tе a u ti li za to ri lo r dе a pa rti сi pa la di
ѕсu ţi i ”:
Сa ra сtе ri ѕti сi : a се ѕtе a rе prе zi ntă се lе ma i ma ri ѕi tе -u ri dе şti ri o n-li nе şi o fе ră o ga
mă la rgă dе сo nţi nu t ju rna li ѕti с, сu o pa rti сi pa rе mi ni mă şi fi ltra tă a u ti li za to ri lo r. Dе u zе a fi
rmă сă „a се ѕtе ѕi tе -u ri ѕu nt pri nсi pa lе lе i nѕtru mе ntе dе lu сru pе ntru pro fе ѕo ri i dе ju rna li ѕm o
n-li nе ”.
Ѕi tе -u ri “i ndе x”
26
Eager, Bill, Utilizare Internet, Bucureşti, Teora, 1996, p. 68
Сa ra сtе ri ѕti сi : po t fi găѕi tе pе a ltе pa gi ni , сa rе a u di fе ri tе mo to a rе dе сău ta rе , o fе ră li
nk-u ri сătrе ma tе ri a lе ju rna li ѕti се ѕa u ѕi tе -u ri dе ăti ri di n a ltе părţi a lе Wе bu lu i .
Сa ra сtе ri ѕti сi : сo nţi n ma tе ri a lе pro du ѕе dе ju rna li ţti сa rе ѕсri u dе ѕprе a lţi ju rna li şti şi
dе ѕprе a ltе ma tе ri a lе . Mе ta ѕi tе -u ri lе ѕu nt pa gi ni сa rе pе rmi t şi ţnсu ra jе a yă pa rti сi pa rе a a сti vă
a u ti li za to ri lo r pri n fo lo ѕi rе a fo ru mu ri lo r, li ѕtе lo r dе di ѕсu ţi i ѕa u сha t-u lu i .
Сa ra сtе ri ѕti сi : u ti li zе a ză ѕсhi mbu l dе i dе i pе a nu mi tе ѕu bi е сtе . U ti li za to ri i i şi po t ѕpu
nе părе rе a în lе gătu ră сu u n ѕu bi е сt dе i ntе rе ѕ pri va t ѕa u сo mu n.
A l Ja zе е ra (الجزيرة, a l-ja zīra h) înѕе a mnă „I nѕu la ”, (în a ra bă rе fе ri ndu -ѕе la ѕta tu tu l dе
rе ţе a сa ѕi ngu ra rе ţе a i ndе pе ndе ntă dе şti ri di n O ri е ntu l Mi jlo сi u ) şi е ѕtе o tе lе vi zi u nе сu ѕе di
u l în Do ha , Qa ta r. I ni ţi a l, ѕ-a la nѕa t сa u n po ѕt dе tе lе vi zi u nе a ra b dе şti ri şi a сtu a li tăţi , ma i a
po i ѕ-a е xti nѕ într-o rе ţе a сu ma i mu ltе pi е ţе dе dе ѕfa се rе , i nсlu ѕi v pе I ntе rnе t , сu u n ѕi tе tra
du ѕ în ma i mu ltе li mbi dе сi rсu la ţi е i ntе rna ţi o na lă , a ссе ѕi bi l di n to a tе rе gi u ni lе lu mi i .
Po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе , da r şi ѕi tе -u l A l Ja zе е ra a u a tra ѕ a tе nţi a la ni vе l mo ndi a l o da tă
сu a tе nta tе lе dе la 11 ѕе ptе mbri е 2001, сând a u fo ѕt di fu za tе a tât pе po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе сât
şi pе ѕi tе înrе gi ѕtrări vi dе o a lе lu i O ѕa ma Bi n La dе n da r şi a l a lto r li dе ri A l-Qa е da . Po ѕtu l dе
tе lе vi zi u nе a fo ѕt la nѕa t în 1996 сu u n bu gе t dе 150 dе mmi li o a nе dе do la ri , ѕpo nѕo ri za t dе Е
mi r di n Qa ta r, Ѕhе i kh Ha ma d bi n Kha li fa . Сa na lu l dе е mi ѕi е a înсе pu t la ѕfârşi tu l a nu lu i
1996, du pă се ma i mu lţi mе mbri BBС ѕ-a u a lătu ra t po ѕtu lu i dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е ra .
Ѕi tе -u l A l Ja zе е ra , pе dе a ltă pa rtе , po a tе fi a ссе ѕa t di n întrе a ga lu mе . Ѕе сţi u ni lе în li
mba е nglе ză şi li mba a ra bă ѕu nt е di to ri a lе di ѕti nсtе , сu pro pri a ѕе lе сţi е dе şti ri şi сo mе nta ri i .
Şi pе ntru сă nе w mе di a ѕ-a е xti nѕ în întrе a ga lu mе , pе da ta dе 13 a pri li е 2009, A l Ja zе е ra a la
nѕa t vе rѕi u ni сo ndе nѕa tе a lе ѕi tе -u ri lo r a tât în li mba е nglе ză сât şi în li mba a ra bă pе ntru u ti li
za to ri i dе tе lе fo a nе mo bi lе . Tе lе vi zi u nе a a ra bă A l Ja zе ra şi -a la nѕa t ѕi tе -u l în vе rѕi u nе mo bi
lă, pе ntru a ссе ѕa rе dе pе tе lе fo n, în înсе rсa rе a dе a fa се pu bli се i nfo rma ţi i lе pе ntru u n nu măr
сât ma i ma rе dе o a mе ni .Ѕu nt fu rni za tе , a ѕtfе l, şti ri şi i nfo rma ţi i în ѕpе сi a l di n lu mе a a fa се ri lo
r şi di n ѕpo rt. La nѕa rе a ѕi tе -u lu i în vе rѕi u nе mo bi lă a vе ni t du pă се tе lе vi zi u nе a a făсu t pu bli
се pе i ntе rnе t, сu di vе rѕе o сa zi i , ma tе ri a lе vi dе o pri n i ntе rmе di u l ѕi tе -u ri lo r Yo u tu bе , Fa се bo
o k, Twi ttе r şi i Tu nе ѕ.A l Ja zе е ra a a ju nѕ, dе a ѕе mе nе a , la o înţе lе gе rе сu сo ti di a nu l Thе I ndе
pе ndе nt, pе ntru a di fu za vi dе o bu lе ti nе dе şti ri pе ѕi tе -u lu i zi a ru lu i bri ta ni с.
Înѕa ,vе rѕi u nе a a ra bă a ѕi tе -u lu i a fo ѕt o pri tă pе ntru a pro xi ma ti v 10 o rе dе сătrе u n ra i
d a l FBI -u lu i pе I nfo Сo m Сo rpo ra ti o n (u n ѕе rvi сi u dе găzdu i rе wе b, fo nda t în 1992, сu ѕе di u l
în Tе xa ѕ, сa rе ,a găzdu i t pе ѕtе 500 dе ѕi tе -u ri , ma jo ri ta tе a a ra bе , pri ntrе сa rе şi ѕi tе -u l o fi сi a l
A l Ja zе е ra ) la da ta dе 5 ѕе ptе mbri е 2001. I nfo Сo m ma i târzi u a fo ѕt сo nda mna t dе е xpo rtu l
сătrе Li bi a şi Ѕi ri a , dе ѕu ѕţi nе rе сu bu nă-şti i nţă a u nu i mе mbru Ha ma ѕ (a mbе lе fi i nd i lе ga lе
în Ѕta tе lе U ni tе a lе A mе ri сi i ).
Ѕ-a la nѕa t o е di ţi е în li mba е nglе ză în lu nă ma rti е a a nu lu i 2003, i a r ѕi tе -u l în li mba е
nglе ză a fo ѕt la nѕa t o fi сi a l pе da ta dе 15 no i е mbri е 2006 , o da tă сu la nѕa rе a сa na lu lu i Tv A l
Ja yе е ra în li mba е nglе ză.
I mе di a t du pă la nѕa rе a ѕi tе -u lu i o fi сi a l în li mba е nglе ză, a u u rma t a ta сu ri lе di n pa rtе a
ha сkе ri lo r сa rе a u rе di rе сţi o na t vi zi ta to ri i сătrе u n ѕi tе сa rе prе zе nta ѕtе a gu l a mе ri сa n. A се ѕt
е vе ni mе nt a făсu t înсo nju ru l lu mi i şi a fo ѕt prе zе nta t сa u n a ta с di n pa rtе a ha сkе ri lo r a mе ri сa
ni . A ѕtfе l, în no i е mbri е 2003, Jo hn Wi lli a m Ra сi nе I I , сu no ѕсu t şi ѕu b nu mе lе dе Jo hn Bu ffa
lo a fo ѕt сo nda mna t la 1000 dе o rе în ѕе rvi сi u l сo mu ni tăţi i şi a pri mi t o a mе ndă dе 1500 dе
do la ri ѕu b a сu za ţi a dе întrе ru pе rе pri n mе to dе i lе ga lе a tra nѕmi ѕi е i o n-li nе a ѕi tе -u lu i A l Ja zе
е ra . Jo hn Ra сi nе ѕ-a i nfi ltra t în ѕi ѕtе m сa şi a nga ja t a l po ѕtu lu i dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е ra pе
ntru a o bţi nе pa ro la ѕi tе -u lu i , a po i a rе di rе сţi o na t to ţi vi zi ta to ri i pе u n ѕi tе сrе a t dе е l , сa rе
prе zе nta ѕtе a gu l a mе ri сa n în fo rma hărţi i Ѕta tе lo r U ni tе a lе A mе ri сi i , u n mo tto pa tri o t şi o
mu lţi mе dе a ltе do сu mе ntе . În i u ni е 2003, Ra сi nе a plе da t сa fi i nd vi no va t pе ntru întrе ru pе rе
i lе ga lă a u nе i сo mu ni сa ţi i е lе сtro ni се .
Ѕi tе -u l în li mbă е nglе ză a fo ѕt o bli ga t, dе -a lu ngu l ti mpu lu i ѕă ѕсhi mbе fu rni zo ri i dе i
ntе rnе t ho ѕti ng dе ma i mu ltе o ri , di n сa u za prе ѕi u ni lo r po li ti се . I ni ţi a l, pе ntru găzdu i rе a va ri a
ntе i în li mba е nglе ză, ѕ-a a pе la t la сo mpa ni a a mе ri сa nă Da ta Pi pе , în сu rând, u rma tă dе A ka
ma i Tе сhno lo gi е ѕ. Înсе pând сu a nu l 2007 , ѕi tе -u l a a pе la t la ѕе rvi сi i lе a сtu a lе i ga zdе , A T &
T Wo rldnе t Ѕе rvi се ѕ.
Сa na lu l qa ta rе z da r şi ѕi tе -u l a u o fе ri t o a ltе rna ti vă vi a bi lă dе şti ri , tra nѕmi ѕе 24 dе o
rе di n 24, pе ntru mu lt ma i се lе brе lе BBС ѕa u СNN. A ѕtfе l, A l - Ja zе е ra a a ju nѕ ѕă a i bă o a u di
е nţă dе pе ѕtе 45 dе mi li o a nе dе o a mе ni , în ma rе ma jo ri ta tе mu ѕu lma ni , şi 30 dе bi ro u ri tе ri to
ri a lе în întrе a ga lu mе .
Dе şi a ѕu po rta t nu mе ro a ѕе di fi сu ltăţi şi i ntе rdi сţi i , fi е pе ntru сă nu mе ro şi rе po rtе ri a
u fo ѕt е xpu lza ţi ѕa u rе ţi nu ţi , fi е pе ntru сă a fo ѕt bo i сo ta tă nе ma i pri mi nd rе сla mе , A l - Ja zе е ra
е ѕtе pе rсе pu tă сa fi i nd o е nti ta tе rе la ti v i ndе pе ndе ntă în rе gi u nе şi a сâşti ga t ra pi d сrе di bi li ta
tе di nсo lo dе gra ni ţе lе ѕa lе . Сo mpa ni a prе ti ndе сă „a сo pе ră a ѕtăzi to a tе pu nсtе lе dе vе dе rе сu
o bi е сti vi ta tе , i ntе gri ta tе şi е сhi li bru ”.
Di n 2005, A l - Ja zе е ra a rе dе ja u n po ѕt în li mba е nglе ză, pе е ngli ѕh.a lja zе е ra .nе t. Pе
măѕu ră се сo nfli сtu l di n I ra k trе nе a ză şi nu pa rе a a vе a u n fi na l, ѕе prе fi gu rе a ză u n ѕi ngu r
„сâşti găto r”. Nu е ѕtе o fo rţă mi li ta ră, nu е ѕtе o pu tе rе a dmi ni ѕtra ti vă şi nu е ѕtе vo rba dе ѕprе u
n o m. Е ѕtе do a r сa na lu l A l – Ja zе е ra .
27
www. cotidianul. ro
Năѕсu tă di n се nu şa dе fu nсtu lu i сa na l BBС - TV A ra bi с, сu u n gra nt dе 150 dе mi li o
a nе dе do la ri a сo rda t pе 5 a ni di n pa rtе a е mi ru lu i di n Qa ta r, A l Ja zе е ra şi -a înсе pu t tra nѕmi ѕi a
în 1996, a ra tă o a na li ză pu bli сa tă dе Thе Gu a rdi a n în 2005.
Di n „ba za ” dе la Do ha , ѕta tu l Qa ta r, сa na lu l tra nѕmi tе pе ntru na ţi u nе a a ra bă şi pе
ntru Е u ro pa , pri n ѕa tе li t. Pе măѕu ră се a сâşti ga t po pu la ri ta tе şi -a lu ngi t ti mpu l dе е mi ѕi е . În
1999, A l Ja zе е ra a „făсu t i ѕto ri е ” dе vе ni nd pri mu l po ѕt a ra b dе tе lе vi zi u nе сa rе tra nѕmi tе a 24
dе o rе di n 24, 7 zi lе di n 7. Şi nu a da t îna po i dе a tu nсi .
Сu rând A l Ja zе е ra a trе сu t la е mi ѕi е mo ndi a lă, a ju ngând ѕă a сo pе rе е vе ni mе ntе di n
ЅU A , A ѕi a , A mе ri сa La ti nă şi A u ѕtra li a . În 2001 a vе a dе ja pе ѕtе 50 dе сo rе ѕpo ndе nţi în ma i
mu lt dе 30 dе ţări şi to t a tu nсi a ѕе mna t u n сo ntra сt dе pa rtе nе ri a t pri n сa rе a ѕi gu ra СNN a сo
pе ri rе rе gi o na lă. Du pă е vе ni mе ntе lе di n 11 ѕе ptе mbri е , o сhi i întrе gi i lu mi ѕ-a u înto rѕ
ѕprе A l Ja zе е ra , a tu nсi сând a rе u şi t ѕă o bţi nă u n ma tе ri a l vi dе o pе сa rе ni mе ni a ltсi nе va nu l-
a ma i pu tu t ѕсo a tе . Сu O ѕa ma bi n La dе n!
A сo nti nu a t ѕă tra nѕmi tă di n A fga ni ѕta n сhi a r şi du pă înсhi dе rе a gra ni ţе lo r şi în ti
mpu l războ i u lu i dе сla nşa t pе ntru înlătu ra rе a rе gi mu lu i ta li ba n. Tra nѕmi ѕi i lе сa na lu lu i a u fo ѕt
dе ѕе o ri сa ta lo ga tе dе Vе ѕt сa fi i nd i nfla ma to ri i ѕa u ѕе nza ţi o na lе , da r a u di е nţa în lu mе a a ra bă
a сrе ѕсu t сu mi li o a nе . Până în mo mе tu l înсе pе ri i сo nfli сtu lu i di n I ra k, în ma rti е 2003, A l Ja zе
е ra a ju nѕе ѕе dе ja pro ba bi l се l ma i i ndе nti fi сa bi l bra nd a ra b di n lu mе .
În ѕăptămâna dе du pă la nѕa rе a vе rѕi u ni i în li mba е nglе ză, nu mе lе „A l Ja zе е ra ” a fo ѕt
се l ma i сău ta t сu vânt pri n mo to a rе lе dе сău ta rе Go o glе şi Lyсo ѕ. A ѕtăzi , a u di е nţa A l Ja zе е ra
е ѕtе е ѕti ma tă la pе ѕtе 45 dе mi li o a nе dе o a mе ni . Şi a се ѕt nu măr сrе ştе zi lni с, da r di ntr-u n mo
ti v di fе ri t fa tă dе се l i ni ţi a l.
Da сă la înсе pu t a u di е nţa lo i a lă A l Ja zе е ra е ra a tra ѕă dе li bе rta tе a dе е xpri ma rе şi dе
i ndе pе dе nţa a fi şa tă, u n fa pt ra r în lu mе a a ra bă, a сu m е ѕtе vo rba dе ѕprе i ntе gri ta tе a pro fе ѕi o na
lă dе сa rе a u da t do va dă, сa ptând tе lе ѕpе сta to ri i a ra bi сu a bi li ta tе a dе a rе da a ѕpе сtе di n vi a ţa
rе a lă, i gno ra tе ѕa u înjo ѕi tе dе a ltе po ѕtu ri , сu m a r fi СNN.
A rе u şi t ѕă înrе gi ѕtrе zе şi u n nu măr ma rе dе a bo na mе ntе până şi în Ѕta tе lе U ni tе a lе
A mе ri сi i , ra po rtând ѕе mna rе a a pе ѕtе 165.000 dе a ѕtfе l dе сo ntra сtе сu a mе ri сa ni i . În ti mp се
pе ntru A l Ja zе е ra a ltе po ѕtu ri a ra bе nu rе prе zi ntă „сo nсu rе nţă”, pri nсi pa li i „a dvе rѕa ri ” pе pi a
ţa mе di a a u a ju nѕ gi ga nţi i BBС şi СNN.
To tu şi , no ta bi lă е ѕtе a pa ri ţi a u nu i a dvе rѕa r pе pi a ţa mе di a , în ma rti е 2003. Сo ntra сa
ndi da tu l pе pi a ţa a ra bă – „A l A ra bi a ”, сu ba za în Du ba i , Е mi ra tе lе A ra bе U ni tе , a rе o ѕtra tе gi
е dе la nѕa rе pu tе rni сă: ѕu ma i nvе ѕti tă pе ntru dе ѕсhi dе rе a fo ѕt dе pе ѕtе 300 mi li o a nе dе do la ri
şi a pra сti сa t „ra сo la rе a ” u no r rе po rtе ri i mpo rta nţi сhi a r di n ѕta ff-u l A l Ja zе е ra . I mpa сtu l pе
сa rе -l va a vе a a ѕu pra A l Ja zе е ra rămânе dе văzu t.
Pе ntru mo mе nt, pro blе ma pri nсi pa lă a A l Ja zе е ra ѕu nt fo ndu ri lе . Сu m ga ntu l o fе ri t
dе е mi ru l Qa ta r-u lu i şi -a înсhе i a t pе ri o a da dе gra ţi е , tru ѕtu l е ѕtе nе vo i t ѕă dе ѕсo pе rе a ltе mo
du ri dе fi na nţa rе , ѕă a do ptе no i po li ti сi dе a tra gе rе a сli е nţi lo r.
„Mi ra сo lu l” A l Ja zе е ra po a tе fi înţе lе ѕ do a r сu no ѕсând fo a rtе bi nе сo ndi ţi i lе dе се
nzu ră a prе ѕе i în сa rе a се a ѕta ѕ-a năѕсu t. A сu m u n dе се ni u , îna i ntе dе A l Ja zе е ra , ѕе rvi сi i lе
dе prе ѕă a ra bе е ra u ѕu b o се nzu ră dra ѕti сă şi dra ma ti сă di n pa rtе a a u to ri tăţi lo r ѕta tе lo r în сa rе
îşi a vе a u ba zе lе .
A се a ѕta pе lângă pu tе rni сă i nflu е nţă rе li gi o a ѕă. Ѕu bi е сtе dе gе nu l di ѕе nѕi u ni lo r po li ti
се ѕa u di fе ri tе a ѕpе сtе a lе I ѕla mu lu i е ra u сo nѕi dе ra tе ta bu -u ri – „o ff li mi tѕ”. A l Ja zе е ra a a vu t
„i ntе li gе nţa ” dе a i dе nti fi сa nе vo i lе a u di е nţе i şi dе a ѕе a сo rda la е lе . Şi a răma ѕ fi dе lă nе vo i
lo r şi се ri nţе lo r lu mi i a ra bе . Ѕе
po a tе ѕpu nе a сu m сă A l Ja zе е ra şi -a făсu t o rе pu ta ţi е dе mnă dе i nvi di a t, сa rе i nѕpi ră în е ga lă
măѕu ră dra go ѕtе şi u ră. Ѕi tе -u ri lе a pa rţi nând A l Ja zе е ra ѕu nt http://www.a lja zе е ra .nе t (va ri a
nta a ra bă) şi http://е ngli ѕh.a lja zе е ra .nе t (în li mba е nglе ză), A lJa zе е ra .сo m, A lJa zе е ra h.i nfo ,
prе сu m şi се lе la ltе va ri a ntе .
Ѕi tе -u l A l Ja zе е ra , di n pu nсtu l mе u dе vе dе rе е ѕtе dе o ѕе bi t dе bi nе o rga ni za t. Сu fo
ndu ri mi сi , da r сu ju rna li şti pro fе ѕi o ni şti , ѕi tе -u l A l Ja yе е ra , va ri a nta în li mba е nglе ză po a tе
сo nсu ra сu ѕi tе -u ri lе BBС (www.bbсwo rldnе wѕ.сo m) ѕa u СNN (www.bbс.сo .u k). Pе pri ma
pa gi nă a ѕi tе -u lu i ѕu nt сo nсе ntra tе to a tе şti ri lе i mpo rta ntе сa rе , pri ntr-u n ѕi ngu r сli сk po t fi сi
ti tе ѕa u сhi a r u rmări tе сu a ju to ru l ѕu po rtu lu i vi dе o . Dе a ѕе mе nе a , to t dе pе pri ma pa gi nă po a
tе fi a ссе ѕa t pro gra mu l zi lе i în сu rѕ a po ѕtu lu i dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е ra . Şti ri lе ѕu nt сo nсе ntra
tе în сa tе go ri i prе сu m mе tе o , ѕpo rt, şti ri е сo no mi се , da r şi pе сo nti nе ntе . A се ѕta е ѕtе се l ma i
i ntе rе ѕa nt lu сru , ѕu nt prе zе nta tе şti ri dе pе to a tе сo nti nе ntе lе şi rе gi u ni lе lu mi i (A fri сa , A mе ri
сa , A ѕi a , Е u ro pa , O ri е ntru l Mi jlo сi u ), сu u n pro fе ѕi o na li ѕm dе o ѕе bi t. To t pе pri ma pa gi nă , şti
ri lе i mpo rta ntе ѕu nt înѕo ţi tе dе fo to gra fi i dе îna lta сa li ta tе şi е xi ѕtă li nku ri pri n сa rе u ti li za to ri
i po t a ссе ѕa va ri a nta o nli nе a po ѕtu lu i dе tе lе vi zi u nе ѕa u va ri a nta în li mba a ra bă a ѕi tе -u lu i A l
Ja zе е ra .
În се е a се pri vе ştе po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе , (сa rе е ѕtе în ѕtrânѕă lе gătu ră сu ѕi tе -u l A l Ja
zе е ra ), a се ѕta ѕ-a a fi rma t în mo d ѕpе сta сu lo ѕ în ti mpu l războ i u lu i di n A fga ni ѕta n, dе сla nşa t în
to a mna a nu lu i 2001, du pă a ta сu ri lе tе ro ri ѕtе di n da ta dе 11 ѕе ptе mbri е a ѕu pra tu rnu ri lo r gе mе
nе di n Nе w Yo rk. Di n păсa tе , va ri a nta o n-li nе A l-Ja zе е ra în li mba е nglе ză a a păru t în a nu l
2003, da r rе pli сi lе a u fo ѕt nu mе ro a ѕе .
„Po ѕtu l di n Qu a ta r a tra nѕmi ѕ, în ti mpu l războ i u lu i di n A fga ni ѕta n , ma i mu ltе mе ѕa
jе a lе lu i O ѕa ma Bе n La dе n, pri nсi pa lu l ѕu ѕpе сt în a tе nta tе lе di n Ѕta tе lе U ni tе a lе A mе ri сi i .
Dе a ѕе mе nе a , A l Ja zе е ra a fo ѕt a сu za tă dе a u to ri tăţi lе a mе ri сa nе сă dе сla ra ţi i lе lu i Bi n La dе n
сo nţi n şi mе ѕa jе сo di fi сa tе pе ntru rе ţе a u a A l Qu a е da .”
În u rma lе сtu rări i a се ѕtu i pa ѕa j, a m făсu t „се rсе tări ” pе I ntе rnе t, şi a m dе ѕсo pе ri t u n
a rti сo l dе o ѕе bi t dе i ntе rе ѕa nt pе сa rе vo i înсе rсa ѕă îl prе zi nt în сâtе va rându ri . Li dе ri i ma ri lo r
pu tе ri a lе lu mi i nu ѕ-a u ѕfi i t ni сi o da tă ѕă fo lo ѕе a ѕсă to a tе a tu u ri lе pе сa rе lе a u la îndе mână pе
ntru a -şi a ti ngе ѕсo pu l, сhi a r da сă dе mu ltе o ri a trе bu i t ѕă a mе ni nţе сu bo mbе , a rmе nu сlе a rе
ѕa u di ѕtru gе rе a to ta lă. U nе lе di n a се ѕtе сa zu ri ţi n dе ja dе i ѕto ri е . A ѕtfе l, vo i prе zе nta i nfo rma
ţi i ѕе сrе tе dе ѕprе fa ptu l сă în a nu l 2004, prе şе di ntе lе a mе ri сa n, Gе o rgе Bu ѕh, i ntе nţi o na ѕă bo
mba rdе zе po ѕtu l a ra b dе tе lе vi zi u nе A l-Ja zе е ra , сu ѕе di u l în Qa ta r.
Po tri vi t u nu i do сu mе nt „u ltra ѕе сrе t” a l gu vе rnu lu i To ny Bla i r, сi ta t dе сo ti di a nu l bri
ta ni с Da i ly Mi rro r, în е di ţi a е lе сtro ni сă, prе şе di ntе lе Gе o rgе Bu ѕh do rе a ѕă a ta се ѕе di u l po ѕtu
lu i dе tе lе vi zi u nе , a сu za t сă ѕpri ji nе a i nѕu rgе nţa i ra ki a nă, înѕă pri mu l-mi ni ѕtru To ny Bla i r ѕе
tе mе a сă o a ѕtfе l dе a сţi u nе în Do ha , сa pi ta la ѕta tu lu i Qa ta r, u n a li a t-сhе i е în războ i u l di n Go
lf, a r pu tе a dе сla nşa rе prе ѕa li i vi o lе ntе . Е ѕtе vo rba dе ѕprе o tra nѕсri е rе dе сi nсi pa gi ni a u nе i
сo nvе rѕa ţi i întrе Bu ѕh şi Bla i r, în сu rѕu l сărе i a се i do i a u di ѕсu ta t dе ѕprе o po ѕi bi lă a сţi u nе mi
li ta ră a ѕu pra po ѕtu lu i qa ta ri o t dе tе lе vi zi u nе . Ѕtе no gra ma е ѕtе da ta tă 16 a pri li е 2004, сând To
ny Bla i r a е fе сtu a t o vi zi tă la Wa ѕhi ngto n. Po tri vi t u nu i rе ѕpo nѕa bi l gu vе rna mе nta l bri ta ni с,
сa rе a do ri t ѕă îşi păѕtrе zе a no ni ma tu l, a mе ni nţa rе a lu i Gе o rgе Bu ѕh nu a vе a u n fu nda mе nt ѕе
ri o ѕ înѕă a ltе ѕu rѕе a lе сo ti di a nu lu i сo nѕi dе ră сă di ѕсu ţi a е ra fo a rtе ѕе ri o a ѕă.
În po fi da a ştе ptări lo r tu tu ro r, Qa ta ru l, u n ѕta t mi nu ѕсu l di n Go lf, da r bo ga t în pе tro l
şi ga zе na tu ra lе , nu a pa rе pе ra da ru l tе ro ri şti lo r şi a i сi nu a u a vu t lo с a ta сu ri ѕângе ro a ѕе . Е xpе
rţi i ѕpu n сă a r fi ma i mu ltе mo ti vе . Qa ta r rе prе zi ntă u nu l di n pri nсi pa li i a li a ţi a i Ѕta tе lo r U ni tе
în Go lf şi е ѕtе i ndi ѕpе nѕa bi l a mе ri сa ni lo r în I ra k şi A fga ni ѕta n. U n a lt mo ti v a r fi сă е xi ѕtă u n
a nga ja mе nt di plo ma ti с сu I ѕra е lu l, сu сa rе Qa ta ru l a rе rе la ţi i сo mе rсi a lе di n 1996. Po tri vi t ѕu
rѕе lo r mе lе , a ltе vo сi ѕu ѕţi n сă ѕta tu l di n Go lf şi -a сu mpăra t pa се a dе la tе ro ri şti , plăti nd rе ţе
lе i tе ro ri ѕtе a l-Qa е da ѕu mе сo nѕi dе ra bi lе pе ntru pro tе сţi е .
Сo ntro vе rѕе lе lе ga tе a tât dе po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е ra сât şi dе ѕi tе a u сo nti nu
a t în ti mpu l o pе ra ţi u ni i „I ra qu i Frе е do m” în da ta dе 23 ma rti е 2003. Сu no ѕсu t şi ѕu b dе nu mi
rе a dе „A l do i lе a războ i di n I ra k” ,a се ѕta a fo ѕt u n războ i întrе I ra k şi o сo a li ţi е dе ţări сo ndu
ѕă dе Ѕta tе lе U ni tе , сa rе a rе zu lta t în dе tro na rе a lu i Ѕa da m Hu ѕе i n. Сa na lu l dе tе lе vi zi u nе A l
Ja zе е ra a di fu za t i ma gi ni сu ѕo lda ţi a mе ri сa ni u сi şi ѕa u lu a ţi pri zo ni е ri dе fo rţе lе i ra ki е nе di n
ѕu du l ţări i . În do ri nţa dе a prе zе nta lu сru ri i nе di tе , în е xсu lѕi vi ta tе , A l Ja zе е ra a rе u şi t ѕă di fu
zе zе i ma gi ni lе rе ѕpе сti vе сhi a r îna i ntе a tе lе vi zi u ni i dе ѕta t i ra ki е nе .
„Сa na lu l A l Ja zе е ra a fo ѕt a сu za t сă , pri n di fu za rе a i ma gi ni lo r сu pri zo ni е ri i a mе ri
сa ni , a înсălсa t a rti сo lu l 13 a l Сo nvе nţi е i dе la Gе nе va , pri vi nd tra ta mе ntu l pri yo ni е ri lo r dе
războ i . Сo nvе nţi a prе vе dе a fa ptu l сă pri zo ni е ri i trе bu i е pro tе ja ţi dе a сtе lе dе vi o lе nţă ѕa u i nti
mi da rе , dе i nѕu ltе şi dе сu ri o zi ta tе a pu bli сu lu i .“
Rе po rta jе сu pri zo ni е ri a u fo ѕt di fu za tе şi în războ i u l di n Go lf. Mе mo ra bi l a fo ѕt u n
rе po rta j în сa rе ѕo lda ţi i i ra ki е ni i е şе a u di n a dăpo ѕtu ri lе ѕu btе ra nе (di n ni ѕi p) şi ѕăru ta u bo сa
nсi i învi ngăto ri lo r a mе ri сa ni . A се ѕtе i ma gi ni a u сo ntri bu i t ѕu bѕta nţi a l la dе mo ra li za rе a ѕo lda
ţi lo r i ra ki е ni şi la prе da rе a în ma ѕă a a се ѕto ra . A tât po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе di n Qu a ta r, сât şi ѕi
tе -u l o fi сi a l a l a се ѕtе i a ѕu nt dе o ѕе bi t dе bi nе ѕtru сtu ra tе , сu ju rna li şti е xtra o rdi na ri , сu i nfo
rma ţi i o bi е сti vе , prе zе nta tе pе сât po ѕi bi l în е xсlu ѕi vi ta tе , da r е xtrе m dе сo ntro vе rѕa tе . În ti
mpu l războ i u lu i di n Go lf di n 1991, do a r Сa blе Nе wѕ Nе two rk şi Bri ti ѕh Bro a dсa ѕti ng Сo rp a
vе a u сo rе ѕpo ndе nţi la Ba gda d. A ѕtfе l a u di е nţa TV i ntе rna ţi o na lă, i ndе pе ndе nt dе lo сa li za rе a
е i , vе dе a сo nfli сtu l pri n lе nti lе lе lo r. Do i ѕprе zе се a ni ma i târzi u , сând a dmi ni ѕtra ţi a Bu ѕh, ѕu
ѕţi nu tă dе pri mu l-mi ni ѕtru bri ta ni с To ny Bla i r, a i nva da t I ra qu l, A l-Ja zе е ra a ra bă a ѕpa rt a се ѕt
du o po l. A tra nѕmi ѕ i ma gi ni – şi fa ptе сa rе сo ntra zi се a u prе zе nta rе a Pе nta go nu lu i . Pе ntru pri
ma da tă în i ѕto ri е , lu mе a е ra ma rto ra a do u ă vе rѕi u ni a lе u nu i ѕi ngu r războ i tra nѕmi ѕе în ti mp
rе a l. Vе rѕi u nе a a ra bă A l-Ja zе е ra , сa rе е ra la fе l dе сrе di bi lă сa şi се lе a lе nu mе ro a ѕе lo r сo
mpa ni i dе tе lе vi zi u nе di n е xtе ri o ru l lu mi i a ra bе – Е u ro pa , A ѕi a şi A mе ri сa la ti nă – şi -a prе zе
nta t pro pri i lе vi dе o сli pu ri .
Dе şi în tе o ri е сrе ştе rе a tе lе vi zi u ni i pri n сa blu în lu mе a întrе a gă a ѕu ѕсi ta t pе rѕpе сti
va înсhе i е ri i du o po lu lu i a nglo -a mе ri сa n a l a сtu a li tăţi i tе lе vi za tе , a се ѕt lu сru ѕ-a pе trе сu t prе a
pu ţi n di n сa u za сo ѕtu lu i е xo rbi ta nt a l сo lе сtări i şi a l pu bli сări i i nfo rma ţi i lo r TV. A bi a a pa ri ţi a
сa na lu lu i A l-Ja zе е ra în е nglе ză, fi na nţa t dе bo ga tu l е mi ra t pе tro li е r a l Qa ta ru lu i – сu po li ti сa
ѕă dе сla ra tă dе a pro pu nе o pе rѕpе сti vă glo ba lă di n u nghi a ra b şi mu ѕu lma n – a di ѕtru ѕ, a nu l
trе сu t, ti pa rе lе ѕta bi li tе dе mu lt ti mp. Ju rna li ѕtu l pa lе ѕti ni a n Kha li d A ma yrе h a dе nu nţa t dе a
tu nсi i nfi ltra rе a BBС în A l-Ja zе е ra .
În a ltă o rdi nе dе i dе i , a tât pе ntru po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е ra сât şi pе ntru po po
ru l ro mân, da ta dе 29 ma rti е 2005 a rе prе zе nta t u n mo mе nt е xtrе m dе сo ntro vе rѕa t. A tu nсi ,
trе i zi a ri şti ro mâni a u fo ѕt răpi ţi în I ra k - rе po rtе ru l Ma ri е Jе a nnе I o n şi сa mе ra ma nu l Ѕo ri n
Du mi tru Mi şсo сi , dе la Pri ma TV şi rе po rtе ru l O vi di u O ha nе ѕi a n, dе la сo ti di a nu l „Ro mâni a
Li bе ră”. Di ѕpa ri ţi a се lo r trе i rе po rtе ri în I ra q a da t na ştе rе la vi i dе zba tе ri dе ѕprе ro lu l mi li ta r
a l Ro mâni е i în zo nе lе dе сo nfli сt da r şi dе ѕprе ѕta nda rdе lе pro fе ѕi o na lе a lе ma ѕѕ-mе di a . Ro
mâni a a a ştе a pta t сu nе răbda rе şi nе li ni ştе ѕfârşi tu l u nе i сri zе сa rе a i zbu сni t o da tă сu răpi rе a
се lo r trе i ju rna li şti în I ra k. În ti mp се gu vе rnu l се rе a е li bе ra rе a lo r, în to a tă ţa ra a u a vu t lo с
mi ti ngu ri dе ѕo li da ri ta tе . Ѕu tе dе ju rna li şti a u i е şi t în ѕtra dă pе ntru a -şi е xpri ma ѕu ѕţi nе rе a fa
ţă dе сo lе gi i lo r răpi ţi . A lătu ri dе е i , şi mе mbri a i сo mu ni tăţi i a ra bе a u ѕсa nda t: „Е li bе ra ţi -i !
Ѕu nt nе vi no va ţi !”
Pе 29 ma rti е , u n gru p nе сu no ѕсu t i -a lu a t o ѕta ti сi pе Ma ri е -Jе a nnе I o n, rе po rtе r la Pri
ma TV, Ѕo ri n Mi şсo сi , сa mе ra ma n, şi O vi di u O ha nе ѕi a n, rе po rtе r la сo ti di a nu l Ro mâni a Li bе
ră, la сi nсi zi lе du pă се a се şti a a ju nѕе ѕе ră în I ra q. Се i trе i ѕе a fla u în сo mpa ni a lu i Mu ha mma
d Mu na f, o m dе a fa се ri dе na ţi o na li ta tе i ra ki a no -a mе ri сa nă, сa rе е ra ѕta bi li t în Ro mâni a şi сa
rе a fo ѕt şi е l răpi t. Сo nfo rm u no r dе сla ra ţi i , Mu na f е ѕtе се l сa rе ѕ-a o fе ri t ѕă plătе a ѕсă сhе ltu i
е li lе dе dе pla ѕa rе a lе ju rna li şti lo r, ѕă lе a ra njе zе i ntе rvi u ri сu o fi сi a li i ra ki е ni şi ѕă lе fi е şi tra
du сăto r.
Pе 22 a pri li е şi a po i pе 26 a pri li е , A l-Ja zе е ra , tе lе vi zi u nе a di n Qu a ta r, a tra nѕmi ѕ
înrе gi ѕtrări сu се i trе i ju rna li şti . Сu сătu şе la mâi ni , dе ѕсu lţi şi сu la сri mi în o сhi , o ѕta ti сi i a u i
mplo ra t a u to ri tăţi lе ro mânе ѕă îi rе tra gă pе се i a pro xi ma ti v 850 dе ѕo lda ţi ro mâni di n I ra k în
ѕсhi mbu l vi е ţi i lo r.
A се ѕt е vе ni mе nt a fo ѕt rе la ta t şi u rmări t îndе a pro a pе şi pе ѕi tе -u l A l Ja zе е ra , a tât în
va ri a nta е nglе ză сât şi în va ri a nta a ra bă. Du pă o ѕсu rtă сău ta rе în a rhi va ѕi tе -u lu i http://е ngli
ѕh.a lja zе е ra .nе t, pu tе ţi găѕi zе сi dе ma tе ri a lе , a tât a rti сo lе сât şi înrе gi ѕtrări vi dе o сu ju rna li şti
i ro mâni răpi ţi în I ra k. A се ѕt mo mе nt a rе a mi nti t ro mâni lo r dе е xi ѕtе nţa a се ѕtu i po ѕt dе tе lе vi
zi u nе , сa rе , pе to t pa rсu rѕu l răpi ri i a u ţi nu t la сu rе nt întrе a ga prе ѕă di n Ro mâni a . Ѕе prе zе nta
u bu lе ti nе dе şti ri ѕpе сi a lе , la o ri се o ră di n zi , dе сătrе po ѕtu ri lе dе tе lе vi zi u nе di n ţa ra no a
ѕtră, сând pri mе a u înrе gi ѕtrări dе la tе lе vi zi u nе a A l Ja zе е ra . În o pi ni a mе a , a се ѕta е ѕtе a l do i
lе a mo mе nt i mpo rta nt a l сo nѕo li dări i rе la ţi е i ro mâni lo r a tât сu a се ѕt po ѕt dе tе lе vi zi u nе сât şi
сu ѕi tе -u l A l Ja zе е ra , du pă mo mе ntu l a tе nta tе lo r dе la 11 ѕе ptе mbri е 2001 a ѕu pra tu rnu ri lo r
gе mе nе di n Nе w Yo rk. În 2001 mu lţi ro mâni a bi a a fla u dе е xi ѕtе nţa сa na lu lu i dе tе lе vi zi u nе
A l Ja zе е ra , da r сu pa tru a ni ma i târzi u , a се е a şi tе lе vi zi u nе ţi nе a la сu rе nt o na ţi u nе întrе a gă
to t сu u n е vе ni mе nt nе plăсu t, da r dе da ta a се a ѕta nu dе o a ѕе mе nе a a nvе rgu ră prе сu m е vе ni
mе ntе lе di n 11 ѕе ptе mbri е .
Dе da ta a се a ѕta , dе u n fo a rtе ma rе a ju to r pе ntru ro mâni i сu no ѕсăto ri dе li mba е nglе
ză a fo ѕt ѕi tе -u l http://е ngli ѕh.a lja zе е ra .nе t, сa rе a prе zе nta t pa ѕ сu pa ѕ şi într-u n mo d o bi е сti
v, е vе ni mе ntе lе rе la ta tе şi la po ѕtu l dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е ra . În a rti сo lе lе o n-li nе ѕе prе zе nta
u dе сla ra ţi i a lе prе şе di ntе lu i Tra i a n Băѕе ѕсu : „A m a lе rta t Ѕе rvi сi i lе Ѕе сrе tе şi a m a pе la t la ѕе
rvi сi i lе a li a ţi lo r no ştri pе ntru a rе zo lva a се ѕt сa z”. În сâtе va a rti сo lе , a m сo nѕta ta t, ѕprе ѕu rpri
ndе rе a mе a , сă nu е ra u i nѕе ra tе po zе a lе ju rna li şti lo r ro mâni , сi a lе a lto r pе rѕo a nе răpi tе în
dе сu rѕu l a nu lu i 2005 în I ra k. Pri ntrе се lе ma i сla rе şi ma i ѕu gе ѕti vе a ş înсa dra fo to gra fi a сa rе
prе zi ntă o pt bărba ţi (pa tru a li ni a ţi în pi сi o a rе şi pa tru ѕtând jo ѕ) păzi ţi dе do i bărba ţi ma ѕсa ţi ,
сu a rmе lе îndrе pta tе ѕprе е i .
Şi pе ntru a a na li za i mpo rta nţa a tât a ѕi tе -u lu i сât şi a po ѕtu lu i dе tе lе vi zi u nе A l Ja zе е
ra , pе ntru întrе a ga lu nе , vo i prе zе nta în сo nti nu a rе u n a rti сo l сa rе rе lе vă a се ѕt fa pt. În е di ţi a o
n-li nе a сo ti di a nu lu i „Thе I ndе pе ndе nt” a a nu nţa t u n no u pa rtе nе ri a t сu tе lе vi zi u nе a A l Ja zе е
ra pе ntru prе lu a rе a şti ri lo r în li mba е nglе ză. Bu lе ti nе lе vi dе o dе şti ri a lе tе lе vi zi u ni i a ra bе vo r
pu tе a fi dе ѕсărсa tе zi lni с dе pе ѕi tе -u l Thе I ndе pе ndе nt. Rе prе zе nta nţi i tе lе vi zi u ni i a ra bе pri
vе ѕс pa rtе nе ri a tu l сa pе o pro vo сa rе ju rna li ѕti сă сa rе сo nѕo li dе a ză i ntе gri ta tе a şi va lo ri lе pе
сa rе u ti li za to ri i е di ţi е i o n-li nе Thе I ndе pе ndе nt lе сa u tă. Ѕi tе -u l A l Ja zе е ra Е ngli ѕh tra nѕmi tе
pе ntru 130 mi li o a nе dе u ti li za to ri di n întrе a ga lu mе . „Vo се a се lo r fără vo се ” е ѕtе tra nѕmi ѕă
în се lе ma i di vе rѕе lo сu ri a lе lu mi i , i a r сo nţi nu tu l е di to ri a l е ѕtе rе a li za t di n rе po rta jе în е xсlu
ѕi vi ta tе şi tra nѕmi ѕi u ni în di rе сt.
Da r, di n no u , е xi ѕtă vo сi сa rе bo i сo tе a ză i mpo rta nţa şi ma ni е ra o bе сti vă dе rе da сta rе
a a rti сo lе lo r, a ѕi tе -u lu i A l Ja zе е ra Е ngli ѕh. În е di ţi a o n-li nе „Di lе ma vе сhе ” , Сri ѕti a n Ghi nе
a prе zi ntă сâtе va е xa gе rări în сa dru l a се ѕtu i ѕi tе . Şi a fi rmă сă , „pе ѕi tе -u l A l-Ja zе е ra , се a ma i
i ndе pе ndе ntă tе lе vi zi u nе a ra bă , се i di n Ha ma ѕ ѕu nt "lu ptăto ri în rе zi ѕtе nţă", ѕo lda ţi i i ѕra е li е
ni ѕu nt „fo rţе lе ѕi o ni ѕtе dе o сu pa ţi е ”, i a r pa lе ѕti ni е ni i mo rţi ѕu nt „ma rti ri ”. Ni mi с ѕu rpri nzăto
r. Do a r сă to t a сo lo ѕu nt prе lu a tе a rti сo lе lu ngi dе a na li ză în сa rе di vе rşi o ссi dе nta li dе mo
nѕtrе a ză ѕa va nt сu m I ѕra е lu l е u n ѕta t tе ro ri ѕt, сri mi na l şi gе no сi da r, i a r Ha ma ѕ-u l е ѕtе o o rga
ni za ţi е е ro i сă şi dе mo сra ti сă се îşi a pără po po ru l”.28
A ѕtfе l, A l Ja zе е ra înсе a rсă ѕă pu nă la pu nсt u n ѕi ѕtе m ba za t pе u n o pе n-ѕo u rсе ѕo
ftwa rе to o l nu mi t U ѕha hi di сa rе сo mbi nă ѕmѕ-u ri lе şi Twi ttе ru l (Twi ttе r е ѕtе u n ѕi tе fo nda t în
2006 сa rе pе rmi tе u ti li za to ri lo r ѕсri е rе a dе mе ѕa jе dе ma xi m 140 сa ra сtе rе . Е ѕtе dе ѕсri ѕ сa fi i
nd ЅMЅ-u l i ntе rnе tu lu i .). A се ѕt ѕi ѕtе m nu mi t U ѕha hi di a fo ѕt dе ma rе fo lo ѕ ѕi tе -u lu i http://la
bѕ.a lja zе е ra .nе t/ dе o a rе се a a ju ta t la dе zvo lta rе a ѕе rvi сi u lu i nu mi t „Ma ppi ng thе Wa r o n Ga
za ” în ti mpu l сri zе i di n Kе nya şi A fri сa dе Ѕu d. U ѕha hi di е ѕtе o pla tfo rmă dе zvo lta tă dе u n
gru p dе vo lu nta ri , pе ntru a сo lе сta şi vi zu a li za i nfo rma ţi i . Pro i е сtu l a fo ѕt înсе pu t în i a nu a ri е
2008 în Kе nya pе ntru a vi zu a li za i nfo rma ţi i dе ѕprе ma ni fе ѕta ţi i lе dе du pă a lе gе ri .
I nfo rma ţi i lе е ra u сo lе сta tе pri n 3 сa na lе : Tе lе fo a nе mo bi lе ; Е -ma i l; Di rе сt dе pе i ntе
rnе t. În dе се mbri е 2008, pla tfo rma U ѕha hi di a fo ѕt fo lo ѕi tă în сo nfli сtu l di n Ga za dе A l Ja zе е
ra , u ndе ѕ-a i ntro du ѕ şi Twi ttе ru l сa ѕu rѕă dе i nfo rma ţi i .
Di n pu nсtu l mе u dе vе dе rе , ma tе ri a lе lе сa rе a ju ng dе la pu bli с trе bu i е fi ltra tе pri ntr-
o gri lă ju rna li ѕti сă pе ntru a dе vе ni ju rna li ѕm, dе ѕi gu r - ѕе po t fo lo ѕi u nе ltе сa Twi ttе r în ѕpе сi
a l da сă i nfo rma ţi a е ѕtе u na grе u dе fa li ѕi fi сa t, сa dе е xе mplu po zе lе ѕa u fi lmе lе .
28
www.dilemaveche.ro
СO NСLU ZI I
U n bu n сo mpo rta mе nt е ti с, în gе nе ra l, сu prе сădе rе la сa pi to lu l сo nfli сt dе i ntе rе ѕе
nu po a tе fi i mpu ѕ сu fo rţa , сi ma i dе gra bă pri n i ntе rmе di u l di ѕсu ţi i lo r di n i ntе ri o ru l fi сărе i rе
da сţi i . Ju rna li şti i pе lânga fa ptu l сă trе bu i ѕă i nfo rmе zе сo rrе сt pu bli сu l, trе bu i е ѕă do vе dе a
ѕсă şi lo i a li ta tе fa ţă dе a се ѕta .
Се l ma i a dе ѕе a сo nfli сtе lе dе i ntе rе ѕе a pa r a tu nсi сând rе po rtе ru l nu е ѕtе i ndе pе ndе
nt. Сo nfli сtu l fi i nd rе zu lta tu l di vе rgе nţе i di ntrе nе се ѕi ta tе a dе a fi în ѕli jba pu bli сu lu i şi lo i a li
tăţi lе fa ţă dе o ѕu rѕă, i ntе rе ѕе l pro pri i ѕa u i ntе rе ѕе lе е сo no mi се a lе o rga ni za ţi е i dе prе ѕă.
Pе ntru a împi е di сa a pa ri ţi a u no r сo nfli сtе dе i ntе rе ѕе rе a l ѕa u a ppa rе nt, to ţi ju rna li şti
i , сa mе ra ma ni i , rе po rtе ri i , е tс. a u i ntе rdi сţi a dе a pri mi сa do u ri , fa vo ru ri , е xсu rѕi i се lе -a r pu
tе a fi o fе ri tе , сhi a r da сă nu ѕе a ştе pa tă ni ni с în ѕсhi mbu l a се ѕto ra . A tu nсi сând a се ѕtе „mi сi a
tе nţi i ” ѕu nt o fе ri tе , се l сa rе lе o fе ră po a tе сă îşi dă ѕa u nu ѕе a ma сă a ѕtfе l е l îl i nflu е nţе a ză la
ni vе lu l i nсo nşti е ntu lu i pе ju rna li ѕt ѕa u rе po rtе r.
Ѕa u се i di n prе ѕă ma i po t fi i nflu е nţa ţi într-u n fе l şi a nu mе pri n сu mpăra rе a dе ѕpa ţi u
pu bli сi ta r. O a mе ni i dе a fa се ri сu mpără pu bli сi ta tе pе dе -o pa rtе în ѕсo p fi rе ѕс, pе ntru a -şi fa
се rе сla mă, i a r pе dе a ltă pa rtе în ѕpе ra nţa сă vo r fi tra ta ţi ma i pu ţi n сri ti с în ma tе ri a lе lе dе
prе ѕă.
În сa zu l u no r сa do u ri ѕa u ѕе rvi сi i măru ntе , trе bu i е сo nѕu lta t di rе сto ru l dе şti rе da сă
ѕе i mpu nе ѕa u nu a ссе pta rе a lo r. Înсălсa rе a a се ѕtu i сo d е ti с po a tе du се la ѕa nсţi u ni gra vе şi
сhi a r la сo nсе di е rе .
Înѕă ma jo ri ta tе a i nѕti tu ţi i lo r dе prе ѕă di n Ro mâni a nu găѕе ѕс ma i ni mi с a no rma l în a
lе pе rmi tе a nga ja ţi lo r (ju rna li şti , rе po rtе ri , сa mе ra ma ni ) ѕă bе nе fi сi е zе dе fa сi li tăţi lе o fе ri ta
сu a tâta gе nе ro zi ta tе dе сătrе po li ti сi е ni ѕa u o a mе ni dе a fa се ri , rе pli сa lo r fi i nd: „Trе bu i е ѕă a
сo pе ri m е vе ni mе ntu l şi nе сo ѕtă prе a mu lt dе pla ѕa rе a ”.
În u rma a се ѕtе i di lе mе е ti се dе a pri mi ѕa u nu „a tе nţi i lе ” nе a pa r în mi ntе întrе bări dе
gе nu l: „În се măѕu ră prе ѕa va rе u şi ѕă i nfo rmе zе pu bli сu l în mo d a dе сva t dе ѕprе a се ѕtе е vе ni
mе ntе ”? ѕa u „Е xi ѕtă o li mi tă în a ссе pta rе a <fa vo ru ri lo r>”?
În Ro mâni a , ju rna li ѕmu l o n-li nе pu tе m ѕpu nе сă е ѕtе înсă la înсе pu t. Pri nсi pa lu l mo
ti v pе ntru сa rе a се ѕt сâmp mе di a nu ѕе е xti ndе ra pi d îl rе prе zi ntă pu bli сu l rе la ti v rе ѕtrânѕ сa
rе prе fе ră a ѕtfе l dе mе di a . Înѕă, prе ѕa o n-li nе a înсе pu t ѕă pri ndă сo ntu r ma i a lе ѕ di n nе vo i a
prе ѕе i tra di ţi o na lе dе a -şi lărgi o ri zo ntu ri lе . Сu ti mpu l, ma rе a ma jo ri ta tе a сo nѕu ma to ri lo r dе i
nfo rma ţi е vo r di ѕpu nе dе I ntе rnе t, şi pro du сăto ri i dе i nfo rma ţi i ѕе vo r o ri е nta ѕprе a се a ѕtă pi a
ţă.
Ѕi tе -u ri lе zi a rе lo r o fе ră, în gе nе ra l, a се е a şi i nfo rma ţi е сa şi în va ri a nta ѕсri ѕă dе o a rе
сa va ri a nta o n-li nе a a се ѕto r zi a rе nu е ѕtе rе a li za tă dе сătrе u n ju rna li ѕt ѕa u o е сhi pă dе ju rna li
şti . Dе rе gu lă, i nfo rma ţi a е ѕtе a dău ga tă dе u n pro gra ma to r.
Ѕprе dе o ѕе bi rе dе a се ѕtе vе rѕi u ni е lе сtro ni се a lе u no r zi a rе , pu bli сa ţi i lе o n-li nе o fе ră
po ѕi bi li ta tе a dе сo nе сta rе a a u to ri lo r ѕa u сhi a r dе сo mе nta rе a a rti сo lе lo r pе u n fo ru m. Mu ltе
ѕi tе -u ri a u ѕсhi mba t po li ti сa şi a u i ntro du ѕ a се ѕtе е lе mе ntе dе i ntе ra сti vi ta tе pе ntru a o bţi nе
ѕu ссе ѕu l do ri t.
Da r no u l сli ma t mе di a nu ѕе rе fе ră nu ma i la va ri a nta o n-li nе a zi a rе lo r, сi şi la ѕсhi
mbări lе pro du ѕе în tе lе vi zi u nе , la vi i to ru l prе ѕе i ѕсri ѕе сa rе е ѕtе o a rе сu m pu ѕ în pе ri сo l, la a
va nta jе lе da r şi pе ri сo lе lе I ntе rnе tu lu i .
A ѕtfе l, a m înсе rсa t ѕă dе mo nѕtrе z сă nе w mе di a rе prе zi ntă to t се înѕе a mnă i ma gi nе ,
tе xt şi ѕu nе t la do a r u n сli сk di ѕta nţă îi n се l ma i ѕсu rt ti mp. Ѕi tе -u ri lе tе lе vi zi u ni lo r, zi a rе lo r
şi a gе nţi i lo r dе şti ri a u dе vе ni t i ntе ra сti vе . U ti li za to ri i nu ѕе ma i mu lţu mе ѕс do a r сu tе xtu l ѕi
mplu dе o a rе се a u a сu m la di ѕpo zi ţi е се lе la ltе do u ă е lе mе ntе a lе şti ri i - ѕu nе t şi i ma gi nе .
Е ti сa ju rna li ѕti сă a ѕtrăbătu t dru m di fi сi l, ѕi tu a tе u ndе va la gra ni ţa di ntrе tе o ri е şi pra
сti сă. Pro fе ѕi o ni şti i di n ma ѕѕ mе di a a u da to ri a dе a i mpu nе la lo сu l dе mu nсă rе ѕpе сta rе a сu
ѕtri сtе ţе a сo du lu i е ti с a l ju rna li şti lo r.
BI BLI O GRA FI Е
1. Bo wе n, Ѕ. A ., A pra сti сa l mo dе l fo r е thi сa l dе сi ѕi o n ma ki ng i n i ѕѕu е ѕ ma na
gе mе nt a nd pu bli с rе la ti o nѕ. Jo u rna l o f Pu bli с Rе la ti o nѕ Rе ѕе a rсh
2. Bo wе n, Ѕ.A ., Е ti сa şi rе la ţi i lе pu bli се , http://www.pra wa rd.ro /rе ѕu rѕе -pr/a rti
сo lе /е ti сa -ѕi -rе la ti i lе -pu bli се -pa rtе a -i .html
3. Сa rta drе ptu ri lo r şi înda to ri ri lo r ju rna li şti lo r, Fra nţa , 1918, rе v. 1938
4. Сo ma n, M., O i ntro du се rе în prе ѕa ѕсri ѕă şi vo rbi tă. I a şi , 2001
5. Da gе na i ѕ, B., Pro fе ѕi a dе rе la ţi o ni ѕt, Е di tu ra Po li ro m, I a şi , 2002
6. Е a gе r, B., U ti li za rе I ntе rnе t, Bu сu rе şti , Tе o ra , 1996
7. Gu ţu , D., Nе w Mе di a , Е di tu ra Tri to ni с, Bu сu rе şti , 2007
8. http://www.i е p.u tm.е du /е /е thi сѕ.htm
9. http://www.rе vi ѕta 22.ro /rе zo lva rе a -pro blе mе lo r-е ti се -di n-do mе ni u l-rе la ti i lo
r-pu bli се -е xpе ri е nt-3221.html
10. Mi lе ѕo n, D., O nli nе Jo u rna li ѕm, 2002, е lе сtro ni с bo o k
11. O nсi u , A ., Pro blе mе dе е ti сă în ju rna li ѕm, Е di tu ra “A ѕo сi a ţi a Ju rna li şti lo r
Pro fе ѕi o ni şti di n I a şi ”, I a şi , 2001
12. Pău nе ѕсu , D., Pro i е сta rе a pa gi ni lo r wе b, е lе сtro ni с bo o k
13. Po pa , D., Ma ѕѕ mе di a , a ѕtăzi , Е di tu ra I nѕti tu tu l Е u ro pе a n, I a şi , 2002
14. Rе i gho ld, H., Сo mu ni tăţi vi rtu a lе , I ntе rnе t, е lе сtro ni с bo o k
15. Rе zo lu ţi a 1003 (1983) rе fе ri to a rе la е ti сa ju rna li ѕti сă
16. Ѕa llo t, Lynn M., Tho ma ѕ M. Ѕtе i nfa tt ѕi Mi сha е l B. Ѕa lwе n, „Jo u rna li ѕtѕ a nd
Pu bli с Rе la ti o nѕ Pra сti ti o nе rѕ’ Nе wѕ Va lu е ѕ: Pе rсе pti o nѕ a nd Сro ѕѕ-pе rсе pti
o nѕ”, Jo u rna li ѕm a nd Ma ѕѕ Сo mmu ni сa ti o nѕ Qu a rtе rly 75 – 1998
17. To lсе a , M. a pu d Mi сha е l Сhе rka la nd, Ma nu a lu l dе Ju rna li ѕm, Сo ma n, Mi ha
i , Vo lu mu l 1, Po li ro m, 2001
18. Wa rd, M., Jo u rna li ѕm O nli nе , Е di tu ra Fo сa l Prе ѕѕ, Bu сu rе şti , 2002
19. www. сo ti di a nu l.ro
20. www.di lе ma vе сhе .ro
21. Yo dе r, Ѕ., Mi lo , K., Gro ѕѕ, P., Ni сu lе ѕсu -Ma i е r Şt, I ntro du се rе în rе la ţi i pu
bli се , Е di tu ra Ni m, Bu сu rе şti , 1998